Podejrzani o zamach
na życie miasteckiego sędziego aresztowani /3
Piątek-niedziela 24-27 grudnia 2021
Nr 299 (4543)
3,40 ZŁ W TYM 8%VAT
Nr ISSN 0137-9526	Nr indeksu348-570
Jak w Wigilię
pracują urzędy w Słupsku i powiecie /3
Prezenty dostarczone!
Magia świąt zadziałała mimo trudnego czasu /4
Terytorialsi ze Słupska
i święta na granicy polsko-białoruskiej /10
magazyn
rodzinny
wwt* a
Pomorza
7 7 013 7






i
llL i

wps*
J?<m. *y\ P© e#
i - ^ -:
I	,v>:
^ff
Sk r jSSJ

.. . • *k*s» ** %
9770137952152
02	Druga strona
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Pogoda w regionie
Dzisiaj
1°C
-8°C

Wiatr WSW 13 km/h
Uwaga
lekkie opady śniegu
Sobota	Niedziela	Poniedziałek
-1°C -6°c 0°C -io°c -4°C -6°c £b
Świąteczna pastorałka
Animatorzy i twórcy z Centrum Kultury Gminy Ustka nagrali pastorałkę świąteczną.
Muzykę napisał Krzysztof Szpot, a aranżacją zajął się zespół Chłopoki do Wzięcia z Pę-plina. Zespół wsparła grą na skrzypcach Małgorzata Ka-ramańska, na co dzień instruktor dziecięco-młodzieżowego zespołu Pomorzacy.
Realizacja nagrania pastorałki „Czas Bożego Narodzenia" miała miejsce w świetlicy wiejskiej w Machowinie. Wzięli w nim udział także Jerzy Moch, wiceprzewodniczący Rady Gminy Ustka, oraz podopieczny miejscowego Domu Pomocy Społecznej. Realizacją nagrania zajął się Tomasz Horbacz. Ma-stering i mix nagrania został wykonany w studiu nagrań Centrum Kultury Gminy Ustka „Stodoła", (wf)
Prenumerata Zadzwoń!
1 94 3401114
Iw
►2? prenumerata.gdpapolskapress.pl
prenumerata.gp24.pl
Odnajdźmy drogę do siebie i dzielmy się miłością Chrystusa
Edward Dajczak, biskup diecezjalny koszalińsko-kołobrzeski
fakt teraz właśnie będziemy świętować i cieszyć się tym, że Bóg jest wśród nas. Co ważne, świętujemy też wtedy, kiedy ten nasz główny nurt wiary trochę nam się pogubił, trochę straciliśmy go znaszego punktu widzenia. Ponieważ zawsze została nam miłość - wartość, którą cenimy sobie najwyżej, niezależnie od naszych dróg, którymi aktualnie podążamy, niezależnie od przekonań, poglądów. Chciałbym naświęta Bożego Narodzenia życzyć wszystkim nam, abyśmy wszyscy czerpali najgłębiej jak to tylko potrafimy od przychodzącego do nas Syna Bożego - podkreśla ksiądz biskup.
- Pamiętajmy, że w najbliższych dniach możemy się wzajemnie obdarować miłością, na-
-	Boże Narodzenie to czas.
w którym świętujemy niezwykły czyn Boga. Czas, w którym świętujemy bożą miłość, przekraczającą granice ludzkiej wyobraźni - mówi ksiądz biskup Edward Dajczak. składając życzenia Czytelnikom „Głosu Pomorza".
-	Betlejem to miejsce przystępne dla wszystkich, bez wyjątku. Dla tych zwyczajnychludziidla tych niezwyczajnych, których symbolizują mędrcy, którzy już wkrótce oddadzą pokłon Świętej Rodzinie - mówi ksiądz biskup Edward Dajczak. - Jezus Chrystus jest niezwykle przystępny. Jest między nami i ten
wet jak nam nie wystarcza wiary. Możemy podarować sobie czas niezwykły ipiękny. Jesteśmy ludźmi życia niezwykle przyśpieszonego. Może więc warto zatrzymać się, spojrzeć w serce i w twarz tego drugiego człowieka i powiedzieć mu niepowtarzalne słowa miłości. Po to właśnie przyszedł Chrystus, po to jest Boże Narodzenie. I życzę wszystkim takich właśnie Świąt. Ito pomimo trudności, jakich doświadczamy, pomimo pandemii, która nas trochę od siebie oddziela. Ale zawsze -dzięki miłości - drogi do siebie nawzajemmożna odnaleźć. Odnajdujmy te drogi i dzielmy się miłością Chrystusa. Wtedy Święta Bożego Narodzenia będą prawdziwymi Świętami. ©<E>
		
naO&sśrikóm padnmama^ iskśanu 5»026860		
1 1 Wojciech Nowak wojtiedi.nowak1@gp24.pl		p5||f
24 grudnia
Franciszek z Asyżu zorganizował w Greccio pierwszą na świecie szopkę bożonarodzeniową.
W mieście Pułaski w stanie Tennessee powstał Ku Klux Klan.
W szwajcarskim Davos uruchomiono pierwszy wyciąg narciarski na świecie.
LOTTO
22.12.2021r., godz. 2130 MuM Multi: 2.3,6.7,10,13.14,15, 27,35,44.47,48,52,56,59,60, 63,71,74 Plus 10 Ekstra Pensja: 6,11,13,18,34+1 Ekstra Premia:!4,6,24,33+2 Mini Lotto: 8.12,24.26,27 Kaskada: 5,6,8,9,10,13,14,15, 19,20,23,24
SuperSzansa: 9.6.7,3.6.5.9
23.12.2021 r., godz. 14 Multi Multi: 5,9,11,12,22,25,28, 30,39,41,44,47,50,57,62,68, 69,71,75.78 Plus 39 Kaskada: 1.4.5.8.9.11.12.13.16. 17,18,22
:2,6.8,0,1,4,7
IWAUJTYBlŁgBl
USD	4,0950 -)
EUR	4.6359 (+)
CHF	4.4497 (+)
GBP	5.4889 (+)
(+)wzrost ceny wstosunku do notowania poprzedniego, (-)spadek ceny w stosunku do notowania poprzedniego, fPJbez zmian
AUTOPROMOCJA
0110368521
V
STAKO»
NOHJHimWH
EKFRESS
DZP INVEST KIERECCY
-
1 ■ '
0110368524
AUTOPROMOCJA
TWOJA FIRMA TEZ MOŻE WESPRZEĆ AKCJĘ! wioletta.antonowska@polskapress.pl tel. 697 770173
FURnlTURE FflCTORY FABRYKA MEBLI
faserplast

,y.
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24 26.12.2021
Wydarzenia	03
Prokuratura: Mieszkańcy Białego Boru stoją za zamachem na życie miasteckiego sędziego
Dwóch mieszkańców Białego Boru stoi, według prokuratury, za zamachem na życie miasteckiego sędziego. Mężczyźni zostali tymczasowo aresztowani. Grozi im nawet dożywocie
AncfrzęjGurba
andrzej.gurba@polskapress.pl
Mlmiko/StupskZBytów
Dwóch mieszkańców Białego Boru stoi. według słupskiej prokuratury, za zamachem na życie miasteckiego sędziego. To Piotr Ci Radosław S. Mężczyźni zostali tymczaso-
wo aresztowani. Grozi im nawet dożywocie.
- 36-letni Piotr C. usłyszał zarzut usiłowania zabójstwa oraz spowodowania niebezpieczeństwa pożaru zagrażającego mieniu w wielkim rozmiarach. 44-letni Radosław S. ma zarzuty pomocnictwa w przestępstwach przypisywanych Piotrowi C. - informuje Paweł Wnuk, rzecznik prasowy Prokuratury Okręgowej w Słupsku.
Nie przyznają się
Obaj mężczyźni przesłuchani w charakterze podejrzanych nie przyznali się do popełnienia zarzucanych im przestępstw, a następnie złożyli wyjaśnienia, w których zaprzeczali swojemu udziałowi w zamachu na życie i mienie sędziego.
Mieszkańcy Białego Boru zostali tymczasowo aresztowani na miesiąc.
Prokuratura informuje, że Piotr C. w ostatnim czasie zo-
stał przez sędziego z Miastka nieprawomocnie skazany na karę 3 lat pozbawienia wolności m.in. za popełnienie przestępstwa na tle seksualnym.
Co wydarzyło się w poniedziałek w nocy
Przypomnijmy fakty w tej sprawie. W ostatni poniedziałek, przed godziną trzecią w nocy policjanci otrzymali zgłoszenie o pożarze wiaty ogrodowej oraz
Jak w Wigilię pracują urzędy w Słupsku i powiecie słupskim?
Region
Wojciech Frelichowski
wojciech.frelichowski@polskapress.pl
W Wigilię. 24 grudnia, większość urzędów samorządowych na terenie powiatu słup-skiego działa w ograniczonym zakresie lub jest zamknięta. Sprawdziliśmy urzędy miejskie, gminne oraz słupskie starostwo.
Urząd Miejski w Słupskir 24 grudnia będzie nieczynny. Dotyczy to dużego i małego ratusza przy pl. Zwycięstwa, Słupskiego Centrum Organizacji Pozarządowych i Ekonomii Społecznej przy ul. Niedziałkowskiego 6 oraz Wydziału Współpracy i Promocji w Kamienicy Otto Freundlicha przy ul. Tuwima 34.
Urząd Stanu Cywilnego w Słupsku w dniu 24 grudnia będzie czynny w godz. od 10 do 14 w pok. 05 -»niski parter,
będzie pełnił dyżur w sprawach rejestracji zgonów; tel. 59 84 88 334 (wejście od strony dyżurki).
Starostwo Powiatowe w Słupsku w dniu 24 grudnia będzie nieczynne.
Gmina Damnica
24 grudnia Urząd Gminy w Damnicy będzie czynny w godz. 7.30-12. Kasa urzędu będzie czynna w godz. 8-10. 27 grudnia Urząd Gminy w Damnicy będzie nieczynny.
Gmina Dębnica Kaszubska
24 grudnia w godz. 9-13 telefoniczny dyżur pełni Urząd Stanu Cywilnego, tel. 690 820 325.
Gmina Główczyce
24 grudnia Urząd Gminy w Głó-wczycachbędzie nieczynny. Telefoniczny dyżur wsprawie zgonów pełni Urząd Stanu Cywilnego, tel 796823549.
Kępice
24 grudnia Urząd Miejski w Kępicach będzie nieczynny.
Gmina Kobylnica
24 grudnia Urząd Gminy w Kobylnicy będzie nieczynny
Gmina Potęgowo
24 grudnia Urząd Gminy w Potęgowie będzie czynny w godz.
7.30-12.
Gmina Słupsk
24 grudnia Urząd Gminy w Słupsku będzie nieczynny.
Gmina Smołdzino
24 grudnia urząd Gminy w Smołdzinie będzie nieczynny
Gmina Ustka
24 grudnia Urząd Gminy w U-stce będzie nieczynny.
Ustka
24 grudnia Urząd Miejski w Ustce będzie czynny do godz. 13.©® Urząd Miejski w Słupsku 24 grudnia będzie nieczynny

—.___.______,
atfc 4________
~ _
■<śmm
m___
-----anfejiiiir
- .......- - .—jl...-------------.....- . . .
iaM-»«ailii|gWa<,--------------
~ _____^
,-W a - ta *	^	fc..	Ww
----«S£
-------------------------------
. ... . ..................
ZZI ™	. - —-______________i
W poniedziałek (20 grudnia) około trzeciej w nocy doszło w Miastku do ataku na dom sędziego Na zdjęciu: ślad po kuli
uszkodzeniu szyby, najprawdopodobniej w wyniku strzałów z broni. Sprawcy, aby dostać się na teren posesji, przecięli ogrodzeniową siatkę. W tym czasie w domu przebywały trzy osoby - sędzia i członkowie jego rodziny.
- Czynności na miejscu zdarzenia pod nadzorem prokuratora wykonywali funkcjonariusze Komendy Powiatowej Policji w Bytowie, Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku,
policjant z psem tropiącym z Komendy Powiatowej Policji w Chojnicach oraz biegły z zakresu pożarnictwa. Dzięki intensywnej pracy śledczych zatrzymani zostali dwaj mieszkańcy województwa zachodniopomorskiego - poinformował nas wczoraj sierż. sztab. Damian Chamier Gliszczyński, oficer prasowy komendanta powiatowego policji w Bytowie.
©®
04_Wydarzenia
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Prezenty dostarczone! Magla świąt zadziałała mimo trudnego dla wszystkich okresu
Wojciech Nowak
wojdech.nowak1@polskapres5.pl
Ostatnie paczki trafiły do podopiecznych hospicjum w Koszalinie oraz pacjentów słupskiego szpitala przebywających na oddziale onkologicznym - tak wyglądał finał akcji pisania listów do św. Mikołaja, którą po raz drugi przeprowadziła Fundacja Wspierania Inicjatyw Niekonwencjonalnych „Subventum".
Dobiegła końca akcja pisania listów do św. Mikołaja, których autorami byli m.in. podopieczni Domu Pomocy Społecznej „Leśna Oaza", Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Damnicy, Schroniska Brata Alberta w Słupsku oraz Domu Pomocy Społecznej w Lu-buczewie. Napisane listy były systematycznie zbierane przez przedstawicieli fundacji „Sub ventum" i przekazywane do Mikołajów, którzy przygotowali prezenty. Mikołajami mogli zostać wszyscy chętni do wzięcia udziału w akcji, wystarczyło zgłosić się do fundacji „Sub ventum" i pobrać listy.
Dzień przed wigilią Bożego Narodzenia Dariusz Kloskow-ski, prezes fundacji, ruszył w ostatni kurs z prezentami.
- Wczoraj dostarczyliśmy prezenty do dwóch miejsc: Hospicjum im. św. Maksymi-


lliili

ę^T-0' Jz & \
mL

W ramach akcji paczki trafiły m.in. do podopiecznych Hospicjum im. św. Maksymiliana Kolbego w Koszalinie
liana Kolbego w Koszalinie, dla którego świąteczne upominki przygotowaliśmy wspólnie z Politechniką Koszalińską, oraz na oddział onkologii Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Słupsku, gdzie z ks. Dawidem And-
ryszczakiem wręczyliśmy paczki wszystkim pacjentom oddziału. Dzisiaj natomiast zawieziemy ostatnie paczki do pojedynczych osób, które w wielu wypadkach są samotne i naprawdę potrzebują tego świątecznego gestu i ma-
gii. I to będzie koniec tegorocznej akcji listów do św. Mikołaja - mówi Dariusz Klo-skowski.
Wtym roku fundacja „Sub ventum" wraz z darczyńcami przygotowała dokładnie 524 paczki, które trafiły m.in.
do podopiecznych Domu Pomocy Społecznej „Leśna Oaza", dzieci z Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Damnicy, Schroniska Brata Alberta w Słupsku czy wymienionych wyżej hospicjum i szpitala.
-	Szczerze mówiąc nie spodziewałem się takiej ilości prezentów. Myślałem, że przy aktualnej sytuacji jaka jestw kraju - ciągłych podwyżkach i inflacji - hojność wśród darczyńców będzie mniejsza, a wyszło całkowicie inaczej. Doszło nawet do tego, że zgłaszały się chętne osoby do przygotowania paczki, ale nie mieliśmy już listów. Jak widać magia świąt zadziałała pomimo trudnego dla wszystkich okresu. Dlatego serdecznie dziękuję darczyńcom za udział, wasza wrażliwość i chęć niesienia pomocy jest ogromna! - cieszy się Kloskow-ski, który jest zdania, że akcja z listami do św. Mikołaja służy nie tylko obdarowywanym, ale też obdarowującym.
-	Chyba wszyscy potrzebujemy takich akcji. W każdym z nas jest chęć niesienia dobra, robienia dobrych uczynków nawet wobec obcych osób -tak, jak ma to miejsce w przypadku naszej akcji. Darczyńcy nie znają podopiecznych placówek, do których trafiają paczki. Ja sam nie znam większości tych ludzi. To jest właśnie niesamowite. Odbieramy w fundacji telefony od obdarowanych osób, które ze wzruszeniem mówią nam, że nie spodziewały się, że ktoś odpowie na ich list i otrzymają paczkę. To udowadnia, że święta Bożego Narodzenia to naprawdę magiczny czas, w którym wszystko może się udać - dodaje na koniec prezes fundacji „Sub ventum". ©®
Nagrodzono zwycięzców konkursu na piernikowe domki
Kotlinka
Anna Czerny-Marecka
anna.marecka@polskapress.pl
Rozstrzygnięto konkurs na najpiękniejszy domek z piernika zorganizowany przez Gminne Centrum Kultu-ryi Promocji w Kobylnicy. Nagrodą za zwycięstwo jest weekendowy wyjazd do pensjonatu na Gubałówce.
To była już druga edycja rodzinnego konkursu na najpięk-niejszy domek z piernika. -W tym roku autorzy prac również mocno puścili wodze cukierniczej fantazji i stworzyli wspaniałe prace pełne urzekających szczegółów - informują organizatorzy. - Poziom dostarczonych dzieł był bardzo wyrównany. Komisja konkursowa,
. '
m

*
- W tym roku autorzy prac również mocno puścili wodze cukierniczej fantazji i stworzyli wspaniałe prace pełne urzekających szczegółów - informują organizatorzy
w skład której weszli: Elżbieta Gryko (dyrektor GCKiP w Kobylnicy), Magdalena Lesiecka (Muzeum Pomorza Środko-
wego w Słupsku) oraz Aleksandra i Radosław Chorąży (Piekarnia i Ciastkarnia „Staropolska" w Słupsku), długo naradzała się
nad wyborem najpiękniejszego domu z piernika.
Ostatecznie komisja najwyżej oceniła pracę Kamili Wiły, która zdobyła pierwszą nagrodę. Drugim miejscem podzielili się Elżbieta Mondrzejewska oraz Maksymilian i Natalia Zduńscy. Ostatnie miejsce na konkursowym podium przypadło ex aeąuo Danucie Wałdowskiej-Bajer i Mateuszowi Tomaszewskiemu. Jury przyznało również wyróżnienia, które powędrowały do Kamili i Hanny Taczały oraz Grzegorza Drywy.
Wszyscy laureaci (I, n, III miejsce) otrzymają nagrody rzeczowe, a nagrodą za zwycięstwo jest weekendowy wyjazd do Zakopanego ufundowany przez Krystynę Lassak - właścicielkę
pensjonatu na Gubałówce.
©®
0010379888
Z żalem zawiadamiamy, że 21 grudnia br. odeszła nasza najukochańsza mama, babcia i prababcia
Zofia Karpucińska
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w kaplicy na Starym Cmentarzu w Słupsku w dniu 27 grudnia br. w godz. 13.30-14. Msza święta w dniu pogrzebu o godz. 73° w kościele Mariackim w Słupsku.
Pogrążona w smutku rodzina
\
Wspomnienia. Te najważniejsze...
Wspomnij bliskich. Zapal im świeczkę. Sprawdź na nekrologi.net i gp2A.pl/nekrologi
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Reklama	05
mint
Z Facebookiem europejskie
firmy rozwijają działalność.
Większość ankietowanych małych firm z UE używających aplikacji Facebooka deklaruje, fe pomogły im on© w czasie pandemii przyciągać nowych klientów*. Jedną z takich firm jest rodzinny salon optyczny VisionOttiea Accardi z Palermo we Włoszech, Kiedy z powodu tockdownu konieczne było zamknięcie salonu, przychody spadły natychmiast o 70%. Właściciele firmy, Fabrfeto i jego syn Rkcardo, dostosowali się szybko i przenieśli sprzedaż ontine. Z klientami komunikowali się przez Facebooka i Messengera, a fizyczne konsultacje zastąpili konsultacjami wideo.. W rezultacie do 85% nowej sprzedaży odbywa się teraz onfin©,, za co zasługę właściciel© przypisują usługom Facebooka.
Fabrizio mówi: »W tym trudnym okresie więcej osób nauczyło się korzystać i platform internetowych. Jasno to widać po liczbie ludzi, do których udał©
nam się dotrzeć*.
Salon Pabrizia I Riecarda znów jest otwarty, ale nadal zamierzają ©ni oferował;
swoje produkty także online, Gdy dodać do tego posty organiczne i reklamy,
firma odnotowała wzrost zaangażowania w markę na Facebooku na poziomie 1000%.
I Facebookiem europejskie firmy rozwtjąją działalność.
Dowiedz się więcej na stronie about.fb.com/pl/europe
*	MCNWk W	m
w fcrtym I mmm. t, y&mkwtlęfa ?SC>0 1	% U€:.
REKLAMA
m ,00/ero nr? oo ./oo
nn • -A ■ oo
nm mm mm
FACEBOOK O O @ & o
06	Reklama
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
0010369763
-L,. ;;;
M<AGRO
3oi«u2»Agrotechniczna
Mk Agro Marcin Kosmal Skalin lOh 73-110 Stargard Telefon: +48 608 631431 E-mail: konta kt@mkagro.eu
n
•i-'/1*
. * .• 4 I ■ ■ 4' - p , '#g

9D16V



Szalejące ceny nawozów oraz środków do produkcji spędzają sen z powiek już chyba każdemu rolnikowi. Jak sprostać rolnictwu w nowej rzeczywistości, gdzie ekonomika stoi pod dużym znakiem zapytania? W zasadzie trudno o lepsze miejsce niż MK Agro. Niezależne doradztwo dla rolników to usługa, dzięki której poznasz złożone aspekty efektywnego i opłacalnego rolnictwa. Wszystko po to, abyś już od przyszłego sezonu mógł odnaleźć się w nowej rzeczywistości wysokich cen, a dzięki temu efektywnie oraz umiejętnie przetrwać dość specyficzny okres dla rolnictwa. Chcesz dowiedzieć się, dlaczego lepiej nie czekać z konsultacją? Koniecznie przeczytaj ten tekst.
CZYM JEST DORADZTWO AGROTECHNICZNE M AGRO?
Jeżeli jeszcze nie słyszałeś o naszych usługach - najwyższy czas to zmienić. Jesteśmy firmą z ponad 25-letnim doświadczeniem w branży rolniczej, podpartym solidnym wykształceniem zdobytym w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Nie obawiaj się jednak, że swoje kompetencje opieramy jedynie na studiach. Nic bardziej mylnego! Nieustannie łączymy nasze doświadczenie z praktyką, na bieżąco śledząc najnowsze trendy w technologii uprawy ziemi i produkcji żywności. Możemy pochwalić się ponad 14-letnią pracą w koncernie SYNGENTA, gdzie zdobywamy praktyczne umiejętności w najnowocześniejszych gospodarstwach wysokotowarowych. Oprócz tego prowadzimy własne gospodarstwo rolne. Wierzymy, że cała tajemnica zyskownych plonów tkwi w zastosowaniu odpowiednich działań, środków i połączeniu tego z wiedzą zdobywaną na przestrzeni lat. Właściwie zgłoszenie do nas nic nie kosztuje, a szanse na to, by zacząć zbierać naprawdę owocne plony - również w wymiarze finansowym - są ogromne! Daj się przekonać, że to niedoceniane przez wielu rolników wsparcie przynosi naprawdę wymierne efekty. Sam będziesz zaskoczony, jak rewelacyjnie i przede wszystkim świadomie możesz wpływać na swoje plony.
0UICZE60 WARTO 2 WRÓCIĆ SIĘ 0' P0MOC WŁAŚNIE TO MK AGRO?
Wybierając niezależne doradztwo dla rolników, chciałbyś mieć pewność, że jesteś u najlepszych specjalistów. Weryfikacja tej specjalizacji bywa dość trudna, szczególnie w zakresie merytoryki. Musisz jednak wiedzieć, że przemawia za nami przede wszystkim obsługa kilkunastu tysięcy ha miesięcznie. Zaufanie, którym darzą nas dotychczasowi klienci, jest dla nas niezwykle cenne, ponieważ stale możemy się rozwijać i wdrażać najnowsze technologie do prowadzenia gospodarstw przez współpracujących z nami rolników. Nasi specjaliści nieustannie śledzą najnowsze doniesienia ze świata nawozów czy pojawiających się produktów na rynku. Wszystko po to, abyśmy mogli stworzyć dla Ciebie optymalną formę współpracy. Tylko dzięki dokładnemu przeanalizowaniu Twojej sytuacji oraz możliwości, będziemy mogli stworzyć plan i sukcesywnie pomagać Ci wdrażać go w funkcjonowanie Twojego gospodarstwa.
jąKiS JmkI! % /%
Piilll
to się opłaca!
NIEZALEŻNE DORADZTWO OLA ROLMIKOW - CO MOŻESZ ZYSKAĆ?
Przez lata działalności, zgłosiły się do nas dziesiątki rolników, którzy chcieli po prostu porady. Szybko okazało się jednak, że nasze wskazówki i uwagi są na tyle cenne, że podjęli z nami stałą współpracę. Skutkiem tego są ich pokaźne i przede wszystkim zdrowe plony, dzięki którym nieustannie się rozwijają. Zatem z czym możesz się do nas zwrócić? Właściwie nie ma tematu, o którym nie moglibyśmy porozmawiać. Możesz przykładowo chcieć zoptymalizować koszty nawożenia swoich hektarów. Nie da się ukryć, że ceny produktów, w tym tych do Twojego gospodarstwa, nieustannie się podnoszą. Są sposoby, dzięki którym zredukujesz swoje koszty, nie tracąc zupełnie na jakości i rozmiarze swoich upraw. Oprócz tego postępująca myśl ekologiczna zachęca także do redukcji zużycia chemii. Dzięki temu nie tylko plony są zdrowsze, ale inwestycje na drogie rozwiązania chemiczne zredukowane. To zaledwie przykładowe problemy, z jakimi przychodzą do nas rolnicy. Ty również możesz stać się szczęśliwym posiadaczem godziwych plonów. Wystarczy, że już dzisiaj skontaktujesz się z MK Agro i opowiesz o tym, co sprawia Ci największą trudność. Możesz być pewien, że wspólnie wypracujemy optymalne rozwiązania dla Twojego gospodarstwa.
POSTAW HA WIĘKSZE ZYSKI Z PtONOW. POSTAW NA MK AGRO!
Prowadzenie gospodarstwa i nieustanne zwiększanie plonów to naprawdę niełatwa sztuka. Cóż, właściwie trudno pogodzić ilość pracy, jaką masz na co dzień, ze śledzeniem najnowszych technologii i metod uprawy na roli. Mając świadomość, jak ważne jest połączenie wieloletniego doświadczenia i najnowszych nowinek technologicznych występujemy z propozycją niezależnego doradztwa dla rolników. Chcemy pokazać Ci, że dzięki naszym wskazówkom masz szansę na zwiększenie korzyści z uprawianych przez Ciebie plonów. Przekonaj się o naszej skuteczności i zadzwoń do nas już dziś. Czekamy na Twój telefon!
*
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Kraj-Świat	07
Zdroiuycrb i ra/ioórlym.
Swiąl (Bożego JkirodszenLa, pełnych nad/zlel i rrułM cl orazpomyól/wŁcl w flowym (Roku
życzy
dr hah IDanuta, Zawadatm, prof. (PJC Mitar rPoiIizchłufiL MońzaJJ/tikuęf
Premier do rodzin o nadziei i kapitale opiekuńczym
- Wszystkim polskim rodzinom życzę. aby radośćz Nowonarodzonego dawała nam perspektywę, nadzieję na przyszłość - powiedział premier Mateusz Morawiecki podczas przedświątecznego spotkania z rodzinami.
Premier brał udział w czwartek w świątecznym spotkaniu z rodzinami w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej, podczas którego złożył rodzinom życzenia z okazji świąt Bożego Narodzenia. - Tego chciałbym życzyć wszystkim polskim rodzinom, aby radość z Nowonarodzonego dawała nam większą pewność siebie, perspektywę, nadzieję na przyszłość. I jeśli my do tego dołożymy małą naszą cegiełkę, małą cząstkę tego lepszego życia dla polskich rodzin, to myślę, że wszyscy będziemy po prostu przeszczęśliwi - tego Państwu życzę: szczęśliwych, dobrych świąt Bożego Narodzenia - powiedział.
Przypomniał o Rodzinnym
Kapitale Opiekuńczym, który w ostatnim czasie został wprowadzony przez rząd. - Święta Bożego Narodzenia tak bardzo kojarzące się z rodziną nakładają na nas ten dodatkowy obowiązek, żeby zrobić wszystko, aby rzeczywiście opiekować się rodzinami, żeby zwłaszcza w tym momencie, kiedy rodzi się dziecko, wparcie było jak najmocniejsze, jak najbardziej szczodre, szerokie - mówił premier.
Przypomniał, że od l stycznia 2022r. na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie w wieku od ukończenia 12. do 36. miesiąca życiabędzie przysługiwać dodatkowe świadczenie. W pierwszym roku ze wsparcia ma skorzystać ok. 615 tys. dzieci, a pieniędzmi będą zarządzać rodzice. - Oni najlepiej wiedzą, na co ten Rodzinny Kapitał Opiekuńczy przeznaczyć, bo kluczowy moment w życiu mamy zwykle, bo to mamy sięopiekują wpierwszychlatachwszczegól-ności często swoimi dziećmi, to jest powrót do pracy - mówił Mateusz Morawiecki.
Aleksandra Kiełczykowska
Kolejna fala zachorowań? Profesor Horban ostrzega
Leszek Rudziński
leszek.rudzinski@polskapress.pl
wykryto kolejne pizypadki wariantu omikron koronawirusa. Zdaniem prof. Antbzeja Horba-na wciągu najbKższydi kilku tygodni ta odmiana wirusa może stać się dominującawPolsce.
Rzecznik Ministerstwa Zdrowia Wojciech Andrusiewicz przekazał w czwartek, że ostatniej doby wykryto kolejnych osiem przy-padków wariantu omikron koronawirusa.
Zakażenia pochodzą z dwóch ognisk: szkoły w Gdańsku i przedszkola w Warszawie. - Już na 100 proc. potwierdzenie z tego ogniska szkolnego siedmiolatki z Gdańska mamy zarówno koleżankę, jakimamę koleżanki już potwierdzoną z wariantem omikron. Znajdują się w izolacji i to jest już wpisane w GISAID (międzynarodowej bazy genomów koronawirusa -
Według prof. Horbana, w najbliższych miesiącach do szpitali może trafić nawet milion pacjentów covidowych, o ile nie zwiększy się odsetek osób zaszczepionych
red.) - wyjaśniał rzecznik w Radiu Plus.
Jak dodał, na wpis do GISAID czeka kolejnych sześć przypadków z Warszawy - z ogniska przedszkolnego. - Tamsąidziad-kowie, i rodzice tej dziewczynki oraz koleżanka - mówił Andrusiewicz. Dotąd w naszym kraju wykryto w sumie 15 przypadków wariantu omikron.
Prof. Andrzej Horban, główny doradca prezesa Rady Ministrów do spraw Covid-i9, przewodniczący Rady Medycz-
nej, jest zdania, że nowy wariant może znacząco wpłynąć naprzebiegpandemii. - Jeszcze nie skończyła sięjedna fala pandemii, a już nakłada się na nią kolejna - mówił w rozmowie z „Rzeczpospolitą''.
Przewodniczący Rady Medycznej tłumaczył, że omikron nie jest dostatecznie hamowany przez część szczepionek, przenosi się znacznie łatwiej niż wariant delta, do tego - według badań - po dwóch dawkach szczepienia odporność relatywnie
szybko się zmniejsza. - Nie ma wątpliwości, że każdy powinien się zaszczepić, jeśli tego jeszcze nie zrobił. Jeszcze zdąży przed tsunami, może zwiększyć szanse przeżycia - swojąlub innych. Ten, kto nie zaszczepił się trzecią dawką, też powinien jak najszybciej ją przyjąć - zaapelował. W przeciwnym wypadku trzeba będzie podwoić, a nawet potroić liczbę łóżek covidowych w szpitalach, do których trafić może łącznie milion pacjentów.
Nieco bardziej optymistycznie w przyszłość patrzy wiceminister zdrowia Waldemar Kraska. Jego zdaniem przyszły rok powinien być już rokiem, gdy „powinniśmy się już pożegnać z pandemią'". - Przynajmniej będzie to rok, gdy zwalczymy tę epidemię, przynajmniej przejdzie w ten uśpiony system, tak jak wirus grypy (...) Mam nadzieję, że C0VID-19 stanie się chorobą sezonową, ale już nie w takim nasileniu - mówił w Polskim Radiu.
Pytany o słowa Horbana, stwierdził, że powinniśmy do nowego wariantu omikron podchodzić bardzo poważnie.
Kazirraetz Sikorski
kazimiefZ5ikorski@polskapress.pl
Pierwszy doustny lek na Covid został zatwierdzony do stosowania w USA przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA). Powstała również nowa szczepionka, której skład mogą akceptować nawet sceptycy.
Podawany doustnie lek przeciwko Covid-i9 o nazwie Paxlo-vid został w środę w trybie nadzwyczajnym dopuszczony do obrotu przez amerykańską Agencję Żywności i Leków. Tabletki produkowane przez Pfi-zera są przeznaczone dla pacjentów w początkowej fazie choroby wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Nie mogą byćpodawane pacjentom już hospitalizowanym albo jako środek zapobiegawczy lub zamiennik szczepionki - zastrzegła FDA.
W trakcie badań klinicznych nad Paxlovidem wykazano 88 proc. skuteczności w ochronie przed hospitalizacją oraz śmiercią w leczeniu pacjentów z Co-vid-i9 narażonych na ciężki przebieg tej choroby.
Kuracja Paxlovidem zalecana przez FDA trwa pięć dni.
jś*
Amerykańska Agencja Żywności i Leków zatwierdziła lek na Covid - Paxlovid. a Novavax wyprodukowała szczepionkę
Producent leku zapewnia, że jest on skuteczny także u zakażonych wariantem omikron.
Amerykańska FDA ma już niebawem dopuścić do obrotu także inny doustny lek przeciw Covid-l9- Będzie to molnupira-wir wytwarzany przez końcem Merck, który uzyskał już dopuszczenie m.in. przez Europejską Agencję Leków
Inną pozytywną informacją jest zatwierdzenie do użycia przez Unię Europejską nowej szczepionki firmy Novavax.
To już piąta szczepionka na COYID-19 dopuszczona
do obiegu w Unii. Na początek dostępna będzie tylko dla osób dorosłych. Badania kliniczne preparatu, przeprowadzone na ponad 45 tys. osób, wskazują na jego ponad 90-procentową skuteczność.
Pierwsze partie Novavaxu mogą trafić do Polski na początku nowego roku. Od tygodnia dostępny jest w Polsce doustny lek przeciwko koronawirusowiona-zwie molnupirawir. Dysponujemy ok. 5tys. tabletek. Molnupirawir nie jest w pełni zatwierdzony przez EMA, ale otrzymał pozytywne rekomendacje.
Jest nowy lek oraz nowa szczepionka przeciw7 Covid
0010374699
08
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Nikt nie jest wrogiem dla Kościoła
ARCYBISKUP MAREK JĘDRASZEWSKI
Mamy być uczciwymi, mamy solidnie i odpowiedzialnie pracować, mamy być zatroskanymi o dobro tych, którzy do nas przychodzą i którym mamy okazać swą dobroć - mówi metropolita krakowski ksiądz arcybiskup Marek Jędraszewski
1|	L. I|-.„u-ni
Maran Mamon Wojciech Mucha
Księże arcybiskupie, niedawno mieliśmy 40 rocznicę wprowadzenia stanu wo-jermego. Kościół był wtedy naturalną opoką, miejscem, do którego Polacy lgnęli gdzie szukali pociediy i odpowiedzi na najtrudniejsze pytania. Dziś Kościół, wiara w szczególności dla młodych ludzi jest jednym z wielu wyborów i to często nie tym pierwszym. Co takiego się stało i czy jesteśmy wstanie to zmienić?
To nie jest tylko problem Polski. To jest problem całego świata. Bardzo wyraźnie to zabrzmiało podczas wizyty ad li-mina polskich biskupów w październiku tego roku w Watykanie. Mówiliśmy
0	naszych różnych problemach, także związanych ze znaczącym spadlaem liczby powołań. W watykańskich kongregacjach zazwyczaj słyszeliśmy wtedy słowa: „My was rozumiemy, ale dziś jest tak na całym świecie". Dokonuje się bowiem jakiś wielki proces dechrystianizacji i laicyzacji - i to w skali globalnej. Proces ten dotyka także naszego kraju. Znamienne jest to, że pracownicy Watykanu, którzy mają doskonały ogląd sytuacji Kościoła powszechnego, mówili do nas często: „I tak jesteście jeszcze jedynym płucem katolickim w Europie". Jeszcze tak, Bogu dzięki, jest. Jeśli natomiast do kościoła przestają chodzić młodzi, to sytuacja będzie stawała się bardziej dramatyczna. Z drugiej strony do kościoła uczęszcza wielu ludzi w średnim wieku
1	znacznie starsi. Dla nich Kościół ciągle jest bardzo waż-
nym punktem odniesienia, gdzie znajdują odpowiedź, jak myśleć, jak postępować, jak żyć. Co więcej, ci starsi starają się przekazywać to swoim dzieciom i wnukom. Jeśli oni prawdziwie żyją tymi wartościami, to jest duża szansa, że skutecznie przekażą je kolejnym pokoleniom. Dlatego byłbym ostrożny w formułowaniu takich opinii, że Kościół to tylko jedna wielka mizeria i jeden wielki kryzys. Warto też zapytać, np. w Caritasie czy w Arcybractwie Miłosierdzia i innych ośrodkach niesienia pomocy, ilu ludzi zwraca się do nich z prośbą o pomoc i tę pomoc przede wszystkim tam otrzymuje, a nie w innych organizacjach czy stowarzyszeniach. To zwracanie się o pomoc przez naprawdę wielu ludzi wskazuje na to, że w społecznej świadomości Kościół bynajmniej nie jest zmargina-lizowany. Sądzę, że jest dokładnie odwrotnie: on dla wielu ludzi jest bardzo ważny. Wielkim potwierdzeniem tego jest moja ostatnia wizyta kanoniczna w jednej z parafii na przedmieściach Krakowa. Spotkanie ze świeckimi, z dwudziestolatkami, z trzydziestolatkami, a więc tymi, którzy zakładają rodziny, mają już pierwsze dzieci. Mówili, jak żyją, jak się modlą, jak w domu i w pracy starają się przekazywać chrześcijańskie wartości innym, jak to wszystko jest dla nich bardzo ważne. Dlatego nie można generalizować obrazu Kościoła, mówiąc, że traci on dzisiaj na znaczeniu. Oczywiście, usiłuje się narzucić społeczeństwu obraz Kościoła w odwrocie, w wyczerpywaniu swej ewangelizacyjnej mocy - ale to do końca nie jest prawdą. [cytjProszę
przyjechać do Centrum Jana Pawła n na Białe Morza i wziąć udział choćby w jednej mszy świętej - wtedy będzie można zobaczyć, ilu młodych ludzi, ile młodych rodzin z małymi i dorastającymi dziećmi się tam znajduje. Prawdziwie młody Kościół! Kościół przyszłości.
Jednak w Europie, tej już niemal zsekularyzowanej. a teraz w Polsce, powtarza się pewien schemat Im ludzie stają się bogatsi, im żyje im się lepiej i wygodniej, tym częściej wyrzucają sacrum ze swojego życia. Nie potrzebują Boga. Pan Jezus narodził się jednak najpierw dla biednych, dla pasterzy w stajence. w nędzy. Czy wiara. Kościół tak naprawdę nie jest dla biednych, jeśli schodzi on na dalszy plan wtedy, kiedy pojawiają się pieniądze, bogactwo? Od strony socjologicznej -istotnie - jest to tendencja bardzo łatwa do uchwycenia. Niewątpliwie, takie są dzieje Kościoła na zachodzie Europy. Już w latach 60., kiedy przeżywano wielki boom gospodarczy, wielu ludzi doszło tam do przekonania, że po prostu Pan Bóg nie jest im potrzebny, że wszystko sami załatwią, że zrobią to wręcz za Niego -i jeszcze lepiej niż On. Wydawało im się, że raj jest do osiągnięcia i stworzenia już tutaj, przez nich samych, z konsekwentnym wzięciem Wieczności w nawias. Jest to właśnie ten styl życia, który wyraża słynna formuła etsi Deus
non daretur - „jakby Boga nie było". Nie polega on na walce wprost z Panem Bogiem, jak to było w XIX wieku czy podczas rewolucji bolszewickie}, a także i później. Jest to raczej pełna obojętność na Niego, co staje się źródłem kryzysu nie tylko Kościoła, ale przede wszystkim samych ludzi. Jak bowiem można sensownie żyć, nie mając przed oczyma ostatecznego celu swojego istnienia na ziemi? Ta mentalność i związany z nią kryzys duchowy docierają teraz do Polski, ponieważ standard życia jest nieporównywalny z tym, co przeżywaliśmy czter dzieści lat temu, w grudniu 1981 roku, w przeddzień stanu wojennego i później, w czasie jego trwania, właściwie przez całe lata osiemdziesiąte ubiegłego wieku. Doskonale pamiętam ogromne kolejki, ludzi stojących nocami, „staczy", którzy byli wynajmowani po to, żeby zajmowali dla innych miejsce w kolejce. A te kolejki były właściwie po nic, bo nie było wiadomo, czy coś rzucą do sklepów, czy nie, a ponadto, czy, na przykład, w kiosku Ruchu nie będziemy mogli kupić mięsa, a w mięsnym kilo gwoździ. Trochę tu żartuję, ale dobrze atmosferę tamtych czasów odmalowuje między innymi słynny „Miś" Stanisława Ba-rei.
Wtedy była walka o przetrwanie i strach, jak przeżyć
do pierwszego.
Dzisiaj ludzie najbardziej boją się inflacji. Takie są ostat-
Dokonuje się bowiem jakiś wieOd proces dechrystianizacji i laicyzacji - i to n skali gfobabtej. Proces ten dotyka takie naszego kraju
nie badania. To jest dla wielu najważniejsze - a nie zagrożenia na naszych granicach, podważanie poczucia tożsamości narodowej, nie troska o rodzinę, tylko właśnie o pieniądze. Bynajmniej nie lekceważę inflacji. Jednakże wyniki badań wskazują wyraźnie na to, jak zmienia się sposób myślenia o świecie, także o Bogu. Społeczeństwa zachodnie żyją w ogromnym dobrobycie, ale gubią gdzieś poczucie sensu życia. W konsekwencji uciekają w narkotyki czy alkoholizm, rośnie liczba samobójstw, rozwodów. .. Właściwie już nie stawiają pytań o to, po co się żyje. Najważniejsze, by móc doznawać jak najwięcej czysto zmysłowych przyjemności - „a po nas choćby potop". Taka mentalność sprawia, że dla znaczącej części Francuzów mało ważne jest to, czy za kilkanaście lat Francja będzie kalifatem, czy też nie. Dla nich to żaden problem, bo przecież ich już nie będzie. Nie będzie też ich dzieci, bo się nie rodzą. Większość z nich w ogóle nie chce mieć dzieci. Europa wymiera, tak jak umiera czło: wiek, który nie ma nadziei na wieczność. Mamy ogromny kryzys tego, co tradycyjnie uważaliśmy za Europę. Z tego wynika, że to nie jest tylko problem Kościoła, ale całej naszej cywilizacji. Kościół jest jednym ze źródeł kultury i tradycji europejskiej, przez wieki przemożnie wpływał na ich kształt. Teraz Kościół jest wypierany ze współczesnej kultury, w miejsce chrześcijaństwa wchodzi albo ateizm, albo islam. Jest więc nie tylko kryzys wiary w Boga, ale także kryzys człowieczeństwa, a w tle tego wszystkiego kryzys nadziei.
A potem, na domiar złego
przychodzi epidemia. Przychodzi ten koszmarny CO-
VID, który trwa już drugi
rok...
Ostatnie dane mówią, że czwarta fala się wprawdzie stabilizuje, ale już pojawiają się głosy, że będzie piąta i szósta. Nagle się okazało, że ten wspaniały świat, niezwykle rozwinięty także w dziedzinie medycyny, jest w dużej mierze bezradny wobec tego, co się dzieje. Czyli, że istnieją realne granice naszych możliwości. Tymczasem duża część społeczeństwa nie chce z tego wyciągnąć żadnych wniosków: że trzeba by się zatrzymać i pomyśleć, jak bardzo w naszych możliwościach jesteśmy jako ludzie ograniczeni, i że w obliczu pandemii należałoby się zaszczepić. Wiemy jednak, że przez wielu jest przyjmowana postawa skrajnie irracjonalna, że wielu będzie szukać wszelkich możliwych uzasadnień, żeby się nie szczepić.
COVID odsunął Pana Boga.
wieczność na dalszy plan.
Najważniejsze jest przeżyć.
A symbolem tego wszystkiego samotny papież Franciszek na pustym placu św. Piotra podczas świąt wielkanocnych w ubiegłym roku. COVlD przepędził ludzi z kościołów.
Część ludzi szuka ratunku w szczepionkach, inna część nie chce się szczepić, ale, istotnie, szukają dla siebie ratunku wszędzie, tylko nie u Pana Boga. C0V1D przyczynił się - nie chcę powiedzieć do dechrystianizacji - ale na pewno do rozluźnienia przez wiele osób swoich związków z Kościołem. Trzeba tu być jednak bardzo ostrożnym, bo sama nieobecność w świątyni nie znaczy, że ludzie przestali się modlić. Wielu modli się w domach, bojąc się spotkania w większej grupie w kościele, ale bynajmniej nie tracąc swojej wiary w Boga. Prawdą jest jednak i to, co powiedział kardynał Jean-Claude Hollerich, arcybiskup Luksemburga. Otóż, jego zdaniem, pandemia koronawirusa spowodowała skokowy wzrost dechrystianizacji, który jako proces nastąpiłby w przestrzeni 15-20 lat. Tymczasem teraz dokonał się przez zaledwie kilka miesięcy. Nie zapominajmy jednak
0	tym, że mówił on o swoim Kościele, dotkniętym od lat ogromnym kryzysem wiary, właśnie na skutek ogromnego wzrostu bogactwa mieszkańców Luksemburga. Czegoś takiego w Polsce nie ma.
Przy tym COVID stał się katalizatorem pewnych procesów, które miały już miejsce wcześniej. Nawiązując choćby do życzeń składanych podczas spotkań opłatkowych, w których już od wielu lat biorę udział wśród bardzo różnych ludzi, o bardzo zróżnicowanym statusie społecznym
1	różnym stopniu zamożności, to muszę powiedzieć, że najczęściej wypowiadane życzenie brzmiało: „Zdrówka przede wszystkim, bo to najważniejsze". Nie błogosławieństwa Bożego, nie...
Łask Bożych? Nie. nie. „Zdrówka przede wszystkim".Łask Bożych?
Nie, nie. „Zdrówka przede wszystkim".
I jeszcze raz pieniędzy.
Proszę zatem zauważyć, że proces laicyzacji naszego społeczeństwa ma już swoją niemałą historię. Na skutek koronawirusa został on w pewnej mierze przyspieszony, ale przecież nie pojawił się jak deus ex machina.
Jeśli jesteśmy przy życzeniach, na rozpoczęcie adwentu pisał ksiądz arcybi-skupo tym. żeby modlić się za tych wszystkich, którzy bronią naszej granicy. Tli oczywiście zgoda, ale w samym społeczeństwie pol-
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
09

skim jest bardzo ostra dyskusja wokół tega w jaki sposób powinniśmy podcho-dzić do tych ludzi, którzy usiłują dostać się do naszego kraju. Część komentatorów, ale też łudzi, którzy są i przychylni i nieprzychylni mówi że tych ludzi należy przyjąć z chrześcijańską miłością. Co by im ksiądz arcybiskup odpowiedział? Ja bym ich najpierw zapytał: A kto miałby ich przyjąć? Niedawno pewna bardzo znana nam wszystkim pani powiedziała: Niech się tym zajmą parafie. To znaczy: kto w tych parafiach? Ksiądz? Na plebanii? A może ludzie wierzący, uczęszczający do kościoła? A kto zapewni bezpieczeństwo zarówno przyjmującym imigrantów, jak i samym imigrantom? Kto im zapewni normalny byt i z czego? Dla mnie najbardziej mądrą odpowiedzią jest ta, którą dał arcybiskup Józef Guzdek, metropolita białostocki. Podczas obrad zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski powiedział on mniej więcej tak: „Ja jestem generałem i dzięki temu mam możność bez problemu dojść do granicy. Widzę osobiście, co tam się dzieje. Stąd dostrzegam trzy grupy ludzi, którym trzeba nieść pomoc. Są nimi najpierw mieszkający przy granicy ludzie z mojej diecezji, którzy się zwyczajnie boją. Oni początkowo chcieli
przyjmować imigrantów, ale jak zobaczyli, że są to młodzi, wysportowani ludzie, brutalnie niekiedy domagający się niemal wszystkiego, zmienili
0	nich zdanie. Więcej, zaczęli ich się po prostu bać. Drugą grupę stanowią sami imigranci, którzy przemoczyli granicę
1	trzeba się nimi zająć, trzeba im pomóc. Istnieją dla nich zorganizowane przez polskie państwo różne ośrodki. Imigranci mają zapewniony
w nich byt, ale w większości są głęboko sfrustrowani, ponieważ obiecywano im raj w Niemczech, a tymczasem teraz znajdują się w naszych ośrodkach i czekają na decyzję polskich władz, czy dostaną azyl, czy też będą deportowani. I trzecia grupa ludzi, którym trzeba pomóc, to są nasi żołnierze, funkcjonariusze Straży Granicznej, policjanci, którzy pełnią trudną służbę w dzień i w noc. Mają swoje żony, matki, dzieci -zwykli ludzie, którzy potrzebują wsparcia ze strony społeczeństwa. Dlatego to wszystko nie jest takie czarno-białe: wpuszczać czy nie wpuszczać? Pomagać czy nie pomagać? Sprawa jest bardziej złożona. Proszę przy tym nie zapomnieć o tym, że nasz rząd chciał imigrantom okazać humanitarną pomoc, tyle że po drugiej stronie granicy. Jednak konwoje humanitarne nie zostały wpuszczone na Białoruś.
No tak...
Dzisiaj też wiemy, że imigranci są zaganiani do granicy przez białoruskich funkcjonariuszy, nawet kiedy już zrezygnowali z chęci udania się do Niemiec przez Polskę i chcieli wrócić tam, skąd przyszli. Stali się ofiarami cynicznej gry. A ponadto, co by się stało, kto by za to ponosił odpowiedzialność, gdyby obywatele polscy ponieśli jakąś krzywdę ze strony imigrantów? Chrześcijaństwo jest również religią rozumu, logosu, ponieważ głosi Boski Logos, Przedwieczne Słowo, które stało się Ciałem -jest to tajemnica, która jest głównym przesłaniem bliskich już świąt Bożego Narodzenia. Wynika z tego nauka o konieczności rozumnego, odpowiedzialnego postępowania ze strony każdego chrześcijanina. Nie wolno kierować się samymi tylko, niekiedy celowo wzbudzanymi w nas emocjami, by ci, którzyje wnas wywołali, mogli później na nich żerować dla wprzód przyjętych przez siebie cynicznych celów. A przecież tym, którzy tworzą trudną sytuację na granicy polsko-białoruskiej, bardzo zależy na tym, aby doszło do destabilizacji naszego państwa. To jeden z elementów wojny hybrydowej. Jeżeli popatrzymy na to wszystko w jeszcze szerszej perspektywie, to widzimy, że nie chodzi tutaj tylko o Polskę, ale o destabilizację całej Europy.
Księże arcybiskupie, ale przecież migracja nie dotyczy tylco Polski jest to qawi-skoglobalne. tak jak jej źródła bieda, gftód. wojny i coraz większy dystans dzielący tydi najbiedniejszych od tych najbogatszych. Może sprawa migracp jest takim wyzwaniem czy zadaniem da Kościota nie tyko polskiego ale Kościoła powszechnego?
Po pierwsze, ci, którzy przebywają na granicy, to nie są biedni ludzie. Oni za to, żeby mogli tam się dostać, zapłacili tysiące dolarów. Po wtóre, problem polega na tym, o czym pan właśnie mówił, że potrzeba globalnego spojrzenia kościelnego na to. Proszę porozmawiać z biskupami na Bliskim Wschodzie, co oni o tym mówią.
Co mówią?
Nie zabierajcie nam ludzi z naszych krajów, pomagajcie nam na miejscu, dajcie im nadzieję! Byłem dwa lata temu w Syrii, widziałem to wszystko na własne oczy. Gdyby panowie zobaczyli miasto Homs, mieliby przed oczyma żywe zdjęcia z powstania warszawskiego. To było przerażające... Małe dzieci biegające po tych ruinach, głodne. Kiedy byliśmy przyjmowani przez miejscowego biskupa w Homs, musieliśmy spać w ubraniach, w kurtkach. Tak było zimno. Żadnego ogrzewania. My przynajmniej jeszcze mieliśmy kurtki, a te dzieci?
Idlategoci biskupi...
... mówią, pomóżcie nam na miejscu. Ci ludzie muszą zostać. To jest nasza ojczyzna. Migracja o wymiarze globalnym to problem Bliskiego Wschodu, który stał się ofiarą walki wielkich potęg tego świata. To jest problem polityczny, którego skutkiem jest tragedia humanitarna. To także problem Afryki, Sahelu zwłaszcza. Czemu tam się nie pomaga ludziom? Czemu wabi się ich tutaj, do Europy, kłamiąc, że znajdą tu raj? To jest właśnie problem spojrzenia globalnego i pomocy, także Kościoła w wymiarze powszechnym. Trzeba pojechać tam, zobaczyć to i tego doświadczyć.
Byliśmy w tych krajach -i na Bliskim Wschodzie, i w Afryce, i dowiedzieliśmy się czegoś jeszcze. Tam. gdzie jest bieda, wojny, prześladowania, tam wiara jest żywa. tam chrześcijaństwo. nie tylko islam ma siłę. Przecież wiara jest silna, jeśli za nią. Ta Chrystusa gotowi jesteśmy oddać życie. A za naszą wiarę giną nasi bracia i na Bfekim Wschodzie, i w Indiach czy w Pakistanie. Może tam. tak dale-ko od Rzymu, jest przyszłość Kościoła?
Jest to, oczywiście, bardzo daleko idące uproszczenie. Z drugiej jednak strony, jak Kościół może być żywotny i silny w Europie, jeżeli sami Europejczycy tego Kościoła nie chcą. Co więcej, z nim walczą i ośmieszają przy każdej lepszej okazji. W tych dniach w Komisji Europejskiej pojawiły się nawet propozycje, by wymazać czy też wygumko-wać święta Bożego Narodzenia. Z drugiej strony ci sami ludzie czy instytucje przy każdej okazji deklarują swój szacunek do islamu. O judaizmie tym bardziej nikt żadnego złego słowa nie ośmieli się powiedzieć. Natomiast o chrześcijaństwie można, nawet należy. Gdzie tu jest prawdziwa, tak głośno deklarowana przez nich tolerancja? Gdzie równość wszystkich wobec prawa?
Co takiego jestwchrześci-jaństwie. że staje się łatwym celem?
Chrześcijaństwo jest religią rozumu, a nie wojny, jest religią wolności. To nie jest przymus. Za Chrystusem trzeba się osobiście opowiedzieć. Ale też, w konsekwencji, można od Niego odstąpić. Dzieje chrześcijaństwa, od samych jego początków, to dzieje ludzi, którzy dla Chrystusa byli gotowi cierpieć, nawet oddać za Niego i dla Niego własne życie. Byli jednak i tacy, którzy w chwilach próby się załamywali. W chrześcijaństwie wszystko rozgrywa się w głębi ludzkich sumień. To jest sfera niezwykle delikatna, wręcz subtelna. Decydująca jest wewnętrzna prawość i wierność aż do końca. Ale właśnie dlatego tak łatwo niekiedy przychodzi ludzi uwieść i złamać - nie tylko torturami. Sposoby ich zniewalania są znane zresztą od wieków. Zmieniają się tylko okoliczności.
Święceń prezbiteratu udzielił księdzu arcybiskupowi metropolita poznański Antoni Baraniak jeszcze na początku lat 70. ubiegłego wie-kuTobyta wielka postać w historii Kościoła i Polski prawdziwy męczennik za wiarę... Można powiedzieć, że ksiądz arcybiskif) przyjął święcenia w czasach zniewolenia, został biskupem ponad dwie dekady później, kiedy Kościół w Poł-sce był triumfujący, a dzisiaj, kiedyjest naszym metropolitą krakowskim, nie doświadczamy przypadkiem Idęski Kościoła?
Muszą panowie wiedzieć, że jak myśmy wiatach 60. szli do seminariów, to byliśmy przekonani, że na nas wszystko się skończy, że Kościół w Polsce przegrał już niemal wszystko... Takie były wtedy nastroje wobec doświadczanej na co dzień potęgi komuny... A z drugiej strony uważaliśmy,
że do seminarium po prostu iść trzeba, ponieważ wzywa nas Pan Bóg. Moi koledzy, ja także, byliśmy jednak przekonani, że być może jesteśmy jednym z ostatnich pokoleń, które do seminarium idą. Dzisiaj wielu ludziom może się wydawać, że Kościół był wtedy bardzo silny. W rzeczywistości był bardzo cierpiący, a w swoich strukturach słaby. Miał natomiast siłę w ludziach, którzy mimo wszystko nie poddawali się i chcieli trwać w wierze, przyjmując nauczanie kardynała Stefana Wyszyńskiego. W swych osobistych wyborach opowiadali się za prawdziwą wolnością. Później przyszły lata 80., też wcale niełatwe dla Kościoła.
A kim są wrogowie Kościoła? Ksiądz arcybiskup może kh wskazać? Nazwać? Zdefiniować?
Wrogowie?
laK. do przeaez Kosaor ma wrogów. Widzieliśmy to wszystko choćby przy okazji demonstracji zwolenników aborcji. tzwL strapai kobiet itcLDłatego pytam o wrogów Kościoła. Przecież abor-cjoniści atakowaS świątynie, wdzierali się na nabożeństwa...
W „Katechizmie Kościoła Katolickiego" nie znajdzie pan takiego sformułowania: wróg Kościoła. Nie wiem, czy pan zwrócił na to uwagę?
Nie jestem aż tak biegły wnaszym,J<atechizmieKo-saota .
Nie ma czegoś takiego. Nikt nie jest wrogiem dla Kościoła, kimś, którego Kościół wskazywałby wprost palcem i go piętnował. Natomiast Kościół doświadczał i ciągle doświadcza zła ze strony tych, którzy go prześladują. To jest historia, która sięga jeszcze Damaszku. Oślepiony jasnością z nieba Szaweł spadł z konia i pytał: „Kto ty jesteś, Panie?". W odpowiedzi usłyszał: „Ja jestem Jezus, którego ty prześladujesz" (por. Dz 9,5-6). W przypadku Szawła doszło do jego nawrócenia: Szaweł stał się Pawłem. W przypadku wielu innych prześladowców i oprawców było i jest odwrotnie. W większości trwali do końca w swej nienawiści do chrześcijan, być może w ostatnich chwilach życia przyszła jakaś refleksja i żal. Natomiast prawdziwi męczennicy przebaczali swoim oprawcom. To jest prawdziwa siła Kościoła - i zawsze nią była. Semen est sanguis christia-norum - to starożytne powiedzenie, którego autorem był żyjący na początku HI wieku Tertulian, mówi o tym, że zasiewem Kościoła jest męczeńska krew chrześcijan.
Cały wywiad w niedzielę
nags24.pligp24.pl
10	Wydaraenia
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Terytorialsi ze Słupska spędzą Boże Narodzenie na granicy polsko-białoruskiej. Zostaw wolne miejsce przy wigilijnym stole
-i
UNDURU
W tym roku święta z dala od domu spędzą między innymi terytorialsi ze Słupska. Chojnic, Kościerzyny, Trójmiasta czy Malborka Żołnierze apelują o wsparcie akcji Wolne Miejsce dla Munduru
Olechnowicz
magdalena.olecłinowia@gp24.p
Żołnierze z 7.	. w
gady Obrony Terytorialnej zostali oddelegowani na granicę polsko-białoruską, aby wesprzeć funkcjonariuszy Straży Granicznej. W tym roku święta z dala od domu spędzą między innymi terytorialsi ze Słupska. Chojnic, Kościerzyny, Trójmiasta czy Malborka. Żołnierze apelują o wsparcie akcji Wolne Miejsce dla Munduru i zostawienie symbolicznego miejsca przy wigilijnym stole.
Większość z nas spędzi tegoroczną Wigilię w rodzinnym gronie. Podzieli się z najbliższymi opłatkiem i obdaruje prezentami, a po uroczystej kolacji uda się na pasterkę. Są jednak osoby, które wykonują szczególne zawody i dla nich ten dzień nie będzie się wiele różnił od ich codziennego dnia pracy czy służby. Pielęgniarki, pracownicy elektrowni, policjanci czy żołnierze to tylko krótka lista osób, które podczas tej magicznej nocy będą czuwać nad naszym bezpieczeństwem czy też dbać o to, abyśmy mogli spokojnie spędzić ten czas z rodziną.
Żołnierze z 7. Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej zostali oddelegowani na granicę polsko-białoruską, aby wesprzeć funkcjonariuszy Straży Granicznej
- W związku z sytuacją na granicy polsko-białoruskiej żołnierze z 7. Pomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej zostali oddelegowani na miejsce, aby wesprzeć funkcjonariuszy Straży Granicznej w ich usta-
wowych obowiązkach. W tym roku święta z dala od domu spędzą między innymi terytorialsi ze Słupska, Chojnic, Kościerzyny, Trójmiasta czy Malborka - mówi por. Tomasz Klucznik, oficer prasowy 7. Po-
morskiej Brygady Obrony Terytorialnej im. kpt. mar. Adama Dedio. - Pełnimy tam służbę patrolową, jesteśmy na posterunkach obserwacyjnych, wspieramy miejscową ludność. Głównym naszym
zadaniem jest lokalizowanie, udzielanie pomocy i przekazywanie funkcjonariuszom Straży Granicznej czy Policji osób, które w sposób nielegalny dostały się na teren naszego kraju. W tych zadaniach
•Kanton
mipirikypirikattiNlll
wspieramy kolegów z 1. Podlaskiej Brygady OT, którzy je realizują od ponad trzech miesięcy. Jesteśmy dumni, mogąc w praktyce wykorzystywać wiedzę i umiejętności, które zdobyliśmy podczas dotychczasowych szkoleń rotacyjnych czy zintegrowanych w naszej brygadzie - mówi por. Klucznik i apeluje o wsparcie akcji Wolne Miejsce dla Munduru.
Wolne Miejsce dla Munduru to akcja, która ma na celu okazanie wsparcia dla żołnierzy i funkcjonariuszy pełniących służbę na granicy podczas tegorocznych świąt Bożego Narodzenia.
- Sprawmy, że choć symbolicznie w te dni będziemy razem. W ramach tego wydarzenia zostawmy przy wigilijnym stole jedno wolne nakrycie dla żołnierza lub funkq'onariusza, którzy spędzą tegoroczne święta na służbie na granicy polsko-białoruskiej - prosi por.
Tomasz Klucznik.
©®
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Reklama
11
rccr\LMiviM	UUIUJ
Dobre relacje to nasza specjalność
Rozmowa z MIROSŁAWEM SKROBKIEM, prezesem Zarządu Pyrzycko-Stargardzkiego Banku Spółdzielczego
Czy działalność Pyrzycko--Stargardzkiego Banku Spółdzielczego możemy rozpatrywać w kategorii działalności lokalnej? Takiej, która jest blisko mieszkańców regionu?
-	Zdecydowanie tak. Lokal-ność, silne związki banku
z lokalnymi społecznościami mamy wpisane w naszym DNA od wielu pokoleń -bank w Pyrzycach istnieje od 1950 roku, bank spółdzielczy w Gryfinie, który niedawno przyłączył się do nśfśzego banku, jest starszy więc
o relacjach, które mocno wpłynęły na rozwój lokalnej przedsiębiorczości, rolnictwa, rzemiosła, jednostek samorządowych i organizacji społecznych, ale też na życie wielu rodzin w naszym regionie. Chcemy, aby tak pozostało. Banki spółdzielcze ze swojej istoty pozostaną zatem małe i lokalne, co nie oznacza, że nie będą nadążały za rozwojem nowych technologii lub, że przestaną myśleć o zwiększaniu swoich kapitałów i poprawie wyników finansowych. Jesteśmy pełnoprawnymi uczestnikami rynku finansowego i od wielkich banków różni nas tylko skala działania.
Bank to dziś miejsce, które oferuje znacznie więcej niż możliwość bezpiecznego przechowywania pieniędzy. Proszę przybliżyć, na co możemy liczyć we współpracy z Pyrzycko-
-	Stargardzkim Bankiem Spółdzielczym?
-	Użyłem wcześniej słowa „relacje" i ono w przypadku bankowości spółdzielczej ma kluczowe znaczenie. Czy wyobraża pan sobie, że przeciętny klient dużego banku komercyjnego może liczyć na spotkanie z członkiem zarządu, któremu przedstawi swój pomysł na biznes? Z pewnością nie. Czy duży bank z siedzibą w Warszawie zna swojego klienta z Pyrzyc, Stargardu czy Gryfina? Też nie. W dużym banku klient jest kolejną cyfrą w tabeli Excela.
U nas nie może nią być, bo klientami banku spółdzielczego są nasi sąsiedzi z ulicy obok, są rzemieślnicy, u których kupujemy chleb lub przedsiębiorcy, do których warsztatu udajemy się w sobotnie przedpołudnie. To wyznacza zupełnie inne granice bankowości: w małych społecznościach ludzie się znają, wiedzą wszystko

iliiiii
0	historii firm dużych i małych, o możliwościach działania. Pracownik banku, który udziela kredytu, często zna klienta osobiście - chodzili razem do szkoły, wychowali się na wspólnym podwórku. Na tym polega relacyjność naszych działań - jesteśmy zawsze blisko klienta, znamy go osobiście i rozumiemy jego potrzeby.
To rodzi jednocześnie duże zobowiązania banku wobec klientów - musimy być w pełni profesjonalnymi, obiektywnymi doradcami, pomagać mieszkańcom w duchu ekonomii społecznej, gdzie liczy się nie tylko zysk, ale i efekty społeczne, partnerski rozwój oraz siła lokalnej społeczności. Gdy trafia do nas klient -zyskuje przede wszystkim maksymalnie dobrą opiekę merytoryczną i finansową. Ma pełne wsparcie banku także w sytuacjach najtrudniejszych, a one mogą zdarzyć się w każdej chwili. Dziś oferujemy wiele zróżnicowanych usług finansowych
1	produktów, od lokat odnawialnych z 12-miesięcznym progresywnym oprocentowaniem po kredyty na zakup instalacji fotowoltaicznych i przyłącza do sieci bez konieczności posiadania wkładu własnego. Mamy świetne kredyty „Na Start" dla młodych przedsiębiorców (w wieku do 40 lat) i kredyty
świąteczne dla wszystkich, którzy chcą trochę zaszaleć i np. wyjechać na atrakcyjne zagraniczne ferie.
Dużym ułatwieniem są dziś aplikacje mobilne. Czy aplikacja SGB Mobile, dla wszystkich klientów Banków Spółdzielczych SGB, jest aplikacją własną banku? Co przyświecało jej stworzeniu?
-	To jest aplikacja Spółdzielczej Grupy Bankowej, z której korzysta niemal 180 polskich banków spółdzielczych. Jest - nieskromnie mówiąc - jedną z najlepszych obecnie aplikacji bankowych na rynku. Klienci mocno ją polubili, a przecież istnieje od niedawna i stale ją uzupełniamy o nowe funkcjonalności.
Jakie ułatwienia i usprawnienia oferuje klientom banku?
-	Pomińmy to, co jest standardem aplikacji bankowych
-	możliwość zarządzania własnymi finansami na wielu poziomach w dowolnym czasie. Unikatowym rozwiązaniem są płatności za usługi streamingowe typu Netflix czy Spotify. Tego nie ma żaden inny bank w Polsce. Oferujemy klientom możliwość otwierania konta przy użyciu selfie i rejestrację na szczepienia
przeciw COVID-19. Dzięki aplikacji i usłudze Active użytkownik może kontrolować stan swojego zdrowia
-	ma wgląd do codziennych statystyk: pomiaru tętna, saturacji, monitoringu snu, ilości zrobionych kroków, spalonych kalorii, dystansu oraz intensywności treningu. Wykorzystując SGB Mobile zapłacimy za przejazdy autostradami, korzystając z pośrednictwa Autopay. Wkrótce uzupełnimy aplikację o nowe funkcje, będzie to np. możliwość zaciągnięcia kredytu bezpośrednio z poziomu aplikacji. Niebawem też udostępnimy aplikację w wersji dedykowanej przedsiębiorcom.
Czy opcje aplikacji są na tyle intuicyjne, że każdy, bez względu na wiek, jest w stanie je opanować?
-	Zaplanowaliśmy naszą aplikację właśnie w taki sposób, by korzystanie z niej sprawiało przyjemność
nie tylko ludziom młodym, obeznanym z technologiami mobilnymi, ale także osobom starszym, które często
mają problem z przyswojeniem nowych umiejętności. W każdym jednak przypadku nasz personel służy klientom wszelkim wsparciem
-	jeśli mają wątpliwości, jak korzystać z aplikacji SGB Mobile, jak ją zainstalować
i prowadzić stały nadzór nad własnymi finansami, służymy pomocą w każdym okienku w każdej placówce naszego banku. Doradcy klientów pomogą także w przypadku kontaktów telefonicznych.
Czy osoby posiadające konto w PSBS mogą korzystać również z innych mobilnych form płatności, jak np. Blik?
-	Nie tylko z Blika! Udostępniamy wszystkie liczące się na rynku portfele cyfrowe -Google Pay, Apple Pay, Fitbit Pay, Garmin Pay czy Xiaomi Pay. Tak jak powiedziałem na wstępie: od dużych banków komercyjnych różni nasz bank wyłącznie skala działania...
W dzisiejszych czasach bardzo ważne jest bezpieczeństwo. W jaki sposób
zapewniają je mobilne płatności, o których mówimy?
-	SGB Mobile to wspólny produkt naszej Grupy, można więc powiedzieć, że złączyliśmy siły dokładnie po to, by stworzyć dzieło nie tylko wielofunkcyjne, z intuicyjnym interfejsem, ale przede wszystkim gwarantujące klientowi maksimum bezpieczeństwa na każdym etapie zarządzania finansami. To był priorytet. Zabezpieczeń jest dużo, od sposobu logowania się, a skończywszy rtas przebiegu procesu transakcji. Niech ta rozmowa będzie jednocześnie dobrą okazją do publicznej przestrogi
-	każdy z nas musi dbać o własne bezpieczeństwo
w Sieci, także z wykorzystaniem najlepszych aplikacji. Nie udostępniajmy nikomu naszych danych ani haseł, nie logujmy się na strony, które wyłudzają poufne informacje, wykonujmy każdy ruch w relacjach z bankiem w sposób przemyślany i spokojny. Nic na chybił trafił, nic w pośpiechu. Bezpieczeństwo, choćby najlepiej gwarantowane przez banki, nie zastąpi zdrowego rozsądku.
Czy w razie pytań dotyczących płatności mobilnych, bezpieczeństwa czy też samej obsługi konta można zwracać bezpośrednio do pracowników placówki stacjonarnej? Czy wymagane jest wcześniejsze umówienie się na spotkanie?
-	Oczywiście, że można kontaktować się z pracownikami naszego banku. Od tego jesteśmy. Mamy być zawsze jak najbliżej spraw, którymi żyje nasz klient. Dostępna jest także strona internetowa, kontakt z infolinią SGB pod numerem 800 888 888 i nasze media społecznościowe. Zapraszamy, jak widać, do kontaktów w wielu różnorodnych kanałach. Dobre relacje to nasza specjalność.
Dziękuję za rozmowę.
www.psbspyrzyce.pl
SGB
Pyrzycko-Stargardzki Bank Spółdzielczy z siedzibą w Pyrzycach
12
Zbliżenia
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Katarzyna Kachel
katarzyna.kachel@polskapress.pl
Powroty
Bierze stary modlitewnik i wraca do początku. E)o litanii, oberka. obrzędu. - Może to ucieczka, schronienie przed rzeczywistością, która jest nie do ogarnięcia -zastanawia się Andrzej Stasiuk.-Do pamięci, do podświadomości może do źródeł mu-zykl pierwotnej i dzikiej. Taka jest płyta Opla. Grają: Mikołaj Trzaska, Piotr Bukowski. Hubert Zemler. Głos: Andrzej Stasiuk.
Gdzie jest pana początek?
Ten początek to dom, właściwie dwa domy nad Bugiem, bo oboje moi rodzicie pochodzili z nadbużańskich wiosek; ojciec z Podlasia, matka z Mazowsza. Płyta jest powrotem do źródeł, do mojej pamięci, szczenięcych emocji, wyobraźni i symboli. Nie byłoby jej, gdyby Piotrek, Hubert i Mikołaj nie nagrali swoich szalonych oberków - płyty Opla, zainspirowanej muzyką ludowych, starych skrzypków, między innymi Kędzierskiego czy Gacy. Zacząłem jej słuchać u siebie w szałasie i wywołała piorunujące wrażenie. Była jak zejście do źródeł polskiej muzyki, do dzikich, improwizowanych oberków, granych w transie gdzieś tam na weselach i zabawach.
Wwicjskiej remizie, gdzie pachniało rozgrzanymi ciałami i mokrym kurzem?
Tak, to jedno z moich wspomnień; zabawa w strażackiej remizie, gdzie miałem może z dziesięć lat i nagle wyłączono prąd. Zrobiło się ciemno, gitary elektryczne ucichły, grał tylko akordeonista i bębniarz. A grali piorunujący, hipnotyzujący taniec. Podobne emocje towarzyszyły mi, kiedy odsłuchiwałem płytę chłopaków. I wtedy przyszła do mnie litania loretańska, tekst wyciągnięty z krainy dzieciństwa, z majówek, z modlitw dziadków. Powiedziałem, zróbmy to, a ja podłożę do muzyki litanię do Matki Boskiej. Nie wiedziałem co wyjdzie, ale czułem, że się sklei, splecie, zawiąże w jakiś magiczny sposób. Chłopaki podchwycili i tak zaczęła się podróż do źródeł pamięci, podświadomości, może do źródeł muzyki, do grania najdzikszego, najpierwotniejszego, choć dla niektórych może to nawet nie być muzyka.
Totakże powrót do pamięci zbiorowej; wiejskiej pobożności kapliczek um^onych i litanii.
Kiedy się tworzy, pojawia się w człowieku, a przynajmniej u mnie się pojawiło, pragnienie zejścia do tego,
gdzie się wszystko zaczęło. To opowieść o tym, skąd się wziąłem; opowieść o korzeniach, które są mocne wypuszczone w wiochę, stare obrzędy przykościelne i pogańskie wierzenia. To ważny element naszej podświadomości narodowej, coś, co jest całkowicie pozain-telektualne. Może wchodzimy z wiekiem coraz głębiej, uciekamy przed teraźniejszością, współczesnością, która jest trudna, nie do ogarnięcia i chronimy się w dzieciństwie?
W dzieciństwie prostych
praw i oswojonej śmierci?
W miejscu, kiedy dziecko nawet nie ma pojęcia o śmierci, o tym, czy jest dobra czy zła. W miejscu, które przypomina baśń, czasami mroczną i ciemną, ale to wciąż jest baśń. Świat, w którym śmierć nie zagraża, nie wywołuje lęku. Bardziej przerażała mnie czarna chorągiew kościelna zawieszona na domu niż umieranie babki w izbie obok i pocałunek, który złożyłem na jej zimnym policzku. Tą płytą wchodzimy w ciemność, podświadomość i mam nadzieję, że na koncertach pokaże się to głębiej; damy się ponieść, wpadniemy w trans. Tak gra Mikołaj, nie boi się iść pod prąd muzyki, harmonii, rytmu, nie boi się być wolny. Pamiętam, kiedy czekaliśmy nieco znudzeni, bo bez alkoholu, na koncert. Było parę godzin, więc młodzi zaproponowali: może jakąś próbę zróbmy? I słyszę Mikołaja: Jaką próbę, powaliło was, ja długie lata pracowałem na to, by grać swoją wolność, a wy mi tu próbę proponujecie. Po prostu zagramy i zobaczymy dokąd nas to zaniesie. W literaturze to jest trudniejsze, nie da się do końca uciec od formy, konwencji.
Modlił się panzdziadkieni
i tymi babami, które przychodziły na litanię do jego
domu?
Stałem w drzwiach wiejskiej chałupy i obserwowałem wszystko z tyłu. Stałem i słuchałem słów o wieżach z kości słoniowej, domach złotych i arkach przymierza, które w tej ubogiej wiejskiej chałupie zakopanej w mazowieckich piachach, w tej upiornej rzeczywistości, z której być może nie zdawałem sobie do końca sprawy, brzmiały jak baśń z tysiąca i jednej nocy. Niczym zaklęcie, pieśń pachnąca egzotyką, wschodem. To we mnie cały czas jest, jest głębsze, powraca. Ta modlitwa wciąż ze mną rezonuje. Chronię się w przeszłości i próbuję ją sobie artystycznie odczytywać. Nie wiem, jak wybrzmi to na koncertach, może będzie się wznosiło i opadało, może będzie i obrzędowo, i histeryczne momentami, ale tym jest ta muzyka.
Chocholim tańcem?
m
Stasiuk: Tą płytą wchodzimy w ciemność, podświadomość i mam nadzieję, że na koncertach damy się ponieść, wpadniemy w trans
Andrzeja Stasiuka powrót do źródeł
Ale tym najdzikszym, który jest oberkiem, najbardziej polskim tańcem. Bo nie polonez, mazur, ale właśnie oberek grany przez najniższe i najliczniejsze klasy ludu polskiego, najlepiej ukazywał naszą duszę. Dookoła poloneza nic nie można zbudować, bo na czym? Ten powolny krok, samcze strosze-nie piór, jak w to w ogóle pójść, co to otwiera? Oberek jest zatraceniem, obrzędem, który pozwala się wyrwać, odpłynąć, uwolnić od codziennego kieratu i odlecieć, a potem pozwolić spaść na ziemię, poczuć się zmęczonym, oczyszczonym.
Bardzo to biołogkzne.
Tak żyliśmy, z tego czerpaliśmy, z sacrum i profanum, nie było między tym rozdźwięku. Taka była Polska, którą pamiętam z dzieciństwa i która wciąż jest niewyczerpanym źródłem inspiracji, zwłaszcza w czasach kiedy próbuje się ją spłaszczyć.
Wracam pamięcią do domu mojego dziadka, w którym nie było żadnej książki poza tymi do nabożeństwa i kalendarzami rolniczymi. Ale dostał kiedyś od gminy, może za zasługi sołtysie, album pod tytułem Komuna Paryska. To była jedyna książka, którą oglądałem. Na tyle we mnie siedziała, że parę lat temu kupiłem w sieci egzemplarz i mam w domu. Taki był mój dziadek, pojemny, od Matki Boskiej do Komuny Paryskiej, panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek. Chciał przetrwać, urządzić się w rzeczywistości, ale jednocześnie nie stracić tożsamości. Chciał nawet zapisać się do partii, bo się mu spodobało. Bo kiedy przyszli komuniści, wygonili panów i podzielili zie-% mię między chłopów. Nie wstąpił, bo pogoniła go babka, żarliwa katoliczka. Ale taka była polska wieś i ludzie, którzy postanowili przeżyć. Polska bogata, różnorodna, niska
i wysoka, wspaniała, chociaż niektórzy widzą w tym bluź-nierstwo. Ale to nie jest bluź-nierstwo, to sztuka, która sięga do źródła. Mam prawo do swojego odczytania, a że to uwiera, nie jest miłe i łatwe? Ta płyta jest niewygodna, taka miała być.
Powstawała wdość szczególnym czasie pandemii. Jak to pana ustawiło?
Mieszkam we wsi, gdzie jest siedem domów, na pewno więc łagodniej przeżyliśmy ostatnie dwa lata niż ci, którzy zostali skazani na bycie w mieście. Mieliśmy mniej gości i więcej czasu, a ja skończyłem swoją powieść, która się wcześniej zbyt ślimaczyła. Oglądałem rzeczywistość jak przez szybę, robiąc to wszystko co do tej pory, tylko w rzadszym ludzkim roztworze. Dotknięciem surrealistycznym był wjazd samochodu straży pożarnej do wioski i komunikat: Pozostańcie w domach, nie wychodźcie. Brzmiał jak głos z innego świata.
Płycie i muzyce, jak pan mówi, daje tylko swój gios. Tylko?
Nie jestem muzykiem, którym zawsze chciałem być, dlatego to spotkanie potraktowałem jak coś wyjątkowego. Mam możliwość grania z najlepszymi muzykami w kraju, jak miałbym tego nie wykorzystać? Jestem jak wampir żywiący się ich energią, czasami coś od siebie dokładam, mam pomysły, które się chłopakom podobają, ale nie jestem muzykiem. Jestem człowiekiem z podobno niezłym głosem, który nie potrafi śpiewać. Ale się staram.
I ruch sceniczny się u pana pojawia.
Ja się przed nim nawet powstrzymuję, ale przychodzi to ciężko. Bo gdy czuję siłę zespołu, energię, biologię, nie potrafię ustać w miejscu. Po koncertach z Haydamakyami schodziłem ze sceny tak spocony i wyskakany jak nigdy w życiu -chyba w wojsku na poligonach. Koncert to spektakl, przedstawienie na różnych poziomach, a do tego jeszcze wsparcie od publiczności, poczucie władzy. Działa jak narkotyk, który bierzesz, ale tolerancja nie wzrasta.
W pisaniu człowiek jest bardziej samotny?
Pisanie w porównaniu z muzyką i graniem jest nudne. Siedzi człowiek w pokoju, czeka aż coś przyjdzie, kryguje się czy to jest dobre, zastanawia się, że może ludzie go oszukują, mówiąc, że to dobre i tak cały czas, w kółko.
Muzyka to konsekwencja wyczerpania?
Cały czas jestem uwięziony w pisaniu, wciąż mam pomy-
sły, piszę kolejną książkę, ale raz na jaldś czas dobrze odejść od tego. To nie jest w końcu nowa przygoda, choć jak zawsze w moim życiu przypadek. Trzy lata temu nagrałem płytę z Mickiewiczem i Hayda-maky^ami i to była hardcorowa droga, która zaczynała się koszmarnie. Z koncertu na koncert było na szczęście lepiej, aż do ostatniego, w Szczecinie. Świetnego. Dimka podszedł nawet do mnie na końcu, objął i powiedział z uznaniem: pierwszy raz nie wyjebałeś się ani raz. Nie jestem zawodowcem, a to, co graliśmy, właśnie takie było i zderzyło się z moją niepewnością. To był żywioł. To jest żywioł. Iggy Popem, którym chciałbym być, nie będę, ale mogę robić muzykę i są muzycy, którzy chcą ją ze mną robić.
Boję się. co pan po tej litanii weźmie do ręki następnym razem.
Powiem, co mnie kusi. Dzienniczek świętej Faustyny. Tam są tak mistyczne i erotyczne teksty, że strach. Ale na razie skupiam się wokół litanii, tamjest dużo możliwości improwizacyjnych, własnych modlitw, można owijać słowa wokół tego fundamentu.
Powiedział pan. że pana życiem kieruje przypadek. Tak to pan widzi?
A jak inaczej? Lubiłem czytać, a potem postanowiłem pisać lepiej, niż to co przeczytałem, albo równie dobrze. Nie było w tym żadnego planu, tworzyłem historie, które do mnie przychodziły. Ale nie było w tym intencji, zamiaru, nie chciałem zostać sławnym pisarzem, choć miłe nim być. Problem, że gdy się w to zaczyna wierzyć, człowiek pisze coraz gorzej. A teraz jeszcze zostałem głosem. I podoba mi się to.
Sprawdzałam w WidpedH przed sekundą, jeszcze tego £osu do pana osiągnięć nie dopisana
Młyny Wikipedii widać mielą powoli i niech tak zostanie. ©®
Zespół: Opla Stasiuk Trzaska Tytuł płyty: „Opla Stasiuk Trzaska" Wydawca: Mystic
Production Premiera: 26.11.2021
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Ogłoszenia drobne
13
Drobne	Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie-. 94 347 3512	Oddział Koszalin: ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3512
	Przez internet: ibo.polskapress.pl	Oddział Słupsk: ul. Henryka Pobożnego 19.76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103
	W Biurze Ogłoszeń:	Oddział Szczecin: ul. Nowy Rynek 3.71-875 Szczecin, tel. 9148133 67, fax 91433 48 60
RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH:
■	NIERUCHOMOŚCI
■	HANDLOWE
■	MOTORYZACJA
FINANSE/BIZNES
NAUKA
PRACA
i ZDROWIE i USŁUGI i TURYSTYKA
i BANK KWATER i ZWIERZĘTA i ROŚLINY, OGRODY
MATRYMONIALNE
RÓŻNE
KOMUNIKATY
i ZYCZENIA /PODZIĘKOWANIA i GASTRONOMIA
i ROLNICZE i TOWARZYSKIE
Nieruchomości
KUPIĘ kawalerkę, garaż. Tel. 609-499-555.
GARAŻE blaszane, drewnopodobne, 533-534-499, www.partnerstal.pl
POŚREDNICTWO
OMEGA
WYCENY OBRÓT
SŁUPSK, UL. STARZYŃSKIEG011 tel. 59 841 44 20; 601 654 572;
www.nieruchomosci.slupsk.pl omega@nieruchomosci.slupsk.pl
Handlowe
KANAPA narożna po renowacji, bardzo tanio sprzedam. 59/842-95-05
Motoryzacja
OSOBOWE KUPIĘ
A do Z skup-skupujemy każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721
Akus
Życzymy Wszystkim,
zdrowia, szczęścia, spełnienia marzeń. Świąt wypełnionych miłością, radością, niosących spokój i odpoczynek.
tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl
2 pokoje, balkon, rozkładowe KLUCZE W BIURZE rej. Żeromskiego 269 000,-
można zaaranżować 3 pokoje loggia, II piętro, z wyposażeniem rej. Żytniej 359 000,-
3 pokoje, taras, 71 m2, II p. z wyposażeniem, rej. Nasz Dom 489 000,-
AUTO skup wszystkie 695-640-611
TŁUMIKI, katalizatory, złącza. Czekaj Zbigniew.
Koszalin, Szczecińska 13A (VIS). Tel: 94-3477-143; 501-692-322.
Finanse biznes
KREDYTY, POŻYCZKI
NOWE kredyty Słupsk, tel. 503794117 adres ul. Grodzka 9 zadzwoń, przyjdź / dawne biuro z PKP/
ZATRUDNIĘ
CIEŚLA, zbrojarz, murarz, operator. Praca Niemcy 533888394,533188803
DO opieki, do Niemiec do 1800 euro 730497771
NIEMCY:MURARZ cieśla stolarz elek. malarz spawacz betoniarz: 601218955
Zdrowie
NEUROLOGIA
SPEC. Neurolog. NFZ. Bez kolejek. Codziennie. Koszalin, 605-284-364.
ALKOHOLIZM esperal 602-773-762 '
Usługi
AGD RTV FOTO
59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma
NAPRAWA rtv i anten. 604-885-366 GK
BUDOWtANO-REMGNTOWE
USŁ. łazienki, hydraulika 696498391.
INSTALACYJNE
HYDRAULICZNE, tel. 607703135.
PORZĄDKOWE
CZYSZCZENIE dywanów, 889-571-282
MOBILNY Odbiór-skup złomu. Opróżnianie mieszkań, magazynów, domów, piwnic, gospodarstw rolnych. Tel. 697-782-596.
SPRZĄTANIE strychów, garaży, piwnic, wywóz starych mebli oraz gruzu w big bagach, 607-703-135.
Różne
ZŁOM kupią, potnę, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135.
Rolnicze
MASZYNY ROLNICZE
KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 535135507.
ZWIERZĘTA HODOWLANE
SPRZEDAM Kury nioski młode. Telefon: 782 827 428,792 732 052, 598108905
SPRZEDAŻ kur rocznych oraz kurek odhodowanych, tel. 785-188-999
Towarzyskie
ABELLA, 501-210-471. ATRAKCYJNA dojrzała, 661177611 PAULA tel. 785-045-329
AUTOPROMOCJA
Strefa Biznesu
CZYTAJ
strefabiznesu.pl
Co masz zlecić - zleć to nam I
#zostańwdomu Tutaj zlecisz ogłoszenie!
Koszalin, ul. Mickiewicza 24, 94 347 3511 Słupsk, ul. Henryka Pobożnego 19, 59 848 81 03 Szczecin, bo.gs24@polskapress.pl, 697 770190 Szczecinek, bo.gk24@polskapress.pl, 94 347 3516 Stargard, wieslawa.sowa@polskapress.pl, 670 770191
reklama.koszalin@polskapress.pl
www.gp24.pl www.gk24.pl www.gs24.p
Prezes oddziału Polska Press
Piotr Grabowski, piotr.grabowski@polskapifess.pl Redaktor naczelny
Przemysław Szymańczyk przemyslaw.szymanayk@polskapress.pl, tel. 607 287 664
Zastępcy redaktora naczelnego
Marcin Stefanowski, Koszalin, tel. 697770 227
marcin.stefanowski@polskapress.pl
Ynona Husaim-Sobecka, Szczecin, te!. 697 770 218
ynona.sobecka@polskapress.pl
Wojciech Frelichowski, Słupsk, tel. 519 503 638
wojciech.frelichowski@polskapress.pl
Dyrektor drukarni
Stanisław Sikora, tel. 602740087 s.sikora@pprint.pl Dyrektor działu marketingu
Robert Gromowski, tel. 502 339113 robert.gromowski@polskapress.pl
Dyrektor działu reklamy
Ewa Żelazko, tel. 500 324 240 ewa.zelazko@polskapress.pl Prenumerata. teL 94 340 H14 Głos Koszaliński-wwMLgk24.pl
ul. Mickiewicza 24.
75-004 Koszalin, tel. 94 347 35 00, fax 94 347 3513
tel. reklama: 94 347 35 72,
redakęja.gk24@ polskapress.pl,
reklama.gk24@polskapress.p!
Głos Pomorza - www.gp24.pl
ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk,
tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104,
tel. reklama: 59 848 8111.
redakcja.gp24@polskapress.pl, reklama.gp24@polskapress.pl Głos Szczeciński - www.gsi24.pl
ul. Nowy Rynek 3,70-533 Szczecin, tel 9148133 00. fax 9148133 60, tel. reklama: 9148133 92,
reklama.gs24@polskapress.p!
ODDZIAŁY
Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek,
tel. 94 374 8818, fax 94 374 23 89
Stargard ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard,
tel. 91578 47 28, fax 91578)7 97,
reklama tel. 31578 47 28
©® - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wytycznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci,www.gp24.pl/tresci, www.gs24.pl/tresci, i w zgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu.
Polskie Badania Czytelnictwa
Nakład Kontrolowany ZKDP lutu HIHIIIHIT
POLSKA PRESS
WYDAWCA
Polska Press Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 45,02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Skład Zarządu:
lomasz Przybek, Prezes Zarządu Dorota Kania, Członek Zarządu Maciej Kossowski, Członek zarządu Miłosz Szulc, Członek ęarządu
Dyrektor artystyczny
Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu
Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy
Maciej Kossowski
macięj.kossowski@polskapress.pl
Dyrektor kolportażu
Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl
Agencja AIP
kontakt@aip24.pl
Rzecznik prasowy
Adrian Majchrzak, tel. 22 20144 38,
ądrianJmajchrząk@polskapress.pl ,
14	Informator
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
„Spider-Man: Bez drogi do domu i „Matrix Zmartwychwstania"
Anna Czerny-Marecka
anna.marecka@polskapress.pl
Shą&k/MuMkino
Na koniec grudnia słupskie Muttikino ma duży wybór filmów dla dorosłych i dla dzieci.
„Spider-Man: Bez drogi do domu"wszedł do kin już 17 grudnia br. Cały świat już wie, że pod maską Spider Mana skrywa się Peter Parker. Po ujawnieniu tego faktu przez Mysterio superbohater zaczyna mieć ogromne problemy, z których nie potrafi się wyplątać...
Od 22 grudnia na wielkim ekranie pojawił się „Matrix Zmartwychwstania" - długo wyczekiwana czwarta odsłona przełomowej serii filmów, które zrewolucjonizowały swój gatunek. Lana Wachowski, wizjonerka i prekursorska twórczyni, przedstawia „Matrix Zmartwychwstania". W nowym obrazie powracają aktorzy z poprzednich części - Ke-anu Reeves i Canie-Anne Moss - w rolach słynnych postaci Neo i Trinity. Lana Wachowski wyreżyserowała film na podstawie scenariusza, który napisała z Davidem Mitchellem i Aleksandrem Hemonem, posiłkując się postaciami stworzonymi przez brand The Wa-chowskis.
22 grudnia na wielkim ekranie pojawił się „Matrix Zmartwychwstania"
Dla dzieci
Multikino ma również kilka propozycji dla najmłodszych kinomanów. Na wielbicieli Disneya czeka najnowszy animowany hit „Nasze magiczne Encanto" opowiadające o niezwykłej rodzinie Madrigalów mieszkającej gdzieś daleko w górach Kolumbii i ojej magicznym domu w tętniącym życiem, cudownym miasteczku Encanto.
Wspaniałym filmem dla całych rodzin jest również „Clif-ford. Wielki czerwony pies".
Clifford to niezwykły, czerwony pies znany z popularnych seriali animowanych opartych na książeczkach dla dzieci autorstwa Normana Bri-dwella.
17 grudnia premierę miała zabawna animacja „Misiek: ekipa na wakacjach".
Bilety w najkorzystniejszej cenie na premierowe seanse można nabyć na stronie www.multikino.pl oraz przez aplikację mobilną. Od poniedziałku do niedzieli bilety mają tę samą, stałą cenę uzależnioną od lokalizacji fotela na sali kinowej. Pula miejsc w strefie Promo, z najlepszą ceną, jest
ograniczona.
©®
POGODA
Krzysztof Ścibor
Biuro Calvus^ A
Piątek
Nad Pomorze dociera; łagodne powietrze: polarno morskie. W ciągu dnia sporoj chmur i opadów śniegu na zachodzie deszczu ze śniegiem i deszczu. Temperatura! max 0:5°C. Wiatr silny i nieprzyjemny z płd.-i o zach. W nocy możliwy; przelotny śnieg i lekM mróz, na drogach! możliwa gołoledź. Jutro pochmurno i możliwe są opady' śniegu na zachodzie deszczu ze śniegiem. Na termometrach! mróz max do -1:-4°C.
Pogoda dla Pomorza
Stan morza (Bft) 3-4 Sita wiatru (Bft)
Kierunek wiatru

993 hPa H
Pogoda elfa Polski

2
o Łeba
Dra
40 km/h

Lę&rk
osa
Mielno.
4
...B3E
Świnoujście
SZCZEON ©
Kołobrzeg
'Rewal □i

'KOSZALIN
H
ł#
11 *111
Miastko

om
Bytów
49
Władysławowo
Wejherowo « 2
Kaifuzy
«!?• . «,«•
:
H#
O.
GDAŃSK
i§;
ii®
■ .

jjj§S
d
Kościerzyna

«r.............................
♦ 26 cm	_,w
♦ 50 cm *42 cm
S\ °|1Ł'J Starogard LL_«* Gdański
Polczyn-Zdrój
Szczecinek
H
Drawsko Pomorskie

Człuchów
M
Stargard
V_
OBI
-m
a -gy
M
Z2M3
W
25 km/h
Wałcz
I 4* «2T <3* # 4 -2° -2° -0° 3 ° 2
pogodnie w. zachmurzenie umiarkowane	jgę. przelotny deszcz przelotne deszcze i burza pochmurno 4^* mżawka
S» ciągły deszcz ^»ciągly deszcz i burza	przelotny śnieg ciągły śnieg ^ przelotny śnieg z deszczem £^ ciągy śnieg z deszczem
mgła y marznąca mgła ^ śliska droga	marznąca mżawka marznący deszcz zamier śnieżna A opad gradu \ kierunek i prędkość wiatru
! j 19* j temp, w dzień temp. w nocy	temp. wody i ; - grubość pokrywy śnieżnej 1011 hPa f | ciśnienie i tendencja smog
L-!-	i A-S. y t i >) Li. ł. '' a » l ■ V V. ly.jZ.ij , r'» JL / ,1 V..1 U' I.K .V ,3 Ł.
Gdańsk 0	0 0
Kraków 3 °	3 0
Lublin 2 °	2 0 0
Olsztyn 0 °	0 0
Poznań 2	1 0
Toruń 1	5 °
Wrocław Ą	6 0 ^
Warszawa 2	4 0 <r
	
Karpacz 2	2 0 ^
Ustrzyki Dolne 2 °	.......20:
Zakopane 3 ■ Jf l.i ii/a.i X -	........3......Tj#.....
♦ 50 cm *42 cm
INFORMATOR
SANEPID
Słupsk
608205830
Człuchów
791220895
Bytów
736333550
KOMUNIKACJA_
Słupsk: PKP 118 000; 22194 36;
PKS59 84242 56; dyżurny ruchu 598437110;
MZKSłupsk59 8489300;
Lębork: PKS 5986219 72; MZK598621451;
Bytów: PKS 59 822 22 38;
Człuchów: PKS59 8342213;
Miastko: PKS 59 857 2149.
DYŻURY APTEK_____
Słupsk___
pt.. - niedz. „DOM LEKÓW", ul. Tuwima 4. tel. 59 8424957
Ustka__
pt.PANACEUM 013, ul. Kopernika 18, tel.: 59 814-43-67
sob. - niedz. POD SMOKIEM, ul. Kilińskiego 8, tel.: 59814-53-95
Bytów
czw. - niedz. CENTRUM ZDROWIA,
ul. Ks. dr Bernarda Sychty 3
Miastko_
pt. - niedz.KRÓLOWEJ JADWIGI, ul. Królowej Jadwigi 12, tel.:59 8578292
Człuchów
pt. APTEKA DBAM 0 ZDROWIE, ul. Sobieskiego 1. tel. 736697918
sob. ASPIRYNKA.uLSobieskiego5.tel.506 656 948 niedz. CENTRUM ZDROWIA, ul. Szczecińska 13. tel.: 59 8343142
USŁUGI MEDYCZNE
Słupsk:
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczykówl, informacja telefoniczna 59 846 0100
Ustka:__
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12, tel. 59 814 69 68;
Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel.59 8146011;
Pogotowie Ratunkowe - 59 81470 09
Bytów:
Szpital, ul. Lęborska 13. tel. 59 822 85 00;
Dział Pomocy Doraźnej Miastko,
tel.59 85709 00
Człuchów:
Centrum zdrowia, ul. Szczecińska 13, tel. 59 8343142
Miraculum, ul. Grunwaldzka 18,
tel. 59 8622477
WAŻNE
Słupsk:
PoGqa99£ul. Reymonta, tel. 598480645;
Straż Wąska986;598433217;
Straż Pożarna998:
ć Ustka 59814676L 697 696498: Bytów 598222569;
USŁUGI POGRZEBOWE
Kalla, ul. Armii Krajowej 15,
tel. 59 842 81 %. 601928 600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa.
Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1 (całodobowo), tel. 59 842 8495,604434441. Winda i baldachim przy grobie;
Hades, ul. Kopernika 15,
całodobowo: tel. 59 84298 91,601663796. Winda i baldachim przy grobie.
AUTOPROMOCJA
Czytaj tak,
jak lubisz
gp24.pl
a- \ Vi ' V \	^ A7 ± 'Ł	~ i 1/3^ J*!' ii")'	/ /i <>■>
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Sport	15
Błyszczał nie tylko Lewandowski
Hubert Zdankiewicz
redakqa@polskapress.pl
Sport
Boże Narodzenie to czas wręczania świątecznych prezentów. Jedni na nie zasłużyli, inni trochę mniej. Nasza redakcja, jak co roku. wręcza gwiazdom sportu (w większości polskim) symboliczne pomarańcze i rózgi- Kogo wyróżniamy?
Przede wszystkim Roberta Lewandowskiego - chyba nikt nie powinien być zdziwiony, bo było to rekordowe 12 miesięcy dla kapitana naszej reprezentacji. Poprawił w nim dwa osią-gniędalegendarnego Gerda Mu-ellera (m.in. w liczbie bramek zdobytych w jednym sezonie Bundesligi). Dorównał również Cristiano Ronaldo i trafił w sumie do siatki 69 razy w jednym roku kalendarzowym (we wszystkich rozgrywkach).
Owoc dla snajpera Bayernu to zarazem nagroda pocieszenia, bo do pełni szczęścia zabrakło Lewandowskiemu wisienki na torcie - kolejnego zwycięstwa w lidze Mistrzów, albo sukcesu z reprezentacją podczas Euro 2020. Może wtedy doczekałby się również w końcu Złotej Piłki „France Football"...
W gronie pozytywnych bohaterów nie może zabraknąć medalistów z Tokio. Zarówno tych olimpijskich, jakiparaolim-pijskich, bo wstrząsająca historia życiowa Róży Kozakowskiej
(która kilka razy cudem uchodziła z życiem po atakach ojczyma sadysty) poruszyła kibiców niemniej - a może nawet bardziej - niż zdobyte przez nią medale. Złoty w rzucie maczugą i srebrny w pchnięciu kulą.
Niesamowicie miłą niespo-dziankąbyłrównież złoty medal Dawida Tomali w chodzie na 50 kilometrów. 32-latek od dawna brał udział w wielkich imprezach, ale dopiero w Tokio osiągnął pierwszy naprawdę znaczący sukces. W dodatku na dystansie, na którym wcześniej startował tylkodwa razy wcałej swojej karierze. Nasz mistrz zaimponował również tym, że po-
(KStona Róży Kozakowskiej poruszyła kibiców
stanowił oddaćswój medal nali-cytację charytatywną.
Na pomarańcze zasłużyli rzecz jasna wszyscy polscy medaliści. Symbolicznie przyznajemy jeszcze jedną Pawłowi Fajdkowi. Za wytrwałość, bo chociaż nasz młociarz od lat był klasą sam dla siebie podczas mistrzostw świata i Europy, to jednak nie potrafił pozbyć się olimpijskiej klątwy. Trudno inaczej podsumować jego starty w 2012 roku Londynie i w20l6wRio de Janeiro (za każdym razem odpadał w kwalifikacjach). Za trzecim

({) V*
yyilr
Po latach niepowodzeń nasz młociarz Paweł Fajdek doczekał się w końcu olimpijskiego medalu
podejściemwkońcusięudało. -Dla mnie, po tych wszystkich przejściach, ten brąz jest nawet cenniejszy niż złoto - przyznał Fajdek po powrocie do Polski. Nie wypada się nie zgodzić...
Na nagrodę zasłużyli również, naszym zdaniem, Iga Świątek i Hubert Hurkacz. Gi dwoje akurat igrzysk w Tokio nie wspominają najlepiej, a ona nie obroniła też tytułu na kortach Rolanda Ganosa. Poza tym mają jednak za sobą bardzo udany rok, który zakończyli na miejscach wTOP-10 rankingów WTA
i ATP. Przed nimi tak wysoko była w singlu tylko Agnieszka Radwańska.
Pora na rózgi. Niechętnie je przyznajemy, nie da się jednak, niestety, ukryć, że niektórym się po prostu należą. Listę otwiera prezes Legii Warszawa Dariusz Mioduski, choć tak naprawdę powinna być to „nagroda" grupowa - dla działaczy, piłkarzy, trenerów i kibiców (bo też się, niestety, nie popisali). To po prostu niepojęte, by aktualny (wciąż) mistrz Polski kończył 2021rok w strefie spadkowej.
Narózgę w zasadzie zasłużyli również nasi skoczkowie narciarscy, ale tym razem nie będziemy się nad nimi pastwić. W tym sezonie póki co zawodzą, ale warto pamiętać choćby o tym, że Kamil Stoch rozpoczął 2021 rok od zwycięstwa w Turnieju Czterech Skoczni, a Dawid Kubacki zajął w nim trzecie miejsce. Na razie więc odpuszczamy, z nadzieją na poprawę...
Nie zamierzamy za to odpuszczać Grzegorzowi Krycho-wiakowi i... Robertowi Lewandowskiemu. Pierwszemu za
chwilę „pomroczności jasnej", której efektem była czerwona kartka w przegranym 1:2 meczu ze Słowacją podczas Euro2020. Stracone wtedy punkty zdecydowały w ostatecznym rachunku o tym, że nasza reprezentacja musiała pakować walizki już po fazie grupowej. Drugiemu dajemy rózgę za „urlop na żądanie", który wziął sobie w ostatnim meczu eliminacji mistrzostw świata 2022. Efektem była porażka z Węgrami i brak rozstawienia w marcowych barażach o mundial. Mieliśmy co prawda trochę szczęścia w losowaniu, ale lepiej by -łoby jednak zaczynać je od meczu na własnym stadionie...
Ostatnie dwie rózgi zarezerwowaliśmy w tym roku dla cudzoziemców. Pierwszą dla redakcji „France Football", za wykiwanie Roberta Lewandowskiego. Rok temu Francuzi odwołali z powodu koronawirusa plebiscyt, choć jesteśmy dziwnie pewni, żeby tego nie zrobili, gdyby faworytem do Złotej Piłki nie był nasz rodak, tylko np. Ky-lian Mbappe. W tym z kolei nagrodę zgarnął lionel Messi, choć nie tylko naszym zdaniem na to nie zasłużył.
Na rózgę na pewno zasłużył za to Novak Djoković. Przede wszystkim za to, co zrobił wTo-kio, gdzie po porażce w meczu o brązowy medal w singlu olał (oficjalnie miał kontuzję) walkę o brąz w mikście, zostawiając na lodzie swoją rodaczkę Ninę Stojanović. Zachowaniem na korcie w kilku innych sytuacjach też nam - delikatnie mówiąc - nie zaimponował. ©®
Sportowe bombki na choince z gwiazdą na czubku. Dosłownie i w przenośni
Sport
Tomasz Bifiński
tomasz.bilinski@polskapress.pl
Jeśli ktoś jeszcze nie pizystroił choinki i ma czas na stworzenie oryginalnych bombek, to podpowiadamy. którzy sportowcy-za to. co zdobyli wtymroku-powirmi się na nich znaleźć
Maria Andrejczyk
Srebrna medalistka olimpijska w rzucie oszczepem i autorka najdalszej tegorocznej próby (71,40 m, trzeci wynik w historii dyscypliny na świecie). Po konkursie w Tokio czuła niedosyt. Aprzecież droga do sukcesu - delikatnie ujmując - niebyłałatwa. Kontuzje to jedno, ale przeszła kilka operacji, które mogły przedwcześnie wykluczyć ją z wyczynowego sportu. Bombka z Andrejczyk powinna być ozdobą każdej choinki. Choć zanim by na nią trafiła, pewnie zostałaby zlicytowana na cele charytatywne, jak to 25-letnia lekko-
atietka czyni ze swoimi trofeami, na czele z krążkiem olimpijskim.
Kamil Stoch
Niech obecna forma nie przesłoni nam tego, co trzykrotny mistrz olimpijski zrobił na początku roku. 34-letni skoczek trzeci raz w karierze wygrał Turniej Czterech Skoczni i zasłużył, by bombka ze złotym orłem zawisła na naszej choince.
JanBłachowkz
Wydawało się, że po Joannie Ję-drzejczyknie zobaczymy prędko kogoś z Polski na szczycie UFC. Tymczasem pokorą i ciężką pracą na szczyt wspiął się Jan Błachowicz. Co prawda tytuł zdążył już stracić, ale złoty pas jeszcze będzie odbijać się od świecidełek...
Aleksander Śfiwka
Choinka miała być obwieszona piłkami od siatkówki, ale w lipcu plany... zbiły się jak bombki. Polacy znów zakończyli igrzyska
s
Anita Włodarczyk zdobyła już trzy złote medale olimpijskie. Tyle samo, co Irena Szewińska
w ćwierćfinale. Za to w maju ZAKSA Kędzierzyn-Koźle wygrała Ligę Mistrzów, a MVP finału został 26-letni przyjmujący.
Robert Kubica
Biało-czerwona bomba w kształcie samochodu? Czemu nie -
zwłaszcza że taka powinna kojarzyć się z najlepszym polskim kierowcą wyścigowym. Kubica nie tylko świetnie zadebiutował w wyścigach długodystansowych (zwycięstwo w ELMS i prawie wygranie 24h Le Mans), lecz także udanie zastąpił Kimiego Raikkonena w dwóch wyścigach Formuły l. Pokazał, że wciąż wie, jak prowadzić najszybsze pojazdy na świecie.
Hubert Hurkacz
Trzy wygrane turnieje, półfinał Wimbledonu, debiut wturnieju Masters. Bombkaz24-letnim tenisistą, który kończy rokna dziewiątym miejscuwrankinguATP będzie jedną z tych, które lśnią najbardziej. Zwłaszcza żegdzieś obokśmiało można umieścić jakąś nieco mniejszą z - także dziewiątą na świecie - Igą Świątek.
Medaliści paraołśnpijscy
Igrzyska w Tokio były dla Polski najlepsze w tym wieku. Nasi reprezentanci zdobyli aż 14 medali
(cztery złote i po pięć srebrnych oraz brązowych). Zkoleinasipa-raolimpijczycy dołożyli aż 25 krążków (siedem złotych, sześć srebmychil2brązowych). Jedna bombka dla nich to za mało, ale kto by miał taką choinkę, by zmieścić wszystkie!
RóżaKozakowska
Choć - poza Andrejczyk - wyróżnimy jeszcze dwie nasze medalistki. Pierwsza to paraolimpijska mistrzyniwrzuciemaczugą (odmiana rzutu oszczepem dla niepełnosprawnych) i wicemi-strzyni w pchnięciu kulą. Sukces potęguje jej historia, która... nie była usłana różami.
Anita Włodarczyk
Żelastwa na naszej choince będzie dostatek. Druga indywidualna bombka z olimpijczykiem należeć musi bowiem do już legendy rzutu młotem. 36-letnia lekkoatletka z Rawicza na trzecich igrzyskach zdobyła swój trzeci złoty medal (w Pekinie
w 2008 r. po dyskwalifikacji dwóch zawodniczek złapanych na dopingu była czwarta). Ma już ich tyle samo, co Irena Szewińska - także legendarna lekkoatletka, która zdobywała olimpijskie medale na czterech igrzyskach z rzędu. W 2024 r. w Paryżu Włodarczyk będzie mieć szansę na powtórkę tego wyczynu.
Robert Lewandowski
Na koniec należy przystroić czubek drzewka. I zrobimy to nie bombką, a gwiazdą. Kto inny mógłby na niej być, jeśli nie kapitan reprezentacji Polski i drugi piłkarz w plebiscycie Złotej Piłki (a w opinii wielu kibiców i ekspertów, także poza Polską - prawdziwy zwycięzca). Co prawda ten rok nie był tak bogaty w trofea, jakpoprzedni, ale napastnik Bayemu Monachium pobił kilka znaczących rekordów. W tym w liczbie bramek zdobytych w jednym sezonie Bundesligi -41!
16 _Sport
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
yZfmfhwśp&ed
wGmtme Słupsk
W Jezierzycach triumfował bardzo radosny futbol
Krzysztof Niekrasz
krzysztolniekrasz @pokkapress.pl
Bardzo emocjonująca była rywalizacja w Jezierzycach w ramach VI Halowego Turnieju Piłki Nożnej Bursztyn Cup 2021 z udziałem chłopców rocznika 2014 i młodsi. Grało 8 zespołów. Nie była prowadzona końcowa klasyfikacja.
Tym razem w hali widowi-skowo-sportowej w Jezierzycach swoją aktualną dyspozycję sprawdziło osiem drużyn: FC Gowidlino, AP Energa Gryf Słupsk, Jantar Ustka, UKS GAP Bruskowo Wielkie, UKS Sparta Sycewice, AMP Futbolaki Słupsk, Pogoń Lębork, JFA Przechlewo.
W pierwszej fazie turnieju ekipy zostały podzielone na dwie czterozespołowe grupy A i B. Pierwsze dwa zespoły z każdej grupy awansowały do tak zwanej Ligi Mistrzów (FC, AP Energa Gryf, UKS Sparta, AMP Futbolaki). Drużyny z miejsc trzy i cztery utworzyły Ligę Europy (Jantar, UKS GAP, Pogoń, JFA). Grano piątkami. Zmiany były lotne. Rozegrano 24 mecze, w których strzelono 59 goli. Wszyscy uczestnicy (wśród nich było kilka dziewcząt) bardzo mocno angażowali się w swoje występy. Na ich radosną grę niektórzy sympatycy futbolu, rodzice, koledzy i koleżanki patrzyli z wielką przyjemnością. Wielu graczy zaprezentowało już niezły poziom wyszkolenia technicznego, ale jeśli marzą
0	wielkich karierach piłkarskich, to muszą jeszcze solidnie
1	długo pracować nad podnoszeniem swoich umiejętności. Klasyfikacja punktowa prowadzona była tylko i wyłącznie na potrzeby sprawnego przeprowadzenia turnieju przez organizatora, czyli UKS GAP Bruskowo Wielkie. Gościem specjalnym turnieju był 31-letni Dawid Krzyżowski (football fre-estyle), który swoimi pokazami trików piłkarskich wiele razy wprowadził w podziw najmłodszych adeptów futbolu.-Celem naszej cyklicznej imprezy była popularyzacja piłki nożnej. Dla chłopców to doskonała okazja do wyładowania swojej energii w hali podczas rywalizacji. Mieliśmy okazję obserwować wiele emocjonujących meczów, opartych na nieustannej walce o każdą piłkę. Wspaniałe parady bram-karskie, akcje indywidualne
miasto.
w****, W

Pamiątkowe zdjęcie wszystkich uczestników VI Halowego Turnieju Piłki Nożnej Bursztyn Cup 2021 z rocznika 2014 i młodsi, trenerów oraz gości
Wójt Barbara Dykier próbuje triku z piłką w towarzystwie Dawida Krzyżowskiego
i zespołowe towarzyszyły nam przez cały turniej - ocenił Andrzej Staszewski, prezes Uczniowskiego Klubu Sportowego Gminna Akademia Piłkarska Bruskowo Wielkie, główny organizator tego piłkarskiego przedsięwzięcia.
Wszyscy uczestnicy otrzymali pamiątkowe medale i słodkie mikołajki. Patronat nad tą popularną imprezą propagującą futbol wśród dzieci i młodzieży sprawowali: Barbara Dykier (wójt gminy Słupsk), Paweł Lisowski (starosta słupski), Piotr
Klecha (prezes Pomorskiego Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w Gdańsku), Radosław Michalski (prezes Pomorskiego Związku Piłki Nożnej w Gdańsku). Głównym sponsorem była Hurtownia Sportowa Marba Sport z Miszewka. ©<D






Billy Garrett (z piłką) dał prawdziwy show w Radomiu i zdobył 32 punkty dla Grupy Sierleccy Czarni Słupsk
na rewanże. W dragi dzień świąt Bożego Narodzenia mecz w Słupsku
Koszykówka	\
Michał Piątkowski
michal.piatkowski@poiskapress.pl
Grupa Sierleccy Czarni zagra z HydroTruckiem. To właśnie z tym przeciwnikiem w Radomiu słupski zespół, jako benia-minek. rozpoczynał w sezonie 2021/2022przygodę w eks-trakiasowej grze. Ina pewno każdy związany ze słupską koszykówką wspomina ten mecz z wypiekami na twarzy. Czarni po niezwykle szalonym meczu w swoim debiucie pokonali radomian 83:80, co dla wielu było dość sporym zaskoczeniem. Początek świątecznego grania w niedzielę (26 grudnia) o godzinie 1930 w słupskiej hali Gryfia przy ul. Szczecińskiej 99.
Do rewanżowego spotkania obie ekipy podejdą z zupełnie innego położenia niż we wrześniu, kiedy inaugurowali rozgrywki ekstraklasowe edycji
2021/2022. Teraz faworytem bez wątpienia jest drużyna ze Słupska, która wspólnie z ekipami z Ostrowa Wielkopolskiego, Włocławka i Torunia legitymuje się najlepszym bilansem w całych rozgrywkach (11 zwycięstw, 4 porażki).
Zupełnie na innym biegunie są koszykarze z Radomia, którzy mają dokładnie odmienny stosunek zwycięstw do porażek -11 razy musieli uznać wyższość rywali, a tylko czterokrotnie schodzili z parkietu jako zwycięzcy, co przełożyło się na niską, bo dopiero trzynastą pozycję w ekstraklasowej stawce. Liderami niedzielnego rywala Czarnych są: Mike Moore oraz Anthony Ireland. To właśnie od dyspozycji tego duetu w dużej mierze zależy ofensywna gra radomskiego klubu i właśnie zatrzymanie tych dwóch koszykarzy powinno być priorytetem dla sztabu szkoleniowego ekipy
ze Słupska.
©®
To będzie ostatnie z trzech spotkań pod wodzą Łukasza Seweryna. Dwa pierwsze wygrał dając kibicom powody do radości
Rodzinne święta!
ten czas koniecznie spędźmy wspólnie /03
Małgorzata Socha
na pierwszym miejscu stawia rodzinę /04
Świąteczny stół
wykwintne pasztety i obiady /05-06
Bezpłatny dodatek do gazety. Piątek, 24 grudnia 2021 r.
s s
i	magazyn
rodzinny
C	"As
\
Świętuj, ale nie szkodź
w święta też pamiętajmy o naszej planecie /07
02
rodzinny druga strona
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
milena.kochanowska@polskdpress.pl
" ! . ' "*■* -

RAZEM RADOŚNIE
Zapraszam
amawiam do śpiewania kolęd. To piękny zwyczaj dla jednych, dla innych nawet coś więcej. Przywołam tu słowa muzyka i górala Sebastiana Karpiela-Bułecki, który powiedział, że „kolędy to nie piosenki, które mają nam umilać zakupy w supermarketach (gdyby ktoś o tym zapomniał). Śpiewając kolędy, modlimy się. A Boże Narodzenie to czas radości, dlatego śpiewanie kolęd powinno być radosne". Zgadzam się z tym całkowicie. Niestety, mamy dwie tendencje. Po pierwsze lubimy smęcić i kolędy śpiewamy wolno, rozwlekle i raczej „molowo". Gubimy ich skoczność i radosność, a przecież większość z nich mówi o radosnej nowinie. Po drugie nieraz zmieniamy ich tradycyjną melodię, a tak być nie powinno. Tu zgadzam się z kolei z Markiem Piekarczykiem, który uważa, że nie wolno zmieniać linii melodycznej starych piosenek i szlagierów. Muzyk powiedział wprost, że „czołówka polskiej estrady niszczy stare polskie piosenki. Kaleczy je, zmienia. Robią dziwne rzeczy z tych piosenek". Ano właśnie, podobnie dziwne rzeczy robią też niektórzy z naszych pięknych polskich kolęd... Odbiegłam jednak nieco od mojego namawiania, więc wracam. Gdy moje córki miały po kilka lat, postanowiłam nauczyć je kolęd, na początek ze dwóch, trzech, ale całych. Gdy usiadłyśmy po południu na dwa dni przed Wigilią, okazało się, że nauczyły się błyskawicznie ośmiu czy dziewięciu i to naprawdę wszystkich zwrotek. Przyznam, że ja przy okazji też, bo zazwyczaj poprzestajemy na odśpiewaniu pierwszych dwóch. Wykorzystajmy to, że dzieci tak szybko się uczą. Będą to pamiętały długie lata. To także dobry pomysł na wspólne spędzenie czasu w te rodzinne święta. A później razem śpiewajmy kolędy. W mojej rodzinie zawsze to śpiewanie rozpoczynamy od mało znanej „W dzień Bożego Narodzenia". To piękna i poetycka, a jednocześnie bardzo prościutka opowieść o bożonarodzeniowej radości wyrażanej świergotem różnych ptaków. Kolęd pięknych mamy zresztą bardzo wiele, a wśród nich też bardzo wzruszające. Cieszmy się w te święta z narodzin Dzieciątka i z wzajemnej bliskości, której w zeszłym roku wielu było pozbawionych. Cieszmy się ze spotkania z drugim człowiekiem, z możliwości dzielenia emocji, miłości i dobroci. Nic więcej nie trzeba. Zapraszam do lektury magazynu.
NIEPORADNIK TATUSIA
ŚWIĘTA
Nabroili.
Można by powiedzieć:
znów. Asą takie rzeczy,
do których nawet tata bez serca ma sentyment. Ma sentyment
do zdjęcia, które stoi wiamce na parapecie. Ma sentyment do zegarka, który przypomina zmarłego ojca. Nawet do kawiarki, która od 2 lat towarzyszy mu whome office ma sentyment. Ale synowie moi, huraganem zwani, żadnej z tych rzeczy nie odpuścili. Ramkę zniszczyli, zegarek rozbili, kawiarkę stłukli. Na szczęście nie wszystko naraz, tylko po kolei. Tata wściekły, synkowie po kątach. 5 minut później... tup, tup, tup. - Tato... - mówi starszy aminę ma jak kot ze Shreka.
- Tato - mówi młodszy, a jego szklących oczu kot ze Shreka musiałby się dopiero uczyć. Buzie w podkówki, ja zły, trochę się dąsać jeszcze będę. - Tato, to przypadkiem... -rzeczą chórem. - Tato, przepraszamy (ładnie mówią, bez seplenienia), to niechcący.
Mi już oczy się śmieją, ale próbuję być poważny. Inaczej
niż moi synkowie, którzy widząc, że efekt jest tuż - z trudem utrzymują swoje skruszone miny. O, młodszemu już podkówka drga, nie na płacz, bo oczy jak u ojca się robią. Przecież przeprosili. Za 5 minut oczywiście znów coś zbroją, ale to przecież moi synowie.
Wieczorem mama pyta: -Synku, dlaczego ty nas tak nie słuchasz? A starszy, z pełną powagą - a rzadko go na nią stać: - Oj mamo, słucham was. Ale mam na głowie tyle różnych zajęć...
Potrafią rozczulić. Niespodziewanie, ale skutecznie. Jak wtedy, gdy siedząc w fotelikach samochodowych, zupełnie przypadkiem, chwytają się za ręce. Te rączki szukają się same. Zawsze w tym momencie zatrzymuję się, zapatrzony, jakbym widział to pierwszy raz. I w uszach brzmi mi piosenka, która zawsze już będzie mi się kojarzyła z moim ojcem. Voo Voo „Gdybym". Gdybym później wyglądał jak nasi synowie...
Nadal mam łzy w oczach, gdy to słyszę. Ale teraz śpiewam ją moim synom. Trzeba Bożego Narodzenia, żeby sobie coś uświadomić. Że one właśnie po to są. Żeby kochać.
Czego i Wam życzę, tata
Chcę spędzać z bliskimi jak najwięcej czasu. 1 To jest dla mnie bardziej istotne od szansy wcielenia się w jakąś nieoczywistą postać
Małgorzata Socha, aktorka
mmummmmim
Jakie tradycyjne dania powinny się pojawić na stole w Wigilię? Jaka jest historia kolęd i dlaczego je śpiewamy?
Wigilia poprzedzająca Boże Narodzenia świętem nie jest, ale obchodzona jest bardzo uroczyście. Tradycyjnie postną wieczerzę rozpoczynamy, gdy na niebie zauważymy pierwszą gwiazdę. Ten zwyczaj nawiązuje do Gwiazdy Betlejemskiej zwiastującej narodziny Jezusa, która przywiodła Trzech Króli do stajenki Po wieczerzy śpiewamy kolędy, a później wiele z nas idzie na pasterkę-uroczystą mszę upamiętniającą oczekiwania pasterzy udających się do Betlejem.
Wieczerza może rozpocząć się modlitwą i czytaniem fragmentu Ewangelii Mateusza lub Łukasza o narodzinach Jezusa. Później wszyscy uczestnicy Wigilii łamią się opłatkiem i składają sobie życzenia.
Potrawy wigilijne
Na stole odświętnie przykrytym białym obrusem, z wiązkami sianka ułożonymi pod nim, obok nakryć dla domowników powinno stanąć jedno dodatkowe nakrycie dla zbłąkanego wędrowca - czyli dla niespodziewanego gościa, bo zwyczaj każe ugościć w ten dzień każdego. Posiłku nie powinno się odmawiać nawet zupełnie obcym osobom.
Zestaw potraw na stole wigilijnym zależy od regionu i tradycji rodzinnych, ale niektóre z nich są podobne. Dania są postne i składają się z darów przyrody pochodzących z czterech źródeł: pola, lasu, sadu i wody. Bo choć nie ma już zakazu jedzenia mięsa w czasie wieczerzy wigilijnej, większość z nas do tej tradycji przywiązuje dużą wagę.
Zgodnie z tradycją na wigilijnym stole powinno się znaleźć 12 potraw. Liczba ta nawiązuje do liczby apostołów, którzy zasiedli do ostatniej wieczerzy z Jezusem i do liczby miesięcy w roku. W zależności od regionu, dobór potraw wigilijnych będzie się różnić. A te, które nawet tak samo się nazywają, także ulegają różnym regionalnym i rodzinnym modyfikacjom. Jakie dania mogą więc znaleźć się na tradycyjnym wigilijnym stole? Najczęściej pojawia się na nim: barszcz czerwony z uszkami (zupa grzybowa lub rybna), karp (smażony, w galarecie),
4
■
śledzie (marynowane, w oleju), kapusta z grzybami (z grochem), pierogi z kapustą (i grzybami), łazanki (z kapustą i grzybami), paszteciki/krokiety (z grzybami), sałatka jarzynowa (posiekane drobno gotowane jarzyny, ogórki kiszone, jabłka, jaja, doprawione majonezem), kluski z makiem (kutia z ziaren pszenicy, maku, miodu i bakalii), kompot z suszonych owoców (śliwek lub gruszek z cynamonem i goździkami), makowiec, pierniki i sernik.
Po wieczerzy kolędujemy
Kolędowanie jest ważnym zwyczajem bożonarodzeniowym. Słowo „kolęda" wywodzi się z pogańskiego Rzymu i oznacza tyle, co pierwszy dzień miesiąca (calendae). Właśnie tego dnia odwiedzano znajomych, śpiewającpieśni. Ten pogański zwyczaj kultywowano na terenach słowiańskich, a kolędnicy zazwyczaj otrzymywali jakieś dary. Tradycja śpiewania kolęd przywędrowała do nas z Zachodu już w czasach średniowiecza (XV wiek). Zaczęto wówczas tłumaczyć na język polski pieśni łacińskie. Pieśni kościelnych związanych z Bożym Narodzeniem nie nazywano jednak początkowo kolędami, lecz rotu-łami lub kantyczkami. Kolędy
też nie od razu były utworami pobożnymi, bo wiele z nich miało charakter świecki, lu-dyczny.
Historia śpiewania pieśni bożonarodzeniowych, opisujących narodziny Chrystusa i mówiących o znaczeniu tego wydarzenia dla chrześcijan, jest bardzo długa. Za najstarszą zachowaną polską kolędę uważana jest pochodząca z 1424 roku (zapisana w kazaniu na Boże Narodzenie przez Jana Szczekny, profesora Akademii Krakowslaęj) kolęda zaczynająca się od słów „Zdrów bądź, Królu Anjelski". Wzrost popularności kolęd nastąpił na przełomie XVII i XVIII wieku. Wtedy też utrwaliła się nazwa kolęda określająca pieśń bożonarodzeniową. W tym czasie powstała jedna z najważniejszych polskich kolęd „W żłobie leży", którą przypisuje się Piotrowi Skardze, napisana do melodii poloneza koronacyjnego króla Władysława IV. Jedną z najstarszych kolęd jest też „Anioł pasterzom mówił" (XVI w.), ale także „Przy-bieżeli do Betlejem", „Lulajże Jezuniu", „Gdy śliczna Panna" oraz, Jezus malusieńki". Bardzo znana jest również „Bóg się rodzi", której tekst, też do melodii poloneza, w XVIII wieku napisał Franciszek Karpiński, autor słów znanej pie-
śni „Kiedy ranne wstają zorze". Polskich kolęd i pastorałek (pieśni pasterzy o podobnej tematyce, lecz przeznaczonych do śpiewania poza kościołem, śpiewanych na melodie poloneza, mazurka, oberka, kujawiaka czy krakowiaka) jest w ogóle bardzo dużo. Być może dlatego, że w czasach powstań i zaborów to właśnie pieśni podtrzymywały w Polakach ducha narodu, dawały poczucie wspólnoty i zagrzewały do walki.
Twórcami kolęd byli również Mikołaj Sęp Szarzyński i Andrzej Morsztyn, a w XIX w. Feliks Nowowiejski i Zygmunt Noskowski. Co ciekawe motyw kolędy „Lulajże, Jezuniu" FYyderyk Chopin wykorzystał w jednej z części swego scherza h-moll op. 20. Współcześnie kolędy komponował m.in. Witold Lutosławski.
Kolędy najczęściej śpiewamy w domach wspólnie po wieczerzy wigilijnej i podczas świąt, ale w niektórych rejonach Polski w okresie Bożego Narodzenia domy odwiedzają też grupy kolędników Pieśni te w tym czasie śpiewamy również w kościołach.
milena kochanowska
(Część informacji zaczerpnęłam z: Jan Uryga„Rokpolski wżyciu, tradycji i obyczajach ludu")
\
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
rodzinny temat dnia
03
Niech to będą prawdziwie rodzinne święta!
W święta nudzić się po prostu nie wolno i nie można. To dni pełne przeżyć religijnych, ale także ciepła rodzinnego, bliskości i radości ze wzajemnych relacji
Śnięta
Milena Kochanowska
m.kochanowska@glos.com
Dlatego też święta Bożego Narodzenia najlepiej spędzić w gronie najbliższych. To znakomita okazja, by pobyć z dziećmi i by one mogły nacieszyć się obecnością nas -rodziców i dziadków na co dzień zabieganych, zapracowanych lub zajętych swoimi sprawami.
W samą Wigilię nawet najmłodsi mogą nam jeszcze pomóc w ostatecznym porządkowaniu domu i w innych świątecznych przygotowaniach.
Przygotowujemy wieczerzę
Zaprośmy ich koniecznie również do kuchni, by pomogli nam w pieczeniu i gotowaniu. Jeśli nie ma na to czasu na co dzień, takie chwile na pewno pozostaną w pamięci. Poza tym dzieci będą dumne z tego, że mogły razem z dorosłymi przygotować tak ważne wydarzenie w życiu rodziny. Przygotowywanie słodkich i pachnących pierników to przecież bardziej zabawa niż obowiązek, a krojenie sałatki z gotowanych warzyw też może być bardzo przyjemne, zwłaszcza gdy przy okazji odświeżymy sobie teksty kolęd, by przygotować się na czekające nas już po wspólnej wieczerzy kolędowanie.
Później, gdy trudniejsze prace będą wykonywały już tylko mamy, babcie i ciocie, ojcowie, dziadkowie i wujkowie mogą wspólnie z najmłodszymi ubrać choinkę.
Przed samą wieczerzą i po niej obowiązki też można podzielić - Anielka i Stefcia potrafią przecież doskonale nakryć elegancko stół, Jacek jest specjalistą od zmywania, Piotruś od wycierania, a mała Zosia pomoże nosić potrawy z kuchni (choć barszczyk może niekoniecznie).
Przy wigilijnym stole
- Jeśli chcemy wieczerzę rozpocząć od czytania Pisma Świętego, to wybierzmy fragment Ewangelii św. Łukasza, drugi rozdział w części dotyczącej narodzin Jezusa. Może to zrobić rodzic, ale również któreś ze starszych dzieci - radzi ks. Włodzimierz Guzik,

Wspólnie spędzony czas jest ważniejszy niż najdroższe prezenty. Wspomnienia zostaną dzieciom na całe życie
proboszcz parafii pw. św. Matki Teresy z Kalkuty w Kaliszu, założyciel fundacji Mocni Miłością. - Wspólne śpiewanie kolęd można przepleść czytaniem psalmów, a najmłodsi mogą wyrecytować jakieś wiersze, zaśpiewać lub, o ile potrafią, zagrać na instrumencie. Pamiętajmy, że najważniejsze jest w te święta spotkanie z drugim człowiekiem, bliskość, więź, dzielenie emocji, miłość, dobroć. W tym też jest Bóg. On nas tego nauczył. Nie jest to miejsce i czas na waśnie i spory rodzinne, a raczej na wspomnienia, a nawet na refleksje i przemyślenia, co takiego dobrego spotkało w tym roku nas i naszych bliskich. Dziadkowie mogą przywołać nieco rodzinnych historii. Możemy też powspominać bliskich, z którymi choć odeszli, więź duchowa przecież pozostała. Bóg przyszedł do nas w postaci człowieka,
więc i my na tego drugiego człowieka w te święta się otwórzmy i z tego czerpmy radość.
Świąteczne oglądanie żłóbków i szopek
W dni świąteczne nie zapominajmy o rodzinnych spacerach i zwiedzaniu tradycyjnych żłóbków czy szopek. Taki obchód po kościołach może stać się świąteczną tradycją każdej rodziny, a jeśli się ją pielęgnuje z pewnością przejdzie ona z pokolenia na pokolenie. Da też, nie tylko dzieciom, niezapomniane przeżycia i wspomnienia, którymi będzie się mogła później dzielić cała rodzina. Podczas takich wędrówek zawsze jest wiele emocji, a przy okazji można też naj młodszym znów coś dopowiedzieć o tym, co wydarzyło się w Betlejem. Miniaturowy żłóbek możemy też wspólnie z dziećmi zrobić w domu.
Wyprawy do lasu i dokarmianie ptaków
Nawet, jeśli pogoda nie jest całkiem zimowa i za oknami zamiast pięknego, białego śniegu pada drobny deszczyk, a aura bardziej jesienna, nie zniechęcajmy się do wypraw do parku lub pobliskiego lasu. Dzieci są bardzo spostrzegawcze, więc niemal zawsze i wszędzie wypatrzą coś ciekawego. Sami możemy zresztą ich do tego zachęcić, organizując po drodze rozmaite mi-nikonkursy - kto pierwszy zobaczy wiewiórkę lub zliczy najwięcej sikorek.
Gdy na dworze ciepło, nie ma potrzeby, by ptaki dokarmiać. Pamiętajmy, że one same potrafią znaleźć to, co dla nich najlepsze, czyli naturalny pokarm: nasiona traw, chwastów i innych roślin, różne jagody, orzechy, roślinność wodną czy części roślin. -Dieta ptaków jest bardzo róż-
norodna i dostarcza im tego, czego potrzebują ich organizmy w danej porze roku. Zatem dokarmiajmy ptaki tylko wówczas, gdy pogoda nie sprzyja poszukiwaniom pożywienia; gdy spadnie śnieg i gdy chwyci mróz - rekomenduje Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.
Intensywne dokarmianie tych wędrujących, na przykład łabędzi, powoduje to, że instynkt wędrówki zatracają, a wówczas, jak mróz już chwyci, zdane są bezwzględnie na naszą opiekę. Ci, którzy chcą ptactwu pomóc, niech kupią kasze, zboża, płatki owsiane, ziarna słonecznika, konopi, dyni, orzechy, suszone owoce lub gotowe mieszanki nasion. Pokarmu nie wrzucamy do wody, lecz zostawiamy w suchym miejscu na brzegu, by nie spleśniał i zwierzętom nie zaszkodził.
Dla wielu ptaków przysmakiem jest kawałek słoniny albo zalane roztopionym tłuszczem nasiona i orzechy -taką przekąskę wspólnie z dziećmi możemy przyrządzić sami w domu nawet w święta. - Stworzenie ptasiej stołówki - karmnika to też dpjbrypomys? ^Wspólne spędzenie czasu. Późniejsze dbanie o jego czystość i zawsze świeży pokarm nauczy dziecko odpowiedzialności i obowiązkowości poza szkołą. Nie trzeba mieć nawet zwierzęcia w domu; dzięki dbaniu o ptaki dziecko zrozumie potrzebę takiej opieki i troski o tych, którzy czasem są od nas zależni - mówi Izabela Narożna, psycholog.
Wspólna radość
Pozostałego czasu też nie spędzajmy tylko przy stole czy przed telewizorem - zaopatrzmy się w kilka planszówek, w które mogą grać wszyscy członkowie rodziny, wymyślmy zabawne ąuizy lub pobawmy się w kalambury z bajkami lub postaciami z bajek w roli głównej.
Rysujemy albo przedstawiamy. Jedna osoba odgrywa bohatera znanej bajki (albo jej tytuł), a pozostali z jej min i gestów próbują odgadnąć, o co chodzi. Potem zmiana. Taka zabawa znakomicie ćwiczy wyobraźnię, pomysłowość i talent aktorski członków rodziny, a śmiechu jest zazwyczaj co niemiara. Dobrym sposobem na wspólne spędzanie czasu jest również zabawa w opowiadanie bajki lub historii, w której każdy dopowiada jakąś jej dalszą część. Jeśli wszystkie dzieci potrafią już pisać, można też historię napisać wspólnie, nie wiedząc, co wcześniej napisała osoba przed nami, bo ona wypełnioną przez siebie część kartki zagina, żeby nie było tego widać. Odczytywana na końcu opowieść zwykle także jest bardzo zabawna.
- Ten czas wspólnie spędzony i zaangażowanie całej rodziny w zabawę będą o wiele istotniejsze niż najdroższe prezenty - dodaje ekspertka. - Rzeczy, przedmioty się zniszczą. Takie wspomnienia zabierzemy ze sobą na całe życie.
Niech to będą prawdziwie rodzinne święta!
04
Dla
rodzinny gwiazda
O
'O
jej dom
to bezpieczny port
Początkowo marzyła, żeby być pilotem, tak jak jej tat Ostatecznie została aktorką,
ale i tak najważniejsza' jest dla niej rodzina
Glos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
MAŁGORZATA SOCHA
Polska aktorka telewizyjna, filmowa i teatralna. Urodziła się w Warszawie w1980roku. W młodości należała do dziecięcego zespołu harcerskiego Gawęda.
Ukończyła Akademię Teatralną w stolicy. Debiutowała na scenie tytułową rolą w spektaklu Teatru Telewizji .Aika" w reżyserii Radosława Piwowarskiego,
a na małym ekranie - rolą Kate w „Złotopołskich".
Od2007wciela się wZuzannę Hoffer w telenowel i „Na Wspólnej". Popularność przyniosła jej rola Violetty w „Brzyduli". Od 2012 gra Ingę Gruszewską, jedną z głównych bohaterek serialu Polsatu - „Przyjaciółki". Na dużym ekranie widzieliśmy ją w „Weekendzie", „Och Karol 2", „Wkręceni 2" i Jak poślubić milionera". Jest wziętą aktorką dubbingową. Była uczestniczką siódmej edycji programu rozrywkowego „Taniec z gwiazdami". Występuje w telewizyjnych reklamach salonu meblowego Agata. W2008 roku poślubiła inżyniera Krzysztofa Wiśniewskiego. Mają troje dzieci, Zofię (ur. 2013), Barbarę (ur. 2017) i Stanisława (ur. 2018).
ślała, żeby zrezygnować. Ostatecznie została jednak, ale kiedy skończyła uczelnię, szybko zderzyła się z realiami zawodu aktora.
Zaniosła podanie do każdego teatru w stolicy, lecz żaden się nie odezwał. A że musiała z czegoś żyć, zatrudniła się w... agencji nieruchomości.
-	Szybko się w niej odnalazłam. Miałam poczucie, że dopiero teraz zaczynam żyć jak „prawdziwy" człowiek. Codziennie rano musiałam się stawić w pracy. Wykonywałam mnóstwo telefonów, pozyskując inwestycje dla agencji, szukając nieruchomości do sprzedaży. Czy
z sukcesem? Sprzedałam jedno mieszkanie i jedno wynajęłam. Półtora miesiąca później dostałam propozycję zagrania w serialu i zrezygnowałam z pracy w agencji nieruchomości - opowiada w „Rossmanie".
Podczas jednego z castingów, reżyser powiedział jej: „Wszystko świetnie, Małgosiu, ale jesteś zbyt... potęż-na". Cóż było robić, młoda aktorka zastosowała drakońską dietę i w ciągu dwóch miesięcy zrzuciła dziesięć kilo. Opłaciło się - wkrótce zaczęła brylować na małym ekranie. Najpierw została Violką w „Brzyduli", a potem Ingą w „Przyjaciółkach". W obu serialach gra do dziś. Pojawiła się też w kinie w popularnych komediach romantycznych w rodzaju „Och, Karol T czy „Jak poślubić milionera^.
-	Z domu wyniosłam karność, rodzice wykształcili we mnie silny charakter, pewność siebie. Mimo że mnie nie głaskali po głowie, motywowali mnie do walki o swoje, pokazywali, że w życiu nie mogę się poddawać, muszę być twarda. Ostatecznie chyba dobrze na tym wyszłam. Przydało mi się to w aktorstwie - podkreśla w „Twoim Stylu".
Kiedy miała szesnaście lat pojechała z rodzicami na waka-
cje do nadmorskiego Dar-łówka. Tam na ładną blondynkę zwrócił uwagę ratownik. Starszy od niej Krzysiek natychmiast jej zaimponował. Wakacyjna miłość szybko się jednak skończyła i każde z zakochanych poszło w swoją stronę. Oboje jednak myśleli
0	sobie i po studiach znowu się spotkali.
„Szukam miłości, a mam ją na wyciągnięcie ręki" - pomyślała wtedy Małgosia. Krzysiek miał podobne refleksje. Choć studiował w USA i planował tam szukać pracy, zmienił swe plany
1	wrócił do Polski. W ten sposób Małgosia i Krzysiek zostali parą. Było im ze sobą dobrze i w pewnym momencie aktorka stwierdziła, że najwyższy czas założyć rodzinę.
-	Chcę być twoją żoną - powiedziała Krzyśkowi bez ogródek.
-	Jestem tradycjonalistką. Potrzebuję być żoną, by mieć dzieci. Lubię, gdy wszystko ma swoje miejsce i czas. Ślub był ważny również dlatego, że dał mi pewność i poczucie bezpieczeństwa. Uspokoiłam się. Mam miejsce, do którego już zawsze będę wracać, gdzie ktoś na mnie czeka - mój bezpieczny port. To miejsce i facet na całe życie. Bo Krzysztof taki jest - wyznaje w Po-puladzie.
Dziś mają trójkę dzieciaków. On pracuje jako inżynier i świetnie zarabia. Małgorzata podobnie - mieszkają więc w pięknej willi z wielkim ogrodem, nieopodal Natalii Kukulskiej.
-	Mam rodzinę, która jest dla mnie najważniejsza. Chcę spędzać ze swoimi bliskimi jak najwięcej czasu. To jest dla mnie obecnie bardziej istotne od tego, czy ktoś da mi szansę wcielenia się w jakąś nieoczywistą postać. Oczywiście, wierzę, że jeszcze wszystko przede mną. Gdzieś głęboko we mnie są różne aktorskie marzenia
i mam nadzieję, że nadejdzie czas, gdy uda mi się je spełnić
-	podsumowuje Socha w Plejadzie.
Gwiazdy
Paweł Gzyl
p-gzyi@gk.pl
imo że me ma jakichś wyjątkowych osiągnięć zawodowych na swym koncie, jest jedną z najbardziej lubianych aktorek nad Wisłą. Właściwie co chwilę wyskakuje z małego ekranu, występując w dowcipnej serii reklam salonów meblowych Agata. Ma bowiem komediowy talent i potwierdza to też rolami w popularnych serialach „Brzydula" i „Przyjaciółki". Polsat właśnie ogłosił, że w marcu rozpocznie emisję dziewiętnastego (!) sezonu tej drugiej produkcji.
- Mam od dawna poukładane priorytety. Na pierwszym miejscu są dzieci, mąż, a praca na dalszym. Zawsze zależało mi na tym, żeby mieć rodzinę. Dzisiaj, mając troje dzieci, mogę z ręką na sercu powiedzieć, że cieszę się, że nie przespałam ważnych momentów w życiu. Mam 40 lat, jestem spełniona jako mama, jako żona i jako aktorka - deklaruje w „Vivie".
Jej tata wiedział co to siła marzeń. Wychował się na podkarpackiej wsi, ale zawsze chciał być lotnikiem. I udało mu się, bo większość swego życia służył w polskiej armii jako pilot wojskowy. Nic dziwnego, że w domu też trzymał żelazną dyscyplinę. Ponieważ Małgosia urodziła się, kiedy był już po pięćdziesiątce, pozwalał jej na trochę więcej niż starszemu od niej o dziewięć lat bratu. Mimo to czasem zdarzało się jej oberwać od taty lanie.
- Z rodzicami nie było dyskusji. Zawsze wiedziałam, że muszę wrócić do domu o tej godzinie, którą wyznaczył tata. Kiedy spóźniłam się pięć minut, miałam zakaz wychodzenia przez dłuższy czas. Mówił to spokojnie i kategorycznie. Czasem wola-
łam, żeby nakrzyczał. Bo w tym jego tonie wyczuwałam żal, że go zawiodłam. Budził we mnie poczucie winy -opowiada aktorka w serwisie „Populada".
Tata był surowy, ale bardzo troszczył się o swą rodzinę. Dlatego chciał, żeby jego dzieci zdobyły wyższe wykształcenie. Małgosia początkowo marzyła, żeby tak jak on zostać pilotem. W tamtym czasie do szkoły lotniczej nie przyjmowano jednak dziew-
cząt. Zdając do liceum zdecydowała się więc na klasę o profilu artystycznym. Jej opiekunem był ceniony reżyser teatralny Marcin Sosnowski i to on namówił swoją podopieczną na zdawanie po maturze do warszawskiej szkoły aktorskiej.
- Na egzamin do Akademii Teatralnej poszłam bez przygotowania, tak dla firnu. Rekrutacja odbywała się wtedy na początku maja, więc mogłam jeszcze spokojnie
zdawać na jakiś „normalny" wydział. No ale dostałam się zupełnie niespodziewanie za pierwszym razem i miałam przed sobą pięć miesięcy wakacji - wspomina w serwisie Kobieta.pl.
* * ♦
Małgosia była zaskoczona, że większość jej kolegów i koleżanek traktuje uczelnię jak „świątynię sztuki". Ona nie miała tak nabożnego stosunku do zajęć i nawet my-
- Jestem tradycjonalistką. Potrzebuję być żoną. by mieć dzieci. Lubię, gdy wszystko ma swoje miejsce i czas - mówi aktorka
olejem i solą. Zapiekać w żaroodpornym naczyniu pod przykryciem w temperaturze 180 st. C aż będą miękkie (40-60 minut). Upieczone warzywa i połowę ryżu zmielić w maszynce do mięsa. Dodać pozostały ryż, olej i przyprawy. Ca- -łośćpiec około 40 minut w tej samej temperaturze. (www.britta.pl)
PASZTET Z FASOLI Z GRZYBAMI ■■
Skfadnari:__
bułka tarta 50 g. suszone grzyby 50 g. olej do smażenia, 2 cebule, czosnek 2 ząbki, kiszona kapusta (odciśnięta) 100 g. woda ok. IOO ml .czerwona fasola500g. 3jaj-ka, gałka muszkatołowa 0,5 łyżeczki, suszony majeranek 03 łyżki, sól pieprz, maslodo wysmarowania formy
Bułkę tartą miksuj emy w blen-derze z 4 suszonymi grzybami. Na oleju smażymy posiekane cebule, czosnek i kiszoną kapustę, podlewamy wodą i lekko dusimy przez ok. 10 minut, aż woda odparuje. Pozostałe grzyby moczymy i gotuj emy do miękkości. Następnie grzyby odcedzamy, kroimy w drobnąkostkę i dodajemy do kapusty. Gotujemy fasolę zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Fasolę miksujemy z jajami i odrobiną wody. Do zmiksowanej fasoli dodajemy kapustę z grzybami, doprawiamy gałką muszkatołową, majerankiem oraz solą i pieprzem. Formę do pieczenia smarujemy masłem i oprószamy bułką tartą z grzybami. Przygotowaną masę przekładamy do formy. Pieczemy ok. 40-50 minut w piekarniku nagrzanym do l80°C (termoobieg). Po upieczeniu zostawiamy w formie do ostudzenia. Pasztet możemy podawać na ciepło lub zimno z sosamilub warzywnymi konfiturami, (przepis poleca znany mistrz kuchni Karol Okrasa)
Wykwintny i smaczny pasztet świąteczny
ir©2ifwcili mieś
		mam
rJ •!	SHfflST	
Składniki:		
80 dag mięsazudek kurczaka. 20 dag piersi kurczaka. 60 dag drobiowych wątróbek. 25 dag boczku. 3 łyżki masła, włoszczyzna: pol marchewce i pietruszce, kawałku selera i pora. 2-3 jąja. 1 bulka kajzerka lub 2 kromki dile-ba testowego. 3 ziarna ziela an-giełskiego, 2 liście laurowej łyżka posiekanej natki pietruszki. 2 ząbki czosnku, sól pieprzigałka muszkatołowa. 2/3 szklanki pistacji obranych złupinek. 1/2 szklanki suszonej żurawiny
Mięso myjemy, zalewamy około 1,5 litra zimnej wody, dodajemy boczek, włoszczyznę, ziele angielskie i liście laurowe oraz sól. Zagotowujemy i na wolnym ogniu gotujemy ok. l godziny. Wyjmujemy z wywaru mięso i warzywa, studzimy. Wątróbkę myjemy, osuszamy i smażymy na 1 łyżce masła. Studzimy. Ugotowane mięso drobiowe, boczek, warzywa z wywaru, usmażoną wątróbkę, namoczoną w mleku lub wodzie i odci-
śniętą bułkę mielimy dwukrotnie. Dodajemy posiekany czosnek, doprawiamy solą, pieprzem i gałką muszkatołową. Mieszamy bardzo dokładnie, dodając żółtka jaj, pistacje i żurawinę, a nakoniec ubitą na sztywno pianę z białek. Masę przekładamy do kek-sówki wyłożonej pergaminem lub wysypanej bułką tartą i dokładnie uklepujemy. Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 190°C. Pieczemy około 60 minut. Studzimy w kek-sówce, a następnie chłodzimy dobrze wlodówce. (profi.com.pl)
PASZTET Z PIECZON YCH WARZYW I RYŻU
2 saszetki ryżu parboBed. 4 mar-chewki, 4 pietruszki, 2 łodygi selera naciowegoi 4 ząbki czosnku, 1 cebula. 1 łyżeczka majeranku. 1 łyżeczka tymianku, 1 łyżeczka słodkiej papryki w proszku, 1 łyżeczka oregano, sól i pieprz. 50 ml oleju rzepakowego
Ryż ugotować zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Warzywa i czosnek obrać, natrzeć
■Swifta
Milena Kochanowska
m.kochanowska@glos.com
en pieczony na wzór ciasta jest szczególnie często przygotowywany właśnie z okazji świąt. Nie bez znaczenia pozostaje związek pomiędzy oryginalną francuską nazwą tego specjału - obecnie pate, dawniej pastę - a rzeczownikiem określającym ciasto - pate. Pierwsze pasztety były przyrządzane głównie poprzez wypiekanie mięsnej masy. Dopiero z czasem pojawiła się odmiana pasztetów podawanych na zimno, a nazwa „mięsnych'' wypieków została jednocześnie określeniem produktów serwowanych jedynie na zimno, które nie są przyrządzane w piekarniku. Pasztet zapiekać można również w kąpieli wodnej lub w brytfannie. Na Zachodzie częściej spotykane jest zapiekanie mięsnej masy w cieście (pate en croute). W podobnej formie występuje on również w kuchni polskiej, pod postacią pasztecików, nadziewanych nie tylko mięsem, ale i na przykład kapustą, grzybami. Historyczną krainą pasztetu, a w zasadzie pate, jest średniowieczna Francja. Pierwsze wzmianki o sztuce przyrządzania pasztetów pojawiają się w wersetach spisanych przez XIV-wiecznego poetę normandzkiego Grace de la Bigne. Wspomniana przez niego receptura składała się z... trzech dużych kuropatw, sześciu przepiórek i dwunastu skowronków. Nasze współczesne domowe pasztety nie mają aż tak wyszukanej receptury, ale mogą być również wyśmienite w smaku.
Ci, którzy mięsa nie jadają, mogą upiec pasztet we-gański.
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
rodzinny
rodzinny kuchnia
Kto nie zdąży upiec pasztetu od podstaw, może go przygotować na skróty
Tarta z pasztetem i orzechami włoskimi: lgo towy ulubiony pasztet, l garść orzechów włoskich, 500gmąkipszennej, 250gmasła, ioogwody,2łyżld soli, natkapietruszki. Połączyć mąkę, zimne masło i sól. Wyrobić szybko ciasto, nie zagniatać za długo. Zawinąć w folię spożywczą i odstawić na 30 min. do lodówki. Pasztet rozdrobnić w misce i dodać grubo siekane orzechy. Tortownicę nasmarować olejem, ciasto rozwałkować na grubość 0,5 cm i wyło-
żyć nim tortownicę. Dodać pasztet. Z pozostałego ciasta wyciąć paski o szerokości l cm i grubości 0,5 cm, ułożyć na pasztecie tworząc kratkę. Piec około20-25 min. w 190 st. C. Posypać świeżą natką pietruszki. (www.pekpol.pl) Pasztet pieczony w cieście francuskim: 4 niedużepasztety pieczone, 2 arkusze ciasta francuskiego, 300 gpieczarek, 2 duże cebule, 2 łyżki oleju, 1jajko. Cebulę posiekać wpiórka, pieczarki pokroić, smażyć na złoto
na oleju, apotem ostudzić. Ciasto francuskie rozwinąć i prze-kroić na pół wzdłuż dłuższego boku. Na środku ciasta ułożyć usmażone pieczarki, na nich trochę cebuli, potem pasztet, a na nim znów pieczarki i cebulę. Przykryć naciętymi paskami ciasta. Wierzch posmarować rozmąconym jajkiem. W ten sposób przygotować wszystkie pasztety. Ułożyć je w formie do pieczenia, piec 30 min. w 180 st. C (góra-dół i ter-moobieg) (sokolow.pl)
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
• i 4
ź. •
W,
Na świąteczny obiad wybierzmy dobre mięso, takie jak wołowina/kaczka czy gęś. Podajmy je elegancko, w towarzystwie rozmaitych warzyw.
Kto mięsa nie je, ryb na pewno przygotował więcej, nie tylko te na Wigilię
Wołowina wolno pieczona z sosem serowo-chrzanowym
Składniki:
1.5 kg wołowiny pieczeniowej (udziec)
1	łyżka ziół prowansabkkh
1/4 łyżeczki świeżo zmielonego czarnego pieprzu
2	gałązki rozmarynu 4 ząbki czosnku
3	łyżki oleju rzepakowego
sos chrzanowo-serowy:400g serka topionego
kremowego
300g tartego chrzanu
100 ml słodkiej śmietany 18%
100 ml mleka
sok z jednej limonki
sól i cukier do smaku
Przyrządzamy sos: wszystkie składniki przełożyć do rondelka i podgrzewać często mieszając, aż do zagotowania. Gdyby sos za bardzo zgęstniał, dodać mleka. Podawać na ciepło lub zimno. Przyrządzamy mięso: w mięso dokładnie wetrzeć zioła, pieprz, igiełki rozmarynu i rozdrobniony czosnek. Zawinąć w folię spożywczą i odstawić na noc do lodówki. Kolejnego dnia odwinąć z folii i delikatnie obsmażyć na złoty kolor ze wszystkich stron. Następnie szczelnie zawinąć podwójnie w folię spożywczą. potem w aluminiową i piec w piekarniku, w 80 st. C przez 2,5 godziny. Aby mięso było mniej krwiste, wydłużyć czas pieczenia do 3 godzin. Po wyciągnięciu z piekarnika odczekać 10 minut, odwinąć z folii i pokroić na porcje. Podawać z sosem chrzanowo-serowym.
(wvm.msm-monki.pl)
Wołowina w czerwonym winie
SkłacWd:
500g wołowiny pokrojonej w kostkę 200ml czerwonego, wytrawnego wina garść rodzynek
3	cebirie pokrojone w ćwiarteczłti lOOgmałych pieczarek
2 marchewki pokrojone w talarki
4	łyżki sosu sojowego świeży tymianek pieprz
słodka papryka do smaku olej do smażenia
Na głębokiej patelni rozgrzewamy olej. Wołowinę kroimy w kostkę i smażymy na patelni ok. 5 min. Cebule kroimy w ćwiartki, marchewki w talarki. Do wołowiny dodajemy: pokrojone warzywa, przyprawy i rodzynki. Całość podlewamy czerwonym winem i sosem sojowym. Przykrywamy pokrywką. Dusimy na małym ogniu ok. 90 min. Podajemy z podgrzaną bagietką. Posypujemy całość świeżym tymiankiem.
(kuchnialidla.pl)
Składniki:
4 piersi kaczki, umyte i osuszone pieprz, sól. 3-4 łyżki siekanego tymianku
farsz: 16 suszonych moreli 16 suszonych śliwek 8 fig suszonych
sos: 80 g cukru
sok z 2 pomarańczy, umytych (250 ml soku) 3 łyżki octu winnego białego 80 g masła szczypta cynamonu
Piersi kaczki myjemy, osuszamy, usuwamy zbędny tłuszcz i żyłki (tłuszcz zostawiamy do smażenia). Skórę kaczki nacinamy delikatnie wzdłuż po jednej stronie piersi i umieszczamy mięso w naczyniu żaroodpornym. Kaczkę doprawiamy pieprzem, solą i 3-4 łyżeczkami świeżego tymianku. Figi, morele i śliwki suszone siekamy. Mieszamy. Bierzemy pierś kaczki, nakładamy na nią farsz, na farsz nakładamy drugą pierś, tworząc coś w rodzaju kanapki. Całość związujemy razem sznurkiem. Tak samo robimy z kolejną parą piersi. Całość wkładamy w naczyniu żaroodpornym do piekarnika nagrzanego do 200 stopni C na 20-25 minut. Do rondla dodajemy 80 g cukru, podgrzewamy, gdy cukier się stopi, dodajemy 3 łyżki octu winnego, sok pomarańczowy i szczyptę cynamonu. Do sosu dodajemy 80 g masła, które rozpuszczamy. Sos redukujemy. Do smaku dodajemy sól i pieprz. Podajemy na przykład z pęczakiem lub inną kaszą.
SkłacHki:
—XI	_
sol, pieprz
300gszałotek. pokrojonych w piórka 1 kg pieczarek, pokrojonych w ćwiartki 4 ząbki czosnku drobno posiekane 50 g masła
250ml czerwonego wina wytrawnego
Kaczkę porcjujemy na uda, piersi i skrzydełka, odcinamy nadmiar skóry z piersi. Mięso doprawiamy solą oraz pieprzem. Skórę przekładamy do zimnego naczynia żeliwnego i podgrzewamy do całkowitego wytopienia tłuszczu. Dodajemy masło, rozpuszczamy, wkładamy kawałki kaczki skórą do dołu i smażymy z każdej strony do zrumienienia. Kaczkę z częścią tłuszczu przekładamy do drugiego naczynia żaroodpornego i pieczemy 15 minut w piekarniku rozgrzanym do temperatury 200 stopni C. W naczyniu po smażeniu mięsa szklimy szalotkę i przekładamy ją do miseczki. Rozgrzewamy olej i smażymy pieczarki doprawione solą około 6-8 minut. Dodajemy szalotki i czerwone wino, gotujemy, mieszając od czasu do czasu. Dodajemy niewielką ilość masła, doprawiamy solą i pieprzem. Przed podaniem dodajemy posiekaną bazylię. Na paterę lub duży talerz wykładamy sos z pieczarkami i szalotkami. Na wierzch kładziemy kaczkę, polewamy sosem i dekorujemy świeżą bazylią.
(kuchnialidla.pl x 2)
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021	rodzinny reportaż	07
BOŻE NARODZENIE, KTÓREGO NIE WIDAĆ
Boże Narodzenie dla wielu osób to przede wszystkim obrazy - choinki, bombki, kolorowe światełka, żłóbek przy ołtarzu w kościele czy podobizny mikołajów i reniferów w każdym centrum handlowym. Co zostanie, gdy obraz zniknie?
bijące od świeczki przypomina mi właśnie o świętach.
Niewidoczne dla oczu
Boże Narodzenie to nie tylko to, co da się zobaczyć. Niektóre elementy, które składają się na to, że czujemy świąteczną atmosferę, są niewidoczne dla oczu.
-	Zawsze atmosfera, tzw. magia świąt, była dla mnie szczególnie ważna. Tworzą ją przede wszystkim zapachy oraz kolędy. Uwielbiam je śpiewać, choć przyznaje, że nie jestem szczególnie mocno przywiązana do chrześcijańskich tradycji - podkreśla Zuzanna.
Pomimo tego wiele osób wciąż może się zastanawiać, czy osoby niewidome nie myślą czasem o tym, że chciałyby zobaczyć to, co dla nas jest charakterystyczną częścią grudniowych uroczystości. -Nie widzę od urodzenia. Dla mnie coś zobaczyć oznacza dotknąć dłońmi, poczuć innymi zmysłami. Nie wiem, co znaczy widzieć. Nie interesuje mnie więc, jak właściwie wygląda na przykład choinka - mówi Lombino.
Warto dodać, że dla osób niewidomych i słabowidzą-cych słowne opisy różnych przedmiotów nie mają aż tak dużego znaczenia. Znacznie ważniejsze są dla nich bodźce, za pomocą których mogą tej samej rzeczy doświadczyć po prostu w inny sposób. Choinka więc odbierana jest niejako zielone drzewko ze święcącymi ozdobami, ale jako coś, co kłuje swoimi igiełkami i intensywnie pachnie.
Niezależnie od tego, kim jesteśmy, gdzie mieszkamy czy jakie jpamy możliwości, to najlepszą i najbardziej świąteczną atmosferę możemy stworzyć sami. Bez jakichkolwiek ozdób i dodatków, za to miłością i radością.
-	Dla mnie Wigilia jest przepiękna. Zawsze nie mogę się doczekać, aż wszyscy bliscy przyjadą i będziemy już razem. Bardzo wyczekuję tego momentu. Wtedy jest wyjątkowo, bo poranek jest taki normalny, a potem z tego zwyczajnego dnia robi się nagle najważniejszy i najbar-dziej wyjątkowy dzień w całym roku - podkreśla Beche-rowska.
śnięta
Weronika Błaszczyk
weronika.blaszayk@polskapress.com
Z czym kojarzą Ci się święta Bożego Narodzenia? Pytanie, które wcześniej czy później zawsze pada w każdej klasie w szkole podstawowej i staje się wprowadzeniem do lekcji o świątecznych zwyczajach i tradycjach.
Jakich odpowiedzi można się spodziewać? Oczywiście pojawi się choinka, wielkie zielone drzewko z przeróżnymi ozdobami i migającymi światełkami, będzie też Święty Mikołaj lub Gwiazdor - pan z siwą brodą i workiem prezentów. Nie zabraknie też Jezusa, Maryi i świętego Józefa, których podobizny co roku można oglądać w bożonarodzeniowych żłóbkach zarówno w kościołach, jak i podczas jarmarków. Takie skojarzenia zwykle zostają z nami także już w dorosłym życiu, przez co niekiedy nie potrafimy wyobrazić sobie świąt w zupełnie inny sposób.
To jednak tylko obrazy, aspekt wizualny świąt. Nie wszyscy mają ten przywilej, że mogą je oglądać, Dla osób niewidomych i słabowidzą-cych nich to wszystko nie ma absolutnie żadnego znaczenia. W ich odczuciu Wigilia to przede wszystkim emocje i informacje docierające przez inne zmysły. Do wykorzystania pozostają w końcu jeszcze węch, słuch, smak i dotyk...
Zuzanna, niewidoma mieszkanka Poznania, podkreśla, że osoby niewidome nie czują się w tym czasie jakoś szczególnie pokrzywdzone, ponieważ Boże Narodzenie można „zobaczyć'' na wiele innych sposobów, niekoniecznie jedynie oczami.
-Wydaje mi się, że jednak święta to coś, co każdy odbiera przede wszystkim węchem, słuchem i smakiem. To taki czas, gdy chyba wszyscy wspominamy przede wszystkim zapach pierników, smak babcinego barszczu czy doceniamy wkład „Last Christmas" i kolęd wbudo-
i
Niewidomym święta kojarząsię z fakturą śniegu, zapachem choinki, dźwiękiem przygotowań
wanie tego nastroju - mówi Zuzanna.
Może to są aspekty Bożego Narodzenia, którymi przestaliśmy się przejmować przez przedświąteczne gorączkowe przygotowania, pośpiech oraz nadmiar pracy, choć warto byłoby znów zwrócić na nie uwagę.
Zapach i smak świąt
Nie trzeba zbyt długo się zastanawiać, by odnaleźć w swojej pamięci typowe świąteczne zapachy. Dla jednych będzie to słodki zapach mandarynek, dla innych bardziej egzotyczny zapach przyprawy korzennej i czekolady, zapewne nie bralmie też takich, dla których święta pachną świeżo wypranymi firankami oraz płynem do mycia podłogi.
- Osobiście przede wszystkim uwielbiam taki pomieszany zapach pomarańczy, goździków, pierników. Poza tym bardzo lubię osobno zmieszane zapachy
wszystkim typowych potraw wigilijnych - zaznacza Zuzanna.
Roberto Lombino, niewidomy Czech studiujący w Poznaniu, opowiada, że pod względem smaku i zapachu ze świętami najbardziej kojarzą mu się pierniczki i grzane wino. - U mnie w domu zawsze była żywa choinka, więc ten zapach bardzo mocno przypomina mi o świętach. Tak samo zapach smażonego karpia, jest on bardzo charakterystyczny, czy ciężka woń kadzidła - dodaje.
Florida Becherowska, niewidoma, na co dzień pracująca w Poznaniu, z kolei wspomina, że święta dla niej zawsze miały smak i zapach potraw przygotowywanych przez mamę, np. pieczonej kaczki, ryby, wędzonej szynki czy ciasta z wanilią r cynamonem.
- U mnie w domu zawsze od rana się pościło, dlatego też myśląc o świętach,
przypomina mi się takie uczucie głodu - mówi Flori-na. - Szczerze mówiąc, ja je bardzo lubię, jest to powiązane z takim czekaniem na narodziny Pana Jezusa -dodaje.
Jak brzmi BożeNarodzenie
Większość zapachów i smaków odczuwanych podczas świąt pojawia się stosunkowo późno, bo najczęściej kilka dni przed 24 grudnia lub dopiero w samą Wigilię.
Jednak świąteczne piosenki i kolędy, choćby w radiu, puszczane są znacznie wcześniej, zwykle już na początku grudnia. Co więcej, współczesna technologia pozwala słuchać największych hitów z dzwoneczkami w tle już we wrześniu, a nawet przez cały rok.
- Słucham radia z różnych części świata. Tam kolędy i piosenki o świętach są grane już na początku adwentu. To zawsze przypomina, jak szybko biegnie czas, bo
znów blisko do Wigilii - opowiada Lombino.
Wspomina też o dość nietypowej, rodzinnej tradycji. Razem ze swoją mamą zawsze wieczorami wychodzą boso na taras pochodzić po śniegu. Jak sam podkreśla, w taki sposób najlepiej można poczuć zimę.
Dla Becherowskiej z kolei typowym dźwiękiem, który kojarzy ze świętami, jest szelest odpakowywanych cukierków lub dźwięki bombek. Co ciekawe, zwraca także uwagę na kontrast pomiędzy przedświątecznym har-midrem a ciszą między 24 a 26 grudnia:
-Mieszkam niedaleko takiego pasażu handlowego, zawsze jest tam głośno.
Przed świętami, gdy ludzie szukają prezentów, te dźwięki są zupełnie inne. Nie umiem tego wyjaśnić, ale wtedy ludzie chodzą po sklepach dłużej, rozglądają się dokładniej. Z kolei dzień Wigilii jest zupełnie inny. Wtedy wszędzie panuje cisza. Bardzo lubię tę ciszę.
Zaznacza też, że wiele osób, pochłoniętych przygotowaniami, może nie zwrócić uwagi, że choć w domach panuje zwykle gwar, tak na zewnątrz niemal wszystkie miasta i wsie są w tym samym czasie zatopione w absolutnej ciszy.
-	Jeśli chodzi o faktury, to jednym z najładniejszych dotyków są dla mnie włosy anielskie wieszane na choince. Bardzo przypomina mi to dzieciństwo - dodaje Becherowska.
Śmieje się też, że do dzisiaj podczas zakupów w sklepie lubi je dotykać. Ponadto, opowiada, że w pamięci do dzisiaj utkwiły jej wspomnienia z czasów szkolnych. A dokładniej takie lekcje, gdy dzieci siadały razem w kółku ze świeczkami i wspólnie śpiewały kolędy.
-	Wszystkie dzieci były niewidome i musieliśmy, oczywiście z pomocą nauczycieli, sobie te świeczki zapalić. Jedną świeczkę zapalaliśmy od drugiej, pomagaliśmy sobie nawzajem, bo trzeba było wyczuć ciepło płomienia. To był przepiękny moment, do dzisiaj takie ciepło
08
rodzinny krzyżówka
Głos Dziennik Pomorza
Piątek-niedziela, 24-26.12.2021
Po kolacji wigilijnej, aż do pasterki w naszym domu wybrzmiewają kolędy. Wszyscy śpiewamy, także nasze dzieci. W Boże Narodzenie przez mój dom przewija się kilkudziesięciu kolędników, więc trudno nie śpiewać
Paweł Golec, polski muzyk popowy i jazzowy, jeden z liderów Golec uOrkiestra, brat bliźniak Łukasza Golca (gazetakrakowska.pl)
Krzyżówka panoramiczna
I metoda tworzenia			martwy lub ogórkowy	proces zachodzący w żołądku	r~	ziółko		Kozidrak	z Bajmu		część			futrzana narzuta	r~	przysmak burka	tybetańskie ssaki		supeł			-v
sprawdzian funkcjonowania umysłu	siekierka					wojewódzkie	-V	sol lub duo	sportowe buty		bezgotówkowe rozliczenie								skaza na honorze		do krycia dachów	
	ł		1	ł ;		1		1	0			i		»			ł		pułapka na muchy	-	l	
r						atmosfera, pogoda	-	27			pismo dyplomatyczne	-*•				Chińczyk lek na ból						
naczynie na owoce dziki karp			2			zawija do portu	-	5					marka japońskiego telewizora	-		i			Bogusław. piosenkarz czop	-		~T~ 21
r						budowla bobrów szkocka			20		Bołądź lub Lipińska				Robert Lewandowski	-			l			
pracownica szpitala spracowany, wiekowy rumak hulanka						1	6	bałkański taniec ptak drapieżny		czarna leczy nowotwory	- 1		26		stolica Ghany	22	mała grządka ogrodowa			materiał na pieluchy		rodzaj komedii
	grecki bóg wojny		sądowe lub urzędowe		piłkar-skie skarpety		słoń z„W pustyni i w puszczy"		—*■	j			płynie przez Jarosław	alkohol przed obiadem	\			1		\		
TT"	1		1		i			l				w desce kabza, kiesa	- \	3		ciężki metal	kobiece imię z imienia Atena	-				
sprzęt do ping-ponga ceni piękno malowane po-madką	-					24			pancerna w banku	-		1 23		czworokąt kosmetyk		i	34		cerkiewny śpiewak		jedno Wiefkich Jezior	
							powóz konny				beczka na wino	-		1			na kopercie dawna korona papieska wawelski potwór		l		l	14
U				ustrój dawnej Rosji		kuzyn szaraka	\		11				szturm na pozycje wroga		arystokrata z Anglii							
metro-Dolia Ghany mieszana w tenisie	tajniki zawodu		instrument muzyczny	*	17				kamień półszlachetny		Maria Napoleona śniedż		1 l		\		l			gorąca pora roku		przerabiana w rafinerii
	- ł				polski pies myśliwski			krewna w linii żeńskiej	ł		ł					pracownik giełdy	-*•			1		\
l			muzyka .młodzieżowa" mars	-	j	1		pracuje w stoczni		małe pomieszczenie do wynajęcia		żądany przez porywaczy		Wojciech Modest, restaurator		siła rozpędu		mieszanina metali zbocze góry	polska ciężarówka		wojsko chana	
wydaje rozkazy z mostka		wróżbita, czarownik	ł			... Sari, śpiewaczka	-*•	1			-		1	\		1			- 1		1	
U		15				r~	Czesław Miłosz dawny sługa						i'aT/ w Niemczech		kajdany na rękach więźnia		gruba zasłona	\	18			
napój mleczny		ziomek, rodak		resztka świecy	r				wiecowy	' głośnik		33	1			-	25			czerwone w piosence		upomnienie na piśmie
									czym dzieją	uszczelnia korek												
U		\		\	mała chmara owadów		grecki władca wiatrów	29	ł	l	angielski lord	-			przysłowiowy skąpiec		huragan pod butem			1	13	1
część kościoła magnat na Rusi	stopień w dzienniku		usuwa zarost ssaki morskie		31						wypiek ze świeczkami	statek kosmiczny Jurija Gagarina		8	\		\ "		drzewo liściaste		łatwopalny gaz	
	- 1		1		owoce na kompot wigilijny	10	doniosły czyn potrzask na ptaki				| 1			typ lasu liściastego		nakrycie kuchennego stołu		...Hancock, żużlowiec	1		l	
U		28		30				\	32	pasza dla siwka		9		1			-		16		12	
iskra boża przybudówka	-*■						roślina nadwodna, tatarak	-		19		... Ostrowska, aktorka	-					anglosaskie imią męskie				
U					piłkarze z Gdyni	-				wznoszony na weselu	-			4		byłe belgijskie linie lotnicze	-					
12 3		4 5 6		7 8 9		10 11 12		13 114 15		16 17 18 19 20 21 22					23 24 25		26 27 28		29 30 31		32 33 34	
Litery z pól ponumerowanych od 1 do 34 utworzą rozwiązanie - myśl Józefa Maciejewskiego.	wnzoy arnd^isvz ^aiA^ds viaiao>i 0iSto3iNvzViMZ0y
Litery z pól ponumerowanych od 1 do 34 utworzą rozwiązanie - myśl Józefa Maciejewskiego.	wnzoy arnd^isvz ^aiA^ds viaiao>i 0iSto3iNvzViMZ0y