miesięcznik Nr 8 listopad 2005 • wydawany w Słupsku od 1992 roku • ISSN 1234-558X Nr* i Mała energetyka darem natury Elektrownie Wodne Słupsk Sp. z o.o. to firma wydzielona z Zakładu Energetycznego Słupsk S.A. Powstała w lipcu 2000 roku i skupia 16 elektrowni wodnych, które wytwarzając ekologiczną energię tworzą jednocześnie atrakcyjny szlak turystyczny na Pomorzu Środkowym. W elektrowniach można poznać historię energetyki wodnej i zobaczyć działające nieprzerwanie od ponad stu lat urządzenia. Dziś elektrownie „Enwodu" produkują około 40 000 MWh energii elektrycznej. Firma uczestniczy w Internetowej Platformie Obrotu Energią Elektryczną. Poza wytwarzaniem energii naprawia, remontuje i buduje elektrownie wodne. Projektuje i buduje podzespoły i urządzenia stosowane w energetyce. W 2003 roku „Enwod" uzyskał certyfikat TUV za wdrożenie Zintegrowanego Systemu Zarządzania Jakością i Środowiskiem zgodnego z normą ISO 9001 : 2000 i ISO 14001. Jest to dowód wysokiej jakości pracy firmy potwierdzający, że oferowane wyroby i usługi nie wywierają niekorzystnego wpływu na środowisko naturalne. Elektrownie Wodne Słupsk to nowocześnie zarządzana firma, która wykorzystując małą energetykę będącą darem natury stała się markowym produktem pomorskiej gospodarki. Fachowe doradztwo w zakresie projektowania nowych elektrowni wodnych, modernizacji, adaptacji i odbudowy istniejących obiektów hydrotechnicznych. Przeglądy i remonty urządzeń mechanicznych i elektrycznych małych elektrowni wodnych. Ponadto wykonujemy usługi: generalne wykonawstwo małych elektrowni wodnych i wiatrowych kompleksowe modernizacje, remonty i przeglądy wykonawstwo konstrukcji stalowych, aluminiowych i ze stali nierdzewnej obróbki skrawaniem regeneracja i dorabianie części maszyn wykonywanie instalacji elektrycznych i ijy, mmmammm wewnętrznych i zewnętrznych, j f ■ przyłącza do budynków pomiary elektryczne j instalowanie, naprawy, konserwację silników elektrycznych, prądnic i transformatorów |j *L/jm produkcję konstrukcji stalowych słupowych H\ stacji transformatorowych B| ^ kompletne stacje transformatorowe ■ I M konstrukcje dla linii napowietrznych izolowanych a ■■ na terenach leśnych (w przygotowaniu) zdjecia Lucjan Duchno uff: Zdjęcia: Lucjan Duchnowicz Elwod / Elektrownia Wodna Gałąźnia Mała Elektrownie Wodne Słupsk Sp. z 0,0. 76-200 SŁUPSK, ul. Rybacka 4a, tel. (059) 841 69 00, fax 841 69 16 www.elektrowniewodne.com.pl, e-mail: sekretariat@enwod.slupsk.pl Inicjator inwestycji elektroenergetycznych. Założyciel i właściciel Elektrowni Wodnych Słupsk Sp. z o.o. ENERGAjf PROMOCJA MIASTA TARGOWY miesięcznik Wydawca Słupska Agencja Wydawnicza 76-200 Słupsk, ul. Kołłątaja 15 Redakcja 76-200 Słupsk, ul. Kołłątaja 15 tel./fax (0-59) 841 35 66 Redaktor Naczelny Jerzy Jakym Opracowanie graficzne Dominik Gawlak Druk Poligrafia Romipres, 76-200 Słupsk, ul. Koszalińska 5i, tel. (0-59) 845 69 33 Nakład 2,5 tys. egzemplarzy Zamawianie ogłoszeń i reklamy 76-200 Słupsk, ul. Kołłątaja 15 tel./fax (0-59) 841 35 66 Miesięcznik Targowy jest pismem promującym firmy z regionu Pomorza Środkowego na wielobranżowych targach w kraju. Kolportaż podczas targów i imprez gospodarczych wykonuje zespół redakcyjny. Kolportaż do firm, samorządów, instytucji i organizacji życia publicznego w regionie wykonuje Poczta Polska. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i ogłoszeń oraz zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania nadesłanych tekstów. Zdjęcia na okładce: ■ Jesień w słupskim Lasku Południowym (zd. główne) Od lewej: ■ Sztuczne tarlisko troci i łososia na kanale odpływowym przy Młynie Zamkowym w Słupsku m Fragment instalacji solarnej - baterie słoneczne na obiekcie jednej ze słupskich firm m Coroczne ogólnopolskie zawody wędkarskie "Troć Słupi" w Słupsku • Przepławka dla ryb łososiowatych w Słupsku Fot. L. Duchnowicz Słupsk w przyjaźni ze środowiskiem Słupsk jest laureatem konkursu ekologicznego „Przyjaźni Środowisku". Konkurs ten odbywa się pod patronatem honorowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Senatu RP i Ministra Ochrony Środowiska. Jego zadaniem jest nagradzanie najlepszych samorządów, które w ostatnim czasie zrealizowały ważne inwestycje ekologiczne, mające wpływ na poprawę stanu środowiska naturalnego. Głównym jego celem jest promowanie samorządów przyjaznych środowisku i podejmujących działania na rzecz jego ochrony. Dodatkowym przedmiotem Konkursu są przeprowadzone działania z zakresu edukacji ekologicznej. Słupsk po raz pierwszy przystąpił do Konkursu w roku 2001 przedstawiając dokumenty potwierdzające działalność ekologiczną w zakresie gospodarki odpadami, ochrony powietrza, gospodarki wodno-ściekowej i edukacji ekologicznej. 23 stycznia 2002 roku decyzją Jury III Edycji Konkursu Ekologicznego "Przyjaźni Środowisku" Gmina Miejska Słupsk została Laureatem w kategorii "Gmina Przyjazna Środowisku". W następnych latach miasto przedkładało wnioski o przedłużenie ważności znaku "Gmina Przyjazna Środowisku" uzyskując na kolejne lata jego przedłużenie. Uwieńczeniem dotychczasowych działań ekologicznych miasta Słupska jest przyznanie mu tytułu "Mecenas Polskiej Ekologii" przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego w dniu 7 stycznia 2004 roku. Powyższy tytuł upoważnia do korzystania z niego w sposób ciągły. Słupsk może poszczycić się znaczącymi sukcesami w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego, które dają miastu wymierny efekt ekologiczny. Oprać. Red. "MT" ABI Certyfikat „Prz>jażni Środowisku" Mg m CERTYFIKAT Jury Konkurru Ekolocicrntgo "Prryj»ini Środowitku" pod Patronatem Honorowym rV-rydcT>»* Rzeczpospolitej Polskiej Akksnndra Kwaśniewskiego m — SŁUPSK GMINA PRZYJAZNA SRODOWISKU g -p hm £3 CERTYFIKAT Jury Konkursu flsoiojfc/uego „Przyjaźni Środowisku" SŁUPSK GMINA PRZYJAZNA ŚRODOWISKU CERTYFIKAT MECENAS POLSKIEJ EKOLOGU Aleksander Kwaśniewski 9 m 8/2005 3 Ekologiczny Słupsk: Powietrze świeże, woda czysta, Stutysięczny Słupsk położony w pięknym krajobrazie Pomorza Środkowego jest przykładem mądrych i długofalowych działań w zakresie ochrony środowiska. Promotorem wielu ciekawych pomysłów ekologicznych w Słupsku jest Wydział Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Ochrony Środowiska Urzędu Miejskiego, który skutecznie realizuje bogaty program ochrony środowiska sporządzony na lata 2005 - 2008 z perspektywą do 2012 roku. Dotyczy on wszystkich obszarów życia miasta, a zwłaszcza gospodarki odpadami, ochrony powietrza, gospodarki wodno-ściekowej oraz edukacji ekologicznej. Już od dawna podstawowe znaczenie ma dla Słupska właściwa gospodarka odpadami. Okazuje się, że Słupszczanie produkują dziennie ponad 70 ton odpadów komunalnych. Gromadzone są one w tradycyjny sposób na składowisku, gdzie poddaje się je segregacji. Jednak ważne jest, że zanim tam trafią znakomita ich część jest już podzielona. Służą temu ustawione w całym mieście pojemniki ułatwiające wcześniejszą zbiórkę selektywną. W ten sposób; papier, szkło, plastik Kluczową rolę we wzorcowej gospodarce odpadami w Słupsku odgrywa działające od ponad 50 lat Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej. REGIONALNE SKŁADOWISKO ODPADOW W BIERKOWIE pady) wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej. Pokrywa ona z powodzeniem potrzeby zaplecza technicznego i socjalnego składowiska, zaś jej nadmiar sprzedawany jest do sieci krajowej. Niewątpliwie sukcesem programu spójnego gospodarowania odpadami PGK, a co za tym idzie właściwą selekcją odpadów jest stale zmniejszająca się Wzorcowe w skali kraju jch ilość, która tra- składowisko odpadów w Słupsku. fja na składowisko. Świadczy ono usługi na rzecz Tym samym stale zmniejsza się mieszkańców miasta i gmin ościennych m. in. w zakresie wywozu nieczystości i odpadów, ich unieszkodliwiania, zbiórce surowców wtórnych, a także zagospodarowywania metalowych odpadów i złomu. Wieloletnie działania PGK oparte na własnych doświadczeniach doprowadziły do stworzenia spójnego systemu gospodarowania odpadami na terenie miasta i gmin okolicznych. Dzięki temu miasto i region posiada dziś nowoczesną infrastrukturę przystosowaną do odbioru i składowania od- Słupsk ma jedną z najnowocześniejszych oczyszczalni w Polsce, i inne odpady segregowane są padów. Prowadzone przez PGK już na osiedlach. To na pozór proste rozwiązanie przynosi efekty dopiero po długim czasie, dlatego niestrudzenie we wszystkich środowiskach mieszkańców prowadzona jest kampania na rzecz utrwalania dobrych nawyków selekcjonowania odpadów. Regionalne Składowisko Odpadów w Bierkowie ze względu na poziom technologiczny należy do jednych z najnowocześniejszych w kraju. Na składowisku funkcjonuje m.in. instalacja służąca do odzysku biogazu. Cały, zgromadzony tu surowiec (od- zagrożenie degradacją środowiska miasta i okolic Słupska. Warto też wspomnieć o działaniach PGK w edukacji proekologicznej. Spółka stała się znaczącym realizatorem licznych konkursów dot. m. in. selektywnej zbiórki odpadów, co przyczynia się do propagowania zwłaszcza wśród młodych Słupszczan proekologicznych idei i postaw. Za wzorcowo prowadzoną działalność w ochronie środowiska PGK zdobyło szereg głównych nagród i wyróżnień w prestiżowych konkursach ekologicznych. Innym sukcesem Słupska w dziedzinie ekologii jest właściwa gospodarka wod-no-ściekowa, którą z powodzeniem realizuje spółka „Wodociągi Słupsk" głównie w oparciu o nowoczesną oczyszczalnię ścieków. Wszystkie ścieki komunalne powstające na terenie miasta oraz znaczna część ścieków z gmin ościennych zbierana jest w szczelne systemy kanalizacyjne i odprowadzana na oczyszczalnię, która należy do najbardziej efektywnych obiektów gospodarki ściekowej w Polsce. Jakość oczyszczonych ścieków spełnia już od kilku lat kryteria jakościowe obowiązujące w UE i skutecznie zabezpiecza lokalne wody przed zanieczyszczeniem. Jednocześnie, przy przerobie ścieków wykorzystywany jest ich potencjał energetyczny do wytwarzania własnej energii. Powstaje w ten sposób bio- gaz uzyskiwany w procesach beztlenowej fermentacji osadów ściekowych. Biogaz jako alternatywne źródło energii odnawialnej uzyskiwany jest w oparciu 0 eksploatowany zespół koge-neracyjny holenderskiej firmy Dynaf. Pozwala on na jednoczesne wytwarzanie ciepła 1 energii elektrycznej co ma niebagatelne znaczenie dla zaoszczędzenia energii związanej z eksploatacją oczyszczalni ścieków. Na oczyszczalni ścieków w Słupsku, po raz pierwszy w Polsce, wdrożone również zostało w skali technicznej kompostowanie osadów ściekowych, które z kłopotliwego odpadu stały się pełnowartościowym produktem stosowanym w rolnictwie. Preparat kompostowy o nazwie Biotop decyzją ministra rolnictwa został wprowadzony dwa lata temu do obrotu na rynku. Wskaźniki techniczno-ekonomiczne słupskiej oczyszczalni należą do najlepszych w kraju. Ma to wpływ na niską cenę usług kanalizacyjnych. Niezwykle istotny jest również wpływ systemu oczyszczania na ekosystem bogatej w ryby łososiowe rzeki Słupi oraz na czystość przybrzeżnych wód i plaż Morza Bałtyckiego. Corocznie obiekty słupskiej oczyszczalni ścieków zwiedza kilkaset osób, głównie fachowców z branży i młodzieży, która uczestniczy zarazem w prowadzonym przez słupskie wodo- Słupskie drzewa - pomniki przyrody zadbane w całej krasie. EKOLOGIA FUftAC 8/2005 odpady segregowane ciągi programie ekologicznym. Poprawę stanu atmosfery czyli ochronę powietrza w Słupsku osiągnięto poprzez likwidację nieefektywnych i uciążliwych kotłowni tzw. "niskiej emisji", modernizację centralnego systemu ciepłowniczego, monitoring emisji pyłów i gazów, kontrole wód obiegu ciepłowniczego i jakości spalanego opału oraz wdrożenie Systemu Zarządzania Jakością ISO 9002. Ograniczenie degradacji środowiska zmusza do sięgnięcia po paliwa odnawialne. Słupskie przedsiębiorstwo "Sydkraft EC Słupsk" mając powyższe na uwadze przystąpiło do realizacji projektu kogeneracyjnego spalania biomasy (trociny, zrębki itp.). Zgodnie z założeniem tego projektu ok. 33 000 Mg/rok miału węglowego spalanego dotychczas w obiektach "EC" w Słupsku do wytworzenia energii cieplnej na potrzeby c.o. i c.w.u zastąpione zostanie biomasą w kotle przygotowanym do spalania tego rodzaju paliwa. Całkowita realizacja tych zamierzeń wyeliminuje dodatkową emisję dwutlenku węgla, obniży się emisję dwutlenku siarki, zmniejszy się emisję pyłu, a także zmniejszy się ilość odpadu powstająca w efekcie spalania. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że różne formy edukacji ekologicznej w Słupsku rodzą się spontanicznie. Szczególnie widać to na przykładach inicjowanych w środowiskach szkolnych, gdzie działalność prowadzą setki kół młodych ekologów. Sprzyja im klimat tworzony przez władze, które wszystkiemu co dotyczy ochrony i poszanowania środowiska naturalnego w mieście dają należny poklask. Tak jest w przypadku propagowania akcji i konkursów inicjowanych na szczeblu centralnym, tak też się dzieje gdy trzeba wesprzeć inicjatywy lokalne. Dobrze pokazał to choćby tegoroczny Światowy Dzień Ochrony Środowiska, który w Słupsku stał się wielką manifestacją mieszkańców popierających idee życia w środowisku przyjaznym. Było to jednocześnie swoiste forum prezenta- cji pomysłów, doświadczeń i metod skutecznej ochrony nadmorskiej przyrody. Poza tradycyjnym sposobem zbierania i segregacji odpadów zebrani młodzi ludzie pokazali swoje plastyczne wizje czystego środowiska, własne przemyślenia nt. biologicznego oczyszczania zużytej wody, sposoby penetracji środowiska pod kątem lokalizacji dzikich wysypisk śmieci, pomysły na masowe wytwarzanie papieru makulaturowego co uratuje więcej drzew ścinanych na potrzeby celulozy, oryginalne sposoby uprawiania ziemi do celów produkcji zdrowej żywności, monitoring rzek w regionie dla sporządzania badań o stanie chemicznym i biologicznym wód, sposoby likwidacji masowego wypalania traw w okresie wiosny, pomoc zwierzynie naszych pól i lasów czy też metody propagowania zdrowego stylu życia. Te niezwykle interesujące pomysły pokazały utrwalanie się ekologicznych nawyków i chęci życia w bezpiecznym świecie. Świadczą też o wielkiej wrażliwości i dojrzałości młodych ludzi, którzy poszukując dobrych rozwiązań potwierdzają swoją przyjaźń z naturą. Słupsk jest przyjazny środowisku. Opinię taką budują odwiedzający miasto na przykładzie poznanych tu wzorcowych działań ekologicznych. W obrębie miasta, poza licznymi parkami i skwerami zieleni znajdują się dwa laski - północny i południowy z bogatym drzewostanem oraz wyznaczonymi alejami i miejscami do uprawiania różnych form aktywności fizycznej. Już z tego widać, jak Słupsk pieczołowicie dba o drzewa, które otacza się tu z wielką troską dzięki czemu w samym mieście znajduje się kilkadziesiąt okazów stanowiących pomniki przyrody. Przepływająca przez miasto rzeka Słupia jest ujarzmiona, przez co nie zagraża powodziami, a jej wody stale monitorowane zaliczają się do II klasy czystości, przy znacznej przewadze wyników I klasowych. Przy rzece usytuowano przepławkę pozwalającą troci wędrownej na bezpieczne omijanie przeszkód w wędrówce Zbiornik biogazu na słupskiej oczyszczalni ścieków. do składania ikry. Słupsk jest jedynym miejscem w Polsce, w którego rzece Słupi ryba ta występuje w tak wielkiej ilości. Dlatego z myślą 0 niej zbudowane zostało sztuczne tarlisko na jednym z bocznych kanałów Słupi. W samym mieście coraz więcej instaluje się sola rów, czyli baterii słonecznych. Zakładają je firmy i właściciele prywatnych posesji pozyskując na ten cel pomoc finansową samorządu. Działają tu również dwie małe, pieczołowicie odrestaurowane i liczące około stu lat elektrownie wodne. W mieście mają też siedzibę liczne firmy działające w dziedzinie ekologii. Są one pod każdym względem wzorcowe w swojej działalności przynosząc pożytek miastu 1 chlubę jego mieszkańcom. Najważniejsze z nich to Słupskie Elektrownie Wodne Sp. z o.o. - właściciel i przykładny gospodarz na 16 obiektach najstarszych w Europie i wciąż czynnych elektrowniach wodnych oraz „Laminopol" Sp. z o.o. która buduje w całym kraju i za granicą przykrycia dla ekologicznych oczyszczalni i instalacje oczyszczania powietrza. Przepławka dla ryb łososiowatych. Takie trocie łowią w Słupi. Znaczenie dotychczasowej pracy mieszkańców, firm i władz Słupska w dziedzinie ochrony i poszanowania środowiska zostało docenione przyznaniem miastu w 2004 roku na stałe przez Prezydenta RP zaszczytnego tytułu „Mecenas Polskiej Ekologii". Opracowanie Red. „MT" Fot. Archiwum UM Słupsk ENERGIA EKOLOGICZNA Damna technika energetyczna Slektroronta prjt) feśtqject)tn garnku dobie rosnącego postępu techniki, coraz 1 częściej zaczyna się rezygnować ze starych, ogromnych elektrowni kondensacyjnych - zastępując je źródłami przyjaznymi dla środowiska. Coraz popularniejsze stają się elektrownie wiatrowe, wodne, czy też innowacyjne spalarnie odpadów, w których zawarta w śmieciach energia przekształcana jest w prąd. Znakiem naszych czasów staje się poszukiwanie i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ogromne znaczenie w tym zakresie ma energia z wody. Okazuje się, że na świecie energia rzek zaspokaja około 3 % zapotrzebowania na energię odnawialną. Współczesny człowiek coraz częściej odkrywa na nowo porzucone stare obiekty elektrowni wodnych przywracając im funkcjonalność. Ale są też miejsca, w których stare elektrownie wodne, stale konserwowane pracują od dziesiątek lat, wytwarzając na potrzeby lokalne znaczącą ilość zarówno energii elektrycznej, jak i cieplnej. Dawna technika sprawdzonych upływem czasu maszyn wykorzystujących do pracy energię z najbliższego otoczenia dobrze tu współgra z naszymi potrzebami. Jednym z takich miejsc, gdzie historia zderzyła się ze współczesnością jest Zamek Książąt Pomorskich w Słupsku, przy którym od 41 lat działa niewielka elektrownia wodna. Jej historia jest znacznie dłuższa i sięga XIV wieku, kiedy to trzy koła młyna zamkowego przy siedzibie książąt pomorskich napędzane były przez wodę jednej z trzech odnóg rzeki Słupi. Młyn ten działał aż do 1964 roku, zmieniając jedynie mechanizm napędu. W 1925 roku została zaprojektowana i sprowadzona tu z Wittenberg i i turbina Francis-sa, która zastąpiła wspomniane koła wodne. Turbina posiada moc instalowaną 30 kW i przełyk instalowany 1,5 m3/s. Znajduje się w niej prądnica asynchroniczna 0 mocy 17,2 kW. Pozwala to jej w skali miesiąca wyprodukować prąd równoważny 127 tysiącom żarówek 100 WAT-owych. Wystarcza to z powodzeniem na oświetlenie 1 ogrzanie kilku obiektów oraz uruchomienie kilku maszyn i urządzeń. Ciekawostką techniczną urządzeń tej elektrowni jest ich sposób konserwacji. Codziennie do mechanizmów wlewane jest pół litra oleju, które utrzymuje sprawność pracujących nieprzerwanie od 81 lat maszyn. Warto poszukiwać i wy- JM. ■* . v> V ■ • korzystywać źródła energii odnawialnej, która może być zastosowana w mikroskali ułatwiającej życie i pracę małych środowisk. Czas potwierdził, jak choćby na przykładzie zaprezentowanego obiektu, że wielkim plusem jest również modernizowanie i właściwa konserwacja starych elektrowni wodnych. Dzięki temu, ich energia, z powodzeniem wystarcza do codziennej egzystencji i są one przyjazne dla naszego środowiska. Igor Jakym Na zdjęciach: elektrownia wodna przy Zamku Książąt Pomorskich w Słupsku. Fot. Lucjan Duchnowicz ZAKŁADY DRZEWNE W SŁAWNIE Produkujemy: ■ płyty meblowe: bukowe sosnowe dębowe brzozowe • kantówkę klejoną okienną i drzwiową • płyty na zamówienie po obróbce CNC ■ tarcicę bukową i sosnową 76-100 SŁAWNO ul. Gdańska 65 A tel.: 059 810 42 48 fax: 059 810 42 50 www.poldan.pl e-mail: handel@poldan.pl FSC 6 DBAJĄ O ŚRODOWISKO <✓ mmmmm .ms Poufnsk 9w*r*fltowan4 DOKUMENTA S.A DOKUMENTA S.A. Oddział w Słupsku 76-200 Słupsk WWW.dOklimenta.pl Zamiejska 19 tel./fax 059 840 26 81 0501 548 411 e-mail: słupsk@dokumenta.pl już ponad 5 lat na rynku Środkowego Pomorza ROZWIJAJĄCA się firma ARCHIWIZACJA I PRZECHOWYWANIE AKT PROFESJONALNE NISZCZENIE DOKUMENTÓW OCHRONA DANYCH ___I ■ I l i I I : S I MEDALW^ RURO PEJS KI I Net BOŚ S.A. to bank, którego misją jest świadczenie usług i wspieranie przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska. Celowi temu służą produkty proekologiczne, a w tym: __—- Kredyty na zakup i montaż urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska, Kredyty agroturystyczne, Kredyty termomodernizacyjne, Kredyty dla firm realizujących inwestycje w formule "Trzeciej strony", Kredyty na zbiorowe zaopatrzenie w wodę wsi i miast do 10 tys. mieszkańców (budowa lub modernizacja stacji i sieci wodociągowych), Kredyty dla gmin na instalacje gazowe w wiejskich obiektach użyteczności publicznej, Kredyty udzielane we współpracy z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej na zadania z zakresu ochrony środowiska, kwalifikowane indywidualnie przez WFOŚiGW. Kredyty proekologiczne charakteryzuje: atrakcyjne oprocentowanie już od 1 % w skali roku, karencja w spłacie kapitału, korzystne okresy spłaty Zapraszamy do naszych placówek, najbliższa: Bank Ochrony Środowiska S.A. Oddział Operacyjny Słupsk 76-200 Słupsk, ul.Szarych Szeregów 14 (siedziba Starostwa Powiatowego) tel. 059/ 842 36 32, tel./fax 059/ 841 46 02, www.bosbank.pl 8/2005 ROZMOWA O LASACH W przededniu 60 rocznicy Nadleśnictwa Ustka Takich lasów tylko zazdrościć z Kazimierzem Zmudą-Trzebiatowskim, nadleśniczym Nadleśnictwa Ustka o roli i znaczeniu lasów dla regionu rozmawia Jerzy Jakym Od 1924 roku polskie lasy są własnością państwa. Jak wygląda ich struktura organizacyjna w naszym regionie? Powstanie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe datuje się na 1924 rok, kiedy to zostały wydane dwa rozporządzenia Prezydenta RP: „o statusie przedsiębiorstwa Polskie Lasy Państwowe" oraz „o organizacji i administracji lasów państwowych". Od tego czasu struktura organizacyjna LP podlegała przeobrażeniom i obecnie Lasami Państwowymi kieruje dyrektor generalny przy pomocy Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych. Podlegają mu Dyrekcje Regionalne Lasów Państwowych oraz zakłady o zasięgu krajowym, jak np. Leśny Bank Genów w Kostrzycy czy Ośrodek Kultury Leśnej w Gołuchowie. Na naszym terenie, Pomorza Środkowego lasami zarządzają nadleśnictwa (w tym Nadleśnictwo Ustka) przynależące organizacyjnie do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku. Nadleśnrctwo Ustka, jako jedno z 430 nadleśnictw w kraju stanowiących podstawowe jednostki w systemie zarządzania lasami państwowymi, dzieli się wewnętrznie na 2 obręby leśne i 15 leśnictw. Co stanowi o specyfice obszarów leśnych Nadleśnictwa Ustka, z których znaczna część obejmuje nadmorskie miejscowości wypoczynkowe? Lasy zarządzane przez Nadleśnictwo Ustka obejmują między innymi obszar nadmorski położony pomiędzy Rowami a Jarosławcem. Jest to teren szczególnie cenny pod względem przyrodniczym i turystycznym. Przymorski obszar to głównie tereny wydmowe z wypiętrzeniami wydm do 30 m. n.p.m. Malowniczy klifowy brzeg na odcinku Ustka-Rowy, ustawicznie kształtowany abra-zją morza, porośnięty jest charakterystycznymi zbiorowiskami boru bażynowego i kwaśnej buczyny. Na zapleczu wydm często występują bagna i torfowiska, a największe z nich to Zaleskie Bagna i Złakowskie Błota, na których uznano 230 ha użytków ekologicznych z łanowo występującą reliktową woskownicą europejską. Ponadto, w pasie przymorskim występują także jeziora, z których największe Gardno i Wicko były dawnymi zatokami Bałtyku. Lasy na tym obszarze w całości są pod ochroną, a o ich wartości przyrodniczej świadczy różnorodność form ochrony przyrody, która tu występuje. Prócz pomników przyrody - pojedynczych drzew lub ich skupisk i wymienionych użytków ekologicznych istnieją na tym terenie także dwa obszary chronionego krajobrazu oraz dwa rezerwaty przyrody: „Buczyna nad Słupią" oraz „Jezioro Modła". W jaki sposób tak bogate w walory przyrodnicze tereny leśne są udostępnione licznym, szczególnie w okresie lata turystom? Rzeczywiście, takie nagromadzenie walorów przyrodniczych obok czystego morza i piaszczystych plaż sprawia, że w sezonie letnim ściągają tu tysiące turystów. Zachęcają zwłaszcza malowniczo położone miejscowości nadmorskie takie jak Rowy, Dębina, Poddąbie, Orzechowo Morskie, Ustka czy Jarosławiec. Stwarza to potrzebę odpowiedniego udostępnienia lasów nadmorskich. W związku z tym zlokalizowaliśmy miejsca postoju pojazdów, miejsca na ogniska czy obiekty edukacji przyrodniczo-leśnej. Dla miłośników aktywnego wypoczynku i w celu promocji ekoturystyki udostępnione są turystyczne szlaki piesze i rowerowe przebiegające przez tereny najbardziej charakterystyczne pod względem przyrodniczo-krajo-brazowym. Najpopularniejszy z nich to „Szlak zwiniętych torów" położony w pasie przy- morskim z Ustki do Rowów. Wasze Nadleśnictwo posiada także własną bazę wypoczynkową. Czy jest ona udostępniona dla wszystkich? Nadleśnictwo posiada Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczyn-kowy „Leśnik" w Orzechowie Morskim, do którego wszystkich serdecznie zapraszam. Ośrodek położony jest 6 km od Ustki w lesie bukowym, w odległości 150 m od morza. Posiada dobrą bazę noclegową w obiektach stałych i domkach letniskowych. Nieopodal ośrodka znajduje się stadnina koni z możliwością korzystania z nauki jazdy i przejażdżek. Poza sezonem letnim organizowane są szkolenia i imprezy okolicznościowe oraz turnusy zielonych szkół. Do dyspozycji gości udostępniona jest klimatyzowana sala konferencyjna oraz sala komputerowa dobrze wyposażona w sprzęt do projekcji multimedialnej i kilkanaście stanowisk komputerowych. Cały teren ośrodka jest ogrodzony, z monitorowanym parkingiem samochodowym. Nasi goście mogą korzystać z obiektów rekreacyjno-sportowych, m.in. kortu do tenisa ziemnego, placu rekreacyjnego z możliwością organizowania grilla i ogniska, placu zabaw dla dzieci, sauny i siłowni, wypożyczalni rowerów oraz kawiarni. Polski model leśnictwa, jedyny w Europie, sprawia, że las jest otwarty dla społeczeństwa. Czy potrafimy korzystać z tego dobrodziejstwa? Warto zaznaczyć, że całkowita lesistość Polski wynosi obecnie 28,7 % co daje około 9 min ha lasów. Z tego Lasy Państwowe gospodarują na powierzchni 7,6 min ha czyli blisko na 25 % powierzchni kraju. Ze względu na powierzchnię lasów państwowych, ich zasobność, różnorodność i poziom prowadzenia w nich gospodarki leśnej polski model leśnictwa ceniony jest w całej Europie. Ustawa o lasach z września 1991 roku, stawia przed lasami różnorakie cele, do których należą: powszechna ochrona lasów, utrzymanie ich trwałości, zrównoważone wy- korzystanie wszystkich funkcji lasu oraz powiększanie zasobów leśnych. Natomiast nasze lasy spełniają funkcje ekologiczne, produkcyjne i społeczne. Właśnie w tej ostatniej funkcji zawiera się ogólnodostępność polskich lasów państwowych, tzn. że każdy jest w nich mile widziany. Niestety, nie wszyscy umieją zachować się w lesie należycie. Wciąż utrapieniem jest zaśmiecanie lasów, hałasowanie czy używanie otwartego ognia... Dlatego tak ważne jest kształtowanie właściwych postaw korzystania z lasu. W jaki sposób Nadleśnictwo upowszechnia problematykę edukacji ekologicznej? Aby kształtować właściwe postawy w naszym społeczeństwie oraz podnieść poziom wiedzy o lesie i całej przyrodzie nasze Nadleśnictwo angażuje się czynnie w edukację przyrodniczo-leśną. Przez cały rok pracownicy Służby Leśnej prowadzą głównie z młodzieżą szkolną „lekcje" w lesie, w obiektach edukacyjnych i w szkołach. Zajęcia prowadzone są najczęściej w oparciu o obiekty edukacyjne takie jak „Kącik" edukacji przyrodniczo-leśnej oraz leśną ścieżkę dydaktyczną „Orzechowska wydma". Ponadto organizowane są konkursy przyrodnicze, jak: „Poznajemy las" oraz różnego rodzaje akcje i święta, np.: „Sprzątanie świata", „Święto drzewa". To są bardzo ważne działania, które w perspektywie dają stopniowo coraz lepsze rezultaty. Jakiej grupie ludzi na waszym terenie lasy dają utrzymanie? Nie sposób tego policzyć ale jest to ogromna rzesza ludzi powiązanych w różny sposób z naszymi lasami. Lasy oraz produkty pochodzące z lasu, głównie drewno, posiadają ogromną rolę społeczną poprzez kształtowanie wielkiego rynku pracy m.in. dla leśników, pracowników zakładów usług leśnych i drzewiarzy. Ma to szczególne znaczenie w naszym regionie, dotkniętym dużym bezrobociem. Samo Nadleśnictwo zatrudnia obecnie 55 8 ROZMOWA O LASACH „Leśnik" zaprasza Iśrodek położony jest 6 km od Ustki w lesie bukowym, w odległości 150 m od morza. Posiada bazę noclegową - 3 pawilony murowane na 110 miejsc z pokojami 1-, 2- i 3-osobowymi z pełnym węzłem sanitarnym. Dodatkowo 50 miejsc w domkach letniskowych 3 i 4 osobowych. W odległości 2 km od Ośrodka znajduje się stadnina koni. Poza sezonem letnim organizowane są szkolenia i imprezy okolicznościowe oraz turnusy zielonych szkół dla oferentów z całej Polski. Do dyspozycji udostępniona jest klimatyzowana sala konferencyjna oraz sala komputerowa wyposażona w sprzęt projekcji multimedialnej z 17 stanowiskami komputerowymi. Teren Ośrodka jest w całości ogrodzony, z monitorowanym parkingiem samochodowym. Goście mogą korzystać z usytuowanych na terenie Ośrodka obiektów rekre-acyjno-sportowych: kortu do tenisa ziemnego, placu rekreacyjnego z możliwością organizowania grilla i ogniska, placu zabaw dla dzieci, sauny, siłowni, wypożyczalni rowerów, kawiarni i sali gier. OŚRODEK SZKOLENIOWO-WYPOCZYNKOWY "LEŚNIK" Orzechowo Morskie, 76-270 Ustka, tel./fax (059) 814 46 35 www.orzechowo-morskie.com.pl osób, zaś pracę daje około 500 osobom w czasie największego natężenia prac leśnych zlecając wykonanie usług na swoim terenie. Dodatkowo wiele osób znajduje prace w lesie poprzez zbiór płodów ogromnego bogactwa runa leśnego, a także w pośredni sposób w zakładach przerobu drewna. Lasy Nadleśnictwa Ustka obejmują wiele gmin, w których występuje duże bezrobocie. Czy taka sytuacja stwarza zagrożenia dla naszych lasów? Duże bezrobocie, które występuje w naszym regionie w zasadzie nie wpływa negatywnie na nasze lasy. Nie odno-towywujemy żadnych zjawisk patologicznych. Możliwość zakupu taniego drewna gałęziowego pozyskanego w drodze sa-mowyrobu już od ponad 4 zł za tzw. metr przestrzenny sprawia, iż kradzież drewna opałowego staje się po prostu nieopłacalna. Również znikome są przypadki nielegalnego wejścia w posiadanie dzikiej zwierzyny występującej licznie w naszych lasach. Lasy spełniają również funkcję produkcyjną. Jak wygląda organizacja sprzedaży drewna i kto z niej korzysta? Pełniąc funkcję produkcyjną i dostarczając społeczeństwu cennego i odnawialnego surowca, jakim jest drewno, Nadleśnictwo Ustka pozyskuje rocznie średnio około 63 tys. m3 drewna. Sprzedaż drewna odbywa się na podstawie wewnętrznych uregulowań Lasów Państwowych, dzieląc rynek drzewny na trzy segmenty - krajowy, regionalny i lokalny. Nabywcy zakupujący surowiec powyżej 100 tys. m3 rocznie dokonują zakupów na szczeblu Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych - to rynek krajowy. Nabywcy zakupujący surowiec od 25 tys. m3 do 100 tys. m3 rocznie dokonują zakupów na szczeblu Dyrekcji Regionalnych Lasów Państwowych - i jest to rynek regionalny. Natomiast nabywcy zakupujący surowiec poniżej 25 tys. m3 rocznie dokonują zakupów na szczeblu Nadleśnictwa i stanowią rynek lokalny. Odbiorcami drewna z naszego Nadleśnictwa są firmy drzewne z wszystkich segmentów rynków, przy czym Nadleśnictwo organizuje sprzedaż drewna tylko na rynek lokalny poprzez sprzedaż na zasadzie przetargu, negocjacji, sprzedaż z wolnej ręki i sprzedaż detaliczną. Warto nadmienić, że z ogólnej masy około 40 % drewna rocznie jest przeznaczone na cele grzewcze dla ludności z terenu działania naszego Nadleśnictwa. Praca leśników nierzadko wymaga trudu i wyrzeczeń. Kto wam pomaga, wspiera was i łoży na utrzymanie lasów w dobrej kondycji? Zawód leśnika wymaga wiele poświęcenia i nie należy do łatwych, jednakże jest to zawód najczęściej wybierany z pasji i zamiłowania do lasu. Pomaga to przezwyciężyć trudy pracy, która nieraz wykonywana jest w ciężkich warunkach atmosferycznych. Jednakże zawsze warto się starać, gdyż Lasy Państwowe działając na zasadzie samodzielności finansowej, a więc same łożą na swoje utrzymanie i pełnienie różnorakich funkcji. Budżet Państwa jedynie w niewielkim stopniu dotuje działalność Lasów Państwowych, głównie w zakresie edukacji ekologicznej, ochrony przyrody i programu zwiększania lesistości. Dlatego Nadleśnictwo stara się także pozyskiwać fundusze z Narodowego Funduszu Ochro- ny Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w § Gdańsku. Przeznaczamy je na ochronę lasów przed pożarami i edukację leśną. Także pewne działania edukacyjne Nadleśnictwa wspierane są przez lokalne samorządy. W roku przyszłym Nadleśnictwo Ustka obchodzić będzie jubileusz 60-lecia istnienia. W jaki sposób zamierzacie to wydarzenie uczcić? Nasze Nadleśnictwo jako jednostka administracyjna powstało w 1946 r. i po przekształceniach organizacyjnych w 1973 r. i 1984 r. obejmuje obecnie swym zasięgiem administracyjnym 62 tys. ha, przy powierzchni leśnej wynoszącej ponad 16 tys. ha. Przyszły rok będzie dla nas szczególny ze względu na jubileusz 60-lecia istnienia. Planujemy z tej okazji szereg akcji promocyjnych, w tym m.in. wznowienie wydawnictwa o Nadleśnictwie Ustka, oddanie do użytku wieży przeciwpożarowej w Leśnictwie Pęplino oraz wieży widokowo-przeciwpoża-rowej w Leśnictwie Orzechowo. Zostanie również wykonany nowy obiekt edukacyjny pod nazwą „Las w pigułce", którego uroczyste otwarcie planowane jest z udziałem mediów, nauczycieli i dzieci i młodzieży z miejscowych szkół. Obchodzenie jubileuszu Nadleśnictwa będziemy podkreślali przede wszystkim przykładną służbą dla naszych lasów i wszystkich, którzy z nich korzystają. Dziękuję za rozmowę Nadleśnictwo Ustka 76-270 Ustka, ul. Słupska 25, tel. 059 8144000, tel/fax 059 8144009 e-mail: ustka@szczecinek.lasy.gov.pl Kazimierz Żmuda-Trzebiatowski - 38 lat służby w polskich lasach 8/2005 9 PRZEMYŚL DRZEWNY ki---- Surowca na placu manipulacji nie brakuje Laserowe wymiarowanie tarcicy na zmodernizowanych trakach. Na rozległym terenie tartaku stanie wkrótce autoklaw. Ekologiczne suszarnie pracują pełną parą. 8/2005 Tartak w Damnicy choć jest jednym z mniejszych tartaków lęborskiego przedsiębiorstwa „Polta-rex", dla gminy znaczy wiele. Zwłaszcza teraz, gdy na rynku nie ma już największego miejscowego pracodawcy - firmy „Irmet", która upadła pozostawiając na bruku blisko setkę pracowników. Dlatego tartak, który daje pracę prawie 60 ludziom, utrzymanie wielu rodzinom i wspiera gminę jak tylko może, dla Damnicy jest teraz najważniejszy. które zainspirowane podobnie jak w innych tartakach przez prezesa Marka Kubiaka konsekwentnie doprowadza do celu. W tym zakresie doprowadził do uruchomienia trzeciej suszarni do drewna, która została połączona z dwiema już istnie-jący m i . Hala traków - nerw każdego tartaku. Kłodę trzeba dociąć do pożądanego obrysu. Dyrektor Jerzy Obert ma często kłody pod Teraz, cały proces powstawania ciepła i jego przesyłu na obszar tartaku jest sterowany komputerowo. Obok obiektu nowej suszarni zbudowana została wiata do składowania wysuszonego drewna i powstał sor- 4 townik trocin, który rozdziela je na kotłownię i do kontene- | rów ustawionych na specjalnie zbudowanym podeście, skąd po załadunku transportowane nogami. są do odbiorcy. W ten sposób usunięty został dawny problem składowania trocin na hałdę, na obrzeżach terenu tartaku. Ponadto, w wydzielonej części placu zainstalowany został rębak przetwarzający odpady poprodukcyjne na zrębki defi-bracyjne służące do produkcji płyt wiórowych. Ważną sprawą, pomocną w osiąganiu dobrych wyników przez tartak w Damnicy było też usprawnienie działalności składu handlowego. Skład znajduje się w Słupsku i jest własnością tartaku, który przez lata go dzierżawił. Teraz na powrót wrócił do właściciela, został zreorganizowany i firma sprzedaje w nim z powodzeniem cały asortyment wyrobów produkowanych przez tartaki lęborskiego Poltarexu. Tartak w Damnicy, która z roku na rok przeciera optymalną ilość drewna pozyskiwanego głównie z nadleśnictw Ustka, Damnica, Leśny Dwór i Łupawa (rekordowo 27 tys. m3 w 2004roku) od dawna generuje zysk. Pozwoli to wkrótce na przeprowadzenie kolejnej strategicznej inwestycji prezesa Marka Kubiaka, zakup autoklawu do impregnacji drewna. Dla wyrobów gotowych jest to urządzenie o kluczowym znaczeniu. Jednocześnie dla tartaków Poltarexu położonych w tej części regionu będzie to ze wszech miar ekonomiczne rozwiązanie. Obecnie, żeby wykonać proces impregnacji drewna trzeba je przewozić do najbliższego autoklawu w tartaku w Bielsku, a więc na odległość ponad 100 km, co powoduje to znaczne zwiększenie kosztów. Gdy będzie autoklaw w Damnicy zniknie problem kosztownego transportu, a gdy jeszcze firma dokupi nowoczesną strugarkę, 0 czym śni dyrektor Obert, będzie można uruchomić produkcję wielu nowych elementów programu ogrodowego. Ten logiczny ciąg inwestowania w mechanizację produkcji narzuca dziś rynek, który bardziej oczekuje na wyroby gotowe niż przetworzone. Na razie jednak tartak w Damnicy produkują tarcicę iglastą przetworzoną, podłogi, listwy 1 boazerie, z czego około 35 procent tej produkcji trafia na eksport. Tartacznicy z Damnicy z ufnością patrzą w przyszłość. Pracująca na dwóch zmianach załoga, którą tworzą mieszkańcy Damnicy i okolicznych wsi dobrze radzi sobie z każdym zadaniem. Praca nie jest lekka, ale nikt tu nie grymasi, nie krzywi się. Gdy szef prosi przyjdą nawet w święto, bo to przecież ich tartak, w którym każdy zostawił kawał życia. Najważniejsze, że przywykli już do pracy w warunkach ostrej konkurencji, co pomogło wyeliminować problem rotacji i absencji pracowników. Dla nich sprawa jest klarowna: firma, która daje stałą pracę, godziwą zapłatę, Sortownik trocin to opłacalna inwestycja. premię uznaniową, posiłki regeneracyjne, urlop, pożyczki, paczki dla dzieci i inny socjal, to dla wielu dziś marzenie. Dlatego skaranie boskie byłoby narzekać. Jerzy Obert, który kiedyś latał w obłokach, na ziemi ma czasem kłody pod nogami, jak w przysłowiu. Zdarzają się sytuacje, gdy do tartaku przywożą drewno, którego średnica przekracza 55 cm i trak, takich bali, ze względu na wielkość, nie ruszy. Trzeba wtedy doprowadzić kłody do pożądanego obrysu, co nastręcza dodatkowych kłopotów organizacyjnych-technicznych, i co w ostateczności odbija się na cenie przetworzonego wyrobu. Nie sposób jednak tego wyeliminować, bo monopolista, Lasy Państwowe, dostarczają zwykle drewno według własnego uznania. A chętnych, którzy bez sarkania przełkną taki mankament, nie brakuje. Więc trzeba się z tym pogodzić, bo tartak musi być stale w ruchu. Jerzy Jakym Fot. Zbigniew Wiśniewski PPD „Poltarex" Sp. z o.o. w Lęborku Tartak w Damnicy, 76-231 Damnica, ul. Przemysłowa 4 tel. 059/ 811 30 05, fax 811 30 35 Przegląd suchej tarcicy przed wysyłką do Japonii. Tartak w Damnicy Kłody pod nogami Nawet pobieżny wgląd w historię tartaku pozwala wysnuć wniosek, że jest on dziełem bez mała całego zawodowego życia Władysława Ober-ta. Wychowany na tradycjach rodzinnych wielkiego szacunku do pracy sam kontynuował tartacznictwo po swoim ojcu Antonim, który pracował w tartakach w Rytlu koło Chojnic i Golubiu-Dobrzy-niu. Stamtąd los rzucił młodego Władysława do tartaków w Sławnie i Polnicy, gdzie zdobył doświadczenie, i skąd trafił w 1954 roku do tartaku w Damnicy. Tamten tartak w Damnicy, tak jak zresztą przed wojną, składał się z jednej drewnianej hali i jednego traka. Takie wyposażenie pozwalało zatrudniać za ledwie kilkunastu ludzi na produkcji i w transporcie, wtedy jeszcze konnym. Perspektywę dawała jedynie rozbudowa Władysław Obert - tartak w Damnicy spełnił jego zawodowe życie. zakładu, dlatego Władysław Obert postanowił stopniowo zwiększać jego potencjał. Sprzyjało temu stale rosnące zapotrzebowanie na drewno, szczególnie wykorzystywane w budownictwie. Dodatkowo, wobec utrzymującej się koniunktury na wyroby z drewna pojawiła się szansa na zwiększanie zatrudnienia. W efekcie, w kolejnych latach potencjał tartaku stale rósł. Zbudowana została nowa hala produkcyjna, w której zainstalowano drugi trak, powstał nowy budynek mieszczący całą administrację, zbudowane zostały nowe pomieszczenia socjalne i utwardzony cały, rozległy teren tartaku, a w szczególności płyta na której odbywa się manipulacja drewna. Stopniowo też wymieniony został transport wewnątrzzakładowy gdzie dawne wózki szynowe zastąpiono no-woczesnymi. zwrotnymi widłakami. Udało się również postawić nową, spalającą trociny i w pełni ekologiczną kotłownię. To były kluczowe inwestycje dla firmy, które nie tylko odmieniły jej wygląd, ale pozwoliły znaleźć się w grupie dobrze prosperujących i konkurencyjnych zakładów. Do dzisiaj mówi się, że Władysław Obert wyprowadził damnicki tartak na prostą. Gdy po 48 latach kończył w nim pracę, zakład zatrudniał ponad pięćdziesięciu ludzi i przecierał ponad 20 tys. m3 drewna rocznie. Trudno przewidzieć jak potoczyłyby się dalsze losy tartaku, który po blisko pięćdziesięciu latach zarządzania przez jednego człowieka znalazł się w jakimś sensie w punkcie zwrotnym. Na szczęście, jak zazwyczaj w sytuacjach trudnych i przełomowych dla lęborskich tartaczników, odezwał się wtedy siódmy zmysł prezesa Marka Kubiaka, który w lutym 2002 roku powierzył kierowanie tartakiem w Damnicy synowi Władysława Oberta, Jerzemu. Nie byłoby w tym nic szczególnego, gdyby nie fakt, że ryzyko tej decyzji uzasadniał ledwie trzyletni staż w tartacz-nictwie nowego dyrektora, który ucząc się rzemiosła od ojca całe swoje życie zawodowe spędził w ...przestworzach, jako pilot WP. Kiedyś, kroniki tartaku w Damnicy, na pewno ocenią działalność dyrektora Jerzego Oberta. Na razie wszystko wskazuje, że stara się on zaradnie kontynuować dzieło swojego ojca. Dlatego przede wszystkim postawił na dalszą modernizację i inwestycje. MASZYNY DLA MEBLARSTWA I PRZEMYŚLU DRZEWNEGO "V L^J 21| n f'i f i] TF/T, •\to raŁi JJJJJI 1 | [iJ 1 JE5H Szlifierka czyszczarka - DZCE Szlifierka taśmowa - dcst 20 kk gd przeznaczona jest do precyzyjnego szlifowania z dwóch stron jednocześnie listew drewnianych (lamelek). Max. szerokość szlifowania 200 mm. Oferujemy szeroką gamę maszyn stolarskich: • szlifierki szerokotaśmowe o szerokości szlifowania 200, 300, 500, 630, 900,1100, 1350 mm jedno i dwuagregatowe • szlifierki wąskotaśmowe oscylacyjne i bez oscylacji • szlifierki tarczowe • szlifierki kombinowane • szlifierki szczotkowe • pilarki taśmowe • frezarki - wzorcarki dolnowrzecionowe Szlifierka kombinowana - DZXD Szlifierka szerokotaśmowa Szlifierka szczotkowa -DCST 90/110/135 -DCSF110 Pilarki taśmowe DRDA - 40, 63, 80 Szlifierka taśmowa oscylacyjna - DZOB 76-200 SŁUPSK ul. Szczecińska 17 tel. 0-59 843 35 22 tel./fax 84314 74 www.safo.pl • te-mail: safo@sl.onet.pl • safo@safo.pl 12 INFORMACJA EUROPEJSKA EUROPE DIRECT w Słupsku! oferuje: dostęp do bezpłatnych publikacji, broszur i przewodników dotyczących funkcjonowania instytucji unijnych, traktatów i prawa europejskiego, głównych polityk, programów pomocowych oraz możliwości ubiegania się o dofinansowanie z unijnych funduszy, dostęp do informacji pod numerem (0-59) 8488448, bezpłatny dostęp do serwisu Europa (www. eu ropa. eu. i nt), bezpłatne połączenie z centrum EUROPE DIRECT pod numerem 00 800 6 7 8 9 10 11, dostęp do programu Europę by Satelite, mechanizm informacji zwrotnej, umożliwiający obywatelom poinformowanie instytucji UE o ich problemach, wątpliwościach i uwagach na dowolny temat związany z działalnością Wspólnoty. Po rozszerzeniu w 2004 roku Unii Europejskiej zaistniała potrzeba ustanowienia nowych struktur informacyjnych o ujednoliconym charakterze i standardach działania. Takie wymogi spełnia EUROPE DIRECT Sieć Informacyjna. Z dniem 1 maja 2005 r. rozpoczęły działalność 393 Punkty Informacyjne EUROPE DIRECT usytuowane niemal we wszystkich państwach Unii Europejskiej. W Polsce uruchomiono 22 ośrodki, w tej liczbie mieści się również Słupski Punkt Informacyjny, wyłoniony w drodze konkursu, na który wpłynęło 55 wniosków. Urząd Miejski w Słupsku jest jedyną gminną jednostką samorządu terytorialnego, przy której funkcjonuje Punkt EUROPE DIRECT. Realizacja projektu jest wielkim powodem do dumy, a poprzez swoje działania Punkt promuje miasto. Dzięki temu Słupsk zaistniał na mapie aktywnych miast europejskich i widnieje na powszechnie dostępnej stronie internetowej Komisji Europejskiej (www.europa.eu.int/europedirect). EUROPE DIRECT Sieć Informacyjna w Słupsku współpracuje między innymi z Urzędem Miasta w Miastku, Starostwem Powiatowym w Człuchowie i Stowarzyszeniem na rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno, którym przekazał informacje o swojej ofercie oraz zestawy materiałów informacyjnych o Unii Europejskiej. Oprócz tego Punkt ściśle współdziała z placówkami edukacyjnymi oraz ze Szkolnymi Klubami Europejskimi przygotowując prelekcje tematyczne, quizy, konkursy, debaty i tym podobne imprezy. Dużym zainteresowaniem odwiedzających cieszą się przede wszystkim zagadnienia zawiązane ze swobodnym przepływem pracowników i poszukiwaniem pracy w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, programami stypendialnymi i wymianą młodzieży, a także ze sprawami socjalnymi. Do Punktu zgłasza się wielu przedsiębiorców zainteresowanych dotacjami unijnymi dla małych i średnich firm, a także studentów prowadzących badania do prac dyplomowych, np. z zakresu pozyskania środków z Funduszy Strukturalnych. Pytania zgłaszane są nie tylko podczas osobistych wizyt w pokoju 101 słupskiego Ratusza, ale również drogą telefoniczną, za pomocą faksu czy poczty elektronicznej. Słupski Punkt EUROPE DIRECT może już poszczycić się dorobkiem w szerzeniu informacji i udziałem w debatach europejskich. Dobrze układa się współpraca ze stowarzy-szeniami naukowo-technicznymi . i społecznością akademicką. Projekt współfinansowany ze środków Komisji Europejskiej. Menedżer projektu Emilia Wysocka-Cabaj W naszym punkcie interesant zawsze otzrymuje wyczerpującą informację. Menedżerem projektu jest Emilia Wysocka - Cabaj. Zespół realizujący projekt liczy 3 osoby. EUROPE DIRECT w Słupsku czynny jest w godzinach pracy Urzędu Miejskiego. PUNKT INFORMACYJNY EUROPE DIRECT 76-200 Słupsk, Plac Zwycięstwa 3,1 piętro, pok. 101, tel. 059/ 84 88 448, fax 059/ 84 88 341, e-mail: EuropeDirect@um.slupsk.pl, www.EuropeDirect.slupsk.pl 8/2005 13 - POSTACI BIZNESU Mając 18 lat, na rok przed maturą przerwał naukę w słupskim technikum elektrycznym i wyjechał na Zachód. Wtedy po raz pierwszy ruszył pod prąd na przeciw trudom życia. Marek Drabina wiedział jednak co robi: chciał poznać życie na obcej ziemi, podpatrzyć jak tam pracują i poduczyć się języka. Wybrał Anglię i Szkocję, bo tam była daleka rodzina, która zresztą pomogła tylko w pierwszych dniach. Dalej radził sobie sam próbując różnych zawodów, pracując po kilkanaście godzin dziennie, doznając nierzadko upokorzeń. Wrócił po roku z bagażem doświadczenia, którego tutaj by nie dostał. Podjął przerwaną naukę w elektryku. Nadrobił zaległości i zdał maturę. Zaraz po tym dostał pracę konserwatora w szpitalu, w którym poznał swoją przyszłą żonę i rozpoczął studia. Licencjat zrobił w Wyższej Szkole Zarządzania, a magisterium na Uniwersytecie Szczecińskim. W tym czasie rozpoczął też pracę w Zakładzie Energetycznym w Słupsku, w dziale Rejonowej Dyspozycji Ruchu. Zaangażował się w działalność związków branżowych, poznawał ludzi i problemy ucząc się mediacji i podejmowania dobrych decyzji. Zaufano mu: przez sześć lat był przewodniczącym związku w całej słupskiej energetyce. Zdobyta wiedza podparta doświadczeniem pozwoliła mu podjąć kolejne wyzwanie. W wieku 34 lat przystąpił do konkursu na stanowisko prezesa wydzielonej ze struktur Zakładu Energetycznego spółki „Entrans" zajmującej się transportem energetyki. Wygrał i od 3 lat kieruje firmą zatrudniającą dziś pół setki ludzi. Gdy przejmował spółkę po poprzedniku, który odszedł na emeryturę, w firmie stali przed dylematem: świadczyć usługi na potrzeby energetyków z regionu albo rozbudować się wchodząc na obszar całego rynku transportowego. Wtedy doszedł do wniosku, że stanie w miejscu i zawężanie się w działalności oznacza regres, dlatego ustalił strategiczne kierunki rozwoju i ruszyli va bank. Najważniejsza była stacja paliw. W miejsce dawnej, obsługującej małą grupę pojazdów dla energetyki w kilka miesięcy postawili jedną z najnowocześniejszych Pod prąd stacji paliw w kraju. Powstała w całości na polskich urządzeniach przy zdumiewająco niskich kosztach. Jest całkowicie bezpieczna i spełnia wszystkie wymagane dziś i przyszłościowe warunki eko. Najistotniejsze w niej jest to, że podziemne silosy magazynujące paliwo posiadają szczelny płaszcz z włókniny zabezpieczający środowisko przed skażeniem. Płaszcz ten wyściela zbiornik metalowy, który znajduje się w betonowym sarkofagu. Całość spoczywa na fundamentach odizolowanych od gruntu szczelną folią. Z takiej otuliny nie przesiąknie nawet kropla, a gdyby nawet to odpowiednio wcześnie, specjalny monitoring, powiadomi obsługę 0 możliwości przecieku. Stacja oferuje najwyższej jakości paliwo z polskich rafinerii 1 gaz sprowadzany ze Szwecji, a własny system dystrybucji pozwala stosować ceny na te produkty najniższe w całym regionie. Drugi priorytet wiązał się z kompleksową obsługę klienta. Wprowadzili wiele zmian i usprawnień, które znacznie rozszerzyły skalę usług. Dzięki temu oferują dziś sprzedaż części do różnych marek pojazdów, serwis ogumienia, kompleksową diagnostykę dla pojazdów do 3,5 tony, usługi transportowe, dźwigowe i podnośnikowe oraz naprawy - łącznie z udzielaniem pomocy technicznej w terenie. W sumie doprowadzili do tego, że w jednym miejscu klient może załatwić praktycznie wszystko, a niezawodność obsługi gwarantuje mu system komputerowy pracujący we wszystkich działach i sprzężony z całością zarządzania firmą. Trafionym, nowym rozwiązaniem stała się również sprzedaż, obsługa i naprawy pojazdów ciężarowych, dostawczych i terenowych - Lublina 3 i Gazeli - których są wyłącznymi dealerami w tej części kraju. Auta te, a zwłaszcza Gazela, która powstaje w kooperacji polsko-rosyjsko-litewskiej, cieszą się dużym uznaniem użytkowników, w głównej mierze brygad leśnych, energetycznych i budowlanych. Prezesowi Markowi Drabinie trudno odmówić powodzenia w interesach. On jednak twierdzi, że to sukces całej załogi, w której każdy zna swoje miejsce, z której nikt nie odszedł, a co jakiś czas znajdują zatrudnienie nowi. Firma, pod jego ręką przynosi z roku na rok coraz większy zysk, który roztropnie inwestują w kolejne przedsięwzięcia. Choćby ekologiczne, jak zainstalowanie wspólnie z „Enwodem" na dachach budynków słonecznych baterii, które zapewniają ciepłą wodę i ogrzewanie dla użytkowników całej posesji. Jednak wśród wielu spraw, które prezesowi nie dają spokoju jest brak solidnej drogi dojazdowej do posesji zajmowanej przez firmę. Drogi nie ma, bo samorząd miasta zwleka z decyzją o jej budowie. Ta, którą obecnie użytkują praktycznie odcina dostęp pojazdom o znacznym tonażu. Tymczasem nasilenie ruchu w tym miejscu stale rośnie i już pobieżna kalkulacja dowodzi, że nowa droga przyniesie korzyść wszystkim użytkownikom. Powinna to być nitka odchodząca od głównej arterii komunikacyjnej Gdańsk - Poznań, która przecinając miasto przebiegnie zaledwie kilkaset metrów obok firmy. Ostatnio pojawiła się realna szansa na tę inwestycję, w której „Entrans" zadeklarował pomoc i poważny udział finansowy. Poza większą grupą klientów, którzy dojadą, by skorzystać z usług firmy, nowa droga przyniesie wielką korzyść wszystkim mieszkańcom miasta. Dzięki niej dojadą swobodnie do okolicznych terenów rekreacyjnych. W tym miejscu zaczyna się bowiem wielki obszar dogodny do uprawiania różnych sportów, turystyki pieszej, rowerowej oraz spływów kajakowych i planowana jest budowa małego zoo. Marek Drabina konsekwentnie wplata działalność swojej firmy w gospodarkę regionu słupskiego. Rozwijając całą sferę usług związanych z transportem energetyki z powodzeniem działa na ogólnym rynku. Stale idąc pod prąd udowadnia, że mało znany kiedyś zakład może dziś dobrze prosperować przyczyniając się do pomyślnej prognozy lokalnej gospodarki. Jerzy Jakym Fot. L. Duchnowicz 14 BUDOWNICTWO EKOLOGICZNE r()twde wjzł/sffetłłi. •• E bud kablowe i licznikowe w obudowach termoutwardzalnych" "Tytuł HIT 2005 za jakość szerokiej oferty usług elektroenergetycznych5 w ... Bezpieczeństwo i jakość. Od samego początku chcieliśmy być i jesteśmy takim przedsiębiorstwem. Wdrożyliśmy i przestrzegamy norm jakości według certyfikatu ISO 9001 w zakresie projektowania i produkcji budowlano-montażowej oraz ISO 14001 w zakresie ochrony środowiska. Wdrażane są nowe technologie, m. in. budowy linii napowietrznych izolowanych i budowy kablowych linii wysokiego napięcia 110kV. Pracownia projektowa wykonuje projekty kilku farm elektrowni wiatrowych,z których dwa już uzyskały pozwolenie na budowę. Jako jedyna firma w Polsce, ENBUD był wykonawcą dla inwestora szwedzkiego części stałoprądowej, związanej z budową kabla łączącego Karlsham A/ecji z miejscowością Wierzbięcino koło Słupska Jif^TĄ msm JAKOŚĆ n USŁUG Z nami zbuduj sieć PRZEDSIĘBIORSTWO BUDOWNICTWA ELEKTROENERGETYCZNEGO ENBUD SŁUPSK SR Z O.O. 76-200 Słupsk, ul.Grunwaldzka 14 tel. (059)84168 50 fax. (059)84168 52 www.enbud.pl sekretariat@enbud.pl ISO 9001 BTOV! ISO 14001 Solithut CjpuwttL 2004 Nominacja do Nagrody Głównej "SREBRNY NIEDŹWIEDŹ 2004" Lider Promocji Słupskiej Gospodarki 8/2005 15 TYLKO Z NAMI STALOWE INTERESY SZCZECINEK W naszej ofercie handlowej: BLACHY czarne i ocynkowane pokrycia dachowe RURY instalacyjne czarne i ocynkowane, przewodowe PRĘTY, DRUTY, SIATKI ZGRZEWANE pręty okrągłe ciągnione i walcowane pręty kwadratowe sześciokątne pręty płaskie, druty czarne i ocynkowane siatki zgrzewane Szczecinek O Bydgoszcz Oferujemy bogaty asortyment wyrobów hutniczych STALE JAKOŚCIOWE METALE NIEŻELAZNE aluminium, brąz,miedź,mosiądz CENTROSTAL Przedsiębiorstwo Wielobranżowe S.A. www. centrostal. com e-mail: firma@centrostal.com Centrala firmy: Oddział Handlowy: Oddział Handlowy: Oddział Handlowy: Biuro Handlowe: 78-400 Szczecinek, 70-676 Szczecin, 81-038 Gdynia, 60^76 Poznań, Nasze adresy: ul. 1 Maja 62, ul. G. Merkatora 7, ul. Hutnicza 40, ul. Jasielska 9, tel. 094/374 2511, tel. 091/4624310, tel. 058/663 89 99, tel. 061/82217 86, fax 094/374 32 54 fax 091/ 462 47 66 fax 058/ 664 2512 fax 061/822 1947 86-065 Lisi Ogon, ul. Bydgoska 10/12, tel. 052/ 379 20 02, fax 052/ 379 20 02 KSZTAŁTOWNIKI ceowniki, dwuteowniki teowniki, kątowniki 16 PRZEMYSŁ MASZYNOWY rok zał. 1950 ZAKŁAD PRODUKCJI MASZYN I URZĄDZEŃ przy Zakładzie Doskonalenia Zawodowego 76-200 Słupsk, ul. Sczecińska 57, Centrala tel. (059) 845 27 27, fax (059) 845 37 88 Wydział Handlu i Marketingu (059) 845 29 28 www.zdz.slupsk.pl, e-mail: zdz@zdz.slupsk.pl Certyfikat ISO 9001:2000 Plakieta "Srebrny Niedźwiedź" Lider Promocji Słupskiej Gospodarki SKRZYNIA CIEPLNA TYP CS Zbiornik wyrównawczy w systemie skroplin i wody zasilającej kotły pomocnicze na statkach o nieograniczonym rejonie pływania. ZWIJARKA DO BLACH MECHANICZNA TYP ZBM-2,5 x 2000, ZBM-3,15 x 1250, ZBM 4,00 x 1000 Służy do zwijania blach w rury cylindryczne i stożkowe, a także do zwijania pierścieni i obręczyz taśm i płaskowników stalowych przy Rm < 490 MPa. Można też na niej, przy wymianie walca, zwijać druty i pręty okrągłe i niektóre kształtowniki. Zakład Doskonalenia Zawodowego w Słupsku istnieje od 56 lat. Zajmuje się kształceniem zawodowym dorosłych i młodzieży w systemie kursowym, szkolnym oraz praktycznym nauczaniem zawodu w warsztatach szkolenio-wo-produkcyjnych. Od wielu lat jest znanym na rynku krajowym i zagranicznym producentem maszyn do obróbki metali. ZDZ specjalizuje się w wytwarzaniu oczyszczarek stru-mieniowościernych, gwinciarek GS-10, filtrów magnetycznych i bibułowych o różnej wydajności do wszystkich rodzajów szlifierek i urządzeń przemysłowych. Produkuje również oczyszczarki wirnikowe, zwijarki do blach oraz urządzenia dla przemysłu energetycznego i stoczniowego. FILTR MAGNETYCZNY TYP FMA1 Służy do oczyszczania chłodziw obróbkowych z zawartych w nich zanieczyszczeń magnetycznych w postaci wiórów, pyłu metalicznego itp. STÓŁ SPAWALNICZY TYP SS-1 z wentylatorem wyciągowym Przeznaczony jest do wykonywania prac spawalniczych metodą elektryczną i gazową. Konstrukcja stołu umożliwia również wykonywanie na nim innych prac, podczas których występują gazy i pyły np. klejenia, lutowania itp. FILTRY MAGNETYCZNO-BIBUŁOWE Przeznaczone są do czyszczenia wszelkiego rodzaju cieczy i chłodziw z zanieczyszczeń magnetycznych i niemagnetycznych o temperaturze nie przekraczającej 700 C i lepkości 1-K20 Cst. OCZYSZCZARKI STRUMIENIOWO-ŚCIERNETYP OS 800; OS 600 GWINCIARKA STOŁOWA TYP GS-10 Jest urządzeniem posiadającym cechy charakterystyczne wcześniej znanych gwinciarek CWD-A i CWD-B występujące obecnie w jednym w/w typie. Nasza odlewnia żeliwa i aluminium oferuje: Odlewy z żeliwa Zl 200 - waga odlewów do 50 kg - wykonanie wg III kl. dokładności, WP 3 - atest wytrzymałościowy -formowanie ręczne i maszynowe Odlewy z żeliwa ZL 250 - waga odlewów do 50 kg - wykonanie wg III kl. dokładności, WP 3 - minimalna partia 2 tony / kwartalnie - atest wytrzymałościowy Odlewy aluminiowe AK64, AKII - waga odlewów do 20 kg - zdolność produkcyjna 3 tony / m-c - formowanie ręczne- formowanie ręczne i maszynowe Modele odlewnicze drewniane - wg dokumentacji zamawiającego - wg dokumentacji wyrobu, detalu - wg wzoru części maszyn, narzędzi, odkuwek, matryc, kokil oraz części po obróbce cieplnej i przygotowania powierzchni pod pokrycia galwaniczne, metalizowanie oraz powłoki malarskie. Przeznaczone są do oczyszczania przedmiotów o kształtach prostych i złożonych Wykorzystuje się je do oczyszczania 8/2005 17 USUGI DLA PRZEDSIĘBIORSTW i Oferty słupskiego IMOT-u Działający na terenie ziemi słupskiej od lat pięćdziesiątych NOT to samodzielne Stowarzyszenia Nauko-wo-Techniczne prowadzące swą działalność w oparciu o własne statuty. Naczelna Organizacja Techniczna jest dobrowolnym zrze-sze-niem stowarzyszeń naukowo-technicznych inżynierów i techników o ogólnokrajowym zasięgu działania. W 1982 roku przyjęła nazwę: Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Naczelnej Orga-nizacji Technicznej (FSNT NOT). Podstawowym zadaniem wynikającym ze statutu Rady Regionalnej NOT, jest koordynacja działań Stowarzyszeń sfederowanych w organizacji. W swych szeregach skupiają one indywidualnych członków - inżynierów i techników róż-nych branż o łącznej liczbie 1236 członków. Członkowie stowarzy- szeń byli i są inicjatorami i wykonawcami wdrażania postępu technicznego i promowania polskich myśli technicznej, rozwijania szkolnictwa technicznego jak również podnoszenia kwalifikacji kadry inżynieryjno-technicznej w formach pozaszkolnych. Mając znaczące dokonania na rzecz swych branż, uczestniczą aktywnie w przedsięwzięciach interdyscyplinarnych w ramach całej Federacji. MStaEfiDsD: Twój Partner w biznesie Od 15 września br. przy Radzie Regionalnej NOT w Słupsku działa Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw (KSU). Oferta KSU skierowana jest głównie do małych i średnich przedsiębiorstw oraz osób rozpoczynających działalność w biznesie. KSU obejmuje usługi doradcze, w tym: marketing, finanse, prawo, planowanie i zarządzanie, eksport, jakość oraz promocja technologii i nowych rozwiązań, itp. Ośrodek Innowacji NOT w Słupsku Od września br. przy Radzie Regionalnej NOT w Słupsku działa Ośrodek Innowacji, który znajduje się w sieci ośrodków działających na terenie kraju, utworzonych na mocy porozumienia zawartego między Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i Naczelną Organizacją Tecghniczną - Federacją Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych w Warszawie. Ośrodek świadczy szereg usług dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz osób rozpoczynających działalność gospodarczą w regionie, w tym głównie: informacyjno-promo-cyjne, doradczo-konsultacyjne, szkoleniowe, opiniowanie projektów celowych i monitoring oraz sporządzanie opinii „o no- KSU to również usługi informacyjne: administracyjno-prawne, źródła finansowania działalności gospodarczej, zasady dokonywania inwestycji w UE, zasady przygotowania wniosków o pomoc publiczną, imprezy targowo-wystawiennicze, kojarzenie partnerów gospodarczych, wywiadownie gospodarcze. KSU oferuje usługi szkoleniowe: specjalistyczne, np. z zakresu marketingu, finansów i zarządzania, dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą, branżowe i ogólne np. językowe, komputerowe itp. wych technologiach" niezbędnych przy składaniu niektórych wniosków do PARP. Ośrodek wykonuje dokumentację w zakresie: opracowania aplikacji o dotacje ze środków UE, opracowanie biznesplanów do prowadzenia działalności gospodarczej, raporty o wpływie inwestycji na środowisko oraz sporządza projekty techniczne. Szczegółowych infor- macji o zakresie korzystania z usług Ośrodka udzielają: Kazimiera Rennert - doradca e-mail: oi@slupsk.not.org.pl, Włodzimierz Lipczyński - doradca e-mail: oi@slupsk.not.org.pl OŚRODEK INNOWACJI NOT Rada Regionalna FSNT NOT 76-200 Słupsk, ul. Garncarska 4 tel. (059) 842 23 18 7. 8 9. NOT I. Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa Stowarzyszenie Elektryków Polskich Stowarzyszenie Geodetów Polskich Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Leśnictwa i Drzewnictwa Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego Stowarzyszenie Techniczne Odlewników Polskich Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Rolnictwa 10. Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych II. Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego 12. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych 13. Stowarzyszenie Włókienników Polskich 14. Stowarzyszenie Inżynierów Techników Ogrodnictwa Rada Regionalna prowadzi działalność gospodarczą, która umożliwia, poprzez uzyskanie określonych dochodów realizację zadań statutowych stowarzyszeń. Wykonuje m.in.: ■ opracowanie projektów technicznych, ekspertyz i opinii w budownictwie ■ projektów technicznych instalacji c.o., wod.-kan., energetycznych oraz urządzeń i sieci elektrycznych, klimatyzacji i chłodnictwa dla budownictwa ogólnegospecjalistycznego, ■ projektów technicznych dróg, ulic, mostów i małej architektury ■ wykonywanie pomiarów elektrycznych ■ operatorów ochrony środowiska; w tym: badanie zanieczyszczeń atmosfery, gruntów i wody ■ utylizacja odpadów, oczyszczania ścieków i wysypisk komunalnych ■ wydzielenia oraz wycen; gruntów, obiektów budowlanych, maszyn i urządzeń, środków transportu w celu odpisu amortyzacyjnego, przekształceń własnościowych na zlecenie firm i osób prywatnych dla potrzeb sprzedaży bankowo-kredytowych i skarbowych ■ sporządzanie planów ewakuacji p.poż. oraz biznes planów, ■ opracowania instrukcji obsługi maszyn i urządzeń, ■ doradztwo techniczne specjalistyczne ■ tłumaczenia tekstów technicznych (pisemnie) oraz obsługa konkretnych rozmów kontaktowych w różnych językach Organizujemy również: ■ kursy i szkolenia z różnego zakresu ■ sympozja i seminaria specjalistyczne ■ konferencje, seminaria szkoleniowe oraz dokształcające ■ wystawy i pokazy promocyjne ■ giełdy i mini - targi nowoczesnego sprzętu technicznego Gwarantujemy wysoką jakość świadczonych opracowań ISO 9001 RADA REGIONALNA FEDERACJI STOWARZYSZEŃ NAUKOWO-TECHNICZNYCH NACZELNEJ ORGANIZACJI TECHNICZNEJ 76-200 Słupsk, ul. Garncarska 4, tel./fax 0-59/ 84 22 538, e-mail: biuro@not.slupsk.pl, www.not.slupsk.pl ZETOM-CERT EDYCJA- Kontakt: Laminopol Sp. z o.o., ul. Szczecińska 58 B, 76-200 Słupsk, tel. 059/845 34 63, fax 059/845 29 59 e-mail: centrala@laminopol.com, internet: www.laminopol.com = 10: Net = Bk proponuje systemy biologicznego oczyszczania powietrza, obejmujące: MEDAL EUROPEJSKI hermetyzację zbiorników poprzez zastosowanie przekryć dachowych z laminatu poliestrowo-szklanego (Aprobata Techniczna IOŚ) oczyszczanie powietrza przy użyciu biofiltrów kompaktowych i modułowych dla zbio^ ' ^ Zapewniamy: • kompleksową realizację inwestycji • skuteczność oczyszczania potwierdzoną badaniami • najlepszą dostępną technikę • obsługę pogwarancyjną ORLEN —V ■ sprzedaż oleju Transport opałowego ekotarn, słuPst< ■ sprzedaż paliw płynnych ■ usługi transportowe ORLEN Transport Słupsk Sp. z o.o. ul. Grodzka 6, 76-200 Słupsk, tel. (59) 848 23 10, fax (59) 848 23 07 Dział Marketingu i Sprzedaży, tel./fax (59) 848 23 75, tel. kom. 0 602 33 00 33, www.orlentransport.slupsk.pl Nadleśnictwo Ustka Nadleśnictwo Ustka 76-270 Ustka, ul. Słupska 25 tel. 059 814 40 00 tel/fax 059 814 40 09 e-mail: MORZE BAŁTYCKIE Wejście na ścieżkę dydaktyczną „Orzechowska wydma" ||I* Fragment ścieżki przyrodniczej Zajęcia dydaktyczne z młodzieżą szkolną na ścieżce przyrodniczej Odnowienie naturalne sosny w Leśnictwie Modlinek J Wybrzeże klifowe w okolicach Dębiny - Leśnictwo Objazda i Ośrodek Szkoleniowo-Wypoczynkowy „Leśnik" w Orzechowie Morskim i iBAŁAMĄTEK r 4/.ĘKWICA Domki w Ośrodku „Leśnik' w Orzechowie Morskim 3IERKOWO IŁUPSK LEGENDA Kącik" edukacji przyrodniczo-leśnej Mapa zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa Ustka