3,00 zł w tym 8%vat Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 01 770 137 952060 Pogoda. W weekend silny wiatr i sztorm. Str. 2 Dziennik POMORZA Sobota-poniedziałek 4-6 stycznia 2020 Platforma Obywatelska sprzeciwia się likwidacji Urzędu Morskiego w Słupsku STRONA 3 KURKI ODCHOWANE-ROSA1 BARDZO DOBRE NIOSKI Zamówienia: H.Lewna ŁĄCZYŃSKA HUTA 118 TEL.: 58 684 2711, KOM. 534855 252 Na strach przed starością najlepsze poczucie humoru strona 03 Najpierw rola, potem narodziny syna zmieniły Andrzeja Chyrę strona 04 Jak dobrać ubranko dla psa i jak nauczyć go tego, by je nosił strona 10 Zimą najlepsze są warzywa cebulowe, strączkowe i korzeniowe. Wzmacniają organizm, mają sporo witamin i przeciwutleniaczy. Polecamy pyszne przepisy! s^os-os Policja zatrzymała czterech mężczyzn Włamaniem uczcili Nowy Rok. Nie wiedzieli, że nagrał ich monitoring Wojciech Frelichowski wojciech.frelichow5ki@gp24.p! Pnulat słupski Słupscy policjanci zatrzymali czterech mężczyzn. W Nowy Rok zorganizowali włamanie. W czwartek rano dyżurny Komendy Miejskiej Policji w Słupsku został po- wiadomiony o włamaniu do jednego z ośrodków wychowawczych w powiecie słupskim. Namiejsce zostali wysłani policjanci z z najbliższego posterunku, którzy przeprowadzili oględziny i zabezpieczyli ślady. Ustalili, że do włamania doszło l stycznia około godz. 22. Policjanci dokonali oględzin miejsca zdarzenia oraz zabezpieczyli ślady. Okazało się, że obiekt, do którego nastąpiło włamanie, jest objęty monitoringiem. Z zapisu wynikało, że włamania dokonało czterech mężczyzn, w tym dwóch zamaskowanych. Tym niemniej poli- cjantom udało się ustalić rysopis sprawców. Dzięki intensywnej pracy operacyjnej szybko wytypowali oraz ustalili miejsce przebywania mężczyzn. Już po kilku godzinach funkcjonariusze zatrzymali czterech sprawców, w tym tych, którzy podczas włamania byli zamaskowani. To mieszkańcy tej samej miejscowości, w której jest zlokalizowany ośrodek, do którego zorganizowali włamanie. Mężczyźni są w wieku od 25 do 41 łat. Co ciekawe, prawdo-po-dobnie nic nie zabrali z obiektu, do któ- rego się włamali. Noc po zatrzymaniu spędzili wpolicyjnym areszcie. Po ustaleniu tożsamości mężczyzn okazało się, że jeden z nich odpowie także za dwa włamania na teren posesji i budynku należącego do jednego z nadleśnictw. Miało do tego dojść pod koniec grudnia 2019 roku. Za usiłowanie kradzieży z włamaniem, jak również za przestępstwo włamania grozi kara do 10 lat więzienia. Sąd może również zobowiązać sprawców do zadośćuczynienia właścicielowi obiektu jego strat materialnych. ©® Prokuratura nie dopatrzyła się korupcji we wpłatach na fundację STR0NA4 Pijany autem wjechał do rowu. Pojazd wyciągał pijany traktorzysta STRONA 4 Pierwszy długi weekend 2020 r. W święto Trzech Króli zmienią się rozkłady jazdy STRONA 7 9770137952060 02 Druga strona Glos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Pogoda w regionie Sobota 4°C o°c ii# Barometr 1008 mbar Wiatr zach. 29 km/h Uwaga silny wiatr Niedziela Poniedziałek Wtorek 3°C o°c 5°C o°c 4°C o°c & <£i <2> Uwaga: możliwy przelotny deszcz_ Znane są wyniki sekcji zwłok płetwonurka imtnnMilMtkti Maria Sowisło maria.sowislo@polskapress.pl Są znane wstępne wyniki sekcji zwłok 35-letniego płetwonurka. dla którego tragicznie zakończyło się nurkowanie w jeziorze Dymno w Koczale. 3iegły ustalił, że mężczyzna utonął. Choć Prokuratura Rejonowa w Miastku wszczęła śledztwo w sprawie nieumyślnego spowodowania śmierci, wiele wskazuje na to że zostanie umorzone. - Z wstępnych wyników sekcji zwłok wiemy, że mężczyzna utonął. Biegły nie umiał jednak wskazać, jak do tego doszło, jaki był mechanizm - mówi Michał Krzemianowski, prokurator rejonowy w Miastku. - Wszystkie dotychczasowe ustalenia wskazują na to, że dopopełnieniaprzestępstwanie doszło. Dodatkowo wtoku czynności ustaliliśmy, że mężczyzna sam kupił sobiesprzętina własną odpowiedzialność podjął decyzję o nurkowaniu. Chciał nurkować ze swoimi dwoma kolegami, których miał wręcz instruować, jak maja nurkować. Osoby przebywające z nim nad jeziorem też miały nurkować, ale ze względu na temperaturę wody i powietrza zrezygnowały. Ustaliliśmy także, że mężczyzna z dużym prawdopodobieństwem nie miał uprawnień do nurkowania. Był amatorem dodaje Krzemianowski. Do zdarzenia doszło 29 grud-nia20i9r. Mężczyzna sam zszedł pod wodę. Na brzegu z kolei czekali na niego dwaj koledzy. To właśnie oni zauważyli, żę coś jest nie tak i wyciągnęli go z wody. / Spotkanie ze sfupską pisarką Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka przy ul. Jaracza zaprasza dzisiaj, 4 stycznia, o godz. 11 na spotkanie z Magdaleną Rohacką -,Z miłości do gór", połączone z promocją książki „Snuje się mgła". Magdalena Rohacka to pseudonim artystyczny słupszczanki, prawnika w stanie spoczynku. Zadebiutowała w 2017 roku zbiorem opowiadań „Krople". Druga jej książka nosi tytuł „Snuje się mgła" i składa się z trzech części: „Nawołujące echo", „Ukryte jezioro" i „Snuje się mgła". Autorka tworzy światy fantasy pełne magii, legend, mitów, ale poruszana tematyka jest zawsze aktualna -to kondycja ludzka, relacje między kobietami i mężczyznami oraz rodzicami i dziećmi, dwa style życia -iudzi osiadłych, zadowolonych z tego, co jest oraz poszukiwaczy, podróżników, ciekawych przygód. Ważną rolę odgrywają ukochane przez autorkę góry, jako symbol tajemnicy i granica światów. {MARA) Shift*!* Urząd Skarbowy otwarty inaczej Od 7 stycznia Urząd Skarbowy w Słupsku, podobnie jak inne urzędy skarbowe w województwie pomorskim, zmienia godziny godzin obsługi interesantów. W poniedziałki urząd będzie czynny w godzinach 8-18, natomiast od wtorku do piątku w godz. 8-15. (MAŹ) Starostwo Powiatowe zmieniło godziny pracy Godziny pracy zmieniło również Starostwo Powiatowe wSłupsku. Od 2 stycznia w poniedziałki urząd jest otwarty dla interesantów w godz. 7.30 -16. Od wtorku do czwartku starostwo jest czynne w godz. 7.30 - 15 30. Natomiast w piątki w godz. 7.30 -15. Wyjątkiem jest Wydział Komunikacji i Drogownictwa, który w poniedziałki pracuje w godz. 7:30 -15:30, a od wtorku do piątku w godz. 7:30-14. (WF) W weekend silny wiatr i sztorm na Bałtyku Htmmnw 0 pogodzie na najlbliższy tydzień opowie Krzysztof Ścibor z biura prognoz Całvus. Styczeń zamiast mrozu i śniegu przyniósł pochmurną. ale raczej ciepłą pogodę jak na tę porę roku. Wszyscy zastanawiają się. czy zima w tym roku w końcu nadejdzie. W sobotę będzie docierać do nas zimne powietrze z północy, ale nie na tyle zimne, żeby przyniosło do nas zimę. Do południa możliwe będą opady deszczu, chwilami nawet deszczu ze śniegiem. Możliwe też, że śnieg pojawi się na południe od Słupska. Po południu pojawią się przejaśnienia, a termometry pokażą około 3 stopni Celsjusza. Niestety wiać będzie silny, porywisty wiatr z zchodu 1 północnego zachodu. Momentami osiągnie on prędkość 70 km/h, a nad samym morzem nawet 80 km/h. Na Bałtyku będzie szalał sztorm z wiatrem w sile 10 Meteorolog Krzysztof Ścibor z słupskiego biura prognoz Calvus w skali Beauforta. Oznacza to, że w portach dojdzie do spiętrzenia wód i cofki. Sztorm bedzie też niszczył plaże. Czyli początek pierwszego długiego weekendu zapowiada się nieprzyjemnie. Kiedy będziemy mogli liczyć na poprą wę pogody? Poprawa pogody nastąpi już w nocy z soboty na niedzielę. Co prawda w niedzielę rano pojawi się lekki mróz -od -1 do -2 stopni, ale wiatr osłabnie. Bedzie wiał już tylko z zachodu. Niedzielne po- południe będzie pogodne i suche, ale chłodne. Termometry pokażą od l do 2 stopni Celsjusza. Początek tygodnia będzie nadal chłodny, w poniedziałek może się pojawić słaby deszcz. We wtorek nie powinno padać. Termometry pokażą od 2 do 4 stopni na plusie. Czy chłodny początek tyodnia oznacza łagodne przyjście zimy? Raczej nie, bo od środy spodziewamy się wyraźnego ocieplenia. Temperatury osiągną nawet 8 stopni Celsjusza. A w czwartek będzie jeszcze cieplej, bo termometry miejscami pokażą aż 10 stopni na plusie. Temperatury odpowiednie raczej dla początku marca niż stycznia... Tak, i mroźnej zimy nie mamy co się na razie spodziewać. Ani śniegu ani mrozu jeszcze nie widać. Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl W poniedziałek ulicami miasta przejdzie orszak Trzech Krófi Wojciech Frelichowski wojciech.frlichowski@polskapress.pl W poniedziałek, 6 stycznia, przypada święto Trzech Króli. Zgodnie z kilkuletnią tradycją tego dnia przez Słupsk przejdzie Orszak Trzech Króli. O godz. 11.30 odprawiona zostanie msza w kościele św. Maksymiliana Kolbe. Po mszy spod kościoła od strony ul. Piłsudskiego wyruszy orszak, który poprzez ulice Sobieskiego, Szczecińską i Tuwima dojdzie do pl. Zwycięstwa, gdzie odbędą się główne uroczystości, m.in. wspólnie z zespołem Yam Kinneret będą śpiewane kolędy. W związku ze świętem Trzech Króli w poniedziałek, 6 stycznia, fragmenty ulic Piłsudskiego, Sobieskiego, Szczecińskiej i cała Tuwima na czas przejścia orszaku będą zamknięte dla ruchu samochodowego. Zamknięta będzie również połowa pl. Zwycięstwa -do poniedziałku, 6 stycznia, do godz. 17. Władze miejskie apelują, aby w tym czasie na placu nie parkować pojazdów, ponieważ będą one odholowywane na koszt właściciela. Organizatorem Orszaku jest Szkoła Nowej Ewangelizacji, która zachęca uczestników do włączenia się w zabawę poprzez oryginalny strój i koronę. Najciekawsza zostanie nagrodzona. ©© .,jŁ.... . Pierwsze dziecko urodzone w 2020 r. w Szpitalu Miejskim w Miastku to Jan Serek z miejscowości Przeradź. W piątek. 3 stycznia szczęśliwą mamę Agatę i noworodka odwiedzili z prezentem Renata Kiempa, prezes szpitala w Miastku, lekarz Rafał Iwaszko oraz położna Anna Babiarz. msm Na Czytelników czekamy w redakcji „Głosu Pomorza" wSłupsku przy ul. Henryka Pobożnego 19 teł. 59 848 8100 Olechnowicz KALENDARIUM 4 stycznia 1729 Warszawska drukarnia pijarów wydała pierwszy numer „Nowin Polskich", przemianowanych w1730 roku na „Kurier Polski". 1790 Stanisław Staszic wydałanoni-mowo książkę Przestrogi dla Polski. IMH Założono Szkołę Przemysłową dla Ubogich Dziewcząt Żydowskich we Wrocławiu. Płk Marian Januszajtis-Żegota przeprowadził nieudany zamach stanu, mający na celu obalenie rządu Jędrzeja Moraczewskiego. mm W podziemiach katedry św. Jana w Warszawie został pochowany arcybiskup metropolita warszawski i prymas Królestwa Polskiego kard. Aleksander Kakowski. mm 5 osób zginęło w wyniku pożaru w escape roomie w Koszalinie. [ (YTAJY nWITTi RA Joachim Brudziński, PiS Wypowiedzi Putina są dzisiaj wykorzystywane do ataku na rząd i prezydenta RP przez tych, którzy będąc u władzy łasili siędo Putina licząc, że będą dla niego partnerami. Totowarzystwo na potrzeby walki z PiS jest wstanie działać ręka wrękęzPutinem. Roman Giertych. adwokat Zastanawiam się, czy nie zaproponować panu Birgfellnerowi, aby zastąpić zawiadomienie złożone przez niego, że wręczał 50000zł JKzeznaniem do Radia Szczecin jakoanonim. [ WALUTY Z 03^01,2020 | USD 3.8243 EUR 4.2570 CHF 3.9278 GBP 4.9985 wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek cen w stosunku do notowania poprzedniego Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4 6.01.2020 Wydarzenia 03 Urząd Morski musi zostać w Słupsku. Platforma Obywatelska przeciw likwidacji Alek Radomski aleksander.i3domski@gp24.pl Słupsk Władze Platformy Obywatelskiej w regionie są przeciw likwidacji Urzędu Morskiego w Słupsku. - Jestem przekonany, że uda nam się tę szkodliwą decyzję zatrzymać - mówi senator Kazimierz Kleina. Brak merytorycznych argumentów przemawiających za wygaszeniem Urzędu Morskiego w Słupsku i apel do wszystkich parlamentarzystów, którzy walczyli tu o głosy w ostatnich wyborach, to wątki konferencji prasowej zwołanej przez władze PO w regionie. - W listopadzie ubiegłego roku wystąpiłem do ministra (Marka Gróbarczyka, szefa resortu gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej - dop. red.) - poinformował poseł Zbigniew Konwiński. - W odpowiedzi pojawiają się dwa argu- - Fakty są takie, że Urząd Morski ma iść do likwidacji 1 kwietnia tego roku i musimy zrobić wszystko, aby złą decyzję powstrzymać - mówił Zbigniew Konwiński (po prawej) menty za likwidacją Urzędu Morskiego w Słupsku. Oba moim zdaniem są absolutnie kuriozalne. Pierwszy mówi o dopasowaniu administracji morskiej do podziału administracyjnego kraju, kiedy to podział administracyjny funkcjonuje już od 20 lat i nikt w tym czasie nie wpadł na pomysł wygaszenia urzędu. Drugi argument dotyczy raportu Najwyższej Izby Kontroli, gdzie przecież nie ma mowy o likwidacji. Mamy tu do czynienia z polityką wobec Ziemi Słupskiej absolutnie sprzeczną z tym, co Prawo i Sprawiedliwość głosiło w kampanii wyborczej, mówiąc o wspieraniu mniejszych ośrodków oddalonych od administracji centralnej. W grudniu sprawą słupskiego urzędu zajmowała się sejmowa komisja gospodarki morskiej. Jak przypomniał poseł PO, na jej posiedzeniu nie padły nowe wyjaśnienia, a parlamentarzyści obecni opowie- dzieli się przeciwko likwidacji urzędu bez względu na to, z jakiej opcji politycznej się wywodzili. Jednocześnie podczas konferencji Konwiński zwrócił się z apelem do parlamentarzystów PiS, którzy zabiegali 0 głosy w Słupsku. - A szczególnie do Piotra Mullera, aby na poważnie zajęli się tą kwestią 1 nie mamili opinii jakimiś negatywnymi opiniami kancelarii premiera w tej sprawie, bo fakty są takie, że Urząd Morski ma iść do likwidacji l kwietnia tego roku i musimy zrobić wszystko, aby złą decyzję powstrzymać - podnosił poseł PO. Senator Kazimierz Kleina przypomniał, że pierwotny termin likwidacji urzędu udało się przesunąć o kilka miesięcy. Przyznał, że był to rezultat tak starań posłów opozycji, jakiPiS. Zwrócił uwagę, że to kancelaria premiera wskazywała, że pierwsza decyzja nie zawierała merytorycznych uzasadnień. - Jestem przekonany, że uda nam się tę szkodliwą decy-zję zatrzymać - podkreślał senator Kleina. - Ciągle przypominam, że UM w Słupsku ma inną specyfikę niż te w Szczecinie i Gdyni. W Słupsku pra cuje się na najtrudniejszym obszarze wybrzeża; zajmuje sie małymi portami i prowadź duże inwestycje, jaki nie był} prowadzone w żadnym innyrr urzędzie. Gdynia ma zbudo wać przekop przez Mierzeje Wiślaną, co absorbuje tamtej szy urząd tak, że nie będzi( mieć czasu, aby zająć się in nymi sprawami. W środę planami resorti gospodarki morskiej zajmie sit senacka komisja do sprav\ samorządu terytorialnego, m którą zaproszono równie; miejscowych samorządow ców. O wadze urzędu dla re gionu wypowiedzieli się już sa morządowcy ze Słupska, staro stówie słupski i lęborski cz} burmistrz Darłowa. Przypomnijmy, że list dc prezesa Prawa i Sprawiedli wości Jarosława Kaczyńskiegc wystosowali związkowcy i pra cownicy słupskiego Urzędi Morskiego. Dla związków li kwidacja oznacza redukcję za trudnienia wbrew przeciwnyir zapewnieniom resortu. ©® Sinfonia Baltica w S godz. 20 JAKWST REKLAMA Bilety do nabycia w: kasach Filharmonii, ul. Jana Pawła II3, tel. 59 842 38 39 redakcji „Głosu Pomorza", ul. H. Pobożnego 19. tel. 59 848 81031 www.kupbilecik.pl 04 Wydarzenia Głos Dziennik Pomorza Sobotaponiedziałek, 4-6.01.2020 Korupcja? Bydgoska prokuratura jej się w Słupsku nie dopatrzyła Grzegorz Hilarecki gtzegorz.hilarecki@gp24.pl . - » Stupsk Prokuratura Rejonowa Bydgoszcz - Północ odmówiła wszczęcia postępowania w sprawie wpłat na konto fundacji Roberta Biedronia, od osób. które dostały stanowiska samorządowe w Słupsku od Roberta Biedronia. W uzasadnieniu podpisanym przez prokurator Adriannę Bo-jarską-Majdirzak czytamy między innymi: „...wtoku przeprowadzonych czynności nie zdołano ustalić aby środki wpłacone na konto Fundacji Instytut Myśli Demokratycznej w rzeczywistości miały trafić do prezydenta Roberta Biedronia i by on był tego świadomy... Dlatego też skoro nie doszło do przekazania środków pieniężnych tytułem korzyści majątkowej za nieodwołanie ze stanowiska w radzie nadzorczej Pomorskiej Agencji Rozwoju Regionalnego prezydentowi miasta Słupska nie można przypisać wyczerpania znamion czynu zabronionego, tzw. przekupstwa." Te uzasadnienie zbulwersowało działaczy stowarzysze- Fundatorem Instytutu Myśli Demokratycznej jest Robert Biedroń. Szefował w instytucie Marcin Anaszewicz, prawa ręka w ratuszu prezydenta. W 2017 roku na konto instytutu zaczęły wpływać datki od osób. które dostały od nich w Słupsku stołki nia Słupska Inicjatywa Obywatelska, którzy sprawę, po ujawnieniu przez dziennikarzy, zgłosili do Centralnego Biura Antykorupcyjnego. CBA przekazało do Prokuratury Regionalnej w Gdańsku, ta zaś odesłała, by zachowano bezstronność, do Bydgoszczy. - Naszym zdaniem to, co działo się w Słupsku za rządów Roberta Biedronia ma znamiona korupcji. Ci, którzy dostali stanowiska dzielone przez prezydenta, wpłacali pieniądze na jego fundację. Dlatego zawiadomiliśmy o fakcie CBA -tłumaczy Antoni Michał Góre- cki, działacz SIO!. -1 zbulwersowani decyzją bydgoskiej prokuratury, zaskarżyliśmy ją wczoraj. Sprawa powinna być zbadana. Przypomnijmy, działacze SIO! zareagowali na informacje Radia Gdańsk i „Głosu Pomorza". Reporter radia dotarł do osób,które wpłacały pieniądze na ufundowany przez Roberta Biedronia Instytut Myśli Demokratycznej. Z kolei „Głos" ustalił, że po zakończeniu prezydentury w Słupsku Robert Biedroń zatrudnił się w Fundacji Instytutu Myśli Demokratycznej. Okazuje się, że został w niej dyrektorem do spraw projektów. Otrzymał za to 57 230 zł. Założona przez Biedronia fundacja przez dwa lata nie miała środków. Nagle w 2017 roku na jej koncie zgromadziło sięl70tys.zł. Te pieniądze m.in. wpłacali radni, członkowie rad nadzorczych słupskich miejskich spółek, ich prezesi. Ci, których na posady poumieszczał prezydent Biedroń. Pytani przez dziennikarzy, tłumaczyli, że wpłaty były dobrowolne, ale Bartosz Fieducik, który dostał stołek i 2,4 tys. zł miesięcznie za zasiadanie w radzie PAR mówił, że wpłacał pod naciskiem. Niestety, Robert Biedroń, nie odniósł się dotąd do tej sprawy. Fundatorem Instytutu Myśli Demokratycznej jest Robert Biedroń. Przez kilka lat szefował w instytucie Marcin Anaszewicz, prawa ręka w ratuszu prezydenta Biedronia i współzałożyciel Wiosny. Potem prezesem fundacji został Krzysztof Śmiszek, partner Biedronia i obecny poseł na Sejm Lewicy, a drugim członkiem zarządu Patryk Janczewski, sprowadzony przez Biedronia w końcówce kadencji do słupskiego ratusza, jako asystent.Instytut nie opublikował na stronie rozliczenia finansowego za 2018 rok. Wcześniejsze oczywiście są. ©® Jak pijany pomagał pijanemu Gtówczyce Słupscy policjanci w środę mocno się zdziwili podczas interwencji w Główczycach. Zatrzymano dwóch nietrzeźwych kierowców. Jeden drugiego miał wyciągać z rowu W środę przed godziną 12 funkcjonariusze z wydziału ruchu drogowego słuskiej komendy otrzymali informację o dachowaniu auta w jednej z miejscowości w gminie Główczyce. Na miejscu policjanci ustalili, że 59-letni kierujący wjechał do rowu, po czym dachował. Po chwili na miejsce kolizji przyjechał 22-latek, który ciągnikiem rolniczym miał wyciągnąć auto z rowu. W trakcie kontroli okazało się, że obaj mężczyźni byli nietrzeźwi. 59-latek w organizmie miał prawie 2 promile, a 22-latek ponad 2 promile, 59-latek dachował samochodem. Nic dziwnego, skoro miał prawie 2 promile alkoholu a ponadto ciąży na nim zakaz prowadzenia pojazdów. Za kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nie- trzeźwości grozi do 2 lat pozbawienia wolności. Natomiast za złamanie obowiązującego zakazu prowadzenia pojaz- Na pomoc ruszył 22-latek. Szkopuł w tym, że promili miałjeszce więcej i... zakaz prowadzenia za promile dów przewidziana jest kara do lat 5. (oprać. GH) ©® Panu Adamowi Lublińskiemu łącząc się w żałobie po śmierci Jego Matki składamy najszczersze kondolencje i wyrazy współczucia Zarząd oraz wszyscy współpracownicy firmy MARKOS NEKROLOGI „Umarłych wieczność dotąd trwa Dokąd pamięcią im się płaci Chwiejna waluta. Nie ma dnia By ktoś wieczności swej nie stracił" Zamieść nekrolog, kondolencje lub wspomnienia o najbliższych, którzy odeszli, w Głosie Pomorza i bezterminowo na stronie www.nekrologi.net Glos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Kraj 05 Wizyta prezydenta Dudy w Izraelu znakiem zapy tania mu UfMS.IMI II Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapress.pl Prezydent nie podjął jeszcze decyzji w sprawie swojego udziału w Światowym Forum Holocaustu w Izraelu. Andrzej Duda weźmie w nim udział, jeśli organizatorzy zgodzą się na jego wystąpienie. 27 stycznia przypada 75- rocznica wyzwolenia obozu Auschwitz-Birkenau. Z tej okazji 23 stycznia w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie odbędzie się 5. Światowe Forum Holokaustu. Udział w d wudniowym wydarzeniu zapowiedzieli światowi przywódcy, m.in. prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier i prezydent Rosji MadimirPutin. Prezydent Andrzej Duda nie podjął jeszcze decyzji w sprawie udziału w obchodach. Szef gabinetu prezydenta przyznał w piątek, że aby doszło do wizyty, muszą zostać spełnione pewne warunki. - Od jesieni rozmawiamy ze stroną izraelską. Przedstawiliśmy nasze oczekiwania co do przebiegu tych uroczystości, także tego, jakwidzimy rolę polskiego prezydenta. Część tych oczekiwań została już spełniona - przyznał w radiowej Jedynce Krzysztof Szczerski. Jak dodał, ambasador RP w Izraelu Marek Magierowsła będzie prowadził rozmowy na ten temat. - Zobaczymy, jak ostatecznie ze stroną izraelską uda się te sprawy wyjaśnić - podkreślił. Według radia RMF FM, jednym z warunków jest wystąpienie prezydenta Dudy w trakcie Forum, ponieważ polscy politycy obawiają się, że podczas uroczystości prezydent Putin obarczy Polskę odpowiedzialnością za zagładę Żydów. „W związku z sytuacją Andrzejowi Dudzie bardzo zależy, żeby tam wystąpić i żeby móc pokazać prawdziwy obraz wojny. Poka- zać, kto był ofiarą, a kto współagresorem" - czytamy narmfe4.pl. - Scenariusz, w którym Putin jest głównym gościem, mówcą i stwarza mu się możliwość na terenie Yad Vashemkontynu-owania obraźliwych i kłamliwych tez na temat przebiegu i przyczyn II wojny światowej, jest dlanasnie do zaakceptowania - podkreślił Krzysztof Szczerski. Pod koniec 2019 r. prezydent Rosji Władimir Putin ostro zaatakował Polskę. Zarzucał m.in., że polskie władze współpracowały z Hitlerem i ponoszą odpowiedzialność za wybuch wojny. Polskiego ambasadora w HI Rzeszy nazwał antysemitą. Polska organizuje uroczystości 27 stycznia. Udział potwierdzili m.in. prezydenci Austrii, Niemiec, Łotwy czy Malty, a także premierzy Czech i Grecji. Już kilka miesięcy temu strona rosyjska poinformowała, że prezydent Putin nie weźmie udziału w obchodach w Polsce. Jak zapowiadają organizatorzy, najważniejszymi gośćmi obchodów będą byli więźniowie obozu Auschwitz. Do Miejsca Pamięci przybędzie ich z całego świata ok. 200. Zaplanowano wystąpienia i modlitwy ekumeniczne. Delegacje zapalą znicze, które upamiętnią wszystkie ofiary obozu Auschwitz. 27 stycznia 1945 r. żołnierze 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego otworzyli bramy KL Auschwitz. Więźniowie witali żołnierzy radzieckich jako swoich wyzwolicieli. ©® Schetyna chce, żebywładzę w Platformie przejął Siemoniak Prezydent Andrzej Duda chce zaprezentować polską wizję historii na 5. Światowym Forum Holocaustu w Izraelu Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapress.pl Wmssmm Grzegorz Schetyna zrezygnował zestartu w wyborach na szefa Platformy Obywatelskiej i zarekomendował na to stanowisko Tomasza Siemoniaka. O władzę w PO walczy w sumie sześciu polityków. Nowego przewodniczącego możemy poznać 25 stycznia. - Po tych czterech latach trudnej pracy, kiedy zostawiam Platformę Obywatelską, zamykam ten etap, wktórym Platforma jest w dużo lepszym stanie niż z 2015 i 2016 roku, przychodzi czas na nowe wyzwania, nowych ludzi, na nowy początek, nowy rozdział - mówił w piątek Grzegorz Schetyna. Wskazał on też osobę, która, według niego, powinna stanąć na czele PO. - Najlepszym kandydatem, który będzie liderem wielkiego projektu, który dla nas jest najważniejszy, projektu Platformy Obywatelskiej w tej następnej kadencji 2020-2024 będzie Tomasz Siemoniak - stwierdził Schetyna. Były minister obrony narodowej podkreśla, żewPO jest od samego początku, czyli od 2001 roku, a w samej polityce jeszcze dłużej. - Czasy mamy ciężkie i to widać gołym okiem, cosiędzieje w Polsce i na świecie - przyznał. Grzegorz Schetyna nie będzie już przewodniczącym Platformy Obywatelskiej. Na stanowisku zastąpił w 2016 roku Ewę Kopacz urnom w po KTO POWINIEN BYĆ NOWYM SZEFEM PO? Jak wynika z sondażu Kantar dla Faktów TVN, 20 proc. ankietowanych uważa, że Borys Budka byłby najlepszym przewodniczącym Platformy. W roli nowego szefa PO Bogdana Zdrojewskiego widzi 12 proc. respondentów, a Joannę Muchę 11 proc. Na Bartosza Arłukowicza i Grzegorza Schetynę wskazało po 10 proc. pytanych. 37 proc. ankietowanych nie wie, kto powinien objąć stery w PO. - (...) Uważam, że jeśli jest się wpolityce, to właśnie po to, żeby służyć innym, dlatego decyduję sięna to kandydowanie, bo uważam, że moje doświadczenie, determinacja, energia, ale też doświadczenia państwowe przemawiają na korzyść tego, żeby kandydować - podkreślał Siemoniak. - Platformie potrzeba nowej energii, nowej siły. Chciałbym, żebyPlatfonnazeszłanapoziom powiatowy, regionalny. Mamy dzięki lepszemu wynikowi wyborczemu więcej pieniędzy. Jeśli wygram, to będę chciał, żeby znacznie więcej pieniędzy niż do tej pory skierować właśnie do powiatów - zapowiedział. Siemoniak startował na szefaPO już cztery lata temu, wówczas jednak wycofał swoją kandydaturę. Szefem jego sztabu wyborczego ma być Arkadiusz Myrcha. Siemoniaka wspiera też aktywnie Joanna Kluzik-Rostkowska. Przeciwko Siemoniakowi staną Borys Budka, Bogdan Zdrojewski, Bartosz Arłukowicz, Joanna Mucha i Bartłomiej Sienkiewicz. Termin zgłaszania kandydatur minął w piątek o północy. - Wybory w PO to nie tylko wybory lidera w jednej z partii politycznych, ale wybór nowej drogi dla Polski. Zdecydowana większość Polaków chce Polski nowoczesnej, sprawiedliwej, w której każdy będzie czuł się dobrze - mówił w piątek w Sejmie Borys Budka, który oficjalnie potwierdził swój start. To właśnie Budka i Siemoniak mają największe szanse w wyścigu o władzę. Pierwsza tura wewnętrznych wyborówma odbyć się w sobotę 25 stycznia, a ewentualna druga 8 lutego. Zmiany w PO komentują politycy PiS. „Grzegorz Schetyna ponosi konsekwencje wielltiej klęski, do jakiej doprowadził Platformę. Ale to nie tylko jego zasługa, tylko całej „elity" PO -jest to dziś formacja przegrana, skompromitowana, schodząca ze sceny. Z punktu widzenia interesów kraju, nie ma powodów do zmartwień" - oceniła na Twitterze posłanka Joanna Lichocka. „Schetyna zrejterował. Czyżby brał przykład z Donalda Tuska" - pytał poseł PiS Jan Mosiński.©® Ptasia grypa atakuje Wielkopolskę. 65 tysięcy kur zostanie wybitych Marta Danielewicz marta.danielewicz@polskapress.pl W jednej z ferm we wsi Topola Osiedle w powiecie ostrowskim wykryto u kur niosek ptasią grypę. Zarażone wirusem jest 38 tysięcy kur. jednak zutylizowana zostanie cała hodowla, znajdująca się w dwóch budynkach. W Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim, jak i starostwie ostrowskim, powołano sztab kryzysowy. Zarządzono, by wszyscy hodowcy drobiu z Wielkopolski stosowali się do zasad bioasekuracji i zaleceń lekarza weterynarii - pod żadnym pozorem nie mogą wypuszczać drobiu na zewnątrz, a także mają zakaz wpuszczania na teren ferm osób postronnych. Na terenie gminy Przygodzice wyznaczono obszar zagrożony (7 kilometrów) i obszar zapowietrzony (3 kilometry). - Zrobimy wszystko, by to ognisko się nie rozprzestrzeniało. Prosimy hodowców o każdą informację o kolejnym ognisku. Tylko w taki sposób możemy powstrzymać efekt kuli śniegowej - mówi Łukasz Mikołajczak, wojewoda wielkopolski. Utylizacja już dziś Powiat ostrowski to zagłębie drobiarskie. Tylko z jednej fermy, gdzie zlokalizowano wirusa, wybitych ma zostać łącznie 65 tysięcy kur niosek z dwóch budynków gospodarczych. Utylizacja ma rozpocząć się już w sobotę. Jeśli wszystko będzie przebiegało zgodnie z planem, potrwa to dwa dni. Wieś ma być zabezpieczona przez policję i straż pożarną. W ciągu najbliższych dni wejście na teren hodowli osobom niepowołanym będzie zabronione. Hodowcy dostaną odszkodowanie, pod warunkiem że stosowali się do zasad bioasekuracji. - Już mamy ustalone gazowanie z zakładem utylizacyjnym. Najszybciej trzeba usunąć drób - mówi Andrzej Żamecki, wojewódzki lekarz weterynarii. Okoliczni hodowcy nie mogą wpuszczać niewiadomego pochodzenia ptactwa, muszą stosować środki dezynfekujące, maty, nie wpuszczać na teren fermy osób postronnych, a pojemniki z paszami odpowiednio zabezpieczyć. - Ścisłe zalecenia wyda powiatowy lekarz weterynarii. Ferma drobiu na szczęście jest na uboczu, więc cała wieś nie będzie zamknięta - dodaje Żamecki. - W obszarze zapowietrzonym jest 31 ferm, ale oprócz dużych - komercyjnych, są także te mniejsze - przydomowe. Teraz rolą powiatowego lekarza weterynarii jest spisać je wszystkie. Dodatkowo z terenu zapowietrzonego będą pobierane próby drobiu i przeprowadzone badania w Instytucie w Puławach - zapowiada wojewódzki lekarz weterynarii. Nie ma zagrożenia dla ludzi Wirus ptasiej grypy przywędrował do nas z Azji wraz z migracją ptaków dzikich. Odmian tego wirusa jest całe mnóstwo. Na terenie Wielkopolski mamy do czynienia z jego szczepem H5N8. - Zagrożenia dla ludzi żadnego nie ma. W 2017 roku w Wielkopolsce także mieliśmy problem z ptasią grypą. Wówczas zastosowano także wszystkie procedury - podkreśla wojewoda wielkopolski. Wcześniej cztery ogniska ptasiej grypy wykryto w województwie lubelskim. ©® 06 Świat Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedzialek, 4-6.01.2020 Irański generał zabity przez wojska USA na rozkaz Trampa Wojciech Rogacin wojciech.rogacin@polskapress.pl iidtytLtd Irański generał Kassem Soleimani został zabity w amerykańskim ataku rakietowym nieopodal lotniska w Bagdadzie. Jego zabicie zlecił prezydent USA Donald Trump. Soleimani był jednym z najważniejszych dowódców wojskowych Iranu, szefem organizacji al-Kuds,która uznawana jest przez USA za terrorystyczną. Iran zapowiada odwet. Soleimani był dowódcą sił specjalnych Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej i jednym z najbardziej wpływowych dowódców sił zbrojnych Iranu. Jak donosi BBC, został zabity krótko po tym, jak wylądował na lotnisku w Bagdadzie i jechał samochodem. Na jego pojazd z dronów wojskowych USA wystrzelono kilka pocisków rakietowych. Oprócz Soleimaniego w ataku zginęło pięć osób, w tym Abu Mahdi al-Muhan-dis, zastępca szefa irackiej bojówki Hashd al-Shaabi. Amerykanie tłumaczą - Na polecenie prezydenta woj -sko USA podjęło zdecydowane działania obronne w celu ochrony personelu USA za granicą, zabijając Kassema Soleimaniego, szefa Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej, al--Kuds Force, uznawnej przez USA za zagraniczną organizację terrorystyczną - głosi oświadczenie amerykańskiego Departamentu Stanu. cji" - napisał na Twitterze prezydent USA Donald Trump. Atak na Soleimaniego potępiła Rosja. Jak podaje BBC, ministerstwo. spraw zagranicznych Rosji wydało oświadczenie, w którym stwierdza, że amerykański atak był lekkomyślny i zwiększy napięcie w całym regionie. Biden krytykuje Trumpa Zabicie Soleimaniego skrytykował także rywal w wyścigu prezydenckim Donalda Trumpa Joe Biden. Napisał on na Twitterze, że chociaż żaden Amerykanin nie będzie płakał po zabiciu irańskiego generała, odpowiedzialnego za zbrod- 4.4% O tyle poszły w g&ę essy tcpp na śwatpiiydipetedi paftmr posffomrn$ozat)óupnssz Legendarny irański generał Kassem Soleimani zginął w Bagdadzie w wyniku ataku sił USA. rarskiegp gererass Rakiety wystrzelone z drona trafiły w jego samochód. Iran zapowiedział działania odwetowe __ - Generał Soleimani aktywnie rozwijał plany ataku na amerykańskich dyplomatów i członków służby w Iraku i całym regionie. Generał Soleimani i jego siły al-Kuds byli odpowiedzialni za śmierć setek Amerykanów i członków koalicji oraz ranienie tysięcy innych. W ciągu ostatnich kilku miesięcy organizował ataki na bazy koalicyjne w Iraku - w tym atak 27 grudnia - którego kulminacją była śmierć i zranienie personelu amerykańskiego i irackiego. Generał Soleimani zatwierdził także ataki na ambasadę USA w Bagdadzie, które miały miejsce w tym tygodniu - głosi oświad- czenie Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych. - To uderzenie miało na celu powstrzymanie przyszłych irańskich planów ataku. Stany Zjednoczone będą nadal podejmować wszelkie niezbędne działania w celu ochrony naszych ludzi i naszych interesów niezależnie od tego, gdzie się znajdują na całym świecie - kończy oświadczenie Departament Obrony USA. Iran zapowiada zemstę Jak podaje BBC, po zabiciu Soleimaniego w Iranie ogłoszono trzydniową żałobę narodową, a władze Republiki Irańskiej zapowiedziały odwet. „Wielki naród Iranu dokona zemsty za tę haniebną zbrodnię" - napisał na Twitterze irański prezydent Hasan Rouhani. Minister spraw zagranicznych Iranu Javad Zarif nazwał atak na Soleimaniego „aktem międzynarodowego terroryzmu". - Zamordowanie generała Soleimaniego - najbardziej efektywnej postaci w walce z Daesh (ISIS), al-Nusla, al-Ka-ida i innymi - jest ekstremalnie niebezpieczną i głupią eskalacją. USA ponoszą wszelkie konsekwencje za to łajdackie awanturnictwo - dodał Zarif. "Iran nigdy nie wygrał wojny, ale nie przegrał negocja- nie przeciwko Amerykanom i śmierć tysięcy niewinnych osób, to zabójstwo Soleimaniego może być powodem do eskalacji napięcia w całym regionie. Określił to jako włożenie przez Donalda Trumpa laski dynamitu do pudełka z prochem. „Możemy być na skraju wielkiego konfliktu na Bliskim Wschodzie" - napisał i wezwał administrację Trumpa do wyjaśnienia tego kroku. Biden dodał, że wbrew oświadczeniu Departamentu Obrony zabicie Soleimaniego nie tylko nie powstrzyma kolejnych ataków na amerykańskie cele, ale może je nasilić. ©® mmm iamb mm KIM BYŁ GENERAŁ KASSEM SOLEIMANI? Generał Kassem Soleimani miał 62 lata. Od wielu lat był jedną z najbardziej uwielbianych postaci w Iranie i jedną z najbardziej znienawidzonych w USA i jej zachodnich sojuszników. Jak przypomina „Times of Israel", Soleimani prowadził zagraniczne operacje bojowe irańskich sił specjalnych al-Kuds, którą Amerykanie uważają za organizację terrorystyczną. Z jednej strony Soleimani prowadził walkę z organizacjami dżihadystycznymi, jak Państwo Islamskie czy al--Kaida, z drugiej umacniał wpływy Iranu w regionie, głównie w Syrii, Iraku, Libanie i Jemenie. Był obecny przy rozmowach nad tworzeniem nowego irackiego rządu. Według CNN Soleimani także nadzorował wiele operacji terrorystycznych przeciwko siłom USA i ich sojusznikom w Iraku po inwazji na ten kraj w 2003 roku i ponosił odpowiedzialność za śmierć wielu żołnierzy amerykańskich oraz cywilów. Generał Kassam Soleimani dowodził elitarnymi oddziałami al-Kuds od 20 lat. Nazywany był „Władcą Marionetek" albo „Irańskim James Bondem". !' yp£ 11 1» j 13. emerytura będzie wypłacona w kwietniu Wypłatę dodatkowych pieniędzy dla emerytów w kwietniu zapowiedziała w Polskim Radio Marlena Maląg- minister rodziny, pracy i polityki społecznej. -13. emerytura wyniesie około 1200 złotych, ponieważ tyle ma wynieść w tym roku emerytura minimalna - wyjaśniała minister. Minister rodziny podkreśliła, że aby otrzymać 13. emeryturę, nie trzeba będzie składać żadnych wniosków. Maląg zaznaczyła, że gotowy jest już projekt ustawy w tej sprawie i w najbliższych dniach zajmie się nią parlament. Minister zapowiedziała też waloryzację emerytur i rent przyznawanych przy całkowitej niezdolności do pracy, mniejszych niż 2160 złotych. Minimalny wzrost świadczenia wyniesie 70 złotych. Tzw. czternasta emerytura będzie wypłacona włistopadzie2021 r. W 2019 roku 13. emerytura wyniosła 1100 zł brutto, (aip) Najpopularniejsze słowa w 2019 r.: klimat i LGBT Konkurs na najważniejsze słowo ostatnich dwunastu miesięcy zorganizowany został przez Uniwersytet Warszawski już po raz dziewiąty. Według kapituły językoznawców najważniejszym polskim słowem roku 2019 jest „klimat". W plebiscycie internetowym zwyciężył wyraz „LGBT", który uzyskał 9,90 proc. głosów, na drugim miejscu jest wyraz „klimat" - 9,24 proc. głosów, a na 3. „hulajnoga"- 5,99 proc. głosów. W zeszłym roku najważniejszym słowem wybranym zarówno przez internautów, jak i kapitułę językoznawców okazała się „konstytucja", (aip) Spór o wizytę marszałka Senatu w Brukseli - Wyrażam stanowcze oczekiwanie, że marszałek Grodzki odwoła swoją wizytę w Brukseli - powiedział szef gabinetu prezydenta Krzysztof Szczerski. Marszałek Senatu udaje się do Brukseli 8 stycznia na zaproszenie wiceszefowej Komisji Europejskiej Very Jourovej, z którą ma rozmawiać na temat uchwalonej przez Sejm tzw. ustawy dyscyplinującej sędziów. - Jeśli dzisiaj, w tych okolicznościach, z jakimi mamy do czynienia, opozycja będzie nadal jeździła do stolic innych krajów i niszczyła wizerunek Polski, bo to jest cei ataku Władimira Putina na Polskę - wyizolowanie naszego kraju z Zachodu i później stworzenie wokół niego atmosfery takiej, która umożliwiłaby jakieś dalsze kroki wobec Polski negatywne - to znaczy, że gra w jego orkiestrze - przekonywał szef gabinetu prezydenta RP. - (,..)Tojest gra Putina, to jest wpisywanie się w politykę Putina przeciwko Polsce - mówiłw Polskim Radiu Szczerski. Minister podkreślił, że takie jest też stanowisko prezydenta. Na odpowiedź Tomasza Grodzkiego nie trzeba było długo czekać. - Stanowczo protestuję przeciwko takim słowom ministra Szczerskiego. I przy całym szacunku do pana ministra, ciągle jeszcze żyjemy w kraju demokratycznym i pan minister Szczerski nie będzie trzeciej osobie w państwie dyktował, co ma robić -stwierdził marszałek Senatu cytowany przez 300polityka.pl. - Jako jeden z pierwszych dałem wyraz swojemu oburzeniu na słowa prezydenta Rosji i zestawianie tutaj wizyty marszałka Senatu w Brukseli ma się jak piernik do wiatraka ze słowami prezydenta Putina -uznał Grodzki, (aip) Zmienił się radykalnie. od kiedy został F| cycem! f magazyn KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY ' : my Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 4 stycznia 2020 r. STR. 14 STR. 7-10 Moda czy wygoda, aszcz dla psa STR. 12 Andrzej Chyra 02 rodzinny druga strona Glos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Arma Czemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pl WSPÓŁCZEŚNI SENIORZY STARZEJĄ SIĘ INACZEJ NIŻ ICH RODZICE Witamy w weekend Pamiętam, jak kilkanaście lat temu, posiłkując się policyjnym komunikatem, dziennikarz napisał o 6o-latce takimi słowami „staruszka wtargnęła na jezdnię w niedozwolonym miejscu". W dzień publikacji jej bohaterka zadzwoniła do autora z pretensjami o słowo „staruszka". I jasięjej wcale nie dziwiłam, a teraz, kiedy sześćdziesiątka zbliża się do mnie wielkimi krokami, nie dziwię się tym bardziej. Jestem przekonana, że 60-latek może czuć się młodo. 70-i 80-latek także. Każdy ma tyle lat, na ile się czuje. Granica starości, która kiedyś oscylowała w okolicach 55 lat, znacznie się przesunęła. Moja mama po przekroczeniu 50. ubierała się już tylko w garsonki i sukienki mocno za kolano, współczesne 50-latki w mini i glanach nikogo nie dziwią. Oczywiście nie oznacza to, że ktoś zaprzecza starzeniu się. I że nie ulega lękom z tym faktem związanym, a dotyczą one zwykle stanu zdrowia - i fizycznego, i psychicznego. Bolesne mogą być także życiowe bilanse. Jednak wiemy też dobrze, że zamart-wianie się tylko przyspieszy nadejście prawdziwej starości, natomiast można je także opóźnić. W jaki sposób? Na ten temat piszemy dzisiaj w artykule, który znajdziecie na stronie 6. Tutaj pozwolę sobie tylko przytoczyć cytat z Marka Twaina, który bardzo mi się podoba: „Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz starzeją się, bo przestają się bawić". Smutne myśli o starości przepędzić można różnymi sposobami, a jednym z nich jest przyjaźń z czworonogiem. O przyjaciela zaś trzeba dbać. Niektóre psy zimą nie radzą sobie z mrozem. Kiedyś psie ubranka wyśmiewano jako głupi kaprys właścicieli, obecnie widok psiaka w płaszczyku nikogo nie dziwi i nie śmieszy. O tym na stronie 12. Zapraszam do lektury. OD TERAZ BĘDZIEMY ZDROWIEJ JEŚĆ I ŻYĆ Początek roku to dobry moment, żeby zmienić złe nawyki Styl życia W ciągu minionego roku aż 60% dorosłych Polaków podjęło próbę zmiany swoich nawyków związanych z dietą, aktywnością fizyczną czy redukcją wagi-Polacy są w swoich postanowieniach bardzo wytrwali - spośród respondentów. którzy podjęli wyzwanie w ciągu ostatnich 12 miesięcy, aż 90% wskazało, że udało im się całkowicie lub częściowo zrealizować założony cel. Badanie „Choroby układu krążenia - świadomość i profilaktyka" pokazuje, że 66% kobiet i 53% mężczyzn w ciągu ostatniego roku podjęło próbę zmiany nawyków w kierunku zdrowego stylu życia, a aż jedna czwarta ankietowanych osiągnęła założony cel. Co piąty respondent uważa natomiast, że prowadzi zdrowy styl życia i nie ma potrzeby jego zmiany. Siedzący tryb życia, nieregularne posiłki czy jedzenie produktów wysoko przetworzonych to tylko niektóre spośród złych nawyków, mających negatywny wpływ na nasze zdrowie. Wystarczy jednak wprowadzić niewielkie zmiany w codziennych zwyczajach, np. zmodyfikować jadłospis lub zwiększyć aktywność fizyczną, by osiągnąć zaskakujące rezultaty. - Najważniejsze jest, aby zwracać uwagę na jakość tłuszczów, które na co dzień spożywamy. Należy minimalizować spożycie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego oraz żywności fast food, w tym przemysłowych słodyczy, które mogą zawierać utwardzane tłuszcze roślinne i tłuszcze trans. Zamiast obfitej kolacji lepsze będzie danie warzywne i długi spacer na świeżym powietrzu - 'tłumaczy dietetyk Jadwiga Przyby-łowska. Początek roku to idealny czas, by zmienić swoje nawyki żywieniowe w ramach postanowień noworocznych, (oprać MARA) „Pamiętam ojca z dzieciństwa jako kogoś, kto zawsze miał siłę. Był urodzonym liderem, niezwykle odpowiedzialnym." Andrzej Chyra, aktor Radzimy sobie z przejedzeniem W Święta łatwo przesadzić z nadmierną ilością spożywanych dań. Jest w czym wybierać, bo na stołach pysznią się same smakołyki. Odwiedzając bliskich u każdego trzeba coś spróbować. No i nic nie może się przecież zmarnować! Jak sobie radzić z przepełnionym żołądkiem? Pijmy herbaty ziołowe wspomagające trawienie. Spytajmy o nie w aptekach. Imbir ma właściwości rozgrzewające, ale także pomaga strawić posiłki bogate w tłuszcz. Może więc złagodzić skutki przejedzenia. Wspomaga trawienie, działa przeciwzapalnie, przynosi ulgę przy wzdęciach. Starty korzeń można dodać do ziołowej herbaty lub wykorzystać jako przyprawę. Można też z niego zrobić herbatkę (zalewamy go wrzątkiem) i pić ją z dodatkiem cytryny i miodu. Kminek dodajemy do tłustych sosów czy potraw z fasoli, bo wspomaga trawienie i znakomicie łagodzi skutki spożywania ciężkostrawnych dań. Poprawia też perystaltykę jelit i pobudza wydzielanie soków trawiennych. Z niego też można zrobić napar, zalewając wrzątkiem jego nasiona. Ci. którzy lubią ten smak, mogą nasiona po prostu pogryzać. Nasiona lnu działają kojąco na układ pokarmowy - pomagają na nudności, wspomagają trawienie ciężkostrawnych potraw. Siemię lniane spożywamy w postaci naparu: na przykład 2/3 łyżki nasion zalewamy dwoma szklankami wody i gotujemy na małym ogniu przez ok. 15-20. Dużo spacerujmy i pijmy dużo wody - najlepiej mineralnej, niegazowanej ale wysoko zmine-ralizowanej. Weźmy ciepłą kąpiel. Kilkanaście minut ciepłej kąpieli łagodząco wpłynie na nasz żołądek i pomoże nam się odprężyć. Jeśli na dodatek do kąpieli dolejemy olejek majerankowy lub kminkowy, efekt będzie jeszcze lepszy. Pamiętajmy też, że doskonale wspomaga trawienie świąteczny kompot z suszu lub kieliszek wytrawnej nalewki. Jeśli naprawdę źle się czujemy, bo mocno przesadziliśmy ze świątecznym objadaniem, musimy sięgnąć po medykamenty: leki rozkurczowe, na zgagę, wspomagające pracę wątroby i trawienie. W tej kwestii doradzi nam farmaceuta. I pamiętajmy, że po świątecznym przejedzeniu nie wolno całkowicie rezygnować zjedzenia. Trzeba jeść mniejsze posiłki i częściej (5-6 w ciągu dnia). milena kochanowska arv"\.' j o H iPFS / y*- mm ** i,. Rzeczywistość wirtualna powoli, ale konsekwentnie wchodzi do naszego życia. Dziś największe zastosowanie ma w medycynie czy biznesie, ale coraz większym zainteresowaniem cieszą się także konsumenckie zestawy VR. Wśród firm, które produkują akcesoria VR jest Logitech. Do przedsprzedaży trafił właśnie rysik VR Ink Pilot Edition, który - jako forma kontrolera - współpracuje zgoglami VRi obsługuje staqebazoweSteamVRTracking 1.0 i 2.0. Logitech zaprezentował rysik w maju, a do pierwszych klientów urządzenie ma trafić w lutym 2020r., choć produkt wciąż określany jest jako wersja beta. Cena w przedsprzedaży to 750 dolarów. Oprócz rysika Logitech oferuje opcjonalną „matę" wfor-macie Al do rysowania za 70 dolarów. Do czego służy VR Ink Pilot Edition? Urządzenie ułatwia tworzenie wirtualnych modeli i pracę w środowisku 3D. Rysik waży 68 gramów i posiada kilka przycisków. Na jednym ładowaniu ma pracować ok. 2,5 godz.(us) WARTO WEDZK Baza pod cienie Makijażtwarzy powinien wydobywać naturalne piękno, uwydatniać atuty i niwelować defektyjakimi może być przebarwienie, nadmierne świecenie, zmarszczki. Kiedy podkład i korektor to zbyt mato, warto sięgnąć po bazę. Bazy dobrej jakości, odpowiednio dobrane do cery, sprawią, że makijaż będzie perfekcyjny, nie zetrze się i nie zmieni wyglądu przez długi czas. Baza pod cienie wzmacnia kolor aplikowanych cieni i przedłuża ich trwałość na powiece. Zapobiega osypywaniu oraz gromadzeniu się ich w załamaniach powiek, (miko) Baza pod podkład Efektowny makijaż nie obędzie się również bez bazy pod podkład. Idealna to taka, która odpowiada indywidualnym potrzebom cery. Bazy silikonowe, najczęściej przejrzyste, doskonale wygładzą drobne linie, rozszerzone pory, a także zmatowią cerę. Taką bazę nakładamy w niewielkiej ilości najlepiej na czoło, nos brodę, na dobrze nawilżoną skórę. Dla cery suchej świetna będzie baza nawilżająca, a dla zmęczonej ziemistej - baza rozświetlająca. Najczęściej lekko różowa lub opalizująca. Jeśli mamy problem z zaczerwienioną skórą lub widocznymi naczynkami, warto sięgnąć po zieloną lub fioletową bazę. Żółta świetnie zniweluje brązowe plamy pigmen-tacyjne.(miko) Jak dobrać podkład? Dobrze dobrany i nałożony podkład to niemal potowa udanego makijażu. Podkłady płynne w buteleczkach z pompką lub tubkach dają efekt makijażu od bardzo delikatnego, również beztłuszczowego dla skórtłustych, po kryjący z delikatnym, pudrowym wykończeniem. Te poleca nesądla każdego rodzaju skóry, z wyłączeniem bardzo suchych. Dla nich poleca się bogate konsystencje, kremowe podkłady, zwłaściwościami odżywczymi. Dla osób potrzebujących mocno kryjącego podkładu, wodoodpornego i trwałego, najlepsze będą podkłady wsztyfcie. Są one nieco cięższe od pozostałych, ale na pewno nie spłyną i szybko się nie zetrą, (miko) Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 rodzinny zdrowie 03 Zapisz klasę do Akademii atrakcyjne nagrody czekają Program Akademia Uwielbiam zaprasza do udziału szkoły konkurs Anna Czerny-Ma recka anna.marecka@p0lskapres5.pl ystartowała kolejna edycja Akademii Uwielbiam -ogólnopolskiego programu edukacyjnego, który promuje zdrowy styl życia wśród uczniów. Nauczyciele, którzy zgłoszą swoje klasy do programu, otrzymają bezpłatne materiały do przeprowadzenia inspirujących lekcji łączących naukę z zabawą. Akademii towarzyszy też konkurs. Klasy, które chcą wziąć w nim udział, wspólnie przygotowują zbilansowany przepis zgodnie z wiedzą zdobytą w ramach programu. W konkursie oceniane są zdjęcia gotowego dania i sam przepis. Trzy zwycięskie zgłoszenia otrzymają nagrody: warsztaty kulinarne dla klasy, voucher dla nauczyciela prowadzącego o wartości 700 zł i voucher o wartości 1500 zł dla szkoły na dowolny cel. Organizatorzy wręczą również nagrodę specjalną 0 wartości 5 000 zł szkole, która prześle w konkursie największą liczbę przepisów ze zdjęciem. Zapisy do Akademii Uwielbiam na platformie www.akademiauwielbiam.pl 1 telefonicznie. Szczegóły także na tej stronie. Zimowe problemy Nałóż czapkę. Nasze włosy nie lubią nagłych zmian temperatury Średnio codziennie tracimy 50-100 włosów, zimą wypadanie może nasilić się bardziej. Przyczyną są nagłe zmiany temperatury oraz efekt uboczny nienoszenia czapek. Zimne powietrze wpływa na unaczynienie. Kiedy nie nosimy nakrycia głowy, kapilarła, których funkcją jest odżywienie włosa, kurczą się. Mieszki włosowe nie są dostatecznie dotlenione i zaopatrzone w składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. W wyniku tego większa liczba włosów może przechodzić w fazę telogenu, czyli wypadania. Z powodu niskich temperatur, wysokiej wilgotności powietrza na zewnątrz oraz sezonu grzewczego, także łodyga włosa jest zwykle bardziej matowa, słaba i pusząca się. - Wychodząc z domu w zimę, należy również dokładnie dosuszyć włosy. Mokry bądź wilgotny włos, który przemarznie, jest bardziej podatny na złamania, odkształcenia i uszkodzenia mechaniczne - mówi Anna Mackojć z Instytutu Trychologii. Gorące powietrze z urządzeń grzewczych powoduje, że włosy mogą się elektryzować. Warto pamiętać wówczas o preparatach ze składnikami antystatycznymi. Zadbajmy o używanie odżywek czy masek do włosów z emo-lientamibądź olejkami. Kondycja włosów zależy od kondycji całego organizmu. Dlatego jeśli zaobserwujemy, że nasze włosy są w gorszym stanie i zaczynają nadmiernie wypadać, powinniśmy od razu zgłosić się do trychologa. (mara) Czy kobiety i mężczyźni widzą ze 5 Czasem tale się zdarza Dałtonizm, czyli upośledzenie rozróżniania kolorów, zwykle dotyka mężczyzn. A związany jest z żeńskim chromosomem X. Okidisfyka Oprać. Anna Czerny- Ma recka anna.marecka@polskapress.pl owszechnie uważa się, że mężczyźni rozróżniają o wiele mniej kolorów niż kobiety. Jednym ze schorzeń, które częściej przypisuje się mężczyznom, jest dałtonizm, czyli upośledzenie zdolności rozpoznawania barw. Jakie jest źródło tej choroby? Czy rzeczywiście cierpią na nią głównie mężczyźni? Na te pytania odpowiada Małgorzata Leszczyńska, optyk i optometrysta, ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej. Czym jest dałtonizm? Ślepota barw, zwana potocznie daltonizmem, to schorzenie objawiające się zaburzeniem w prawidłowym rozpoznawaniu kolorów. W większości przypadków dałtonizm jest wadą dziedziczną, a główną przyczyną jej występowania jest nieprawidłowa budowa i nieodpowiednie funkcjonowanie siatkówki oka. Natomiast to z kolei związane jest z genem zlokalizowanym w chromosomie X. - Mężczyźni, w przeciwieństwie do kobiet, posiadają tylko jeden taki chromosom, dlatego łatwiej może dojść do zaburzeń genowych. Te zaś mogą skutkować rozwojem daltonizmu - mówi Małgorzata Leszczyńska, optyk i optometrysta. Ponieważ mężczyźni nie przekazują swojego chromosomu X swoim męskim potomkom, zatem mężczyzna ze ślepotą barw nie przekaże jej swojemu synowi. Kobieta, mając dwa chromosomy X, może być nosicielką genu ślepoty barw nawet o tym nie wiedząc. Kiedy dałtonizm jest uwarunkowany czynnikami genetycznymi, mówi się wtedy o wadzie wrodzonej. Zdecydowanie rzadziej schorzenie to pojawia się jako wynik przebytych chorób oczu i urazów narządu wzroku. - Może również występować jako skutek uboczny przyjmowania niektórych leków - np. środków psychoaktywnych - dodaje Małgorzata Leszczyńska. Szacuje się, że różne rodzaje ślepoty barw dotyczą Daltoniści najczęściej nie rozpoznają koloru czerwonego lub zielonego nawet 8 procent mężczyzn oraz zaledwie 0,5 proc. przedstawicielek płci pięknej. Trzy główne podtypy daltonizmu Dichromatyzm - to najczęściej występujący rodzaj daltonizmu. Związany jest z brakiem jednego z fotoreceptorów w siatkówce oka, w wyniku czego osoba nie rozpoznaje kolom czerwonego lub zielonego. Trichromatyzm - ten rodzaj schorzenia wynika z istniejących różnic czułości fotoreceptorów w siatkówce. Tym samym powoduje obniżenie odbioru nasycenia niektórych barw (najczęściej jednej - w każdym przypadku może być ona inna). Monochronatyzm - najrzadziej występujący podtyp ślepoty barw. Osoba cierpiąca na to schorzenie rozróżnia jedynie dwie barwy - białą i czarną. Przyczyną jest całkowite upośledzenie odbioru kolorów, a to wpływa również na obniżenie ostrości widzenia. Diagnostyka i leczenie daltonizmu Dałtonizm to choroba oczu, a osoby nim dotknięte borykają się z wieloma problemami. Między innymi mają duże ograniczenia na rynku pracy - np. nie mogą wykonywać zawodu kierowcy. Nie wspominając o dużym dys- komforcie podczas nawet najprostszych czynności. - Dlatego tak istotne jest jak najszybsze zdiagnozowa-nie daltonizmu, które wykonuje się za pomocą profesjonalnych badań wzroku - mówi Małgorzata Leszczyńska. -Najpopularniejszy test przeprowadza się za pomocą tzw. tablic Ishihary, na których znajdują się małe kółka określonego koloru, które tworzą liczby. Kolor tła i liczb różnią się od siebie, tak aby specjalista mógł określić rodzaj upośledzenia barwnego. Innym sposobem jest badanie za pomocą anomalo-skopu - podczas jego wykonywania pacjent porównuje ze sobą dwie barwy w zakresie zielony-czerwony pojawiające się na ekranie urządzenia. Badanie trwa od 10 do 15 minut i pozwala bardzo precyzyjnie określić barwy, z którymi pacjent ma problem. - Stosuje się również tzw. test Farnswortha, podczas którego badany ustawia w odpowiedniej kolejności piętnaście kolorowych pionków, na podstawie których specjalista może określić rodzaj daltonizmu - dodaje Małgorzata Leszczyńska. Czy istnieją skuteczne metody walki z daltonizmem, czy osoby chore są „zmuszone" do widzenia bez możliwości rozróżniania niektórych barw? - Mimo że daltonizmu nie da się w pełni wyeliminować, istnieje sposób, aby skorygować postrzeganie niektórych barw. W tym celu stosuje się między innymi okulary wyposażone w specjalne soczewki z filtrem barwnym. Zmieniają one spektrum światła tak, by umożliwiały wyzwolenie podobnych bodźców, jakie występują u osób zdrowych - odpowiada Małgorzata Leszczyńska. -Daje to z kolei szansę na to, żeby pacjent z daltonizmem rozróżniał kolory, których nie widział wcześniej. Pamiętajmy jednak, aby wybór takich okularów powierzyć specjaliście w profesjonalnym salonie optycznym, mimo że może pojawić się pokusa znalezienia takich okularów w intemecie w atrakcyjnej cenie. To duży błąd! Każdy rodzaj okularów wymaga bardzo precyzyjnego dopasowania do potrzeb pacjenta. W przypadku osób z daltonizmem niezbędne jest określenie wielu parametrów potrzebnych do ich przygotowania, a uzyskać je można tylko z pomocą badań z wykorzystaniem fachowych urządzeń. - Zakup przypadkowych okularów może przynieść więcej szkody niż pożytku - wzrok jest wrażliwy, a złe dopasowanie okularów może doprowadzić do pogorszenia jakości widzenia - kończy Małgorzata Leszczyńska. 04 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 d coś więcej niż zwykły ból głowy Migrena potrafi zwalić z nóg Oprać. Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl Według najnowszych danych szacunkowych na migrenę cierpi wPolsceok.4milionów ludzi, a najej przewlekłą postać-ok. 400tysięcy. Schorzenie to można określić jako zaburzenie nerwowo-naczyniowe pierwotnego bólu gowy. Migrena charakteryzuje się przewlekłym przebiegiem i nawracającymi, silnymi napadami bólowymi. - Migrena charakteryzuje się pulsującym bólem onatęże-niu średnim lub dużym -mówi lek. med. Przemysław Kapała, Centrum Leczenia Bólu, Profemed, Grupa Lux Med. - Atak migrenowy to napadowo pojawiający się zespół objawów, obejmujący poza uporczywym bólem głowy także: nudności, wymioty, nadwrażliwość naha-łas, światło, zapachy. Rzadziej, ale zdarzają się także: biegunka, senność, rozdrażnienie lub wilczy apetyt. Migrena nasila się pod wpływem aktywności fizycznej, dlatego pacjenci w chwilach ataku migreny pozostają wpozycji leżącej, izolując się od czynników wzmagających 1 nasilających u nich objawy. Z aurą lub bez Migrenę możemy podzielić ze względu na częstotliwość -mówimy wówczas o migrenie epizodycznej (ataki rzadkie, l- 2 razy w miesiącu) lub przewlekłej (ataki co najmniej 8 razy w miesiącu, przy czym przyjęło się, że musi zaistnieć warunek występowania migreny przynajmniej przez 15 dni w miesiącu). Inny podział migreny mówi o tej z poprzedzającą ją aurą bądź nie. Aurą nazywamy zespół objawów neurologicznych, bezpośrednio poprzedzających napad migrenowy. Statystycznie aura występuje u ok. 10 proc. pacjentów zmagających się z migreną, a u pozostałych 90 proc. ból zaczyna się bez wcześniejszych objawów. - Tylko niewielki odsetek pacjentów zauważa u siebie aurę przedmigrenową - mówi lek. Przemysław Kapała. - Zespół objawów zapowiadających napad migrenowy charakteryzuje się zaburzeniami neurologicznymi, przypomi- * v ctronrA rtrafi zmienić czyjeś ifc «e w koszmar. Atakuje ?wia normalne funkcjonowanie. Migrena rsałe-ch i najbardziej uciążliwych bólów głowy. Migrena atakuje niespodziewanie nającymi niekiedy udar mózgu lub przejściowy atak niedokrwienny mózgu. Chory może odczuwać przejściowe osłabienie siły w ręce i/lub nodze bądź jednocześnie obu kończyn po tej samej stronie ciała, a także zaburzenia mowy i zaburzenia czucia twarzy. Są to sporadyczne epizody, wyglądają jednak bardzo groźnie. Możliwe symptomy aury: zaburzenia widzenia; tzw. mroczki i błyski przed oczami; zaburzenia pola widzenia, zdarza się także przejściowa ślepota; nudności; wymioty; zawroty głowy; światłowstręt; nadwrażliwość na dźwięki i zapachy; nadmierna potliwość; biegunka. Przyczyny migreny Nie zostały jeszcze do końca poznane. Badania wskazują jednak na genetyczne podłoże występowania tego schorzenia. Wśród krewnych pierwszego stopnia osób z migreną istnieje 2-3 krotnie większe ryzyko rozwoju tego schorzenia, niż w przypadku populacji ogólnej - u blisko 70% chorych na migrenę zanotowano bowiem przypadki migreny w rodzinie. Skłonność do migreny dziedziczona jest najczęściej w linii żeńskiej, choć bywa też przekazywana przez kobiety na linię męską. Może pojawić się już w okresie dojrzewania i uzależniona jest :rr;v.tir, k cm od gospodarki hormonalnej. Nie ma natomiast reguły co do występowania migreny w konkretnym dniu cyklu miesiączkowego - u niektórych kobiet pojawia się przed miesiączką, u innych w trakcie. Lekarze wskazują jednak na powiązanie występowania migreny z przyjmowanymi przez kobiety hormonami (estrogen) w postaci tabletek antykoncepcyjnych. Czy istnieją skuteczne metody leczenia migreny? Leczenie migreny ma dwa cele: uśmierzenie bólu i przerwanie napadu migrenowego oraz zapobieganie występowaniu kolejnych ataków. W leczeniu doraźnym stosuje się tzw. tryptany, które pozwalają szybko i w miarę skutecznie zatrzymać napad migrenowy. Stosuje się niekiedy także leki wspomagające działanie tryptanów: niesteroidowe leki przeciwzapalne, kwas acetylosalicylowy czy paracetamol. W przypadku migreny przewlekłej, kiedy leki doustne zawodzą, mówi się także 0 skuteczności toksyny botu-linowej (botoks). Pacjenci cierpiący na migrenę korzystają także z niefarmakolo-gicznych sposobów i metod leczenia, np. akupunktury 1 akupresury, które pozwalają złagodzić objawy. - Pamiętajmy jednak, by na takie zabiegi zgłaszać się jedynie do sprawdzonych r/Jv i zaufanych salonów, a najlepiej - do poradni leczenia bólu. Mamy wówczas pewność, że zabiegi wykonywane są prawidłowo, bez narażenia zdrowia pacjenta - zaznacza lek. Przemysław Kapała. Styl życia a migrena Migrenicy zgodnie potwierdzają, że istnieją czynniki, które sprzyjają występowaniu migreny lub nasileniu jej napadów: wahania pogodowe, zaburzenia snu, długotrwały i silny stres, przyjmowane leki, zmiany hormonalne, a nawet spożywanie niektórych pokarmów w nadmiernej ilości może zintensyfikować napad migrenowy. Dlatego zdrowy i mądry styl życia w profilaktyce zapobiegania migreny ma tu niemałe znaczenie. Pacjenci powinni przede wszystkim porządnie się wysypiać oraz regularnie i racjonalnie się odżywiać (posiłki częste, ale w mniejszych porcjach), a także zrezygnować z alkoholu i innych używek. Ważny jest też ruch! Joga, jogging czy inne regularne aktywności fizyczne z pewnością pomogą zmniejszyć występowanie napadów migrenowych. - Leki, niefarmakologicz-ne i alternatywne metody leczenia w odpowiedniej kombinacji, pozwalają na złagodzenie lub niemalże wyeliminowanie napadów - dodaje Przemysław Kapała. Polacy na kacu także * w pracy Badanie AlcoSense Styiżycm oprać. Anna Czemy-Marpcka anna.marecka@polskapress.pl Polacy nie są globalnymi rekordzistami w ilości spożytego alkoholu na mieszkańca, ale kac trafia nam się częściej niż byśmy tego chcieli. z jego skutkami mierzymy się nie tylko w domowym zaciszu. Co drugi Polak oraz co trzecia Polka przyznają, że przynajmniej raz w życiu poszli do pracy będąc na kacu. Kac w liczbach Zjawisko pracy na kacu w Polsce zbadała firma AlcoSense Laboratories. Niespełna połowa osób biorących udział w badaniu odpowiedziało twierdząco na pytanie, czy kiedykolwiek poszli do pracy, odczuwając skutki nadużycia alkoholu. Więcej niż co czwarty ankietowany przyznał, że podobna sytuacja przydarzyła mu się kilkukrotnie. Dla 15% praca na kacu była sytuacją jednorazową. Z kolei regularnie w takim stanie pracuje prawie 4% respondentów. Wśród osób zapytanych o samo zjawisko, sytuacja z kacem w pracy przytrafiła się przynajmniej raz ponad połowie mężczyzn. W przypadku kobiet twierdząco odpowiedziało prawie 40% pytanych. Ile przeciętnie piją Polacy? Choć niektórzy lubią się uważać za liderów w tej dziedzinie, w spożyciu alkoholu na głowę Polska klasyfikuje się dopiero w drugiej dziesiątce globalnego zestawienia. Według ostatnich danych WHO (Światowej Organizacja Zdrowia), które w odróżnieniu od danych GUS pozwalają na porównanie Polski z innymi krajami, wypijamy rocznie 11,61 stuprocentowego alkoholu na głowę. Nasi sąsiedzi - Czesi, Litwini i Rosjanie -wypijają więcej. Co z kacem? Okazuje się, że w tym przypadku bardziej istotna może być struktura spożycia alkoholu, a nie jego ilość. - Statystyczny Polak w ciągu roku wypija niewiele więcej alkoholu niż statystyczny Brytyjczyk, ale wybiera trunki mocniejsze, którymi jednorazowo łatwiej się upić. Efektem takiego picia może być silniejszy kac. Według WHO aż 36% spożywanych w Polsce alkoholi to grupa spirytusowa, do której zaliczają się wódki i nalewki. W przypadku Brytyjczyków ta grupa to 22% spożycia. Na Wyspach, choć może trudno w to uwierzyć, biorąc pod uwagę stereotypy o Brytyjczykach, najpopularniejszym alkoholem jest wino - komentuje Hunter Abbott z firmy AlcoSense Laboratories. Kac a prawo pracy Stawienie się w pracy w stanie po spożyciu alkoholu lub picie alkoholu w trakcie pełnienia obowiązków służbowych jest naruszeniem Kodeksu pracy. Z kolei pracowanie na kacu teoretycznie nie. Jednak jeśli czujemy się fatalnie, to pracujemy mniej wydajnie. Kac (z niem. Katzenjammer) - złe samopoczucie po spożyciu nadmiernej ilości napojów alkoholowych. Najczęstszymi dolegliwościami są: ból głowy, pragnienie, światłowstręt, nadwrażliwość na hałas, nudności, biegunka, uczucie rozbicia, problemy z koncentracją, bezsenność, osłabienie, brak łaknienia lub nadmierny apetyt, dreszcze. Objawy kaca bywają dolegliwe i w większości przypadków bardzo utrudniają wypełnianie obowiązków w pracy Głos Dziennik Pomorza »t.mltąi»nni Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 l{JUZW¥l¥iy Oprać. Anna Czemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pl dl stycznia tego roku refundacją objęto Kadcylę - wyjątkowy lek będący połącze-niem terapii celowanej z chemioterapią, stosowany w leczeniu rozsianego HER2-do-datniego raka piersi. Zadowolenia nie kryją pacjentki, które 7 lat czekały na ten lek, onkolodzy i organizacje pacjentów. Podtyp HER2-dodatni to szczególnie agresywna postać raka piersi, który szybko się rozwija i równie szybko daje przerzuty. Dotyka ok. 18-20% kobiet i pomimo tego, że dobrze reaguje na terapię celo-waną anty-HER2, to u ok. lA pacjentek w ciągu 10 lat następuje nawrót choroby. Rozsiany rak piersi, czyli taki, który daje przerzuty do organów odległych, najczęściej jest nieuleczalny, a leczenie pacjentów polega na wydłużeniu czasu do progresji choroby. Innowacyjny lek Kadcyla (trastuzumab emtanzyna) nie tylko wydłuża ten czas, ale działa bardzo precyzyjnie, docierając bezpośrednio do komórki nowotworowej. Co ważne - lek po- trafi „rozpoznać" komorki nowotworowe, dzięki czemu działa tylko na nie, a zdrowe komórki zostają oszczędzone, dlatego tę terapię obecnie uznaje się za jedną z bezpieczniejszych w onkologii. Do stycznia Kadcyla była dostępna dla kobiet z rozsianym HER2-dodatnim rakiem piersi w ramach Ratunkowego Dostępu do Technologii Lekowych (RDTL). Lekarz onkolog musiał napisać wniosek do Ministerstwa Zdrowia, a pacjentka spełnić różne warunki, m.in. wyczerpać wszystkie opcje leczenia refundowane przez NFZ, po których doszło do progresji choroby. W przypadku pozytywnej odpowiedzi ministerstwa, pacjentka otrzymywała zgodę na 3 podania lub 3 miesiące leczenia. Co 2-3 miesiące lekarz musiał występować ponownie o zgodę na kontynuację terapii. - Dla lekarzy była to dodatkowa biurokracja, a dla pacjentek strach i niepewność o to, czy będą miały zapewnione dalsze leczenie. To nie stwarza dobrych warunków dla całego procesu terapeutycznego - mówi Elżbieta Kozik, prezes organizacji Polskie Amazonki - Ruch Społeczny i dodaje - Sama doświadczyłam nowotworu piersi wiele lat temu i wiem, jak ważna jest świadomość, że lek jest dostępny - to daje ogromny komfort psychiczny i nadzieję na normalne życie. Bardzo cieszy mnie pozytywna decyzja refundacyjna Ministerstwa Zdrowia dla tego długo oczekiwanego leku oraz dążenie, by zapewnić kobietom w Polsce leczenie raka piersi zgodnie z międzynarodowymi rekomendacjami. - Organizacje pacjentów od lat zabiegają o dostęp do innowacyjnych terapii dla kobiet z rakiem piersi - podkreśla Krystyna Wechmann, prezes Federacji Stowarzyszeń Amazonki. - Nie jest łatwo pogodzić potrzeby wielu grup pacjentek z rakiem piersi z możliwościami finansowymi państwa. Polskie pacjentki z rozsianym HER2-dodatnim rakiem piersi czekały siedem lat na dostęp do leku Kadcyla od momentu jego rejestracji. Zadowolenia z polepszającego się dostępu do leczenia dla kobiet z rakiem piersi nie kryją lekarze. - Rok 2019 przyniósł pozytywne zmiany dla chorych na raka piersi. Najpierw na wrześniowej liście refundacyjnej pojawiły się nowe opcje dla kobiet z hor-monozależnym rakiem piersi - inhibitory CDK4/CDK6, dla chorych Każdy dobry nowy lek daje nadzieję kobietom chorym na raka piersi a dla kobiet z wczesnym HER2-dodatnim rakiem piersi - podwójna blokada, czyli trastuzumab z pertuzuma-bem. Refundacja leku Kadcyla dla chorych z rozsianym HER2-dodatnim rakiem piersi to kolejne, pozytywne zaskoczenie - mówi dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. - Cieszę się, że my - lekarze - możemy pacjentkom zaproponować coraz więcej nowych terapii, które przyczynią się do wydłużenia ich życia. - Ostatnie nowości na liście refundacyjnej bardzo cieszą. Warto jednak pamiętać, że przed nami jeszcze wiele do zrobienia. Aktywnych działań wymagają zwłaszcza Breast Cancer Unity i obszar profilaktyki raka piersi. Lepszy dostęp do nowoczesnych terapii powoduje, że można podejmować kolejne kroki i kierować uwagę na sprawy organizacyjne i systemowe: w większym stopniu koncentrować się na zapobieganiu, wykrywaniu, terapii i opiece nad pacjentkami z rakiem piersi na najwyższym możli- wym poziomie. To z kolei nieuchronnie doprowadzi nas do celu głównego, czyli zmniejszenia umieralności z powodu raka piersi w Polsce - mówi Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe-Ra-zem Lepiej. - Cieszymy się, że Ministerstwo Zdrowia zadbało również o zabezpieczenie leczenia pacjentek z hormo-nozależnym i HER2-ujem-nym rakiem piersi, dzięki umieszczeniu na styczniowej liście refundacyjnej leków zawierających anastrozol, letrozol i eksemestan - dodaje Anna Kupiecka. miesiąc, a 58 proc. co trzy Oprać Anna Czemy-Marecka miesiące. AŻ 92 proc. bada- anna.marecka@polskapress.pl nych deklaruje, Że głównym powodem jej wymiany jest ywotność szczoteczki zużycie. W większości przy- do zębów wynosi padków uznajemy, że szczo- maksymalnie 2-3 mie- teczka jest zużyta, gdy widzi- siące. Ponadto należy my to gołym okiem, ją wymienić także po chorobie. - To duży błąd - komen- - Aby mieć pewność, że tuje lek. stom. Patryk Kono- higiena naszych zębów jest nowicz. - Okazuje się, że na- utrzymana na odpowiednim wet gdy wygląda ona na poziomie, powinniśmy zad- niezniszczoną, w mikrousz- bać między innymi o szczo- kodzeniach włókien zbierają teczkę - mówi lek. stom. się szkodliwe bakterie. Płu- Patryk Kononowicz z Me- cząc szczoteczkę, nie usunie- dicover Stomatologia Gdańsk, my z niej wszystkich drobno- - Powinniśmy ją wymieniać ustrojów, a wówczas przy co 3 miesiące oraz po każdej każdym kolejnym myciu, chorobie zębów i dziąseł. bakterie trafiają do naszej ja- Ale czy zawsze stosuje- my ustnej. Dlatego nawet jeśli my się do tych zasad? Jak wy- wydaje nam się, że włókna są nika z przeprowadzonego „jeszcze dobre", to i tak nale- przez Medicover Stomatolo- ży taki egzemplarz wymienić gia badania „Higiena, lecze- po upływie 8-12 tygodni. nie i profilaktyka jamy ustnej Jalde włosie szczoteczki u dzieci", 13 proc. rodziców powinniśmy wybrać? Przede wymienia szczoteczkę co wszystkim musimy wziąć Dla higieny wymień szczoteczkę do zębów pod uwagę zdrowie naszych dziąseł. Zbyt twarda szczoteczka może je drażnić, powodując krwawienie, cofanie się, a w ostateczności odsłanianie szyjek zębowych. To realny scenariusz zwłaszcza w przypadku, gdy zbyt mocno przykładamy szczoteczkę do zębów i dziąseł. Wiele osób wybiera bezpieczne -na pierwszy rzut oka - rozwiązanie, czyli szczoteczkę o średniej twardości włosia. Taką odpowiedź w badaniu „Higiena, leczenie i profilaktyka jamy ustnej u dzieci" deklaruje aż 70% rodziców. - Pamiętajmy jednak, że to nie zawsze oznacza najlepszą opcję. O radę w tej kwestii najlepiej zapytać podczas kolejnej wizyty lekarza stomatologa (np. periodontologa, specjalistę zajmującego się chorobami dziąseł), który podpowie nam, jaki rodzaj szczoteczki w naszym przy- Zęby myjemy dwa razy dziennie, poświęcając na to za każdym razem dwie minuty padku sprawdzi się najlepiej -mówi stomatolog. - Może doradzić również stosowanie szczoteczki elektrycznej lub sonicznej, pozwalającej na dokładniejsze doczyszczanie zębów w porównaniu ze szczoteczkami manualnymi. Na czym polega wzorcowe szczotkowanie? Odpowiedni kąt nachylenia szczoteczki w stosunku do zęba to ok. 45 stopni. Ząb czyścimy ruchem obrotowym od strony dziąsła w kierunku zęba (wymiatanie) - taki sposób jest najbezpieczniejszy dla dziąseł. Czyścimy każdą powierzchnię każdego zęba. Po wyczyszczeniu powierzchni zębowych powinniśmy zająć się oczyszczeniem języka. Szczoteczką ułożoną poziomo należy przesuwać po powierzchni języka w przód i w tył kilkukrotnie. - Prawidłowe szczotkowanie zębów przez minimum dwie minuty dwa razy dziennie jest podstawową sprawą. Warto też pamiętać, że bardzo ważne jest nitkowanie przestrzeni międzyzębowych - wyjaśnia lek. stom. Patryk Kononowicz. 06 rodzinny • ' U.I Głos Dziennik Pomorza Sobota poniedziałek, 4 6.01.2020 Na strach przed starością najlepsze jest poczucie humoru stel irpyc 5go, co nieuchronna Miena Kochanowska n.kochanow5ka@glos.conn ta co dzień najczęścią nie zastanawiamy się nad tym lub przynaj-rrią staramy się tego nie robić, jiegdy tyko pogorszy się nasz stan zdrowia lub rozpoczyna się kokonowy rok.azrimpizy-rhodzi świadomość że znów je-3eśmy starsi. nieraz dopada nas diandra. Jak sobieztym radzić? laczego temat starości wywołuje w nas głównie lęk? W ta-kim samym stopniu obawiają się jej i kobiety, i mężczyźni. - Bo kojarzy się stereotypowo - mówi Sylwia Wójcik, psycholog. - Jedni boją się utraty sił i zdrowia, niepełnosprawności, inni pomarszczonej twarzy i zmieniającej się figury, a jeszcze inni zbliżającego się końca życia. Dobra wiadomość jest taka, że nikt z nas nie wie do końca, jak będzie starość wyglądała, dopóki jej nie zazna. A wobec tego najlepiej zrobimy, jeśli zajmiemy się nią wcześniej. Usłyszałam kiedyś od znajomej starszej kobiety, że na to, jaka będzie jakość naszej starości, pracujemy już w młodości. Mamy więc dwa rozwiązania: albo pozostaniemy na etapie obaw i one zaczną decydować o naszym życiu, albo zajmiemy się tym lękiem i zmniejszymy jego wpływ na nas. Starość powinna być doceniana za mądrość i doświadczenie. Specjaliści twierdzą, że by lepiej radzić sobie z upływają-:ym czasem, powinniśmy zwracać uwagę na to, cojeszcze możemy zrobić, a nie na to, zzego już nie możemy. Chwalmy się też bardziej za to, co nam wyszło, a nie karzmy za to, co nam się nie udało. Dprócz fizycznej, psychicznej i społecznej aktywności, poznajmy również lepiej swoje potrzeby i zaspokajajmy je, zhoćby sprawiając sobie drobię przyjemności. To wszystko la pewno poprawi nam samopoczucie. Mamy w sobie mechanizmy, które odpowiednio pobudzone mogą nam się pozytywnie odwdzięczyć, na przykład hormony szczęścia -endorfiny. Pamiętajmy o tym, ',e działają one także przeciw-pólowo. Możemy pobudzić je S8» * V HBS , ^ v ■ISIS ■ - . . j. r« , . *« ■l 4i w. « ** . . m m ;• -- pfi . i W- x\ ,, j- ...................... : Starzenie się to przede wszystkim stan umysłu, na który może mieć wpływ stan naszego ciała, ale nie musi poprzez wysiłek fizyczny: aerobik, jogging, intensywne spacery, biegi, pływanie, ale też jedząc czekoladę czy dużo się śmiejąc. A także dzięki miłości, bo przecież zakochać się możemy zawsze, bez względu na wiek! Większość z nas ma jakąś definicję starości. Zazwyczaj jest to jakaś granica, po przekroczeniu której będziemy mieli już tylko z górki. Oczywiście można wyszukać w opracowaniach naukowych obiektywne objawy starzenia się organizmu, ale starzenie się, jak podkreśla terapeutka, to przede wszystkim stan umysłu, na który może mieć wpływ stan naszego ciała, ale nie musi. Faktem jest, że po 60. roku życia następują w naszym organizmie zmiany na poziomie ciała i psychiki - związane między innymi z koncentracją, pamięcią i na poziomie społecznym - spowodowane przejściem na emeryturę, rentę, Emjuejgzeniemsięgjona v*. znajomych itp. Mogą pojawić się kryzysy: środka życia, syndrom opuszczonego gniazda, utrata partnera życiowego, negatywny bilans osiągnięć, lęk przed przyszłością, starością, śmiercią. Ale jeżeli te wszystkie rzeczy potraktujemy jako wyzwanie, inspirację do działania, a nie jako porażkę i nieunikniony element starzenia się, to wtedy my zaczniemy decydować o jakości naszego życia. Naukowcy okres późnej dorosłości podzielili na trzy etapy: najmłodsi starsi - 60-75 lat, starsi starsi - 75-85 lat i najstarsi starsi-85+. - Sposoby radzenia sobie z upływającym czasem na pewno są inne u 60-latków i u 80-latków. Inne są potrzeby i inny zakres ich realizacji w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej i duchowej, cały czas jednak ważna jest własna inicjatywa i aktywność -uważa psycholog. - U tych najstarszych może przeważać inicjatywa, ale gdy mają wokół siebie grono bliskich młodszych, to oni mogą pomóc ją realizować. Wszelkie rodzaje aktywności: fizyczna, psychiczna, społeczna i duchowa - dla niektórych równie ważna, mogą opóźniać proces starzenia się. Zdrowy tryb życia, aktywność zawodowa lub pasja, uczestniczenie w życiu rodzinnym, poznawanie nowych osób w różnym wieku, stawianie codziennie swojemu umysłowi wyzwań, wszystko to odgrywa niebagatelną rolę. Jest kilka określeń mówiących o tym procesie: „aktywne starzenie się", „zdrowe starzenie się", „starzenie się pogodne". Gdy jednak mimo wszystko nie radzimy sobie do końca z problemem przemijania, nie wahajmy się zwrócić do specjalistów. I w tym okresie życia może pomóc nam psycholog. - Praca z psychologiem nie musi być zawsze związana z terapią, może ona polegać na psychoedukacji, na wzmacnianiu sposobów radzeniaso.- bie na przykład ze stresem, problemami, chorobą - wyjaśnia Sylwia Wójcik. - Po 65. roku życia wzrasta ryzyko zachorowania na zaburzenia lękowe i depresję. Z mojego doświadczenia i współpracy z lekarzem psychiatrą wiem też, że w wielu przypadkach dobrze dobrana, nowoczesna farmakoterapia korzystnie wpływa na poprawę jakości życia. Nie negujmy również różnych wynalazków medycyny, które pomagają złagodzić oznaki starzenia się - jeżeli dla kogoś jest to bardzo ważne, to po to są te udogodnienia, choć jestem zdania, że nie jest to najważniejsza część naszego życia, którą możemy udoskonalać czy naprawiać. Przede wszystkim jednak, nigdy nie zapominajmy o tym, że jak powiedział Mark Twain: „Ludzie nie dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz starzeją się, bo przestają się bawić". Postawmy więc na aktywność, ale nie zapominajmy 0 poczuciu humoru! W Anastazja Bezduszna a.bezduszna@glos.com DZIECI LUBIĄ POCIĄGI, NIE GALERIE Bezduszna matka 1 te święta nie było f śniegu. Wieczorami lampki na naszym balkonie świeciły we mgle, a jak było jasno - to na ulicy można było tylko ugniatać zieloną, soczystą trawę. Co w takie wolne dni robić z maluchem? Na początku myślałam, by zacząć chodzić na kryte place zabaw. Co prawda kosztują do 20 złotych za godzinę, ale za to dziecko się wybiega i nie po błocie. Okazało się jednak, że jest tam ich za dużo. Wiele z nich znacznie starszych od mojego dwulatka. Poza tym jest duszno, no i jak dla mnie zbyt kolorowo. Moje dziecko po godzinie spędzonej w takim miejscu jest przemęczone. Podobnie jest wtedy, gdy wchodzimy do supermarketu i przypadkiem trafiamy na dział z zabawkami. Miki wtedy musi wszystkie dotknąć, ponaciskać guziki, pojeździć autami. Później miałam plan każdego dnia chodzić z synkiem na basen. Ale udało nam się pojechać może ze dwa razy w ciągu tygodnia. W jeden z takich dni Miki sam mi wskazał, gdzie chciałby pójść na wycieczkę. Przechodziliśmy właśnie przez jeden z mostów, pod którym są tory. Właśnie przejeżdżał pociąg. I jak okazało się, można tak długo stać aż do następnego. Spędziliśmy tam jakieś 15 minut, a obok zaczęły się pojawiać inne maluchy z rodzicami. Niektóre dzieci wychylały się z wózków, inne, trzymając się za barierkę mostu, podskakiwały na widok kolejnego pociągu. Odwróciłam się i okazało się, że po drugiej stronie mostu też stały dzieci i patrzyły na pociągi. Wyczekiwały pociągu jak Świętego Mikołaja. Machały rączkami i kiwały, gdy zbliżał się kolejny. Trudno było stamtąd zabrać Mikiego. Staliśmy tam co najmniej pół godziny. Tylko gdy zrobiło się ciemno i włączyły się lampki - udało się go zachęcić do pojechania, może nie pociągiem, ale też szynowym pojazdem - tramwajem. Wracając do domu, kupiliśmy kilka nowych wagoników do naszej drewnianej kolejki. Zbudowaliśmy więc kolej na pół pokoju i przez trzy dni Miki nie pozwalał posprzątać. Szedł do snu z wagonikiem w ręce. I jeszcze nie wie, że mam już dla niego zupełnie nowy parowóz. I to z napędem! Głos Dziennik Pomorza Sobota poniedziałek, 4 6.01.2020 rodzinny 11 Classic Blue to kolor współczesnej kobiety, który pasuje do każdego typu urody. ■ *—»— " HMtf Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.corn A merykań-scy eksperci z Pantone orosili kolor roku 2020-został nim Classic Blue, czyli Pantone 19-4052. To głęboki kobaltowo-nie-bieski odcień, który uspokaja, daje pewność siebie i poczucie przynależności. Zapewnia spokój ducha, oferując schronienie w swojej głębi... - Niebieski jest kolorem bardzo spokojnym, działającym relaksująco i pobudzającym kreatywność. No a jako że spokój budzi nasze zaufanie, to kolor niebieski jest tym kolorem, któremu warto zaufać - mówi Beata Ruszkowska, projektantka i stylistka i dodaje, że świetnie łączy się on z różnymi typami urody.-Wejdźmy w 2020 rok z nowym kolorem. Sprawdźmy czy mamy w szafie solidny garnitur w tym właśnie kolorze. Będzie idealny do pracy w biurze, szkole. A mała sukienka niebieska idealnie sprawdzi się na spotkanie z przyjaciółmi. Długa aksamitna sukienka to wspaniałe rozwiązanie na bal karnawałowy. -Niebieski klasyk pasuje na każdą okazje -zapewnia B. Ruszkowska. Tłumacząc wybór, dyrektor wykonawcza Pantone Color Institute, Leatrice Eiseman powiedziała: Pantone 19-4052 zachęca nas do spojrzenia poza to, co oczywiste, rozszerzając nasze myślenie; wzywając nas do pogłębionego myślenia i otwarcia się na innych. Żyjemy w czasach, które wymagają zaufania i wiary. To właśnie ten rodzaj pewności wyraża Classic Blue. ■ ; 4 1 r 12 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Kot w stresie. Nie pokaże, że cierpi, sami musimy obserwować uważnie, czy nie zmienia nawyków Koty to wrażliwe zwierzęta i bardzo łatwo wywołać u nich stres. Do tego właściciel najczęściej nie zdaje sobie sprawy, że zwierzę cierpi z tego powodu, bo koty słabo sygnalizują, że dzieje się z nimi coś złego. Poświateczno-no-worocznym zaburzeniu codzinnej rutyny może okazać się, że kot jest w ciągłym stresie. Warto więc zwrócić uwagę na kilka objawów (nie wszytskie muszą wystąpić jednocześnie): - skurcze uszu, które są skierowane do tyłu, - nerwowe mycie, - ślinotok, - spocone opuszki - ślady mogą być widoczne na meblach, podłodze, - brak chęci do zabawy, -drżenie ciała, - intensywne wypadanie włosów, a nawet łupież, - dyszenie, - wzmożone ocieranie się, - wokalizacja, - rozszerzone źrenice, -ukrywanie się, - usztywnienie ciała, napięcie mięśni. Przysmaki dla chomika. Podawanie ich to dobra zabawa i sprawdzony sposób na oswajanie zwierzątka Ręka opiekuna z ulubionym smakołykiem, wyciągnięta w stronę chomika zdecydowanie ułatwia proces oswajania. Co jednak wybrać, żeby nie zaszkodzić zwierzątku i spowodować jego otyłości? Dobrym wyborem są wszelkie naturalne suszone warzywa, owoce, zioła, korzenie, płatki kwiatów. To zdrowe uzupełnienie diety - takie przysmaki nie zawierają barwników, dodawanego cukru czy konserwantów. Możemy podawać również świeże owoce, wa- rzywa i orzechy. Najpopularniejsze to: marchewka, jabłko, brokuł, natka pietruszki, papryka, truskawki, orzeszki ziemne (nieprażone i bez soli). Absolutnie nie wolno podawać natomiast (mają właściwości trujące, powodują biegunki i wzdęcia albo zawierają czy zbyt dużo cukru): owoce jednopestkowe (np. czereśnie, morele), avocado, strączkowe (fasola, soczewica, bób), cytrusy, warzywa kapustne, surowe ziemniaki oraz produkty mleczne. ZIMOWY PŁASZCZ DLA PSA - MODA CZY WYGODA? i? Sweterek - gdy przemoknie - będzie dodatkowo wyziębiał psa. Wybierzmy ubranko nieprzemakalne Małgorzata Romanowska Psy potrzebują ochrony przed zimnem - tak jak ludzie. Nie każda rasa ma grubą sierść, która ochroni przed zimnym wiatrem i zacinającym deszczem. ie każdy pies potrzebuje dodatkowej ochrony - to oczywiste, że -te z grubą sierścią poradzą sobie same nawet w siarczyste mrozy. Ubranka dla psów to często fanaberia opiekuna, ale rasy, przyzwyczajone do domowych pieleszy i niezbyt długich spacerów trzeba jednak wspomagać dodatkowymi warstwami. Jest to szczególnie uzasadnione wówczas, gdy panują wyjątkowo niskie temperatury, spadło dużo śniegu (gdy pies niedużych ras może się wnim skryć), gdy deszcz pada w temperaturze bliskiej zeru i gdy wieje silny wiatr. Taką troskę powinni wykazać opiekunowie małych ras - np. psów meksykańskich, grzywaczy chiń- skich, yorshire terrier, chihuahua czy sky terrier. Takie psy, mieszkając z ludźmi, mieszka z nami w domu, nie mają możliwości przygotowania odpowiedniej ilości tkanki tłuszczowej chroniącej przed mrozem. Gdy pies mieszka ze swoimi właścicielami w domu, jego ciało nie czuje potrzeby zmiany sierści na zimę. Gdy jest wyprowadzany na spacer przy ok. -10 st. C, może zachorować. Oziębienie organizmu prowadzi do obciążenia pracy serca, oraz uszkodzenia nerek czy tarczycy. Takie psy dobrze jest przyzwyczajać do ubierania od szczeniaka, bo im później zacznie się nakładać ubranka, tym trudniej będzie im je zaakceptować. Temperatura, od której należy zacząć ubieranie psa, powinna wynosić ok. O st. C. O ubrankach można pomyśleć także w kontekście wieku psa - gdy mamy psy młode albo bardzo stare, oraz gdy mają zdiagnozowane np. problemy z nerkami czy kręgosłupem. Trzeba jednak być konsekwentnym i ubierać zwierzę przed każdym spacerem przez cały zimowy sezon. Jak wybrać ubranko? Najważniejszą sprawą jest komfort zwierzęcia, które przecież nie jest przyzwyczajony do noszenia czegokolwiek poza obrożą. Ubranko musi być wygodne i dobrze wentylowane. Dobrze jest zabrać psa ze sobą do sklepu zoologicznego, by je wymierzyć i dopasować. Trzeba też unikać ubranek, które mają rękawki, suwała, dużo guzików czy dodatkowych elementów. Przede wszystkim ma być to okrycie, w którym pies będzi esię dobrze czuł, a człowiek nie bezie miał problemów z nałożeniem go na zwierzę. Doświadczeni właściciele psów radzą wybieranie jak najzwyklejszych kubraczków zapinanych na grzbiecie, które nie krępują ruchów. W przypadku yorka czy chihuahuy warto kupić pełny kombinezon, bo pieski tego typu nie są w ogóle przystosowane do zmian temperatur. Trzeba też zrezygnować z łańcuszkowych obroży -stały kontakt skóry z zimnym metalem nie jest komfortowy, a do tego zwiększa ryzyko odmrożenia. ©® Dopiero gdy pies swobodnie porusza się w ubranku w domu. możesz pomyśleć 0 wyjściu na spacer Jak przyzwyczaić psa do noszenia okrycia? Gdy już wybraliśmy odpowiedni dla psa model ocieplacza, musimy poświęcić czas na stopniowe przyzwyczajenie go do noszenia ubranka. Etapl- pozwolenie psu na dokładne obwąchanie nowej własności. Jeśli pies w ogóle nie wykazuje zainteresowania, można położyć okrycie na podłodze i rozsypać dookoła smakołyki. Dzięki temu pies zacznie ubranko pozytywnie kojarzyć. Etap 2 - gdy zwierzę zaznajomiło się z nowym strojem i pozytywnie go kojarzy, próbujmy swoić je z nakładaniem okrycia. Nie można go zmuszać do nałożenia siłą -znowu dobrze jest posłużyć się łakociami i naprowadzać nimi psa, nagradzając go za wkładanie głowy co raz dalej. Etap 3 - przyzwyczajenie psa do dźwięków, towaizyszą-cych ubieraniu się i noszeniu okrycia. Wiele psów reaguje stresem na odgłos zapinania zatrzasków czy suwaków. Trzeba więc poświęcić trochę czasu również na to, by go „odwrażliwić". Hodowcy radzą, by zapninając zatrzask jednocześnie dawać psu smakołyk - po to, by wzmocnić pozytywne skojarzenie dźwięku. Dopiero w momencie, w którym pies nie boi się ubranka, dźwięku zatrzasku 1 sam chętnie przekłada głowę przez ubranko, można spokojnie je psu zakładać - jeszcze w domu, w miejscu, w którym pies czuje się bezpiecznie. Etap4 -naukaporuszania się w nowym stroju. Tutaj znowu przydają się smakołyki - porozrzucane po podłodze, tak by ubrany już pies ruszał się, szukając ich. Dopiero gdy pies swobodnie porusza się w ubranku w domu możesz pomyśleć o wyjściu na spacer. Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 rodzinny % 1ł-'? Ii? JT2' 13 POSŁAŃCY BOGÓW Grażyna Antoniewicz g.antoniewia@prasa.gda.pl Mało wprawny obserwator może pomylić gęsi gęgawy z kaczkami. Kiedy usłyszy jednak wydawany przez nie dźwięk- charakterystyczne ga. ga. ga - zrozumie pomyłkę. owiedzenie „głupia gęś" na pewno nie jest prawdziwe. Gęsi są bowiem ptakami inteligentnymi i wyjątkowo ostrożnymi. Ot, choćby gęsi gęgawy -w okresie lęgowym zajmują tylko takie miejsca, gdzie czują się bezpieczne (najczęściej są to trzcinowiska). Niepokojone przez człowieka ptaki porzucają gniazdo i więcej już do niego nie wracają. Gęgawa jest ptakiem długowiecznym - może żyć nawet kilkadziesiąt lat. Gęsi te łączą się w związki, które zwykle rozpadają się dopiero po śmierci jednego z partnerów. Silna więź miedzy nimi umacniana jest wciąż na nowo dzięki wzajemnej pielęgnacji piór i liczny zachowa-niom rytualnym. A partner stoi na straży Większość kaczek gęsi i łabędzi zakłada gniazda tuż nad wodą, aby być bliżej źródła pożywienia. Wybierają niewielkie wzniesienie, najchętniej na małych wysepkach. Wyściełane są one delikatnym materiałem roślinnym np. mchem i puchem, który samica wyskubuje sobie z piersi, tworząc miękką i ciepłą wyściółkę dla jaja. Gdy w gnieździe znajdują się już jaja, o świcie para gę-gaw odlatuje na pobliskie pola, aby poszukać pokarmu. Podczas żerowania samica intensywnie skubie roślinność, a partner stoi na straży i pilnuje, żeby partnerce nie stała się krzywda. Po zakończeniu posiłku gęgawy wracają, samica siada na jajach, a samiec zwykle odlatuje na pole, aby w spokoju coś zjeść. Jaja wysiadywane są przez samicę przez okres 27-29 dni. Samiec czuwa w pobliżu. Gdy matka schodzi z gniazda, przykrywa jaja puchem. Pisklęta opuszczają gniazdo po 1 lub 2 dniach, po czym rodzice prowadzą je nad wodę. Zdolność lotu uzyskują po około 8 tygodniach . . Wi.&WSi, Pr ■ ■ • •- fw: vW . . Gęś gegawa jest protoplastą gęsi domowej, która udomowiona została w Egipcie - twierdzą jedni. A właśnie, że w Rzymie - zapewniajądrudzy Gęgawę można pomylić z gęsią zbożową lub białoczel-ną, które licznie pojawiają się w okresie przelotów i dosyć regularnie zimują w zachodniej Polsce. Gęś gęgawa ma jednak charakterystyczne różowe nogi, podczas gdy u dwóch pozostałych gatunków są one pomarańczowe. Niezbytpożądana - Kontrowersyjna bemikla kanadyjska to nowy, nierodzimy i coraz bardziej problematyczny gatunek w Polsce -mówi Sebastian Nowakowski z Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana". - To dość duża gęś, może osiągać około 120 cm długości. Pochodzi z Ameryki Północnej. Zamieszkuje tundrę i bagna, a szczególnie chętnie gnieździ się na wybrzeżach morskich oraz w pobliżu jezior i rzek. Wyprowadza jeden lęg w roku, w zniesieniu jest przeważnie 5-6 jaj, a ich wysiadywanie trwa około miesiąca. Młode usamodzielniają się po około trzech miesiącach. Uciekinierki z hodowli - Bemikla została przywieziona do Europy w XVIII wieku, początkowo jako ptak ozdobny - dodaje przyrodnik. - Łatwo się oswajała. Takie parkowe bemikle można zresztą podziwiać niemal w każdym większym angielskim mieście. Z czasem jednak zaczęły uciekać z parków i hodowli i od powolnej ek- , spansji przeszły wręcz do inwazji. Z ptakiem tym wiążą się dwa podstawowe problemy. Po pierwsze na stanowiskach lęgowych jest silnie terytorialna i agresywna, skutecznie konkuruje więc o pokarm i miejsce z gatunkami miejscowymi, po drugie wchodzi w związki z naszą gęgawą i z takich mieszanych par powstaje dość żywotne potomstwo. Jeszcze kilkanaście lat temu traktowaliśmy ją jako ciekawostkę zimującą na naszym wybrzeżu. Jednak w 2005 roku zaobserwowano w Gdańsku pierwsze gniazdowanie. Pary mieszane Niewiele później lęgowe ber-nikle były już na Pojezierzu Kaszubskim, co więcej - były też lęgi w parach mieszanych z gęgawą. - Dziś jej lęgi już nie dziwią, ani nie cieszą, lecz raczej niepokoją - mówi Sebastan Nowakowski. - Jest to dobry przykład na to, jak ptak ozdobny, sprowadzony dla rozrywki, staje się niebezpiecznym intruzem w nowym środowisku. To samo obserwujemy w zachodniej Europie np. w przypadku ąleksandretty mxm pojawiały się gęsi* lodzie widzieli w nich yctefeśnlenle bogów lub §u 1 posłańców. Zscfer^ ptak nie byt tak cztzony obrożnej, papugi, która zaczyna być zauważana w stanie dzikim także u nas, a zadomowiła się już w parkach np. Londynu czy Brukseli. Czujniejsze od psów Jak głosi legenda, słynne gęsi kapitolińskie swoim krzykiem uratowały Rzym podczas najazdu Galów w IV wieku p.n.e. Kapitol pozostał jedyną częścią miasta, której najeźdźcy nie zdobyli. Podstępni Galowie postanowili zaatakować nocą, gdy obrońcy, zmęczeni długotrwałymi walkami i głodem, zasną. O zbliżaniu się wroga ostrzegły ich gęsi, ptaki poświęcone bogini Junonie. Atak na Rzym został odparty. Żaden inny ptak ani inne stworzenie nie było czczone przez tyle kultur na całym świecie. Wszędzie tam, gdzie pojawiały się gęsi, ludzie widzieli w nich ucieleśnienie bogów lub ich posłańców. Była świętym ptakiem Afrodyty, a Homer opisuje białe gęsi, które Penelopa trzymała w swoim domu. Lecą w kluczu Lecące stado gęsi tworzy zwykle klucz, czyli szyk w kształcie zwróconej w przód litery V. Rak lecący na przodzie bierze na siebie najcięższe zadanie pokonywania oporu powietrza, pozostałe gęsi korzystają z prądów powietrza wytworzonych przez osobniki lecące przed nimi. Dzięki temu stado może pokonać dystans o co najmniej 70 procenj więk- ( szy, niż gdyby każdy ptak leciał osobno. Gdy gęś, prowadząca zmęczy się, przechodzi na tył klucza, a jej miejsce zajmuje inna. Raki lecące z tyłu gęgają od czasu do czasu -prawdopodobnie w ten sposób dodają otuchy prowadzącym stado i pomagają utrzymać tempo. Z całą pewnością świadczy to o zdolności komunikacji, a to już jeden z dowodów na ich inteligencję. Pilnują chorej Gdy podczas lotu któraś gęś zachoruje, dwie inne, eskortują ją na ziemię i pozostają przy niej, aby pomóc jej i ją ochraniać. Nie opuszczają chorej, dopóki nie wrócą jej siły lub dopóki nie umrze. Dopiero wtedy wyruszają w drogę same albo z innym gęsim stadem, by jak najszybciej dołączyć do swoich. Gęsi żywią się pokarmem roślinnym. Zjadają głównie trawy, liście, młode pędy, zboże oraz różne owoce. Ponieważ nie mają tak dobrego systemu trawiennego, jak np. ssaki roślinożerne, muszą jeść bardzo dużo. Niekiedy zdobywanie i przyjmowanie pożywienia zajmuje im cały dzień. Często widuje się ogromne stada gęsi, poszukujące pożywienia na świeżo skoszonych polach pszenicy lub jęczmienia. Zostać czy odlecieć? Gęgawy gniazdujące w Polsce odlatują na zimę do Hiszpanii oraz północnej Tunezji i Algierii. W łagodniejsze zimy nie- które pozostają u nas. Licznie nad Polską przelatują też gęsi zbożowe (najbardziej gadatliwe wśród gęsi), lecą też bia-łoczelne. Większość gęsi migruje w dwuramiennych kluczach, jednak bernikle rdzawoszyje lecą w luźnych stadach. ©® PIERZOWISKO Jest to miejsce gromadzenia się ptaków jednego gatunku na okres pierzenia, czyli wymiany piór. Przebywające w takim miejscu ptaki zrzucają większość piór, w związku z czym nie mogą wówczas odrastać, nawet przez kilka tygodni. Skupienie się większej ilości osobników w jednym miejscu -zwykle wybranym tak, aby gwarantowało ono maksymalne bezpieczeństwo -pozwala skutecznie unikać ataków drapieżników. Dlaczego ptaki zrzucają pióra i zastępują je nowymi? Dlatego że pióra - choć elastyczne i wytrzymałe -strzępią się i wycierają w miarę używania. Ptaki muszą więc pierzyć się regularnie. 14 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota poniedziałek, 4 6.01.2020 Z zmienił się radykalnie, kiedy został ojcem Dorastanie w górnicze] rodzini* ty iv kip ^hiło i JUtlsJ i ateso pip 031 c.jp nrze-3W0 -nie ocino^it sukc6- ciwstawić ojcu' i zdawać na aktc sów, występ w „Długu" otworzył przed nim drzwi do kariery, która trwa do dziś ANDRZEJ CHYRA Polski aktor i reżyser. Urodził się w 1964 roku w Gryfowie Śląskim. Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego w Lubinie. W1987 roku ukończył studia na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej w Warszawie, a w1994, na tej samej uczelni - Wydział Reżyserii. W filmie zadebiutował w „Kolejności uczuć" Radosława Piwowarskiego. Pierwszą nagrodę przyniosła mu rola w filmie „Dług", za którą w 1999 roku został uhonorowany w kategorii „pierwszoplanowa rola męska" na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Sukces ten powtórzył w 2005 roku, otrzymując nagrodę za rolę w „Komorniku" Feliksa Falka oraz w 2013 roku za „W imię..." Małgorzaty Szumowskiej. Od 2008 roku jest członkiem zespołu Nowego Teatru w Warszawie. W styczniu 2013 roku zadebiutował jako reżyser operowy, inscenizując w Operze Bałtyckiej „Graczy". Ma syna Tadeusza ze związku z Pauliną Jaroszewicz. kiego rodzaju konkursów recytatorskich. Kiedy jednak wpadł na pomysł zdawania do szkoły aktorskiej, przełamał psychiczną barierę. Okazało się, że idzie mu dobrze -utwierdził się więc w przekonaniu, że powinien zostać aktorem. Dla ojca to był szok -i długo nie mógł się pogodzić z takim wyborem syna. - Złożyłem papiery do szkoły aktorskiej. Pomyślałem, że trzeba spróbować, a jeśli się nie uda, to wybrać coś bardziej zdroworozsądkowego. Tak więc, nie ma w tym przypadku. Aktorstwo nieśmiało chodziło mi po głowie przez wiele lat. Gdy przyszedł moment, w którym trzeba było decydować się, podjąłem decyzję i konsekwentnie jej broniłem - deklaruje w „Kurierze Wileńskim". Szkołę skończył w niedobrym momencie: na przełomie lat 80. i 90. polskie kino ulegało drastycznym przeobrażeniom i Andrzej długo nie mógł sobie w nim znaleźć miejsca. Dlatego zdecydował się na drugie studia - reżyserię. I to w tym zawodzie zdobył pierwsze showbiznesowe szlify, realizując różne programy telewizyjne. - Pracowałem w telewizji, w PR, w różnych dziwnych miejscach, aż nagle wystąpiłem w „Długu", filmie, który zupełnie zmienił moje życie. Stałem się popularny, pożądany, kolejne role zaczęły pojawiać się szybko. I to wszystko działo się bez mojego zaangażowania, zabiegania o to. Po prostu przychodziło - podkreśla w „Elle". * Sukcesy sprawiły, że Andrzej mógł zadbać o siebie i żonę. Martę Kownacką poznał jeszcze na studiach - razem wracali ze wspólnego sylwestra w Zakopanem, gubiąc buty w śniegu. Przypadli sobie wtedy do gustu - i jakiś czas potem wzięli ślub. Poprawa finansów sprawiła, że Andrzej i Marta wybudowali dom w Starej Miłosnej pod Warszawą. Aktor lubił tam spędzać czas - i wygląda- ło na to, że jest domatorem. Bywał oczywiście na branżowych imprezach i lubił poflir-tować z koleżankami, ale nigdy nie przekraczał granicy przyzwoitości. * Wszystko zmieniło się, gdy poznał koleżankę po fachu -Magdę Cielecką. Płomienny romans pomiędzy parą aktorów wybuchł/kiedy pracowali razem nad spektaklem „Uroczystość". Ona rzuciła dla niego reżysera Grzegorza Jarzynę, a on - swoją żonę. Od pierwszego spotkania Chyra i Cielecka stali się ulubieńcami polskich mediów plotkarskich. A ich związek nie należał do spokojnych: łączył ich dziwaczny splot miłości i nienawiści, który eksplodował raz płomiennym uczuciem, a kiedy indziej -karczemnymi awanturami. A wszystko to było mocno podlewane alkoholem. Kiedy w prasie pojawiły się zdjęcia Andrzeja całującego się z inną kobietą, Magda kazała mu się wyprowadzić. Wtedy aktor zaczął prowadzić straceńczy tryb życia. Pił na umór, a paparazzi mieli używanie fotografując go, kiedy oddaje mocz w warszawskim metrze. - Zdarzało mi się robić głośne imprezy w kamienicy i sąsiadka zaatakowała mnie, że robię je dlatego, że jestem aktorem i uważam, że mi wszystko wolno. Albo policjant, który mi wlepiał mandat z przekąsem i satysfakcją mówił, że w filmach to ja ściągam kasę, a teraz on ściągnie ze mnie - irytuje się w rozmowie z „Grazią". Pięć lat temu aktor poznał na filmowym planie asystentkę kierownika produkcji - Paulinę Jaroszewicz. Dziewczyna szybko podbiła jego serce. Znajomym aktora ciężko było jednak uwierzyć, że ta znajomość ma szansę przerodzić się w poważny związek. Kiedy jednak okazało się, że Paulina spodziewa się dziecka, nie krył swojej radości. Cztery lata temu został ojcem - i to całkowicie odmieniło jego życie. -Mam wiele propozycji komercyjnych, które mogłyby mi przynieść duże pieniądze, ale rzadko w nie wchodzę, bo mi się wydaje, że nie mam potrzeby sprzedawania się. To, co mam, wystarcza mi - mówi aktor w,.Elle". Gwkesda Paweł Gzyl p.gzyl@gk.pl Donieważ zdobył aktorską sławę dosyć późno, potem starał się pazernie konsumować wszelkie związane z nią profity. Wszystko zmieniło się cztery lata temu, kiedy na świat przyszedł jego syn Tadeusz. Ojcostwo sprawiło, że uspokoił się i wyciszył. Nawet zaprzestał romansów i żyje u boku matki chłopca - Pauliny Jaroszewicz. Dzisiaj, kiedy dziennikarz pyta go, czy jest szczęśliwy nie zaprzecza. A kiedy? • - Gdy wyjeżdżamy we dwóch z Tadkiem w taką naszą męską podróż i kiedy patrzę na mojego syna, który jest beztroski, szczęśliwy. To samo przeżywa Paulina, kiedy bawi się z Tadkiem a jest w tym bezkonkurencyjna, albo kiedy odbieramy go od dziadków, a on może się przytulić do rodziców, to można się rozpłynąć ze szczęścia - deklaruje w„Vivie". * Urodził się i wychował na Śląsku. Jego ojciec był dyrektorem kopalni i trzymał rodzinę twardą ręką. Nic dziwnego, że kiedy Andrzej zaczął dorastać skonfliktował się z nim. I to właśnie wtedy wykuwał się twardy charaicter przyszłego aktora. - Pamiętam ojca z dzieciństwa jako kogoś, kto zawsze miał siłę. Był urodzonym liderem, konkretnym, aktywnym, niezwykle odpowiedzialnym. Miał niebywały kontakt z ludźmi, był lubiany i szanowany. Mimo przeszłości partyjnej miał superzwiązki z „Solidarnością" - wspomina w „Elle". Andrzej był w młodości samotnikiem. Po szkole najczęściej zostawał na zajęciach sportowych lub odwiedzał kolegę, który miał rockowe płyty z Zachodu. Kiedy wracał do domu, najbardziej lubił rysować lub czytać. I nigdy się nie nudził. - Nigdy nie byłem buntownikiem. Byłem porządnym uczniem. Nie chodziłem na wagary. Nie determinują mnie na pewno normy i klisze społeczne. Ale też nie kusiło mnie nigdy, żeby coś burzyć. Działałem na własne konto -uśmiecha się, rozmawiając z „Elle". Już we wczesnej młodości Andrzej odwrócił się od Kościoła. Trochę mu było żal, że nie poszedł do komunii, kiedy koledzy chwalili się prezentami, ale potem utwierdził się w przekonaniu, że katolicyzm to religia nie dla niego. Przeczytał co prawda Biblię, ale nie zmieni- ło to jego zdania. Bardziej interesowała go wschodnia duchowość. * Kiedy był w czwartej klasie szkoły podstawowej, zapomniała wiersza podczas szkolnej uroczystości. To stało się dla niego traumą - i aż do końca liceum unikał wszel- Glos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4 6.01.2020 rodzinny etony, recenzje 15 3ABA SWLiE- DBAD SWCiE POŚWIĄTECZNY SMUTECZEK. TRUDNO WRÓCIC DO CODZIENNOŚCI Anna Czemy-Marecka anna.marecka@polskapre5s.pl Dziad: Jedyna ukochana żono. co tak milczysz już od dwóch godzin. Nie marudzisz. nieganisz mnie za nic. nawet pusty słoik po majonezie, który jak zwykle włożyłem do lodówki, wyjęłaś z niej i w milczeniu wrzuciłaś do kosza na szkło. Zaczynam się mocno niepokoić twoim stanem. Baba: To ten słoik to była prowokacja? Dziad: Właśnie tak. kiedy więc pominęłaś mój niecny czyn milczeniem, ja nie mogłem dłużej milczeć i udawać, że nic się nie dzieje. Baba: Nic się nie dzieje, odpoczywam z nadzieją, że dalej nic się nie będzie działo. Potrzebuję nicsięniedziania. Dziad: Tak ciężko zniosłaś powrót do pracy po świątecznej przerwie? Baba: Owszem, nie było łatwo, ale też był to już najwyższy czas na powrót do normalności. Święta są jednak wyczerpujące. Dziad: No nie. przecież wszystko się udało, spotkanie z rodziną przebiegło w miłej atmosferze, wreszcie trochę się nasz domek zapełnił. No i przynajmniej młodszy syn mógł na parę dni wrócić do gniazda. Baba: No tak, święta były cudne, ale jednak przygotowania do nich mocno stresujące. A kilkudniowa obecność Szymona uświadomiła mi boleśnie, że nasi synowie już tylko bywają w domu, bo mają swoje życie i obowiązki. I gniazdo jest puste. Sl i Zbigniew Marecki JUL. * zbigniew.niarecki@polskapfess.p: Dziad: No to naturalna kolej rzeczy. Chyba już powinnaś się do tego przyzwyczaić. Przypomnij sobie siebie, kiedy byłaś w ich wieku.Aodzice byli ważni, ale twoje prawdziwe życie toczyło się już poza nimi. My jako rodzice i tak możemy czuć się szczęśliwi, że nasi synowie chcą, abyśmy w jakimś stopniu w ich życiu uczestniczyli. Przecież ciągle jesteśmy w kontakcie. Nawet z Mateuszem. Co z tego, że jest w Chinach, skoro dzięki komunikatorom prawie codziennie z nim rozmawiasz. Nasi rodzice tego nie mieli. Ciesz się chwilami, kobieto. Baba: Masz rację, wszystko pięknie, oczywiście, że cieszę się chwilami, ale jednak, siła wyższa, jakiś po-świąteczny smutek mnie dopada. Wy, faceci, to jednak macie lżej. Po was wiele sytuacji spływa jak woda po kaczce. Dziad: Nie mów tak, ja też tęsknię, przeżywam, ale życie nie może składać się tylko ze świąt. Baba: Oczywiście, że nie, bo by kobiety padały jak muchy. Z całym szacunkiem dla twojego udziału w świątecznych przygotowaniach, to jednak na mnie spadł główny ciężar ich organizacji. Trudno się dziwić, że małżeństwo służy głównie mężczyznom. Są badania, że samotni panowie żyją krócej niż żonaci. Dziad: Podobno kobiet też to dotyczy. Najwyraźniej jesteśmy sobie potrzebni nawzajem. Na kanale National Geographic Tajemnice, intrygi, skarbce pełne złota. Zaginione cywilizacje Od tysięcy lat opowieści o wielkich tajemnicach i intrygach były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Pojawiają się w nich zrujnowane miasta, skarbce pełne złota, tajemnicze wojowniczki, mityczne podziemia i królewskie grobowce. Kanał National Geographic ujawnia nowe fakty o cywilizacjach, które od wieków rozpalają emocje podróżników, archeologów i miłośników historii. Poznamy „Tajemnice świata Ma- jów", odwiedzimy „Zaginioną świątynię Inków", a także poznamy nowe fakty o „Wikiń-skich wojowniczkach" - kobietach, które walczyły ramię w ramię z potężnymi mężczyznami, a także przeciwko nim. Poznamy też polskiego archeologa, który skupia się na odkrywaniu prawdy o kobietach w szeregach Wikingów. „Zapomniane cywilizacje" - premiery w niedziele od 5 stycznia o godz. 12 i 13. (mara) Z krwi i kości nora roberts )\ Drugi tom serii „Z krwi i kości". wpU Świat po katastrofie, wirusowej pandemii, która zabiła miliardy ludzi. Dla tych, którzy przetrwali, to szansa na stworzenie nowego świata.U części ocalałych wirus obudził dziwne moce - potrafią uzdrawiać, wyrządzać szkody, a nawet przewidywać przyszłość. Fallon Swift nie zna dawnego świata - lecz jej przeznaczeniem jest ukształtować ten nowy. Dorastała na spokojnej farmie z trójką braci. Teraz musi ich opuścić i nauczyć się walczyć. Fallon jest nie tylko potężną „Niesamowitą" - ma również do odegrania decydującą rolę w nadchodzących krwawych bitwach. Szykuje się wojna pomiędzy dobrem i złem, a Fallon - młoda, twarda, nieustępliwa - musi być gotowa. Kto lubi fantasy, zatopi się w lekturze. Uwaga, bywa mocno patetycznie, (mara) mmfgm Cudowne 9 miesięcy dorota mirska-królikowska Rozmowy o ciąży z ekspertami zróżnych dziedzin. Dowiecie się, jak znaleźć najlepszego leka-rzaijakie badania w ciąży wykonywać. A także, co jeść, żeby dziecko rozwijało się zdrowo, jak pokonać poranne mdłości,jakie suplementy diety przyjmować, a jakich unikać. Psycholog podpowie, jak zapanować nad stresem, a położna opowie o przygotowaniach do porodu. Dowiecie się też, jak pomocne w ciąży mogą być joga i akupunktura. Blogerka poradzi, jakie ćwiczenia i treningi są bezpieczne dla przyszłej mamy i jej dziecka. Jest też o tym, jakie leki i kosmetyki ciężarna może stosować bez obaw. Bardzo przyjazny, napisany przystępnym językiem poradnik dla kobiet w ciąży. Czytelny, z dużą dawką wiedzy, optymistyczny, pięknie ilustrowany, (mara) SZUKASZ DOBREJ KSIĄŻKI? ZAJRZYJ NA B10G O ciekawych książkach opowiadam także w swoim wideoblogu Anki Czytanki. Znajdziecie go na portalu www.gp24 w sekcji wideo - blog o książkach. Zapraszam do oglądania Anna Czemy-Marecka JAKIM JĘZYKIEM MÓWIĆ DO DZIECKA Wyobrażenia na temat dzieci działają jak samospetaiąjące się proroctwo Parady Marcin Fłorkowski dr psychologii Czytelniczka: Zastanawiam się, czy dobrze jest, gdy do dziecka mówi się samymi zdrobnieniami, jego specyficznym językiem. Moja znajoma od początku mówiła do swojej córki normalnie, używając poprawnej polszczyzny, i dziecko pięknie wyraża się po polsku, ma bogate słownictwo. Jest takie powiedzenie: traktuj dziecko jak dorosłego. Jeśli chcemy, aby dziecko dojrzewało, to nie powinniśmy narzucać mu roli dzidziusia. A mówienie do dziecka samymi spieszczeniami nie tylko może hamować rozwój słownictwa i umiejętności komunikacji, ale jest też swoistym przekazem: „Jesteś bobasem". Dorośli zaś często nie uświadamiają sobie, jak bardzo dzieci umieją dostosować się do ról, które dorośli im świadomie bądź nieświadomie przeznaczyli. Jest wiele badań, które pokazują, że wyobrażenie rodzica o tym, „jakie jest moje dziecko", sprawia, że dziecko się takie staje. Na przykład jeśli rodzic jest przekonany, że jego dziecko „jest ciapą", to gdy maluch chce sam wejść na schody, bierze go na ręce i zanosi na górę. Efekt jest ta- ki, że dziecko nie ćwiczy samodzielnego wchodzenia i po pewnym czasie zaczyna „być ciapą". Gdy rodzic ma inne wyobrażenie o swoim dziecku - „dzielny maluch, na pewno da sobie radę" - to na schodach tylko je asekuruje, pozwala mu ćwiczyć. I znowu wyobrażenie rodzica zaczyna się sprawdzać, bo pod wpływem ćwiczeń dziecko naprawdę staje się bardziej samodzielne. Uogólniając, wyobrażenia na temat swoich dzieci działają jak „samospełniające się proroctwo" - wpływają bowiem na nasze zachowania i często sprawiają, że inni zachowują się tak, „jak to przewidzieliśmy". Gdy spodziewam się od sąsiada samych świństw, traktuję go wrogo i wtedy jemu naprawdę trudno jest pokazać się z dobrej strony. Ten sam mechanizm działa, gdy do dziecka mówimy głównie spieszczeniami -wydaje się nam, że normalne słowa dziecko gorzej zrozumie i po pewnym czasie ono naprawdę gorzej je rozumie. W dodatku, spieszczając, nadajemy dziecku „rolę dzidzi", przekazujemy w ukryty sposób, co o nim myślimy. I w ten sposób możemy hamować proces dojrzewania. Odradzam mówienie spieszczeniami. Nie zakładaj, że wszystko ci się uda od razu Wszystko, co musisz wiedzieć o noworocznych przyrzeczeniach i umiarze w składaniu sobie samemu obietnic Abyś nie był później rozczarowany! Wydummm Bogna Skaml bognaikaml@pobkapress.pl Ponoć najtrudniej dotrzymać noworocznych przyrzeczeń. Szczególnie wtedy, kiedy plany na kolejny rok mamy za ambitne. Zwyczajnie - nierealne. o sobie obiecałaś z okazji noworocznych przyrzeczeń? - zapytałam swoją przyjaciółkę, matkę 15-letniej Kaśki. - To samo, co w ubiegłym roku - przyznała się mama nastolatki. - Czyli że muszę się odchudzić i to najlepiej od razu gdzieś tak z pięć kilo- gramów. Kaśka też chce trochę zrzucić ciała, ale ona postawiła na ćwiczenia. - A te pięć kilogramów to jak zamierzasz zrzucić? - dopytywałam. - Jak co roku, jedząc więcej warzyw, a mniej ciasta - odparła moja przyjciółka i od razu dodała, że w ubiegłym roku udało jej się tylko w styczniu pozbyć trzech kilogramów, ale narzuciła sobie dietę dość rygorystyczną. - Jeśli postanowisz, że te pięc kilogramów zrzucisz w ciągu całego roku, to może ci się udać - stwierdziłam. - Ale ja nie będę czekała na efekty przez cały rok! -oburzyła się mama Kaśki. - To może ci się nie udać -stwierdziłam i od razu zapytałam, czy czasami nie zamierza pójść w ślady swojej córki i oprócz diety do rozkładu swojego dnia nie dodać czasami jednak ćwiczeń na siłowni. - Te ćwiczenia to są dobre dla młodych, nie dla mnie - odparła mama nastolatki. -Zobaczysz, że ja będę miała lepsze efekty niż Kaśka. - Jednak myślę, że u twojej córki te efekty się dłużej utrzymają niż u ciebie - zauważyłam. - Ale przecież przy schudnięciu 30 procent utraty wagi bierze się z ćwiczeń, a aż 70 procent z diety - nie dawała za wygraną mama Kaśki. - Masz rację - stwierdziłam. - Ale u Kaśki to jest zmiana stylu życia, a u ciebie tylko głodówka i to - z tego, co rozumiem, jednomiesięczna. Nie możesz mieć przyrzeczeń bardzo ambitnych, takich nierealistycznych, bo ci się nie uda. Spróbuj te pięć kilogramów rozłożyć na cały rok. & s\: o W ni sł -10.ł'ó>Urii' rj e"jf jj'ir >• o j ir.eir, O < t l N ; j Głos Dziennik Pomorza 16 rodzinny krzyżo&inu Sobota poniedziałek, 4-6.01.2020 „Mój ojciec, który mnie porzucił, nazywał się Kwoka. Zmienił nazwisko na Krzemieniecki. Ale Krzemieniecki nie było nazwiskiem rodowym. Szukałem międzynarodowego. Stanętona Vega, bo uwielbiałem VincentaVegę." Patryk Vega, reżyser Krzyżówka panoramiczna nie-zbjdny montera rodzaj nalewki "V przydomek, przezwisko członek męskiego zakonu domek w ogrodzie choroba gardła malarz lub aktor r~ piłka nożna c małe dziecko szatan -v waga towaru ~v imię królów Franków -V rywal „Bryzy" -V zawijany kotlecik Arciuch, aktorka Pa dla fizyka manna prezent restauracja - \ i 1 \ \ 1 1 ł 12 kontynent z Serbią - ł * szalona osoba U 29 miasto z meczetem Tadż Mahal - maść konia - gaz w ropie naftowej - naciek w jaskini - 30 32 z brodą nie bawi szlachetny koń - z Akwinu dawne porwanie panny Jaskuła lub Laskowik - 20 przyprawa do ciast - i jedno w dziesiątce - 22 \ morski drapieżnik - figiel r odmiana w hodowli - śnieżny pagórek narzędzie drwala i list bez podpisu żona Abrahama biblijny brat Jakuba rodnik alkilowy odmiana marchwi główna tętnica prawy dopływ Warty płynie przez Sara-gossę sługa, niewolnik odgłos Pękającej kry - \ 11 miękkie kredki — i l \ \ dumny z ogona muza z kitarą straż U i i i szklana - i wymarły przodek bydła domowego włoski wulkan _ \ 24 tuzin tuzinów wąż okularnik płynie przez Kościan rzeczowa poręka wstęp do opery pod powieką - \ podstawa kolumny i .....dla reportera" dawniej 0 jedzeniu - \ instrument w kościele - ł 1 żona Mahometa roślina na kompot - ł - \ wielki ssak morski - 23 konkurent Plusa rezerwa, zasób model Kia 5 z piętą 28 ł 21 piłkarze z Gdyni futerał na naszyjnik - 7 zaloty Sarmaty tenisowe boisko 19 wymaga dowoau pracuje w radiu broń Dawida U ł przełożony, boss i fryzura z Czarnego Lądu ł stolica Omanu - 1 16 1 l przecinek dawniej resztka na pniu drzewa kapuśniak —■ 4 rodzaj haftu - owoc podobny do cytryny ozdoba ludowego stroju -V 31 np. „Dama z łasiczką" rzadkie imią męskie czynni działacze partyjni 26 wiatr od morza - ♦ i imię Pavlović - 3 film z Fondą -*■ 1 27 ł i dziecięca twarz kuzyni kr0K0-dyla brat Polluksa U 6 drużyna koszykówki lub nokeja urząd ministra powóz konny 14 stolica Egiptu i pojazd z noszami i czarny ptak melioracyjne azjatycki sport walki - 15 \ - \ ł Monroe, aktorka - l grecka bogini urodzaju Telly, filmowy Kojak okrywa pień brzozy ubytek, szkoda strażacki budynek karetka i obracają się w aucie - 10 powieść Rodziewiczówny - 25 mąż Pene-lopy i 8 \ złote w Warszawie U ł 1 imię^ męskie - nosi głowę część garsonki miasto nad Rodanem - 17 kłamstwo dokuczliwy owad polski pies myśliwski składnik perfum ł gliniany instrument muzyczny - 1 ł elementy ostrokołu włoski komik (anatjram silny argument W mocny trunek l i ł duży, niezgrabny pojazd - t ł dawna srebrna moneta 13 konkurent „lxi" papier do wy-klejania ścian - l 1 basowa smar okrętowy - styl w sztuce - ł l otoczony laguną - 18 zdarzenie, traf U 9 mowa środowiskowa - budka na bazarze - ruchoma zasłona •w oknie - tkanina ubraniowa - 2 japoński trunek z ryżu - 1 dzieła ludzkich rąk - syn Aresa - 12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 3 0 31 32 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 32 utworzą rozwiązanie - przysłowie. iovain aiNM3d aroMS V95is 3zano Od oix 3INVzVimzou Litery z pól ponumerowanych od 1 do 32 utworzą rozwiązanie - przysłowie. iovain aiNM3d aroMS V95is 3zano Od oix 3INVzVimzou Głos Dziennik Pomorza Sobota poniedziałek, 4 6.01.2020 W lutym dowiemy się czego pragną kobiety! Spektakl „To tylko sex" w Słupsku! Pierwszy długi weekend w roku - sprawdź Jak w święto Trzech Króli zmienią się rozkłady autobusów i pociągów Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl Przed nami pierwszy długi weekend w tym roku. Święto Trzech Króli wypada w poniedziałek. więc powinniśmy się przygotować na zmiany w rozkładach jazdy oraz zamknięcie sklepów. Komunikacja miejska Od czwartku, 2 stycznia, autobusy MZK po okresie świą-teczno-noworocznym wróciły do kursowania według normalnego rozkładu jazdy, bez ograniczeń związanych z feriami. Jednak w poniedziałek, 6 stycznia, z uwagi na przypadające w tym dniu święto Trzech Króli na wszystkich liniach obowiązywać będzie rozkład jazdy ważny w niedziele i święta. Przypominamy również, że od 2 stycznia zlikwidowane zostały wszystkie autobusy linii nr 6. Autobusem poza miasto Komunikacja podmiejska także będzie jeździć inaczej, powinniśmy także pamiętać o drobnych zmianach w roskładach, Wraz z nowym rokiem przewoźnicy wprowadzili drobne zmiany w rozkładach jazdy, warto o tym pamiętać przy planowaniu podróży które od nowego roku wprowadzone zostały na stałe. Autobusy Nord Expressu 6 stycznia kursować będą według rozkładu dla niedziel i dni świątecznych. Przypominamy, że od l stycznia przewoźnik wprowadził nowe rozkłady jazdy. Zmiany dotyczą linii 101, 102 i 105 i dostępne są na stronie internetowej Nord Expressu. W PKS Słupsk autobusy pojadą według rozkładu dla niedziel i dni świątecznych. Przypominamy, że także PKS wprowadził drobne zmiany w kursowaniu autobusów z początkiem nowego roku. Zmiany dotyczą kursów na trasie Słupsk - Gałęzinowo oraz Słupsk - Maleniec. Utworzono także nowe połączenia na trasie Lębork - Stowięcino - Wicko - Lębork. Uruchomiono też nowy kurs do Bruskowa Wielkiego, który prawdopodobnie zastąpi linię nr 6. Autobusy firmy Ramzes w święto Trzech Króli jeździć będą jak w niedziele i święta. Pociągi do Ustki W święto Trzech Króli pociągi do Ustki będą kursować wed- ług ustalonego rozkładu dla niedziel i świąt. Sklepy i pomoc medyczna Wszystkie sklepy wielkopo-wierzchniowe będą zamknięte 6 stycznia. Przypominamy też, że nadchodząca niedziela nie jest niedzielą handlową, więc zakupy musimy zrobić już w sobotę.Najbliższa niedziela handlowa wypada 26 stycznia. Nie tylko markety, ale także większość aptek będzie zamknięta 6 stycznia - oprócz tych, które pełnić będą świąteczny dyżur. W Słupsku jak każdego dnia dyżur pełnić będzie apteka Dom Leków na ul. Tuwima 4. Tel. 59 842 49 57. W Ustce dyżur pełnić będzie apteka Pod Smokiem, ul. Kilińskiego 8, tel. 59 814 53 95- W Bytowie, jak zazwyczaj, dyżur będzie miała apteka Centrum Zdrowia na ul. ks. Bernarda Sychty 3, tel. 59 822 66 45. W Miastku leki będziemy mogli kupić w aptece Nova, ul. Kazimierza Wielldego 24, tel. 59 8576732. W Człuchowie dyżur będzie miała apteka Oberland, ul. Długosza 29, tel. 598341752. W Lęborku czynna będzie apteka Gemini, al. Wolności 40, tel. 59 863 42 05. Jak zwykle w dni świąteczne i niedziele możemy skorzystać z trzech przychodni pomocy doraźnej - na ul. Hubalczyków 1 w Słupsku (tel. 59 846 Ol 02), na ul. Głównej 54a w Kobylnicy, (tel. 59 842 9049) oraz na ul. Mickiewicza 12 w Ustce (tel. 59 815 42 28 lub 59 815 42 29). ©® jotylkosex"tosrtukadl^^fz^,^Smo kabaretowegoSzymona ^taradzi Kilka lat temu Tomasz Kot jako sex guru rozśmieszał Polaków Z powod^^eC,ną 2 naJ|Jardziej popularnwh do łez. Tym razem w rolę seksekspertki zobaczymy Olgę Bołądź. występuje w filmach akcji jak^omd^0^ Myślisz, że masz wspaniałe życie seksualne? Naprawdę w to wierzysz? Może sprawdzimy to razem 11 lutego w Filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku pod-czas spektaklu „TO TYLKO SEKS". „TO TYLKO SEKS" to nieprzyzwoicie śmieszna interaktywna sztuka dla dorosłych, w której naszym przewodnikiem po seksualnym labiryncie będzie Olga Bołądź - jedna z najbardziej znanych polskich aktorek. Jako seks-ekspert EDYTA RADZI w komediowy, pikantny, ale zdystansowany sposób przedstawi widzom wiele praktycznych porad i wskazówek jak urozmaicić swoje życie erotyczne. Wytłumaczy, jak czerpać przyjemność z seksualnej sfery naszego życia. Spektakl to zabawna podróż przez sypialnie Polaków, która od wykonawcy wymaga znakomitego warsztatu, ale też umiejętności kontaktu z publicznością. Bo to właśnie ona odgrywa w przedstawieniu znaczącą rolę. Nie ma tu bowiem tematów tabu. Podczas sztuki znajdziesz odpowiedź na wiele pytań, których wcześniej nie śmiałeś zadać, a które od zawsze nurtowały ludzkość. Dlaczego miłość koń- czy się małżeństwem? Czego tak naprawdę pragną kobiety? Jak często powinniśmy uprawiać seks? Jakajestnajczęstszafanta-zja seksualna? Jeżeli jednak jesteś jednym z niewielu szczęśliwców, którzy nie mają problemów ze swoim życiem seksualnym, nie rezygnuj z dobrej zabawy - przyjdź i poznaj sekrety innych! Przyprowadź swoich przyjaciół - oni też mogą potrzebować pomocy. „Najlepsza sztuka jaką widziałam w ostatnim czasie!! W sumie to jak terapia u seksuologa, dla par- super czas i sposób na przełamanie „milczenia";) Polecam szczerze!"- pisze Marta na stronie kupbilecik.pl „Szczerze polecam, świetna zabawa zarówno dla kobiet jak i mężczyzn, byliśmy towarzystwem mieszanym i wszyscy do- skonale się bawili."- dodała Katarzyna. To tylko niektóre opinie po spektaklu, zapewniamy ogromną dawkę śmiechu. Gdzie po bilety? Komediowy spektakl „TO TYLKO SEKS" odbędzie się 11 lutego o godzinie 20:00 w Filharmonii Sinfonia Baltica w Słupsku. Bilety do nabycia na stronie www.kupbilecik.pl 08 Informator - kultura Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Cheap Tabacco w Słupsku, tym razem akustycznie Kinga Siwiec kinp.siwiec@polskapress.pl W Antrakcie wystąpi zespół Cheap Tabacco, często porównywany do światowej sławy The Black Keys (rockowo-blu-esowego duetu z USA). Tym razem grupa wystąpi w repertuarem akustycznym. Muzyka Cheap tabacco to mieszanka bluesa, rocka, popu, soulu i funky. Znajdziemy w niej również elementy lekkiej psychodelii. Znakiem rozpoznawczym Cheap Tabacco jest charyzmatyczny głos Natalii Kwiatkowskiej - wokalistki. Natalia została wybrana najlepszą blue-sową wokalistką w kraju (wg. czytelników kwartalnika „Twój Blues") w roku 2015 i 2016. Pochodzi z Bieszczad i tam też zaczynała swoje przygody z muzyką, śpiewając pieśni łemkowskie, ukraińskie, rosyjskie oraz poezję śpiewaną. Studiowała w Krakowskiej Szkole Jezzu i Muzyki Rozrywkowej. Obecnie jest wokalistką zespołów Cheap Tobacco, The Missing Part oraz Ornery Broad. Występuje również solowo. Podczas swojej muzycznej kariery współpracowała m.in. z Jarekiem Śmietaną, Jacekiem Korohodą, Jacekiem I To już nie pierwszy koncert Cheap Tabacco w Słupsku, jednak tym razem zagrają akustycznie Prokopowiczem, Arekiem Osenkowskim, Krissy Matthews, Noelem Coutsem, oraz Joanną Pilarską. Gitarzystą zespołu jest Robert Kapkowski. Swoje pierwsze muzyczne kroki stawiał z Cheap Tobacco, ale pochwalić się może współpracą z Yuuki, Stan Beckenbridge, Gienek Loska Band, Jorgos Skolias, Jarek Śmietana, Jacek Korohoda. Na stałe jest gitarzystą zespołów: The Missing Part oraz Cheap Tobacco. Z zespołem Kraków Street Band, którego gitarzystą był przez 4 lata, dotarł do finału programu Must Be The Musie. Za- grał z tym zespołem na wielu festiwalach na całym świecie. Michał Bigulat to basista Cheap Tabacco. Ma wieloletnie doświadczenie sceniczne. Naukę gry na gitarze akustycznej rozpoczął jeszcze w szkole podstawowej. Uczył się także w Krakowskiej Szkole Jazzu i Muzyki Rozrywkowej. Uczestnik warsztatów w „Muzycznej owczarni" w Jaworkach oraz „Blues nad Bobrem" w Kliczkowie, gdzie uczył się pod'okiem m.in. Wojciecha Pilichowskiego, Adriana Maruszczyka, Tomasza Grabowego, Bartosza Królika. Oprócz Cheap Tabacco na co dzień udziela się w takich zespołach jak LittleTheyKnow, Lew na Ziemi, Teddy Jr. and The Undertakers i Supergrupa. Na perkusji w Cheap Tabacco gra Bartek Kołodziejski, który mimo młodego wieku zyskał sobie uznanie takich muzyków jak Wojtek Pilichowski, na którego warsztatach prowadzi sekcje muzyczne. Cheap Tabacco zagra w piątek, 10 stycznia, o godz. 20 w Kawiarni Artystycznej Antrakt. Bilety w cenie 40 zł. ©® POGODA ŚŚ&& ' MjjpWKMH ł<" Pogoda dla Pomorza Krzysztof Ścibor Biuro Calyus^ Sobota 4.01.2020 Nad Pomorze dociera coraz chłodniejsze powietrze z północy. Do południa sporo chmur z opadami deszczu i śniegu z deszczem. Później zacznie- się przejaśniać. Temperatura max do 3:4°C. Wiatr silny płn.-zach i zach. W nocy pogodnie i lekki mróz. Rano na drogach ślisko. Jutro sporo słońca i bez opadów. Będzie chłodniej max 1:2 °C. Wiatr umiarkowany zachodni. Od środy wyraźnie cieplej. Stan morza (Bft) Siła wiatru (Bft) Kierunek wiatru 4-5 6-8 NW Sztorm V 75 km/h 1008 hPa\ 5 o OM Świnoujście 5 o Kołobrzeg 3 Rewal o Darłowo o Sławno Łeba !4 °{8ffi Władysławowo 4 ■m Ustka 0 Wejherowo Lębork E o «J 3PP Mielno O Białogard ®K0SZAUN EZBS SŁUPSK 3ZEB Bytów OHI Kartuzy I O Kościerzyna OB© GDAŃSK #9 #125 cm #25 cm oh 1 Pt °Bi3 Starogard "—Gdański Połczyn-Zdrój SZCZECIN O i3.......BB Drawsko Pomorskie OKS OK Stargard g °f§flj 1 3 "TO Człuchów 4* 3 c 45 km/h 8 7 ' < pogodnie zachmurzenie umiarkowane ■ - przelotny deszcz ^ przelotne deszcze i burza . pochmurno mżawka ciągły deszcz * ciąg"deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła y marznąca mgła || śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz zamieć śnieżna * opad gradu\ kierunek i prędkość wiatru 19° temp. w dzień m temp. w nocy;' temp. wody grubość pokrywy śnieżnej 1011 hPa fi ciśnienie i tendencja aa smog Gdańsk 3 3 ° <#■ Kraków 4 ° 2 ° Lublin 4 ° 2 ° & Olsztyn 3 ° 2 ° Poznań 3 ° 3 ° * Toruń 3 ° 3 # Wrocław 4 ° 3 ° # Warszawa 3 2 ° 4* Karpacz 2 o -1° # Ustrzyki Dolne 2 ° -1 ° Zakopane 1 ° -2° mmmm KINA Słupsk Futrozmisia.sob., niedz.godz. 14.25,16.45, 19.05,21.25; Gwiezdne wojny: Skywalker. Odrodzenie (2D, dubbing), sob., niedz. godz. 11.20,14.20,17.30; Gwiezdne wojny; Skywalter.Odrodzenie(2D, napisy), sob., niedz. godz. 20.30; Jak zostałem gangsterem. Historia prawdziwa, sob., niedz. godz. 11.14,17,18.20,20.21.15; Jumanji:Następnypoziom(2D.dubbing), sob., niedz. godz. 11.50,13.15,14.30,17.10; Jumanji: Następny poziom (2D. napisy), sob., niedz. godz. 19.50; TheGrundge: Klądtwa, sob., niedz. godz. 15.55, 18.05,20.15; Kraina Lodu2, sob., niedz. godz. 10.50,12.05; Misieki chiński skaib, sob., niedz. godz. 10; Urwis, sob., niedz. godz. 10,12.05,14.10,16.15 Gorton i Paddy, sob. godz. 14.30, niedz. godz. 14.30; PanT., sob. 20.30, niedz. godz. 18; Oficer i szpieg, sob. godz. 18, niedz. godz. 15.30; Sokółz masłem orzechowym, sob. godz. 16. niedz. godz. 20.15; Ustka Oficeriszpieg, sob. godz. 20, niedz. godz. 16; Judy, sob. godz. 18. niedz. godz. 20.15; PanT., sob.,niedz. godz. 16 Lębork Gwiezdne wojny-.Skywalker. Odrodzenie, sob., niedz. godz. 14,17; Futroz misia, sob., niedz. godz. 20 KOMUNIKACJA Słupsk; PKP 118 000; 2219436; PK55984242 56; dyżurny ruchu59 8437110; MZK59 848 93 06; Lębork: PKS 59 86219 72; MZK 59 8621451; Bytów: PKS59822 2238; Człuchów: PKS 59 834 2213; Miastko: PKS598572149. DYŻURY APTEK Słupsk sob.-niedz. Dom Leków, ul. Tuwima 4, tel. 59 8424957 Ustka sob. Jantar, ul. Grunwaldzka 27a, tel. 59 81446 72; niedz. Panaceum, ul. Kopernika 18, tel. 59 8144367 Bytów sob.-niedz., Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty 3, tel. 59 822 66 45 Miastko Człuchów sob., Centrum zdrowia, ul. Szczecińska 13, tel. 598343142; niedz. Dr Max, ul. Królewska 2, tel. 598343258 Lębork Słupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczyków 1, informacja telefoniczna 59 846 0100; Ustka: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 59 814 69 58; sob.-niedz.. Piastowska, ul. Długa 10, tel. 59 857 2245 sob., Miraculum, ul. Grunwaldzka 18, tel. 59 862 2477; niedz. Dr Max. ul. Boh. Monte Casino 16 a, tel. 59 86334 22 USŁUGI MEDYCZNE Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel. 59 8146011; Pogotowie Ratunkowe - 59 81470 09; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy5986330 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13,59 86352 02; Bytów: Szpitai, ul. Lęborska 13, tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 857 09 00 Człuchów: Stacja pogotowia ratunkowego, tel. 59 83453 09 WAŻNE NIEBIESKA UNIA Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tel. 59 8480111,801120 002; Słupsk: Pofiqa997;il Reymonta, tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Wiejska986:598433217; StrażGmhma598485997; Urząd Celny-587740830; Straż Pożarna998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Gepłc uczę993; Pogotowie Wodno-Kanalizacyjne994; Straż Miejska alarm986: Ustka 5981467 61697696498; Bytów 598222569; KULTURA Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel. 59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica Mijana Pawła II3, tel. 59 84238 39; Teatr Tęcza, ul. Waryńskiego 2, tel. 59 84239 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel. 59 845 6441; Emcek, al. 3 Maja 22. tel. 59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3, tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE_______ Kalla, ul. Armii Krajowej 15, tel. 59 842 81c, 5, >01 928 600 - całodobowo. Pełna oferta po0rze„o-wa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon 502525 005 lub 59 8411315, ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades, ul. Kopernika 5, całodobowo: tel. 59 842 9891,601663796. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1, (całodobowo).tel.59 842 8495,604434441. Winda i baldachim przy grobie. KŁMrtMA ^ TAXI 607271717 NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU Głos Dziennik Pomorza Sobota-poniedziałek, 4-6.01.2020 Zbliżenia 09 Wyłudzili dwa miliony dotacji. Dla pracowników; nie dla siebie Artur Drożdżak arturjirazdzak@p0l5kapress.pl ^^4# * Trzy lata szefowie Zakładu Wapienniczego w Płazie koło Chrzanowa wyłudzali dotacje z ministerstwa rolnictwa. Zaskakujące w tej historii jest to. że nie robili tego dla osobistych korzyści, ale by pracownicy mieli za co żyć. rzestępczy proceder kwitł w latach 2000--2003, ale dopiero teraz, konkretniej w listopadzie, zapadł prawomocny wyrok na cztery główne księgowe, szefową laboratorium i dyrektora Zaldadu Wapienniczego, popularnie zwanego Wapiennikiem. Przed laty dobrowolnie poddało się karze kilkanaście innych osób, które także brały udział w przekręcie. Resort rolnictwa „udało się" oszukać w sumie nablisko dwa miliony złotych. Wyroki na wierchuszkę z Wapiennika zapadły - można by rzec-symboliczne, bo kary w zawieszeniu na skazanych robią znacznie mniejsze wrażenie. Najbardziej surowo został potraktowany dyrektor JacekK, bo oprócz kary więzienia w zawieszeniu i grzywny dostał też 4-letni zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w przedsiębiorstwach z udziałem Skarbu Państwa. Pomysł na ratunek Bohaterowie tej historii wcześniej nie mieli konfliktów z prawem, po wyjściu sprawy na jaw także zachowywali się poprawnie. Gdy przekręt wyszedł na jaw, dyrektor Jacek K. opowiedział śledczym, jak z jego perspektywy to wszystko się odbyło. Około 2000 roku Wapiennik był na skraju upadku. ZUS zajął konto zakładu za nieuregulowane składki, a związki zawodowe zawiadomiły o tym inspekcję pracy i żądały wypłaty wynagrodzeń z okazji Dnia Górnika. Kasa jednak była prawie W przestępczym procederze w Płazie przez trzy lata brał udział m.in. dyrektor, trzy główne księgowe i szefowa laboratoriurn . , V \'V r. i . II % ,,, . <> - *4 • . , » - W « - Mi : Zakład Wapienniczy w Płazie przestał działać w 2006 r., ale dopiero teraz skończył się proces karny w sprawie nieprawidłowości pusta, więc w takim wypadku załoga nie otrzymałaby pensji. Jacek K. odbył rozmowę ostatniej szansy z potencjalnym kupcem zakładu na temat pożyczki, ale skończyło się fia-siaem. Wapiennik był pod ścianą. Wtedy u dyrektora pojawiła się Henryka R., szefowa działu zbytu i marketingu. Niby przypadkiem napomknęła, że jest pomysł, jak wyjść z finansowego dołka. Wpadła na rozwiązanie z Longiną F., która miała swoją firmę transportową ibyłaakwizytoremna-wozów produkowanych w Wapienniku. Dostawała prowizję za każdy transport i z tego miała niemałe dochody. Gdyby zakład upadł, finansowe źródełko by wyschło, więc trzeba było działać. Panie poszły do dyrektora i przedstawiły mu swój plan, bo bez niego niewiele by wskórały. Wynikało z ich opowieści, że można wyłudzić z ministerstwa dotacje do produkowanych nawozów i dzięki takiemu zastrzykowi gotówki utrzymać zakład przy życiu, a ludziom dać pracę i pensje. Po prostu idealny bi-znesplan. Jacek K. podumał i zwołał zebranie; skonsultował się jesz- cze z szefami działów transportu i sprzedaży nawozów. Pytał ich, czy plan jest dobry, a oni kiwnęli głowami, że tak, że wszystko się uda. Takie nasiadówki z udziałem szefaikierownikówdziałów odbywały się potem regularnie wkażdy piątek. Fałszowanie produkcji Ministerstwo wypłacało dotacje zakładom z całego kraju, jeśli spełniły określone warunki. W Wapienniku poszli na całość i uznali, że aby otrzymać realne pieniądze z dotacji i zminimalizować koszty, trzeba stworzyć fikcyjny system „od Ado Z". W praktyce oznaczało to fałszowanie dokumentacji od samego początku. W pierwszej kolejności wykazywano, że wydobyto materiał do produkcji nawozów wapniowo-magnezowych, potem że są one produkowane. Faktycznie tak nie było lub było w minimalnym zakresie. Potem był krok numer trzy: stworzenie fikcji na papierze, że ktoś nawozy zamawia i komuś są później sprzedawane. Na podrobionych fakturach wpisywano odbiorców, którzy wcześniej kupowali nawozy w Wapienniku. Fikcyjnie wykazywano takich nabywców z całego kraju, z miejscowości takich jak Golub Dobrzyń (województwo kujawsko-pomorskie), Grudynia Wielka (woj. opolskie), Nieżycho-wice (woj. pomorskie), Gądków Wielki (woj. lubuskie) czy Karsk Pyrzycki (woj. zachodriiopo-morskie). Te firmy rolnicze nie miały zielonego pojęcia, że ktoś używa ich marki w celach niezgodnych z prawem. Fikcyjne atesty By spełnić warunki niezbędne do otrzymania dotacji, ko-nieczne były jeszcze potwierdzenia, że produkowane nawozy mają stosowne atesty. Wydawała je stacja chemiczno-rolni-cza z Krakowa. Jej czterej pracownicy mieli przyjeżdżać do Płazy, brać próbki nawozu, sprawdzać je i wydawać stosowny certyfikat. Faktycznie to pracownicy z Wapiennika jeździli z nimi do Krakowa z wypełnionymi już drukami, które bez kontroli obijano pieczęciami w stacji. Potem wracały do szefowej laboratorium w Wapienniku Elżbiety K. Raz, dwa - atesty były gotowe. Fałszowano jeszcze wymagane zaświadczenia o powierzchni użytków rolnych posiadanych przez odbiorcówna-wozów i zaświadczenia o wykorzystaniu nawozu. Kolejnym krokiem w celu uzyskania dotacji było przekazanie dokumentacji do stacji chemiczno-rolniczej w Gliwicach, która wysyłała już komplet dokumentów i wnioski o dotacje wprost do ministerstwa rolnictwa. Gliwicka placówka nie miała uprawnień kontrolnych i nie było szans, by wykryła, że ktoś jej wciska kit i fałszywe faktury. Pracownicy z Gliwic nie mogli nawet zadzwonić do jakiegoś wykazanego w papierach odbiorcy nawozów, by zapytać go wprost: czy je kupił, w jakiej ilości i za ile. Potwierdzali tylko pod względem formalnym pisma z Wapiennika. Natymich rola się kończyła, na co później zwróci uwagę sąd. Dopływ gotówki Nie trzeba było długo czekać, a pierwsze dotacje zaczęły docierać do Płazy. 50,100,150 tys. zł. W sumie uzbierało się 1,9 min zł. Wszystko szło na bieżące wydatki, pensje dla pra- cowników i utrzymanie zakładu, który przecież niewiele tak naprawdę produkował, prawie niczego nie sprzedawał i nie miał dochodów. Zyski z fikcyjnego transportu nieistniejących nawozów otrzymywała Longina F. - mózg tej operacji. Pieniądze dla sprytnej kobiety szły z dotacji. W procederze brały udział trzy główne księgowe w Wapienniku. Z wdzięczności Longina dawała im prezenty: jakiś koniak, obrus, perfumy, bombonierki, złoty łańcuszek. Córce jednej z pań zafundowała wyjazd do Kenii w Afryce. Wyłudzone dotacje musiały być uwzględnione w rozliczeniach rocznych zakładu, więc i te bilanse roczne fałszowano. W końcu sprawa wyszła na jaw, kilka osób trafiło do aresztu. Częściowo oskarżeni przyznali się do winy i wyrażali skruchę. Uniewinniono trzy osoby ze stacji chemiczno-rol-niczej z Gliwic, bo krakowski sąd uznał, że nie miały wiedzy o przestępczych poczynaniach szefów Wapiennika. Wyroki skazujące Sąd Okręgowy w Krakowie, skazując oskarżonych, zauważył, że ich zachowania były ukierunkowane na wprowadzenie w błąd pracowników ministerstwa rolnictwa i wywołanie u nich błędnego przeświadczenia, że doszło do spełnienia wszystkich warunków koniecznych do przyznania finansowej dotacji. Oskarżeni stworzyli w tym celu sprawnie działający mechanizm wyłudzania dotacji. Łagodzącą okolicznością był fakt, że nie dążyli do łatwego wzbogacenia się, ale działali na rzecz zakładu pracy. To ich nie usprawiedliwia, ale pozwala przyjąć, że nie działali z niskich pobudek, a więc dla łatwego i szybkiego zarobku. Sąd wziął również pod uwagę, że od przestępstwa minęło 16 lat, oskarżeni nie mieli konfliktów z prawem i sami nie osiągnęli żadnych korzyści materialnych. Zakład przestał istnieć w 2006 roku; w tym samym czasie w Polsce zlikwidowano system dotacji do nawozów. Można za to otrzymać wsparcie finansowe wprost z Unii Europejskiej. Nie ma więc dziś pokusy, by w łatwy sposób wyłudzić dotację, jak to się działo przez trzy lata w Wapienniku. ©® 10___Ogłoszenia drobne Głos Dziennik Pomorza Sobota poniedziałek, 4-6.01.2020 Drobne Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Przez ogloszenia.gratka.pl W Biurze Ogłoszeń: Odd,/ . Ko. ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516,347 3511,347 3512, fax 94 347 3513 ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 ul. Nowy Rynek 3,71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67, fax 91433 48 60 RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH: ■ NIERUCHOMOŚCI ■ FINANSE/BIZNES ■ HANDLOWE ■ NAUKA ■ MOTORYZACJA ■ PRACA i ZDROWIE i USŁUGI i TURYSTYKA i BANK KWATER i ZWIERZĘTA i ROŚLINY, OGRODY i MATRYMONIALNE i RÓŻNE i KOMUNIKATY i ŻYCZENIA /PODZIĘKOWANIA i GASTRONOMIA i ROLNICZE i TOWARZYSKIE ogloszenia.gratka.pl Nieruchomości MIESZKANIA DO WYNAJĘCIA POKÓJ z aneksem 30m2,880-069-611 LOKALE UŻYTKOWE - DO WYNAJĘCIA BAR z wyposażeniem do wynajęcia, centrum Mielna, 600-858-696 KANCELARIA Adwokacka- Słupsk, ul. Szarych Szeregów, 608353046 WYNAJMĘ lokal ok.100 m,centrum Mielna,600-858-696 Handlowe ANTYKI, starocie skupuję, 506022528 BUDY DLA PSA, SÓL DROGOWA, PIASEK Z SOLĄ, CHLOREK WAPNIA, MAGNEZU, ŁOPATY DO ŚNIEGU, KOSZALIN 94/3410676 DREWNO suche/Choinki,792-669-632 Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM SEAT Leon, 2010r. tel. 502-173-732. OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup-skupujemy każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 ABASKUS -Auto Skup 533299577 AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTOKASACJA, Świeszyno, skup całych i powypadkowych, 608421479 NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975 Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI BEZSTRESOWA pożyczka i kredyt. Słupsk, A.Krajowej 38, tel. 513 915 645. KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. POŻYCZKI z dowozem -pierwsza za darmo tel. 511-030-295 UPADŁOŚĆ konsumencka 943473286. MOTOFINANSE KREDYT 50 000 zł, rata 572, 730809809 ZATRUDNIĘ FIRMA DOMAR w Tatowie zatrudni: kierownika robót drogowych. Oferty prosimy przesyłać: jolanta.czupajlo@ domar-k.pl Tel. 94 316-09-40 INSPEKTOR ds.kadrowo-administracyjnych, Koszalin, informacje na stronie www. meckoszalin.pl KIEROWCA kat. D 505-406-909. gk PRACA. Niemcy Herne / Bochum NRW. Budowlaniec + wykończeniówka. Wymagane prawo jazdy. Bez nałogów. 00491624392632 AUTOPROMOCJA PRZYJMĘ do pracy murarzy oraz pracowników ogólnobudowlanych. Praca na terenie Koszalina na ul. Włoskiej oraz Żytniej tel. 537-897-295 PRZYJMĘ kobiety do pralni, 608330891 WYKŁADANIE towaru, kasjerzy. Stawka 17 zł/godz. brutto. Tel. 514458287 ZATRUDNIĘ inżyniera budowy. Praca na terenie Koszalina przy realizacji budynków wielorodzinnych tel. 537-897-295. ZWROT podatku z Niemiec i Kindergeld. Tel. 668167770 Zdrowie GINEKOLOGIA A - Z, 515417467 farm.ginekolog STOMATOLOGIA STOMATOLOGIA specjalistyczna: dzieci i dorośli, anestezjolog, protetyka. K-lin, ul. Małopolska 1"B"; tel. 94/343-84-68. Również w soboty. INNE SPECJALIZACJE ALKOHOLIZM - esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. Usługi AGO RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 ES im BALUSTRADY bramy 602 825 699. CYKLINOWANIE bezpyłowe, lakierowanie, tel.606-121-371 DACHY- dekarstwo 94/3412184 MALOWANIE remonty 500354255 GK REMONTY Od A do Z tel. 660-683-933 9k REMONTY, wykończenia, 536-330-113 STANY surowe 94/3412184 SUCHE zabudowy 94/3412184. INSTALACYJNE GAZOWE -urządzenia, naprawa/ wymiana 606-579-846 GK Różne KOMIS- przyjmujemy rzeczy sprawne agd,rtv i inne. Słupsk, 663673280 Rolnicze MASZYNY ROLNICZE KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 535135 507. PŁODY ROLNE KUPIĘ łubin,grykę,peluszkę,itp TEL 604250237 Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK DOJRZAŁA dla dojrzałych, 661177611 SŁODKA Asia Koszalin, 516-603-622 Weekend tuż-tuż. Kup magazynowe wydanie gazety Głos | Głos ■ Głos Pomorza ■ Szczeciński H Koszaliński gp2A.pl gs24.pl gk24.pl i Dzień dobry w poniedziałek. Zacznij tydzień z nowym wydaniem Środa jest dla zdrowia. Kup gazetę z dodatkiem Strona Zdrowia Weekend tuż-tuż. Kup magazynowe wydanie gazety fiMrt Głos Szczeciński Głos Koszaliński gp24.pl gs24.pl gk24.pl wwwigpM.pl www.gk24.pl www.gs24.p Prezes oddziału Polska Press Piotr Grabowski Redaktor naczelny Krzysztof Nałęcz Zastępcy YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reklamy Ewa Żelazko, tel. 94 34735 27 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor działu marketingu Robert Gromowski, tel. 94 3473512 Prenumerata, teL 94 3401114 Głos Koszafiński - www.gk24.pl ul. Mickiewicza 24, 75-004 Koszaliatel. 94 347359* fax 94 347 35 40, tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl Głos Pomorza-wwwgp24.pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, tel. 59 848 8100. fax 59 848 8104, tel. reklama 059 848 8101, redakcja.gp24@polskapress.pl, reklama.gp24@polskapress.pl Głos Szczeciński-www.gs24.pl ul. Nowy Rynek 3, 70-533 Szczecin, tel. 9148133 00, fax 91433 48 64, tel. reklama 9148133 92, re