I 4,20 ZL W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 345-570 3! 2P Ś i CNI i 770137 952053 Piątek 4 grudnia 2020 magazyn DZIENNI Magazyn „Pocovid próbie ozdrowiei w Polsce strony 16-17 Dodatek telewizyjny na tydzień REKLAMA 009966901 PPK W DOSWIAO " B,il I ś M 1 ^ Lmk W%. 977013795205349 Materio! ma charakter reklamowy, PPK oparte są o subfundusze PKO Emeryturo - sfio. Inwestowanie w fundusze inwestycyjne wiąże się z ryzykiem. Szczegółowy opis czynników ryzyka związanych z inwestowaniem znajduje się w prospekcie informacyjnym oraz kluczowych informacjach dla inwestorów (KI 10) dostępnych na stronie www.pkot.fLpL PKO TFI SA działa no podstawie zezwolenia KMR www.pkotfi.pl, infolinia dla pracowników: 801 32 32 80, +48 22 358 56 56 oplata zgodna z taryfą operatora infolinia czynna od poniedziałku do piqtku w godzinach 9:00-17:00. REKLAMA 019966924 M m '^Ę * v * V "<■ %. % 'Hm V i % * ?» " C • Zaufało nam blisko 40% największych firm (zatrudniających powyżej 250 pracowników wraz z mniejszymi spółkami z ich grupy "kapitałowej) • Mamy konkurencyjne opłaty za zarządzanie PPK • Zapewniamy kompleksowe wsparcie przy utworzeniu i obsłudze PPK (pomoc doradców i nowoczesne rozwiązania technologiczne) • Zapewniamy pracownikom obsługę PPK onfine i w oddziałach PKO Banku Poiskiego I i t«lige mnMrj) f C#o* o&wwą*ł«j«f d© (Si 12.5K&01 C; Głos Dziennik Pomorza ____■ ■_______Al wątek, 4.12.2020 reklama (Jo OKAZJE NA LEPSZE ZYCIE RtVEURbAQD SŁUPSK 04 H Słupsk Powstał kierunek wojskowy w słupskiej szkole W Zespole Szkół Informatycznych wSłupsku powstał nowy kierunek -Oddział Przygotowania Wojskowego. Uczniowie zgłosili się właśnie do przymiarki mundurów. Od tego roku szkolnego ZespółSzkół Informatycznych wSłupsku jest jedną ze 130 szkół w Polsce i jedyną w regionie, w której kształcić mogą się uczniowie chcący w przyszłości pracować w służbach mundurowych RP, szczególnie w wojsku. Taką możliwość daje Oddział Przygotowania Wojskowego, któryjest nowym kierunkiem utworzonym wZSI. Jak nas poinformowała Emilia Dobosz z ZSI, program klas wojskowych realizowany jest przy merytorycznym i finansowym wsparciu Ministerstwa Obrony Narodowej. Są to cztery bloki tematyczne obejmujące podstawy wychowania wojskowego, wybrane przepisów prawa, szkolenie logistyczneoraz szkolenie bojowe. Ponadto uczniowie wOPW maja tygodniowo cztery godziny wychowania fizycznego. Zajęcia teoretyczne odbywają się w szkole, natomiast część praktyczna odbywa się w patronackiej jednostce wojskowe, którąjest 7 Brygada Obrony Wybrzeża wSłupsku. Szkoły otrzymują wsparcie z Ministerstwa Obrony Narodowej. Są to dotacje celowe. (WF)©® REKLAMA magazyn Słupsk Urzędy skarbowe mają nową usługę - umówienie wizyty W urzędach skarbowych działa nowa usługa dla podatników -„Umów wizytę w urzędzie skarbowym". Ten rodzaj obsługi ma zwiększyć bezpieczeństwo podatników i komfort przy załatwianiu spraw. Jak nas poinformował Cezary Lewiński, naczelnik Urzędu Skarbowego wSłupsku, załatwienie sprawy podczas bezpośredniej wizyty w urzędzie będzie możliwe pojej wcześniejszym umówieniu. Do wyboru są terminy na najbliższe 14dni. Jaksię umówić na wizytę w urzędzie skarbowym? Najprościej zrobić to przez internet przy pomocy elektronicznego formularza dostępnego na stronie podatki.gov.pl lub na stronie urzędu skarbowego właściwego dla adresu zameldowania podatnika. Można też umówićsię telefonicznie: Urząd Skarbowy wSłupsku -te!. 598447337,598447336; Urząd Skarbowy w Bytowie-tel. 59 8227811,598227810; Urząd Skarbowy wCzłuchowie - tel.5983479 00,598347911; Urząd Skarbowy w Lęborku - tel. 59 8637610,59 8637620. Krajowa Administracja Skarbowa zachęca do dalszego koreystania z dotychczasowych zdalnych form załatwiania spraw. (WF)©® świąteczną oferta naturalnych wyrobów wlaónijcL e=Ż)oliny dliarlotty Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Resort & SPA Zapraszamy do składania zamówień na wyroby własne przygotowywane w wędzarni w Dolinie Charlotty. z7 - • - Namówienia 667 710 814/667 710 742 to w sposób bardzo łagodny i praktycznie bezobjawowy -poza klasycznymi przypadkami utraty węchu i smaku - mówi Tomasz Jargiełło, kierownik ds. administracji STK Czarni. Zawodnicy nie byli jednak testowani. - Mieli łagodne objawy, więc jedynie poddani zostali domowej izolacji. W poniedziałek przeprowadzone zostaną badania na antygeny C0VID-19 i w przypadku pozytywnego wyniku każdy z zawodników sam zdecyduje czy odda osocze ozdrowieńca. Na tę chwilę mamy deklarację od 8 z nich - mówi Jargiełło. (MAG) Wieloletnie doświadczenie i wiedza Mistrza Stefana Warcholaka to gwarancja dobrych receptur i wysokiej jakości produkowanych wyrobów. wieniec oddał osocze, które pomoże innym chorym w walce z koronawirusem. Przed świętami koszykarzy w Centrum będzie więcej. Jak się okazuje Covid 19 miała niemal cała drużyna. - Z dokładnością 99,9% możemy powiedzieć, że cała drużyna STK Czarni ma za sobą COVID-19. Wszyscy przechodzili Koszykarze chorowali na Covid 19. Teraz oddają osocze. Brawo! Niemal cała drużyna Grupa Sierleccy Czarni Słupsk miała koronawirusa. Wszyscy przeszli chorobę ła- . godnie. Teraz oddają osocze -jako pierwszy Michał Jankowski, prezes STK Czarni. Jako ozdro- Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 materieipromocyjny 05 MATERIAŁ PROMOCYJNY PKO TFI Na co zwrócić uwagę przy wyborze instytucji do zarządzania PPK? Pracownicze Plany Kapitałowe to program dobrowolnego, długoterminowego oszczędzania dla wszystkich Polek i Polaków, w którym uczestniczą pracownicy, pracodawcy oraz Skarb Państwa. Dotychczas do programu, w ramach trzech etapów, przystąpili pracownicy największych i średnich firm działających w Polsce. Od 1 stycznia 2021 roku do PPK będą przystępować jednostki sektora publicznego oraz firmy zatrudniające poniżej 20 pracowników. Oszczędzanie w ramach PPK pozwala pracownikom zgromadzić dodatkowy kapitał na emeryturę. Obok składki pracownika (2% wynagrodzenia pracownika), do tej emerytury dokłada się pracodawca (1,5% wynagrodzenia) oraz Skarb Państwa (wpłata powitalna 250 zł i coroczna dopłata 240 zł), co jest największą korzyścią uczestniczenia w programie. Dodatkową korzyścią jest też ulga podatkowa. Środki wypłacane z PPK po osiągnięciu przez pracownika 60. roku życia, są zwolnione z podatku dochodowego i podatku od zysków kapitałowych. Z części zgromadzonego kapitału będzie też można skorzystać wcześniej, z zachowaniem ulgi podatkowej, tj. w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego małżonka lub dziecka oraz w przypadku zakupu mieszkania lub budowy domu na kredyt (możliwość pokrycia wkładu własnego z tych środków, jednak z koniecznością późniejszego ich zwrotu na rachunek PPK). Od 1 stycznia 2021 r. obowiązkiem utworzenia PPK zostaną objęte jednostki sektora finansów publicznych, w tym samorządy. Pracodawcy z tego sektora do 26 marca 2021 r. mają czas, żeby utworzyć PPK w swoich firmach, a najpóźniej do 10 kwietnia 2021 muszą zarejestrować pracowników do programu. Warto przypomnieć, że od 1 stycznia 2021 roku wchodzi również w życie nowelizacja Ustawy Prawo zamówień publicznych (PZP), która wpływa na proces wyboru instytucji finansowej do zarządzania PPK. Do końca tego roku, wybór instytucji finansowej można przeprowadzić korzystając z obecnie obowiązującego stanu prawnego. Utworzenie PPK jest procesem złożonym, do którego należy się odpowiednio wcześniej przygotować. Jest to ważny argument za tym, aby już teraz te przygotowania rozpocząć. Warto pamiętać, że w tym samym okresie do PPK będą przystępować również firmy zatrudniające od 1 do 19 pracowników, których łącznie na rynku jest ponad 1,5 miliona, co z pewnością utrudni instytucjom finansowym obsługę wszystkich tych podmiotów w podobnym czasie. Zastanawiając się nad wyborem instytucji, z którą samorząd będzie współpracował mii;.....Sil...... mm Wlfllllg: w ramach programu PPK, trzeba sprawdzić proponowane przez instytucję finansową warunki zarządzania gromadzonymi środkami. Warto też zwrócić uwagę na jej dotychczasowe osiągnięcia we wdrażaniu PPK u pracodawców. Liderem na rynku jest PKO TFI. Arkadiusz Peński - Dyrektor Biura Wsparcia Sprzedaży i Marketingu potwierdził sukces osiągnięty przez PKO TFI: „W I etapie, gdy do PPK przystępowały firmy zatrudniające co najmniej 250 pracowników, PKO TFI było wybrane przez blisko 40% ż nich (w tym mniejsze spółki z grup kapitałowych). W II etapie szacujemy, że do prowadzenia PPK wybrało nas ok. 30% firm. Ten etap dopiero co się zakończył i nie ma jeszcze pełnych danych z rynku. Ale wiemy, że wypadliśmy w nim bardzo dobrze. Obecnie, tj. na koniec listopada, zarządzamy aktywami w wysokości ponad 800 min. To daje nam 34% udziału w rynku pod tym względem. Warto podkreślić, że zarządzamy większymi aktywami w ramach PPK niż trzy kolejne TFI razem wzięte." Przy wyborze instytucji finansowej do zarządzania PPK na pewno warto postawić na sprawdzonego i stabilnego partnera. Jeżeli chodzi o środki gromadzone w ramach PPK, ich bezpieczeństwo gwarantowane jest odpowiednimi regulacjami prawnymi. Dodatkowo rynek PPK oraz instytucje zarządzające PPK są ścisłe nadzorowane przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz Polski Fundusz Rozwoju. Ważna jest również stabilność instytucji finansowej, będąca jednym z czynników odpowiadających za skuteczne inwestowanie powierzonych środków, a co za tym idzie pomnażanie kapitału uczestników PPK. Brak stabilności w podmiocie zarządzającym PPK może mieć przełożenie na wyniki programu. Ważna jest też dostępność do rachunków PPK i możliwość składania dyspozycji przez uczestników programu. Czym większy dostęp do PPK, tym większe poczucie komfortu uczestników PPK, że w każdym momencie mogą skorzystać ze zgromadzonych środków. Dlatego ważne jest, aby instytucja finansowa, którą się wybierze, zapewniała dostęp do rachunku za pośrednictwem internetu, jak również bezpośrednio np. w oddziałach instytucji współpracujących. Wiele osób w sprawach finansowych preferuje kontakt bezpośredni z doradcą, stąd liczba oddziałów na terenie kraju, dedykowanych przez instytucję do obsługi PPK na pewno będzie miała znaczenie. Np. wybierając PPK w PKO TFI uczestnicy mogą liczyć na wsparcie doradców w sieci blisko 1000 placówek PKO Banku Polskiego, a jeśli są klientami PKO, mogą sprawdzać stan rachunku PPK w in-ternecie korzystając z iPKO . Ważnym kryterium, na które jeszcze warto zwrócić uwagę, przy wyborze instytucji do zarządzania PPK, jest wysokość pobieranych opłat. Ustawa o PPK określa wysokość opłaty stałej za zarządzanie (maksymalnie 0,5% aktywów w skali roku) i opłaty za wynik (maksymalnie 0,6% aktywów w skali roku). Na rynku opłaty pobierane przez instytucje finansowe są dość zbliżone do siebie, jednak niektóre instytucje inne opłaty pokazują w ofercie, a inne mają zapisane w statucie funduszu. Oznacza to, że w każdym momencie instytucje takie mogą dostosować wysokość pobieranych opłat do tych, które zapisane są w statucie funduszu w przeciwieństwie do tych, które zapisały w nich niższy poziom pobieranych opłat. Warto też zwrócić uwagę, że instytucje finansowe, które przekroczą w przyszłym roku 15% udziału w aktywach PPK na rynku, od nadwyżki nie będą mogły pobierać opłaty stałej za zarządzanie. To przełoży się bezpośrednio na rzeczywistą wysokość opłat pobieranych w ramach PPK. Hipotetycznie, gdyby jakaś instytucja finansowa miała udział w aktywach rynku na poziomie 30%, to opłaty u niej będą niższe o połowę od tych, które pobierała na początku. Istotnym elementem jest także wsparcie oferowane przez instytucję finansową w samym procesie wdrożenia PPK, w szczególności czy udostępnia ona odpowiednie materiały i szkolenia. PKO TFI oferuje bezpłatne, profesjonalne i nowoczesne narzędzie do obsługi PPK (Aplikacja iPPK). Ogranicza do niezbędnego minimum zakres obsługi uczestników PPK przez pracodawcę. Udostępnia także wzory dokumentów wymaganych w procesie tworzenia i obsługi PPK, materiały edukacyjnie (broszury, webcasty), oraz szkolenia online. Warto przeanalizować szczegółowo te najważniejsze aspekty ofert PPK, ponieważ wybieramy instytucję do zarządzania PPK na wiele, wiele lat. 06 magazyn Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 .| ^ " , *S1 RsHi!' 1 HHllilralllilUl ?• 1 HHP Zatrzymany po ucieczce motocyklista Pirat motocyklista uciekał przed patrolem Stupsk Andrzej Gurba andr2ej.gurba@p0lskapress.pl Policjanci słupskiej drogówki ścigali 30-łetniego motocyklistę, który w Redzikowie nie zatrzymał się cjk>kontrofi drogo-wej. Okazało się, żejest poszukiwany. Poza tym, miał przy sobie narkotyki. W Redzikowie policjanci słupskiej drogówki zauważyli motocyklistę, który w trakcie jazdy oglądał się za siebie. To zachowanie wzbudziło podejrzenia mundurowych, którzy dali sygnał do zatrzymania. Kierowca nie za- reagował na sygnały błyskowo-dźwiękowe i gwałtownie przyspieszył osiągając prędkość 180 km/h. Funkcjonariusze ruszyli w pościg i o wsparcie poprosili inny patrol ruchu drogowego. W trakcie ucieczki, kierujący 4-krotnie wyprzedzał inne pojazdy na przejściach dla pieszych. Współpraca mundurowych doprowadziła do udaremnienia ucieczki 30-latka i zatrzymania go na wysokości ul. Gdańskiej w Słupsku. Okazało się, że 30-latek jest poszukiwany listem gończym i nie ma uprawnień do kierowania pojazdami. Był pod wpływem amfetaminy. © Z PEŁNYM PĘCHERZEM ZAHAMOWAĆ MIMOWOLNE POPUSZCZANIE MOCZU Spiesz się by zdobyć bezpłatny preparat! Z programu skorzystało już ponad 164 tysięcy osób, które z pomocą nowej formuły odzyskały kontrolę nad trzymaniem moczu i pozbyły się krępującego popuszczania już po kilkunastu dniach. Ty też możesz odzyskać komfort korzystania z toalety i pozbyć się uciążliwego parcia na pęcherz - a to wszystko szybko, naturalnie i dyskretnie. Sprawdź jak odebrać preparat za darmo i zapomnij o nietrzyma-niu moczu, jak 164 000 Polaków. i LICZBA DARMOWYCH OPAKOWAŃ JEST OGRANICZONA! Wkładki higeniczne mogę rzucić w kąt! Stosuję nowy środek od miesiąca - od tego czasu znacznie rzadziej dochodzi do przykrych incydentów, nie moczę się nocami, ustąpił też ból i nieprzyjemne parcie nawet tuż po skorzystaniu z toalety. Kilka dni temu zrezygnowałam nawet z wkładek higenicznych. Czuję się o wiele bardziej niezależna, znów bez obaw śmieję się, kaszlę i wychodzę na długie spacery. Z całego serca polecam. Stanisława, 72 lata, Olsztyn Pierwsze 100 osób, które zadzwonią do 19.12.2020r.f * OTRZYMA 100% REFUNDACJI OD PRODUCENTA ZADZWOŃ: 684139153 i _;___I pon. - pt. 08:00 - 20:00f sob. - nd. 09:00 - 20:00. ! Zwykłe połączenie lokalne bez dodatkowych opłat. J Tytuł przyznany RevitaPharm w programie Konsumencki Lider Jakości - Debiut Roku 2020 | 08 reklama Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Tamara Łempicka, „Czytająca J", 1951 Estymacja: 4 000 000 - 6 000 000 zł SZTUKA DAWNA. XIX WIEK, MODERNIZM, MIĘDZYWOJNIE AUKCJA: 10 GRUDNIA, GODZ. 19.00, DESA UNICUM, UL. PIĘKNA 1A Wystawa aukcyjna: 27 listopada - 10 grudnia. Wstęp wolny. DESA.PL REKLAMA Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Polska 09 Diecezje zapłacą 300 tysięcy złotych ofierze księdza pedofila PARTNEREM CYKLU JEST FIRMA SAMSUNG Duży telewizor bardziej się opłaca Dziś, bardziej niż kiedykolwiek, telewizor jest naszym oknem na świat. A jak wiadomo, im większe okno. tym lepszy widok. Aby w pełni wykorzystać potencjał nowoczesnych telewizorów i cieszyć się świetną jakością obrazu i pięknymi kolorami, warto wybrać większy ekran. Tym bardziej że jest to inwestycja na kilka lat, a jak pokazują dane - duży telewizor po prostu bardziej się opłaca. To, jak bardzo na przestrzeni ostatnich lat zmieniły się potrzeby widzów oraz rynek telewizorów, potwierdzają dane. Jedno jest pewne - spadek cen jest szczególnie widoczny w odniesieniu do większych ekranów. Dziś za cenę telewizora 65 cali kupionego w 2015 roku można mieć dwa. Warto także wspomnieć o wrażeniach z użytkowania. Dane pokazują, że 57% Polaków, którzy w zeszłym roku kupili telewizor o przekątnej 55 lub 65 cali żałuje, że nie wybrało jeszcze większego ekranu. Kino i sport? Teraz tylko w wydaniu domowym Wielu z nas kino przywodzi na myśl świetną rozrywkę, najnowsze hollywoodzkie produkcje, ale także jakość wrażeń, na którą składają się wielki ekran oraz wibrujący, przyprawiający o gęsią skórkę dźwięk. Dziś, wybierając telewizor 65-75 cali, taki jak np. Samsung QLED Q80T, te kinowe wrażenia możemy odtworzyć w domowym salonie. Najnowsze filmy czy premierowe seriale znajdziemy w popularnych platformach V0D, takich jak Player.pl, HBO GO, Netflix czy Cineman. A o jakość obrazu zadbają wysoka rozdzielczość - 4K to nowy rynkowy standard - oraz szereg technologii, które automa- tycznie poprawią obraz. Dla nas, jako widzów, liczy się efekt i to, że będziemy mogli podziwiać każdy detal kostiumu filmowego bohatera czy krople potu na twarzy piłkarza, jak w rzeczywistości. Film czy mecz nie byłyby kompletne bez dźwięku. To on buduje napięcie i dynamikę, pozwala przenieść się w sam środek akcji. Wyobraźmy sobie scenę pościgu, motorówka szybko przemieszcza się na ekranie, a ryk silnika wydobywa się dokładnie stamtąd, gdzie akurat się ona znajduje. Efekt jest niesamowity. A jeśli chcemy jeszcze bardziej wzmocnić wrażenia, z pomocą przyjdzie soundbar, taki jak np. Samsung Q70T, który z telewizorem QLED Q80T stworzy naprawdę zgrany duet. Poprzez jednoczesne wykorzystanie głośników obu urządzeń uzyskamy prawdziwą symfonię dźwięku, który nas otoczy z każdej strony. Centrum domowej rozrywki Przeglądanie zdjęciowego archiwum, domowy trening czy chwila wytchnienia z padem w ręku to tylko niektóre z aktywności, które obok filmów mogą uprzyjemnić coraz dłuższe, zimowe wieczory. Każda z nich dostarczy jeszcze więcej radości i satysfakcji, jeśli wykorzystamy pełnię możliwości dużego ekranu telewizora. Połączenie smartfona z telewizorem nigdy nie było łatwiejsze. Dotknij i wyświetl1, dosłownie. Aby uzyskać lustrzaną kopię smartfona na dużym ekranie, wystarczy dotknąć telefonem obudowy telewizora. Wybrzeże Bałtyku czy ośnieżone Tatry uwiecznione na zdjęciach odkryjesz na nowo na 65-calach. Jeśli fotografie zrobione zostały w rozdzielczości 8K, to z powodzeniem wyświetlisz je na telewizorze QLED 8K Q800T, wykorzystując ich pełny potencjał. Smartfon i telewizor tworzą w tym roku naprawdę zgrany duet, dzięki któremu wskoczysz na wyższy poziom treningu w domu. Podzielony na dwie części ekran pozwoli jednocześnie uruchomić trening na YouTube i wyświetlić ekran swojego urządzenia mobilnego. Jeśli włączymy kamerę w smartfonie i odpowiednio go ustawimy, zyskamy podgląd na nasze ruchy bez odrywania wzroku od telewizora - ramię w ramię z instruktorem. Telewizor, taki jak Samsung QLED Q80T, to także najlepszy przyjaciel dla nowej konsoli. Szybkość i płynność działania czy specjalne tryby stworzone z myślą o graczach pozwolą uzyskać przewagę nad przeciwnikiem. Optymalne ustawienia uruchamiane są automatycznie, wraz z wykryciem włączonej konsoli - wystarczy, że skupisz się na kolejnej gamingowej misji, a telewizor zadba o resztę. Na dużym widać więcej. Niezale-żenie od tego, czy oglądasz film, grasz, czy rozpoczynasz kolejny trening -telewizor o przekątnej 65 cali i więcej pozwoli na nowo odkryć przyjemność płynącą z domowej rozrywki. Tekst powstał we współpracy z firmą Samsung 1) Z funkcji można korzystać z telefonami Galaxy S7 z systemem Android 8.1 wzwyż. Wrochny/Bydf&szcz Roman Laudański roman.laudanski@polskapress.pl Sąd Apelacyjny w Gdańsku podczas posiedzenia online oddalił apelacje archidiecezji wrocławskiej i diecezji bydgoskiej, co oznacza, że obie diecezje mają zapłacić zadośćuczynienie Arkowi (imię zmienione). ofierze księdza pedofila Pawła Kani. Ofiara księdza pedofila ma otrzymać ok. 300 tys. odszkodowania. Sąd uznał również, że Arek był molestowany przez księdza Kanię podczas jego pobytu w Bydgoszczy. Do tej pory diecezja bydgoska utrzymywała, że czyny karalne nie były popełnione na jej terenie i domagała się oddalenia pozwu. Przypomnijmy, w20i6 roku rozpoczął się przed bydgoskim sądem proces, który archidiecezji wrocławskiej i diecezji bydgoskiej wytoczył były ministrant, Arek, ofiara księdza pedofila Pawła Kani. Dodajmy -byłego księdza, ponieważ po skazaniu go za przestępstwa wego wyjazdu na Wyspy Kanaryjskie. W 2012 r. ksiądz Paweł Kania został aresztowany w jednym z wrocławskich hoteli - przebywał w nim z trzynastoletnim chłopcem. Za gwałty i molestowanie nieletnich sąd w 2015 r. skazał go na siedem lat więzienia. W sprawie byłego ministranta z parafii Opatrzności Bożej pojawia się również postać mecenasa Michała Kelma. Mecenas reprezentujący archidiecezję wrocławską poinformował chłopca, że znalazł się „tajemniczy sponsor", który ufundował mu stypendium. Co miesiąc chłopak miał otrzymywać półtora tysiąca złotych do łącznej kwoty 40 tys. zł. W zamian miałby się zrzec roszczeń finansowych wobec archidiecezji wrocławskiej i diecezji bydgoskiej. Wyższy Sąd Dyscyplinarny Naczelnej Rady Adwokackiej ukarał mecenasa Michała Kelma za nieetyczne postępowanie trzyletnim zawieszeniem w wykonywaniu zawodu adwokata. ©® seksualne i po nagłośnieniu sprawy przez media (wątek Arka pojawił się m.in. wobu filmach braci Sekielskich: „Tylko nie mów nikomu" i „Zabawa w chowanego") został on wydalony ze stanu kapłańskiego. Obecnie odbywa siedmioletni wyrok. Ksiądz Paweł Kania w 2005 roku został zatrzymany przez policję po tym, gdy proponował dwóm chłopcom „po stówie za numerek". Policja w jego osobistym komputerze znalazła zdjęcia z dziecięcą pornografią. Po zwolnieniu z aresztu (dzięki poręczeniu kardynała Henryka Gulbinowicza), ks. Paweł Kania decyzją przełożonych trafił na bezterminowy urlop do Domu Księży Emerytów we Wrocławiu, gdzie przebywał do czerwca2006r. Wrocławska prokuratura wszczęła przeciwko księdzu postępowanie karne zarzucając mu usiłowanie doprowadzenia małoletnich chłopców do innych czynności seksualnych oraz posiadanie pornografii dziecięcej. W tym czasie, wlipcu2006r., ks. Paweł £ W 2016 roku rozpoczął się przed bydgoskim sądem proces. który archidiecezji wrocławskiej i diecezji bydgoskiej wytoczył były ministrant, Arek, ofiara księdza pedofila Pawła Kani Kania został, decyzją dwóch bi- siony z Wrocławia do Bydgosz-skupów - Mariana Gołębiew- czy, a dokładnie do bydgoskiej skiego i Jana Tyrawy, przenie- parafii Opatrzności Bożej, gdzie powierzono mu opiekę nad ministrantami i - na podstawie imiennej misji kanonicznej udzielonej przez biskupa Jana Tyrawę - funkcję nauczyciela religii w nieistniejącym już Gimnazjum nr 13. Zachowanie księdza Kani wobec ministrantów i uczniów było co najmniej niestosowne i infantylne. Ksiądz Paweł kazał dzieciom mówić do siebie „Słoniu", opowiadał im dowcipy o „trąbie", o „stawianiu antenki" i o „wacku", o który chłopcy powinni dbać szczególnie. Wpadał do domów wybranych przez siebie uczniów i ministrantów na kawę, zaprzyjaźniał się z rodzicami, a jednocześnie „urabiał" wybranych chłopców. Później zabierał ich na basen, na wycieczki, dawał prezenty. Prokurator określił działanie Kani mianem strategii pająka: ksiądz zaczynał oplatać pajęczą siecią rodziców, którzy potem - ufni w dobre intencje osoby duchownej - powierzali mu opiekę nad swoimi dziećmi. Zapłacili za to wysoką cenę. Arka ksiądz Kania gwałcił wiele razy, m.in. podczas tygodnio- 10 Polsku i świat Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Jak to było z nagrodami? Były minister się tłumaczy Bydgoszcz Agata Wodzień a.wodzien@polskatimes.pl Jan Krzysztof Ardanowski, były minister rolnictwa, poseł PiS, odniósł się do doniesień medialnych dotyczących ogromnych premii i nagród, jakie w pierwszej połowie 2020 roku miał wypłacić. Według informacji ogólnopolskiej stacji radiowej, do pracowników instytucji rolniczych miało trafić łącznie ponad272 min zł brutto premii, nagród oraz innych dodatków. Ardanowski: .jako premie i nagrody uznali całość wynagrodzeń". W nocy z 2 na 3 grudnia na profilu Jana Krzysztofa Ardanow-skiego na Facebooku pojawiło się oświadczenie odnoszące się do przekazów o nagrodach i premiach dla pracowników jednostek podlegających ministerstwu rolnictwa, którym poseł z województwa kujawsko-pomorskiego kierował. Komentując doniesienia, poseł pisze: „Informacja ta mnie wręcz zmroziła. Czy coś przespałem, czy ktoś mnie oszukał? To ile zarabiali ci pracownicy, że same tylko „premie, nagrody i dodatki" wyniosły ponad ćwierć miliarda złotych? Przecież zamieszczają to media ponoć poważne, opiniotwórcze". Dodaje, że z tego powodu spłynęła na niego fala hejtu, cytuje kilka łagodniejszych o rozdawnictwie i złodziejstwie. „Jest jeszcze informacja, że te „rewelacje" zostały wykryte przez posłów Platformy Obywatelskiej Dorotę Niedzielę i Kazimierza Plocke, którzy poprzez interpelację poselską wpadli na trop podłego spisku Ministra Rolnictwa. Ba, już inni posłowie PO, jak np. toruński poseł tej partii Arkadiusz Myrcha, opluwają Prawo i Sprawiedliwość i mnie, jako, zdaniem posła Myrchy, przykład pisowskiej patologii". Instytucje podległe Ministerstwu, o których jest informacja w mediach to: Centrum Doradztwa Rolniczego i wszystkie Ośrodki Doradztwa Rolniczego, Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Główny Inspektorat Weterynarii i 8 Inspektoratów Granicznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Krajowe Centrum Hodowli Zwierząt, Krajowa Stacja Chemiczno-Rolnicza i 16 Okręgowych Stacji Che-miczno-Rolniczych. Zatrudnionych w tych instytucjach podległych, na koniec 2019 r., było prawie 11,5 tys. pracowników. Wielu z tych pracowników, szczególnie w doradztwie, KRUS i niektórych inspekcjach otrzymuje wynagrodzenie na poziomie płacy minimalnej. W dalszej części Jan Krzysztof Ardanowski pisze oprzywo-ływanej kwocie: „Szanowni Redaktorzy, by „przywalić" Ministrowi i znienawidzonemu przez nich PiS- owi, jakopremie i nagrody uznali CAŁOŚĆ WYNAGRODZEŃ. W kwocie 272 min 87%, tj. kwota237,7 min, to wynikające z Kodeksu Pracy składniki wynagrodzenia, czyli: m. in. wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy, dodatek funkcyjny, dodatek zadaniowy, dodatek służby cywilnej, nagrody jubileuszowe, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, odprawy emerytalne czy odprawy zwolnie-niowe. Ustawowo należna tzw. trzynastka to ponad 9% wskazanej kwoty". Nakoniecbyły minister rolnictwa zaznacza, że jego zdaniem „pracownikom instytucji rolniczych i tych podległych, i pozostałych, które są nadzorowane, za uczciwą pracę i wykonywanie obowiązków na rzecz rolników należy się uczciwa, godziwa zapłata. Starałem się, choć nie zawsze to ode mnie zależało, walczyć o wynagrodzenia podległych mi pracowników i nie pozwolę, by ktokolwiek kłamliwie ich obrażał. W zdecydowanej większości dobrze służą Ojczyźnie". ©® Jan Krzysztof Ardanowski, niepokorny polityk, rolnik, doradca prezydenta Fałszywe szczepionki? Interpol ostrzega przed przestępcami Paryż Kazimierz Sikorski kiikofski@poiskatimes.pl Ta międzynarodowa organizacja policji pomagająca organom ścigania w walce z wszelkimi formami przestępczości wysyła też kolejne ostrzeżenia. Interpol ostrzega organy ścigania na świecie, że zorganizowane grupy przestępcze będą próbować sprzedawać fałszywe szczepionki przeciwko Coyid-19 lub kraść prawdziwe. y ®3iatego organizacja z siedzibą we Francji wysłała pomarańczowe (wysokie) ostrzeżenie do sił policyjnych w 194 państwach członkowskich, ostrzegając je, aby przygotowały się do walki z grupami, które zwietrzyły w szczepionkach i wszystkim, co z nimi związane wspaniały interes. Przedstawiciele organizacji mówią o ogromnym zainteresowaniu świata przestępczego, który chce fałszować, kraść i prowadzić nielegalną reklamę szczepionek na Covid-l9. Interpol wzywa do ścisłej koordynacji między regulatorami zdrowia a organami ścigania, bo lada chwila rozpocznie się gigantyczna operacja dystrybucji szczepionek. Stąd konieczność zachowania bezpieczeństwa łańcucha dostaw i identyfikacja nielegalnych stron internetowych sprzedających podróbki. Ruszyła wielka akcja szczepienia na całym świecie. To też okazja do nadużyć . Istotne jest to, aby organy ścigania były możliwie jak najlepiej przygotowane na atak wszelkiego rodzaju przestępczości związanej ze szczepionką Covid-i9" - powiedział sekretarz generalny Interpolu Jurgen Stock. Agencja stwierdziła też, że jest bardzo prawdopodobne, iż przestępcy rozpoczną równoległą produkcję i dystrybucję nieautoryzowanych i sfałszowanych zestawów do testów nakoronawirusa. Zapotrzebowanie na taki sprzęt wynika ze wznawiania lotów międzynarodowych, a linie lotnicze i władze imigra-cyjne coraz częściej żądają od pasażerów negatywnego wyniku testu na koronawirusa. - Interpol ostrzegł również opinię publiczną, aby zachować Przy obecnym zapotrzebowaniu na szczepionkę przeciwko COVID-19 na świecie są to bardzo grube pieniądze Podczas gdy rządy przygotowują się do wprowadzenia masowych szczepień, grupy przestępcze nie próżnują. Planują one, jak ostrzega Interpol, infiltrację lub zakłócanie łańcuchów dostaw, a także bombardują opinię publiczną za pośrednictwem fałszywych stron internetowych i fałszywych leków, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla ich zdrowia, a nawet życia. szczególną ostrożność podczas wyszukiwania sprzętu medycznego lub leków w Internecie. Stwierdzono, że ludzie są narażeni nie tylko na produkty zagrażające życiu, ale przy okazji stają się ofiarami hackerów. Interpol podała, że analiza przeprowadzona przez jednostkę ds. cyberprzestępczości obejmująca około 3000 witryn internetowych z farmaceutykami podejrzanymi o sprzedaż nielegalnych produktów wykazała, że 1700 zawierało oprogramowanie pozwalające przechwytywanie od korzystających informacji. Ważne jest, aby w tym szczególnym okresie być czujnym, sceptycznym i bezpiecznym. Jak zwykle oferty, które wydają się zbyt piękne, nie są prawdziwe - dodaje Stock. Rynek szczepionek to prawdziwa żyła złota. Firmy farmaceutyczne muszą wyprodukować miliardy dawek, by cały świat mógł je zastosować. Trudno jeszcze oszacować, ile ten rynek jest wart, ale można to zobrazować kwotą potrzebną na jej zakup. I tak np. szczepionka firmy Moderna kosztuje wyjściowo ok. 125 zł za dawkę. Najtańsza jest szczepionka firm Ox-ford/AstraZeneca - tylko ok. 15 zł za dawkę. Gdyby przyjąć, że Polska potrzebuje szczepionek dla 31 min Polaków, przy dwóch dawkach od Moderny, koszt samych szczepionek - 7 mld 750 min zł. ©® Paszport już nie wystarczy, by polecieć samolotem. Czas na cyfrowy paszport IXowyJork Kazimierz Sikorski k.sikorski@polskatimes.pl Cyfrowy paszport zdrowia, nad którym pracuje Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego, może znów postawić na nogi linie lotnicze. Światowe linie lotnicze pracują nad cyfrowym paszportem zdrowia, który będzie gromadził i standaryzował dane pasażerów związane z koronawiru-sem na potrzeby międzynarodowych lotów. To odpowiedź na żądania państw, które chcą obowiązkowych testów na obecność koronawirusa od podróżnych zamiast obowiązkowych 14-dniowych kwarantann po przylocie do danego kraju. Międzynarodowe Stowarzyszenie Transportu Lotniczego (LATA), poinformowało, że nowy bilet IATA Travel Pass jest już wkońcowej fazie opracowywania. IATA Travel Pass będzie zarządzać i weryfikować przepływ niezbędnych badań lub informacji między rządami, liniami lotniczymi, laboratoriami i podróżnymi. Travel Pass zawiera „moduły", które można łączyć, aby zapewnić dopływ informacji i rozwiązań dotyczące wszystkich aspektów podróży międzynarodowych, w tym globalny rejestr rządowych wymagań zdrowotnych dla podróżnych. Ponieważ coraz więcej krajów wymaga obowiązkowych testów na C0VID-19 od podróżnych zamiast obowiązkowej 14-dniowej kwarantanny po przylocie, linie lotnicze opracowują cyfrowy paszport zdrowia, który będzie gromadził i stan- Linie lotnicze szukają sposobów na uniknięcie katastroty finansowej daryzował dane pasażerów związane z wirusem na przejściach granicznych. Przyspieszy to podróże międzynarodowe, pod warunkiem jednak że będzie szeroko stosowany. Ostatecznie obecny do- wód negatywnych wyników testów przed podróżą może zostać zastąpiony dowodem szczepienia. IATA spodziewa się rozpocząć pilotażowe testy Travel Pass na podróże transgraniczne jeszcze w tym roku z International Airlines Group (w skład wchodzą British Airways, Iberia i inne) i uruchomić go w pierwszym kwartale 2021. Wysiłki już podejmują linie lotnicze wymagając testów od pasażerów. United Airlines była pierwszą linią lotniczą, która wlotach z Newarkdo Londynu wymaga od wszystkich podróżnych negatywnego wyniku testu na koronawirusa. Osiągnięto to poddając wszystkich pasażerów szybkim testom na lotnisku (bez opłat) przed wejściem na pokład samolotu. Takie loty są dowodem słuszności koncepcji dla rządów, które rozważają uczynienie testowania pasażerów częścią podróży - mówił Toby Enqvist, dyrektor ds. klientów w United Airlines. ©® Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 artykuł reklamowy U eziębienie? Infekcje wirusowe? Wirusy wyzwaniem naszych czasów Innowacyjny olejek z majeranku Przeziębienia, infekcje górnych dróg oddechowych odpowiadają za 90% wszystkich zachorowań. Są one w większości wywoływane przez chorobotwórcze wirusy. Patogeny te są tak mikroskopijne, że przenikają przez błony naszych komórek. Wirusy przełamują bariery obronne naszego organizmu i powielają się w zainfekowanych komórkach. Jest to coś charakterystycznego wyłącznie dla wirusów. Nie mogą dokonać tego nawet groźne bakterie, patogenne grzyby czy pasożyty. Wirusy, jak wiemy, bardzo łatwo przenoszą się z osób zakażonych na osoby zdrowe. Zakonni zielarze i staropolskie Zielniki Lekarskie zalecały majeranek na „zaziębienie narządów oddechowych". Obecnie majeranek jest jednym ze składników wspierających walkę z infekcją. Jest też przydatny przy zaburzeniach oddychania. Badania naukowe potwierdzają Dotychczas powstało ponad 600 prac naukowych na temat olejku z majeranku. Badania przeprowadzano m.in. na Uniwersytecie Medycznym w Warszawie oraz na Politechnice w Krakowie. Według najnowszych badań naukowych eteryczny olejek majerankowy jest pomocny w leczeniu kataru, kaszlu, zapalenia oskrzeli oraz zapalenia zatok przynosowych. Olejek majerankowy pomaga w łagodzeniu przeziębień, ma udowodnione właściwości wykrztuśne, łagodzi kaszel, pomaga usunąć luźny śluz z układu oddechowego, działa ELŻBIETA 56, KSIĘGOWA ZRÓB Ml TE KROPELKI Tego feralnego ranka już gdy przyszłam do pracy zaczęłam się gorzej czuć. Ogólnie czułam zmęczenie, ból kości i ból gardła. Zaczęła mnie też nagle boleć głowa. To pewnie jakaś infekcja mnie dopadła, na granicy rozpoczęcia grypy-pomyślałam. Gdy jak zwykle siadłam przed moim komputerem i schyliłam się, żeby go włączyć, zaczęło mi się mocno kręcić w głowie. Chyba też blado wyglądałam, bo Iwonka, moja koleżanka z pracy, od razu zauważyła, że coś jest ze mną nie tak. Zwykle jestem pełną życia rumianą optymistką więc ta odmiana zwróciła jej uwagę. Iwonka wypytała mnie o moje kiepskie samopoczucie a jako, że zajmuje się po godzinach dietetyką, wiele wie o funkcjonowaniu naszego organizmu. Wszystkich nas w pracy wspomaga gdy trzeba. Tym razem Iwonka wyciągnęła jakieś nowe kropelki z majeranku. Zdziwiłam się, bo majeranek kojarzy mi się z raczej z kuchnią a nie wspomaganiem zdrowia. Koleżanka powiedziała jednak, że jest to eteryczny olejek z majeranku, do wewnątrz, taka jakby esencja majeranku z jeszcze innymi aktywnymi substancjami w składzie. Próbowała te kropelki już niejednokrotnie i były skuteczne w wielu przypadkach wspomagająco przy wychodzenu z grypy i przeziębienia. Iwonka dała Innowacyjny olejek z majeranku mi kilka kropel olejku z majeranku na łyżkę z wodą i od razu popiłam szklanką herbaty. Kropelki miały mocną przyjemną ziołową woń. Od razu odczułam takie wewnętrzne ciepło, fajne rozgrzanie. Już po tej pierwszej dawce poczułam ulgę, lepiej mi się oddychało i myślało, wyciszyło mi się poczucie ogólnego rozbicia. Zaraz potem pochłonął mnie stos dokumentów na pulpicie mojego komputera. Mijały godziny i przeszło mi przez myśl, że nawet dość sprawnie i wydajnie pracuję. Po przerwie na lunch, wzięłam od koleżanki kolejną dawkę tych kropelek i jakoś przetrwałam w pracy do 17-stej. Gdy wracałam do domu, zaczynało mnie już jednak mocno brać przeziębienie. Zatrzymałam się przy aptece i kupiłam sobie te kropelki majerankowe. Już w domu zażyłam je po raz trzeci. Jakież było moje zdziwienie, gdy po kilku godzinach późnym wieczorem nastąpiło przesilenie i potem całkiem dobrze spałam. Następnego dnia rano, choć już prawie całkiem dobrze się czułam, jeszcze raz wzięłam te moje cudowne kropelki majerankowe i... mogłam iść do pracy. Dodam jeszcze, że dla bezpieczeństwa zażyłam kropelki majerankowe jeszcze wieczorem. A mój mąż niedowiarek gdy zauważył, że u mnie jest lepiej także chciał zażyć ten olejek. Sam mi mówił „zrób mi te kropelki" i zaczął się droczyć: „a nie chcesz mi ich zrobić, dlaczego nie chcesz mi ich zrobić, nie kochasz mnie...?" a ja do męża „eee... Ty? Kropelki ziołowe? Przecież nie wierzysz w takie rzeczy!" Mąż mój jest jednak praktyczny: gdy widzi konkretne efekty to go to przekonuje. Ale w jego przypadku było gorzej. Mąż brał kropelki majerankowe rano i wieczorem przez trzy dni i wtedy mu przeszło. Poczuł się znacznie lepiej i powiedział, że nie czuje już objawów: kaszlu, bólu głowy i łupania w kościach. Od tamtego zdarzenia chętnie polecam olejek z majeranku mojej rodzinie i znajomym. przeciwzapalnie i łagodnie rozkurczowo, ma zdolność aktywowania gruczołów potowych w organizmie. Uspokaja i działa przeciwbólowo. Ma to znaczenie przy łagodzeniu bólów głowy i bólów mięśni towarzyszących wielu przeziębieniom i grypom. Znane i potwierdzone jest działanie przeciwdrobno-ustrojowe olejku z majeranku: działa on antybakteryjnie, prze-ciwgrzybiczo i antyseptycznie na wiele wirusów. r Tajemnica działania olejku z majeranku Olejek eteryczny z majeranku jest rozpuszczalny w tłuszczach. Dlatego właśnie łatwo przenika przez błony tłuszczowe naszych komórek. Wnika do ich wnętrza w ślad za chorobotwórczymi wirusami. Jak wykazują badania naukowe olejek z majeranku może skutecznie hamować namnażanie się tych patogenów wewnątrz naszych komórek. Ma to duże znaczenie dla wzmocnienia odpowiedzi immunologicznej naszego organizmu na ataki wirusów. Daje też nadzieję na skuteczną alternatywę na czyhające na nas jesienne i zimowe wyzwania zdrowotne. •*rfrS Karol, 50 lat, zarządca budynku To działa, już dobrze się czuję Jestem zarządcą kilku budynków Agencji Nieruchomości. Chodząc od budynku do budynku ciągle wchodzę z ciepłego do zimnego. Ostatnio przewiało mnie niemiłosiernie, poczułem łamanie w kościach i bóle mięśni. Postanowiłem więc wcześniej wrócić z pracy i się położyć. Rano poczułem się jeszcze gorzej. Niestety musiałem pojawić się w pracy. Czekając na windę, zaczepiła mnie sąsiadka, której powiedziałem jak się dzisiaj źle czuję. Słysząc to poprosiła bym chwilkę zaczekał i zaraz wróciła trzymając szklankę z czymś i buteleczkę. Powiedziała: „Karol to olejek z majeranku, pomógł mi i moim znajomym, napij się proszę, weź moją buteleczkę do pracy i za kilka godzin weź drugą dawkę. Bierz przez kilka dni na wszelki wypadek. Jestem pewna, że i Tobie pomoże".Posłuchałem sąsiadki bo to wiekowa Pani i na pewno zna się na rzeczy. Następnego dnia rano poczułem jakby wszystko minęło, byłem mile zaskoczony. Natychmiast poszedłem do apteki kupić dla siebie ten olejek z majeranku i czekoladki dla mojej wybawicielki sąsiadki. 12 magazyn Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Baszta z wykonawcą. Wkrótce rekonstrukcja zabytku Alek Radomski ałeksanderradom-ski@polskapress.pl Stupsk Rekonstrukcja średniowiecznej baszty i budowa Centrum Współpracy Międzypokoleniowej z wykonawcą. Słupsk wybrał firmę. która zmierzy się z odbudową zabytków w ramach projektu rewitalizacji. Koszta są większe niż zakładano. ale oszczędności mają przynieść kolejne przetargi. Urząd Miasta w Słupsku wybrał wykonawcę prac przy budowie Centrum Współpracy Międzypokoleniowej i rekonstrukcji średniowiecznej baszty. Mowa o budynkach, które staną niedaleko Słupi i przy ul. F. Nullo. Choć ratusz swoje możliwości finansowe oceniał na około 2,5 min zł, to w oferty od kilku firm, które zgłosiły się do przetargu, wahały się pomiędzy 4,2 - 6,1 min zł. Finalnie sięgnięto po słupskie przedsiębiorstwo Alpy-Union, które wcześniej wykonywało prace konserwatorskie m.in. na miejskim ratuszu. Wykonawca projekt i wykonawstwo wycenił na 5,2 min zł. W przypadku baszty różnica w możliwościach finansowych a ofertą jest po części • n KBSSHBBtt im — mm£f§§* mm Teren po rozebranych kamienicach tu powstanie baszta oraz nowe budynki efektem zapisów Programu Funkcjonalno-Użytkowego. Dokument sprzed kilku lat nie odzwierciedla dzisiejszych stawek, a zalecenia konserwatorskie wskazują na duży zakres prac związanych z odtworzeniem zabytku, gdzie w złym stanie jest nawet współczesna cegła. Wśród słupskich urzędników nie brakuje jednak przekonania, że choć baszta kosztować będzie więcej, to kolejne zamówienia rewitali-zacyjne mogą być tańsze. W przeciwieństwie do zamówień kubaturowych ostatnie przetargi na zadania liniowe, czyli związane infrastrukturą drogową, remontem chodników czy instalacji oświetlenia pokazują, że apetyty firm są poskromione, a koszty spa-dają. Wiele zadań w ramach jednego projektu - Cały projekt rewitalizacji to jeden worek finansowy - tłumaczy Paweł Krzemień z UM Słupsk. - Liczymy na to, że w kolejnych zadaniach, jak przebudowa ulicy Armii Krajowej uda się osiągnąć oszczędności. Czy na tyle duże, aby zniwelować tę dosypkę, trudno powiedzieć. Na pewne oszczędności jednak liczymy. Przypomnijmy, że baszta ma mieć trzy kondygnacje i stożkowy dach kryty dachówką ceramiczną, a jej elewacja zostanie odtworzona z cegły historycznej. Planuje się, że parter budynku przymurnego zagospodarowany zostanie przez pasjonatów historii. W pomieszczeniach prowadzone będą m.in. zajęcia rzemiosła historycznego. Pierwsze piętro to z kolei miejsce dla placówki wsparcia dziennego oraz przestrzeń dla streetworkerów pracujących w obszarze rewitalizacji. Na poddaszu prowadzona będzie działalność skierowana do osób starszych. W obiekcie znajdzie się sala wykładowo-ekspozycyjna oraz pomieszczenia biurowe. Odtworzone obiekty zostaną podświetlone od strony Słupi i ulicy. Wszystkie prace powinny być zakonczone do końca 2022 Jeśli wybór wykonawcy nie zostanie oprotestowany, to wkrótce powinno dojść do podpisania umowy. Zgodnie z założeniami wszystkie prace powinny zakończyć się na jesień 2022 roku. Dotyczy to również dodatkowych remontów kamienic. W ostatnim czasie rewitalizację udało się rozszerzyć na cztery kamienice komunalne przy ul. Marii Skłodow-skiej-Curie. Natomiast sama ulica będzie remontowana w ramach wsparcia ze strony rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. Przypomnijmy, modernizowana jest też ulica Szarych Szeregów, a będzie też Armii Krajowej. ©® OGŁOSZENIE Starostwo Powiatowe w Sławnie informuje, że od 10 grudnia 2020 r. Filia Starostwa Powiatowego i Filia Powiatowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej mieścić się będą przy Szkole Podstawowej nr 3 w Darłowie (wejście od ul. Wenedów z tyłu budynku). r\cr\LMrviM__ 009495207 AUTOPROMOCJA * TAXI 598422700 a *y mm 607 271717 59196-25 NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU Czytaj tak, jak lubisz gp2A.pl IB324.pl MJTOPROMOCJA Martwe gołębie Wojciech Ftefichowski wojciech.frelichowski@polskapress.pl Kilka dni temu na słupskim Starym Rynku znaleziono 14 martwych gołębi, które leżały w grupie na asfalcie. Są podejrzenia. że zostały z rozmysłem przejechane, ale niewykluczone. że zostały otrute. Martwe gołębie zauważył słupszczanin, który w południe akurat przechodził przez Stary Rynek. Wcześniej jednak zobaczył samochód, który ruszył z miejsca parkingowego położonego bezpośrednio przy placu. Kiedy auto odjechało na asfalcie leżało 14 martwych gołębi. Taką relację przekazali nam przedstawiciele Animal Patrolu, którzy zostali powiadomieni o tym zdarzeniu. Na internetowym profilu tej organizacji rozgorzała dyskusja na temat śmierci gołębi. Były głosy potępiające zachowanie kierowcy, ale były również opinie wskazujące, że kierowca mógł ptaków nie zauważyć. Gołębie żerujące na Starym Rynku to widok znany mieszkańcom Słupska od pokoleń. Ptaki są tam dokarmiane przez słupszczan. Niektórzy robią to regularnie. I tu pojawia się problem. - Kiedy nawierzchnia na placu na Starym Rynku miała gładką, twardą nawierzchnię gołębie nie miały problemu ze zjadaniem karmy. Ale od kiedy na placu w większości jest pokryty żwirkiem, to gołębie mają już problem. Widzą to ludzie, którzy dokarmiają ptaki i wysypują karmę na asfalt, a tam są miejsca parkingowe i pojawia się problem - tłumaczy nam przedstawiciel Animal Patrolu. Dodajmy, że kiedyś na Starym Rynku były pojemniki na karmę. Pojawiły się też podejrzenia, ze ptaki mogły zostać otrute. - Ale to mało prawdopodobne, bo martwych gołębi byłoby więcej, a my znaleźliśmy tylko tą jedna grupę -uważa Animal Patrol. Informacja o martwych gołębiach na Starym Rynku trafiła do Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej w Słupsku. Padłe ptaki zostały zebrane i zabezpieczone w siedzibie spółki do dalszych badań. Jak się dowiedzieliśmy, PGK powiadomiło o tej sprawie słupski Sanepid w celu zbadania, czy ptaki nie zostały otrute lub też padły z powodu innych zagrożeń. ©® 11 1, « - * ' " ' 5 * *. »« 11 H f! W" - *£ Pl|;- • ^ "* »"? f rr 1 ^ v t t mnW--- R U. " » fc tf ff V* * * kl II fi W «f Si ' W 0, « ? Ci Gołębie żerujące na Starym Rynku to widok znany mieszkańcom Słupska od pokoleń Prenumerata pocztowa na 2021 rok • miesięczna • kwartalna • półroczna • roczna - 48 zł (oszczędzasz 29,50 zł) - 144 zł (oszczędzasz 96,90 zł) - 288 zł (oszczędzasz 206,70 zł) - 588 zł (oszczędzasz 437,90 zł) Głos ■ i Pomorza HIV Szczegóły u listonosza i w najbliższym urzędzie pocztowym zadzwoń: 94 3401114 od poniedziałku do piqtku w godz. 9:00-15:00 email: prenumerata.gdp@polskapress.pl CZEKAMY DO 21 GRUDNIA! Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Barbara i Mikołaj, czyli święci z dawnych wieków Str. 14-15 Pocovidowe problemy ozdrowieńców: wiele powikłań Str. 16-17 magazyn 13 Złodzieje pokochali pandemię, zwłaszcza maseczki magazyn Str. 22 '. \ • ^ KM ... • Kasia Popowska, zwyciężczyni show „Twoja twarz brzmi znajomo", nagrała swą trzecią płytę Wyrzucam z siebie smutek Jestem introwertykiem. Lubię mówić o swoich emocjach w piosenkach, ale poza sceną nierzadko mam ochotę zamknąć się w domu. Bycie z ludźmi jest wtedy wysiłkiem str. a 14 magazyn Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 "^1 Y* r \ ^ ^ i I\ ■\Hi i i -19 Ostatnio głośno było o tzw. zespole "pocovidowym", jaki atakuje dzieci, które przechorowały zakażenie koronawiru-sem. Choroba ta jest bardzo poważna, a jej konsekwencje porównywalnie niebezpieczne do tych, które powoduje wirus SARS-CoV-2. - Zespół "pocovidowy" u najmłodszych nazywamy Wieloukładowym Zespołem Za- r -.....u.. > 1111:1: SM........ I:?:: Osocze ozdrowieńców - o to w czasie pandemii najbardziej prosi się osoby, które COVID-19 mają już za sobą. Niestety, nie mówi się o tym w jaki sposób ozdrowieńcy mogą zbadać swój stan zdrowia palnym, pojawia się on u dzieci na 4 do 8 tygodni po przechoro-waniu zakażenia SARS-CoV-2. Występuje on u paq'entów, którzy ewidentnie mieli przecho-rowaną chorobę COVID-l9, udokumentowaną obecnością wirusa w badaniu PCR, ale czasem pojawia się u tych dzieci, u których wydaje się, że nie miały kontaktu z wirusem, jednak my wykrywamy u nich obecność przeciwciał, które świadczą o tym, że ten kontakt jednakbył -mówi prof. Magdalena Figlerowicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Neurologii Dziecięcej w Szpitalu Klinicznym im. K. Jonschera w Poznaniu. I dodaje: - Ta choroba, podobnie, jak zespół Kawasakiego, który znamy i od lat obserwujemy po infek-qach wirusowych u dzieci, ma prawdopodobnie przyczynę autoimmunolo-giczną. Stądnie obserwuje się tego zespołu w pierwszej, ostrej fazie choroby, tylko kilka tygodni później, kiedy powstaną autoprze-ciwciała. Najczęściej jest to autoimmunologiczne zapalenie drobnych naczyń. Jak tłumaczy prof. Figlerowicz, tzw. zespół „pocovidowy" dotyczy starszych dzieci, 9 - ll-letnich czy nawet nastoletnich. Choroba zwykle zaczyna się bardzo gwałtownie. - Poza klasycznymi objawami, które występowały też przy chorobie Kawasakiego, czyli trwającą powyżej 5dni gorączką, zapaleniem błon śluzo- Nie mamy żacfciyctt wytycznych, co robić dalej z osobami które przechorowały C0VID-19 Mraława Wieczorek-Fipiak, lekarz rodzinny wych, zapaleniem spojówek, wysypką i powiększeniem węzłów chłonnych czy zmianami łuszczącymi się na dłoniach i stopach, u tych dzieci po covidzie częściej obserwujemy gwałtowny przebieg choroby, w niektórych przypadkach nawet ze wstrząsem, czyli objawami zagrażającymi życiu, z dysfunkcją serca, zaburzeniami sercowo-naczyniowymi - tłumaczy prof. Figlerowicz. I dodaje: - Może również wystąpić niewydolność oddechowa czy uszkodzenie nerek. Dzieci te niekiedy trafiają na oddziały intensywnej terapii i wymagają wspomagania oddechu. Ich stan bardzo szybko i dramatycznie się pogarsza. Wieloukładowy Zespół Zapalny leczony jest na różne sposoby, w zależności od stanu małego pacjenta. Stosuje się m. in. wlewy immunoglobulin, leki przeciwkrzepliwe. Czasem występuje też konieczność wspomagania oddechu czy czynności nerek i podawania leków nasercowych. To wielospecjali-styczne leczenie, które trwa od 10 dni do nawet 3 tygodni. Na ten moment lekarze wciąż nie wiedzą, jakie konsekwencje na przyszłość niesie za sobą zespół „pocovidowy" u dzieci. - W klasycznej chorobie Kawasakiego, to czego baliśmy się najbardziej to tętniaki tętnic wieńcowych, ewentualnie zawał sercau dziecka. Tutaj te zmiany sercowo-naczyniowe również występują, ale doniesienia na temat odległych następstw samego tego zespołu nie są jeszcze opisane i jednoznaczne - podkreśla prof. Magdalena Figlerowicz. Długa lista powikłań po COVID49 u dorosłych Jednak nie tylko młodzi pacjenci borykają się z „pocovidowymi" problemami. Wiele schorzeń dotyka również dorosłych ozdrowieńców. Jak mówi prof. Iwona Mozer-Iisewska, ordynator oddziału zakaźnego w Wielospe-cjalistycznym Szpitalu Miejskim im. J. Strusia w Poznaniu, to, że ktoś przechorował COVID-i9, nie jest jednoznaczne z tym, że nie ma on żadnych zmian w organizmie, a u pacjentów, którzy z powodu zakażenia byli hospitalizowani obserwuje się wiele problemów zdrowotnych. - Pacjenci mają różne zmiany odległe. Przede wszystkim dotyczą one zmian w obrębie układu oddechowego. Najgroźniejsze z nich to zwłóknienie płuc. Mamy kilku takich pacjentów i oni bezwzględnie wy-magają dalszej opieki pulmonologicznej. Zwykle wymagają też przewlekłej sterydoterapii -mówi prof. Iwona Mozer-Iisewska. I dodaje: - Przy tych zmianach zdarzają się również skrajne przypadki. Właśnie taki mamy - młody człowiek został przekazany do szpitala pulmo- Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 magazyn 17 nologicznego, ponieważ ma tak zniszczone płuca, że w dalszej perspektywie możliwa jest nawet konieczność przeszczepu płuc. To jednak nie jedyny problem ozdrowieńców. lista powikłań po C0VID-19 jest bardzo długa. - Pacjenci, którzy byli wypisywani ze szpitala w dobrym stanie, często później mają też niejasne bóle w klatce piersiowej. Wówczas kierowani są oni na tomografię komputerową. W niektórych przypadkach okazuje się, że jedną z odległy zmian mogą być cechy zatorowości, które nie były stwierdzane w trakcie hospitalizacji - podkreśla prof. Mozer-lisewska. - Są też objawy neurologiczne, jak utrata smaku i węchu, które skłaniają do opieki ambulatoryjnej u laryngologa. Znam przypadek młodej dziewczyny, która przebyła zakażenie w połowie marca, a do tej pory utrzymuje się u niej to zaburzenie. Częstoleczeniewtrakcieho-spitalizacji wymaga podawania sterydoterapii, którau pewnych pacjentów powoduje rozwój cukrzycy polekowej. Ci pacjenci wymagają opieki endokrynologicznej. Niestety, jak mówią lekarze, nie zawsze jest to sytuacja jedynie przejściowa. - Pojawiają się też zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym, jakieś incydenty mózgowe czy uszkodzenie obwodo- wego układy nerwowego, a także różne polineuropatie, które wymagają kontroli neurologicznej. Kolejne problemy pacjentów "pocovidowych" dotyczą często sfery psychicznej, wymagające opieki psychiatrycznej. - W trakcie hospitalizacji podajemy prewencyjnie, szczególnie u tych osób, które mają obniżony nastrój, środki psychotropowe. Po wyjściu ze szpitala tacy pacjenci wymagają kontroli psychiatrycznej i ewentualnej redukcji tych leków - zaznacza ordynator oddziału zakaźnego w szpitalu przy ul. Szwajcarskiej. I dodaje: - Naszą obserwacją jest również to, że chorzy mają zaburzenia elektrolitowe, szczególnie sodu. Uważamy, że to również jest efekt wpływu koronawirusa na nadnercza. To również wiąże się z opieką endokrynologiczną. Oprócz wcześniej wymienionych problemów, na liście powikłań zdarzają się też te sercowo-naczyniowe. Pacjenci mająnp. skłonność do zwolnionej czynności serca. Wówczas muszą być oni pod opieką kardiologów. Pomoc i zestaw badań dla ozdrowieńców? Niekoniecznie Osoby, które z powodu zakażenia koronawirusem byli leczeni w szpitalu mają zdecydowanie łatwiejszą drogę do opieki me- dycznej już po przyjściu choroby. Mogą liczyć w tej kwestii na wsparcie samego szpitala. - Staramy się, jeszcze zanim pacjent wyjdzie ze szpitala, ustalać konkretne terminy w specjalistycznych poradniach, bo dostęp do specjalistów z pozycji ambulatoryjnej nie jest łatwy, a nam jest dużo prościej taki termin ustalić -podkreśla prof. Mozer-Lisewska. Niestety, dostęp do badań i możliwość skontrolowania swojego stanu zdrowia po prze-chorowaniu C0VID-19 nie jest tak prosta w przypadku nieho-spitalizowanych pacjentów. Jak się okazuje, osoby, które zakażenie wirusem przechorowały w domu nie mają zapewnionej takiej opieki. - Jako lekarze nie mamy żadnych wytycznych ani żadnych danych, co robić dalej z osobami, które przechorowały C0VID-19, oprócz tego, żeby namawiać ich do oddawania osocza ozdrowieńców i kierować do staqi krwiodawstwa - mówi dr Mirosława Wieczorek-Filipiak, lekarz rodzinny. I dodaje: - Jeżeli pacjent czuje się dobrze po zakończeniu izolacji, to jest dobrze. I tyle. A jeżeli paqent np. ciągle kaszle, to wykonuje się mu RTG klatki piersiowej. Ale to nie jest coś obligatoryjnie wprowadzone do zestawu badań dla ozdrowieńców, bo ta- MO W MASZYNĘ JUZ DZIŚ ORZYSTAJ Z RMBATÓW mmEzmowYcm » +48 504 216 585 warmińsko-jrazurskie, kujawsko-pomorskie, pomorskie » *48 508118 412 podlaskie, mazowieckie » +48 502 265 934 dolnośląskie, lubuskie, łódzkie, opolskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie » +48 506192 269 śląskie, świętok, zyskie, małopolskie, podkarpackie, lubelskie kiego zestawu nawet nie ma. My badamy go bardziej z własnej woli niż z powodu jakiegoś projektu ustawy czy wymogu. Nikt tak naprawdę nie interesuje się osobami, które przeszły COVID-l9. W praktyce na badania kontrolne po przechorowaniu zakażenia mogą liczyć jedynie Ci pacjenci, u których nadal pojawiają się jakieś niepokojące objawy, jak na przykład nieustający kaszel, bóle w klatce piersiowej, czy arytmia serca. Wtedy też mogą zgłosić się z nimi do lekarza rodzinnego, który wypisze skierowanie na poszczególne badania. Z kolei osoby, które przeszły COVID-l9 i nie obserwują u siebie żadnych niepokojących objawów na dobrą sprawę nie mają podstaw, by sprawdzić, czy wirus SARS-CoV-2 spowodował jakieś poważne zmiany w ich organizmie. W przypadku bezobjawowych ozdrowieńców otrzymanie skierowania na jakiekolwiek badanie jest możliwe jedynie "prywatnie". A brak objawów wcale nie oznacza dobrej kondyqi zdrowotnej. Osocze ozdrowieńców -nie tylko pomoc dla chorych, ale także szansa na badania Już na początku pandemii pojawiła się opcja leczenie zakażonych pacjentów osoczem ozdrowieńców. Przez cały czas Regionalne Centra Krwiodaw- stwa, szpitale i lekarze apelują do osób, który przeszły zakażenie koronawirusem o oddanie osocza. Jak się okazuje, to nie tylko możliwość pomocy chorym pacjentom, ale także opcja na wykonanie niewielkiej części badań dla bezobjawowych ozdrowieńców, ponieważ Centra Krwiodawstwa zawsze badają dawców przed pobraniem osocza. - Każda osoba, która zgłasza się do oddania osocza, jako oz-drowieniec, w dniu zgłoszenia ma wykonaną morfologię. Do tego oceniana jest także klarowność osocza i odbywa się wywiad z lekarzem. W trakcie jego oddawania pobierane są próbki do badań m. in. wirusologicznych, w kierunku zapalenia wątroby typu B, C, HIV i testy w laerunku kiły. Pobierana jest także próbka na przeciwciała - mówi dr Agnieszka Łaba z Regionalnego Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa w Poznaniu. Po oddaniu osocza ozdro-wieniec może liczyć na dodatkowy pakiet konsultacji medycznych i prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń zdrowotnych. Jak oddać osocze? Osocze mogą oddać osoby, w wieku od 18 do 65 lat, które przechorowały COVID-i9, bądź przeszły bezobjawowe zakażenie koronawirusem (potwier- dzone testami, bądź wpisem w aplikacji gabinet.gov.pl), zostały uznane za wyleczone i czują się zdrowe, u których od zakończenia wystąpienia objawów minęło 28 dni i spełniają warunki do pobierania krwi, określone przez Ministra Zdrowia. By oddać osocze należy wpierwszej kolejności skontaktować się z najbliższym Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa i umówić się na konkretny termin. Czy ozdrowieniec może być ponownie zakażony? Wcześniejsze zakażenie koronawirusem nie oznacza jednak, pełnej odporności na kolejne zachorowanie. Od początku pandemii na świecie pojawiło się już kilka przypadków ponownych zakażeń koronawirusem - m. in. w Nevadzie, Belgii, Holandii czy Hongkongu, a także w Polsce. Co więcej, nadal niewiadomo, jak długo przeciwciała w organizmie ozdrowieńców chronią przed kolejnym zachorowaniem. Są choroby, takie jak np. odra, w przypadku których jedno zakażenie buduje odporność praktycznie na całe życie. Jednak w przypadku COVTD-l9 długotrwałość odporności nie jest jeszcze jednoznacznie określona. ©® Materiał informacyjny T-Mobile T-Mobile wyłączy sieć 3G w Polsce w 2023 roku f Świat pędzi dziś do przodu szybciej niż kiedykolwiek. Technologia nie potrzebuje już dziesiątek lat aby przyczynić się do mniej i bardziej rewolucyjnych zmian w funkcjonowaniu społeczeństwa i gospodarki. Szczególnie wyraźnie widać to w telekomunikacji - udoskonalanie usług operatorów wyraźnie wpływa na komfort pracy i wygodę klientów. Rozumiejąc te mechanizmy, firma T-Mobile postanowiła wyłączyć w 2023 roku przestarzałą już sieć 3G. W przyszłym roku ruszy kampania informacyjna, która klientom, nieposiadającym obecnie dostępu do sieci LTE, pomoże przygotować się do gładkiego przejścia na najnowocześniejsze rozwiązania. Sieć 3G ustąpi miejsca 5GiLTE T-Mobile w 2021 roku rozpocznie stopniowe przygotowania do wyłączenie sieci 3G. Jak wskazuje operator, telefonia trzeciej generacji (podobnie jak 2G) z miesiąca na miesiąc cieszy się słabnącą popularnością i odpowiada za jedynie 5 proc. wszystkich danych przesyłanych w sieci. Dzieje się tak dlatego, że mając do dyspozycji urządzania obsługujące nowoczesne standardy przesyłu danych, takich jak LTE lub VoLTE (wysoki standard połączeń głosowych), użytkownicy korzystają przede wszystkim z tych rozwiązań. Zwolnienie częstotliwości używanych do oferowania sieci 3G stworzy przestrzeń dla rozbudowania sieci LTE oraz technologii mobilnej piątej generacji (5G), która w najbliższych latach na dobre zadomowi się w polskim sektorze usług telekomunikacyjnych. To z kolei zapewni wyższe średnie prędkości przesyłania danych, większą pojemność sieci i w rezultacie o wiele większy komfort korzystania z internetu. Tempo zmian dostosowane do klientów Całkowite wyłączenie usługi 3G mogłoby mieć miejsce wcześniej, jednak operator zapewnia, że będzie odchodzić od niej stopniowo, aby klienci T-Mobile mogli łatwo dostosować się do zapowiadanych zmian. Dodatkowo sieć nie zrezygnuje z technologii 2G (używanej często w komunikacji pomiędzy urządzaniami - M2M), która może być wykorzystywana przez telefony starszego typu - praktycznie wszystkie urządzenia obsługujące technologię 3G obsługują również 2G. Ostatecz- nie, operator spodziewa się, że całkowite wyłączenie 3G nastąpi w 2023 roku. Nie bójmy się zmiany na lepsze Nie trzeba jednak czekać ze zmianą technologicznych przyzwyczajeń aż do wyłączenia sieci 3G i już dziś warto zastanowić się nad nowymi, technologicznymi możliwościami. Dla przykładu, już od przyszłego roku sieć umożliwi swoim klientom m.in. darmową wymianę kart SIM, jeśli stara karta nie obsługuje technologii LTE. Dodatkowo T-Mobile przygotował szeroką ofertę umożliwiającą obsługę najnowszych rozwiązań związanych z przesyłem danych, niezależnie od posiadanego przez nas rodzaju umowy (abonament, prepaid lub MIX). Operator zapowiada również oferty dla klientów, których nie obsługują sieci LTE. Obecnie T-Mobile oferuje swoim prywatnym abonentom oraz klientom biznesowym korzystanie z technologii VoLTE. Rozwiązanie to zapewnia nie tylko błyskawiczne nawiązywanie połączeń i dużo lepszą jakość dźwięku, ale także możliwość korzystania z internetu z prędkością technologii LTE podczas rozmowy. Operator w najbliższym czasie zamierza udostępnić technologię VoLTE również użytkownikom korzystającym z pakietów prepaid i MIX oraz swoim pozostałym klientom biznesowym. i o . • ■ • • Cłos Dziennik Pomorza 1 o materiał informacyjny ^,4.12.2020 MATERIAŁ INFORMACYJNY LSP LIFE 99,9% skuteczność ochrony Uwaga na świąteczne zakupy Ważne! Jak nie zakazić się korona wirusem w sklepie Otwarcie wszystkich sklepów ucieszyło Polaków, szykujących się do Bożego Narodzenia. Wreszcie można zrobić porządne zakupy - wybrać prezenty pod choinkę, kupić nowe ubrania. Ale, żeby móc świętować, najpierw trzeba zadbać o własne bezpieczeństwo podczas zakupów. Niebezpieczeństwo może nadejść z każdej strony Lekarze i naukowcy nie mają wątpliwości, że kluczowe jest noszenie maseczek. -Należy nimi szczelnie zasłaniać nos i usta. Zawsze i wszędzie. Tylko w ten sposób maseczki spełnią swoją rolę - ochronią nas przed kontaktem z chorym i zapobiegną zakażeniu koronawirusem - tłumaczy doktor Tomasz Dzieciątkowski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Ważne jest też mycie rąk mydłem i ciepłą wodą. Ale na nic zdają się prośby i groźby. Nie ma co się oszukiwać - nie wszyscy apele lekarzy biorą sobie do serca. Wręcz przeciwnie. Nie tylko na ulicach, ale także w sklepach, czyli w zamkniętych pomieszczeniach, ludzie chodzą ze ściągniętymi pod brodę maseczkami, albo nieudolnie zasłaniają usta szalikami lub chustami, które ostatecznie i tak opadają im na ramiona. Nawet pracownicy sklepów lekceważą przepisy i odsłaniają twarze. To żadna ochrona przed koronawirusem! Mało kto też używa płynów do dezynfekcji rąk. A to oznacza jedno - na produktach w sklepach, klamkach w drzwiach czy poręczach przy schodach też mogą być drobinki wirusa. Dlatego, żeby mieć pewność ochrony przed zakażeniem, samemu trzeba się zabezpieczyć i nosić maseczki, które same zabijają drobnoustroje. Dobrym rozwiązaniem są też rękawiczki, które uchronią nas przed dotykaniem zanieczyszczonych przedmiotów. Wybieraszsięnaświątecznezakupy? Uważaj! Tłumy w marketach i centrach handlowych sprzyjają rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Chorych na COVID-19 jest tak dużo, że właściwie w każdym sklepie można spotkać zakażoną osobę, która nawet jeśli jeszcze nie ma objawów, to już roznosi chorobę. Wystarczy, że obok ktoś kichnie lub kaszlnie, a zaraz i ty będziesz chory. Jak więc ochronić się przed zakażeniem na zakupach? Trzeba nosić maseczki, które zabijają koronawirusa. Wirusobójcze maseczki Specjaliści ze Szwajcarii opracowali już innowacyjną technologię Livinguard, która -zastosowana w tkaninie - niszczy 99,9 proc. patogenów, w tym także SARS-CoV-2, czyli wirusa wywołującego COVID-19. Jej skuteczność potwierdzili naukowcy z uniwersytetów w Berlinie, Akwizgranie i Arizonie. Technologia Szwajcarów polega na pokryciu dodatnim ładunkiem polikationowym powierzchni tkaniny. Gdy drobnoustroje osiadają na niej, od razu zostają „złapane" przez tkaninę i zniszczone ze względu na różnicę ładunku. Otoczka białkowa wirusa zostaje zniszczona i przez to sam wirus ków. Co ważne, nie parują w niej szkła okularów, ponieważ maseczkę można idealnie dopasować do twarzy dzięki regulowanym gumkom. To duża ulga. W tej maseczce wszystko widzi się zarówno na świeżym powietrzu, jak i po wejściu do sklapu. Troska o dzieci Także dzieci warto zaopatrzyć w maseczki Fine Guard Kids. To, że zazwyczaj łagodnie przechodzą COVID-19, wcale nie oznacza, że nie należy ich chronić przed zakażeniem koronawirusem. Grożą im poważne powikłania, które właśnie u najmłodszych mogą prowadzić do problemów z sercem i niewydolności krążenia. Tzw. zespół pocovidowy (określany jako PIMS) ma ciężki przebieg i wymaga leczenia w szpitalu. Lepiej więc zapobiegać i pilnować dzieci w noszeniu maseczek niż narażać je na ogromny ból i długie leczenie na zamkniętym oddziale. Dziecięce maseczki wyróżniają atrakcyjne wzory na tkaninie. Mają także mały rozmiar, dzięki czemu doskonale przylegają do dziecięcych buzi i zapewniają skuteczne ochronę. Zastosowana w nich technologia Livinguard sprawia, że na maseczce nie przenosi się aktywnego wirusa. A to przestaje być aktywny. Rozpadają się także ściany komórek bakterii. Pozostałości po tak zniszczonych drobnoustrojach nie są już groźne - albo same odpadają, albo są usuwane podczas mycia tkaniny. Tę właśnie technologię wykorzystano do produkcji maseczek i rękawiczek z serii Fine Guard. Wygoda i swoboda oddechu Firma LSP Life sprowadziła do Polski wirusobójcze maseczki Fine Guard Comfort, ich dziecięcą wersję Fine Guard Kids oraz wirusobójcze rękawiczki fine Guard Gloves. Maseczki są idealne do noszenia w zamkniętych pomieszczeniach, a więc właś-1 nie w sklepach, gdzie spotykamy najwięcej ludzi. Można w nich oddychać bez wysiłku przez wiele godzin. Tkanina jest bezzapa-chowa i przyjemna w dotyku - nie podrażnia skóry, więc nadaje się także dla alergi- www.lsplife.pl szczególnie istotne w przypadku dzieci, które ciężko upilnować, by nie dotykały twarzy, by często i dokładnie myły ręce. Dodatkowa ochrona Wirusobójcze właściwości mają także rękawiczki Fine Guard Gloves, które są wykonane z mieszanki bawełny i lycry, a więc dają znacznie większy komfort noszenia niż tradycyjne gumowe rękawiczkj. Z rękawiczkami z technologią Livinguard już nie musisz myśleć o zmianie rękawiczek za każdym razem, gdy czegoś dotkniesz. Dobrze więc sprawdzą się podczas najbliższych zakupów. > przebadane klinicznie > wielokrotnego użytku > optymalne kosztowo Fine Guard Comfort Wiktor (10 lat) Mam super fajną maskę. Jest wygodna i nie spada, jak poprzednie. Nie boję się już, że zarażę rodziców, dziadków, albo moją małą siostrzyczkę. Mogę wracać do szkoły. RgUSflBt-E iH Hm Fine Guard Glos Dziennik Pomorza Kątek, 4.12.2020 magazyn 19 Przerwany turnus w sanatorium Na razie lekarze nie wystawiąją nowych skierowań, a stare nie tracą ważności Ważne dkisenknrm Kolejka do sanatorium nie przepadnie. ale nie wiadomo kiedy znowu będzie można się w nich leczyć Sanatoria są nieczynne do odwołania. W niektórych teraz mieszczą się izolatoria, niektóre prowadzą ograniczoną działalność w zakresie rehabilitacji pozawa-łowej. Jak informuje NFZ, w związku z czasowym ograniczeniem udzielania świadczeń w zakresie lecznictwa uzdrowiskowego: • nie ma obecnie możliwości, by określić czas oczeki-wania na uzdrowiskowe leczenie sanatoryjne dla tych, którzy mają już skierowania lub musieli przerwać leczenie z powodu pandemii i zamknięcia placówki. • Obecnie lekarze nie wystawiają nowych skierowań do sanatoriów • Skierowania nie tracąważności i potwierdzane są zgodnie z kolejką, wyznaczoną przez datę wpływu skierowania do oddziału Funduszu. - Czas oczekiwania uzależniony jest od liczby składanych Sanatoria nie działają od jesieni, to już 2. raz w tym roku skierowań i liczby zakontraktowanych miejsc na dany rok - wyjaśnia Rafał Razik, rzecznik prasowy śląskiego NFZ. Jakbędą funkcjonowały sanatoria po zakończeniu pandemii? Pierwszy raz zamknięto je l kwietnia2020, a wznowiono ich działalność w czerwcu. Po wzroś- cie zachorowań znów je zamknięto. Na razie nikt nie mówi o wznowieniu leczenia uzdrowiskowego. Można przypuszczać, że po ponownym otwarciu sanatoriów będzie tak jak latem tzn. z pacjentem, który miał przerwaną kurację, skontaktuje się pracownik NFZ i poinformuje, kiedy igdzie może pojechać. Dotyczy to jednaktylko tych, którzy nie zdążyli dokończyć terapii w uzdrowisku i turnus lecznicy trwał krócej niż 15 dni. NFZ spodziewa się, że gdy sanatoria zostaną otwarte może wpłynąć do funduszu wiele zwrotów, bo pacjenci nie będą mogliwdanymterminieskorzy-stać z wyjazdu. Ze zwrotówbędą mogli wtedy skorzystaćinni. - Pacjent, którego skierowanie zostało pozytywnie zakwalifikowane na leczenie uzdrowiskowe może przyspieszyć realizację korzystając z tzw. zwrotów. Sątoskierowania, zktórychzróż-nych przyczyn nie mogli skorzystać inni pacjenci - mówi Razik i dodaje: - Pacjent ubiegający się o wyjazd z tzw. zwrotów powinien być przygotowany na wyjazd do sanatorium w terminie krótszym niż 14 dni. Informację o możliwości skorzystania ze zwrotów można uzyskać telefonicznie# pod nr infolinii 800-190-590 od poniedziałku do piątku w godzinach 8-16 lub • drogą elektroniczną wysyłając zapytanie na adres: PARTNEREM CYKLU SĄ WOJSKA OBRONY TERYTORIALNEJ Instruktor z sercem wojownika Rozmowa z kapralem Jarosławem Hardejem z 14 Zachodniopomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej w Szcze- Jest pan jednym z pierwszych żołnierzy 14 Zachodniopomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej w Szczecinie Przysięgę wojskową złożył pan jednak wcześniej. Przysięgę złożyłem 20 lipca 2018 roku w Centrum Szkolenia Sił Powietrznych w Koszalinie. Między zakończeniem kursu podoficerskiego programu Legia Akademicka a wstąpieniem do WOT brałem również udział w wielu szkoleniach rezerwy, głównie w Marynarce Wojennej w Świnoujściu oraz Dziwnowie. Zadaniem terytorialsów jest między innymi wspieranie i ochrona lokalnej społecz-nościwsytuacjach kryzysowych, ale też działania naizecz wojsk operacyjnych w czasie wojny. Potencjał służby opiera się na ochotnikach. Dlaczego postanowił pan zostać jednym z nich? Decyzję o wstąpieniu do WOT podjąłem dzięki za- 'h.m •lif.....« kpr. Jarosław Hardej, 14 Zachodniopomorska Brygada OT chętom kolegów. Gromadziłem informacje na temat Wojsk Obrony Terytorialnej. Znalazłem wiele wartościowych informacji, ale też mnóstwo różnych opinii. Bardzo lubię pomagać lokalnej społeczności, więc postanowiłem spróbować swoich sił w formacji, a jednocześnie poszerzyć zdolności i kwalifikacje. Wstąpiłem w szeregi Wojsk Obrony Terytorialnej, zamieniając pomoc w świetlicach środowiskowych, na które miałem coraz mniej czasu przez życie zawodowe, na szerzenie pomocy w mundurze. Jak wyglądało szkolenie? Czy pozwoliło panu zdobyć umiejętności przydatne również w prywatnym życiu? Wziąłem udział w tak zwanym szkoleniu wyrów- zwroty@nfz-katowice.pl W treści należy podać swoje dane: imię i nazwisko, adres, nr skierowania, prosimy również o podanie aktualnego numeru telefonu. Gdy lekarze znów zaczną wypisywać skierowania na leczenie sanatoryjne będzie obowiązywała żelazna zasada, że skorzystaniez sanatoryjnego leczenia uzdrowiskowego dorosłych możliwe jest po upływie 18 miesięcy od daty ostatniego zrealizowanego pobytu na leczeniu uzdrowiskowym. Skierowanie na leczenie uzdrowiskowe/rehabilitację uzdrowiskową w terminie 30 dni od dnia jego wystawienia przez lekarza pod rygorem utraty ważności skierowania trzeba przesłać do oddziału wojewódzkiego NFZ. Skierowanie może być przesłane przez pacjenta wskazanego w skierowaniu lub przez placówkę, która je wystawiła. Skierowanie zachowuje ważność tak długo, dopóki występują przesłanki wskazujące na potrzebę podjęcia leczenia uzdrowiskowego. Agata Pustułka nawczym, organizowanym dla osób, które styczność z wojskiem już miały. W grudniu 2019 roku, po umundurowaniu i wydaniu broni, przetransportowano nas na poligon w Wędrzynie. Na szkoleniu instruktorami byli doświadczeni żołnierze z innych brygad WOT. Uzupełnili oni wiedzę z zakresu taktyki oraz specyfikacji służby. Z pełnym zaangażowaniem „zarażali" nas swoją pasją do służby Ojczyźnie. Choć było zimno, nie pozwolili nam marznąć, prowadząc coraz to ciekawsze i bardziej sprawdzające naszą tężyznę fizyczną zadania i ćwiczenia. Kiedy zaczęła się pandemia, został pan powołany do służby na granicy. Na czym polegały pana zadania? W marcu zabezpieczałem wraz z moją sekcją granicę w Świnoujściu. Pomagaliśmy mieszkańcom strefy przygranicznej, którzy przez przejścia graniczne musieli dojeżdżać do pracy. Informowaliśmy ludzi, jak będzie wyglądała sytuacja po zamknięciu granicy. Jednocześnie wspieraliśmy Straż Graniczną SKIEROWANIA I ODWOŁANIA Potwierdzone skierowania pacjenci powinni otrzymać co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem turnusu wraz z informacją o zasadach odpłatności. Skierowanie, którego oddział wojewódzki NFZ nie potwierdził, jest zwracane lekarzowi, który je wystawił, wraz z podaniem przyczyny odmowy potwierdzenia skierowania. Za niepotwierdzenie skierowania przez oddział wojewódzki NFZ nie przysługuje odwołanie. W przypadku rezygnacji ze skierowania należy je zwrócić z podaniem na piśmie powodów rezygnacji. Za uzasadnioną uznaje się rezygnację złożoną z powodu: • wypadku losowego, • nagłego zachorowania ubezpieczonego, potwierdzonego zaświadczeniem lekarskim. i Straż Pożarną w ewidencjonowaniu osób, które przekraczały granice. Wasza misja to „obrona i wspieranie lokalnych społeczności". Jak na co dzień jest ona realizowana? Pomagamy między innymi domom pomocy społecznej, schroniskom dla zwierząt, weteranom, seniorom oraz wielu innym potrzebującym. To na przykład wsparcie zbiórek oraz transport żywności. Co ciekawe, działa grupa terytorialsów, która spędza czas z weteranami. Uważam, iż jest to potrzebne zwłaszcza teraz, kiedy seniorzy nie powinni wychodzić z domów. Bardzo ważny jest komfort psychiczny tych ludzi, a przecież niejednokrotnie bywa tak, że nie mają z kim porozmawiać. Rozmowa i kontakt z drugim człowiekiem są nie do przecenienia! Dziś w 14 Zachodniopomorskiej Brygadzie Obrony Terytorialnej jest pan instrukto-rem. Na pewno wie pan, jakie pytania bądź wątpliwości mają kandydaci do służby. O co najczęściej pytają doświad- czonego żołnierza ochotnika ico pan im odpowiada? Szkoleni często pytają o to, jak tak naprawdę wygląda służba w WOT. Niejednokrotnie zdobyte przez nich informacje są nieprawdziwe bądź niepełne. Szczęście w nieszczęściu jest takie, że bardzo łatwo poprzez przykład działań z C0VID-19 mogę im odpowiedzieć na zadane pytania. Jeśli ktoś myśli dziś o służbie, ale waha się, nie wie, czy wystarczy mu czasu, czy pogodzi pracę, szkołę i wojsko-co mu pan odpowie? Stanowczo warto sprawdzić swoje możliwości i rozwijać się w służbie Ojczyźnie! Jeśli nie są pewni lub nie wiedzą czegoś, warto przy okazji spotkań rekrutacyjnych zadać wszystkie ważne dla nas pytania. Istnieje również zespół rekrutacyjny, do którego pytania możemy skierować drogą elektroniczną. Jest jedna rzecz, o której przyszli ochotnicy powinni pamiętać. Żołnierzem się jest, a nie bywa. Kiedy pojawi się zadanie i będą potrzebni do jego realizacji ludzie, trzeba pamiętać o złożonej wojskowej przysiędze. 20 magazyn Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Żona-pracuś, córka-modnisia i cztery wnuczki. Wszystkie kobiety Bidena Aneta Radziejowska redakcja.krakow@polskapress.pl espondecjazUSA Za przyszłym prezydentem USA stoją kobiety. Na start w wyborach namówiły go córka i wnuczka, a żona, 69-letnia Jill, wzięła urlop, by towarzyszyć Joe Bidenowi w kampanii. A. trzeba przyznać, jest to kobieta wyjątkowa. Joe Biden wie, co to znaczy przeżyć tragedię. Życie doświadczyło go brutalnie aż dwa razy. Mimo to prezydent-elekt USA za każdym razem był w stanie uporać się z dramatem. Jego siłą jest rodzina. Dramat numer jeden Było tuż przed Bożym Narodzeniem, końcówka 1972 roku. Pierwsza żona Bidena wybrała się na świąteczne zakupy. Zabrała ze sobą roczną córeczkę i dwóch nieco starszych synków. Wjechał w nich traktor ciągnący przyczepę z kukurydzą. Chłopaków udało się wydostać z wraku auta Bidenów żywycz. 3-letni Beau miał połamane nogi. Rok starszy Hunter - silne urazy głowy. Żona i córeczka przyszłego prezydenta USA wypadku nie przeżyły. Pięć lat później Joe ożenił się po raz kolejny. Jego dziewięć lat młodsza wybranka, Jill, też była już kobietą po przejściach. Rozwiodła się dwa lata wcześniej. Zmieniła też całkowicie plany zawodowe, rzucając studia, które miały przygotować ją do pracy w branży modowej. Jill jest silną kobietą, nie boi się zmian. Na te studia zbierała pieniądze jeszcze w czasach szkolnych, pracując jako kelnerka. Ale gdy wreszcie się udało, kobieta od- kryła, że ten kierunek, choć wymarzony, nie jest dla niej. Zdecydowała, że jednak woli być nauczycielką. Jill inspiruje Nauczanie to dla niej nie tylko zawód i pasja. - Ja po prostu jestem nauczycielką i nic tego nie zmieni- mówi Jill. Ma ukończone trzy fakultety i doktorat z teorii nauczania. Uczyła w szkołach średnich i wyższych, a także w szpitalu psychiatrycznym dla nastoletnich pacjentów. Działa w organizacjach i związkach nauczycielskich. Jill była nietypową Drugą Damą. Nie zrezygnowała z pracy. Zdarzało się, że prowadziła zajęcia do wieczora, po czym szybko robiła makijaż i przebierała się w szkolnej łazience, żeby pojawić się u boku męża na przyjęciu w Białym Domu. Wypracowania - uczy angielskiej literatury - często sprawdzała na pokładzie Air Force Two. Jej ochrona ubierała się jak studenci i nosiła plecaki, żeby wtopić się w tło i wyglądać jak wszyscy na kampusie. W trakcie obecnej kampanii Jill mówiła, że także teraz, w wypadku wygranej, nie chce rezygnować z pracy. Jednak nie zależy to jedynie od niej. Będzie się musiał wypowiedzieć Secret Service, a także władze szkoły, w której pracuje. Nie wiadomo też, co z pandemią - niektóre uczelnie zdecydowały się kontynuować za-jęcia wirtualnie, Jill więc na wszelki wypadek zaczęła kurs, po którym dostanie uprawnienia do nauczania on-line. Jeśli zrealizuje swój zamiar, będzie pierwszą w historii USA pracującą Pierwszą Damą. Znana jest również ze swoich spontanicznych reakcji. Gdy w czasie kampanii ktoś bez maski wyrwał się z tłumu i usiłował podbiec do jej męża, natychmiast go sobą zasłoniła. Miała też całkiem sporo do powiedzenia. Dramat numer dwa Druga tragedia, przez którą musieli przejść już wspólnie z Jill, wydarzyła się raptem pięć lat temu. Beau chorował już wcześniej, ale guz w jego mózgu został wyleczony. W chwili, gdy choroba zaatakowała go powtórnie, miał 46 lat i zaczynał własną karierę polityczną. Kto wie, może gdyby żył, to raczej ten młodszy Biden starałby się o nominację; prawnik, odznaczony weteran z Iraku, prokurator. Po jego śmierci wdowa po nim i jego starszy brat weszli w związek, który przez wiele miesięcy był sumiennie omawiany przez wszystkie telewizje i prasę. Wypowiadali się terapeuci, ludzie akceptujący i potępiający i tacy, którzy sami mieli podobne doświadczenia, gdy przeżywali żałobę. Związek jednak nie przetrwał. Hunter oprócz tego, że musiał iść na odwyk, miał sprawę o ustalenie ojcostwa i alimenty. Okazał się ojcem obecnie dwuletniej "dziewczynki, ma też rocznego synka z drugą żoną. Jill zapytana w trakcie kampanii, jak udało się scalić rodzinę po tym wszystkim, odpowiedziała, że dokładnie tak samo, jak scala się naród: słuchając, dając wsparcie i nie odrzucając, nawet jeśli nie wszystko można zrozumieć. I jeszcze, że to zasługa jej męża. Ashley intryguje Pod sam koniec w kampanię włączyła się również 39- letnia córka Bidenów, śliczna Ashley. Jako dziecko była rozpieszczana przez dwóch wiele star- Żona Bidena zapytana, jak udało się scafić rodzinę po dramatach, powiedziała, że tak, jak scala się naród: słuchając i nie odrzucając Joe Biden z żoną Jill. Jeśli kobiecie uda się osiągnąć swój cel. będzie pierwszą pracującą żoną prezydenta USA. Jill jest nauczycielką, kocha tę pracę, ale męża w kampanii mocno wspierała szych przyrodnich braci. Była też oczkiem w głowie taty. Ashley wspierała ojca poza sceną, ale nie lubi się pokazywać publicznie. Siłą rzeczy porównuje się ją z Ivanką Trump. Są w tym samym wieku i obydwie mają za sobą okres buntu i rebelii. Ivankabyła związana z handlarzem narkotyków, Ashley została przyłapana przez policję na posiadaniu marihuany. Sięgała też po mocniejsze narkotyki. Obydwie, jak to się ładnie mówi, ustatkowały się przy mężach i obydwaj mężowie wyznają reformowany judaizm. Z tym że Ivanka przyjęła wiarę męża, natomiast ślub Ashley - która jak cała rodzina Bidenów jest katoliczką - był dwu wyznaniowy. Co zresztą w USA jest częstym zjawiskiem. I obydwie interesują się modą. Ivanka, zanim zajęła się intensywnie polityką, była właścicielką firmy produkującej w Chinach odzież i dodatki na amerykański rynek. Dla Ashley moda to pasja. Bidenówna z zawodu jest pracownikiem socjalnym, specjalizuje się w opiece nad dziećmi z zaburzeniami i pracuje z rodzinami zastępczymi. Praca jest dla niej - tak samo jak dla jej mamy - bardzo ważna. Moda to hobby, Ashley skupia się bardzo na etyce pozyskiwania materiałów. Zyski z zaprojektowanej przez siebie kolekcji przekazuje na cele społeczne. Rodzina Bidenów spędza razem, w różnych konfiguracjach, większość weekendów, wakacje, święta. A jest to całkiem spora gromadka; 77-letni Joe ma siedmioro wnucząt, w tym cztery praktycznie dorosłe wnuczki, które na zmianę włączały się w jego kampanię. Najstarsza, 23-letniaNaomi, córka Huntera, skończyła prawo i jako jedyna z rodziny ma publiczne konto na Instagramie, które daje wgląd w ich rodzinne życie. Następna, Finnegan - też córka Huntera - jest studentką i to ona najczęściej towarzyszyła dziadkowi w tej kampanii, a także organizowała własne spotkania, na których namawiała młodzież na głosowanie. To najbardziej towarzyska dziewczyna z całej gromadki i jedyna z lekkim zacięciem do pokazywania się na scenie. Kolejna, Maisy, ma obecnie 18 lat i jako dziecko często towarzyszyła parze wiceprezydenckiej w podróżach. Jej najbliższą przyjaciółką jest Sasha Obama, z którą bawiły się razem w Białym Domu i nie przerwały kontaktu, gdy kadencje ich ojców się skończyły. Obydwie rodziny urządziły im niedawno wspólne przyjęcie z okazji ukończenia szkoły. 16-letnia Natalie jest córką nieżyjącego Beau i choć najbardziej nieśmiała i najcichsza z całej tej czwórki, to ona wygłosiła w trakcie Konwencji Demokratów przemówienie o tym, jak kochaną i niekonwencjonalną babcią jest Jill. Podziwiała ją zwłaszcza za talent do dowcipów i to, że Jill wstaje o piątej rano, by przed wyjściem do pracy zrobić trening. Ivanka Trump ustanowiła precedens: zaczęło istnieć nowe zjawisko pt. Pierwsza Córka -w dodatku miała ona swoje biuro, pracowników, korzystała z transportu rządowego i ochrony, jeździła na spotkania na szczycie i reprezentowała USA, a przy okazji nawiązywała liczne kontakty biznesowe. W Waszyngtonie szepcze się, że od tej pory córki następnych prezydentów mogą to powtarzać. A jak córki, to i wnuczki. Ale raczej wszystkie „domowe kobiety" prezydenta ograniczą się do uczestniczenia wróżnych mniej formalnych przyjęciach, pokażą się czasem, pewnie sprawią kilka niespodzianek strojami (bo lubią się czasem interesująco ubrać) -ito wszystko. Powołanie Ivanki i jej męża na stanowiska starszych doradcówbyło wielkim błędem Donalda Trumpa. Krytykowali to i jego zwolennicy, i przeciwnicy. Może kobiety Bidena będą wyłącznie jego atutem. ©® Glos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 artykuł reklamowy ARTYKUŁ REKLAMOWY Ta metoda może szybko pomagać przywrócić zdrowy rytm wypróżnień! W ten naturalny sposób możesz poprawić pracę Twoich jelit! Masz szansę zmniejszyć kolki. zaparcia i wzdęcia! Chcesz móc zapomnieć o długich i męczących wizytach w toalecie? Masz dość uczucia pełności i krępujących gazów? Jeśli tak, prawdopodobnie mamy dla Ciebie rozwiązanie - wystarczy, że jak ponad 355 tys. Polaków skorzystasz z naturalnej metody, która może poprawić perystaltykę jelit i normować rytm wypróżnień. Dzięki niej masz szansę zmniejszyć ból, stres i wstyd, jaki wywołują zaparcia i wzdęcia. i Co tam zaparcia, wezmę coś na przeczyszczenie i przejdzie - zapewne chociaż raz w życiu w Twoim otoczeniu padło to zdanie. Może nawet z Twoich ust. 1 owszem, czasem takie środki mogą pomóc, jednak przynoszą krótkotrwałą ulgę. Ponadto, ich częste przyjmowanie może podtru-wać Twój organizm - to zwykła chemia, która zawsze zostawia po sobie ślad, a nawet może przynieść skutki odwrotne od oczekiwanych. Osoby stosujące regularnie środki przeczyszczające mogą doprowadzić do tego, że w końcu ich metabolizm zniknie całkowicie. Spędzają godziny w toalecie bezskutecznie próbując się wypróżnić. Jednak jedyne czego się doczekiwają, to tylko nasilające się wzdęcia, gazy i kolki. Wiele osób w Polsce przyznaje się do problemów z zaparciami i trawieniem. Wśród nich jest pani Joanna z Piły, która popełniła katastrofalny błąd, jakim jest częste stosowanie herbatek i innego rodzaju metod przeczyszczających. „Dzień dobry, mam na imię Joanna i chcę Cię przestrzec przed nadmiernym stosowaniem środków przeczyszczających. Zamiast nich lepiej jest wybrać inną, naturalną metodę, która może „naprawić" Twoje jelita i poprawić ich pracę. Nigdy bym nie podejrzewała, że opowiem publicznie o takim wstydliwym problemie. Ale wiem, że dzieląc się swoją historią mam szansę pomóc tysiącom osób zmniejszyć podobne męczące dolegliwości. Ta naturalna metoda daje szanse na: • poprawę pracy jelit. uregulowanie przemiany materii, zmniejszenie uczucia rozpierania i bólu brzucha Dałam się nabrać na fałszywe obietnice Większość środków zamiast likwidować dolegliwości w zarodku, łagodzą na chwilę ich objawy. NIE LEKCEWAŻ TEGO PROBLEMU! Jeśli cierpisz na zaparcia, czujesz się ociężale i słabo, miewasz z tego powodu gorszy nastrój, oznacza to, ze Twój organizm może być zaatakowany toksynami, a stąd jest już tylko krok do poważnych dolegliwości. Nie można bagatelizować zaparć, ponieważ są one objawem problemów jelitowych. Zalegające w nich resztki pokarmów fermentują i uwalniają się do krwioobiegu, zatruwając organizm, a tym samym powodują bóle głowy, złe samopoczucie, a nawet problemy skórne. Długo lekceważone dolegliwości mogą doprowadzić do poważnych powikłań, toteż nie wolno zwlekać z rozpoczęciem terapii. Herbatki przeczyszczające i inne popularne metody tak naprawdę spowalniają metabolizm, a tym samym mogą jedynie pogłębiać problem zaparć. No i ja się dałam na to złapać. Skręcało mnie, nie mogłam się normalnie wypróżnić, bulgotało mi w jelitach, a brzuch miałam wiecznie wzdęty jak balon. Doszło nawet do tego, że miałam obsesję - ciągle chodziłam do toalety z nadzieją, źe tym razem uda się wypróżnić. Wspomagałam się jak tylko mogłam, jadłam jabłka i śliwki na kilogramy, ale nic nie pomagało. Raz byłam już tak zrezygnowana, że zastosowałam mnóstwo środków przeczyszczających pod rząd i dopiero to przyniosło jakiś efekt. Pomyślałam, że tak dłużej być nie może więc zasięgnęłam rady wśród znajomych i usłyszałam: Następnym razem zapal sobie pa-pieroska i wypij kawkę, a problem się rozwiąże. Od razu pójdzie gładko! - myślałam, że padnę po takiej radzie. A już na pewno, jeśli się będę do niej stosować, bo to prosta droga do zawału i wrzodów. Doprawdy, świetny sposób na pozbycie się zaparć. Absurd! Uratowała mm. zbawienna mec natur* Jako, że łatwo dostępne środki przeczyszczające tylko pogarszały moją sytuację, a znajomy nie był zbyt pomocny, udałam się do specjalistki od naturalnych " kuracji. Wyjaśniła mi, że chcąc zwalczyć zaparcia nie wolno niszczyć układu trawiennego. Zamiast tego trzeba zmusić jelita do naturalnej pracy. Zaleciła mi suplement, który ma w składzie mieszankę ziół, używanych od wieków na tego typu problemy, w bezpiecznej dawce. Pierwszą dawkę wzięłam od razu po powrocie do domu, pełna nadziei, źe mi pomoże. Na szczęście nie zawiodłam się - już po niedługim czasie zmniejszyły się wzdęcia i nie skręcało mnie już aż tak w brzuchu. Potem, aż nie mogłam uwierzyć, zaparcia zmniejszyły się! Z każdym dniem stosowania było tylko lepiej. Teraz już nie muszę przeżywać męczarni w toalecie i mogłam zapomnieć o wstydliwych gazach i bólach brzucha. Nareszcie czuję się dobrze i lekko, a moja cera nigdy nie była piękniejsza. Co za ulga!" Środek, który iwspiera układ trawienny Roślinny środek pomagający zmniejszać zaparcia to metoda, która może poprawiać napięcie mięśni i wspomagać układ trawienny. Inne metody przeczyszczające mogą działać na niego agresywnie i zamiast uwalniać organizm od zaparć, potęgować je. Większość osób, które stosowały tę w pełni naturalną metodę przyznało, że już po pierwszej dawce mogło zmniej- Twoje zdrowie zależy również od prawidłowej pracy jelit' szyć zaparcia i uczucie pełności, minimalizując też wstydliwe wzdęcia i gazy. Ponadto, uciążliwe kolki przestały być tak dokuczliwym problemem. Podobnie stało się z innymi dolegliwościami gastrycznymi. Natomiast, dzięki oczyszczeniu organizmu ze złogów i toksyn, zmniejszyły problemy z cerą i brzydkim zapachem z ust. Jeśli chcesz: • wyregulować rytm wypróżnień... ^ ... . . • złagodzić kolki i ból brzucha, • • ' mieć szansę pozbyć się zaparć, ■ oczyścić organizm z toksyn, ' zmniejszyć gazy i wzdęcia Skorzystaj z tej naturalnej metody opierającej prace Jelit! Preparat zmniejszający zaparcia od niedawna dostępny jest w Polsce w sprzedaży tel. Jego zamawianie jest proste i bezpieczne - za produkt zapłacisz dopiero przy odbiorze. Niewarto zwlekać ze złożeniem zamówienia, ponieważ pierwsze 100 osób, które dodzwoni się na podany poniżej numer, otrzyma bardzo atrakcyjną zniżkę! t&m 'Wyjątkowa Świąteczna fronwga! Tylko do 7 grudnia 2020 r, świąteczna zniżka dla 100 pierwszych osob! Zrób prezent sobie lub bliskim z rabatem -73% i zadzwoń: 56 300 3215 ^ *00 poniedziałku dc recfcfe;--. 8 ?;:]-2C:00 fl ul Zwykłe poręczenia lokalne bez óodaiko* opt.r ^Szczegóły oraz informacje dotyczące procedury zwrotów i reklamacji dostępne są pod adresem: www.grouptcm.com 22 magazyn Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Medialne doniesienia pokazują, że w ostatnich miesiącach na złodziejską ścieżkę wkroczyły osoby dotąd rzadko na niej spotykane Zuchwałe kradzieże w maseczkach r\ Małgorzata Oberłan Im <* ? malgorata.oberian @po!skapress.pl i i Prawo „Legalnie" zamaskowani kradną recydywiści, ale i nowi złodzieje, jak mówi o nich sklepowy personel. Chyba nikogo obowiązek zakrywania twarzy tak nie rozzuchwalił, jak ich. Mamy nową plagę kradzieży w sklepach. nwa czekoladowe mikołaje i dwie paczki herbatników - taki łup zgar-I ' nął w małym sklepie spożywczym przy ul. Szczytnej na starówce w Toruniu pewien osiemnastola-tek. Fanty były warte zaledwie 20 złotych, ale delikwent trafił w połowie listopada do aresztu. Przesada? Rzecz do dyskusji. Przyłapany przez personel złodziej uderzył pracownika torbą. Obezwładniony i przejęty przez wezwaną policję szybko usłyszał zarzuty. Przed sądem może odpowiadać za laadzież szczególnie zuchwałą, która po latach, mocą tarczy 4.0, wróciła niedawno do Kodeksu karnego. Grozi za nią nawet osiem lat więzienia. Pytanie, czy taką prawną ekwilibrystyką rządowi faktycznie uda się zatrzymać plagę kradzieży... Z chęci pomocy sklepikarzom 0 tym, że złodziejstwo sklepowe się nam w pandemii rozpleniło, poinformowało samo Ministerstwo Sprawiedliwości. Przykre informacje ogłosiło nie bez powodu, bo uczyniło to przy okazji wspomnianej tarczy 4.0. „W czasie epidemii nastąpił duży wzrost liczby kradzieży. Na przykład w Warszawie 1 okolicach było ich w marcu więcej o 37,5 proc., a w kwietniu - o 32 procent. Okradanie w czasie pandemii sklepikarza, który ledwo może utrzymać się na rynku, należy traktować tak, jakby ktoś okradał powodzian. A kradzieże w czasie klęski żywiołowej od lat traktowane są w nauce prawa karnego jako przykłady wyjątkowej zuchwałości, która zasługuje na szczególne potępienie. Dlatego jako nowy typ przestępstwa, zagrożony surową karą do 8 lat więzienia, wyszczególniamy kradzież zuchwałą, dokonaną m.in. w sklepie" - wyjaśnił resort w komunikacie. W środowisku prawniczym nieco się zagotowało, bo owa „zuchwałość szczególna" niespecjalnie w przepisach została doprecyzowana, dając szerokie pole do interpretacji, ale handlowcy generalnie byli „za". Trudno im się dziwić, skoro wielu z nich doświadczyło owej zuchwałości osobiście. Słowa przedstawicieli resortu wyjaśniające, że ta zmiana prawna została „podyktowana chęcią pomocy przedsiębiorcom, którym brakuje skutecznych narzędzi do walki z zawodowymi złodziejami sklepowymi", trafiły na podatny grunt. Zamaskowani pokazują ..fucki" kamerom - Idą jak po swoje. Kamerom pokazują „fucki" - mówi pan Dariusz, doświadczony ochroniarz w jednej z Biedronek. -Pracuję w ochronie już ładnych parę lat. Osiwiałem podczas Nowi złodzieje to coraz częściej starzy klienci. Niektórych znamy od lat Nadal przychodzą pocrtebimlckpialcprzy okazji kradną kawę albo słodycze. Co ten wirus z narodem zrobił... sprzedawczyni pracy w dzielnicy z blokami socjalnymi. Myślałem, że bardziej bezczelnych „gieroji" już nie spotkam. Ale się myliłem... W pandemii, jak mówi, złodzieje rozzuchwalili się maksymalnie. Obowiązek noszenia maseczek bardzo im się spodobał i pomógł w robocie. Chyba nikt go tak skrzętnie nie przestrzega, maskując się po same brwi, jak sklepowi rabusie właśnie. Świadomość tego, że na monitoringu nie nagra się ich twarz, dodaje im skrzydeł. - Recydywa w maskach kradnie starymi sposobami, tylko częściej i bezczelniej -kontynuuje pan Dariusz. -Działają grupowo, na przykład w takiej konfiguracji: jeden czeka w samochodzie przed sklepem, dwóch - trzech wchodzi do obiektu. Kradnie jeden, drugi go zasłania, odwraca uwagę, trzeci asekuruje w razie czego. Potem myk do auta i odjazd. W jeszcze gorszym położeniu niż sklepy z ochroną, choćby jednoosobową na zmianie, są prywatne spożywczaki osiedlowe, dzia- łające często do godziny 23 Żabki albo czynne nawet w weekendy, do nocy, delikatesy. W nich właściciele czy franczyzobiorcy najczęściej na ochronie oszczędzają. - Same gonimy tych drani. Ale zanim wyskoczę zza lady i pleksi, zdejmę przyłbicę, to... szukaj wiatru w polu. Szczególnie o zmroku. Przestałyśmy wzywać za każdym razem straż miejską czy policję, bo to już nie miało sensu przy drobnicy, czyli dwóch piwach albo czekoladzie. Zgłaszamy tylko grubsze kradzieże - nie kryje pani Iwona, ekspedientka z pewnych toruńskich delikatesów. Nowi złodzieje? To także... starzy klienci W tych delikatesach akurat, które przed pandemią działały nawet całodobowo i w ofercie mają szeroki wybór alkoholi, do awanturnictwa i kradzieży panie sprzedawczynie są nawykłe. Ciężkim szokiem, jak to określają, są dla nich nowi złodzieje. - Są to coraz częściej starzy klienci. Niektórych znamy od lat. Mieszkają po sąsiedzku. Nadal przychodzą po chleb i mleko, ale przy okazji kradną kawę albo słodycze. W życiu by człowiek nie podejrzewał, że akurat ten klient, ta klientka... Boże, co ten wirus z narodem zrobił -wzdycha sprzedawczyni, a koleżanki potakują. Nowi złodzieje kradną z biedy, w którą wpędziła ich pandemia? Czy może i na nich źle podziałał obowiązek maskowania się? Prawdopodobnie czynniki te mogą się nakładać. Medialne doniesienia z całego kraju pokazują, że w ostatnich miesiącach na złodziejską ścieżkę wkroczyły osoby dotąd rzadko na niej spotykane. A to przyłapano 66-letnią emerytkę w sklepie spożywczym, a to licealistkę w drogeryjnej sie-ciówce, innym znów razem wpadł dziadek na targowisku. Realna ochrona czy populizm? Jak chronić handlowców przed kradzieżami? W opinii wielu prawników, na pewno nie takimi chwytami jak wprowadzanie do Kodeksu karnego „kradzieży szczególnie zuchwałej" i to przy okazji uchwalania kolejnej tarczy an-tykryzysowej. Populistycznym posunięciem nazwał to wprost na swoim blogu „Dogmaty karnisty" dr Mikołaj Małecki z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Dr Małecki przypomina, że przepisy zostały przyjęte przez większość sejmową 4 czerwca 2020 roku w ramach ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych, udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami C0VID-19 (sic!). „Ministerstwo Sprawiedliwości wytwarza wrażenie, że nowe przepisy związane są merytorycznie z panującą epidemią koronawirusa. W krótkim fragmencie aż trzykrotnie powtórzono, że chodzi o czas epidemii, czas pandemii i czas klęski żywiołowej. (...) Wynika więc z tego jasno, że powodem omawianych zmian w prawie karnym ma być stan epidemii, a uzasadnieniem surowszych kar - szczególna sytuacja wywołana epidemią. W żadnym miejscu uchwalonej ustawy nie odnajdziemy jednak żadnego przepisu, który wskazywałby na to, że wprowadzone zmiany mają dotyczyć właśnie szczególnego czasu epidemii i zwiększać ochronę sklepikarzy w tych okolicznościach. Tego rodzaju rozwiązanie wymagałoby określenia czasu obowiązywania nowych regulacji, a więc posłużenia się tak zwanym przepisem czasowym (ustawą czasową)" - pisze dr Mikołaj Małecki. Nie tylko w opinii tego karnisty powrót „kradzieży szczególnie zuchwałej" do polskiego kodeksu - tak nieprecyzyjnie opisanej, jak to się stało - to tylko próba stworzenia wrażenia, że państwo reaguje na zagrożenie. Z nowego przepisu nic szczególnego jednak nie wyniknie, bo raczej żaden sędzia przy zdrowych zmysłach nie wyśle do więzienia choćby takiego osiemnastolatka z Torunia, który wpadł z mikołajami i ciastkami. Nawet jeśli uderzył kogoś z rozmysłem torbą. A nawet gdyby taki się znalazł i odsiadkę delikwentowi zafundował, to ten zapewne wyjdzie po niej z podniesionymi kwalifikacjami w złodziejskim fachu. Jak zatem w pandemii skuteczniej bronić handlowców? Tego akurat karniści, tropiący prawne absurdy i populizmy, nie podpowiadają. Być może trudno jest o recepty w czasie, w którym nie sprawdzają się także standardowe modele socjologiczne, psychologiczne czy ekonomiczne. ©® 24 krzyżówka Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 powtórny egzamin zachmurzone podczas ulewy Juliusz, władca Rzymu *- jednost ka pracy przy-prawa do pizzy film z Michaelem Douglasem przyprawa kuchenna sklejka dla modelarza -> mieszana w tenisie -V sekrety zawodu dół pod fundamenty domu oficer w wojsku domena Stanisława Tyma obszary zielone egipski faraon występ zespołu Deep Purple gazetowy odrobina zamykanie w więzieniu wysokie drzewo _ i 1 i \ l ł l unikat niewygodne łóżko 1 \ ł T" wielka ilość - dokucza na pustyni - f 24 maiy-narslcie łóżko - wręczany solenizantowi - 15 zjednoczone Arabskie - zmartwienie, ambaras - 3 gwarowo 0 dziku -*• ... Fox, aktorka USA - 10 Trafan-kow-ska, aktorka d'.f i na złe" - 25 »Czt?lX ... roku*, cykl koncertów skrzypcowych - 11 r 13 imię psa podwórzowego młodszy brat Kaina przełożony w klasztorze pływają W rosole chorobliwy majak 23 Wilhelm, legendarny kusznik brane za pas sportowa ekipa otwór w baku w instalacji hydraulicznej szkolna sala nazwa przedmiotu dawny tytuł grzecznościowy ^ \ i - 1 l część ołtarza nad stołem i —► i i sucha w czasie suszy but z cholewką i —► l \ i wzrost gospodarczy - rybka z "kreskówki - produkt wulkanizacji kauczuku ptasie amory pospolite oszustwo uczestnik corridy koń w łaty roztwory koloidowe - Cyprian Norwid, poeta - 12 huncwot, szelma - i 1 ł u i \ Neeson, aktor - futro z tchórzy - handlowe porozumienie - 8 polski autobus - 14 potocznie o narkotyku i barnów jrenumeratę Głosu! artystyczna kradzież miara pojemności jednostka masy V egipski r ♦ \ u i ł 9 i Tomasz, aktor z filmu „Ciacho" wersja Opla ... Orła Białego rodzinna wyspa Odysa aktor grający role dramatyczne kwestia aktora wymow- nyu ruch ręką turecka łódka r l * ł - 4 \ i li la i ■]& mmm Uikium ti> , członek kapituły mała krótki żal w kolanie sss—...... >*53Ł. r afrykański lud w RPA stolica Państwa Środka willa Szymanowskiego pisemna obietnica szkolny internat skaza na honorze górski w wyścigu 1 i ■ prastary dąb na Kielec-czyźnie \ 1 odbiera nagroda Zadzwoń pod numer. 943401114, "C- 16 od poniedziałku do piątku, w godzinach od 9.00 do 15.00 zespół ośmiu muzyków np. ss» szatan w filiżance Robert, kierowca Formuły drewno topoli drżącej pod rządami sołtysów trawiasta roślina zielna pościelowa lub osobista presja rządy . w dawnej Rosji r~ l naczynie stołowe chroni małą dętkę -> Abrahama choroba stawów ~v głos wrony gbur, arogant - i ł ł 2 polski pies myśliwski -1 ł i bryły lodu na rzece i 1 ściana nasypu 22 niezawo-dowiec Wenus z... polska telenowela licha sztuka gospodarz z Podhala i i duże naczynie porcja ryby brak połysku - opiekacz do grzanek imię .Teligi, zeglarza TT~ Buzek, aktorka z filmu „Rewers" Marek, kompozytor 1 Arabski Jan futrzany szal ł i bonifikata Starski dawna machina wojenna imię papieży 17 ł kobiecy powab - 1 18 .PP . wiośnie irański złoty i 4 tkanina na szaty liturgiczne fiskalna w samie TT 1 7 normy postępowania - 5 rycerskie słowo honoru - \ lata-& z bajek - \ ł do udowodnienia - cyfra bez znaczenia - 20 postawią piec kaflowy - 19 matka Apollina - Wallenrod ssak morski 6 spokrewniony z wroną - pierwsze mleko matki - grecka Bogini niezgody - TT" imię Sari, śpiewaczki - spółdzielnia rolnicza w ZSRR - produkcyjna w fabryce - 21 1 2 3 4 5 1 I6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 25 utworzą rozwiązanie - sentencję łacińską. IMZaa 3IM13ZSM Va3IM10 0101Z :3INVŹVlAAZ0y Litery z pól ponumerowanych od 1 do 25 utworzą rozwiązanie - sentencję łacińską. IMZaa 3IM13ZSM Va3IM10 0101Z :3INVŹVlAAZ0y Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 Drobne Nieruchomości DZIAŁKU GRUNTY SPRZEDAM działki 1,1 ha i 3,2 haSzczeglino, tanio 571808954 DZIAŁKI. GRUNTY KUPIĘ kupię ziemię rolną do 1 hektara, 609-499-555. garaże blaszane nowoczesne -drewnopodobne, 798-710-329 009929062 GARAŻE Blaszane BRAMY Garażowe noDucmr KOJCE dla Psow Najniższe CENY Różne wymiary Transport cały kraj Montaż Wmm Dogodne RATY 94-318-80-02 58-588-36-02 59-727-30-74 www.konstal-garaze.pl 91-311-11-94 95-737-63-39 512-853-323 POŚREDNICTWO "omega" - wyceny, obrót Słupsk, ul. Starzyńskiego 11, tel. 598414420,601654572 www. j nieruchomosckslupsk.pl NIERUCHOMOŚCI 577 410 005 ul. Zwycięstwa 10, Koszalin, w godz. 9-17 iw Uwaga! Stała prowizja za sprzedaż mieszkania. Zapłacisz tyiko 2500 zł brutto!!! Bez względu na cenę... I wwwiprodaheim.pl J DOMY NA SPRZEDAŻ!!! SIANÓW DOM 360 m2, DZIAŁKA 3 tys. m2 1 min. 650 tys. zł „zadbany, b. ładny..." PODAMIROWO cena 2,9 min. zł, „Luksusowa POSESJA nad samym jeziorem Jamno" ŁABUSZ nad jez. Jamno, dom 170 m2,480 tys. zł TYMIEŃ dom 306 m2, działka 2,2 tys. m? MIELNO SZEREGÓWKA 150 m2 od 580 tys. zł MIELENKO 180 m2, dz. 967 m2, „PIĘKNY" KOSZALIN ul. Wąwozowa dom + stolarnia oraz w: Strzeżenicach, Mścicach, Białogardzie, Kołobrzegi) i innych miejscowościach. Tel. 577 410 005 www.prodaheim.pl szukam średniego pokoju do wynajęcia w domku. Tel 663304622 Handlowe STAROCIE itp. kupię, 506022528. MATERIAŁY BUDOWLANE ! NAJTANIEJ Używane konstrukcje stalowe, blachy dachowe, profile i rury Stalowe tel.88900900l NIEMICA złom kupię, potnę, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135. ogłoszenia drobne 25 REKLAMA r 039966140 BEZPŁATNIE Przyjmiemy do sprzedaży mieszkania w rejonach: Nasz Dom Przylesie Na Skarpie dołącz do grona zadowolonych Klientów (obok Związkowca) tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl I piętro, balkon 2 pok. rej. Moniuszki 230 000,- do negocjacji % •> pilna sprzedaż 2 pok. balkon tylko 189 900,- rej. Wańkowicza 44 m2, balkon, po remoncie tylko 259 000,- rej. Radogoszczańskiej J Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM toyota Avensis, sedan 2012r 1.8 benz. przebieg ok. 122000 km. 2 komplety felg z oponami Kontakt: 509-261-661 OSOBOWE KUPIĘ abaskus -Auto skup tel. 533-299-577 Absolutny skup aut, 728773160. AUTO skup wszystkie 695-640-611 CIĘŻAROWE, DOSTAWCZE SPRZEDAM KIA Pregio, 2.7D (2001), pierwszy właściciel, 696036049 tłumiki, katalizatory, złącza. Czekaj Zbigniew. Koszalin, Szczecińska 13A (VIS). Tel: 94-3477-143; 501-692-322. KUPIĘ stary samochód lub motocykl, min. 40-letni. Może być niekompletny lub uszkodzony, 609-499-555. Finanse biznes EHHS KREDYT 50 tys. rata 545 zł RRSO 8,3%. Tel. 730 809 809 KREDYTY tanio Słupsk, 609300225. ZATRUDNIĘ budowlańców tel. 508-158-100 elektryk - praca od zaraz/ NIEMCY -tel. 774270543 Cert. 9875 malowanie, tapetowanie, docieplenia - praca od zaraz/ NIEMCY -tel.774270543. Cert. 9875 Mechanik samochodowy. Koszalin,tel 504 038 700. panie do sprzątania z orzeczeniem w Szczecinie. Umowa o pracę. TEL 664032479_ praca w OPIECE NIEMCY. Legalne zatrudnienie, stawki do 1600 euro. Tylko sprawdzone oferty, elastyczne terminy wyjazdów, bezpłatny transport. Bonus świąteczny do 300 euro na rękę. ZADZWOŃ TERAZ: 505 404 214, 501409214. pracownika do obsługi maszyn rolniczych w gospodarstwie rolnym, gmina Kępice, 603345955. pracownika na fermę drobiu rzeźnego, gmina Kępice, 603345955. pracownika ogólnobudowlanego-elewacje Koszalin tel. 602-213-532. stolarz - praca od zaraz/ NIEMCY -tel. 774270543 Cert. 9875 ŚLUSARZ/ spawacz - praca od zaraz/ NIEMCY - tel. 774270543 Cert. 9875 w gospodarstwie mlecznym, z doświad.- zamieszkanie, 517-433-784 zatrudnię spawacza, ślusarza. Stała praca. Koszalin tel. 883371404 zatrudnię sprzątaczkę - Koszalin, tel 883371404 Zdrowie NEUROLOGIA spec. Neurolog. NFZ. Bez kolejek. Codziennie. Koszalin, 605-284-364. alkoholizm - esperal 602-773-762 Usługi Rolnicze AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma pralki Naprawa w domu. 603775878 B U DO W LAN O- RE MON TO WE remonty od A do Z tel.660-683-933 wykończenie wnętrz, 691461552 INSTALACYJNE gazowe urz.junkersy,kuchenki. Naprawa/wymiana. 606-579-846 hydrauliczne, tel. 607703135. MONTAŻOWE skręcanie mebli z paczek.698996711 PORZĄDKOWE CZYSZCZENIE dywanów, 889-571-282 ATRAKCYJNA dojrzała, 661177611 sprzątanie strychów, garaży, piwnic, wywóz starych mebli oraz gruzu w big bagach, 607-703-135. Matrymonialne poznam uczciwą Panią do lat 60-szczupłą. Stały związek. Tel.798349889 Różne KASA za stare książki 609-643-399 MASZYNY ROLNICZE KUPIĘ ciągnik i przyczepę 669 038 326 KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 535135507. ZWIERZĘTA HODOWLANE sprzedaż kur rocznych oraz kurek odhodowanych tel. 785-188-999 Towarzyskie Poszukuje do projektów realizowanych na terenie Niemiec, Węgier, Słowacji i Polski / Specjalistów do obróbki elementów blaszanych karoserii (Aluminium / Stal) / Mechatroników oraz elektromechaników samochodowych (Flashen / Codierung) / PDR - Techników / Bojlarzy Oferujemy: > Atrakcyjne wynagrodzenie > Możliwość rozwoju fachowego > Realizacje projektów przy najnowszych > Elastyczne formy zatrudnienia technologiach produkcji samochodów elektrycznych > Zakwaterowanie, dojazd do miejsca info@aqs.pl www.aqs-automotive.pl Tel.:+48 (0) 61 6570765 26 sport Głos Dziennik Pomorza Piątek, 4.12.2020 AML Słupsk ma medale i rekordy Lekkoatletyka dla każdego Bardzo dumny słupszczanin Igor Krzeszowski stoi na podium nr 1 S8*»I!IS Zawodniczka Nikola Ziniewicz Jakub Wilczewski ze Słupska (AML) na czele biegu na 600 m prawie frunie nad poprzeczką Lekkoatletyka Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekraszl@polskapress.pl Słupscy reprezentanci Akademii Młodego Lekkoatlety zdobyli 9medali (3 złote, 5 srebrnych. 1 brązowy) w ogółnopoł-skim finale " Lekkoatletyka dla każdego" w Toruniu. Słupsk wygrał klasyfikację medalową. 'lekkoatletyka dla każdego" to program prowadzony od 2014 r. przez Polski Związek Lekkiej Atletyki. Jego patronem jest Ministerstwo Sportu i Ministerstwo Edukacji. Tegoroczne zawody odbyły się w dwóch kategoriach wiekowych: U-13iU-15. Niektórzy słupszczanie poza medalami poprawili również swoje rekordy życiowe. Słupskie osiągnięcia w U-13 - złoto: Martyna Woźniak (2008)- skok wzwyż (I56cm to najlepszy te- goroczny wynik w Polsce w tej grupie); Igor Krzeszowski (2008) - bieg na 6om (8,08 s -najlepszy rezultat w kraju w2020 r. w tym roczniku; srebro: Oksana Pestka (2008) - bieg na300m (44,55 s); brąz: Lena Gawlik (2008) - rzut piłką lekarską 2 kg (9.60 m). Dorobekme-dalowy w stawce U-15 - złoto: Milena Patejuk (2006)- skok wzwyż (i67cm) - słupszczanka jest liderką w tabeli ogólnopolskiej w swoim roczniku; srebro: Milena Czepiel (2006) - w bieg na 300 m (43,8is), Melisa Gładikowska (2006) - kula 3 kg (11.46 m), Ignacy Wawierowicz (2006) - kula 5 kg (12.90 m -r.ż.), Jakub Wilczewski (2006) -skok wzwyż (I77cm- r.ż.). Trenerami medalistów są: Tomasz Czubak, Bernadeta Kopeć, Mirosław Witek, Mateusz Diak, Wojciech Rumiński, Andrzej Naszko. Brawo dla wszystkich! Oksana Pestka biegnie na 300m Skacze wzwyż Martyna Woźniak Porażka Bytovii Bytów z GKS Katowice. Błędy bezlitośnie wykorzystali Pttkarwćna-Hligiu Jarosław Stenceł jaroslaw.stencel@polskapress.pl W spotkaniu 16. kolejki II ligi, Bytovia Bytów uległa zespołowi GKS Katowice 1 -2 (1:0). Na początku niezła akcja Deleu, ale golkiper gości nie dał się zaskoczyć. Później po strzale gracza Bytovii piłka minimalnie minęła dalszy słupek. W18. minucie gospodarze objęli prowadzenie. Po rzucie rożnym i zamieszaniu w głównej roli był Deleu, piłka trafiła do Kacpra Sezonienko, który z kilku metrów płaskim strzałem trafił w krótki róg. Następnie strzał z dystansu wybronił Mrozek. Pod koniec pierwszej połowy z 15 metrów strzelał Marcin Urynowicz. Marcin Staniszewski już czekał, by złapać piłkę, ale ta odbiła się jeszcze od nogi obrońcy Bytovii i wpadła do siatki. W drugiej połowie silnie w krótki róg strzelał Urynowicz, ale Staniszewski obronił. W 74 minucie strata piłki przez bytowian na połowie boiska. Goście szybko rozegrali akcję. Z prawej strony wzdłuż bramki zagrał Arkadiusz Woźniak i Dominik Kościelniak dopełnił formalności. Wyprowadzając swój zespół na prowadzenie. Wyrównać mógł Łukasz Wasiak, ale na 5 metrze uderzył wprost w bramkarza. - Na pewno nie zasłużyliśmy na porażkę, bo tak naprawdę sami sobie strzeliliśmy pierwszą bramkę. Drugą straciliśmy w środku pola, gdzie wiemy, że Katowice bardzo dobrze grają z kontrataku. Jeśli chodzi o pierwszą połowę, to praktycznie wyłączyliśmy atuty gości, czyli bardzo mocne boki, które naprawdę nic nie mogły zrobić. Jak oni nie mogli, to niestety my zrobiliśmy, bo przy niegroźnej sytuacji po nieporozumieniu z bramkarzem tracimy bramkę. Do tego momentu Katowice nie miały żadnej sytuacji bramkowej i szkoda, że do szatni dostaliśmy tą bramkę. Jestem zły troszeczkę na zawodników, bo robiąc analizę tego zespołu przygotowywaliśmy się do tego, by wyłączyć te bardzo mocne boczne sektory zespołu GKS. Niestety tak się dzieje, że przed Mikołajkami rozdajemy prezenty - powiedział Adrian Stawski, trener Bytovii. BYT0V1A BYTÓW - GKS KATOWICE 1-2 (1:1) Bramki: 1:0 Kacper Sezonienko (18), 1:1 Marcin Urynowicz (45), 1:2 Dominik Kościelniak (74) Bytovia: Marcin Staniszewski - Filip Dymerski (86 Kuba Lizakowski), Krzysztof Bąk, Haris Memić, Matheus Camaigo, Deleu (90 Patryk Wolski), Przemysław Lech (86 Łukasz Wasiak), Paweł Zawistowski Jakub Ryś (72 Oskar Sikorski), Jakub Bach (87 Dominik Urban), Kacper Sezonienko. GKS: Bartosz Mrozek - Zbigniew Wojciechowski, Arkadiusz Jędrych, Grzegorz Janiszewski , Grzegorz Rogala, Krystian Sanocki (62 Szymon Kiebzak), Michał Gałecki, Marcin Urynowicz (83 Bartosz Jaroszek), Dominik Kościelniak (83 Danian Pawłas), Arkadiusz Woźniak, Filip Kozłowski (90 Patryk Szwedzik). W pozostałych meczach: Pauza: Błękitni Stargard. Skra Częstochowa - Olimpia Elbląg 0:1 (Michał Kiełtyka 65), Garbarnia Kraków - Znicz Pruszków - przełożony na 9 grudnia, Śląsk II Wrocław - Olimpia Grudziądz 2:1 (Szymon Krocz 31, Sebastian Bergier 86 - Jose Embalo 42), KKS 1925 Kalisz - Pogoń Siedlce 0:1 (Ishmael Baidoo 2), Wigry Suwałki - Górnik Polkowice - odwołany z powodu złego stanu boiska, Motor Lublin - Lech II Poznań 1:0 (Daniel Świderski 85), Chojniczanka Chojnice - Hutnik Kraków 4:1 (Mateusz Klichowicz 13,68, Łukasz Kędziora 25-sam., Szymon Skrzypczak 61 - Krzysztof Świątek 83), Sokół Ostróda - Stal Rzeszów - przełożony na 16.12. ©® 1. GKS Katowice 15 35 35-15 2. Górnik Polkowice 14 34 31-11 3. Wigry Suwałki 14 29 22-12 4. Skra Częstochowa 16 28 25-15 5. Chojniaanka Chojnice 15 27 25-15 6. Sokół Ostróda 15 23 21-19 7. Stal Rzeszów 14 21 21-15 8. KKS 1925 Kalisz 15 21 23-20 9. Śląsk II Wrocław 15 21 21-21 10. Motor Lublin 15 20 17-16 11. Pogoń Siedlce 15 20 24-25 12. Bytovia Bytów 15 19 24-23 13. Olimpia Elbląg 15 16 21-25 14. Znicz Pruszków 14 16 13-25 15. Garbarnia Kraków 14 14 17-24 16. Błękitni Stargard 15 14 16-33 17. Lech II Poznań 15 13 22-30 18. Hutnik Kraków 16 13 21-39 19. Olimpia Grudziądz 15 12 14-30 . ■ GKS (żółte koszulki) po tym meczu objął fotel lidera II ligi HliliMffi Piotr Piszko PIŁKARSKI TRESER JU-moRów moDszYcn LSTECKIEGO JANTARA 1. Lekester czy Everton? Obydwa kluby angielskie grają w Premier League. Obecnie w trwającym sezonie piłkarskim 2020/2021 Everton jest szósty wtabeli. ZkoleiLeicester plasuje się na czwartej pozycji i stawiam na ten klub, do którego ma sentyment za sensacyjne zdobycie mistrzostwa Anglii (pierwsze w historii klubu), w którym miał też udział polski obrońca Marcin Wasilewski. Było to w sezonie 2015/2016. 2. Eintracht Frankfurt czy Wer der Brema? Oba zespoły średnio radzą sobie w Bundeslidze. Sercem jestem za Eintrachtem, bowiem w przeszłości (to było w latach2001-2003) piłkarzem tego klubu był wychowanek Gryfa Słupsk, a później reprezentant Polski. Mowa oczywiście o Pawle Kryszałowiczu. 3. Feyenoord Rotterdam czy Ajax Amsterdam? Zdecydowanie Feyenoord, mimo tego, że Ajax dominuje w Holandii. Do klubu z Rotterdamu mam szacunek i uznanie, bo jego barwy reprezentował wychowanek Jantara Tomasz Iwan, który obecnie jest ambasadorem sportowym Ustki. Muszę też przypomnieć, że Tomek grał też w innych holenderskich klubach. To: Roda JC Kerkrade i PSV Eindhoven. 4. Cracovia czy Lechia Gdańsk? Z Ustki bliżej jest do gdańskiego klubu. Jeszcze niedawno bardzo dobrze układała się współpraca piłkarska z Lechią, która słynęła i słynie z dobrego szkolenia młodzieży. 5. Mariusz Rykowski czy Maciej Łykowski? Obaj byli znakomitymi bramkarzami. Grałem z nimi w seniorach Jantara. Maciej jest moim bardzo dobrym przyjacielem, który mimo że mieszka w Warszawie nie zapomina 0 młodych piłkarzach z Ustki 1 wspomaga ich w różny sposób. 6. Wojciech Jarmuż czy Łukasz Jar osiewicz? Koledzy z boiska, którzy są wychowankami Jantara Ustka. Każdy z nich o innym charakterze, ale o ogromnym potencjale piłkarskim. Szkoda że nie potrafili wykorzystać swoich dużych możliwości z powodu różnych okoliczności życiowych. 7. Adam Pietras czy Tadeusza Wanat-junior? Dwóch bardzo dobrych trenerów z regionu słupskiego do pracy z młodzieżą. Obaj mogą pochwalić się dobrymi wynikami z prowadzonymi zespołami. Tadeuszowi gratuluję udanej jesieni z Aniołami Garczegorze w czwartej lidze. Liczę, że powtórka będzie na wiosnę. 8. MKS Debrzno czy Piast Człuchów? Ten pierwszy klub. MKS ma znakomitego człowieka kochającego futbol, a jest nim prezes Sebastian Michno, który bez reszty oddany jest sprawom klubu z Debrzna. 9. Rafael Nadal czy Novak Djokovic? Według mnie numerem jeden na świecie jest Hiszpan Nadal, który może pochwalić się wieloma wygranymi w turniejach wielkoszlemowych. lOStadion w Miastku czy w Bytowie? Ten obiekt miastecki. Na nim jest znakomita murawa. W Miastku rozgrywałem dobre mecze i strzelałem piękne gole, które śmiało mogę nazwać "stadiony świata". Mam wiele przyjemnych wrażeń. Tl. Beach soccer czy futsal? Futsal. W okresie zimowym zajmujemy się szkoleniem halowej piłki nożnej, która zwana jest popularnie halówką. Mamy z naszą młodzieżą sukcesy w młodzieżowych mistrzostwach Polski (trzy medale). Jantarowi niedawno zostały powierzone kolejne mistrzostwa Polski w fiitsalu w kategorii U-13. Ta impreza odbędzie się w Ustce od 18 do 20 grudnia. Miejscem rywalizacji będzie hala w Zespole Szkół Ogólnokształcących i Technicznych przy ulicy Bursztynowej. 12. Toruń czy Częstochowa? Zdecydowanie piękny i zabytkowy Toruń, w którym jest co zwiedzać. Zawsze, gdy jestem w grodzie Kopernika lubię wędrówki po Starym Mieście. 13. Adidas czy Puma? Niemieckie firmy produkujące sprzęt sportowy. Wyżej cenię Adidasa. 14. Alfa Romeo czy Citroen? Kiedyś miałem Citroena, ale zawodziła elektryka. Jeżdżę Volkswagenem. 15. Zupa ogórkowa czy grochowa? Zdecydowanie ogórkowa, bo lubię zupy lekko kwaśne. 16. Węgorz czy łosoś? Obie ryby są bardzo smaczne. Polecam, palce można lizać. ©® PRZEPYTYWAŁ KRZYSZTOF NIEKRASZ ARCHIWA ftf DZINLNE, WIELKI PROJEKT ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH 04/12/2020 BEZPŁATNY DODATEK ARCHIWÓW PAŃSTWOWYCH DO GŁOSU DZIENNIKA POMORZA Ministerstwo i Diiedllfflwa HwMtoMsgsi ARCHIWA RODZINNE NIEPODLEGŁEJ ARCHIWA PAŃSTWOWE ARCHIWA RODZINNE N)EPODLEGŁEJ WSTIII FCIF ODZYSKANIA NIFPnni ecłoso Archiwa Państwowe w Polsce w ostatnich latach przestały być domeną zainteresowań wyłącznie historyków i osób prowadzących badania naukowe. Obecnie do ich zasobów źródłowych coraz częściej sięgają także genealodzy oraz osoby zainteresowane historią lokalną, losami małych ojczyzn czy własnych rodzin. Archiwa Państwowe, jako instytucje pamięci, podejmują szereg inicjatyw, które mają aktywizować społeczeństwo we wspólnej pracy nad zabezpieczeniem źródeł naszej przeszłości. Wychodząc naprzeciw społecznemu oczekiwaniu, w 2013 r. rozpoczęto realizację programu pod nazwą Archiwa Rodzinne. W ramach projektu w 33 archiwach państwowych, które swoim zasięgiem obejmują całą Polskę, uruchomione zostały punkty konsultacyjne, do których mogą się zgłaszać wszyscy zainteresowani. Można w nich uzyskać pomoc i fachową poradę na temat sposobów prowadzenia domowego archiwum, w tym zabezpieczenia rodzinnych dokumentów i fotografii. W wyniku akcji do archiwów państwowych zaczęły też trafiać przechowywane w domowych zbiorach dokumenty, fotografie, albumy, pamiętniki, odznaczenia, militaria i inne pamiątki, stanowiące wyjątkowe świadectwo historii poszczególnych ludzi, rodzin i lokalnych społeczności. Kontynuacją inicjatywy sprzed kilku lat jest realizowany od 2019 r. program Archiwa Rodzinne Niepodległej. Jego ogólnopolska inauguracja nastąpiła 24 września 2019 r. w Warszawie, podczas konferencji prasowej Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dr. Pawła Pietrzyka. Ogromne zainteresowanie społeczne, towarzyszące realizacji tego przedsięwzięcia, skłoniło Archiwa Państwowe do podjęcia jego kolejnej edycji w 2020 r. Celem projektu jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na unikalną wartość rodzinnych pamiątek i aktywne zaangażowanie w świętowanie odzyskania przez Polskę niepodległości. Projekt Archiwa Rodzinne Niepodległej kierowany jest do każdego, dla kogo domowe zbiory dokumentów, narastające niekiedy przez wiele pokoleń, mają nieocenioną wartość, zarówno sentymentalną, jak i historyczną. Stanowią one bogate i unikalne źródło rozwijania tożsamości i przynależności do wspólnoty, ukazują rolę nieznanych szerzej osób, rodzin, rodów i lokalnych społeczności w odbudowie niepodległej Polski. Zbiory te, nadal nie w pełni doceniane, są przechowywane w wielu domach. Tworzą historię społeczną, barwniejszą od dziejów podręcznikowych, zdominowanych przez znane osobistości życia publicznego i wielką politykę. Realizowany przez Archiwa Państwowe w latach 2019-2020 projekt pokazał niezwykłą różnorodność doku- mentów tworzących archiwa rodzinne oraz ogromną rolę archiwistów rodzinnych w procesie poznawania przeszłości kraju. Chroniąc te unikalne źródła umożliwiają oni gruntowne poznanie wielu zjawisk i problemów społecznych, kulturalnych, gospodarczych czy politycznych w skali mikro, z perspektywy jednostki ludzkiej, a nie tylko państwa i jego instytucji. Archiwa rodzinne obejmują przede wszystkim licznie zachowane fotografie, ale też dokumenty metry- kalne, własnościowe i sądowe, poświadczające szlachectwo, narodowość, wykształcenie, przebieg pracy zawodowej, służby wojskowej, miejsce zamieszkania poszczególnych osób i rodzin. Wiele z nich to materiały dokumentujące udział przedstawicieli różnych grup społeczeństwa w ważnych wydarzeniach dziejowych, począwszy od konfliktów militarnych po budowanie odrodzonego państwa polskiego w różnych wymiarach aktywności ludzkiej. » Przejmowane do narodowego zasobu archiwalnego kolekcje są nie tylko zabezpieczane, ale też systematycznie udostępniane on-line szerokiemu gronu odbiorców na stronie programu pod adresem: archiwarodzinne.gov.pl Projekt Archiwa Rodzinne Niepodległej dofinansowane ze środków Ministra Kultur} i Dziedzictwa Narodowego w ramach Programu Wielolet niego NIEPODLEGŁA na latr 2017-2022. .Niepodległa. Miejsce spotkań" w Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie - uroczysta inauguracja projektu 2 | ARCHIWA PAŃSTWOWE PIĄTEK 4 GRUDNIA 2020 W KOLEKCJACH RODZINNYCH CZYLI NIEZWYKŁE W ciągu dwóch lat realizacji projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej do sieci Archiwów Państwowych przejęto kilkaset kolekcji ze zbiorów rodzinnych, obejmujących materiał źródłowy głównie z XIX i XX w. Dokumenty historyczne, stanowiące element składowy archiwów rodzinnych, są unikalnym świadectwem budowania wspólnej pamięci narodu oraz kształtowania świadomości narodowej. Większość z nich dotyczy wyjątkowej epoki w polskich dziejach, jaką była II Rzeczpospolita, budowana od podstaw po ponad 120 latach braku własnej państwowości. Ważnym elementem identyfikacji kulturowej oraz integracji społeczeństwa w odrodzonym państwie była pamięć o przeszłości i wspólnych doświadczeniach z okresu niewoli narodowej oraz I wojny światowej. Kultywowano ją w różny sposób, zarówno na poziomie działań państwa i jego instytucji, jak też w rodzinach, niezależnie od ich pochodzenia narodowego i statusu społecznego. Pamięć o przeszłości - zarówno tej bardziej odległej, jaką był udział w powstaniu styczniowym (1863-1864), jak 1 bliskiej, o czynie legionowym czy też walkach w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. - tworzyła etos niepodległościowy i była ważnym elementem wychowania patriotycznego młodych pokoleń. Zmagania wojenne z lat 1914-1918 i zdobycie niepodległości odbyło się kosztem ogromnych zniszczeń materialnych oraz ludzkich. Około 2 milionów obywateli polskich, wcielonych do armii zaborczych, brało udział w walkach, nierzadko stojąc po przeciwnych stronach frontu. Na polach bitew zginęło łącznie ponad 450 tys. żołnierzy, niemal drugie tyle wyniosła liczba zabitych wśród ludności cywilnej. Zniszczeniom materialnym towarzyszyła grabież mienia prowadzona przez zaborców, konfiskaty żywności na wsi, a także szerzące się choroby (tyfus i epidemia grypy hiszpanki). W końcowym okresie I wojny świato- Zenon Łopuski z Felicjanem Sławojem Składkowskim i Edwardem Rydzem Śmigłym wej zdarzały się przypadki śmierci głodowej. Tragedia milionów osób dotkniętych bezpośrednio działaniami wojennymi lub ich skutkami znajduje przejmujące odzwierciedlenie w zachowanych w Archiwach Państwowych i innych instytucjach pamięci dokumentach życia osobistego, korespondencji rodzinnej, pamiętnikach i relacjach. Symboliczną datą w podręcznikach historii jest 11 listopada 1918 r., uznawany powszechnie za początek polskiej niepodległości. Budowanie państwa i jego struktur było jednak procesem długotrwałym. W latach 1918-1923 trwały walki o kształt terytorialny i granice II Rzeczypospolitej. Wybuchające kolejne konflikty zbrojne (wojna polsko-ukraińska, powstanie wielkopolskie, trzy powstania śląskie, walki na wschodniej granicy i wojna polsko-bolszewicka) pogłębiały katastrofalną sytuację materialną kraju, co z kolei dotykało każdego z jego obywa- teli. Odbudowa życia gospodarczego, oświaty i kultury kontynuowana była aż do wybuchu kolejnej wojny światowej w 1939 r. Wszystkie te procesy i wydarzenia znajdują odzwierciedlenie w przejmowanych odlicznych darczyńców kolekcjach rodzinnych. Są to niezwykłe historie zwykłych ludzi, w wielu przypadkach mogące stanowić znakomity materiał źródłowy dobadań historycznych, socjologicznych, ale też z innych dziedzin wiedzy. Ogólnopolska wystawa Zbiorowy portret rodzin II Rzeczypospolitej Wymiernym efektem realizowanego projektu było przygotowanie ogólnopolskiej wystawy archiwalnej pod tytułem: Archiwa Rodzinne Niepodległej. Zbiorowy portret rodzin n Rzeczypospolitej. Odrodzona po latach niewoli II Rzeczpospolita była państwem wielonarodowościowym, wielowyznaniowym i wielokulturowym, ale jednocześnie przywiązanym do tradycji i wartości, które pozwoliły przetrwać okres zaborów. Takie też były tworzące ją rodziny. Ekspozycja oparta została na unikalnych źródłach zebranych od wielu darczyńców, osób prywatnych, które zdecydowały się wzbogacić zasoby Archiwów Państwowych, przekazując do nich swoje archiwa rodzinne. Wystawa podzielona została na 5 części, w których przedstawiono: przekrój narodowościowy i wyznaniowy oraz wielokulturowość rodzin n RP, ich zróżnicowany status społeczny od rodzin chłopskich po arystokrację, udział w obronie Niepodległej i walce o jej granice, życie codzienne w latach II RP oraz rolę kobiet w odrodzonym państwie. Na wystawie wykorzystano materiały ukazujące szeroki przekrój społeczny ludności II RP, od rodzin chłopskich, przez środowiska robot- nicze, mieszczańskie, po przedstawicieli ziemiań-stwa i arystokracji. Bogatą dokumentację fotograficzną uzupełniono komentarzem historycznym, w którym zwrócono uwagę na statystykę ludności, problemy demograficzne, wzajemne relacje społeczne, przemiany w strukturze społecznej ludności II RP. Odrodzona Polska była krajem typowo rolniczym. Na wsi zamieszkiwało niemal 75% ludności, z czego około 64% utrzymywało się z pracy na roli. Według danych statystycznych z 1921 r., chłopi stanowili 14,5 min na ogólną liczbę 27,4 min mieszkańców państwa. Nieliczną, lecz wpływową grupę mieszkańców wsi stanowili ziemianie. Ogółem ich liczebność szacowana była na około 100 tys. osób. Najwięksi posiadacze ziemscy wywodzili się z arystokracji (w rękach 6. rodów znajdowało się ok. 1/3 własności ziemskiej). W wyniku prowadzonego w II Rzeczypospolitej procesu parcelacji majątków oraz innych zmian w życiu gospodarczym część przedstawicieli ziemiaństwa po utracie lub sprzedaży majątku znajdowała nowe zajęcia, najczęściej w tzw. wolnych zawodach (lekarze, adwokaci, prawnicy), stając się istotną częścią inteligencji. W rodzinach ziemiańskich dużą wagę przywiązywano do patriotycznego wychowania w myśl hasła: Bóg -Honor - Ojczyzna. Wielu przedstawicieli tej grupy aktywnie angażowało się w działania niepodległościowe, zarówno w okresie I wojny światowej, jak i w czasie walki o granice II Rzeczypospolitej. Podczas wojny polsko-bolsze-wickiej większość młodzieży ziemiańskiej wstąpiła do armii ochotniczej. O skali tego zaangażowania świadczy fakt, iż wśród 436 osób odznaczonych w latach 1914-1921 krzyżem Virtuti Militari 17% stanowili przedstawiciele środowiska ziemiańskiego. Z jego szeregów wyszło wiele znanych postaci, odgrywających dużąrolę w życiu publicznym II Rzeczypospolitej, w tym zatrudnionych w służbie dyplomatycznej. W dwóch pierwszych działach tematycznych ekspozycji wykorzystano bogate archiwa rodzinne z Lubelszczyzny (m.in. archiwum arystokratycznej rodziny Łosiów), ale też kolekcje z innych rejonów Polski, zgromadzone w archiwach państwowych w Częstochowie, Gorzowie Wielkopolskim, Lesznie, Opolu, Przemyślu, Warszawie czy Zamościu. Dział trzeci prezentuje unikalne materiały źródłowe, w tym nieznane dotychczas fotografie ukazujące przedstawicieli różnych rodzin w walkach o polskie granice w latach 1918-1923. Wśród uczestników tych wydarzeń znaleźli się żołnierze i oficerowie z okresu wojny polsko-ukraińskiej, powstańcy wielkopolscy i śląscy czy też uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. ARCHIWA PAŃSTWOWE 13 Przekrój społeczny archiwa rodzinkę niepodległej TradYcja i wielokulłurowość IJ siępo lvM(«!B)MiU k innych (jfwikach. niż Ausłarw }>o ra2hwnuk]«tMM i*r-rsr mw*L Mi M«a' Zbiorowy portreł rodzin I! Rzecz SSZ5& |gny Ogólnopolska wystawa pt. Zbiorowy portret rodzin II Rzeczypospolitej (przy ul. Nowy Świat w Warszawie) liSg&Fl S§$lfe Ważny dział tematyczny wystawy poświęcony został życiu codziennemu polskich rodzin. Główne zagadnienia prezentowane w świetle materiałów archiwalnych dotyczą sytuacji materialnej, wychowania i kształcenia dzieci, warunków życia i pracy, ale też kultury, rozrywek, w tym rozwoju różnych dyscyplin sportowych czy form spędzania wolnego czasu. W pierwszych latach niepodległości życie codzienne wielu tysięcy rodzin kształtowała przede wszystkim katastrofalna sytuacja gospodarcza i brak podstawowych produktów, w tym żywnościowych. Zwrócono na to uwagę w komentarzu historycznym do tej części wystawy. Wyczerpany latami niewoli, a następnie wojny światowej kraj potrzebował odbudowy w każdej dziedzinie życia. Znaczącym wsparciem stała się pomoc z zagranicy. Działania amerykańskiej organizacji rządowej (American Admini-stration Relief), kierowanej przez Herberta Hoovera, późniejszego prezydenta USA, uratowały od głodowej śmierci setki tysięcy osób, w tym dzieci. Organizacja ta świadczyła pomoc humanitarną zarówno w Polsce, jak i w innych krajach Europy, do czerwca 1922 r. W dowód wdzięczności dla tych działań w 1919 r. jednej z ulic Warszawy nadano nazwę alei Hoovera. W1922 r. odsłonięto (dziś nieistniejący) pomnik Wdzięczności dla Stanów Zjednoczonych Ameryki autorstwa Xawerego Dunikowskiego. Stanął on obok pomnika Mickiewicza na Krakowskim Przedmieściu. Hoover został też Honorowym Obywatelem m. stołecznego Warszawy oraz Honorowym Obywatelem Rzeczypospolitej. Ostatni dział wystawy ukazuje rolę kobiet w Niepodległej oraz zmiany zachodzące w modelu rodziny, w tym postępującą aktywizację zawodową i emancypację kobiet. Fundamentalne znaczenie dla dokonujących się w tym obszarze życia społecznego zmian miał dekret Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego z 28 listopada 1918 r., przyznający prawa wyborcze także kobietom. Była to nowatorska decyzja w skali Europy, spo- wodowana tym, że kobiety odegrały ogromną rolę w walkach o odrodzoną ojczyznę. Wojna sprawiła również, iż w wielu regionach Polski stanowiły one większość obywateli uprawnionych do głosowania (np. w Warszawie 57,9%, w Łodzi 55,9%, w Krakowie 57,6%). Na wystawie zaprezentowano unikalne fotografie przedstawiające kobiety z różnych grup i środowisk społecznych w ich zróżnicowanych rolach. Obok tradycyjnych zajęć w roli matek i żon, na ekspozycji pojawiają się kobiety odgrywające ważne funkcje w życiu naukowym, politycznym (posłanki w sejmie i senacie IIRP) czy kulturalnym. Zwrócono też uwagę na dokonania kobiet w sporcie oraz międzynarodowe sukcesy odnoszone przez tak znane wówczas zawodniczki, jak Halina Konopacka, światowa mistrzyni w rzucie dyskiem, tenisistka Jadwiga Jędrzejewska czy biegaczka i złota medalistka olimpijska Stanisława Walasiewiczówna. Wystawa oddaje niepowtarzalny klimat II Rzeczypospolitej z zupełnie wyj ątkowej per- spektywy - rodzini tworzących je mężczyzn, kobiet idzieci, pochodzących z różnych grup społecznych i wychowanych w różnych tradycjach kulturowych. Jest to przede wszystkim obraz świata widziany oczami zwykłych obywateli. Tworzą go osoby niezajmujące eksponowanych stanowisk w państwie, którym dane było przeżywać wielkie wydarzenia dziejowe w ich małych ojczyznach. Ekspozycję można oglądać dokońcaroku whistorycz-nym centrum Warszawy przed Pałacem Staszica (u zbiegu Krakowskiego Przedmieścia i Nowego Światu). W 2021 r. zostanie ona pokazana w wielu innych miejscach w Polsce, a także w wersji wirtualnej, poszerzonej o nowe materiały historyczne na stronach Archiwów Państwowych: www.archiwa.gov.pl. Uzupełnieniem wystawy ogólnopolskiej są prezentowane już teraz we wszystkich większych miastach w Polsce ekspozycje plenerowe i wirtualne, przygotowane przez Archiwa Państwowe z kolekcji rodzinnych pozyskanych od darczyńców. Konkurs Historie z rodzinnych archiwów Upowszechnieniu idei projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej oraz celom edukacyjnym i popularyzatorskim służyła szeroko zakrojona kampania promocyjna. Jej elementembyłprowadzony od czerwca do sierpnia 2020 r. konkurs pod hasłem: Historie z rodzinnych archiwów, zorganizowany przez Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych we współpracy z Polską Fundacją Narodową. Jego celem było uwrażliwienie społeczeństwa na kultywowanie pamięci i szacunek dla przeszłości, w tym kulturowe dziedzictwo dokumentacyjne w wymiarze rodziny, kształtowanie postaw patriotycznych, a także rozbudzenie zainteresowania społecznego kulturą i historią „małych ojczyzn", regionu i lokalnych społeczności. Powstałe w ramach konkursu prace mają służyć utrwaleniu, zachowaniu i upowszechnieniu świadectw „małej historii" osadzonej w wielkich wydarzeniach dziejowych. - Konkursem chcemy po raz kolejny zachęcić do wyruszenia tropem swoich korzeni i badania losów naszych najbliższych. Mogą być Państwo zaskoczeni tym, co uda się znaleźć w Waszych zasobach. W realizacji projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej chcemy również zwrócić szczególną uwagę na konieczność właściwego przechowywania pamiątek po przodkach, tak by z biegiem czasu nie uległy one zniszczeniu. Na stronie internetowej projektu można znaleźć poradnik na temat prowadzenia domowego archiwum, a w 33 archiwach państwowych w całej Polsce działają punkty konsultacyjne, w których nasi specjaliści służą pomocą i fachową poradą - mówił w jednym z wywiadów 0 idei konkursu Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych dr Paweł Pietrzyk. Inicjatywa spotkała się z dużym odzewem wśród społeczeństwa. Do końca sierpnia wpłynęło kilkadziesiąt opracowań z różnych miejsc w Polsce. Na podkreślenie zasługuje fakt, że wiele historii rodzinnych, opisanych w nadesłanych pracach, mogłoby stać się podstawą fascynujących scenariuszy filmowych. Początki opowieści sięgają tak ważnych w polskiej historii wydarzeń, jak epoka napoleońska, powstanie styczniowe 1863-64 r., formowanie się Legionów Polskich czy wojna polsko-bolszewicka 1920 r. Część z nich opisywała losy Polaków na wschodzie Europy, a także trudne problemy z okresu n wojny światowej, w tym relacje polsko-ukraińskie. Wartością powstałych opracowań jest nie tylko przedstawienie tła historycznego zachodzących zdarzeń, ale też ukazanie stosunków społecznych, relacji międzyludzkich w trudnych momentach historii, zwłaszcza na wschodnich ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, ale też w innych regionach Polski. Głęboki podziw budzi nie tylko emocjonalne zaangażowanie autorów wbadanie losów swoich przodków, lecz także zakres podjętych poszukiwań. W wielu przypadkach nie ogranicza się on do źródeł w instytuęj ach państwowych 1 kościelnych na terenie Polski. Rodzinni archiwiści z zapałem podejmują tropy i wątki badawcze, prowadzące do archiwów zagranicznych, zarówno w krajach Europy Zachodniej, jak i Wschodniej. Radzą też sobie z kontekstem historycznym, różnymi formami dokumentacji, jak i wielojęzycznością źródeł tworzonych w różnych epokach historycznych.. Zgromadzone w ramach konkursu prace zostaną zarchiwizowane i będą przechowywane wieczyście jako specjalna kolekcja wzbogacająca narodowy zasób archiwalny. W przyszłości będzie ona służyła celom naukowym i badawczym kolejnych generacji użytkowników Archiwów Państwowych. 4| ARCHIWA PAŃSTWOWE PIĄTEK 4 GRUDNIA 2020 PORADNIK RODZINNEGO ARCHIWISTY, CZYLI JAK DBAĆ O ARCH IWA RODZI N N E IgSJj|BHTp' -p ~~'jf > "~j ~ j S** j ^S£fe^| || <-nn JiAsiA i1e«tu&« f^5prv' ^ di •Qrt»«wi>u«N bf St^feoio &«*'>«* 4v« «*»'•♦»•&«»»& iÓOAHHES STAHIStAUS MM?* «i > j DE GRODKÓW mmS ŁOS i 4«y> ,f»?w ;««v §Łt**IMS£ ■ Dokumenty do badań nad historią przodków w internecie Realizacja projektu Archiwa Rodzinne Niepodległej wpisuje się w aktywne działania sieci Archiwów Państwowych na rzecz udostępnienia online wszystkim zainteresowanym najważniejszych źródeł do badań genealogicznych i dotyczących dziejów rodzin. Poszukiwania własnych korzeni stanowią obecnie najczęstszy cel wizyt użytkowników w archiwach państwowych, obok poszukiwań o charakterze naukowym, własnościowym i socjalnym. Jak pokazują statystyki uwzględniające obszary badawcze i zainteresowania użytkowników zbiorów archiwalnych, liczba osób zarówno w kraju, jak i z zagranicy, chcących poznać historię swoich przodków, systematycznie rośnie. W ostatnich latach Archiwa Państwowe w Polsce prowadzą masową digitalizację materiałów archiwalnych. Realizowane są też programy archiwalne mające na celu pow- szechniejsze udostępnienie akt metrykalnych w formie online oraz ułatwiające korzystanie z nich przez wszystkich zainteresowanych. Największy obecnie zbiór dokumentów z zasobów Archiwów Państwowych w wersji cyfrowej dostępny jest na ogólnopolskim serwisie: szukajwardiiwach.gov.pl. Oferuje on ponad 45 min zdigitalizowanych kopii dokumentów. Częścią tego portalu jest baza danych PRADZIAD, obejmująca informacje o aktach metrykalnych różnych wyznań. Oznacza to swobodny dostęp do aktów urodzin, ślubów i zgonów sprzed 100 i więcej lat, wystawianych w miejscowościach w całej Polsce przez urzędy oraz parafie i wspólnoty religijne różnych wyznań. Ponadto w ser- wisie publikowane są ewiden-cje ludności (m.in. Krakowa, Poznania, Lublina i Łodzi), księgi meldunkowe, akta hipoteczne i notarialne. W ostatnich latach zrealizowano też kilka dużych tematycznych projektów archiwalnych, których efektem jest udostępnienie online większej ilości materiałów będących podstawą badań genealogicznych. Jednym z nich jest projekt pod nazwą: „Genealogia w Archiwach" - źródła do historii mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego, zrealizowany przez Archiwa Państwowe w Bydgoszczy i Toruniu. Wśród zdigitalizowanych akt znalazły się metryki urodzenia tak znanych postaci jak: Apolonia Chałupiec (Pola Negri), aktorka o światowej sławie, Samuel Linde, twórca Słownika Języka Polskiego, Marian Rejewstó, polski matematyk i kryptolog, który w 1932 roku złamał szyfr Enigmy. 'Łącznie udostępniono online ponad 3,2 min skanów akt z okresu 1616-1948. Cenną inicjatywą była realizacja programu: Redite ad Fontes. Źródła wspólnej pamięci. W jej ramach Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie w 2013 r. udostępniło w internecie inwentarze i skany dokumentów metrykalnych różnych wyznań (rzymskokatolickiego, greckokatolickiego, prawosławnego, ewangelickiego oraz mojżeszowego) z terenów tzw. zabużańskich, obecnie na terenie Ukrainy. Dzięki temu można korzystać z akt metrykalnych powstałych w latach 1590-1911 na terenach położonych na wschód od dzisiejszej granicy Polski. Wśród nich znajdują się akty urodzenia znanych osób, m.in. Brunona Schulza, Mariana Hemara, Leopolda Staffa i Gabrieli Zapolskiej. Rosnące zainteresowanie społeczeństwa historią oraz losami poszczególnych rodzin wskazuje na potrzebę rozwijania tego rodzaju inicjatyw, w tym programu Archiwa Rodzinne Niepodległej. Będzie to możliwe dzięki fachowym kadrom Archiwów Państwowych i ogromnemu zaangażowaniu w opisane działania archiwistów w całej Polsce. Archiwa Państwowe to instytucje, które znakomicie łączą tradycję i troskę o zachowanie bezcennych historycznych zbiorów z wyzwaniami współczesności. Są za- równo urzędami państwowymi, realizującymi ważne interesy obywateli, jak też instytucjami pamięci, które zarządzają fundamentalnymi dla dziejów państwa dokumentami historycznymi, prowadzą projekty naukowe, edukacyjne i popularyzujące wiedzę w szerokich kręgach społecznych, w tym wśród dzieci i młodzieży. Każda z placówek jest otwarta na współpracę z otaczającymi ją instytucjami (szkołami, uniwersytetami, bibliotekami, muzeami) oraz społecznościami lokalnymi. Zapraszamy do sieci Archiwów Państwowych w całej Polsce i zachęcamy do wspólnego zadbania o dokumenty i pamiątki z przeszłości, aby służyły lepszemu kształtowaniu naszej przyszłości. Efektem działań w programie Archiwa Rodzinne Niepodległej są również wydaw ane drukiem fachowe publikacje, mające pomóc archiwistom rodzinnym w ich codziennej pracy. Każdy z nas gromadzi w swoim życiu własne, domowe archiwum. Już od najmłodszych lat naszego życia powstaje dokumentacja obejmująca dokumenty osobiste i wiele innych materiałów związanych z nami bezpośrednio. Wymienić tutaj można akty urodzenia, chrztu, akty małżeństwa, testamenty, diagnozy lekarskie, recepty, notatki, statuty orderów i odznaczeń, dyplomy ich przyznania, wspomnienia oraz pojawiające się na każdym etapie życia fotografie i korespondent prywatną, zaproszenia, życzenia, listy okolicznościowe. Archiwum prywatne obejmować może rękopisy i maszynopisy prac, świadectwa ukończenia szkół, indeksy, dyplomy, jak też dokumentację dotyczącą majątku, spraw finansowych i zawodowych, na przykład rachunki, zestawienia wydatków, oświadczenia, polisy ubezpieczeniowe, umowy o pracę. Częścią archiwum prywat- czących sposobów zabezpieczenia i ochrony oraz porządkowania domowych zbiorów. Inną drogą ich ocalenia dla przyszłych pokoleń może być przekazanie archiwum rodzinnego do jednego z Archiwów Państwowych. Zbiory przekazane do sieci Archiwów Państwowych są włączane do państwowego zasobu archiwalnego i zostają - zgodnie z ustawą o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach - objęte ochroną prawną. Podarowane materiały są przechowywane wieczyście, podlegają opiece konserwatorów i archiwistów oraz są udostępniane zgodnie z obowiązującymi procedurami. Z myślą o potrzebach archiwistów rodzinnych przygotowana została publikacja pt. „Poradnik rodzinnego archiwisty", dostępna także w wersji pdf na stronie archiwarodzinne.gov.pl. Stanowi ona kompendium wskazówek, jak postępować z dokumentami w archiwach rodzinnych i może być ważną pomocą w ich zabezpieczaniu i porządkowaniu. nego mogą być również różnorodne materiały zgromadzone w wyniku naszych zainteresowań lub przypadkowo otrzymane, m.in. listy, fotografie, mapy, stare druki. Wspólną cechą, która łączy wszystkie materiały archiwalne, jest trwała wartość historyczna informacji, którą można uzyskać po zbadaniu dokumentu. W wielu przypadkach są one unikatowymi świadectwami życia społecznego, którymi warto i powinno się dzielić z innymi, a także zabezpieczyć je w taki sposób, aby korzystały z nich także przyszłe pokolenia. Osoby posiadające archiwa prywatne mogą korzystać z fachowych porad archiwistów państwowych, doty-