Sportowy weekend w regionie - str. 10 Polowanie na agentów Skarbca. 73,5 tys. ofiar i straty na ponad 181 min zł Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 W TYM 8%VAT 9 7 7 0 137 952060 4 DZIENNIK POMORZA Sobota-niedziela 2 § m .1 Ji. ?'K : .Ł*%\ - s 'i i' i \ i v Dwa tygrysy z przejścia granicznego trafiły do zoo w Człuchowie STRONA 5 Depresja seniora,czyli jak sobie poradzić z trudnym momentem wżyciu strona 6 Święta pamięci 0 naszych zmarłych Dzień Wszystkich Świętych obchodzony 1 listopada oraz Dzień Zaduszny, który celebrujemy 2 listopada, to święta, podczas których szczególnie pamiętamy o tych, co odeszli ^ Beata Tyszkiewicz, dama polskiego kina, zawsze stawiała na dzieci strona 14 Po przegotowaniu można już spokojnie pić wodę z wodociągu w Główczycach STRONA 3 Pół miliona złotych na monitoring zamierza wydać do końca roku słupski ratusz STRONA 4 (\ f\\, f j Poradnik: jak dziedziczymy spadek w rodzinie. Zasady wyjaśnia adwokat STRONA 7 i Słodkie ciasta są najlepsze na jesienną chandrę. Polecamy pyszne przepisy strony 7-10 9770137952060 02 Druga strona Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 tto CssfiiUtóm wms&Śgą\ ui.~ M.®S4f8Si(0© Kinga Siwiec 2 listopada mM wojska saskie wraz z polskim pospolitym ruszeniem zakończyły nieudane oblężenie zajmowanego przez Szwedów Poznania. W wyniku runięcia wieży katedry wileńskiej zginęło 6 duchownych. Działacz ruchu robotniczego Marcin Kasprzak został skazany na karę śmierci za zastrzelenie 4 rosyjskich żandarmów. Bezimienne zwłoki obrońcy Lwowa z 1918 roku zostały pochowane w Grobie Nieznanego Żołnierza na placu Saskim w Warszawie. Około 2 tys. Żydów z Frampola koło Biłgoraja zostało spędzonych na rynek i wywiezionych do obozu zagłady w Bełżcu. Podczas akcji Niemcy zamordowali około400osób stawiających opór lub próbujących ucieczki. Założono Instytut Energetyki w Warszawie. Robert Biedroń, Wiosna TVP nie wyemitowała spotu Izby Lekarskiej o fatalnej sytuacji w służbie zdrowia. Według Jacka Kurskiegp spot obraża Ojczyznę i dobreobyczaje. Panie Prezesie, w takim razie proszę przestać emitować Wiadomości. Olgierd Gebtewic. Platforma Obywatelska Pani Jacyna-Witt (stoczniowiec z dobrej zmiany) stara się podważać kwalifikacje do zasiadania w Zarządzie Województwa świetnie wykształconej Anny Bańkowskiej. Ajakie ma Pani doświadczenie w budowie statków? (węsT USD 3*1270 EUR 4,2593 CHF 3.8652 GBP 4.9361 wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego spadek cen wstosunku do notowania poprzedniego Pogoda w regionie Dzisiaj n°c Y\ 9°C - Dzisiaj m Ciśnienie 1014.3 hPa Wiatr S15 km/h Uwaga przelotne opady Teatr prowadzi ankietę, aby spełniać oczekiwania l Nowy Teatr prowadzi ankietę, która ma pomóc w zrozumieniu potrzeb słupskiej widowni. Dominik Nowak, dyrektor słupskiego teatru, chce. aby publiczność miała realny wpływ na to. co się dzieje na scenie. W kwestionariuszu znalazło się około 20 pytań - od preferowanych cen biletów, poprzez nasze miejsce zamieszkania i sposoby dojazdu na przedstawienia, po najbardziej istotne pytania, co tak naprawdę chcielibyśmy zobaczyć na deskach Nowego Teatru. Widzowie mogą też wyrazić opinię o tym, co im się podoba w słupskim teatrze, co by zmienili, a także zaproponować optymalną godzinę rozpoczęcia przedstawień oraz długość ich trwania. Ankiety są dostępne w formie elektronicznej oraz papierowej. Tę drugą znajdziemy we foyer teatru, przy kasie biletowej. - Na pewno do końca roku będziemy czekać na ankiety, jednak nie zamierzamy rezyg- nować z tej formy komunikacji i ciągle będzie możliwość wypełnienia kwestionariusza w Nowym Teatrze i podzielenia się z nami opinią na temat naszej pracy - mówi Dominik Nowak, dyrektor NT. - Badamy oczekiwania naszej słupskiej widowni, chcemy, aby miała ona realny wpływ na to, jak wygląda teatr i jaki mamy repertuar. Z naszych dotychczasowych doświadczeń wynika, że ludzie od teatru oczekują rozrywki, najchętniej przychodzą na komedie i musicale. Ale jest też wąskie grono osób, które w Nowym Teatrze widziałoby najchętniej sztuki, współczesne, z nurtu progresywnego. Staramy się sprostać także ich oczekiwaniom. Taką sztuką we współczesnej aranżacji jest nagrodzony Złotym Yorickiem „Kupiec wenecki", którego można zobaczyć na deskach Nowego Teatru jeszcze dziś wieczorem. Będzie to ostatni pokaz tego spektaklu w tym roku. Bilety są cały czas dostępne. - Zapraszam serdecznie na „Kupca weneckiego" w so- botę, 2 listopada, o godz. 18, myślę, że jest to sztuka, którą słupszczanie powinni zobaczyć. Odnieśliśmy dzięki niej sukces, myślę, że widownia ze Słupska może być dumna, że to właśnie tu powstała ta sztuka, że to ich teatr za nią odpowiada. Czasopismo „Teatr" opublikowało ostatnio artykuł, w którym po raz kolejny wspomniany był „Kupiec wenecki" jako sztuka wyjątkowa. Na łamach najważniejszego periodyku teatralnego napisano: „Dla Nowego Teatru to forma zaproszenia do teatralnej ekstraklasy, dla jego zespołu dowód, że dobry teatr może powstać z dala od wielkich ośrodków i uwagi mainstreamowych mediów, a dla widzów potwierdzenie, że mają w Słupsku zauważony i doceniony w kraju teatr, w którym warto bywać". Podczas sobotniego spektaklu wyświetlane będą napisy w języku angielskim, co jest ukłonem w stronę obcokrajowców z naszego regionu. Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl Od soboty cieplej, wróci jesienna pogoda bez przymrozków Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl Rozmowa o pogodzie na przyszły tydzień z Krzysztofem Ściborem z Biura Prognoz Pogody Calvus. Koniec tygodnia był chłodny. Czy niskie temperatury się utrzymają? Temperatury powinny trochę wzrosnąć. Od soboty napływać do nas będzie cieplejsze polarno-morskie powietrze. Przyniesie ono dużo chmur, sporo deszczu, ale też sprawi, że będzie cieplej -do 11 stopni Celsjusza. W niedzielę rano powinno być sucho, po południu możliwe przelotne opady deszczu. Temperatura wyniesie do 12 stopni. Przyszły tydzień będzie typowo jesienny - bez mrozu i przymrozków. Każdego dnia na niebie przeważać będą chmury, możemy się też spodziewać przelotnych opadów deszczu. Temperatury będą się wahać między 10 a 12 stopni. W nocy 6-8 stopni. A kiedy możemy spodziewać się nadejścia zimy? Na razie zimy jeszcze nie widać, pogoda w najbliższym czasie będzie typowo jesienna. A to za sprawą cieplejszego polarno-morskiego powietrza, które zostanie z nami na dłużej. ©© Recytacje, śpiew i taniec w pojedynkę lub w duecie z rodzicem. Konkurs „Mam talent" w słupskiej SP 5 zorganizowany przez nauczycieli świetlicy przyciągnął młodych wykonawców. Poza zmaganiami wystąpiła Nikola Smutek z kl. 5 (na zdjęciu), uczestniczka programu The Voice Kids. Niedziela Poniedziałek Wtorek 12°C 7°C 12°C 7°C Jwaga: deszcz Dni pamięci o tych, których z nami już nie ma ntroi BET- r—ovva al - ..........I*"*-*'.** r/^------- -.......Jr»_o I T*. ~ 4 r:;;; ....._ ^V .S2^0*z< ' lr*pekcłi > benzyny bo/ołowiowej 95 /. pattt.» ■^sa^śi > benzyny bezołowiowej >-> aj. - bató 1710 2018 r. protokołów z badan Według otrzymanych w dniu ''~ \ Ą pa};wl ^elniaiY wymagfim 1680/ , . ł„ • przeprowadzenia *■<) ™Mi0tm9) pozostawiono w dniu 0.4.1X2018' iRA łW£HIEK&? i «p. t ■■ ; INSPCKTO'"-''^ ; tfotK pCą 1 >.2?' ''Wl> od^yZ^noPn^ b ®« Nr*Wiri-^ **'*n*tra -°nM2/2 -2°1* ----- ****** r.""- ........ ^Os/f %8bbS8S^ /M5l» . »$żk f—' /JT** ' "-w i sprawiać ■> dmie https? ipfcl KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 2 listopada 2019 r. Dama polskiego kina mówi, że dla niej najważniejsze /n/v|g zawsze dzieci ■WA-S Beata Tyszkiewicz Słodkie ciastka nachlodne dni gffi/ poprawę humoru Y^TŚTRjjo wst Depresja seniorów Elegancko na dwóch kółkach 02 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 Anna Czemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pl NA SMUTKI, TĘSKNOTY, JESIENNE WIECZORY - CZEKOLADA O tym, że czekolada poprawia samopoczucie, nie trzeba nikogo przekonywać. Ludzie wiedzieli o tym na długo przed tym, zanim czekoladowe przysmaki pod lupę wzięli naukowcy. Szkiełkiem i okiem potwierdzili zbawienny wpływ czekolady na naszą psychikę. Działają tak zawarte w niej tłuszcze roślinne. Kiedy zalewają mózg, ten wysyła całemu ciału sygnały zadowolenia. Najzdrowsza jest czekolada czarna, czyli gorzka. No cóż, ja wolę mleczną. I w ten weekend czekolady u mnie w domu nie zabraknie. Bo będą mnie, jak i na pewno was, opadać smutne myśli, nostalgia i tęsknota za tymi, którzy odeszli. Żeby się pocieszyć, wypijcie kubek czekolady albo poczęstujcie się czekoladowym batonikiem. Może zrobicie go sami? Jeżeli macie ochotę na czekoladowe eksperymenty, przepisy i porady znajdziecie dzisiaj na naszych stronach kulinarnych. Nieco relaksu dostarczy wam też historia naszej dzisiejszej gwiazdy. Najprawdziwszej, świecącej najjaśniejszym światłem. Beata Tyszkiewicz, piękna w każdym wieku, mądra i dowcipna, to absolutna dama polskiego kina. Mam w pamięci wiele jej ról, aczkolwiek opada mnie refleksja, że gdyby urodziła się i pracowała w zachodniej Europie albo w Stanach Zjednoczonych, jej kariera byłaby o wiele bardziej spektakularna i z podziwem mówiłby o niej cały świat. Ponieważ przed chwilą namawiałam was na czekoladę, to wypadałoby też zachęcić do czegoś, co pozwoli szybko spalić zawarte w niej kalorie. Może jazda na rowerze? Wiem, pogoda nie zawsze sprzyja, ale jak się odpowiednio ubrać... O tym na stronie 11. Życzę spokojnego weekendu i do zobaczenia za tydzień. ZAPYTAJ LEKARZA Coraz więcej osób świadomie rezygnujezmięsa Sama zaczęłam się ostatnio nad tym zastanawiać Czy faktycznie warto przejść na dietę wegetariańską? SPECJALISTA RADZI: \2e> W krajach rozwijają-X) cycłi się wzrost spożycia mięsa jest kojarzony z jego dobroczynnym wpływem. Natomiast w krajach wysoko rozwiniętych, gdzie spożycie mięsa jest zazwyczaj wielokrotnie wyższe, spożywanie mięsa jest kojarzone ze zwiększonym ryzykiem zachorowań na choroby układu krążenia czy niektóre nowotwory. Mięso stanowi w diecie człowieka cenne źródło wielu składników odżywczych. Dostarcza wyso-kowartościowe białko, zawierające komplet aminokwasów egzogennych, dobrze przyswajalne żelazo, selen, cynk, wiele witamin, głównie z grupy B, przede wszystkim Bl, B2, Bl2, niacynę, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, szczególnie w okresach wzmożonego zapotrzebowania. Według niektórych naukowych teorii, składniki odżywcze zawarte w mięsie mogą być dostarczane do or- ganizmu także z innych produktów, ale pozostaje wówczas problem zachowania ich właściwego bilansu oraz stopnia przyswajalności. Przykładem takiego składnika jest żelazo, które służy do przenoszenia tlenu w ustroju. Najwięcej żelaza znajduje się w mięsie wołowym i cielęcym. Te gatunki -mięsa zawierają średnio 2,5 raza więcej żelaza niż mięso wieprzowe i 5 razy więcej niż mięso z drobiu. W rybach, w zależności od gatunku, znajduje się 0,4-1 miligrama żelaza w 100 gramach. Przys-wajalność żelaza pochodzącego z mięsa wynosi około 20-30 procent, podczas gdy żelazo pochodzące z produktów roślinnych jest przyswajalne zaledwie w około 5 procentach. Wybierając mięso, należy pamiętać, że kalo-ryczność różnych jego rodzajów znacznie się od siebie różni - chude mięso jest korzystne z punktu widzenia profilaktyki miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca, ponieważ nie zawiera dużo nasyconych kwasów tłuszczowych. W obniżeniu kalo-ryczności diety pomaga również przygotowywanie dań mięsnych bez dodatku tłusz- czu lub tylko z niewielkim jego dodatkiem, czyli gotowanie sous vide, duszenie, pieczenie. KamiaSobaś, ekspert dospiawżywieiiśs Mam ogromną słabość do czekolady. Dużo się jednak mówi ojej kaioryczności. Cży powinnam całkowidezniej zrezygnować? SPECJALISTA RADZI: Czekolada może mieć różne działanie na nasz organizm -wszystko zależy od jej jakości i ilości, którą spożywamy. Prawdziwa czekolada zawiera przynajmniej 70 procent kakao, ma ciemną barwę i zwykle określa się ją jako gorzką, deserową. Czekolady białe, mleczne, z nadzieniem lub te, które nie składają się w większości z kakao są źródłem niezdrowych tłuszczów i węglowodanów prostych, przyczy-niających się do powstawania chorób cywilizacyjnych, takich jak otyłość, cukrzyca. Dokład nie czytajmy etykiety czekolad - nie powinny w swoim składzie zawierać także syropu glukozowo-fruktozowego -sprawcę jeszcze większej gamy chorób niż zwykły cukier. Jeśli na prawdziwą czekoladę sku- simy się raz na jakiś czas, na przykład raz w tygodniu, nie powinna nam zaszkodzić. Jest źródłem magnezu, a także zapewnia chwilowo lepsze samopoczucie. Edyta Leźnicka. dietetyk kliniczny Zawsze po lecie pogarsza się stan mojejcery. PojawSasięfrą-dzacDteczegotaksiędzKje? LEKARZ RADZI: Trą-dzik młodzieńczy, ró-żowatyiłojotokowe zapalenie skóry zaliczamy do dużej grupy chorób gruczołów łojowych, których podłoże jest takie samo. Natomiast bardzo często po wakacjach obserwuje się nasilenie zmian trądzikowych. Skóra broni się przed szkodliwym działaniem słońca w ten sposób, że narasta naskórek. Istotą trądziku jest zatykanie ujść gruczołów łojowych. W czasie lata ten proces nasila się, ana-skórek narasta jeszcze bardziej. Skóra się dodatkowo wysusza, co razem wzięte daje efekt pozornej poprawy. Zmiany bledną, ale w rzeczywistości „wchodzą" głębiej w skórę. W takiej sytuacji powinniśmy udać się do speqalisty, który ustali indywidualne leczenie. Maria Pyzio-Gutkowska. dermatolog Mi^zynarodowy Dzień Fizyki Medycznej Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej przypada na 7 listopada. Święto obchodzonejest od 2013 roku z inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Rzyki Medycznej i ma na celu promować zagadnienia związane z fizyką medyczną. Ustanowiono je na dzień 7 listopada, na cześć wybitnej fizyczki i che-miczki Marii Skłodowskiej-Curie. Swiatc Iwiatowy Dzień Radiologii Światowy Dzień Radiologii przypada na 8 listopada. Święto upamiętnia Wilhelma Conrada Róntgena, który 8 listopada 1895 roku odkrył istnienie promieniowania. Dziś tojedna z ważniejszych i najszybciej rozwijających się dziedzin współczesnej medycyny. Świato ►wiatowy Dzień Zapalenia Płuc Światowy Dzień Zapalenia Płuc przypada na 12 listopada. To wydarzenie zapoczątkowane zostało przez Światową Koalicję przeciwko Zapaleniu Płuc u Dzieci. Ta choroba jest szczególnie niebezpieczna dla najmłodszych, dlatego Światowy Dzień Zapalenia Płuc ukierunko-wanyjest na podnoszenie świadomości na temat skutecznej profilaktyki i leczenia, (awa) 2 HISTORII m 0 migrenie przed wiekami Hipokrates nie przeprowadził szczegółowego klinicznego opisu bólów głowy. Dopiero wl wieku naszej ery Areteusz z Kapadocji opisał po raz pierwszy tak zwaną heterokranię 1 podał cechy wyróżniające tę postać chorobową od innych rodzajów bólów głowy. Galen (na i lustracji) w n wieku naszej ery opisał migrenę oraz podał pierwszy jej teorię. Przez kolejne stulecia badacze na całym świecie poszukiwali i opisywali tę przypadłość. Dopiero w drugiej połowie XIX wieku nauka o bólach głowy uległa znaczniejszym przeobrażeniom, dzięki pracom o migrenie wzrokowej i oczoporaźnej. Wtedy ogłoszone zostały pierwsze monografie o migrenie, przede wszystkim praca Edwarda Iiveinga. W1962 opracowano pierwszą klasyfikację bólów głowy. Przez kolejne dziesięciolecia ją doskonalono. „Dzień po" bywa trudny. Jak się ratować, gdy przesadzimy z alkoholem? Oto kilka porad Nudności, bóle głowy I osłabienie to typowe objawy kaca. Dlaczego alkohol w nadmiarze sieje takie spustoszenie w naszym organizmie i jak się poczuć lepiej? ■, . Paula Goszczyńska paula.goszczynska@polskapress.pl Częste picie alkoholu nie służy nikomu. Trudno jednak wyobrazić sobie bez niego okazjonalne spotkania. Podpowiadamy, co zrobić w trakcie „dnia po". Spotkania w gronie rodziny i przyjaciół sprzyjają dobrej zabawie, a co za tym często idzie - piciu alkoholu. Niestety, tak zwany „dzień po" może dać nieźle popalić. Nudności, bóle głowy i osłabienie to typowe objawy kaca. Dlaczego alkohol w nadmiarze sieje takie spustoszenie w naszym organizmie oraz co możemy zrobić, by poczuć się lepiej? Sam mechanizm jest dość skomplikowany, ponieważ składa się na niego kilka problemów związanych ze spożyciem alkoholu. Borykamy się wtedy z odwodnieniem oraz znacznym obciążeniem wątroby. Do tego do- JAK SIĘ RATOWAĆ? Podobnie jak w przypadku przejedzenia, warto na drugi dzień zastosować lekkostrawną dietę. Pomogą duże ilości wody, która uzupełni składniki mineralne, samodzielnie przygotowany napój izotoniczny, sok pomidorowy zawierający dużo potasu, a także soki owocowe rozcieńczone z wodą i woda z miodem oraz cytryną. Kołem ratunkowym okażą się także domowe kiszonki -sok z kapusty oczyszczający wątrobę, fermentowane przetwory mleczne, na przykład kefir i maślanka, lekkostrawne jedzenie, a nawet doraźnie zastosowane tabletki witaminowe, zwłaszcza zawierające witaminę C. chodzi zaburzenie przemieszczenia płynów oraz zaburzenie energetyczne, ponieważ wraz z alkoholem dostarczyliśmy organizmowi masę pustych kalorii. To wszystko razem się kumuluje i wtedy pojawia się kac. Oczywiście wszystko zależy od tego, w jakim tempie spożywamy alkohol, czy nasza wątroba i jej mechanizmy są sprawne oraz czy pije kobieta, czy mężczyzna. Bo tutaj warto zaznaczyć, że o dziwo mężczyźni wolniej metabolizują alkohol niż kobiety. Utarło się, że na nasze samopoczucie duży wpływ ma nie tylko ilość, ale również rodzaj wypitego alkoholu. Jednak to, czy mieszamy, ma raczej związek z dolegliwościami żołądkowymi. Przyjmując kolorowe alkohole z barwnikami i innymi sztucznymi składnikami, bardziej szkodzimy naszej wątrobie. Zwrócę również uwagę na alkohol z bąbelka- mi, który często powoduje wzdęcia i wypełnia żołądek, więc później łatwiej o nudności. Trzeba uważać z ilością i tempem. Kolejną kwestią jest to, że nie powinniśmy alkoholem gasić pragnienia. Najgorszą sytuacją będzie picie twardych alkoholi i popijanie ich na przykład piwem. Jeżeli zadbamy o nawodnienie, to będziemy lepiej kontrolować ilość spożywanego alkoholu. Przede wszystkim pamiętajmy o wodzie - w każdej ilości. Może być z dodatkiem elektrolitów, cytryny, pomarańczy lub maleńką szczyptą soli. Warto o to zadbać, ponieważ w naszym organizmie brakuje soli mineralnych. Ważne, żeby dostarczyć organizmowi ciepłe, lekkostrawne posiłki. Pamiętajmy także o potasie i magnezie - w tym przypadku z łatwością znajdziemy gotowe preparaty zawierające te mikroelementy. Zjedzmy również delikatny posiłek, możebyć rosół, alelek-kiiehudy. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 rodzinny zdrowie 03 Rak pii c. Najbardziej śmiercionośny nowotwór na świecie Corocznie na raka płuc umiera 1,6 min. Według danych nowotwór ten stanowi przyczynę zgonu ok. 31 proc. mężczyzn i 15 proc. kobiet Nowotwory Ewa Zwolak redakcja@polskapress.pl Rak płuca zaczyna rozwijać się na poziomie komórkowym -na skutek błędnego zakodowania DNA w procesie podziałów komórkowych. w yodrębnia się dwa podtypy raka płu- ca: niedrobnokomór-kowy rak płuca (NSCLC) i drobnokomórkowy rak płuca (DRP). Pierwszy z nich stanowi 83 proc. wszystkich rozpoznanych nowotworów płuc. Drobnokomórkowy rak płuca jest jednak znacznie niebezpieczniejszy, ponieważ zazwyczaj nie kwalifikuje się on do leczenia operacyjnego. Najpowszechniejszą przyczyną raka płuc jest palenie tytoniu. Według danych epidemiologicznych czynnik ten odpowiada za ok. 87 proc. przypadków zachorowań na raka płuc. Dym tytoniowy zawiera kilka tysięcy kancerogennych związków chemicznych, w tym: węglowodory aromatyczne (benzopiren, dibenzoantracen). Warto przy tym podkreślić, że ryzy- RAK PŁUC ROKOWANIA PRZY RAKU PŁUC Rokowanie uzależnione jest od stopnia zaawansowania zmian nowotworowych. Wyodrębnia się kilkustopniową skalę. Skala 0 (najmniejsza) cechuje się występowaniem komórek nowotworowych w plwocinie i braku guza w RTG i bronchoskopii. Wówczas czas przeżycia wynosi powyżej 5 lat. Najgorszy stopień to IV, który charakteryzuje się występowaniem przerzutów. Szansa na przeżycie 5 lat wynosi zaledwie 1 proc. * ; II ■ - ■fTT * Rak płuca jest pierwszym pod względem umieralności nowotworem u mężczyzn ko wystąpienia raka płuc ściśle powiązane jest z liczbą wypalanych papierosów. Ryzyko wystąpienia raka płuc u mężczyzny wypalającego paczkę papierosów dziennie po 30 latach wynosi ok. 60 proc., a u kobiet - ok. 40 proc. Czynnikiem ryzyka wystąpienia raka płuc jest również bierne palenie tytoniu. Kolejną przyczyną zachorowania na raka płuc jest kontakt z rakogennymi substancjami chemicznymi: azbestem, chromem, krzemionką. Duży wpływ na wystąpienie tej choroby ma również nadmierna ekspozycja na pierwiastki promieniotwórcze, w tym w głównej mierze radon - bezbarwny ibezwonny gaz. Niezmiennie duże znaczenie przypisuje się także zanieczyszczeniom środowiska. Wedługbadań ryzyko zachorowania na raka płuc jest znacznie większe w regionach zurbanizowanych i wysokoprzemysłowych. Prawdopodobnie duży wpływ na wystąpienie nowotworów płuc mają predyspozycje genetyczne, jednakże jak dotąd ich rola nie została jeszcze dokładnie zbadana i opisana. Zachorowanie na raka płuc zwiększa się wraz z wiekiem -większość zachorowań odnotowuje się u mężczyzn powyżej 65. roku życia. Jak objawia się rak płuc? Większość objawów raka płuc jest na tyle niespecyficznych, że zwykle utożsamia się je z innymi dolegliwościami. W początkowym stadium nowotwór ten mylony jest z gruź-licą, zapaleniem płuciinnymi chorobami górnych dróg oddechowych. Najbardziej charakterystyczne objawy to: Przewlekły kaszel, $ Nawracające zapalenia górnych i dolnych dróg oddechowych, ■4 Duszność, m Ból wklatce piersiowej, #Krwioplucie, które jest objawem zwiastującym ostatnie stadium raka płuc. Mniej charakterystyczne objawy raka płuc to: # Zespół żyły głównej górnej w obrębie śródpiersia, $ Zespół Homera, który charakteryzuje się przerwaniem ciągłości unerwienia oka i objawia się: zwężeniem szpary powiekowej, zwężeniem średnicy oka i zapadnięciem gałki ocznej do oczodołu, # Powiększenie węzłów chłonnych. # Zespoły paranowotworowe: podwyższenie poziomu kortyzolu, zaburzenie gospodarki wapniowej w organizmie, hipoglike-mia, nadczynność tarczycy, toczeń rumieniowaty, ą Zapalenia wielomięśniowe. Typy raka płuc Przy rozpoznawaniu raka płuc konieczne jest określenie typu raka płuc. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) W2004 r. stworzyła klasyfikację histopatologiczną raka płuca, wktórej wyodrębniła kilka typów nowotworów płuc: Rakpłaskonabłonkowy: rak brodawkowaty, rak jasnoko-mórkowy, rak z drobnych komórek, rak podstawnokomórkowy. # Rak drobnokomórkowy: złożony. # Rak gruczołowy: zmiana przedinwazyjna, gruczolak naciekający i inne postacie gru-czolaka. # Rak gruczołowo-płaskonabłonkowy. # Raki plemorficzne: rak plemorficzny, rak wrzecionowatokomórkowy, rak olbrzymiokomórkowy, mięsakorak, blastoma płuc. # Rakowiaki: typowe i atypowe. # Raki z gruczołów typu śliniankowego: rak śluzowo--ńaskórkowy, rakgruczołowo--torbielowaty. Profilaktyka raka płuc powinna być ukierunkowana na zdrowy styl życia - brak nałogu tytoniowego, zoptymalizowaną dietę i regularną aktywność fizyczną. Zaleca się także wykonywać RTG płuc raz na rok po 50. roku życia. DIAGNOSTYKA Rak płuc. Jakie badania diagnostyczne należy wykonać, by rozpoznać nowotwór? Podstawowe badania wykorzystywane przy diagnostyce to: • RTG klatki piersiowej, dzięki któremu można wykryć zmiany radiologiczne w postaci cienia w miąższu płuca, niedodmę, powiększenie węzłów chłonnych, płyn w jamie opłucnowej . • Tomografia komputerowa klatki piersiowej, która wykorzystywana jest wyłącznie w celu oceny śródmiąższu płuc. Tomografia emisyjna, która wykorzystywana jest przy ocenie przerzutów no- wotworu do węzłów chłonnych śródpiersia i ocenie zasięgu nowotworów Badanie to pozwala również sprawdzić, czy zmiany rakowe pacjenta nadają się do leczenia operacyjnego. • Badanie MRI, w którym wykorzystuje się rezonans magnetyczny. # Badanie bronchoskopowe, które wykonuje się za pośrednictwem bronchoskopu wprowadzanego do organizmu przez nos lub przez usta. Wówczas pobiera się wycinek do dalszych badań. f Kr- t r 1 t EBB Jak leczyć raka płuc? Terapia uzależniona jest od typu rozpoznanego nowotworu Leczenie raka płuc jest wieloczynnikowe, uwzględniające: leczenie chirurgiczne, che-mio- i radioterapię, brachyterapię, leczenie celo-wane i leczenie paliatywne. Wybór optymalnej metody leczenia uwarunkowany jest rozpoznanym typem nowotworu płuca. Niedrohnokomórkowy rak płuc -jak leczyć? Podstawową metodą terapii jest leczenie chirurgiczne, które jest możliwe wówczas, gdy pozwala na to lokalizacja. W takim przypadku zabieg operacyjny polega na całkowitym zniszczeniu guza wraz z miąższem płucnym. Niekiedy konieczna jest pneumonektomia, czyli usunięcie całego płata płucnego. Choć leczenie chirurgiczne niedrobnokomórkowego raka płuc jest skuteczne i daje zadowalające efekty, to jest ono możliwe tylko u 15-20 proc. chorych. U pacjentów niekwa-lifikujących się do leczenia chirurgicznego, zazwyczaj wdraża się radioterapię, w tym: teleradioterapię lub brachyterapię. Drobnokomórkowy rak płuc - jaka terapia? Podstawową metodą leczenia drobnokomórkowego raka płuca jest chemioterapia, w której wykorzystuje się leki o wysokiej aktywności prze-ciwnowotworowej. Po zastosowaniu kilku cykli chemioterapii zazwyczaj u większości?, pacjentów można zaobserwować krótkotrwałą poprawę stanu zdrowia. W większości przypadków klinicznych drobnokomórkowego raka \ płuca chemioterapię uzupełnia się o radioterapię. Celem takiego postępowania leczniczego jest poprawa jakości życia pacjenta, wydłużenie jego życia, a także zwiększenie szans na wyleczenie nowotworu. W przypadku wszystkich typów raka płuc konieczne jest wdrożenie leczenia paliatywnego (objawowego), które polega na poprawie jakości życia osób chorych na nowotwory. Uciążliwy dla pacjentów z nowotworami płuc jest także przewlekły kaszel, o którym można mówić wówczas, gdy trwa on co najmniej 8 tygodni. 04 rodzinny wie Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 ZDROWE PRZEPISY Jak przygotować syrop z cebuli? Znajdź coś dla siebie. Zobacz przepis w pięciu wersjach Do przygotowania syropu z cebuli potrzebna jest co najmniej jedna cebula oraz miód bądź cukier. Syrop będzie gotowy nawet w ciągu kilku godzin. Zwykle podaje się go osobom dorosłym do 4 razy dziennie w dawce od łyżeczki od herbaty do 2 łyżek stołowych. Dla dzieci powyżej 5 roku dawka wynosi 1-2 łyżeczki. Syrop z cebuli na szybko - posiekaj średnią cebulę, połóż na talerzyku, zasyp 2 łyżkami cukru i odstaw w ciepłe miejsce na kilka godzin, po czym pij wydzielający się syrop i dodawaj kolejne porcje cukru. Syrop z cebuli całonocny -pokrój drobno średnią cebulę, przełóż do słoika, dodaj 2 łyżki miodu, wymieszaj, zamknij słoiki odstawnanoc. 4 Syrop z cebuli przekładany -pokrój 2-3 cebule na grube plastry, po czym układaj warstwami w słoiku, przesypując cukrem lub przekładając niez-byt gęstym miodem i dociskając każdą warstwę do dna. Odstaw na 2-3 godziny, a najlepiej na co najmniej 12 godzin. Od czasu do czasu potrząsaj zawartością słoika. Zużyj w ciągu kilku dni. Do cebuli możesz też dodać plastry cytryny (bez konserwantu na skórce - ekologicznej) albo obranego korzenia imbiru - dodatki te wzmacniają działanie syropu. Pij od łyżeczki do łyżki od 2-3 razy do 3-4 razy dziennie. U dzieci stosuj od 2. roku życia. Syrop z cebuli tartej - zetrzyj 2-3 cebule na stalowej lub szklanej tarce o grubych oczkach i wymieszaj ze 5 łyżkami miodu, odstawna godzinę, a następnie powoli podgrzej (nie gotuj). Odcedźiwyciśnij z miazgi sok, np. na sicie albo na chuście serowarskiej, ew. złożonej kilkukrotnie gazie. Pij po łyżeczce syropu 3 razy dziennie. Syrop z cebuli gotowany - pokrój drobno średnią cebulę, zalej szkl. wody i zagotuj, a następnie lekko schłodź, dodaj 2 łyżki cukru lub miodu, odstaw na 30 minut, po czym odcedź i przelej do czystego naczynia. Pij od 5 do 10 łyżek w ciągu dnia.(PG) SPRAWDŹ Dla kogo syropy z cebuli? Czy nadaje się dla niemowlaka? Co z kobietami w ciąży? Syrop z cebuli wzmacnia odporność i pomaga na kaszel. Kto może pić ten skuteczny preparat? Kto powinien go unikać? Syrop z cebuli może być różnie tolerowany przez dzieci, co wynika głównie z jego intensywnego smaku. Niektóre dzieci jednak bardzo go lubią i nie będą mieć z nim problemów. Swego czasu przyjmowało się, że syrop z cebuli nadaje się dla dzieci powyżej drugiego, a nawet piątego roku życia. Jednak wg najnowszej wiedzy nie ma przeciwwskazań do podawania niewielkich jego porcji (zwłaszcza gdy nie jest bardzo słodki) również młodszym pociechom. Wprowadzenie cebuli do diety malucha, tak jak w przypadku innych produktów, wymaga czasu, by młody układ pokarmowy mógł się do nich przyzwyczaić. Cebulę należy wprowadzać dopiero po innych, bardziej neutralnych w smaku warzywach, dodawaną jako przyprawa do dań gotowanych. Może to mieć miejsce już w 9.-10. miesiącu życia niemowlaka. Syrop z cebuli jest też bezpieczny dla kobiet ciężarnych, które ze względu na zdrowie dziecka nie powinny przyjmować chemicznych leków zwalczających objawy przeziębienia. W niektórych przypadkach może mieć podwójnie korzystne działanie, bo m.in. obniża zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi, które jest podniesione nawet u 6-8 proc. kobiet oczekujących pociechy, i nieleczone grozi poważnymi powikłaniami. Inaczej jest już u młodych matek, które karmią piersią. W ich przypadku syrop z cebuli może być niewskazany, ponieważ zawarte w nim związki wpływają na smak i skład mleka, które w efekcie może maluchowi nie smakować oraz wywoływać u niego kolki i gazy. Być może jednak małe jego ilości nie będą powodować niekorzystnych objawów - warto sprawdzić. A może syrop z cebuli? To idealne rozwiązanie na wiele dolegliwości W Kaszlowi, Ki Anna Rokicka-Żuk redakcja@polskatimes.pl oli Cię gardło i męczy okropny kaszel? Może dopadło Cię jesienne przeziębienie? Lekarz zdiagnozował nieżyt górnych dróg oddechowych? Idealnym rozwiązaniem jest domowy syrop z cebuli. Prosty w przygotowaniu i skuteczny. Syrop z cebuli na kaszel suchy czy mokry? Na co pomaga syrop z cebuli? Syrop z cebuli, od jakiego wieku można go stosować? Zobacz, jak zrobić syrop z cebuli i jak go przechowywać. Cebula: jedno z najpopularniejszych warzyw to nie tylko cenna przyprawa kuchenna, ale też silny lek stosowany w objawach przeziębienia. Najprostszą jego formą jest syrop z cebuli, który pomaga na kaszel i wzmacnia odporność, a przy tym nadaje się nawet dla dzieci. Zobacz, jak zrobić ten skuteczny preparat i poznaj jego właściwości zdrowotne. Cebula jest cenionym lekiem na różne dolegliwości już od 5 tysięcy lat, bo jej działanie docenili m.in. starożytni Sumerowie. Roślina ta stanowi dobre źródło JAKIE WITAMINY I MINERAŁY W CEBULI Cebula jest cenionym lekiem na różne dolegliwości już od 5 tysięcy lat, bo jej działanie docenili m.in. starożytni Sumerowie. Roślina ta stanowi dobre źródło witaminy C, BI, B2, B6 i manganu, zawiera kwas foliowy, wapń, żelazo, magnez, potas i krzem. Obfituje w antyoksydant kwarcetynę oraz związki siarkowe będące pochodną aminokwasu cysteiny (oraz produkty ich rozpadu, obecne w olejkach lotnych). To głównie one zapewniają wyjątkowe właściwości tego warzywa. skuteczny srocłc :eż nasza odporn Syrop z cebuli zwiększa naszą odporność i pomaga w leczeniu objawów przeziębienia witaminy C, Bl, B2, B6 i manganu, zawiera kwas foliowy, wapń, żelazo, magnez, potas i krzem. Obfituje w antyoksydant kwarcetynę oraz związki siarkowe będące pochodną aminokwasu cysteiny (oraz produkty ich rozpadu, obecne w olejkach lotnych). To głównie one zapewniają wyjątkowe właściwości tego warzywa. Syrop z cebuli - właściwości zdrowotne Zalety zdrowotne cebuli to działanie antyseptyczne, przeciwzapalne, ułatwiające oddychanie i usprawniające krążenie. Zawarte w niej substancje obniżają ciśnienie i poziom cholesterolu we krwi, działając przeciw-miażdżycowo. Cebula zapewnia też związki o potwierdzonym działaniu hamującym rozwój komórek raka jelita grubego, prostaty, przełyku i żołądka. Niedawno odkryto też, że obecny w niej związek o nazwie onionina A zapobiega rozwojowi raka jajników. Cebula jest stosowana wewnętrznie w postaci syropu, soku, herbatki czy wina cebulowego w dolegliwościach związanych z przeziębieniem, a także przy astmie, schorzeniach serca, pasożytach. Zewnętrznie używa się jej do dziś w takich dolegli- wościach, jak drobne rany, oparzenia, użądlenia owadów, odciski czy brodawki. Wyciąg z cebuli wchodzi w skład najskuteczniejszych kremów przeciw bliznom. Możliwe działania niepożądane, zwłaszcza przy dużej koncentracji związków cebuli, to podrażnienie śluzówki jamy ustnej i żołądka u osób wrażliwych (a przy spożyciu dużej ilości również obciążenie wątroby). Wiele z nich dobrze toleruje jednak cebulę gotowaną, duszoną lub smażoną w małej ilości tłuszczu. W tym przypadku bardziej polecany będzie syrop z cebuli przygotowany z jej podgrzewaniem. Syrop z cebuli jest niewskazany dla osób z ostrym nieżytem żołądka i jelit oraz niskim ciśnieniem krwi. Jego stosowanie w przypadku przewlekłego przyjmowania leków najlepiej skonsultować z lekarzem. Syrop z cebuli na kaszel i ból gardła Cebula przynosi ulgę w objawach przeziębienia, takich jak kaszel, zapalenie gardła, infekcje migdałków i katar. Syrop z cebuli pomaga w przypadku uporczywego kaszlu suchego, ponieważ upłynnia wydzielinę w oskrzelach. Ułatwiając odkrztuszanie również przy kaszlu mokrym. Rozszerza oskrzela (również u astmatyków) i łagodzi obrzęk śluzówek, natomiast palące związki świeżej cebuli wspomagają ich oczyszczanie. Syrop z cebuli działa przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, przeciwdrożdżakowo i przeciwzapalnie, jak również wspomaga odporność organizmu. Oprócz intensywnego zapachu (który można złagodzić za pomocą dodatku soku 2 cytryny lub wypicia wody z cytryną, a jeszcze lepiej - zielonej herbaty, działającej nawet skuteczniej od gum do żucia), wadą syropu z cebuli może być wysoka zawartość cukrów prostych. W niektórych przypadkach lepiej więc będzie wybrać przepis przewidujący mniejszą ilość dodatku słodzącego, ew. przygotować sok z cebuli np. w wyciskarce. W syropie cebulowym cukier stołowy lepiej zastąpić miodem, który zawiera szereg związków antyseptycz-nych i wzmacniających odporność. W porównaniu jednak z wyrobami aptecznymi ten domowy i tak będzie zawierał go mniej, a na pewno będzie też wolny od stosowanych często konserwantów, sztucznych barwników i aromatów. Jako produkt świeżo przygotowany będzie też najbogatszy w cenne aktywne związki. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 PANI MARIA REGULARNIE ĆWICZY. MOŻNA TO ROBIĆ ZARÓWNO W DOMU. JAK I NA ŚWIEŻYM POWIETRZU Co się zmieniło w Pani życiu? Jak się Pani teraz czuje? Obecnie czuję się nieporównywalnie lepiej i mam nadzieję, że terapia medyczna nie będzie mi potrzebna. * Pojakim czasie zauważyła Pani poprawę? Po 3 miesiącach treningu, przez przypadek, stwierdziłam ze zdumieniem, że jednego wieczora pokroiłam 3 sałatki na przyjęcie i nic mnie nie boli. Wcześniej nie było to możliwe, bo już po jednej ledwo się ruszałam. I wtedy dopiero skojarzyłam to z ćwiczeniami. Jak często Pani ćwiczy? Ćwiczę 2 razy w tygodniu i wydaje mi się, że jest to konieczne minimum. Istnieje wiele ćwiczeń, do których nie jest potrzebny żaden specjalistyczny sprzęt, a jedynie trochę przestrzeni i odrobina chęci. - W klęku podpartym, weź głęboki wdech, jednocześnie mocno zaokrąglając plecy i chowając głowę między ramionami. Wydychając powietrze, zadzierając głowę w stronę sufitu skieruj odcinek lędźwiowy w stronę podłogi. Powtórz, nie spiesząc się 10 razy. rodzinny Olga Chaińska, dietetyczka i trenerka, zachęca, by włączyć do swojego życia aktywność Gdy kręgosłup zaczyna Doleć... Włącz aktywność Paula Goszczyńska paula.goszczynska@polskapress.pl Problemy z kręgosłupem w obecnym czasie dotyczą większości społeczeństwa. Jak pokazują wyniki badania przeprowadzonego na przełomie września i października 2017 roku. aż 84 procent osób badanych prcyznala że pizynąj-mniej raz doskwierał im ból kręgosłupa. Co gorsza siedmiu na dziesięciu Polaków uskarża się na przewlekły, nawracający silny dyskomfort Dziś mówi o tym O^a Chamska, nasz ekspert - dietetyk i trener personalny, właścicielka Centrum Od-chudzania Olgi Chaińskiej w Kielcach. Skąd biorą się bóle? Przyczyn jest cały szereg, a oto najczęstsze z nich: - Codzienne nawyki - „Tak się przyzwyczailiśmy i tak jest wygodnie" .'Głowa spuszczona w dół, rozluźniony brzuch, zgarbione plecy, pochylone ramię. Siadamy na podwiniętej nodze albo wyginamy plecy w łuk, siedząc przed komputerem, przy stole, podczas odpoczynku, wszędzie. Tymczasem nasz kręgosłup nie odpoczywa. Wręcz przeciwnie -każde ułożenie ciała, które wymusza zmianę naturalnych krzywizn kręgosłupa, pociąga za sobą zaburzenie pracy mięśni. Skutkiem tego obciążamy nierównomiernie poszczególne odcinki. Taka nieprawidło- wa postawa ciała prowadzi do wad postawy, uszkodzeń stawów łączących kręgi oraz dysków. - Dźwiganie w nieprawidłowej pozyqi i nadmierne obciążanie kręgosłupa. - Codzienne zajęcia w domu i pracy - za bardzo pochylamy się nad kuchennym blatem czy deską do prasowania, ponieważ są dla nas za niskie. Często też przez dłuższy czas wykonujemy jedną czynność w tej samej pozycji bądź dźwigamy tę samą torbę z niezbędnymi przedmiotami na tym samym ramieniu. Przy podnoszeniu rzeczy z podłogi wyginamy się w pałąk i tak kilka razy dziennie, codziennie. Dochodzi wówczas do nadmier- nego obciążenia kręgów i dysków, a to z kolei prowadzi do dyskopatii, zwyrodnień i wielu innych problemów. - Pod wpływem produkowanej w stresie adrenaliny dochodzi do długotrwałego napięcia i przeciążenia mięśni. To prowadzi do chronicznego bólu i w efekcie trwałych zmian zwyrodnieniowych. Na problemy kręgosłupa często skarżą się pesymiści. To skutek tak zwanej „postawy pesymisty": pochylona głowa, zwisające ramiona, powłóczenie nogami i potykanie się na prostej drodze. Taką postawę coraz częściej obserwuje się u młodzieży. Utrzymywana przez dłuższy czas wywołuje bóle odcinka szyjno-pieisiowego i piersio-wo-lędźwiowego, a ich przyczyną jest osłabienie mięśni brzucha. Postęp cywilizacyjny spowodował, że większość osób spędza czas w pracy przy komputerze lub jakimś urządzeniu. Po pracy (z której wracają samochodem lub autobusem) odpoczywają zazwyczaj na kanapie lub przed telewizorem. Skutek jest taki, że mięśnie stopniowo słabną i nie są w stanie wspierać kręgosłupa. Dochodzi do nadmiernego obciążenia kręgów i dysków, a to prowadzi do deformacji. ZGŁOŚ SIĘ DO SPECJALISTY Zdrowy kręgosłup to przede wszystkim kwestia prawidłowych nawyków, zwłaszcza związanych z siedzeniem, spaniem i używaniem urządzeń mobilnych. Pojawiający się ból w różnych jego odcinkach to sygnał, że konieczna jest zmiana codziennych przyzwyczajeń, zanim problemy poważnie się pogłębią. Niestety, tylko połowa doświadczających bólu osób podejmuje odpowiednie leczenie. Weź przykład z pani Marii. Postaw na aktywność fizyczną Pani Maria regularne treningi utrzymuje od 2016 roku. sama jest zdumiona, jak wiele zmieniło się od tego czasu. Na długo może zapomnieć o nawracającym bólu. który zawsze kończył się zastrzykami. Co sprawiło, że zaczęła Pani ćwiczyć? Od pewnego czasu bolał mnie kręgosłup. Początkowo sporadycznie, z czasem regularnie, aż pewnego dnia nie mogłam zejść z łóżka. Poszłam więc do lekarza i zaordynowano mi serię zastrzyków. Pomogły, ale bez gwarancji, że nie będzie się to powtarzać. Nie lubię zastrzyków, więc postanowiłam poszukać innej metody. Dowiedziałam się, że są ćwiczenia, które mogą pomóc na bóle kręgosłupa. I tak trafiłam do klubu. Trenerka po przeprowadzeniu wywiadu medycznego, pomiarach oraz ocenie sylwetki pod kątem przeciążeń dostosowała ćwiczenia odpowiednie dla mnie. Jak wyglądało Pani życie przed rozpoczęciem regularnych ćwiczeń? Wcześniej prowadziłam przez całe lata wyłącznie siedzący tryb życia. Wsiadałam z domu do samochodu, dojeżdżałam do pracy, siadałam przed komputerem (8 godzin), wsiadałam do samochodu i wjeżdżałam do garażu w domu. Dobre rady Wypróbuj kilka prostych ćwiczeń. Pomogą na twoje bóle W pozycji na plecach przyciągnij kolana do klatki piersiowej i obejmij je rękami, oderwij głowę i barki od podłogi zaokrą-glającplecy, ciągnij głowę w stronę kolan i utrzymuj pozycję przez 10 sekund. Będąc w pozycji wyprostowanej, połóż dłonie z tyłu głowy i napieraj na nią tak, by broda zbliżyła się do mostka. Pamiętaj o trzymaniu pleców w pozycji wyprostowanej i wysunięciu miednicy w przód. Trzymaj 10 sekund. Wyciągnij lewą rękę do góry i sięgnij do prawego ucha. Pochyl głowę w lewą stronę. Prawą wyprostowaną rękę wyciągnij wbok i zadrzyj palce do sufitu. Trzymaj 10 sekund. 06 rodzinny tema Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 Emerytura - należny odpoczynek po latach pracy czy nieszczęście? uniknąć negatywnych skutków zakończenia życia zawodowego, zacząć planować czas na emeryturze znacznie wcześniej. Mflena Kochanowska in.kociianowska@glos.com Długo czekamy na emeryturę, bo kojarzy nam się z upragnionym przez lata wypoczynkiem i oddechem od codziennej pracy, ale gdy wreszcie przychodzi ten czas i mamy możliwość zostania emerytem, okazuje się, że wcale nie jesteśmy szczęśliwi. Dlaczego? Jeśli tak właśnie na emeryturze się czujemy, nie jesteśmy odosobnieni, bo problem ten dotyka seniorów pod każdą szerokością geograficzną; bez względu na wiek, w którym mamy prawo lub możliwość emerytem zostać. Choć wielu polskich emerytów musi dorabiać do niskich świadczeń, znacząca grupa pozostałych nie czuje się dobrze z tym, na co tak długo czekali - z nadmiarem wolnego czasu do zagospodarowania. Dotychczas, każdy nasz dzień był uporządkowany i zorganizowany pod kątem pracy. Teraz wstajemy rano i... nie musimy już donikąd się spieszyć. Co jednak ze sobą robić? Jak i czym wypełnić tak nagle puste dni? Jak się zmobilizować do aktywności i dbania o siebie? Oczywiście, nie tak od razu orientujemy się, że jednak nam czegoś brakuje. Zazwyczaj przez pierwsze dni i tygodnie nie zastanawiamy się nad tym wcale, bo czujemy się po prostu jak na niespodziewanych wakacjach. Gdy wolne przedłuża się, z każdym dniem przestajemy czuć się komfortowo. Według badań psychologów, to właśnie nadmiar wolnego czasu po przejściu na emeryturę może stanowić największy problem. Dane wskazują na to, że radość z bycia na emeryturze czerpią wyłącznie ci, którzy zaplanowali sobie nowe, ciekawe życie po zakończeniu kariery zawodowej, dlatego też specjaliści rekomendują, by do tego etapu życia po prostu się przygotować. Badania wykazują bowiem, że duża liczba emerytów nie zdawała sobie sprawy, że przygotowanie się do tego okresu powinno obejmować nie tylko odkładanie pieniędzy i dbanie o zdrowie. " VI5 . . r Według badań, najbardziej narażony na depresję jest samotny emeryt bez zainteresowań, który dobrze zarabiał i wiele od niego zależało Niektórzy radzą sobie z tym problemem lepiej (według badań są to na przykład kobiety i - wbrew powszechnym poglądom - osoby z niskimi świadczeniami, zmuszone do dorabiania), niektórzy gorzej. Niestety, spora część emerytów cierpi nawet na depresję. - Przejście na emeryturę to nowy etap w życiu i wiąże się ze zmianami, które czasem są trudne do zaakceptowania - wyjaśnia Anna Chojnacka-Czachór, psycholog. - Następuje załamanie rutyny dnia codziennego, trzeba więc ustalić nową, ale „pomiędzy" może pojawić się zniechęcenie i przygnębienie. Dlatego depresja na emeryturze jest dość częsta. Najczęściej dotyka ona mężczyzn, którzy byli bardzo zaangażowani zawodowo, pracowali na kierowniczych stanowiskach, mieli podwładnych, własny gabinet. Równocześnie nie angażowali się w życie rodzinne. Brak elementów, takich jak na przykład uznanie i prestiż, może wyzwolić pustkę. Ale chorują nie tylko oni. W podobnie trudnej sytuacji, mogącej prowadzić do depresji na emeryturze są pracoholicy, osoby dla których praca stała się prawdziwą pasją czy też osoby samotne. - Żeby uniknąć negatywnych skutków zakończenia życia zawodowego, trzeba zacząć planować czas na emeryturze znacznie wcześniej: co będę robił, jakie mam hobby, z kim się będę spotykał - radzi psycholożka. - Bardzo ważne jest wsparcie rodziny, nierzadko zaangażowanie emeryta w sprawy domowe, zlecanie mu zadań do zrobienia, typu zakupy, opieka nad wnukami. To zdecydowanie może wspomóc przejście przez początek etapu emeryckiego. Kiedy już podejmiemy decyzję o emeryturze, opusz- czenie wykonywanej przez wiele lat pracy też może być trudne. Zwłaszcza dla osób, których praca była ludziom potrzebna, niosła wysokie poczucie spełnienia i celu w życiu; które silnie utożsamiały się z wykonywanym zawodem. Dlatego takie osoby - na przykład lekarze, nauczyciele czy księgowi, dalej wykonują swą pracę, niekoniecznie już na etacie. Dla osób mieszkających w rodzinach wielopokoleniowych, emerytura nie stanowi problemu, bo dzieci i wnuki zawsze pomogą wolny czas zagospodarować. Podobnie, na nadmiar czasu wolnego nigdy niemal nie narzekają kobiety. Jak dobrze wiemy, każda z nas zawsze znajdzie sobie jakąś pracę w domu; jeśli nawet nie taką niezbędną - trudno co dzień sprzątać, prać i myć okna, to nawet lekko naciąganą. - Lubię robić na drutach, ale tyle szalików i czapek oraz skarpet, jakie wyprodukowałam dla wszystkich członków rodziny, tudzież znajomych, w pierwszych miesiącach emerytury, nie zrobiłam nigdy wcześniej - mówi ze śmiechem 65-letnia Grażyna. -Moja koleżanka z kolei, przyrządzała wtedy 5-daniowe obiady i 3-deserowe podwieczorki. Aż w końcu rodzina jej tego zakazała i wysłała ją na zajęcia do klubu seniora. - Mam dobrą emeryturę, więc nie jestem zmuszona do dorabiania, ale po dwóch miesiącach odpoczynku, z chęcią zaopiekowałam się niepełnosprawną sąsiadką -mówi 67-letnia Barbara. -Niemal co dzień, oprócz weekendów, bo wtedy odwiedzały ją dzieci, chodziłam z nią na spacery, robiłam jej zakupy. Przez blisko rok to wyznaczało rytm moich dni, bo własnej rodziny nie mam. Gdy sąsiadka zmarła, zdecydowałam się pracować na umowę zlecenie i robię to do dziś, nieraz dwa razy w tygodniu, nieraz kilka jazy w miesiącu, ale muszę się wtedy zmobilizować i jechać do sąsiedniej miejscowości. Właśnie ta mobilizacja jest niezwykle ważna wtedy, gdy nie mamy już obowiązku zrywania się rano i pospiesznego przygotowywania się do pracy. - Jak bardzo uciążliwy byłem, zwłaszcza dla żo-ny, po przejściu na emeryturę, zorientowałem się znacznie później, a pomógł mi w tym mój kumpel z pracy, który rok wcześniej został emerytem - wspomina 70-letni Henryk. - Przez wiele tygodni moim ubraniem w dni powszednie był tylko szlafrok, a zajęciem siedzenie przed telewizorem. Po jakimś czasie, nawet w sobotę czy w niedzielę, gdy zapraszały nas do siebie dzieci, z trudem chciało mi się ubrać. Żona oczy sobie wypłakiwała, że tak się zaniedbałem, bo zawsze byłem jak spod igły i chyba nawet zbyt dużą wagę przywiązywałem do wyglądu. Przyjaciel regularnie wyciągał mnie na ryby i na sąuasha, aż wróciłem do swojego poprzedniego funkcjonowania, tyle że na większym luzie, bez kłopotów zawodowych na głowie. Jednocześnie wyciągnął mnie, jak orzekła lekarka, ze stanu przeddepresyjnego. Teraz więcej czasu spędzamy z żoną wspólnie i mnóstwo podróżujemy po Polsce i okolicy - rowerami, autem, pociągiem, jak się da, w zależności od możliwości i ochoty. Polecam to każdemu, bo tkwiąc co dzień w pracy naprawdę nie wiemy, jak piękne miejsca i zakątki mamy na wyciągnięcie ręki. - O to właśnie chodzi, by znaleźć na emeryturze coś dla siebie - mówi Anna Chojnacka-Czachór. - Dla jednych będzie to uniwersytet trzeciego wieku, dla innych wolontariat, teatr, kino, biblioteka, praca w ogrodzie lub praca dorywcza. Liczy się działanie, które da nam i zajęcie, i przyjemność. A najlepiej również kontakt z ludźmi. To jest niezbędne, zwłaszcza osobom samotnym. Niektórzy odnajdą się zajmując się wnukami, inni rozwiną pasje, na które wcześniej nie mieli czasu. Na emeryturze trzeba po prostu znaleźć sobie nowy cel. Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 2 3.11.2019 rodzinny kuchnia 07 NA JESIENNĄ CHANDRĘ NAJLEPSZA JEST CZEKOLADA Czasem warto poprawić sobie humor odrobiną czekolady . Po zastygnięciu polewy kroimy ciasto nabatony. Składniki:_ 250ml śmietanki 30 proc. 150 g czekolady (najlepiej gorzkiej), łyżka miękkiego masła Zaczynamy od rozpuszczenia czekolady w kąpieli wodnej. W garnuszku gotujemy wodę (jej temperatura nie powinna przekraczać 50-60 st. C.), na rondelku kładziemy miskę, tak by jej dno nie dotykało wody i wrzucamy do niej połamaną czekoladę. Kiedy czekolada się rozpuści, dodajemy łyżkę miękkiego masła i dokładnie mieszamy oba składniki. Następnie dodajemy śmietankę i mieszamy na aksamitną masę (idealnie gładką). Polewa jest gotowa, możemy udekorować nią batony lub inne ciasto. Do przygotowania polewy możemy użyć białej, deserowej lub mlecznej czekolady. TORT CZEKOLADOWY Z FASOLĄ Składniki na ciasto:_ 2 puszki czerwonej fasoli 10 jajek. 150gmiękkiego masła. 1,5 szklanki cukru pudru. 2 łyżeczki aikruwarufiowega 2 łyżeczki proszku do pieczenia, łyżeczka sody oczyszczonej. 6-8 łyżek kakao, szczypta soli Składniki na krem: _ 300gserka mascarpone.300g kremu czekoladowego (np. nutelli). 80 g czekolady mlecznej. 100 g posiekanych pistacji Zaczynamy od przygotowania tortownicy - smarujemy ją masłem i posypujemy mąką. Teraz odsączamy z zalewy fasolę, płuczemy, przekładamy do miski, dodajemy pięć całych jajek i pięć żółtek, całość blenduje-my. Miękkie masło ucieramy mikserem na puch. Do masy fasolowo-żółtkowej wsypujemy cukier puder, cukier waniliowy, szczyptę soli, proszek do pieczenia, sodę oraz kakao Słodycze Hanna Wieczorek hanna.wieczorek@gazeta.wroc.pl Czekolada, jak wszyscy wiemy, powoduje wydzielanie się w naszym organizmie endorfin. Hormony te produkowane w mózgu i rdzeniu kręgowym nie tylko poprawiają nam humor, ale także łagodzą ból. Nic więc dziwnego, że na jesienną chandrę proponuję odrobinę czekolady. Odrobinę, ponieważ jej nadmiar niechybnie pójdzie nam w biodra i już za parę miesięcy, wiosną, będziemy próbowali zrzucić jesienno-zimowe, nadprogramowe kilogramy. Według specjalistów, nasza dzienna dawka czekolady nie powinna przekraczać 50 gramów. Teraz zapraszam na kilka przysmaków z czekoladą, od razu uprzedzam, że bardzo tuczących. Składniki:_ 225g mąki, 150 g masła. 150 g gorzkiej czekolady, 50gcukru, 2 łyżki mielonych migdałów, pół łyżeczki proszku do pieczenia Na stolnicę przesiewamy mąkę wymieszaną z proszkiem do pieczenia. Dodajemy masło i siekamy je nożem, dodajemy cukier, a następnie zagniatamy ciasto. Czekoladę rozpuszczamy ^w kąpieli wodnej. Do ciasta dodajemy mielone migdały oraz rozpuszczoną czekoladę i jeszcze raz starannie zagniatamy. Tak przygotowane ciasto wykładamy do kwadratowej formy do pieczenia (najlepiej 20 na 20 cm), rozprowadzamy i wygładzamy powierzchnię. Batony pieczemy 25 minut w piekarniku nagrzanym do 180 st. Celsjusza. Po upieczeniu możemy ciasto zalać polewą czekoladową. i miksujemy na jednolitą masę. Dodajemy utarte na puch masło i po raz kolejny miksujemy -do połączenia składników. Białka ubijamy na sztywną pianę, a następnie dodajemy do ciasta i delikatnie mieszamy łyżką. Ciasto przekładamy do tortownicy i wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 180 st. C. Pieczemy45-55 minut (do tzw. suchego patyczka). Zabieramy się za krem. Czekoladę rozpuszczamy w kąpieli wodnej. Do miski wkładamy serek mascarpone, dodajemy krem czekoladowy i miksujemy, dolewamy rozpuszczoną czekoladę i i jeszcze chwilę miksujemy. Krem dzielimy na dwie części, do jednej dodajemy 2-3 łyżki pistacji. Wystudzone ciasto prze-krawamy wzdłuż na dwa blaty. Pierwszy smarujemy kremem z pistacjami. Przykrywamy drugim blatem i lekko przyciskamy. Wierzch i boki smarujemy resztą kremu i posypujemy resztą pistacji. PS Czekoladowy pies został zrobiony w Fabryce Wedla podczas tegorocznej Nocy Muzeów. rodzinny Szybkie ciasto jogurtowo-czekoladowe. Nie powinno sprawić kłopotów nawet początkującym kucharzom Szybkie ciasto jogurtowo-cze-koladowe ma dodatkową zaletę - jest proste w przygotowaniu. Największym problemem może być rozpuszczenie czekolady w kąpieli wodnej. Tu musimy pamiętać, by woda miała temperaturę 50-60 stopni Celsjusza, a miska (lub rondelek), w której będziemy rozpuszczać czekoladę, nie może dotykać dnem wody. Czekoladę podczas kąpieli mieszamy. SWacWktB jajka, 160 gcukru, 160 ml jogurtu naturalnego, 100 ml oleju, 260 g mąki, czubata łyżeczka kakao, 3 łyżeczki proszku do pieczenia, 130 g gorzkiej czekolady, szczypta soli. Wykonanie: Czekoladę rozpuszczamy w kąpieli wodnej i odstawiamy, by nieco przestygłą. Jajka ubijamy z cukrem na puszystą, białą masę. W oddzielnej misce mieszamy przesianą mąkę, proszek do pieczenia oraz kakao. Do masy jajecznej dodajemy, cały czas ubijając, jogurt, olej, a następnie mąkę z dodatkami. Tak przygotowane ciasto przelewamy do przygotowanej wcześniej tortownicy (najlepiej o średnicy 26 cm). Ciasto pieczemy około 30 minut w piekarniku rozgrzanym do 180 stopni Celsjusza. (HAN) Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 2-3.11.2019 Od czasu do czasu k i/n K;**' * - y ' • * -'-cfc / X2? i-Ą * / * J <■ "f " V ^ I* 0 Jr ■ " Ryżowe ciasto pomarańczowe Ciasto niekoniecznie musi zawierać mąkę. Proponuję placek, którego podstawą jest ryż. Smacznego! Składniki:______________________________________________ 200g sypkiego ryżu litr mleka proc. 4jajka sok z jednej pomarańczy, otarta skórka z jednej pomarańczy. otarta skórkazpołowy cytryny, 3 łyżeczki cukru wanilinowego, 150 gramów cukru. cukier puder do posypania, opcjonalnie do przystrojenia owoce miechunki. I Gotujemy litr mleka, dodajemy do niego skórkę z pomarańczy i potowy cytryny (skórkę ścieramy na tarce) oraz ryż. Gotujemy tak długo, aż ryż wchłonie większość mleka. Po ugotowaniu ryż studzimy. 2. Oddzielamy żółtka od białek. Żółtka ucieramy z cukrem i cukrem waniliowym i dodajemy sok pomarańczowy. Białka ubijamy na sztywną pianę. 3. Do ugotowanego ryżu dodajemy masę z żółtek oraz pianę z białek i całość delikatnie mieszamy. 4. Tak przygotowaną masę przekładamy do tortownicy wyłożonęj papierem do pieczenia i posmarowanej masłem. Pieczemy w piekarniku rozgrzanym do 180 st. C przez około 40 minut. Przed podaniem ciasto posypujemy cukrem pudrem. Udekorować owocami miechunki. Przepis marki Bńtta Idealne brownie powinno być wilgotne i lekko klejące się Brownie to podobno najpopularniejsze ciasto na świecie. Smacznego! Sktadnaci:_ 250g gorzkiej czekolady opakowanie cukru waniliowego 150 g masła 3jajka 150 gcukru 60 g mąki sól t Połamaną na kawałki czekoladę roztapiamy z masłem w kąpieli wodnej (możemy także rozpuścić w mikrofalówce) 2. Jajka z cukrem ubijamy rózgą, kiedy masa jest biała, dodajemy mąkę z cukrem waniliowym, mieszamy i dodajemy przestudzoną (ale płynną) masę czekoladową. Ciasto delikatnie mieszamy. 3. Smarujemy masłem i wysypujemy mąką prostokątną foremkę (najlepiej o wymiarach 20 na 30 cm) i przelewamy do niej ciasto. 4k Brownie pieczemy 15-20 minut w temperaturze 180 st. Celsjusza. Włoskie paslkciotli z kremem cytrynowym Babeczki z pysznym nadzieniem. Smacznego! SktatWki na ciasto:__ 500g mąki,200gcukru pudru, 4 żółtka.250g zimnego masła, wanifia, szczypta soli Składniki na krem:__ 2 duże żółtkallOgr cukru. 45gmąki pszenną, 400 ml mleka, startaskórkaz2cytryn 1. Wyrabiamy ciasto z przesianej mąki, posiekanego masła, cukru pudru, wanilii oraz szczypty soli. Kiedy ciasto będzie gładkie, dodajemy żółtka, jeszcze raz wyrabiamy, formujemy z ciasta kulę i odstawiamy w chłodne miejsce na półgodziny 2. Teraz przygotowujemy krem. Ocieramy na drobnej tarce skórkę z dwóch cytryn. Żółtka ucieramy z cukrem, dodajemy mąkę i mieszamy energicznie. Powoli dolewamy mleko i dokładnie rozcieramy krem, by nie pozostały grudki. Teraz dodajemy skórkę z cytryny i mieszamy. Krem, cały czas mieszając, zagotowujemy na małym ogniu. 3. Kruche ciasto rozwałkowujemy na placek o grubości około 1 cm, kroimy na kwadraty i wylepiamy nim foremki na babeczki (wystające brzegi odcinamy). Babeczki napełniamy ostudzonym kremem i przykrywamy kawałkiem ciasta. 4. Babeczki pieczemy około 35 minut w piekarniku wcześniej rozgrzanym do 180 st. Celsjusza. V:V4' / / Słodkie placuszki z... kaszy gryczanej Kasza gryczana nadaje się także do przygotowania słodkich dań. Smacznego! Sktadnflti:________ lOOgkaszy gryczanej palonej 2jajka 80g cukru duże jabłko 120 ml mleka migdałowego lub zwykłego lOOgmąki gryczanej łyżeczka cynamonu drobne owoce (maliny, borówki, truskawki) cukier puder 1. Kaszę gotujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Jabłko obieramy i pozbywamy się gniazd nasiennych i kroimy w mniejsze kawałki. 2. Oddzielamy żółtka od białek. Białka ubijamy na sztywną pianę. 3w W mikserze lub blenderem miksujemy na jednolitą masę kaszę, żółtka, mleko, cynamon i jabłka. Przekładamy do miski, dodajemy ubite białka i mąkę. Delikatnie mieszamy, aby wszystkie składniki się połączyły. 4v Z tak przygotowanego ciasta partiami smażymy na oleju placuszki, aż się ładnie zarumienią. Podajemy z owocami, oproszone cukrem pudrem. Przepis marki Halina Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 2-3.11.2019 rodzinny 09 Czy wiesz, gdzie uprawia się najwięcej wanilii? Wanilia wywodzi się z lasów Ameryki Południowej i Środkowej. Do początku XIX wieku monopolistą w jej uprawie był meksyk, bowiem tylko tam występowały odmiany pszczół, które zapylały te rośliny. Monopol ten skończył się wraz z odkryciem ręcznej metody zapylania, co umożliwiło hodowlę również w innych regionach świata. Dzisiaj największym producentem wanilii jest... Madagaskar. Jak zrobić łatwy lukier (także czekoladowy) do ciast Składniki: 2 białka, 200 g cukru pudru, sok z cytryny. Białka ucieramy z cukrem pudrem tak długo, aż otrzymamy gęstą, pulchna masą, następnie doprawiamy go sokiem z cytryny. Jeśli chcemy otrzymać lukier czekoladowy zamiast soku z cytryny dodajemy 30 g kakao zagotowanego z 6 łyżkami wody. Ciasto ptysiowe, inaczej zwane zaparzanym, znane jest od osiemnastego wieku Z ciasta ptysiowego przygotowujemy takie ciastka jak ptysie, ekleryczykarpatki . Można podawać je także na słono. Ciasto ptysiowe przygotowuje się z mąki, wody, tłuszczu, jaj i soli. Do zagotowanej wody dodajemy tłuszcz i sól, naczynie zdejmujemy z ognia, wsypujemy do niego mąkę (mieszając, by nie powstały grudki), stawiamy ponownie na małym ogniu i mieszając podgrze- wamydo momentu, kiedy zacznie odchodzić od garnka. Teraz zdejmujemy je og-nia i kiedy lekko przestygnie dodajemy jaja, cały czas ucierając. Dobrze utarte odstawiamy na kwadrans. Teraz możemy już piec wybrane ciastka. Tort Sachera -tajemnica pilnie strzeżona Receptura na tort Sachera podawany w wiedeńskim Hotelu Sacher jest pilnie strzeżoną tajemnicą. Nic dziwnego, procesy prawo do nazwy „tort Sachera" trwały 9 lat! Toczyły się w latach 1953-1962 między wspominanym hotelem, a wiedeńską cukiernią Demel. Pora na jaglane muffinki z jabłkami Muffinki, wysokie ciastka w kształcie babeczki można piec z różnymi dodatkami: zarówno słodkimi (np. z rodzynkami, czekoladą, bakaliami, owocami, a nawet orzechami) jak i wytrawnymi (np. z warzywami albo nawet z mięsem). Smacznego! Składniki: _ szklanka mąki owsianej szklanka kaszy jaglanej 2 jajka szklanka wody duże jabłko garść płatków migdałów ćwierć szklanki oleju rzepakowego pół łyżeczki cynamonu łyżka cukru laska wanilii 1. Kaszę jaglaną dokładnie płuczemy w wodzie, aż woda będzie czysta, a następnie gotujemy zgodnie z instrukcja na opakowaniu (około 18 minut). 2. W misce mieszamy suche składniki - mąkę i zmielone migdały. 3. Do ostudzonej, ugotowanej kaszy jaglanej dodajemy dwa jajka, starte jabłko, olej oraz ziarna z laski wanilii, całość mieszamy, a następnie łączymy masę jaglaną masę z suchymi składnikami. 4. Przygotowaną masę przekładamy do foremek muffinkowych (do 3/4 wysokości). Muffinki pieczemy 20 minut w piekarniku rozgrzanym do 190 st. Celsjusza. Przepis marki Halina Wiedeńskie rogaliki orzechowe Przepyszne, a do tego łatwe do zrobienia. Smacznego! Składniki:_________ 280g mąki 200g masła 80gcukru pudru 100 g orzechów włoskich (mielonych) cukier waniliowy szczypta soli 1. Mąkę siekamy z masłem. 2. Dodajemy cukier puder, cukier waniliowy orzechy, szczyptę soli. 3. Zagniatamy ciasto, robimy z niego cienkie wałeczki, które kroimy na 4 cm kawałki. 4. Z przygotowanych kawałków ciasta formujemy rogaliki. Pieczemy je 12-15 minut w piekarniku nagrzanym do 150-160 st. PS Przy pieczeniu rogalików trzeba bardzo uważać, bo lubią się przypalać Cytrynowy sernik bez pieczenia na spodzie z kruchych ciasteczek Sernik bez pieczenia. Smacznego! Składniki:_ opakowanie ciasteczek lOOg roztopionego masła 500g serka mascarpone 300g śmietany 36 proc. niepełna szklanka cukru sok z dużej cytryny czubata łyżka żelatyny 4 łyżki wody opakowanie borówek kilka listków mięty 1. Tortownicę smarujemy olejem i wykładamy folia spożywczą. 2. Ciasteczka kruszymy, zalewamy roztopionym masłem, mieszamy, aby składniki się połączyły. Przekładamy do formy i dociskając formujemy równy i jednolity spód ciasta. Całość umieszczamy na 30 minut w lodówce. I zabieramy się za sernik. 3. Żelatynę zalewamy wodą w małym rondelku. Serek mascarpone ucieramy mikserem wraz z połową cukru i sokiem z cytryny. Śmietanę ubijamy z pozostałym cukrem. Żelatynę delikatnie podgrzewamy tak, aby się rozpuściła w wodzie i nie zagotowała. 4. Łączymy razem ser, śmietanę i żelatynę na jednolite ciasto. Przekładamy do foremki, przykrywamy folią spożywczą i zostawiamy na 6 godzin do stężenia. Dekorujemy borówkami i miętą. Przepis marki Petit Crunch Babciny przepis na cwibak z białek Czasem zostają nam same białka i nie wiemy co z nimi zrobić. Proponuję upiec cwibak według przepisu mojej babci. Smacznego! Składniki:_ ' 6 białek 60 g masła 180 g cukru 180 g mąki bakalie (jeśli ktoś lubi) 1. Masło rozpuszczamy i odstawiamy, żeby prze-stygło. Ubijamy białka na sztywną pianę dodając niewielkimi partiami cukier. 2. Do ubitej piany dodajemy, także niewielkimi partiami mieszając delikatnie, roztopione masło, na koniec mąkę. Do tak przygotowanego ciasta możemy dodać bakalie. 3. Ciasto przelewamy do foremki keksowej. 4. Pieczemy w letnim piecu (około 170 stopni C) jak biszkopt (do suchego patyczka, około 45 minut). PS Niektórzy pieką cwibak z białek bez masła 10 rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela. 2-3.11.2019 m K.v,< * w BBWi Słodkości Hanna Wieczorek hanna.wieaorek@gazeta.wroc.pl ^ pecjalnie dla dzieci znalazłam recepturę na zielonątartęzmu-^ sem jeżynowym (przepis marki Eisberg).. Składniki na ciasto: 120 g młodego szpinaku, 3 jajka, płaska łyżeczka proszku do pieczenia, 100 g cukru, 220 g mąki tortowej, 60 ml oleju, sok z 1/2 cytryny, opakowanie cukru wanilinowego, 60 g masła. Składniki na krem: 250 g serka mascarpone, 200 ml śmietanki 36 proc., sok z 1/2 cytryny, 3 garście jeżyn (po zblendowaniu powinno wyjść ok. pół szklanki musu), 4 łyżki culmi pudru. Wykonanie: szpinak blen-dujemy z sokiem z 1/2 cytryny (uzyskamy intensywny kolor). Jajka ubijamy z cukrem i cukrem wanilinowym na puszystą masę, dodajemy roztopione, chłodne masło oraz olej. Do masy dodajemy szpinak i przesianą mąkę z proszkiem do pieczenia i mieszamy do uzyskania gładkiego ciasta. Płynne ciasto przelewamy do formy na tarty (nasmarowaną masłem) i wstawiamy na około. 25 minut do piekarnika z ter-moobiegiem, rozgrzanego do temperatury 160 st. C. Po tym czasie wyjmujemy ciasto z piekarnika i studzimy. Na- stępnie wyjmujemy je z formy i odwracamy do góry dnem (wówczas wgłębienie w cieście będzie wyraźne). Jeżyny blendujemy i dokładnie przecieramy przez sito, by pozbyć się pestek i uzyskać jednolitą masę. Mus mieszamy z cukrem pudrem. Serek mascarpone ubijamy ze śmietanką (składniki powinny być dobrze schłodzone). Gdy krem jest gęsty dodajemy puree jeżynowe i sok z 1/2 cytryny. Krem jeszcze przez chwilę ubijamy do uzyskania jednolitego koloru. Puszysty i sztywny krem nakładamy na ciasto i wkładamy do lodówki na minimum godzinę. Przed podaniem dekorujemy jeżynami, malinami oraz lawendą. Teraz zapraszam na bułeczki orkiszowe z rodzynkami (przepis marki VOG). Składniki na ciasto: 500 g mąki orkiszowej, 250 ml mleka, 80 g masła, 70 g cukru, jajko, 2 żółtka, 7 g drożdży suszonych, kilka kropli olejku waniliowego, szczypta soli Składniki na nadzienie: 100 g rodzynek, 50 g masła (miękkiego), 3 łyżki cukru, łyżka cynamonu, jajko, 50 ml mleka. Wykonanie: do miski wsypujemy suche składniki. Jednocześnie łączymy roztopione masło z mlekiem i całość dolewamy do suchych składników. Dodajemy jajko, żółtko i olejek. Wszystko wyrabiamy przez kilka min, aż ciasto będzie elastyczne. Wyrobione ciasto Domowy deser zawsze jest najlepszy Bułeczki orkiszowe, zielona tarta, domowy budyń - żyć nie umierać WIED7||f Nie tylko piwo Chmiel kojarzony jest przede wszystkim z browarnictwem, ponieważ nadaje piwu charakterystyczny posmak goryczki. Szyszki chmielu wykazują także cenne właściwości lecznicze. Surowcem wykorzystywanym w lecznictwie są szyszki chmielu (łac. Strobili Lupuli). Roślina ta należy do rodziny konopiowatych (łac. Cannabaceae). Chmiel jest wieloletnią dwupienną byliną o wijących się pędach, uprawianą w wielu krajach Europy, Ameryki Północnej oraz środkowej Azji. (mada) n\\\\N\NN W0 \ Szyszki chmielowe utrudniają przenoszenie bodźców do centralnego układu nerwowego. Przez co działają: uspokajająco, przeciwdrgawkowo, poprawiają zasypianie, a także obniżają temperaturę ciała. Działanie to wykazuje 2-metylo-3-butenol. Szyszki chmielowe charakteryzują się również działaniem rozkurczowym. Zmniejszają napięcie mięśni gładkich naczyń krwionośnych, jelit i dróg moczowych. U pacjenta dochodzi do nieznacznego obniżenia ciśnienia krwi i zwiększenia wydalania moczu. W wielu ośrodkach w Czechach stosuje się kąpiele piwne. Są one bardzo odprężające i kojące. (mada) W kapsułkach i kroplach Chmiel znajdziemy w preparatach stosowanych przede wszystkim w zaburzeniach zasypiania. Występuje w połączeniu z innymi roślinami leczniczymi, takimi jak: melisa (łac. Melissa officinalis). lawenda (łac. Lavandula officinalis) czy kozłek lekarski (łac. Valeriana officinalis). Na rynku są dostępne bardzo różnorodne preparaty zawierające w swoim składzie szyszkę chmielu i jej przetwory. Są to m.in.: ususzone szyszki, z których przygotujemy napar,kapsułki i tabletki powlekane, syropy i krople, herbaty i mieszanki ziołowe, szampony, maści. (mada) i/ 16 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 2-3.11.2019 „ Przyszedł czas, żeby zmierzyć się z jednym z moich największych smoków. Jeśli mam być kierowcą, to tylko pod warunkiem, że będę bardzo dobrym kierowcą." Edyta Górniak, piosenkarka, celebrytka Krzyżówka panoramiczna pieśń z „Ogniem i mieczem" domena anioła r~ irysy rosyjska pieśń ludowa r~ młodzieżowa kurtka robak na haku r~ kłamstwo, blaga miasto w Teksasie r~ leśny ssak r~ małe państwo część stroju ludowego owcze lub kozie wysoki mężczyzna miasto Romea i Julii wiosenny kwiat zakonnik besza-mel różanecznik strefa zniewaga - i ł 1 i ł 1 | ł * 12 l 1 daszek na statku udaje towar na wystawie U namokły grunt —¥■ artystyczna tkanina - ł składnik w&trza - 22 gatunek zająca - siedzi w pace 13 była księżna Walii r srebrna moneta bohater filmu „Szczęki" - 19 budynek zkra-sulami ł aromai olejek z tyczny : Kozłka biała na piwie woreczek na denary szkocki ród r głos wiatru królewski klub z Madrytu z Samotraki l prawy dopływ Rodanu - model Volks-wagena „Mniej niż... , piosenka Carl Zeiss... z piętą czeski złoty kursuje do Ystad gaz w jarzeniówce okupa-cyjny _ \ ł 6 mętlik, rozgardiasz tam odzyskasz zdrowie ł podstawa kolumny i pilnowanie myszka w piórniku r ł \ 23 kubański złoty anielski arystokrata - 14 anawa" ł zawsze przed siewem 16 peruwiańskie góry zdżo-kerami biurowy drucik zgroma-dzenie masonów pomidorowa \ antonim eksportu sprzeciw krążownik lub bogini świtu - ł gra jak auto film z Audrey Tautou część Tour de Pologne u 1 17 i 21 kasztan jadalny -»• uchwyt tokarce wyciąg portowy nakaz płatniczy - ł kamień ozdobny część szachownicy obóz dla kaprali _ i r~ muszkatołowa do przenoszenia rannych aiier-mań-skie" krzew ozdobny twardy jak... hinduska bogini śmierci 20 opłata drogowa ł 1 i składowany w magazynie specjały frykasy - 18 1 zasłona w oknie ... Abrahama U \ i pływają w rosole czasami śpiewa z chórem i 15 1 obwódka wokół czapki polski port rybacki filmowy Grek reprezentacja kraju efekt pracy szaniec obronny - i 3 drewniany but - ułamkowa cząsteczka chleba i 1 5 \ Bołądź u 1 lichy płaszcz -+• 7 określona suma euro i -+• zmierzwiona czupryna - kosmetyk miara inteligencji - 1 anglosaski metr jama — szwedzki port promowy środek zwiększający masę ciała - ... kul-szowa opracowuje piosenki szef uniwersytetu leń, obibok zawijane ciasto jak wędlina i rzadkie imię kobiece - 1 element ćwiczenia krokosz bawier-ski duchowny bez święceń u \ ł 1 zwrotka sonetu filmowy kochanek 26 idzie za pługiem rączka narzędzia * i \ włoski na rabacie zamek błyskawiczny brydżowa wziątka 27 przed portem imię Schindlera z filmu Spielberga - i jedna z elektrod i \ 11 wieczorowy stroi męski płynie jjrzez Gryfice 4 oszustwo pies Nel u ł 1 ułożenie ciała, postawa proszek do prania rzadki meta! i 25 8 pobiera rentę ZUS-u - ł 1 matka z Kalkuty - 2 - i 24 imię Sari, śpiewaczki - - 28 r przetwór owocowy - 10 talon na zakupy pobierane na granicy - duma pawia - osobisty - dla aktora rolnika - as w talii - 9 melodia zpozy-tywki - grządki z bratkami 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 8 1 i 2 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 28 utworzą rozwiązanie - przysłowie. 3ISVZ0 Od ?IN IAI3SVZ0 CBZUd P3ld31:3INVZVlMZOa 8 1 i 2 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 28 utworzą rozwiązanie - przysłowie. 3ISVZ0 Od ?IN IAI3SVZ0 CBZUd P3ld31:3INVZVlMZOa