B I U L E T Y N KAWALIERA KOŁO NR 21 STOWARZYSZENIA SAPERÓW POLSKICH W DRAWNIE IZBA HISTORYCZNA ZIEMI PEŁCZYCKIEJ W PEŁCZYCACH Nr 3/2022 Jak dotąd ostatnie pokolenie Wedlów Frydlandzkich i Wedelskich na Frydlandzie (Mirosławcu), którzy żyli w drugiej połowie XVI wieku, nie zostało bliżej opracowane. Postaramy się zatem przybliżyć dzieje tych Wedlów. Zaczniemy od roku 1536, kiedy układ podziałowy potwierdził, a potem kolejne świadectwa z w drugiej połowy XVI wieku, że Wedelscy i Frydlandzcy posiadali w Królestwie Polskim nie tylko zamek i miasto Mirosławiec, ale też trzecią część miasta Tuczno, a do tego w Nowej Marchii wspólnotę praw z krewnymi do zamku i miasta Drawna. Był synem Jakuba von Wedel (†1533), pana na Frydland lub Frydlandzki, ponieważ po tej stronie części Mirosławca, połowie Drawna, Barnimia, granicy główną siedzibę miał na zamku w Radęcina i Święciechowa oraz pełnił godność Mirosławcu (Frydland). Do dóbr zamkowych joannickiego komtura z siedzibą w Świdwinie w Mirosławca zaliczały się miejscowości położone Nowej Marchii. Nie znamy daty jego narodzin. W pod miastem, a wśród nich: Orla, Kłosowo, Bysze, roku śmierci ojca był jeszcze niepełnoletni. A połowa wsi Hanki, Łowicz, Sadowo i Giżyno pierwsze znane czynności prawne dotyczące (1552, 1577). Z tych dóbr w 1552 roku Jerzy zarządu nad Drawnem i Korytowem wykonywał Frydlicki z Mirosławca płacił w Polsce pobór. Poza dopiero od 1538 roku. Urodził się zatem najpóźniej tym w 1558 roku wspomniano Jerzego von Wedla w 1521 roku. Natomiast data zgonu Jerzego jako właściciela dóbr Mirosławiec, połowy Drawna, Młodszego była dotychczas przyjmowana na rok Tuczna, Giżna, Łowicza, Hyżnego, miasta 1581, 1583, a nawet na rok 1600. Ostatecznie Czerniewa, oraz wiosek Nidom, Strzyżewo i ustalono, że Jerzy von Wedel z Mirosławca zmarł w Czerniewska Wieś. Stan posiadania zwiększył w 1580 roku, ponieważ jego żona Dorota von Massow 1560 roku nabywając za 4.000 srebrnych talarów od wystąpiła po raz pierwszy jako wdowa właśnie w Wojciecha Czarnkowskiego połowę dóbr tym czasie. Żył około 60 lat. człopskich, obejmujących połowę miasta Człopy Jerzy (Georg) von Wedel zapisywany był w oraz połowy wiosek: opuszczonych Gogolic polskich źródłach pod nazwiskami: Wedelski de (obecnie Jaglice), Brzeźniak i Bukowo. 1 Podział majątku Wedlów w Drawnie Z polecenia Jerzego Młodszego pana Frydlandu i puszcza położona na wschód od rzeki Drawy, Drawna sporządzono spis mieszkańców i majątku w później nazywana Wielką Wedelską Puszczą Drawnie. Dokument nosi nazwę Rejestr dóbr (Grosse wedellche Heide), a początkowo Puszczą Jerzego von Wedel (Erbregister Jurgen von Miradzką (Grünebergische Heide). Rok później, 17 Wedells) i pochodzi z 1569 roku. Był to efekt grudnia 1568 roku przeprowadzono podział dóbr wcześniejszych działań Jerzego Młodszego z drawieńskich, a linią podziału stała się znowu rzeka Mirosławca, ponieważ już w 1567 roku domagał się Drawa. Generalnie tereny położone na zachód od od Rüdigera von Wedel z Drawna, aby dokonać Drawy przypadły Rüdigerowi, a położone na podziału wspólnej siedziby i dóbr drawieńskich. wschód od rzeki – Jerzemu Młodszemu. Spisu Najpierw dokonano podziału lasu. 7 listopada 1567 majątku dokonano 10 sierpnia 1569 roku i Jerzy roku władca Jan z Kostrzyna wyraził zgodę na Młodszy wycenił wartość swej części dóbr podział puszczy nad Drawą i już 11 grudnia drawieńskich na 3.080 florenów 13 groszy 4 fenigi. Wedlowie podzielili swój wielki las na dwie duże Potem 13 sierpnia 1569 margrabia Jan odkupił części. Las rosnący na obszarze rozciągającym się część uprawnień myśliwskich w części zatomskiej na zachód od Drawy nazywany wówczas Puszczą od Rüdigera von Wedel. 8 września 1569 roku Zatomską (Zattensche Heide), a potem od XVII Rudiger z Drawna otrzymał od margrabiego nowy wieku Małą Wedelską Puszczą (Kleine wedellsche dokument lenny na swoje dobra, które obejmowały Heide), sięgała na południu do granic obwodu zamek i miasto w Drawnie z obszarem sięgającym zameczku myśliwskiego margrabiego w Lipince na na zachodzie od miasteczka Korytowa i wioski wyspie jeziora Radęcin. Na zachodzie dochodziła Kołki, do Dębska i Dominikowa na wschodzie. do wsi Brzeziny. Natomiast drugą część stanowiła Rejestr dóbr drawieńskich Rejestr sporządzony w dniu 10 sierpnia 1569 roku uzupełniający. Mieszkańcy miasteczka nadal rozpoczyna się od podziału zamku w Drawnie na uprawiali ziemię jak rolnicy. Podano wielkość dwie części. Część Jerzego Młodszego położona posiadanej ziemi uprawnej, łąk i ogrodów. Stąd była „po prawej ręce”. W ten sposób określono jej wiemy, że 95 mieszczan zajmujących się położenie zapewne na prawo od wejścia na zamek. rolnictwem posiadało 21 łanów ziemi. Wśród tych Potem dokonano spisu mieszczan miasteczka informacji znalazły się dane dotyczące majątku Drawna (Städtlein Neuenwedell). To najstarsze tego parafii i pastora, obejmujące 7,5 łanów ziemi rodzaju dane. Wśród 131 mieszczan odnotowanych kościelnej, 6 łanów należących do kaplicy św. w Rejestrze, pojawiły się między innymi takie Ducha oraz 6 łanów do kościelnego. Połowa opłat nazwiska jak: Hövett, Brunckow, Eckermann, zbieranych z lenna kościelnego należała do Jerzego Zadow, Splettstöser, Barnick, Nagell, Mattheus, von Wedel, opiekuna świątyni. W rękach Wedlów: Krüger, Master, Schmidt, Matthewes, Düwe, Rüdigera i Jerzego wspomniano sądownictwo nad Klammann, Klatte, Klingspar, Keding, Mertan, miastem i mieszczanami. W dalszej części Rejestru Beyer, Sönnenberg, Köntopf, Schivelbein, wymieniono obowiązki mieszczan wobec zamku w Lindenberg, Grüss, Kietzmann, Kuptow, Brauetopf, Drawnie, przywileje obejmujące łowiska rybne w Sommerfeldt, Bare i inne. Przy każdym mieszkańcu okolicznych jeziorach, folwarki, owczarnie, ogrody, miasta odnotowano wykonywane zajęcie (rolnik, cegielnie, wapienniki, uprawnienia w posiadanych szewc, krawiec itp.), ale rzemiosło miało charakter wioskach i w puszczy. Moi poddani nie są poddanymi króla Polskie źródła odnotowały dosyć burzliwe głośnych mieszczan i uwięził ich w zamkowym zachowanie Jerzego Młodszego w jego kolejnych lochu, o których upominał się podstarości wałecki. posiadłościach. Toczył zażarte spory z Kolejne listy żelazne wystawił król w 1565 roku mieszczanami z Mirosławca. Ci, skarżyli się nawet mieszczanom wałeckim i kazał odczytać swój list w do króla polskiego. Zygmunt II August wziął w każdym z kościołów tego powiatu. Lecz Wedelski 1554 roku mieszczan pod swoją opiekę przed odpowiedział, że wspomnianych w piśmie rabusiów Wedlem, co ogłoszono w Wałczu i okolicy i złodziei głowy, można zobaczyć pod jego miastem specjalnym listem żelaznym. Pomimo ochrony Mirosławcem. Podkreślił, że „w majątkach królewskiej Jerzy von Wedel pojmał najbardziej dziedzicznych on jest królem, panem i 2 właścicielem”. Może zatem karać swych poddanych I tak zginęli burmistrz Mirosławca Jerzy Ulrich i jak chce, a król do jego poddanych nie ma nic. A radny Szymon Hanczke, ponosząc karę za gdyby król chciał dalej bronić buntowników, to i nieposłuszeństwo wobec Jerzego Wedelskiego. tak karze ich schwytać i ściąć głowy. I rzeczywiście Potem do krwawych wydarzeń doszło jeszcze raz w skazał więźniów na śmierć, a po wykonaniu latach 1593-1604, na tle miejscowej „wojny wyroku, głowy skazanych kazał powbijać na pale religijnej”, do jakiej doszło na terenach położonych przed swym zamkiem, jako ostrzeżenie dla innych. wokół Mirosławca, Tuczna i Wałcza. Kolejni Wedelscy na Frydlandzie Poza Jerzym Młodszym, synu Jakuba von Wedel Mirosławiec (tylko część) przeszedł po Jerzym (†1533), prawa do Mirosławca posiadali też Młodszym zmarłym w 1580 roku na potomkowie po jego stryju Vivigentzu (†1536). Blanckenburgów. Nie ma też źródeł, które Dotychczas ich potomstwo nie było znane w potwierdziłyby informację podaną przez historyka genealogii Wedlów. Reprezentował je Sebastian I ziemi wałeckiej Friedricha Schultza jakoby Wedelski z Mirosławca († przed 1577), zapewne ostatnim Wedlem na Mirosławcu miał być Ernest dziedziczący swoje imię po rodzinie matki z rodu von Wedel (†1600) syn Jerzego Młodszego i von Waldow. Sebastian z żoną Elżbietą von dopiero po jego śmierci zamek w Mirosławcu miał Massow miał trzech synów: Fryderyka, Sebastiana przejść na Dionizego von Blanckenburga. Możemy II i Jana Wedelskich, którzy zostali wspomniani w chyba wyjaśnić pochodzenie tej hipotezy. W 1610 poznańskich księgach sądu ziemskiego od 1577 roku przed sądem w Szczecinie spór z Borckami roku, a ostatni raz w 1588 roku, gdy otrzymali sumę prowadził Ernest Ludwik von Wedel zapisany 5.450 talarów srebra od krewnego Stanisława wówczas w dokumentacji sądowej jako pan na Tuczyńskiego za wieś Hermersdorp, 10 kmieci Drawnie i Mirosławcu (Ernst Ludwik von Wedel in osadzonych w Brunkowie i pustki nazywane Neuwedel und Friedland). To dowodzi, że owym Dreczki, Ostrow i Drewosz w powiecie wałeckim, a „Ernestem” był Ernest Ludwik von Wedel, o które ich ojcu wyderkowali Wedlowie Tuczyńscy. którym opowiemy osobno. Zatem przy okazji tego To ostatnia wiadomość o tej linii Wedlów. W procesu z 1610 roku dowiadujemy się, że Wedlowie świetle tych kilku źródeł należy znać, że musieli część Mirosławca trzymali jeszcze po śmierci posiadać prawa do części Mirosławca jeszcze w Jerzego Młodszego (1580). 1588 roku, pomimo, że przyjmuje się, że Rodzina Jerzego Młodszego Jerzy Wedel dziedzic we Frydlandzie ożenił się w Źródła milczą o tym, by Jerzy Młodszy von 1555 roku i zapisał jako posag swej żonie Dorocie Wedel pozostawił po sobie syna. Miał natomiast von Massow, córce Ridigera von Massow z osiem córek. Jeszcze za życia Jerzego Wedelskiego, Pomorza, 4.000 florenów pruskich na ¼ miasta w 1578 roku - wspomniano pięć córek: Dorotę, Mirosławca i dobrach zamkowych, w tym na Urszulę, Katarzynę, Barbarę i Elżbietę połowie Orli i ćwiartkach miejscowości Hanki, Frydlandzkie. Te same panny oraz kolejne córki, Giżyno, Łowicz i Sadowo. Małżonka Wedla oddała zostały wspomniane już po śmierci ojca w 1580 dobra posagowe w dzierżawę Tuczyńskim z roku, były to jeszcze - Ewa, Anna i Elżbieta Tuczna. Ci jednak mieli kłopoty finansowe i 2 Frydlandzkie. Wszystkie córki dziedziczyły majątek października 1558 roku Krzysztof Tuczyński będąc rodziców i w związku z tym, były obiektem winien 3.400 złotych marek Dorocie Massoven wielkiego zainteresowania matrymonialnego rodów żonie Jerzego de Wedel dziedzica w Frydlandzie, szlacheckich z Polski, Pomorza i Nowej Marchii. dał w zastaw swoje dochody z wiosek Giżno Najstarszą Dorota Frydlandzka (wsp. 1578- (Gysno) i Łowicz (Lowijcz) położone w powiecie †1612) w 1578 roku została żoną Stanisława II wałeckim. A w następnym 1559 roku Dorota Tuczyńskiego de Wedel z Tuczna (†1590), a po Massaw, żona Jerzego Frydlandzkiego de Wedel śmierci pierwszego męża, w 1595 żoną Jana była intromitowana do całej wsi Hyże i do czterech Ruszkowskiego herbu Pobóg, kasztelana kmieci i części młyna wsi Łowicz, zastawione jej przemęckiego (†przed 1607). Urszula Frydlandzka przez Krzysztofa Tuczeńskiego de Wedel. Dorota (wsp. 1578-1594) została żoną Ernesta von Borcke von Wedel z domu von Massow przeżyła swego z Łobza (†1584); Katarzyna Frydlandzka (wsp. męża i po 1580 roku musiała zadbać o los swych 1578-1609) była żoną Henryka (Henninga) von dzieci. Borcke (†1593). Barbara Frydlandzka (wsp. 1578- 1606) w 1585/86 roku została żoną Joachima von 3 Güntersberg-Kaliskiego. Elżbieta (Beata?) herbu Ogończyk; Anna Frydlandzka (wsp. 1580- Frydlandzka (wsp. 1578-1607), między 1578, a 1596) była żoną Krzysztofa Szenecha (von 1560 rokiem, została żoną Henryka von Schönaicha), a druga Elżbieta Frydlandzka Blanckenburga. Ewa Frydlandzka (wsp. 1580-1603) (wsp.1580-1609) została około 1594 roku żoną została w 1585 roku żoną podkomorzego pisarza ziemskiego łęczyckiego Jana Kalińskiego gostyńskiego Stanisława Kucieńskiego z Kutna (†1600). Podział Mirosławca Jak widać w końcu XVI i w początkach XVII wieku otrzymał połowę zamku, stajnię, połowę podwórza, Mirosławiec i zamkowe dobra mirosławieckie do którego musiał sobie zbudować nowy wjazd, uległy mocnemu rozdrobnieniu. Swoje udziały w połowę ogrodów, chmielnika, browar, staw koło Mirosławcu trzymały jeszcze inne linie Wedlów – starej cegielni, jeziora, łąki, lasy. Obie strony mogły Wedelskich i Tuczyńskich, a cała fortuna użytkować wspólną drogę od miasta do zamku, Frydlandzkich przeszła poprzez córki Jerzego młyn pod miastem, strugi, błota, bagna, patronat Młodszego na inne rody. nad kościołem oraz sołectwo. Każda ze stron mogła W 1599 roku nastąpił pierwszy podział mieć swego burmistrza. Wspomniano wówczas w miasta, zamku i dóbr Mirosławiec pomiędzy mieście Bramę Młyńską i Bramę Łowicką. Ponad to córkami Jerzego i Henrykiem von Blankenburgiem. drogi: hankowską, sadowską, płociczeńską i kilka Córki Jerzego – Barbara i Elżbieta Frydlądzkie mniejszych. W ten sposób ½ Mirosławca przeszła otrzymały połowę zamku, stary browar na na Blankenburgów, a po ¼ trzymały rodziny von przygródku, połowę podwórza z wjazdem i Güntersberg-Kaliscy i Tuczyńscy. Taki podział ogrodami, położone naprzeciw rzeki i mostu, dwa utrzymywał się jeszcze w początkach XVII wieku. ogrody, chmielnik, cztery stawy, jeziora: Sadowo Wielkie, Pekfol, Korytnica i pół Jeziora Kawiec Wielki. Natomiast Henryk von Blankenburg Grzegorz J. Brzustowicz TOPOGRAFOWIE Z DRAWNA CZ. 3 Zarys historii powstawania składnic map od 1918 do 1969 roku W 1918 roku powstała II Rzeczpospolita. Wyznaczenie granic i zaopatrzenie Wojska Polskiego w aktualne mapy, było potrzebą pierwszoplanową. Zadanie to miał realizować Instytut Wojskowo-Geograficzny, powołany Rozkazem Naczelnego Wodza z dnia 8 stycznia 1919 r. Wojna polsko-bolszewicka (1919-1920) postawiła przed Służbą Geograficzną zadania znacznie przewyższające jej możliwości. Dotyczyły one stworzenia i wysłania na front oddziałów pomiarowych oraz zaopatrywania walczących wojsk w materiały kartograficzne. wyciągnięte z działań wojennych posłużyły do Pomimo wielu trudności z realizacją budowy nowych struktur wojska oraz systemu postawionych zadań, osiągnięte wyniki uznano za zaopatrywania wojsk w wydawnictwa 1 bardzo dobre . Po zwycięskiej wojnie polsko- topograficzne. bolszewickiej w 1921 r. Instytut Wojskowo- Na mocy uchwały Rady Ministrów z Geograficzny zmienił nazwę na Wojskowy Instytut 6.XII.1920 r., utworzono 10 Dowództw Okręgów Geograficzny i został zasadniczą instytucją Korpusów, w miejsce istniejących 7 Okręgów 2 wydającą mapy topograficzne dla potrzeb wojska Generalnych . oraz administracji państwowej. Wnioski 1 B. Krassowski, Polska Kartografia Wojskowa w latach 1918 2 – 1945, Warszawa 1974, s. 12. http://www.2kz.mil.pl/strona.php?id=10. 4 W Dowództwach Okręgów Korpusów Źródło: R .Bożek, Jednostka Wojskowa 3781. 3 Zarys historyczny wydany z okazji 25-lecia, (DOK) utworzono Składnice Map . W 1927 r. Toruń 1994, s. 1-2. ukształtowała się ostateczna struktura Wojskowego Instytutu Geograficznego, w skład którego weszła Opracowany system zaopatrywania w mapy na czas Składnica Map, a od 1932 r. Centralna Składnica wojny był skomplikowany i nie sprawdził się w 5 Map, której Kierownikiem był mjr Kamil Strażyc. działaniach obronnych w 1939 r. . W konsekwencji Na rozmieszczenie Składnic Map na bardzo często wojsko prowadziło walkę bez map. obszarze Polski miał wpływ opracowany w latach Przyczyną takiej sytuacji była zła koncepcja użycia 1937-1938 plan mobilizacyjny „W”, który Służby Geograficznej w czasie wojny oraz brak przewidywał prowadzenie działań zarówno na wystarczających środków transportu z samolotami 4 6 wschodzie, jak i na zachodzie Polski . włącznie . W pierwszych dniach wojny rozpoczęto ewakuację Wojskowego Instytutu Geograficznego Rozmieszczenie Składnic Map na obszarze Polski (WIG), Centralnej Składnicy Map (CSM) oraz Rejonowych Składnic Map (RSM) na wschód. Po Miejsce stacjonowania Składnic wkroczeniu na kresy wschodnie Armii Czerwonej Map na obszarze Okręgu Korpusu losy kadry zawodowej, żołnierzy i pracowników DOK z siedzibą I Dowództwa w m. WIG-u oraz Składnic Map (SM) potoczyły się Warszawa Centralna różnie. Wielu z nich dostało się do niewoli SM. niemieckiej i rosyjskiej, część została internowana DOK z siedzibą na Węgrzech, zaś pozostali w kraju włączyli się w II Dowództwa w m. nurt pracy konspiracyjnej. Oficerowie internowani Lublin Rejonowa SM w m. Kowel. na Węgrzech z czasem przedostali się do Francji, a DOK III z siedzibą następnie do Anglii gdzie stanowili trzon Dowództwa w m. odtworzonego Szefostwa Służby Geograficznej Grodno Rejonowa przy Oddziale III Sztabu Naczelnego Wodza SM w m. Wilno, m. Lida, m. Wołkowysk Londynie. Podobnie jak w Paryżu, na jego czele DOK IV z siedzibą stanął płk Stefan Gąsiewicz. Dowództwa w m. Na początku 1940 r. w Racham zorganizowano Łodzi Rejonowa SM Sekcję WIG-u, która ostatecznie została w m. Łódź, m. Kutno przeniesiona w 1941 rdo Edynburga, gdzie DOK V z siedzibą 7 pozostała do końca wojny . Na podstawie Dowództwa w m. Kraków Rejonowa porozumień polsko-radzieckich z 30 lipca i umowy SM w m. Kraków wojskowej z 14 sierpnia 1941 r. rozpoczęto DOK VI z siedzibą 8 formułowanie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR . Dowództwa w m. W oparciu o oficerów zwolnionych z niewoli Lwów Rejonowa SM w m. Lwów. rosyjskiej utworzono w październiku 1941 r. DOK VII z siedzibą Referat Topograficzny, później przekształcony w Dowództwa w m. Oddział Topograficzny. Na podstawie układu Poznań bez brytyjsko-radzieckiego w marcu 1942 r. rozpoczęto Składnicy Map ewakuację Armii Polskiej z ZSRR na Środkowy DOK VIII z siedzibą 9 Dowództwa w m. Wschód . Po utworzeniu Armii Polskiej na Toruń Rejonowa SM Wschodzie (APW) we wrześniu 1942 r., przy jej w m. Toruń, m. sztabie utworzono Szefostwo Służby Geograficznej. Inowrocław Szefem służby został mjr Leonard Szymkiewicz. W DOK IX z siedzibą celu zaopatrywania w mapy APW w marcu 1943 r. Dowództwa w m. Brześć Rejonowa utworzono Główną Składnicę Map. W lipcu 1943 r. SM w m. Brześć wydzielono z APW II Korpus, którym powstały: DOK X z siedzibą szefostwo Służby Geograficznej, 12 Kompania Dowództwa w m. Geograficzna ,312 Składnica Map pod Przemyśl Rejonowa kierownictwem mjr. Franciszka SM w m. Przemyśl 5 E. Sobczyński, dz. cyt., s. 121. 3 6 E. Sobczyński, Historia Służby Geograficznej i B. Krassowski, dz. cyt., s. 107. 7 Topograficznej Wojska Polskiego, Warszawa 2000, s. 118- Tamże, s.108-110. 8 121. P. Żaroń, Kierunek wschodni w strategii wojskowo- 4 Komisja Historyczna Polskiego Sztabu Głównego, Polskie politycznej gen. Władysława Sikorskiego 1940-1943, Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, Warszawa, s. 56. 9 t. I, Kampania wrześniowa 1939, cz. I, Londyn 1951, s. 302. Tamże, s.124-173. 5 10 Mrozińskiego .Składnica Map zaopatrywała w W marcu 1944 r. powstała 1 Armia WP, zaś we mapy oddziały polskie i jednostki sprzymierzone w wrześniu 1944 r. uformowało się Dowództwo i trakcie działań bojowych II Korpusu we Włoszech Sztab 2 Armii WP. Po utworzeniu Sztabu w 1944 - 45 r. Szlak bojowy rozpoczęto bitwą pod Głównego WP (Rozkaz Naczelnego Dowódcy WP Monte Cassino, a zakończono zdobyciem Bolonii w nr 8/org. z 20 sierpnia 1944 r.) kwietniu 1945 r. W roku 1946 II Korpus zostaje w ramach etatu, utworzono Oddział Topograficzny, przeniesiony do Anglii, a następnie rozformowany którego szefem został ppłk Tadeusz Naumienko. W 11 (22.10.1946 r.) . W kraju po klęsce wrześniowej, strukturze Oddziału utworzono: Wydział w myśl dyrektyw otrzymanych od Naczelnego Topograficzny,Wydział Zaopatrzenia Wojsk w Wodza rozpoczęto tworzenie Państwa Mapy, Wydział Zaopatrzenia Specjalnego, Wydział 12 Podziemnego . W 1942 r. gen. Władysław Sikorski Ogólny, 68 Frontowy Magazyn Map przemianował Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) na Topograficznych, który zaopatrywany był w mapy 17 Armię Krajową (AK) podległą rządowi w ze składnic radzieckich . Wydział Topograficzny 1 Londynie, a stanowiącą część składową Polskich Armii WP i Oddział Topograficzny 2 Armii WP Sił Zbrojnych. Pierwszą komórką Służby zostały utworzone w celu wykonywania Geograficznej była Składnica Map, która powstała konkretnych czynności związanych z działaniami jesienią 1940 r. przy Komendzie Głównej ZWZ. bojowymi swych armii, po czym uległy 18 Kierował nią doktor geologii Edward Rühle rozwiązaniu .Momentem decydującym o rozwoju występujący pod pseudonimem „Gozdawa”. wojskowej i cywilnej służby topograficznej, było Momentem zwrotnym związanym z gromadzeniem wydanie 30 marca 1945 r. przez Krajową Radę map było utworzenie Szefostwa Służby Narodową dekretu o pomiarach kraju i organizacji 19 Geograficznej KG AK, które przyjęło kryptonim miernictwa . Efektem tego dekretu był Rozkaz „Schronisko”, oraz Centralnej Składnicy Map pod Naczelnego Dowódcy z dnia 7 czerwca 1945 r., kierownictwem kpt. Kazimierza Englerta. Na nakazujący utworzenie Wojskowego Instytutu terenie kraju w poszczególnych Okręgach powstały: Geograficznego Sztabu Generalnego (WIG SG), szefostwo Służby Geograficznej i Okręgowe którego szefem został płk Teodor Naumienko. W Składnice Map. Należy stwierdzić, że Służba 1947 r. utworzono 91 Centralną Składnicę Map. W Geograficzna AK w trudnych warunkach 1948 r. za tzw. odchylenia nacjonalistyczno - konspiracyjnych zdołała w pełni zaspokoić potrzeby prawicowe wielu oficerów (w tym szef WIG-u) i 13 20 podziemia . W 1942 r. powstały: Gwardia pracowników cywilnych zostało aresztowanych . Ludowa jako ramię zbrojne Polskiej Partii W konsekwencji WIG w 1949 r. został Robotniczej (w 1944 r. została przemianowana na rozformowany, a w jego miejsce został utworzony 21 Armię Ludową) oraz prawicowo-nacjonalistyczna Oddział IX - Topograficzny Sztabu Generalnego . 14 organizacja zbrojna - Narodowe Siły Zbrojne . Kierownicze stanowiska w WP objęli oficerowie z Gwardia Ludowa dzięki ścisłemu powiązaniu z Armii Radzieckiej. W 1951 roku na mocy decyzji Polską Partią Robotniczą (PPR) uzyskała Ministra Obrony Narodowej przeformowano możliwość prowadzenia na szerszą skalę zbiórki i Oddział IX-Topograficzny Sztabu Generalnego, na zakupu map, a także utworzenia własnego zakładu Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP. W 15 reprodukcyjnego . W lutym 1942 r. został maju 1955 r. powstał Układ Warszawski (UW), zorganizowany Sztab Główny GL. W jego skład który umocnił dominację ZSRR w Europie wszedł między innymi kierownik wytwórni map – Wschodniej i określił kierunki działań operacyjnych 16 por. Teodor Naumienko . GL, a później Armia wojsk UW (Niderlandy). Ludowa (AL.) od maja 1942 r. posługiwały się W celu sprostania nowym zadaniom mapami zgromadzonymi lub wydrukowanymi w operacyjnym zostały utworzone Składnice: podziemnej wytwórni map. Jednostki Wojska - w 1953 r. - 92 Składnica Map - Komorowo, Polskiego (WP) sformowane w ZSRR, były - w 1956 r. - 93 Składnica Map - Białobrzegi, zaopatrywane w mapy ze składnic radzieckich. - w 1969 r. - 94 Wojskowa Składnica Materiałów Topograficznych - Drawno 10 ppłk rez. mgr inż. Ryszard BOŻEK B. Krassowski, dz. cyt., s. 114. 11 Tamże, s.117. 12 J. M. Ciechanowski, Powstanie Warszawskie, Warszawa 17 1987, s. 19. E. Sobczyński, dz. cyt., s. 179 – 180. 13 18 E. Sobczyński, dz. cyt., s. 171 – 178. B. Krassowski, dz. cyt., s. 144. 14 19 Tamże, s. 36 – 44. E. Sobczyński, dz. cyt., s. 187. 15 20 J. B. Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej W 1956 r. po 8 latach wiezienia powrócili do służby płk 1942 – 1945, Warszawa 1966, s. 18. Teodor Naumienko oraz część oficerów WIG-u 16 Teodor Naumienko – do 1968 r. Szef Zarządu niesłusznie aresztowanych. 21 Topograficznego SG WP, w stopniu generała brygady. E. Sobczyński, dz. cyt., s.189 – 191. 6 Powstańcy warszawscy AK w Nowogródzkim Okręgu Armii Krajowej "Nów" w Stołpecko-Nalibockim Zgrupowaniu AK W historii ruchu kombatanckiego Drawna są dwie dowodzonym przez por. „ cichociemnego” Adofa postacie, których notki biograficzne znaleźć można Pilcha. „Góry" ("Doliny"). Znalazł się w 1 batalionie w spisie uczestników Powstania Warszawskiego utworzonego na początku 1944 r. 78 pułku strzelców prezentowanym na stronie internetowej jego słuckich AK por. Witolda Pełczyńskiego”Dźwig” muzeum. Oboje mieli legendarnych dowódców na Wiadomo ,że w 1944 r. 2 kompanią dowodził plut. trwale wpisanych w dzieje polskiego AK – owskiego pchor. Stanisław Pilarski (ps. "Zew"), a od 25.05.1944 r. podziemia. O jednym z nich Antonim Ler niemal nic por. Witold Lenczewski (ps. "Strzała"), nie wiadomo. Jego nazwisko widnieje w W 1944 r. Zgrupowanie pod komendą Pircha przeszło dokumentacji drawieńskich kombatantów. Może pod Warszawę i w dniu 1 sierpnia weszło w skład KAWALIERA spowoduje, że zostanie bardziej Zgrupowania poznany. Antoni Ler ps. Kazimierz plutonowy, ur 26 Kampinos jako pułk maja 1916 r. w Skierniewicach syn Antoniego i Palmiry-Młociny. Katarzyny z d. Woźniak . żołnierz 2 plutonu im. Zgrupowanie zostało por.”Rygla” ( dawniej 1147 - "DB-3") z 4 kompanii włączone do VIII ( d-ca cichociemnny kpt.- mjr Bolesław Kontrym Rejonu Warszawskiego "Żmudzin" ) Zgrupowania"Bartkiewicz" (d-ca mjr Obwodu "Obroża" AK. Włodzimierz Zawadzki "Bartkiewicz") Dowódcą był kapitan wchodzącego w skład obejmującego Śródmieście I Jan Krzyczkowski (ps. Obwodu "Radwan" (dowódca ppłk "Radwan" "Szymon"). 14 –go Edward Pfeiffer) Warszawskiego Okręgu Armii sierpnia 1944 r ok. 600 Krajowej. Walczył w rejonie Śródmieście północ ul. żołnierzy zgrupowania Królewska,. Jego dowódcami plutonu byli: włączyło się do walk w 1-2 sierpnia - Kazimierz Pogorzelski "Piotr", Warszawie. W okresie "Podkowiński", "Rygiel", por.- kpt., poległ 2 Powstania sierpnia - pl. Małachowskiego Warszawskiego strzelec Bożko służył 2-4 sierpnia - Leopold Kummant "Kobryń", w 2. kompanii 2 "Wiktor", ,,Ryski", ppor.- por. (ranny 2 sierpnia - batalionu "Naliboki" pl. Małachowskiego i 4 sierpnia PAST-a) por. „Strzały” 78 5-7 sierpnia - Dalek Prosiński "Rawicz", ppor. kawalerii pułku. W tym czasie 2 13-14 sierpnia - Józef Zatryb "Krzysztof", ppor. kompanią dowodził 14-18 sierpnia - Władysław Siła-Nowicki "Bog-daniec" , .por. Zygmund "Lis'" , "Stefan", ppor.- por. ranny 2 sierp-nia Arbeitsamt Sokołowski ps. „Zetes” ( liczyła ona 3 oficerów, 40 i 18 sierpnia przy Królewskiej 27 podoficerów, 149 strzelców, 2 kobiety) .Uczestnik walk 18-22 sierpnia i 1 września - 5 października kpr. pchor. w rejonie Kampinos – Jaktorów gdzie 29 września 1944 Franciszek de Pourbaix "Piwnicki" i Rostafiński r. po blisko całodziennej walce Grupa „Kampinos” Wojciech "Wojciechowski", kpr. pchor. (ranny 6 została rozbita, tracąc ok. 150–200 poległych, ok. 120 sierpnia na pl. Małachowskiego przy Zachęcie) rannych i 150 wziętych do niewoli. Wielu żołnierzom 22-30 sierpnia - Rybicki Józef "Andrzej", ppor. (ranny AK, w tym kilku zwartym oddziałom, udało się jednak 30 sierpnia - Ogród Saski) Po kapitulacji nie poszedł do wyrwać z okrążenia. Adam Bożko zmarł w Drawnie niewoli lecz „wtopił” się w szeregi ludności cywilnej z 29.04.2005 r. którymi opuścił miasto. Marian Bożko ps. Ryś. Strzelec. Syn Wacława i Marian Twardowski, Albiny z domu Bilmin.. Ur. 16.07.1928 r. w Puniszcze Andrzej Szutowicz powiat Wołożyn. W czasie wojny był min. żołnierzem PEŁCZYCKI REZYDENT Dionizy Seneta (Сенeтa Діонізій) ur.15 Szlachtowskiej czyli w regionie czterech wsi: października 1891 (1894) był synem Jana i Zofii Biała, Czarna Woda, Jaworki i Szlachtowa w z.d. Konstantynowicz. W latach 1918-1919 walczył dolinie Ruskiego Potoku (obecna nazwa: z Polakami w szeregach Ukraińskiej Armii Grajcarek). W latach 20–tych i 30–tych XX w. Galicyjskiej (Ukrajins'ka Hałyc'ka Armija-UHA) . należał do grupy najaktywniejszych kapłanów Studiował w Wiedniu, tam też doktoryzował się z działających i propagujących ukraińskie idee prawa kanonicznego. Święcenia kapłańskie narodowe. Dekanat Muszyna w skład którego otrzymał 30 marca 1930 r. W latach 1930–1947 był wchodziła Szlachtowa miał 18 parafii i był jednym samodzielnym wikariuszem łemkowskiej Cerkwi z 9 dekanatów będących w utworzonej w 1934 r. Opieki Matki Bożej w Szlachtowej w Rusi Apostolskiej Administracji Łemkowszczyzny 7 (AAŁ). Do czasu utworzenia AAŁ, dekanat ten za Wengrinowicz paroch Wierzchowna Wielka. Sama sprawą swego dziekana i jednocześnie Szlachtowa była najdalej na zachód wysuniętą pełnomocnika na Łekowszczyznę biskupa Jozafata łemkowską ( ukraińska ) wsią na północnych Kocyłowskiego ks. Iwana Kaczmara wiódł prym stokach Karpat. Parafia w 1936 r. miała 672 pod względem ukraińskiej działalności narodowej. grekokatolików, 38 katolików ( parafia w W 1936 r. dziekanem był ks. Emilian Szczawnicy ks. Michał Matras) i 2 Żydów. Apostolska Administracja Łemkowszczyzny Powstała w wyniku sprzeciwu wobec ukrainizacji w lokalnym Ukraińskim Komitecie Pomocy Łemków na terenie greckokatolickiej diecezji (Ukrajinśkyj Dopomohowyj Komitet, UDK) , przemyskiej. W herbie miała umieszczony podporządkowanym Ukraińskiemu Centralnemu wizerunek Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia. Komitetowi (Ukrajinśkyj Centralnyj Komitet, Była to samodzielna jednostka organizacyjna, UCK) , który był ł jedyną legalną organizacją podległa bezpośrednio Stolicy Apostolskiej, miała ukraińską w Generalnym Gubernatorstwie; swego administratora, który choć niezależny, prowadził działalność społeczno-kulturalną i biskupem nie był. Jego siedzibą był Rymanów charytatywną. Na terenach AAŁ mieszkało w Zdrój, a później z przerwami Sanok. Obawiając się 1943 r. około 127 tysięcy grekokatolickich wzrostu wpływów ukraińskich, co poczytywano Łemków, oraz 18 tys. prawosławnych. W dniu 24 jako ryzyko wynarodowienia, dwaj przedwojenni lipca19 44 r. ks. Malinowski powołał trzech administratorzy AAŁ podjęli działania typowo wikariuszy generalnych. Sam przeniósł się do antyukraińskie i tak: administrator ks. Wasyl Krynicy, która w tym czasie była ważnym Maściuch zakazał liturgicznych śpiewów po ośrodkiem ukraińskiego życia narodowego. ukraińsku, a administrator ks. Jaki w Medwecki Powołani wikariusze mieli zarządzać ternem AAŁ zakazał duchownym prenumerowania i czytania tam, gdzie nie mógł tego robić ks. Malinowski. czasopism ukraińskich. Nic dziwnego, że taka Wśród powołanych byli ks. Stefan Jodłowski, ks. postawa spowodowała poparcie władz II Iwana (Jana) Pidharbija z Olchowca, ks. Andrija Rzeczypospolitej dla Łemków. 12 marca 1936 r. (Andrzeja) Złupko z Gładyszowa. 26 lutego 1945 zmarł nagle ks. dr. W. Masciuch, co poczytywano roku ks. Aleksander Malinowski (ks. O. jako ziemską ingerencję środowiska ukraińskiego. Małynowśki) przeniósł się z Krynicy do Wróblika Ukrainizacji jednak po wybuchu wojny nie Szlacheckiego i zwołał na 20 marca 1945 r. zapobieżono. Stało się to za sprawą kolejnego kongregację duchowieństwa wschodnich dekanatów administratora ks. Aleksandra Malinowskiego. Pod AAŁ. Na tym spotkaniu powołano członków nowej jego „rządami” zaczęto posługiwać się językiem kapituły AAŁ, Miesiąc później ks. Malinowski ukraińskim, odnowiono ścisłe kontakty z cerkwią przeniósł się do Sanoka, przedwojennej siedziby ukraińską. Ksiądz Dionizy Seneta aktywnie działał AAŁ. Wysiedlenia Czerwoną całej Łemkowszczyzny zaczęto w tym Dnia 9 września1944 r. został zawarty Układ regionie realizować ustalenia układu. , Mimo że pomiędzy Polskim Komitetem Wyzwolenia Łemkowie w większości byli lojalni wobec władz Narodowego a Rządem Ukraińskiej Socjalistycznej polskich , to również ich objęły przesiedlenia. W Republiki Rad, dotyczący ewakuacji obywateli maju i czerwcu 1945 większość mieszkańców polskich z terytorium USRR i ludności ukraińskiej z Szlachtowej , została wysiedlona do ZSRR. terytorium Polski. Układ podpisali Edward Działania wysiedleńcze 1945 r. stały się początkiem Osóbka-Morawski i Nikita Chruszczow. rozpadu Łemkowszczyzny. Administrator ks. Postanowienia wówczas zawarte dały podstawę do Aleksander Malinowski, obawiając się wysiedlenia osób narodowości ukraińskiej, aresztowania przez NKWD, uciekł przez białoruskiej, rosyjskiej i rusińskiej z Polski do Czechosłowację do amerykańskiej strefy USRR, oraz przesiedlenia w nowe granice Polski okupacyjnej. Po jego ucieczce przestała we Polaków i Żydów, którzy do 17 września 1939 r. wrześniu 1945 r. działać kuria AAŁ. byli obywatelami polskimi. Po zajęciu przez Armię Akcja Wisła Łemkowie na zawsze opuszczali swoje ziemie, widownią działalności represyjnej i czysto niestety – jak się okazało – był to największy bandyckiej. Ksiądz Seneta przetrwał pierwsza falę exodus tej ludności. Tereny AAŁ stały się wysiedleń wśród 21 rodzin łemkowskich 8 podających się za Polaków pozostał w pozostanie na swojej ziemi najczęściej zmieniali Szlachtowej. 4 czerwca 1946 r. na plebanię napadło obrządek na łaciński. 21 kwietnia 1947 r. , starosta czterech uzbrojonych w pepsze i pistolety powiatowy w Nowym Targu donosił, że aby osobników przebranych lub będących nimi "ostatecznie rozwiązać problem łemkowski" polskich żołnierzy , ksiądz został pobity i koniecznie należało usunąć dwóch duchownych obrabowany. 28 marca 1947 r. zginął w rejonie wsi greckokatolickich ks. Jarosława Hurę z Jaworek i Jabłonki w powiecie leskim wiceminister Obrony ks. Dionizego Senetę ze Szlachtowej , gdyż Narodowej gen. broni Karol Świerczewski. W "podtrzymywali za okupacji, jak i obecnie (...) kilkanaście godzin później Biuro Polityczne KC ducha ukraińskiego wrogiego Polsce (...), prowadzą PPR podjęło decyzję o wysiedleniu, w ramach akcji oni dalej nabożeństwa i kazania w języku i duchu odwetowej, wszystkich Ukraińców na ziemie ukraińskim", a ich działalność miała prowadzić do zachodniej i północnej Polski. zatrzymania procesu asymilacji Łemków. Wnet Dokładnie w miesiąc później, 28 kwietnia wojsko wysiedliło wszystkich Łemków z rejonu 1947 r. dywizje Wojska Polskiego otoczyły wsie Szlachtowej Punktem rozdzielczym transportów ukraińskie. W tym samym czasie oddziały NKWD i kierowanych na Pomorze Zachodnie był armii czechosłowackiej zablokowały granicę Szczecinek. Specjalną troską otoczono wschodnią i południową Polski. O godz. 4 nad przedstawicieli inteligencji, których obecność ranem, ponad tysiące żołnierzy WP, wchodzących należało natychmiast zgłaszać na posterunkach w skład Grupy Operacyjnej "Wisła" dowodzonej Milicji Obywatelskiej i UB. przez zastępcę szefa Sztabu Generalnego WP gen. Przesiedleńcy mieli prawo zabrać ze sobą bryg. Stefana Mossora, przystąpiło do wysiedlania żywy inwentarz (2 krowy, 1 koń), odzież, naczynia ludności ukraińskiej. Wszystkich przesiedleńców kuchenne, niezbędny sprzęt rolniczy, potrzebną na posegregowano na kategorie A, B, C. W kategorię czas podróży żywność. Wyznaczono czas A i B ujęto osoby uznane za wrogów państwa, przygotowania transportu na około 5 godzin oraz 2 natomiast lojalnych ujęto w kat. C. Z pierwszej godziny na spakowanie się. Osobom przesiedlanym grupy można było osiedlić 1 rodzinę na gromadę, nie było znane to, gdzie zostaną wywiezieni oraz natomiast osiedlając ludzi z kat. C nie można było jak długo potrwa podróż. Od 15 lipca 1947 roku na przekroczyć 10 % ogółu mieszkańców. Tam gdzie posesjach wysiedlonych z Szlachtowej Łemków osiedlono rodzinę z kat. A,B nie można było osiedlali się mieszkańcy sąsiednich wsi. Plebanię w osiedlić rodzin z kat. C (w wyjątkowych dniu 17 lipca 1947 r. objął ksiądz Józef Ciastoń. przypadkach stosowano zasadę 1 na 5). Księdza dr. Senetę załadowano i wyprawiono na Wprowadzono także ograniczenia Ziemie Zachodnie. Znalazł się w powiecie odległościowe i tak, rejon osiedlenia nie mógł wałeckim. Gdy przebywał w rejonie Szczecina znajdować się bliżej niż 50 km od granicy został zatrzymany i osadzony w miejscowym państwowej i 30 km od morskiej. Odległość od więzieniu. Wkrótce został uwolniony. Ogólnie z miast wojewódzkich nie mogła być mniejsza jak 30 rejonów Polski objętych Akcją Wisła do końca km. Akcja objęła także Łekowszczyznę. Między 24 lipca 1947 r. deportowano ok 152 tyś. osób. Ponad kwietnia a 31 czerwca 1947 r. wysiedlono około 35 3800 osadzono w obozie w Jaworznie. Na karę tys. Łemków . Był to definitywny koniec AAŁ, śmierci skazano 173 członków Ukraińskiej która formalnie nigdy nie została rozwiązana. Po Powstańczej Armii (UPA). prostu zabrakło wiernych. Łemkowie walczący o Łacinnik na obrządek łaciński, lecz stawali się tzw. W PRL Kościół greckokatolicki nie mógł legalnie birytualistami (duchowny obrządku wschodniego funkcjonować, a jego kapłanów prześladowano. otrzymuje pozwolenie na posługę liturgiczną w Natomiast grekokatolicy byli utożsamiani z obrządku łacińskim) i pracowali w kościołach nacjonalizmem ukraińskim. Jedyną szansą rzymskokatolickich, nie mogli jednak mieszkać ze uniknięcia represji dla księży greckokatolickich swoimi rodzinami. Ks. Seneta skorzystał z było sprawowanie posługi w parafiach możliwości i podjął posługę w obrządku łacińskim , rzymskokatolickich. Stało się to możliwe dzięki co początkowo nastręczało mu pewnych prymasowi Polski ks. kard. Hlondowi, który problemów. Mając praktycznie wysiedlona parafię skorzystał z danych mu przez papieża Piusa XII stojąc w obliczu problemów finansowych i uprawnień (pełnomocnictw) Delegata Ojca przewidując przyszłość już 30 maja 1946 r zwrócił Świętego dla katolików obrządków wschodnich. się pismem do Kurii Metropolitarnej w Krakowie o Kapłani greckokatoliccy nie przechodzili formalnie zezwolenie na przejście do pracy w obrządku 9 łacińskim. Możliwe , że obawiał się również o los Jarosławem Hura zostali obaj księżmi katolickimi parafialnej cerkwi. Na podstawie indultu ( w powiecie wałeckim. zezwolenie ) Prymasa Polski razem z kapłanem Czasy miasteckie „wyłapanych” wówczas aresztowano 21 osób i 13 września 1947 r. przybył do Miastka. Tak jego wysłano do obozu w Jaworznie. Jako wikariusz przyjazd skomentował w spisanej przez siebie katolicki uczył religii w szkole powszechnej, oraz kronice miastecki proboszcz ks. Jan Karnicki : w gimnazjum, Liceum Ogólnokształcącym , „przybył wikariusz ks. dr Dionizy Seneta, były gimnazjum zawodowym i na kursach proboszcz w Szlachtowej. Będzie odprawiał msze w pedagogicznych. Czy myślał o powrocie w obrządku łacińskim. Bardzo dobrze się stało, gdyż rodzinne strony ? Nie sprzyjały temu wieśći równocześnie napływa dużo ludzi z południowo- nadchodzące do niego. 14-22 kwietnia 1950 r. wschodniej Małopolskitego samego obrządku. 29 ponownie deportowano 34 powracających z ziem października 1947 roku zwizytował Miastko zachodnich i obozu w Jaworznie rodzin . Jego Prymas Polski ks. kardynał August Hlond w parafialna cerkiew pw Opieki Matki Bożej w wizytacji brali udział : administrator gorzowski i Szlachtowej została przejęte przez parafię przyszły biskup gdański dr Edmund Nowicki, jego katolicką w Szczawnicy i 12 grudnia 1951 r. późniejszy następca ks. Eugeniusz Załuczkowski, decyzją biskupa krakowskiego Jana Stepy została i przyszły biskup warszawski obecny kandydat na przekształcona w kościół parafialny pw Matki ołtarze ks. Antoni Baraniak. Uroczystości były Bożej Pośredniczki Łask. Warto zauważyć, że w nadzwyczaj podniosłe. W listopadzie 1947 na kościele tym nie zmieniono greckokatolickiego łemkowskich terenach parafialnych ks. Sereta wystroju, jedynie uzupełniano je o elementy odbyła się akcja „oczyszczenia” z ludzi, którzy typowo katolickie. ukrywali się przed deportacją. Spośród Ostatnie lata pw. św. Antoniego Padewskiego w Bobrówku. Dekretem z 1 lipca 1953 r. ks. Seneta otrzymał Ponadto w niedalekim Chłopowie proboszczem trzyletnią jurysdykcję do słuchania spowiedzi parafii p.w. Najśw. Serca Pana Jezusa był były świętej oraz misję do Głoszenia Słowa Bożego na Wikariusz generalny AAŁ wspomniany już ks. terenie diecezji gorzowskiej. 17 lutego 1954 r. Stefan Jodłowski. 12 listopda 1955 r. poprosił o poprosił ordynariusza gorzowskiego o zwolnienie z przeniesienie na emeryturę . Emerytem został 6 powodów zdrowotnych z obowiązków grudnia 1955 r. Zamieszkał w Domu Księży duszpasterza. 23 marca 1955 r. został przeniesiony Emerytów w Rokitnie pow. Międzyrzecz gdzie w w stan spoczynku z obowiązkiem zamieszkania bazylice i sanktuarium pw. Matki Bożej Cierpliwie jako rezydent w parafii pod wezwaniem Słuchającej znajduje się cudami słynący obraz ( Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w 300 000 wiernych rocznie) tam o godz. 2 minut 15 Pełczycach, gdzie proboszczem był kapelan ks. dr Seneta zmarł 4 lutego 1956 r. Pochowany woskowy z 1919 r. ks. Franciszek Łojek. Można został przy kościele 7 lutego 1956 r. Po jakimś przypuszczać, że ks. Seneta parafię tę wybrał czasie krzyż z jego nagrobka przeniesiono i sobie sam. W parafii tej pod okiem ks. proboszcza wmurowano w ogrodzenie starego cmentarza. Łojka łacińskiej liturgii uczył się greckokatolicki Ponieważ nie oznaczono miejsca jego spoczynku ks. Bogdan Poliwka ( o) 1903 – 1969 , który po nie wiadomo dokładnie w którym miejscu został zdanym egzaminie został przez biskupa w pochowany. Gorzowie Wlk. przydzielony do parafii w Strzelcach Krajeńskich by w 1951 r. zostać Gerard Sopiński, Andrzej Szutowicz pierwszym proboszczem w niezbyt odległej Parafii Źródła: Ks. dr hab. Robert Romuald Kufel Słownik biograficzny księży pracujących w kościele gorzowskim 1945 – 1956. Tom III ( M-Ś) s.236/237. Agencja Wydawnicza PDN. Zielona Góra 2018. Jan Korczyński, Andrzej Szutowicz AKCJA "WISŁA" A DRAWNO Mariusz Ryńca , Administracja Apostolska Łemkowszczyzny http://www.beskid-niski.pl/index.php?pos=/lemkowie/religia/aal Василь СЛОБОДЯН Шляхтова: церква на «кінці Русі» „Nad Buhom i Narwoju” http://www.bbc.mbp.org.pl/Content/13916/NBiN-4-2016.pdf Шематизм греко-католицького духовенства 10 Апостольської Адміністрації Лемківщини. – Львів, 1936. https://www.apokryfruski.org/wp- content/uploads/2011/03/shem1936.pdf Ksiądz dr Dionizy Seneta przez trzydzieści lat był łemkowskim proboszczem w Szlachtowej. Głos Pomorza Piątek 9 stycznia 2015 r. https://bibliotekacyfrowa.eu/Content/45800/49730.pdf Ks. Kroniki pisane przez ks. Jana Karnickiego 1947 r. ; https://parafiamiastko.pl/parafia/historia-parafii/kroniki/53-kroniki-karnicki/31-kroniki-karnicki-47 Igor Hałagida ; Szpieg Watykanu str.33. file:///C:/Users/uzytkownik/Downloads/Szpieg_Watykanu%20(3).pdf Rocznik Sądecki 212 Tadeusz Duda. INTELIGENCJA ŁEMKOWSKA O UKRAIŃSKIEJ ORIENTACJI NARODOWEJ NA ZACHODNIEJ ŁEMKOWSZCZYŹNIE W OKRESIE MIĘDZYWOJENNYM (ZARYS PROBLEMATYKI) s 98. ,http://www.sbc.nowysacz.pl/Content/1577/RS+t_40+z_2012.pdf Bazyliańskie Studia Historyczne, t. 2 Василіанські історичні дослідження, т. 2 The Basilian Historical Studies, vol. 2 PROWINCJA ZAKONU ŚWIĘTEGO BAZYLEGO WIELKIEGO W POLSCE Działania komunistycznych organów bezpieczeństwa przeciwko duchowieństwu greckokatolickiemu w Polsce (1944–1956) (dokumenty) zebrał i opracował Igor Hałagida Wydawnictwo „BAZYLIADA” Wars Autorstwa Henryk Bielamowicz - Praca własna, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=74892162 DWADZIEŚCIA LAT MINĘŁO Z początkiem XXI w. przystąpiono do czynności w zamian za zwiększenie czasu na ich wprowadzania do składów materiałowych szkolenie. Rejonowych Baz Materiałowych ( RBM) , wart Doszło do tego, że powstały na bazie cywilnych. Działania organizacyjne poprzedziła 7OSSIiMW Skład Drawno 2 RBM nie posiadał już propaganda przekonywująca iż warta ta etatu dla żołnierzy służby zasadniczej stąd by zorganizowana w Oddział Warty Cywilnej ( OWC) zabezpieczyć ochronę obiektu w okresie jest znacznie tańsza do utrzymania niż żołnierze formowania warty cywilnej do Drawna trafili służby zasadniczej, W przypadku Drawna był to żołnierze z likwidowanych jednostek np. pododdział komendy ochrony. W tej materii działonowi. Dosłownie zostali wyładowani na pozwolono się wypowiedzieć zainteresowanym środku placu apelowego. Zorganizowano z nich komórką organizacyjnym. Pion głównego pododdział ochrony a wybraną kadrę Składu i z księgowego 7OSSIiMW ( gł. księgowa Mirosława innych stanowisk oddelegowano do pełnienia Dokurno) dokonał stosownych obliczeń kosztów i obowiązków dowódczych. Wytypowani żołnierze po porównaniu wyszło, że pododdział żołnierski służby zasadniczej zostali nieetatowymi dowódcami jest tańczy o kilka zł. od kosztów utrzymania drużyn, stąd co było krzywdzące nie objęły ich planowanego OWC. Reorganizacji jednak nic profity przypisane do tego stanowiska, niestety zatrzymać nie mogło. Głównym argumentem także awansowe, Specjalnie na potrzeby przybyłych okazało się uwolnienie żołnierzy od dodatkowych żołnierzy kpt. Brycki opracował program szkolenia, który został powielony przez inne 11 jednostki logistyczne mające podobne problemy co Pododdział ten był faktycznie nieformalny Drawno. lecz dzięki doświadczeniu dowódczemu i Wymogi służby wartowniczej wymagały organizacyjnemu kadry z byłej 7OSSI i MW oraz sprawdzenia potencjalnych wartowników pod chorążych oddelegowanych z 2 RBM spełnił swoje względem zdrowia fizycznego i psychicznego. Po zadanie. Istniał do 31 grudnia 2001 r.. Niemal badaniach weryfikacyjnych przeprowadzonych równolegle poczynione zostały przedsięwzięcia do przez kpt .lek. med. Zbigniewa Grochowskiego oraz organizowania Oddziału Warty Cywilnej. Był to konsultacjach specjalistycznych okazało się, że czas szalejącego bezrobocia, które w Drawnie jak bardzo duży procent żołnierzy nie może być pamiętam było największe w powiecie wartownikami, zadecydowały głównie choszczeńskim. Burmistrz Drawna Ireneusz predyspozycje psychiczne, przeznaczono ich do Rzeźniewski dostrzegł w OWC szansę na jego pracy w innych komórkach organizacyjnych składu. zmniejszenie. Niestety okazało się, że w Drawnie i Ci którzy przeszli badania i stali się wartownikami okolicy brak jest osób spełniających warunki byli zbyt mocno obciążeni służbą. Jedyną przewidziane dla pracownika ochrony. rekompensatą dla nich były urlopy i przepustki. Wykorzystały to firmy szkoleniowe i zaciekawienie, uśmiech a potem już nikt się temu pośpiesznie organizowały kursy przygotowujące do nie dziwił. Pisano o nich nawet w lokalnej prasie. egzaminu na licencję. Priorytetem było Drawno, OWC integrował się i zwierał swoje szeregi. zaistniała sytuację chciał wykorzystać ówczesny Integracja była trudna zwłaszcza z emerytami burmistrz Kalisza Pom. i podjął na swoim terenie wojskowymi i stosunkiem pracowników OWC do starania o zorganizowanie kursu pracowników kadry zawodowej. Dwa lata po utworzeniu OWC ochrony z przeznaczeniem dla OWC w Drawnie. Po jedna z pań wartowniczek napisała: „Cywile pewnych interwencjach samorządu powiatu przyjęli nas normalnie. Byliśmy, po prostu, choszczeńskiego zaniechał tego. W doborze kolejnymi pracownikami cywilnymi, chociaż w uczestników kursu brał udział jako przedstawiciel mundurach. Swoją liczebnością zasililiśmy konto jednostki kpt/ mjr Jan Brycki. Dzięki jego funduszu socjalnego, i chociaż mamy trochę argumentom kilku z potencjalnych kandydatów dodatkowych, regulowanych regulaminem, zawdzięcza to, że dołączyli do grona kursantów by utrudnień na co dzień, to jakoś tak się ze sobą po zdaniu egzaminów końcowych być przyjętym do dogadujemy. Mundurowi w zielonych mundurach, OWC. na początku pękali ze śmiechu, zwłaszcza z nas, Szkoleniowe kursy w Drawnie trwały kilka kobiet, i na nic się zdało, że kilka z nas ma mężów miesięcy, zaniechano ich, gdy okazało się, że żołnierzy. Rozumiałyśmy ich doskonale, same na zabrakło na terenie gminy Drawno osób zdolnych początku pękałyśmy ze śmiechu na swój własny do ich ukończenia. W sumie zorganizowano trzy widok, ale pomału zaczęliśmy się docierać. kursy . Niestety z rejonu drawieńskiego liczba osób Teraz dogadujemy się z większością z mających lub tych , którzy uzyskali licencję nie kadry zawodowej, i chociaż dzieli nas kolor była wystarczająca do obsadzenia wszystkich mundurów, to nie ma większych zgrzytów, chociaż stanowisk w OWC. są drobniejsze, lub większe złośliwości ze strony Dopiero wtedy „posilono się” osobami paru żołnierzy zawodowych. Tutaj zaznaczyć mającymi stosowne uprawnienia z rejonu Kalisza trzeba, że są to złośliwości zwłaszcza w stosunku Pom. i Choszczna. Z Choszczna byli to głównie do nas, kobiet. No cóż, dla paru żołnierzy żołnierze zawodowi z rozformowanego 2 pułku zawodowych czas zatrzymał się w momencie rakiet. Nie ulega wątpliwości, że to Skład Drawno ukończenia szkoły wojskowej, a ich odległość od udzielił im realnej pomocy w ich trudnej sytuacji stanowisk pracy do cywilizacji jest chyba zbyt życiowej. Zorganizowany pododdział OWC przejął duża, żeby mogli zauważyć zmiany, jakie zachodzą obowiązek ochrony składu, a żołnierze służby w Armii. Poza tym, zamknięci w swoim ścisłym zasadniczej zostali rozwiezieni do jednostek świecie uważają, że oprócz nich nie liczy się nic. Ja wojskowych, w których widnieli na etatowej nawet nie chcę myśleć, co by to było, gdyby we ewidencji. wrześniu doszła do nas jakaś świeżo upieczona pani Do OWC przyjęto także kobiety. oficer WP, a ci panowie, nie daj Boże, musieli by Początkowo wystrzegano się by trafiły na się jej słuchać. Chroń nas Panie, przed taką posterunki, ale później nie było przeszkód. Widok rewolucją!” stojącej kobiety w mundurze sprawiał 12 Na zdj 1. Weterani OWC i młodsi dziś. Na zdj.2. Legenda Policji Państwowej Komendy Powiatowej w Choszcznie i OWC Składu Drawno Marian Szumski odszedł na emeryturę po 20 latach pracy w OWC. W środku komendant OWC Andrzej Gierszal z wojska rakietowiec, były podwładny Edwarda Pietrzyka podczas jego służby w Choszcznie. Pierwszym odczuwalnym i najważniejszym Wytworzyła się ciężka atmosfera , czego symbolem efektem powołania OWC był widoczny w stała się anonimowa internetowa nagonka na statystykach spadek bezrobocia w gminie Drawno. stronie www.owc.pl nie tylko na wojsko i żołnierzy Jednej z firm oferujących program walki z zawodowych ale także na emerytów bezrobociem ówczesny burmistrz Ireneusz mundurowych zatrudnionych w OWC. Przełomem Rzeźniewski powiedział ,że żaden ich program a w wzajemnych relacjach była kradzież jakiej jedynie restrukturyzacja jednostki najbardziej dokonano w jednym z przechowywanych wpłynie na poprawę zatrudnienia w Drawnie, I tak samobieżnych warsztatów technicznych. Śledztwo się stało. OWC była najliczniejszą komórką prowadzone przez ŻW było rozległe, sprawdzono organizacyjną składu. Rosła także w siłę niemal cały stan osobowy OWC i pracowników oddziaływania społecznego na co wpłynęło magazynowych. Wtedy wszyscy zrozumieli, że zorganizowanie w Składzie przez Klaudiusza OWC tak jak pozostałe komórki Składu jest Garbicza i jego kolegów komórki Niezależnego częścią jednego organizmu, którego siłą jest Związku Zawodowego Solidarność co jedność. Szkodliwe napięcia wygasły na tyle ,że zrewolucjonizowało ruch związkowy także w praca stała się harmonijna , niemały w tym udział instytucji nadrzędnej do tego stopnia, że niektóre związku zawodowego , obu panów komendantów ( osoby funkcyjne zamiast współpracować z nowym komendant i z-ca) i innych osób funkcyjnych a i związkiem zaczęły się OWC bać. także zmieniło się podejście do OWC drugiej Specyfika pracy w OWC powodowała, że strony. Mimo późniejszych pewnych zawirowań i jak się okazało miała ona charakter służby a zagrożeń wynikających ze zmian organizacyjnych oddział był faktycznie jednostką zmilitaryzowaną. w skali kraju OWC nie zlikwidowano. Starania o W OWC oczekiwano zmian finansowania przetrwanie OWC wsparli nawet parlamentarzyści wartowników sięgając w wypracowywanych o czym może kiedyś przy kolejnej rocznicy... Kilka wnioskach nawet do kwestii zmian emerytalnych. lat temu wartownik Mariola Sadowska napisała : Rodziło to kolejne napięcia destrukcyjne. „Minęły lata, zostali ci, którzy zostać chcieli, ci co 13 nie wytrzymali, odeszli (wielu służy państwu sobą na złość paru innym osobom, którym to było polskiemu będąc cenionymi funkcjonariuszami nie na rękę, pracujemy”. WYPADA KRZYKNĄĆ służb mundurowych przyp. A.Sz.) . Doszło parę ROCZNICOWO - TAK TRZYMAĆ PANIE I nowych osób, mężczyźni i kobiety dogadali się ze PANOWIE. GENERAŁ PIETRZYK Rok temu 21 maja 2021 r. zmarł gen. broni Generałowie zatrzymali się w pałacyku w Borowcu, Edward Pietrzyk dzięki , któremu ocaliła swój natomiast kierowca i samochód znaleźli miejsce w byt jednostka w Drawnie. W 2002 r. okazało się, składnicy. Co ciekawe kierowca był w stopniu że nad Składem Drawno wisiało widmo st.kpr. lecz nie był żołnierzem zawodowym. likwidacji. By je odsunąć, poczyniono Generał poprosił by na czas polowania stworzyć mu przedsięwzięcia, w które zaangażowały się władze internatowe warunki indywidualne takie jak dla samorządowe, a konkretnie ówczesny kadry. Tak się stało. wiceburmistrz Drawna Marian Kuc. Burmistrz W latach 2000 – 2006 był dowódcą Wojsk Ireneusz Rzeźniewski przebywał wtedy na leczeniu Lądowych. Awans na generała broni otrzymał w szpitalnym. Rozpoczęła się korespondencja Drawno 2001 r. Miał swoją własną koncepcję reformy – MON, Sztab Generalny – Drawno. Czy wojska, która w przeciwieństwie do układowców i interwencja samorządu okazała się skuteczna, czy spryciarzy, już w początkowej fazie realizacji też nie, faktem jest, że 17.10.2002 r. na terenie zatrzymała rozwój służbowy wielu osób Składu Drawno wylądował śmigłowcem dowódca autentycznie krzywdząc ich i pozbawiając szans na Wojsk Lądowych, gen. broni Edward Pietrzyk (ur. awans, czyniąc ich dotychczasowy dorobek 1948 r. w Rawie Mazowieckiej). Generał znał nieważnym. Natomiast w rejonie choszczeńskim w Drawno z czasów, gdy służył w Choszcznie w 2 tym w Drawnie jego lokalne zasługi są bezsporne i Brygadzie Rakiet. zasługuje na pamięć. Tym bardziej, że wszystko Był Absolwentem Wydziału wskazuje na to iż zrobił to świadomie co do Elekromechanicznego Wojskowej Akademii Choszczna to, publicznie potwierdził iż przenosząc Technicznej z 1971 r., Wojskowej Akademii 2 pułk artylerii z Szczecina postąpił tak by ratować Artylerii ZSRR z1980 r. , którą ukończył z złotym choszczeński garnizon. Uratował przy tym od medalem. W 1990 r. ukończył z wyróżnieniem zwolnienia do cywila kilka osób z kadry. Podobnie Akademię Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych ( o czym się nie mówi) zrobił Skład Drawno ZSRR . W latach 1997 – 1998 odbył studia podczas tworzenia w tym samym roku OWC. podyplomowe na Narodowym Uniwersytecie Wzorując się na armii amerykańskiej głosił ideę Obrony USA w Waszyngtonie. Zawodową służbę równości kadry wskazując na ważność wojskową rozpoczął jako dowódca plutonu 2 zajmowanych stanowisk . Co było utopią nie na Pomorskiej Brygady Artylerii w Choszcznie, po warunki w Polsce, gdzie głównie liczył się stopień. powrocie z ZSRR w 1980 r. objął stanowisko Był pewny siebie i energiczny stąd popełniał gafy starszego oficera w Oddziale Operacyjno- np. jak ta w Choszcznie na początku 2002 r. Rozpoznawczym Szefostwa Wojsk Rakietowych i podczas uroczystości rozformowania 2 pułku rakiet Artylerii MON, a następnie powrócił do Choszczna ( d-ca płk dypl Stanisław Kulesza) , kiedy to na stanowisko oficera operacyjnego w Dowództwie wchodząc na główną salę przywitał się tylko z 2 Pomorskiej Brygady Artylerii. W kolejnych noszącymi lotnicze mundury, ignorując swoich latach był doradcą szefa Wojsk Rakietowych i zielonych. Niebieskim to nie pomogło gdyż i ich Artylerii MON oraz szefem Sztabu 23 Brygady rychło rozformowano ale byli oni innym rodzajem Artylerii Armat w Zgorzelcu. wojsk… W 1990 roku został zastępcą dowódcy W dniu 17 października 2002 r. wylądował Wojsk Rakietowych i Artylerii MON, a w 1991 śmigłowcem na boisku jednostki w Drawnie. Obok roku rozpoczął służbę w Sztabie Generalnym. Od d-cy garnizonu, który był jednocześnie 1992 do 1996 roku kierował Zarządem I kierownikiem składu, czekali na generała Operacyjno-Strategicznym. Generałem brygady komendant RBM i d-ca POW. Po przywitaniu, został w 1993 r., a w 1996 r. generałem dywizji. W kazał się zawieźć do strefy magazynowej, podczas 1998 r. został pełnomocnikiem ministra obrony krótkiej jazdy odebrał kilka ważnych telefonów narodowej ds. utworzenia Wielonarodowego obok zadawania pytań fachowych, na które Korpusu Północny Wschód. W 1999 roku objął imponująco odpowiadał chor. Szpak (otrzymał stanowisko zastępcy dowódcy Wielonarodowego generalskie gratulacje), Gdy zatrzymano się przy Korpusu Północny Wschód w Szczecinie. Razem z nowych magazynach generał był pełen uznania dowódcą Korpusu polował w drawieńskich lasach. (zasługa gen. Grobelnego, dzięki któremu powstały) 14 i patrząc na nie z podziwem rzekł do pułkownika przyjął” na to otrzymał odpowiedź od komendanta (szef logistyki POW) „ gdybyś pan, miał takie 2 RBM iż „ autentycznie cieszy się”. To magazyny w Koszalinie to nie byłoby problemów z zostawiamy go rzekł generał. dachami ( było to powiedziane dosadniej, po czym W wyniku tej lustracji generał Pietrzyk skierował się do głównego decydenta podjął decyzję o finansowaniu prac remontowych materiałowego Wojsk Lądowych, który z nim mających wprowadzić nowoczesny system ochrony przyleciał „to co panie Romanie inwestujemy ? tak i bezpieczeństwa obiektu. Tym samym ostatecznie jest odpowiedział ten pułkownik z Warszawy) ” zapobiegł planowanej likwidacji składu. Efektem Szef logistyki POW już się nie odzywał i decyzji gen. Pietrzyka było zmniejszenie liczby skierowane do siebie słowa generała odebrał jako bezrobotnych w Drawnie, a miejscowy skład stał pstryczek. Następnie gen. Pietrzyk żywo się jednostką organizacyjną spełniającą wszystkie zainteresował się stanem zatrudnienia w Składzie wymogi bezpieczeństwa. W 2005 r. podczas Drawno, pytał, skąd pracownicy pochodzą. odprawy dyscyplinującej, zorganizowanej dla Szczególnie interesowało go Drawno i Choszczno. kierowników składów w Osowej Górze gen. Odpowiadając na te pytania, dowódca Pietrzyk zauważył kierownika składu z Drawna, garnizonu posłużył się notatkami, co nie podobało podszedł do niego uśmiechnięty i przywitał się. Na się gen. Pietrzykowi. Dlatego przy wyjeździe do tej odprawie Skład Drawno był tym, którego innych jednostek, powiedział, by d-ca garnizonu dał dyscyplinować nie trzeba było okazało się ,że w tej mu do wglądu, zeszyt z notatkami , ten jednak materii był najlepszy. Według lokalnej legendy we odmówił, wówczas generał Pietrzyk spytał: „Chyba wrześniu 2006 r. w dniu, w którym podano nie życzy pan sobie pokwitowania ?”, na co wiadomość o wyznaczeniu gen. Skrzypczaka na dowódca garnizonu – kierownik składu jego następcę, gen. Pietrzyk miał przelecieć odpowiedział: „Po prostu są to moje notatki i ich (możliwe, że sentymentalnie) śmigłowcem z nie dam”. Generał energicznie zamknął drzwi poligonu drawskiego nad Drawnem w kierunku samochodu i ruszył do Cybowa i dalej do Mostów Borowca i dalej na Choszczno. gdzie funkcjonowała 1 RBM.. Pietrzyk nie miał Brał udział w przygotowaniu narodowej powodu do nerwów , gdyż to jego pewność siebie doktryny obronnej i polskiej części programu spowodowała ,że zbagatelizował czy nie zauważył , Partnerstwo dla Pokoju, uczestniczył w pracach nad że całej roboczej rozmowie przysłuchuje się reorganizacją Polskich Sił Zbrojnych. Po kierowca – cywil, pomijając swobodę przejazdu zwolnieniu do rezerwy w 2007 został ambasadorem jaką narzucono rodziło to podejrzenia „tzw. w Republice Iraku. 03.10.2007 został ranny w podpuchy”. wyniku zamachu w Bagdadzie. Leczył się w Po kilku godzinach generał powrócił do Centrum Leczenia Ciężkich Oparzeń w Gryficach. Drawna, gdzie wciąż czekał na niego śmigłowiec, Po wyjściu ze szpitala powrócił na placówkę pożegnał się ze wszystkimi, na końcu podszedł do dyplomatyczną, z której został odwołany przez stojącego na uboczu kierownika składu i podając Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z dniem 31 rękę, powiedział : „Robi pan tu wielką sprawę – tak sierpnia 2008 W dniu 24 listopada 2009 roku trzymać!”. Niestety nie słyszeli tego inni mianowany ambasadorem w Koreańskiej Republice przełożeni, gdyż już następnego dnia podjęto Ludowo Demokratycznej .Generał Pietrzyk spoczął decyzję o przeniesieniu kierownika składu do na Cmentarzu Powązkowskim kwatera FII-12-17). Nowego Dworu Mazowieckiego na stanowisko z-cy Dziś gdy obchodzimy 20 – cie Oddziału Warty kierownika OPS. Wiadomość o tym wywołała Cywilnej warto wspomnieć tę postać bo gdyby nie niesamowitą radość „ ukaranego” i zbiegła się z on tej rocznicy by nie było. Andrzej Szutowicz telefonem generała z POW z pytaniem „jak on to OBRAZEK PRYMICYJNY Dr Sławomir Giziński powiększył swój zbiór pamiątek po Oflagu II B o obrazek prymicyjny legendarnego kapłana ks. W. Jordana. Ponieważ ksiądz ten sprawował także opiekę duszpasterska nad katolikami w Drawnie przypominamy jego życiorys wraz z zdjęciami wspomnianego obrazka. Willibald Jordan (1902-1966). Ksiądz wieku 30 lat w Berlinie. 15.01.1938 został rzymskokatolicki; proboszcz . Urodził się w proboszczem parafii pw. Najświętszej Marii Panny Kuchelnej, w rodzinie nauczycielskiej. Był synem w Choszcznie (niem. Arnswalde). Parafia swoim Johanna - dyrektora szkoły i kościelnego organisty zasięgiem obejmowała Drawno, Recz i Kalisz Pom. w Wojnowicach. Święcenia kapłańskie przyjął w i przynależna była do diecezji berlińskiej, która 15 wchodziła w skład nowoutworzonej prowincji Provinz Breslau). kościelnej, zwanej metropolią wrocławską (Kirchen Kościół parafialny mieścił się w Choszcznie przy ówczesnej ulicy Hübnerstrasse 4. Ilość wiernych szacowana była na ok. 600. Po klęsce wrześniowej na terenie Choszczna powstał obóz jeniecki Oflag II B Arnswalde, w którym za drutami przebywało blisko 2500 żołnierzy i oficerów polskich, wśród nich było kilku kapelanów, którzy na przełomie 1939 i 1940 zostali przeniesieni do innego obozu, a następnie „zwolnieni z niewoli”, po czym przekazano ich pod jurysdykcję SS. Trafili oni do obozu koncentracyjnego. Tak kilka tysięcy jeńców pozbawionych zostało duchowej opieki. W tej sytuacji niezwykle pomocny okazał się miejscowy proboszcz katolicki czyli ks. Jordan. W wyniku starań „starszego” obozu płk. Kaleńskiego zaczął on odprawiać Msze Św. w Oflagu. Dzięki znajomości języka polskiego i osobistym otrzymał ostrzeżenie i przesłuchiwano go w miejscowej walorom zyskał pełne zaufanie jeńców. Po klęsce placówce. Wojnę przeżył. Przed śmiercią oślepł. Zmarł Francji do obozu przybyła grupa jeńców francuskich, w wieku 64 lat.. Uszkodzony w czasie działań wśród których był jezuita ks. Bru. Przejął on obowiązki wojennych choszczeński kościół katolicki został kapelana obozu. W dowód wdzięczności za życzliwość i całkowicie rozebrany. Do tej pory mówi się o opiekę duchową jeńcy wykonali dla kościoła w nadgorliwości tego czynu. Niestety wydaje się Arnswalde wspaniały kielich i przekazali go ks. paradoksem, że świątynia, która odegrała tak wielką rolę Jordanowi. Także w czasie wojny na terenie Choszczna i w życiu Polaków przebywających w czasie wojny w powiatu przebywały setki Polaków robotników Choszcznie, została przez innych Polaków tak przymusowych. W związku z tym, iż zdecydowana potraktowana. Niezrozumiałe jest także to, że postać większość z nich była katolikami, kościół w Choszcznie księdza W. Jordana też poszła w zapomnienie. Nie stał się ostoją polskości i w ich niewolniczym życiu wspominali o nim Niemcy, dawni mieszkańcy miasta. spełniał znaczącą rolę. Wręcz czekano, aby w pierwszą Dopiero ponowne zainteresowanie Oflagiem II B niedzielę miesiąca móc iść na nabożeństwo. Można rzec, zaczęło ukazywać pozytywną rolę tego kapłana (niestety że szli wierzący i niewierzący. Po Mszy Św. bywało jak tak naprawdę nadal wiemy o nim niewiele). Ksiądz na odpuście, wszyscy z wszystkimi się spotykali, Jordan miał brata ks. Hubert Jordan (ur. w 1904 roku w wymieniali wiadomościami, a nawet handlowali. Ksiądz Kuchelnej), który w wieku 26 lat przyjął święcenia Jordan był pod stałą obserwacją Gestapo, a na kapłańskie we Wrocławiu. W wieku 52 lat wyjechał do okoliczność odprawiania Mszy Św. dla Polaków, Niemiec. Umarł w Ravensburgu miał wówczas 91 lat. 16 Sławomir Giziński, Andrzej Szutowicz NOWA KSIĄŻKA JUŻ WKRÓTCE POZNAMY ODPOWIEDŹ, CZY STARCIE POD BARNIMIEM 1627 R. BYŁO BITWĄ CZY POTYCZKĄ ? JAK WYGLĄDAŁ PRZEMARSZ WOJSK I GŁÓWNY ETAP BITWY W GRANOWIE ? CO DZIAŁO SIĘ WÓWCZAS W PEŁCZYCACH ? JAK WYGLĄDAŁA KAPITULACJA POD JAGOWEM, CZY RÓWNIEŻ TU WALCZONO ? Niebawem dotrze do rąk czytelników oczekiwane drugie starcie Polaków pod Barnimiem było samodzielną bitwą wydanie pierwszego w Polsce nowatorskiego opisu czy potyczką, czy winno mieć trwałe miejsce w dziejach wielkiej bitwy jaką stoczono pod Granowem autorstwa oręża polskiego? Czy w świetle tego wydania cytowany dr. Grzegorza Jacka Brzustowicza. Czy książka dla przypomnienia poniższy opis należy jednoznacznie wskaże, że preludium tej bitwy czyli zweryfikować? Barnimie 1627 r. Starcie zbrojne między Polakami i Duńczykami przeprawy Brandenburczyków i w chwili przekraczania podczas wojny trzydziestoletniej 22.07.1627 r. Pod rz. Drawy zostały zaatakowane przez polską jazdę Barnimiem zmierzające w marszu odwrotowym z wspartą pospolitym ruszeniem z Wielkopolski. Czech wojska króla duńskiego po zniesieniu broniących Geneza bitwy Ścigający Duńczyków cesarski wódz płk Pechmann się nie stało. Polacy w nocy 20/21.07.1627 r. zajęli 19.07.1627 r. wysłał za nimi z Gorzowa podległe opuszczony przez Duńczyków Wieleń i poszli za nimi polskie szwadrony lekkiej jazdy pod komendą kpt. do Człopy. Zaatakowali tam regimenty płk. Holcka i Rustrowskiego (lub o podobnie brzmiącym nazwisku). płk. Kaldenhofa. Zostali jednak odparci. W tym czasie Jak chce tradycja, byli to lisowczycy. Sądzi się, że pozostałe wojska duńskie zmierzały w kierunku Polska jazda miała zablokować przejście przez Noteć, Barnimia, , by tam wejść w pułapkę, z której wyjść już by skierować Duńczyków dalej na wschód. Jednak, tak nie potrafili. Rejon wsi osiągnięto 21.07.1627 r. Barnimie, 21 i 22.07.1627 r. Uważa się, że miejsce na obozowisko obrano w okolicy słynnych dowódców takich jak płk Wolfa Heinricha von Podegrodzia. Były tu dogodne warunki dla organizacji Baudissin serbołużyczanina z Budziszyna, późniejszego obozu obronnego i do prowadzenia rozpoznania w celu szwedzkiego generała po czym feldmarszałka, generała wyboru optymalnego miejsca do przejścia Drawy. saskiego i polskiego szlachcica oraz płk Heinricha von Poczynania Duńczyków obserwowane były przez Holka późniejszego generała duńskiego, cesarskiego jeźdźców kpt. Rustrowskiego, wspartych elementami hrabiego i feldmarszałka. pospolitego ruszenia. Biorąc pod uwagę warunki Szły z nimi regimenty: ppłk. Kaldehofa, ppłk. terenowe można pokusić się o postawienie hipotezy, że Koschitzkyego , ppłk. Daniela, von Mitzlaffa i czeski Duńczycy zorganizowali w rejonie Podegrodzia także półregiment składający się z 500 emigrantów, a także przeprawę na Drawie. Jest mało prawdopodobne, by kompania śląsko-morawskich protestantów. Dr Grzegorz Polacy zaatakowali ich w jej trakcie, gdyż wiedzieli, że Jacek Brzustowicz podaje, że pod Barnimiem padło szanse na sukces były niemal żadne. Można wysnuć pięciu Duńczyków i blisko 50 Polaków. Dowodzi to o wniosek, że zaatakowali oni dopiero na drugim brzegu ogniowej sile przeciwnika, a jednocześnie ukazuje, jak rzeki; mogło to nastąpić z rejonu Barnimia lub niebezpieczne byłoby połączenie się Duńczyków ze Drawnika. Teorię tę potwierdzają znaleziska na odcinku zmagającymi się z Polakami Szwedami. Lisowczycy, Barnimie – Radęcin. ukierunkowując Duńczyków do przekroczenia granic Zadaniem polskiej jazdy nie było pokonanie Nowej Marchii, zablokowali ich, a tym samym oddalili wroga, lecz zmuszenie go do przejścia do przodu i myśl o niebezpieczeństwie. Służąc wojskom cesarskim, zablokowanie mu drogi odwrotu. Armia króla Danii bronili także polskiej racji stanu. 24 lipca armia duńska Chrystiana IV składała się pod Barnimiem z mieszanki została pobita w bitwie pod Granowem. narodowości, w której przeważali Duńczycy, drugą grupę stanowili Czesi mający w swoich szeregach Andrzej Szutowicz na podstawie: Grzegorz Jacek wybitnych przedstawicieli i patriotów . W momencie Brzustowicz, Bitwa pod Granowem 1627, przekraczania Drawy dowodził ją Pomorzanin Joachim Choszczno 2007. von Mitzlaff. Armia ta liczyła znacznie ponad 4000 żołnierzy, jednak mniej niż 5000. Były w niej regimenty WIERZĄC, ŻE II WYDANIE WNIESIE WIELE NOWEGO DO GŁĘBSZEGO POZNANIA WAŻNEGO ETAPU WOJNY TRZYDZIESTOLETNIEJ I ODPOWIE NA CYTOWANE I INNE PYTANIA DOTYCZĄCE NIE TYLKO NASZEJ LOKALNEJ HISTORII, MOŻEMY BYĆ PEWNI, ŻE CZEKA NAS PRAWDZIWA UCZTA FASCYNUJĄCEJ HISTORII, NA KTÓRĄ JUŻ DZIŚ ZAPRASZAMY. 73-220 Drawno , ul. Jeziorna 2. Tel. 500 358 148. R e d a g u je K o l e g i u m : K Redaktor naczelny: Andrzej Szutowicz; z-ca red. nacz. Gerard Sopiński; dział sportowy: - Jerzy Wiewiórowski; AWALIERA dział ogólny: - Marian Twardowski , Jan Brycki; ; BIULETYN KOŁA NR 21 Redakcja nie odpowiada za opinie wyrażane przez autorów artykułów. STOWARZYSZENIA SAPERÓW POLSKICH W DRAWNIE IZBA HISTORYCZNA ZIEMI PEŁCZYCKIEJ W PEŁCZYCACH 17 18