i 3,00 ZŁ W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 9 770137 9 52 060 \ Sportowy weekend w regionie - str. 12 Głos _ wM i. ~^ fc i Sobota-niedziela 12-13 p(ńiMeri^S^l9 W Słupsku powstała nowa poradnia pedagogiczno--psychologiczna STRONA2 Pogoda: W niedzielę 18 stopni! Do wtorku ciepło i pogodnie. Później trochę chłodniej m lllfl .•/ • ' / Koty nie lubią zmian. Przeprowadzka to dla niego ogromny stres a CiL.sza wyborcza. W niedzielę idź na wybory i postaw X Lokale wyborcze są już przygotowane. Głosujemy w niedzielę w godzinach 7-21 STR. 3 Joanna Krupa, czyli jak się spełnia sen polskiego Kopciuszka strona 15 l wJL ""i | t $§§5; 3 I?s ^ ▼i: fc 11 §1 • r * rfW- : ......mm i . # V 4 1 3 * > . * / " % k V WĘHĘĘHm mfmSSm SKLEP ZOOLOGICZNY 4 * t V ft. Słupsk, ul. Kaszubska 34 CENTRUM HANDLOWE „STARA CEGIELNIA" tel. 602 282 765 ff Dora-Sklep/ -j 977013795206041 02 Druga strona Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Pogoda w regionie Dzisiaj 14°C 11°C Barometr 1008 hPa Wiatr płd.-zach.25 km/h Uwaga może padać Niedziela 20°C i3°c Poniedziałek Wtorek 19°C i2°c 19°C i2°c Uwaga: ciepło i przyjemnie Magdalena Olechnowicz CISZA TO CZAS NA PRZEMYŚLENIE Komentarz Od północy trwa cisza wyborcza. W niedzielę w godzinach 7-21 będą otwarte lokale wyborcze. W tym czasie każdy uprawniony wyborca, z ważnym dokumentem tożsamości ze zdjęciem, może wziąć udział w głosowaniu, w którym wybieramy posłów isenatorów. Cisza wyborcza potrwa do zakończenia głosowania. W tym czasie nie wolno prowadzić agitacji wyborczej. W praktyce nie wolno m.in.: zwoływać zgromadzeń, organizować pochodów i manifestacji, wygłaszać przemówień czy rozpowszechniać materiałów wyborczych. Dotyczy to również intemetu. Zabroniona jest również agitacja wyborcza w lokalu wyborczym, polegająca m. in. na eksponowaniu symboli, napisów, znaków kojarzonych z kandydatami i komitetami wyborczymi.- Czy. cisza wyborcza jest potrzebna? Warto wykorzystać ten czas i zastanowić się nad tym, czym są wybory i dlaczego warto brać w nich udział. Jeśli rzeczywiście nie interesuje nas kto będzie rządził i co się będzie działo w kraju, to zostańmy w niedzielę w domu i żyjmy w nieświadomości. Jeśli natomiast mamy w sobie choć odrobinę odpowiedzialności za wspólnotę, jaką jest kraj, to pójdźmy na wybory. Znajdźmy chwilę czasu na to, by przeczytać programy wyborcze, zainteresujmy się, kto startuje i co zamierza zrobić. Spotkajmy się w niedzielę w lokalu wyborczym. Słupsk Wystawa w kaplicy \ z okazji XIX Dnia Papieskiego To jest nasza Ojczyzna - to jest nasze „być" i nasze „mieć". Jan Paweł II w Trójmieście - czerwiec 1987 - wystawę zdjęć pod takim tytułem przygotował Instytut Pamięci Narodowej, a można ją oglądać w Kaplicy śwJerzego na placu bł. Bronisława Kostkowskiego. Okolicznościowa wystawa jest elementem XIX Dnia Papieskiego, który w tym roku przypada 13 października i będzie obchodzony w całym kraju pod hasłem „Wstańcie, chodźmy". Na bezpłatną wystawę zapraszają Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana, Klub Pamięci Narodu Polskiego i Parafia św. Jacka w Słupsku, która zarządza kaplicą św Jerzego. Wystawa prezentowana będzie w dniach 8-23 października, poniedziałek - piątek, godz. 16 do 17.30, niedziela 10.30-14. Dla grup zorganizowanych po telefonicznym uzgodnieniu tel. 603183 198. (MAZ) Słupsk Pazdziernik miesiącem walki z rakiem piersi. Zapisz się na badanie Samodzielny Publiczny Miejski Zakład Opieki Zdrowotnej zaprasza panie w wieku od 50 do 69 lat, które w ciągu ostatnich 2 lat nie wykonywały badania mammograficznego, do Zakładu Rentgenodiagnostyki przy ulicy Tuwima 37 w Słupsku. Zarejestrować się na badanie można w dni powszednie w godzinach 7.30 -18 osobiscie lub pod numerem telefonu telefonu: 59 84745 20. W przypadku rejestracji telefonicznej wymagany będzie numer PESEL. Informację o terminie, w którym wykonano ostatnie badanie mammograficzne, pacjentki uzyskają w rejestracji Zakładu RTG. Należy zabrać ze sobą dowód osobisty oraz zdjęcia z poprzednich badań. Panie nie objęte programem profilaktycznym mogą wykonać badanie bezpłatnie - na podstawie skierowania lekarskiego od lekarza specjalisty, z którym SPMZOZ ma podpisaną umowę lub odpłatnie. (MAG) W Słupsku działa nowa poradnia psychologiczna Rozmowa Aleksandra Jaworska-Kołat-ka. prezes Słupskiego Stowarzyszenia Pomocy Psychologicznej Dziecku i Rodzinie Krąg w Słupsku mówi o nowej poradni psychologicznej, która rozpoczęła działalność wmieście. Poradnia psychologiczna, którą stowarzyszenie uruchomiło w kamienicy przy ul. Tuwima 34 w Słupsku, jest chyba obecnie jedyną tego typu poradnią wmieście? Tak to prawda. Ta psychologiczna poradnia rodzinna, jest skierowana do mieszkańców obszaru rewitalizowanego. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że chodzi o mieszkańców centrum Słupska. Zamierzamy im w niej zaproponować dosyć szeroką ofertę oddziaływań psychologicznych dla całej rodziny. Będzie ona (pbejmowała terapię indywidualną dzieci i dorosłych, ale także inne formy działań psy- Kto pracuje w poradni? W samej poradni rodzinnej zatrudnienie znalazł już psycholog, który udziela porad i przeprowadza diagnozy. Trwają także przygotowania do stworzenia grup terapeutycznych. Poradnia zamierza m.in. prowadzić terapie rodzinne i mediacje. Co jeszcze wchodzi w skład poradni? Na I piętrze kamienicy przy ul. Tuwima mamy jeszcze salę integracji sensorycznej oraz mieszkanie treningowe. To ostatnie jednocześnie może przyjąć 7-osobową rodzinę, która wymaga pomocy, bo doszło w niej do konfliktów, a jej członkowie nie potrafią w niej zgodnie funkcjonować. Mamy już chętnych, którzy chcą skorzystać z mieszkania treningowego. Jest szansa, że w przyszłości niektórzy członkowie rodzin otrzymają mieszkanie z zasobu miejskiego, a pozostali wrócą do własnego mieszkania. Zbigniew Marecki Niedziela i początek tygodnia będą słoneczne i bardzo cieple Kinga Siwiec kinga.siwiec@poiskapress.pl O pogodzie rozmawiamy z Krzysztofem Ściborem z biura prognoz Calvus. Przyszła do nas typowo jesienna aura. Od dwóch tygodni prawie nie przestaje padać. Jeszcze w sobotę w pasie wybrzeża będzie dość pochmurno. Temperatura wyniesie 14-16 stopni. W niedzielę przyjdzie do nas cieplejsze powietrze z południa Europy, które przyniesie nam wysokie temperatury. Będzie nawet 18 stopni i nie powinno padać. Poniedziałek i wtorek będą jeszcze ciepłe i pogodne, z temperaturami ok. 18-20 stopni. A jak będzie wyglądać druga połowa tygodnia? Od środy przyjdzie ochłodzenie, ale temperatury będą i tak wyższe niż w minionych dniach i wyniosą 13-15 stopni. W drugiej połowie tygodnia możemy się też spodziewać opadów deszczu. Noce też powinny być w miarę ciepłe. A jak zapowiada się tegoroczna zima? Zima w tym roku nie powinna przynieść siarczystych mrozów, ale będzie śnieżna. Obfitych opadów śniegu spodziewamy się zwłaszcza w grudniu i styczniu. Święta zatem powinny być białe. ©® fet W piątek w Fundacji dla Dzieci Niepełnosprawnych Nadzieja w Słupsku odbyła się prezentacja nowego samochodu do przewozu dzieci niepełnosprawnych. Kupiono go w ramach projektu „W drogę z Nadzieją". W 60 proc. sfinansował go PFRON, a w40 proc. sponsorzy fundacji. (MAZ) DYŻURNY GP Na Czytelników czekamy w redakgi „Głosu Pomorza" w Słupsku przy ii. Henryka Pobożnego 19 te). 59 848 8100 Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@poiskapress.pl I 12 października 1919 Założono Polski Komitet Olimpijski. 193O Zawarto rozejm w wojnie polsko-bolszewickiej. ma Liga Narodów podjęła decyzjęo podziale Górnego Śląska. Polska otrzymała 29 proc. spornego terytorium, na którym znajdowało się 50 proc. hut i 76 proc. górnośląskich kopalń węgla. 1939 Adolf Hitler podpisaldekret o utworzeniu Generalnego Gubernatorstwa. 1953 Uwięziony przez władze komunistyczne prymas Polski kandynałSte-fan Wyszyński został przeniesiony z Rywałdu doStoczka Klasztornego. 1963 Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie rozpoczęła seryjną produkcję transportera opancerzonego SKOT. 1969 W Beskidzie Śląskim odkryto Jaskinię Salmopolską. CY7AT7ZTWITTERA ; Jan Mikruta. dziennikarz Nie przypominam sobie podobnej sytuacji - Rosja i USA wspólnie blokują w Radzie Bezpieczeństwa ONZ rezolucję potępiającą Turcję za operację przeciw Kurdom w Syrii. Rezolucję zgłosiły Francja, Niemcy, Wielka Brytania, Belgia i Polska. Tomasz Terlikowski, publicysta Najbardziej rozgrzanym chciałem przypomnieć, że literacki Nobel nie jest przyznawany za wywiady prasowe. Cytowanie ich jako dowód na to, że ktoś jest słabym pisarzem jest słabe. Wielka literatura nieozna-cza wybitnej przenikliwości politycznej. Dotyczy to pisarzy, z każdej strony. WALUTY Z 11.10.2019 USD EUR CHF GBP 3,9145(.) 4.3097 ) 3.9192- 43929(+) r.&.łU (+) wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek ceny w stosunku do notowania poprzedniego £ Aleksandra Jaworska-Kołatka, prezes stowarzyszenia Krąg choterapeutycznych, które jesteśmy w stanie zaoferować. Czy to oznacza, że jeśli przyjdzie do was mieszkaniec osiedla Niepodległości,» togo nie przyjmiecie? Tak, bo - jak już mówiłam -poradnia jest dedykowana mieszkańcom obszaru rewitalizowanego, który tworzy spora liczba ulic. Trudno mi je tu wszystkie wymienić. Najlepiej wejść na naszą stronę internetową i nawiązać z nami kontakt. Można też zadzwonić pod numer komórki 669 498 323. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Wydarzenia 03 Gdyńsko-słupski okręg wyborczy w liczbach. Przypominamy, jak należy głosować Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl ^hufJOKS Mieszkańcy regionu słupskiego będą w niedzielę wybierać no-wyehpdilaiienUnzyblćwwra-machgdyńsko-słup5kie@o okręgu wyborczego^ któiy obejmuje 72 gminy. Okręg ten obsługuje słupska delegatura Państwowej Komisji Wyborczej, która mieści się wbu-dynku słupskiej delegatury Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego przy ul. Jana Pawła n w Słupsku. Komisarzem wyborczym wSłupsku jest sędziaTomasz Kowalczyk, który jednocześnie pełni funkqę przewodniczącego Okręgowej Komisji Wyborczej wSłupsku. To do słupskiej delegatury PKW trafią wszystkie protokoły z773 obwodowych komisji wyborczych z całego okręgu. W komisjach obwodowych będzie w sumie pracować przeszło6800 'A 8 ■ Idąc do lokalu wyborczego, trzeba ze sobą wziąć dokument tożsamości. Bez niego nie będzie można wziąć udziału w głosowaniu osób, przy czym w tych wyborach po godz. 20 nie będzie zmiany w komisjach obwodowych. Ilu parlamentarzystów wybieramy? W całym okręgu będziemy wybierać 14 nowych posłów. O te mandaty zabiega 140 osób, które reprezentują pięć ogólnokrajowych komitetów wyborczych. Jednocześnie w trzech okręgach senatorskich (nr 62,63 i 64) które funkcjonują wokręgu gdyń-sko-słupskim, będziemy wybie-raćtrzechnowych senatorów. Ote mandaty walczy w sumie 8 kandydatów. W każdym okręgu senatorskim wygra ten, kto będzie miał największe poparcie wśród głosujących w niedzielę. Gdzie zgłaszać naruszenie ciszy wyborczej? W niedzielę słupska delegatura PKW będzie pracować od godz. 6 dozakończeniaodbioruprotoko-łów z obwodowych komisji wyborczych. Prawie pół miliona złotych za remont ul. Kilińskiego ISśka Bogumiła Rzeczkowska bogumila.i7eczkowska@gp24.pl / Od czwartku. 10 października, do końca roku ma trwać remont ul. Kilińskiego w Ustce. Na 88-metrowy odcinek ulicy w starej części Ustki miasto wyda prawie pół miliona złotych. Pierwszy przetarg na remont części ulicy Kilińskiego ratusz unieważnił. Cena, jaką zaoferowali wykonawcy, przekraczała możliwości finansowe miasta. Przetarg obejmował III etap przebudowy tejże ulicy - fragment o długości dokładnie 87,79 metra. Latem do przetargu stanęły dwie firmy z ofertami w wysokości 649 440 zł i 505 320 zł. Tymczasem miasto na remont drogi przeznaczyło 485 850 zł. Ratusz pieniędzy nie dołożył, jak w przypadku innych przetargów, by zwiększyć kwotę do wysokości najwyżej ocenionej oferty, bo nie miał takich możliwości. Liczono więc na to, że po zmianie kryteriów oceny ofert w stosunku do określonych w pierwszym przetargu, zostaną złożone korzystniejsze cenowo oferty. Po tych zmianach do drugiego przetargu stanęli ci sami oferenci. Ceny natomiast były niższe. Zygmunt Kasperowicz Doradztwo Inwestycyjne z Rożentala remont niespełna 88 metrów ulicy wycenił na 541 200 zł. Spółka Krężel z Kobylnicy - na 484133,02 zł, co mieściło się w możliwościach budżetu miasta. Obaj wykonawcy dawali sześcioletnią gwarancję. Wygrał Krężel i w czwartek jego ekipa budowlana pojawiła się na drodze. W związku z przebudową ulicy do 31 grudnia 2019 roku odcinek od ulicy Słowiańskiej do ulicy Żeromskiego jest wyłączony z ruchu. Niestety, to kolejne utrudnienie dla kierowców, bo po tegorocznej zmianie organizacji ruchu w mieście ul. Kilińskiego stanowiła ważną trasę. ©® a Do końca roku ma trwać III etap przebudowy ulicy Kilińskiego w Ustce. Za niespełna 88-metro-wy odcinek drogi miasto zapłaci prawie pół miliona złotych. Wykonawcą prac jest firma Krężel W przypadku naruszenia ciszy wyborczej albo wystąpienia innych nieprawidłowościwtrak-cie trwania wyborów wyborcy mogąprzez cały dzieńi noc dzwonić do biura słupskiej delegatury PKW pod numer 59 8427420lub 598424729. Jak będziemy glosować? Lokale wyborcze będą czynne odgodz. 7do2l. Wprzypadku nieprawidłowości podczas głosowania może ono zostać w części lokali przerwane - wówczas czas głosowania wtychlokalachmoże zostać wydłużony. Procedura głosowania podczas wyborów parlamentarnych będzie bardzo prosta. Wystarczy, że w lokalu wyborczym odpowiednim dla miejsca zameldowania odbierzemy kartę do głosowa-nia. Żeby prawidłowo oddać głos, należy wstawić znak „X" wkratce obok nazwiska jednego kandydata do Sejmu i jednego kandy-datadoSenatu. Zanim udasz się do lokalu wyborczego, upewnij się, gdzie powinieneś głosować. Adres lokalu wyborczego możesz sprawdzić na stronie wybory.gov.pl w zakładce „wyszukiwarka obwo- dów". W polu wyszukiwania wystarczy wpisać adres zameldowania, a system wyświetli infonna-ęję,wktórymlokalu wyborczym możesz zagłosować. Znowelizowany w styczniu 2018 roku Kodeks wyborczy wprowadziłnową definicję znaku X, według której są to „co najmniej dwieMe,któreprzecinają sięwobrębiekratki". Ponadto nowela wprowadziła przepis, na mocy którego dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw albo dopisków, w tym w kratce lub poza nią, nie wpłynie na ważność oddanego głosu. Wcześniej wkratkach przy nazwiskach kan-dydatówniemożnabyłodokony-waćżadnychkorekt. Pamiętaj o dokumencie tożsamości Idąc do lokalu wyborczego, trzeba pamiętać o zabraniu dokumentu tożsamości Może nimbyć dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, a w przypadku uczniów również legitymacja szkolna. Dokument będzie nam potrzebny podczas odbierania karty do głosowania w lokalu wyborczym. OGŁOSZENIE w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nieruchomości zlokalizowanych we wschodniej części obrębu Poganice, w gminie Potęgowo. A/a podstawie art. 17 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1945 z późn. zm.), zawiadamiam o podjęciu przez Radę Gminy Potęgowo Uchwały nr Ml/113/2019, z dnia 5 września 2019 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nieruchomości zlokalizowanych we wschodniej części obrębu Poganice, w gminie Potęgowo. Osoby zainteresowane mogą składać wnioski do ww. planu miejscowego w terminie 21 dni od daty ukazania się niniejszego ogłoszenia, w siedzibie Urzędu Gminy Potęgowo, ul. Kościuszki 5, 76-230 Potęgowo, w godzinach urzędowania, oraz korespondencyjnie na ww. adres lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, na adres e-mail: sekretariat® poteqowo.pl Jednocześnie, na podstawie art. 39 pkt 1 oraz art. 40 i 41 Ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Li Dz.U. z 2018 r. poz. 2081 z późn. zm.), zawiadamiam o przystąpieniu do opracowania prognoz oddziaływania na środowisko w celu przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wnioski do strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ww. projektu planu miejscowego można składać w terminie do 21 dni od dnia ukazania się niniejszego ogłoszenia. Zgodnie z art. 40 ww, ustawy wnioski mogą być wnoszone: 1)w formie pisemnej na adres Urzędu Gminy Potęgowo, ul. Kościuszki 5, 76-230 Potęgowo, 2) ustnie do protokołu w Urzędzie Gminy Potęgowo, ul. Kościuszki 5, 76-230 Potęgowo, pok. 30, 3) za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, na adres e-mail: sekretariat® poteqowo.pl Informuję, że organem właściwym do rozpatrzenia wniosków jest Wójt Gminy Potęgowo. 04_Wydarzenia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Nową drogą S6 można już jechać od Koszalina do Goleniowa Michał Borkowski michal.borkow5ki@polskapress.p Kierowcy mogą od czwartku korzystać z całego ciągu drogi S6 pomiędzy Goleniowem a Koszalinem o długości około 130 km. Został udostępniony do ruchu odcinek od Kołobrzegu do Koszalina o długości 44,2 km. Nowa S6 skróci czas przejazdu ze Szczecina do Koszalina o około 40 minut. Oddanie do ruchu drogi S6 podwoiło długość dróg szybkiego ruchu w województwie zachodniopomorskim. Trasa ta zapewni skomunikowanie Koszalina i środkowego Pomorza z siecią dróg ekspresowych i autostrad. Koszt całej S6 Goleniów-Kosza-lin to około 3,9 miliarda złotych, inwestycja była współfinansowana ze środków UE w ramach POIiŚ 2014-2020, kwota dofinansowania sięgnęła 1,55 miliarda złotych. Uruchamianie drogi S6 Jako pierwszy w maju tego roku do ruchu został oddany odcinek łączący drogę S3 w re-jonie Goleniowa z obwodnicą Nowogardu. Na odcinku mrif- Trasa ta zapewni skomunikowanie Koszalina i środkowego Pomorza z siecią dróg i autostrad Nowogard-Płoty od sierpnia jedziemy już nową S6, na razie jeszcze jedną jezdnią. Kolejne odcinki zostały oddane do ruchu 30 września 2019, były to dwa odcinki łączące Płoty z Kołobrzegiem. Oddane w czwartek do użytkowania odcinki między Kołobrzegiem a Koszalinem wraz z częścią obwodnicy Koszalina i Sianowa umożliwią spięcie całej trasy S6 w funkcjonalną całość. Na odcinku Ustronie Morskie-Kosza-lin jeszcze przez najbliższe tygodnie będą wykonywane prace wykończeniowe, w szczególności poza jezdniami drogi ekspresowej.Do końca października zostanie jeszcze udostępniony odcinek obwodnicy Koszalina i Sianowa do węzła Koszalin Wschód oraz druga jezdnia na odcinku Nowogard-Płoty. Planowanie drogi ekspresowej S6 w województwie zachodniopomorskim rozpoczęło się kilkanaście lat temu. W 2010 roku została uzyskana decyzja środowiskowa, w której określono przebieg drogi. Ekspresowa „szóstka" na odcinku od miejscowości Modlimowo do Koszalina została poprowadzona nowym przebiegiem w kierunku na Kołobrzeg i dalej do Kosza-lina.Dzięki temu nie trzeba było budować dróg S6 i Sil obok sie- bie na odcinku 30 km, komunikację zapewnia wspólny przebieg tych dróg od Kołobrzegu do Koszalina. W kolejnych etapach prac przygotowawczych została opracowana Koncepcja Programowa i wykonane badania geologiczne. Dla obwodnicy Koszalina i Sianowa przygotowano projekt budowlany. 7 odcinków realizacyjnych Całą drogę od Goleniowa (połączenie z S3) podzielono na 7 odcinków realizacyjnych, 6 fragmentów od Goleniowa do Koszalina realizowanych w formule projektuj i buduj oraz realizowaną w formule buduj obwodnicę Koszalina i Sianowa. Dyplomy i kwiaty w nagrodę Stupsk Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl W słupskim ratuszu podsumowano konkurs „Pokaż swoje zielone okno. balkon lub ogródek podwórkowy". Uczestnicy otrzymali od prezydent miasta dyplomy oraz zestawy kwiatów. We wrześniu samorząd Słupska ogłosił konkurs pod hasłem „Pokaż swoje zielone okno, balkon lub ogródek podwórkowy". Polegał na tym, aby mieszkańcy wysyłali zdjęcia swoich udekorowanych roślinnością balkonów, parapetów czy ogródków. W ten sposób zachęcano słupszczan do aktywności społecznej oraz zwiększenia ich zaangażowania w dbałość o najbliższe otoczenie. Jak się okazało, swoje zdjęcia na ten konkurs nade- Nagrodzeni uczestnicy konkursu wracali do domu z sadzonkami nowych roślin słało tylko trzynastu mieszkańców. W trakcie podsumowania prezydent Słupska Krystyna Danilecka-Wojewódzka wręczała jego laureatom dyplomy, a potem wypytywała o to, jak wyróżnionym żyje się w zamieszkiwanych przez nich okolicach. Generalnie słupszczanie czują się zadowoleni ze swo- jego miejsca, które wybrali jako swoje lokum. Chętnie też dzielili się doświadczeniami w uprawie roślin balkonowych i ogródkowych. Pod koniec spotkania uczestnicy konkursu na dziedzińcu ratusza odbierali nagrody rzeczowe - spore zestawy rozsad kwiatów zapakowane w kartony. Ucieszeni laureaci zadeklarowali, że zagospodarują każdą z roślin. W trakcie spotkania zapowiedziano, że w przyszłym roku odbędzie się podobny konkurs. Władze miasta uważają bowiem, że jest on dobrym sposobem na to, aby mieszkańcy nie tylko nowych osiedli dbali o swoje najbliższe otoczenie. - Jeśli dbamy o estetykę otoczenia, to lepiej się w nim czujemy - uważa Krystyna Danilecka-Wojewódzka. ©® Umowy z wykonawcami były sukcesywnie podpisywane od września 2015 roku do początku 2016 roku. Roboty realizowali następujący wykonawcy: Budimex S.A. (Goleniów-Nowogard i Płoty-Kiełpino), Mosty Łódź S.A. (Nowogard-Płoty), Polaąua i Dargados (Kiełpino-Koło-brzeg), PORR S.A. (Kołobrzeg-Ustronie oraz obwodnica Koszalina i Sianowa) i Strabag S. A. (Ustronie-Koszalin). Roboty na odcinkach projektuj i buduj ruszyły wiosną 2017 roku po zakończeniu fazy opracowywania dokumentacji projektowych. Roboty były finalizowane w 2019 roku. Na obwodnicy Koszalina i Sianowa wystąpiły problemy z podłożem, co spowodowało konieczność zmiany projektu na części odcinka. Dlatego w tym roku gotowe będzie 12 spośród 20 km tej obwodnicy. 16 węzłów drogowych i 146 mostów i wiaduktów Droga S6 to dwujezdniowa droga ekspresowa o dwóch pasach ruchu w każdą stronę. Trasa jest w pełni bezkolizyjna, wjazd na drogę i zjazd z niej jest możliwy przez węzły drogowe, których powstało łącznie 16. Na całej trasie powstało 146 obiektów mostowych. Budowa drogi obejmuje również 3 pary Miejsc Obsługi Podróżnych (MOP). Na MOP trwają jeszcze prace, jako pierwszy powinien zostać udostępniony MOP Jarkowo miedzy Kiełpinem a Kołobrzegiem. Na MOP Wyszogóra i Jarkowo będą jeszcze wykonywane stacje benzynowe i restauracje, przetargi na dzierżawę wkrótce się rozpoczną. Zarządzanie i utrzymanie drogi umożliwią 3 obwody drogowe powstałe przy węzłach. W ramach inwestycji powstał również system zarządzania ruchem z wieloma kamerami, czujnikami i tablicami zmiennej treści, który będzie sukcesywnie wdrażany w użytkowanie. Dalsza realizacja S6 -około 120 min zapewnionych na przygotowanie na odcinku Koszalin-Słupsk - umożliwiło ogłoszenie przetargu na opracowanie projektów budowlanych, a po ich opracowaniu na uzyskanie decyzji ZRID i wykup nieruchomości. GDDKiA zapewia, że w 2021 roku ten fragment S6 będzie gotowy do realizacji. Obecnie ruszają roboty na odcinkach w województwie pomorskim łączących miejscowość Bożepole Wlk. z obwodnicą Trójmiasta (Trasa Kaszubska). Także w kolejnych latach następne fragmenty drogi S6 będą sukcesywnie realizowane - informuje Mateusz Grzeszczuk, rzecznik szczecińskiego GDDKiA. ©® 009374155 Wyrazy głębokiego współczucia oraz wsparcia i otuchy Pani Magdalenie Machutta-Bałbatun z powodu śmierci Matki przekazują Zarząd Koła Terenowego nr 68 STO w Słupsku, Dyrekcja, Grono Pedagogiczne oraz Rada Rodziców Zespołu Szkół STO w Słupsku 009377503 Z wielkim smutkiem i żalem przyjęliśmy wiadomość o śmierci Śtp Jerzego Godlewskiego Prezesa Zarządu Zakładu Wodociągów i Kanalizacji w Miastku sp. z 0.0. Wyrazy głębokiego współczucia Rodzinie i Bliskim składają Rada Nadzorcza i Pracownicy ZWiK w Miastku sp. z 0.0. Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 12-13.10.2019 Polskaiświat 05 Superbohaterowie będą walczyć z przestępczością w sieci Warszawa Leszek Rudziński leszek.rudzinski@polsapress.pl Kraje Unii Europejskiej co roku w październiku przypominają min. finansową. W tym czasie bowiem przypada Europejski Nfiesiąc Cyberbezpieczeństwa. W akcji udział bierze także Polska, która do walki z zagrożeniami w sieci wykorzystała specjalnych superbohaterów. Europejski Miesiąc Cyberbezpieczeństwa (European Cyber Security Month) to ogólnoeuropejska kampania, organizowana jest przez Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa Sieci i Informacji (ENISA) z inicjatywy Komisji Europejskiej. W Polsce kampanię już po raz siódmy koordynuje NASK Państwowy Instytut Badawczy. W tym roku organizatorzy akcji postawili na promocjębezpie-czeństwa w sieci poprzez wykorzystanie postaci superbohaterów należących do „Cyber Ligi". - W 2019 roku internauci emocjonowali się wydarzeniami ze świata popkultury. Śledzili finał „Gry o Tron" oraz zmagania superbohaterów w filmie „Avengers: Koniec gry". Posłużyliśmy się podobną estetyką, by pokazać, że w cyberprzestrzeni cały czas toczy się prawdziwa i niebezpieczna gra. Jest to gra, której stawką często są nasze pieniądze i dane - tłumaczy Krzysztof Silicki, Dyrektor ds. Cyberbezpieczeństwailnnowa-ęji, zastępca Dyrektora NASK. I tak - użytkowników sieci chronić będą Kapitan Antyvir oraz Lady Antyspam. Ich przeciwnikami są natomiast czarne charaktery - PhishingMan i RansomWoman. Skąd takie imiona czarnych charakterów? Chodzi o nazwy najpopularniejszych sieciowych zagrożeń. „Phishing" to metoda oszustwa, w której przestępca podszywa siępod inną osobę lub instytucję, aby wyłudzić informacje np. na temat karty kredytowej. Z kolei „ransomware" to szkodliwe oprogramowanieblokujące nasz system komputerowy, żądając następnie ofiary okupu za przywrócenie stanu pierwotnego. A problem jest poważny, bo możemy stracić pieniądze. Dla przykładu policja i Polski Standard Płatności ostrzegają obecnie przed wyłudzaniem pieniędzy przez osoby podszywające się pod znajomych w mediach społecznośtiowych. Przestępcy przejmują konta w i próbują przekonać ofiary do przekazania im pieniędzy. Zwykle uzasadniają to nagłą sytuacją. Często proszą o wypłacenie pieniędzy za pomocą polskiego systemu płatności mobilnych BUK. Ofiara musi podać specjalny kod, a następnie potwierdzić transakqę w swojej aplikacji bankowości mobilnej. W ten sposób sama daje przestępcy pieniądze. ©® Polscy pisarze i filmowcy odnoszą sukcesy na świecie Mariusz Grabowski ,< - * l Warszawa Literacki Nobel dla Olgi Tokarczuk potwierdza, że polska kultura ma się całkiem nieźle. Przypominamy inne tegoroczne sukcesy polskich artystów za granicą. Ostatni raz literacki Nobel przypadł polskiemu autorowi 23 lata temu, kiedy to naj ważniej -szą literacką nagrodą uhonorowano poetkę Wisławę Szymborską. Gdy w maju zeszłego roku ogłoszono, że książka Tokarczuk „Bieguni" zdobyła prestiżową nagrodę The Man Booker International, wielu krytyków wskazywało, że Polka ma szansę na nagrodę Nobla, choć akurat tej w 2018 r. nie przyznawano. Po drodze Tokarczuk zgarnęła jeszcze za „Księgi Jakubowe" cenioną wśród krytyków literackich nagrodę Laure-Bataillon dla najlepszej książki przełożonej na język francuski. „Wiedźmin" na Netflbue Ale o polskiej kulturze głośno jest ostatnio nie tylko za sprawą Nobla. Wszystko wskazuje na to, że już w listopadzie będzie miał swoją światową pre- Film Jana Komasy „Boże Ciało" kandyduje do Oscara. Amerykański producent chce na jego podstawie zrobić serial mierę pierwszy odcinek serialu „Wiedźmin", realizowawego dla platformy wideo Netflix. Stanie się to podczas branżowej imprezy Lucca Comics and Games20i9, organizowanej cyklicznie we Włoszech. Impreza zapowiada się z wielką pompą: pojawi się na niej m.in. Henry Cavill, czyli filmowy Wiedźmin, Anya Chalotra, która w serialu wcieliła się w Yennefer oraz Freya Allan, która zagrała Ciri. Gościem specjalnym będzie Andrzej Sapkowski, autor książkowego pierwowzoru. Co do udziału w imprezie Macieja Musiała, który również pojawi się na ekranie, „decyzji jeszcze nie podjęto" - informuje dyplomatycznie organizator. Pierwszy odcinek 8-odcin-kowego pierwszego sezonu se- rialu zobaczymy prawdopodobnie na Netfliksie 17 grudnia. „Boże Gało" w odcinkach Netfliksowy „Wiedźmin" stanie się zapewne globalnym hitem, ale spore szanse na serialowy sukces ma też „Boże Ciało" - film w reżyserii Jana Komasy. Obraz opowiada historę młodego mężczyzny, który po wyjściu z poprawczaka zaczyna udawać księdza i pełnić posługę w małym miasteczku. Światowa premiera „Bożego Ciała" odbyła się na festiwalu w Wenecji, gdzie film otrzymał aż dwie nagrody: Europa Cinemas Label i Inclusive Award Edipo Re. W połowie września polska Komisja Oscarowa zdecydowała, że film będzie reprezentować Polskę w wyścigu po Oscary w katego- rii najlepszy film międzynarodowy. Na razie „Bożym Ciałem" zainteresowali się Amerykanie, którzy chcą na podstawie filmu zrobić serial. - Rozmowy na temat remake'u podjął z nami poważny producent, mający w swoim dorobku m.in. jeden z najważniejszych i najpopularniejszych seriali ostatnich lat. Dostrzegł on w „Bożym Ciele" potencjał na serial, który może mieć nawet 3 sezony. Czas pokaże, co z tego wyniknie, ale cieszę się, że te rozmowy potwierdzają uniwersalny charakter naszego filmu mówi Leszek Bodzak, producent filmu. PolakuTarantino Gdyby jednak zadać pytanie o najbardziej rozpoznawalnego dziś Polaka w amerykańskiej branży filmowej, okazałoby się, że jest nim Rafał Zawierucha, który zagrał postać Romana Polańskiego w najnowszym filmie amerykańskiego twórcy „Pewnego razu... w Hollywood". Zawierucha dumnie maszerował w maju po czerwonym dywanie w Cannes, gdzie film Ouentino Tarantino miał owacyjnie przyjętą premierę. Zawierucha wystąpił obok największych gwiazd: Brada Pitta i Leonardo di Caprio. Polski aktor przebywał co prawda na srebrnym ekranie jedynie kilka sekund, ale i tak został dostrzeżony i pochwalony przez krytyków. ©® NOWY NUMER HISTORIA 029339725 10 najsłynniejszych polskich najemników Od Zawiszy Czarnego z Grabowa po Rafała Gan-Ganowicza Pytaj w kioskach i salonach prasowych 06 Poiska i świat Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Pokojowy Nobel dla premiera Etiopii Turęja walczy z Kurdami w Syrii. Prezydent USA Donald Tramp chce być mediatorem w konflikcie NA ŚWIECIE Katarzyna Stańko katarzyna.stanko@polskapress.pl ^ (Mi Komisja Noblowska ogłosiła: Pokojową Nagrodę Nobla otrzymał premier Etiopii Abiy Ahmed Ali. Premier Etiopii Abiy Ahmed Ali został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla za 2019 rok w uznaniu za zasługi na rzecz procesu pokojowego między swoim krajem i sąsiednią Erytreą - ogłosił w Oslo Norweski Komitet Noblowski. Etiopia i Erytrea w lipcu 2018 roku wznowiły oficjalne stosunki po latach konfliktu, w tym po krwawej wojnie 0 przebieg granic z lat 1998-2000. Premier Abiy został nagrodzony „za wysiłki na rzecz pokoju i współpracę międzynarodową, szczególnie za jego zdecydowaną inicjatywę rozwiązania konfliktu granicznego z Erytreą". - mówił przewodniczący komitetu Nobla Norweskiego Berit Reiss-Andersen. Nagroda ma również na celu „uznanie wszystkich podmiotów działających na rzecz pokoju i pojednania w Etiopii oraz regionach Afryki Wschodniej 1 Północno-Wschodniej" - dodał Berit Reisś-Andersen. Norweski komitet podkreślił rów- premierowi Etiopii odbędzie się 10 grudnia w Oslo nież rolę prezydenta Erytrei Isajasa Afeworki. „Pokój nie pochodzi od działań jednego aktora. Kiedy premier Abiy wyciągnął rękę, prezydent Afwerki jej nie odtrącił i pomógł sformalizować proces po-kojowy między dwoma krajami" - dodał. Świat czekał na Gretę Mocną kandydatką do pokojowego Nobla wydawała się szwedzka 16-letnia aktywistka ekologiczna Greta Thunberg. Zwłaszcza że walka na rzecz ochrony klimatu i środowiska została już doceniona przez norweski Komitet Noblowski w 2007 r., kiedy nagrodę przyznano byłemu wiceprezydentowi USA Alowi Gore'owi i Międzynarodowemu Panelowi Klimatycznemu. Greta Thunberg w 2018 roku zapoczątkowała przed szwedzkim parlamentem protest przeciwko zmianom klimatu. Stała się inspiracją dla młodych ludzi, którzy w kilkuset miastach na całym świecie zorganizowali Młodzieżowy Strajk Klimatyczny. Ostatnio zwróciła uwagę emocjonalnym wystąpieniem na Zgromadzeniu Ogólnym Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku. - Całe ekosystemy się zapadają, jesteśmy na początku masowego wyginania, a wy potraficie tylko mówić o pieniądzach i bajkach o ekonomicznym wzroście. Jak śmiecie?! - mówiła Greta Thunberg na szczycie klimatycznym ONZ, zwracała się do światowych przywódców, w tym do amerykańskiego prezydenta Donalda Trumpa. ©® Amtm iii Katarzyna Stańko katarzyna.stanko@polskapress.pl Turcja kontynuuje atak na Kurdów na terytorium Syrii. Szef NATO wzywa Turcję „do powściągliwości". Prezydent Trump chce pełnić rolę mediatora. Jens Stoltenberg, sekretarz generalny NATO, przyjechał do Turcji w piątek z przesłaniem zaprzestania ofensywy militarnej w północno-wschod-niej Syrii, którą rozpoczął prezydent Turcji Erdogan. - Chociaż Turcja ma uzasadnione obawy dotyczące bezpieczeństwa, oczekujemy, że będzie działać z powściągliwością - powiedział Jens Stoltenberg podczas konferencji prasowej z tureckim ministrem spraw zagranicznych Mevliitem Cavu-soglu. - Podzieliłem się z nim poważnymi obawami dotyczącymi tej operacji i ryzykiem dalszej destabilizacji w regionie - dodał sekretarz generalny NATO. Turcja, członek NATO, od środy prowadzi ofensywę w Syrii przeciwko milicji kurdyjskiej YPG, która jest uważana przez Ankarę za „organizację terrorystyczną, sprzymierzoną z ludźmi Zachodu w walce z Państwem Islamskim (ISIS)". W odpowiedzi na krytykę kilku krajów europejskich szef tureckiej dyplomacji wezwał do „solidarności" z Turcją. - Oczekiwanie, że nasi sojusznicy okażą solidarność, jest naszym najbardziej naturalnym prawem - powiedział Mevlut Cavusogiu. Trump chce mediować Prezydent Trump zaproponował „rolę mediatora" między Turkami i Kurdami, chociaż po ogłoszeniu swojej decyzji o wycofaniu wojsk amerykańskich z Syrii amerykański prezydent sam otworzył drogę dla tureckiej operacji wojskowej. „Mamy jedną z trzech możliwości: wysłać tysiące żołnierzy i wygrać militarnie, albo uderzyć Turcję bardzo mocno finansowo i sankcjami, albo mediować na rzecz porozumienia między Turcją a Kurdami!" - napisał Donald Trump na Twitterze. „Mam nadzieję, że ostatnia opcja będzie właściwa" - podkreślił Trump. W czwartek amerykański pre-- zydent polecił swoim dyplomatom doprowadzić do zawieszenia broni między siłami tureckimi i kurdyjskimi. Niektórzy z najbardziej zaciekłych republikańskich sojuszników Trumpa wskazywali, że wycofanie sił amerykańskich z Syrii to zdrada lojalnego sojusznika, jakim byli Kurdowie, zwalczający Państwo Islamskie na terenie Syrii. Tymczasem część bojowników syryjskich przygotowuje się do wzięcia udziału w dowodzonym przez Turcję ataku na północno-wschodnią Syrię. Tysiące cywilów uciekło już przed nalotami i ostrzałem tureckim. ©® Prezydent Turcji ostrzegł, że wpuści miliony uchodźców do Europy jeśli nastąpi ostra reakcja na turecki atak w Syrii Wrodaw Zatrzymanie gangstera Legenda dolnośląskiego półświatka - Jacek B. ps „Lelek" został zatrzymany przez CBŚP we Wrocławiu. Zaledwie trzy lata temu wy-szedłz więzienia, gdzie odsiedział piętnastoletni wyrok za kierowanie zbroją grupą przestępcza. Przed laty głośno było w całej Polsce o gangu „Lelka" i jego krwawej wojnie z grupą „Caringtona". Tym razem Jacek B. - dowiadujemy się nieoficjalnie - został zatrzymany w śledztwie dotyczącym oszustw podatkowych. Oprócz „Leleka" zatrzymany został również znany wrocławski gangster Tomasz D. (a1p) Policja zatrzymała nożowników Rzeszowscy funkcjonariusze zatrzymali wczoraj drugiego z mężczyzn podejrzewanych o usiłowanie zabójstwa (pierwszego zatrzymano w czwartek). Do zdarzenia doszło w środę w centrum Rzeszowa. Między mężczyznami wywiązała się awantura. Sprzeczka przerodziła się w szarpaninę, podczas której jeden z mężczyzn ugodził nożem dwóch pozostałych. Stan jednego z nich jest ciężki, (aip) Łęśt Lichwa mieszkaniowa. Przejęli 8 min zł Łódzka Prokuratura Okręgowa przedstawiła zarzuty lichwy mieszkaniowej i licznych oszustw siedmiu mężczyznom. Mieli oni około 100 osobom udzielić pożyczek pod zastaw nieruchomości, a gdy znajdujący się wtrudnej sytuacji wierzyciele ich nie spłacali, przejmowali ich nieruchomości - wsumie ich wartość wyniosła 8 min zł. (aip) Maśryt Szczątki gen. Franco zostaną ekshumowane Socjalistyczny rząd Hiszpanii ogłosił, że do 25 października ciało generała Francisco Franco zostanie usunięte z mauzoleum wValledelosCaidos. Rodzina zmarłego dyktatora protestuje. Krewni, którzy bezskutecznie wnosili pozwy, aby zapobiec przeniesieniu ciała gen. Franco, zostaną „poinformowani 48 godzin przed dniem i godziną" operacji, która zostanie zorganizowana „z największą dyskrecją i wielkim szacunkiem" - zapewnia wicepremier Carmen Calvo. Generał Franco rządził Hiszpanią jako dyktator od końca wojny domowej w1939 r. aż do swojej śmierci w 1975 r. Pochowany został w gigantycznym mauzoleum w Valle de los Caidos (Dolinie Poległych), około pięćdziesięciu kilometrów od Madrytu. Po ekshumacji zostanie pochowany na cmentarzu w pobliżu stolicy. Rządzący socjaliści nie chcą, aby Valle de los Caidos było wciąż miejscem zebrań zwolenników Franco, (aip) Wybuch na tankowcu. Ceny ropy rosną Katarzyna Stańko katarzyna.stanko@polskapress.pl Ceny ropy wzrosły w piątek po wybuchach na pokładzie irańskiego tankowca u wybrzeży Arabii Saudyjskiej. Rosną obawy przed eskalacją napięcia w regionie kluczowym dla produkcji i wydobycia ropy. Irański tankowiec został zaatakowany w piątek rano w pobliżu portu saudyjskiego w Dżuddzie. Właściciel statku poinformował, że został on trafiony dwoma rakietami, które spowodowały wyciek ropy do Morza Czerwonego. Firma poinformowała, że na pokładzie nie było pożaru, zaprzeczając informacjom uprzednio nadawanym przez irańską telewizję państwową, że tankowiec zapalił się po wybuchu. „Ceny ropy osiągnęły swoje poziomy z końca września, ponieważ inwestorzy martwią się podażą w regionie" - powiedział David Madden, analityk w CMC Markets. Analitycy podkreślają, że ceny czarnego złota „budzą obawy geopolityczne w regionie". „Można zapytać, czy to możliwy odwet w następstwie ataków na Aramco" - spekuluje francuska agencja informacyjna AFP. Aramco to saudyjski koncern paliwowy. W połowie września jego instalacje petrochemiczne zostały zaatakowane za pomocą dronów. Odpowiedzialnością za to obciążono Iran. Arabia Saudyjska to największy na świecie eksporter ropy. Kraj pozostaje w konflikcie z Iranem. Po wrześniowym ataku na Aramco ceny surowców skoczyły o 20 procent. ©® Atak nożownika w centrum handlowym W piątek kilka osób zostało dźgniętych nożem w centrum handlowym w Manchesterze (północna Anglia). Podejrzany, mężczyzna po czterdziestce, został zatrzymany - poinformowała brytyjska policja. Według lokalnych mediów centrum handlowe, w którym doszło do ataku, zostało ewakuowane. Według BBC rannych jest pięć osób. Na razie nie wiadomo, jakimi intencjami kierował się napastnik i czy atak miał podłoże terrorystyczne. (aip) Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Reklama 07 MUZYKA ZESPOŁU i 1 ! H! SYMFONICZNIE W WYKONANIU 25-OSOBOWiJ ORKIESTRY SYMFONICZNEII ZESPOtli Scream (|W. 1 Ł-H.t w w f i, f fr, ** f, p ' « ► - Jf . a. ^ ^ r i /: /»*■ I- 4 # ę . a - W.Ar y~Jr #» < i ^ V * * 3 4 11 LISTOPADA 2019 r. Hala Gryfia SŁUPSK godz. 19:00 EH 08 I nformator - kultura Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Już dziś pierwsze wydarzenia Komeda Jazz Festival Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl X/ W sobotę rozpocznie się Komeda Jazz Festiwal. W programie wiele koncertów, w tym finałowy i jedyny w polsce koncert zespołu Yellowjackets. Jak każdej jesieni i tym razem w Słupsku odbędzie się Komeda Jazz Festival, którego patronem jest wybitny polski kompozytor i twórca jazzu nowoczesnego w Europie - Krzysztof Komeda. Tradycja festiwalu sięga połowy lat 90., kiedy z inicjatywy słupszczanina Leszka Kułakowskiego odbył się pierwszy festiwal. W tym roku Komeda Jazz Festival będzie gościł muzyków z całego świata po raz 25. Festiwal trwać będzie dwa tygodnie i zakończy się w sobotę, 26 październnika. W programie festiwalu oprócz koncertów znajdziemy wystawy, pokazy filmowe, a także po-koncertowe jam sassion. Nie wszystkie wydarzenia odbędą się w Słupsku. Niektóre z nich przeniosą się do Ustki i Lęborka. Szczegółową rozpiskę wydarzeń festiwalowych oraz ceny biletów na poszczególne imprezy można znaleźć na stronie Komeda Jazz Festival www.komedajazz.com. ©® Pierwszego dnia festiwalu wystąpi Krzysztof Kobyliński ZAPROSZENIA Śpiewnik domowy W niedzielę, 13 października, 0 godzinie 12 słupska filharmonia zaprasza do wysłuchania 1 wspólnego śpiewania pieśni Moniuszki. Usłyszymy m.in. znaną wszystkim„Prząśniczkę". W ramach projektu „Stanisław Moniuszko w Słupsku" filharmonia zaprasza na koncert „Śpiewnik domowy pierwszy". Usłyszymy wiele znanych utworów. Nie tylko zresztą słuchać będziemy, ponieważ organizatorzy zapowiadają, że publiczność nauczy się i wykona jedną z pieśni. Zabrzmią one w wykonaniu artystów: Katarzyny Marczewskiej (sopran), Piotra Gryniewickiego (tenor) oraz Anny Mikolon (fortepian). Przewodnikiem po świecie muzyki będzie Andrzej Zborowski. Gutek w Motorze W sobotę w Motor Rok Pubie w Słupsku wystąpi Gutek. Artysta znany głównie z zespołu Indios Bravos oraz ze współpracy z takimi muzykami, jak Paktofonika, Abradab, Farben Lehre czy Pidżama Porno. Był zapraszany na koncerty oraz nagrania płyt wielu polskich gwiazd muzyki ro- zrywkowej. W tej chwili pracuje nad swoją pierwszą solową płytą. Koncert w Motorze odbędzie się o godz. 19. Bilety w cenie 40 zł. Przeciąg gitarowy Trwa 15. Jesienny Przeciąg Gitarowy. W sobotę w OT Rondo o godz. 19 wystąpią Szymon Białek oraz Six and Six DUO. Bilety w cenie 30 zł. O godz. 21 w Dom Ówce zobaczymy występ Messen Jazz. Bilety w cenie 10 zł. Ostatnim dniem Jesiennego Przeciągu będzie niedziela. O godz. 19 w OT Rondo zaprezentuje się John Stowell na gitarze jazzowej. Bilety w cenie 30 zł. O godz. 15 w Rondzie odbędą się też war- sztaty gitarowe, na które zapisać się można pod numerem telefonu 501511568. Warsztaty krawieckie W sobotę, 12 października, w Rę-kodzielni na ul. Wojska Polskiego lOa odbędą się warsztaty krawieckie „Spakuj się do torby". Uczestnicy zajęć będą uczyć się szyć torby - materiał wewnętrzny i zewnętrzny, to tkanina wodoodporna, ilość kieszeni według potrzeb. A wszystko pod okiem Marty Andrzejewskiej. Koszt warsztatów to 45 zł, a zapisy na zajęcia przyjmowane są pod numerem telefonu 59 8424707. Początek warszatów o godz. 15. (kiś) POGODA Krzysztof Ścibor Biuro Calvu^ Sobota 12.10.2019 Pogoda dla Pomorza Stan morza (Bft) 2-3 Siła wiatru (Bft) 3-4 Kierunek wiatru sw Pogoda dla Polski 1008 hPa Nad Pomorze dociera łagodne powietrze polarno morskie. W ciągu dnia więcej chmur na wybrzeżu i tu możliwy słaby deszcz, na pojezierzach więcej przejaśnień. Temperatura max do 13:18°C. Wiatr umiarkowany, płd.-zach. W nocy zanika-jący deszcz na wybrzeżu. Jutro sporo rozpogodzeń, bez opadów i cieplej, max do 18:22°C. Wiatr przyjemny z południa. Początek tygodnia pogodny i ciepły. 25 km/h 10 o MMEB Świnoujście 10 o Kołobrzeg Bill °Ustka e Darłowo 0 «""» Sławno Mielno ^ iHUS Wady&wowo o Htf 0 Wejherowo Lębork _ gnu, i 1418116 Kai?uzy O GDAŃSK o Rewal !l£lfil «fP ©KOSZALIN Białogard 5SHS Połczyn-Zdrój JfcO cm Bytów SZCZECIN © 117*118 ***" mm Drawsko Pomorskie Kościerzyna WX<>WŁU Starogard UH »B« Gdański / 20 km/h s£0cin ♦O cm # 20° #: : 19° 19° 1.5" «F r * 13° 11* ' v pogodnie , zachmurzenie umiarkowane przelotny deszcz ^ przelotne deszcze i burza pochmurno mżawka ciągły deszcz ^ ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła V marznąca mgła /ziefi Walki z Rakiem Piersi W roku 2019 Europejski Dzień Walki z Rakiem Piersi przypada na 15 października. Ustanowiony został wzwiązku z plagą zachorowań na raka piersi, (mg) Z HISTORII Chirurg sprzed wieków wyglądał jak rzeźnik Zanim w medycynie zaczęto stosować znieczulenie, ludzie radzili sobie z bólem na różne sposoby. Najczęściej był to alkohol lub opium. Aby osłabić wrażliwość, stosowano również miej scowy ucisk lub okładanie lodem. Nie da się jednak ukryć, iż przez dług czas wszelkie zabiegi chirurgiczne były przerażająco bolesne, a lekarze po prostu przywiązywali pacjentów do krzeseł. Przeciętny chirurg wyglądał wówczas bardziej jak rzeźnik - do początku XIX wieku jego strój był poplamiony, wręcz sztywny od krwi. Stół operacyjny w rzeczywistości był zwykłym, obitym czerwonym suknem krzesłem, do którego przywiązywano pacjenta. Wykorzystywano do tego celu mocny sznur, który zkolei obwiązywano wokół słupów w sali operacyjnej. o myciu rąk. Zagrożenie w postaci kterii czai się na naszych dłoniach Dokładne mycie rąk pozwala ustrzec się przed wieloma chorobami. Należy o tym pamiętać szczególnie w okresie jesienno-zimowym Myrierąk Paula Goszczyńska paula.goszczynska@polskapress.pl Światowy Dzień Mycia Rąk został ustanowiony przez Unkef w2008roku. Coroczna, globalna akcja ma na celu zwrócenie uw^i na to. jak istotne jest prawidłowe mycie rąk. Ta z pozom błaha czynność może uchronić nas przed wieloma poważnymi chorobami, więc im wcześniej wyrobimy w sobie nawyk poprawnego dbania o higienę rąk. tym lepiej! Dokładne mycie rąk pozwala ustrzec się przed wieloma chorobami. Należy o tym pamiętać szczególnie w okresie jesienno-zimowym, kiedy wi-rus grypy zbiera największe żniwo. Wystarczy, że podamy rękę chorej osobie lub dotkniemy przedmiotu, którego dotykała, a groźny wirus już przeniesie się na nasze dłonie. Warto uświadomić sobie, że ręce myjemy nie tylko po to, by usunąć z nich brud, ale także to, czego nie widać TWOJA nrcY/iA JAK PRAWIDŁOWO MYĆ RĘCE? Do mycia rąk należy zdjąć pierścionki i inną biżuterię, a samej czynności mycia poświęcić co najmniej 30 sekund. Mycie rąk ciepłą wodą z mydłem przez 15 sekund redukuje liczbę bakterii o około 90 procent, a kolejne 15 sekund usuwa pozostałe drobnoustroje, które mogą być przyczyną wielu groźnych chorób. Należy również pamiętać o tym, by starannie umyć wierzchy dłoni, przestrzenie między palcami oraz pod paznokciami, kciuki, a także nadgarstki. gołym okiem. Klamki, pieniądze, telefon, toaleta - wszędzie są bakterie. Nie są one niebezpieczne dopóki nie przeniesiemy ich do ust lub na śluzówkę, na przykład dotykając oka. W momencie, gdy to zrobimy, narażamy się na infekcję. Myć ręce warto zwłaszcza po przyjściu do domu z miejsc, gdzie występują duże skupiska ludzkie - galerii handlowych, komunikacji miejskiej, a także z pracy. Z badań naukowców z London School of Hygiene and Tropical Medicine wynika, że co czwarta osoba dojeżdżająca do pracy komunikacją miejską ma na rękach bakterie kałowe. Nie lepiej wyglądają firmowe biurka, które zawierają 400 razy więcej bakterii niż deska klozetowa. Od najmłodszych lat nawyk mycia rąk należy wyrabiać w dzieciach, których układ odpornościowy nie jest tak sprawny jak nasz, doro- słych. Dzieci chętnie dotykają różnych rzeczy, wymieniają się jedzeniem, są więc szczególnie narażone na przenoszenie bakterii i wirusów do ust. Duże żniwo wśród najmłodszych zbiera wirusowe zapalenie wątroby typu A, potocznie nazywane właśnie chorobą brudnych rąk. Higiena w tym wypadku to podstawa profilaktyki. Warto jednak pamiętać, że ludzki organizm jest do bakterii przyzwyczajony, „trenuje" na nich swój układ immunologiczny. Problem pojawia się dopiero wtedy, gdy zbyt długo nie myjemy rąk, a bakterii jest zbyt wiele. To może przekroczyć zdolności obronne organizmu. Nie chodzi więc o to, by ręce myć co kilka minut, ale by robić to właściwie i dokładnie. Wy-% starczy ciepła woda i ręcznik. Aby mycie rąk miało prawdziwy sens i skutecznie eliminowało niebezpieczne bakterie i drobnoustroje, należy wykonywać tę czynność prawidłowo. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12 13.10.2019 rodzinny 03 Spożywaj ryby nie rzadziej niż 2-3 razy w tygodniu ortugalczycy zjadają ich rocznie 60 kilogramów, Chińczycy - 40, a Polacy tylko.. 12 kilogramów. Czas na ryby! REKLAMA w Ciechocinku „Pod Tężniami" z zaoiegami Termin Turnusu: 27.12.2019 r. - 03.01.2020 r. Posiłki bez limitu - bufet 16 zabiegów na 7 dni pobytu Bal z muzyką na żywo wstęp na feasen oraz do saun do 90 min. dzieńr e * seans w Komnacie Solnej do 45 min. co drug Mer ♦ wstęp na basen solankowy do 45 min cfee^me • wsięz ' a wszystkie imprezy kulturalno-rozrywko^s • Izabela Mortas izabela.mortas@polskapress.pl Są doskonałym źródłem kwasów Omega-3, białka i wapnia. Na naszych stołach goszczą niestety rzadko. Dlaczego warto jeść ryby? Wyjaśnia Olga Chaińska. nasz ekspert -dietetyk i trener personalny, właścicielka klubu Expert Fitness w Kielcach. owodów, dla któ-\ rych warto jeść ryby, jest wiele. Ba-; - dania potwierdzają, że ich spożycie 2-3 razy w tygodniu pozwala na zachowanie dobrej kondycji zdrowotnej. Realne spożycie ryb jest jednak dalekie od zaleceń. Ryba w polskich domach zazwyczaj spożywana jest maksymalnie raz w tygodniu, podczas wakacji nad morzem oraz na Boże Narodzenie. 009366761 Olga Chaińska (40 lat), dietetyczka i trenerka. zachęca, by do menu włączyć ryby A ryby to przede wszystkim dobre źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych oraz łatwo przyswajalnego białka. To ważny składnik budulcowy, wspomagający odporność oraz regulujący go- spodarkę wodną oraz kwasowo-zasadową. Jak pokazują statystyki, Chińczyk spożywa około 40 kilogramów ryb rocznie, Portugalczyk 60, a Norweg 50 kilogramów. Natomiast Polacy w tych statystykach wypadają bardzo słabo, w 2017 roku spożycie wynosiło zaledwie około 12 kilogramów ryb rocznie i jest to mniej niż w 2016 roku, kiedy spożycie wyniosło ponad 13 kilogramów. Tendencja malejąca spożycia ryb jest tym bardziej niepokojąca. Ryby posiadają wiele cennych właściwości, dzięki którym możliwe jest zachowanie zdrowia. - To przede wszystkim bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie Omega-3. Udowodniono, że spożywanie ryb dwa razy w tygodniu zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę niedokrwienną serca, ponieważ kwasy te zmniejszają ciśnienie krwi, hamują agregacje płytek krwi, a co za tym idzie - zapobiegają powstawaniu skrzepów i tym samym zawałów serca - podkreśla Olga Chaińska. Kwasy tłuszczowe Omega-3 wpływają także na stan skóry, wygładzają ją, a witaminy A i E zawarte w rybach poprawiają jej wygląd i opóźniają procesy starzenia się. Kwasy Omega-3 korzystnie wpływają też na siatkówkę oka i zapobiegają chorobom oczu. Wykazują także duże znaczenie w zapobieganiu powstawania nowotworów, hamując rozwój komórek nowotworowych, między innymi prostaty, jelita grubego, płuc i piersi. Ryby to także dobre źródło wapnia, doskonały zamiennik dla osób nietolerujących mleka i jego przetworów. Skoro są tak dobre dla naszego zdrowia, dlaczego rzadko po nie sięgamy? Wśród przyczyn prawdopodobnie znajduje się cena ryb, która jest wyższa od mięsa, dlatego chętniej to właśnie mięso spożywamy. Inną przyczyną może być stosunkowo JAK PRZYRZĄDZAĆ RYBY? Aby były najzdrowsze, ryby dobrze jest gotować lub piec. Dobrze komponują się z dodatkiem cytryny i świeżych ziół, na przykład tymianku, rozmarynu, estragonu, koperku. W okresie letnim warto też rybę grillować. Olga Chaińska poleca lekką sałatkę z łososiem. Wystarczy dodać do niego - może być świeży bądź wędzony -mix sałat, pomidorki koktajlowe, awokado i pestki granatu. trudny dostęp do ryb świeżych. 04 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 "A ZDROWIA Sięgasz po wodę smakową? Taki napój ma zazwyczaj dużo cukru i substancji konserwujących Wciąż pijemy za mało wody. Czy jednak ta ze „smakiem" to dobry wybór dla kogoś, kto nie lubi czystej? Dodawanie do wody owocowych soków, kawałków owoców czy listków ziół to dobry sposób na to, by podrasować jej neutralny smak i zachęcić do picia zwłaszcza dzieci. O ile nie ma nic złego w takich domowych praktykach, bo umiarkowany owocowy dodatek nie przysparza wiele cukru, sięganie po gotowe „wody" smakowe może okazać się nawet niebezpieczne dla zdrowia malucha. Według definicji, woda nie może zawierać dodatków innych niż składniki mineralne (w przypadku wody stołowej) - w przeciwnym razie użycie nazwy „woda" jest bezprawne, bo prawidłowo to napój. Tymczasem popularne produkty z tej kategorii zawierają owocowe soki, cukry, aromaty, a często też sztuczne słodziki i konserwanty. Ich producenci sprytnie obchodzą prawo, nazywając swoje wyroby w sposób kojarzący się z wodą, pi- ciem czy samą marką. Zwykle nie dodają też do nich składników zmieniających kolor, przez co napoje jeszcze bardziej przypominają wodę. Choć jednak takie produkty mogą być smaczne, zawarte w nich dodatki mogą mieć niekorzystne działanie na organizm. Sięgając po napoje na bazie wody, przyjmujemy zwykle co najmniej 40-50 kilokalo-rii w szklance o pojemności 250 mililitrów. Jeśli zawierają sztuczne słodziki, ich kalo-ryczność wynosi przeważnie 10-30 kilokalorii w szklance. Jeśli natomiast wybierzemy najlepszą opcję, czyli wodę z naturalnym aromatem, napój praktycznie nie dostarczy żadnej energii. Jest też inny, nowszy rodzaj napojów - produkty w stylu „woda i owoce" to rozcieńczone soki owocowe bez dodatku cukrów i innych zbędnych składników. Mają mniej kalorii niż czysty sok, bo szklanka zapewnia 55 kilokalorii, ale wciąż zapewniają antyoksydanty pochodzące Z OWOCÓW. (PG) ZAPYTAJ SPECJALISTY Juz od lat choruję na cukrzycę. Wstyd się przyznać, ale nie zawsze pilnuję diety i bardzo się wtedy źle czuję. Na co szczególnie powinnam uważać? Zrezygnowałam już ze słodzenia kawy i herbaty, staram się również w miarę możliwości ograniczyć spożycie słodyczy. SPECJALISTA RA-CJL DZI: Niesłodzenie X) herbaty i kawy, a także unikanie jedzenia słodyczy może okazać się niewystarczające, by ograniczyć spożycie cukru do bezpiecznego poziomu. Składnik ten obecny jest niemal we wszystkich gotowych produktach czy potrawach. Naszpikowane są nim nawet takie wynalazki jak: majonez, ketchup, musztarda czy parówki. Zjadamy go dużo także w płatkach śniadaniowych, owocowych serkach, jogurtach i mlecznych deserach. Stosowane przez nas lekarstwa lub rozmaite suplementy diety też nie są go pozbawione. Nawet abstynenci nie są w stanie uniknąć cukru całkowicie. Ograniczając jego spożycie do minimum i tak jest to kilka łyżeczek dziennie. Niewątpliwie w diecie ograniczać należy nie tyle spożycie węglowodanów ogółem, co przede wszystkim cukrów prostych, które podwyższają w krwiobiegu poziom insuliny. Dotyczy to nie tylko sacharozy w cukierniczkach, ale także wszelkiego rodzaju napojów słodzonych, soków owocowych, słodyczy, niektórych owoców. Pamiętać należy również, by węglowodanów nie przyjmować na pusty żołądek, lecz ewentualnie po głównych posiłkach. Cukry mieszają się wówczas z innymi składnikami pożywienia i w ten sposób spowalnia się ich transport do krwi. Należy również umiejętnie rozporządzać ogólną pulą węglowodanów. Ich spożycie należy zwiększać w godzinach rannych i południowych oraz stopniowo -ograniczać, zbliżając się ku wieczorowi. Korzystnym dodatkiem do spożywanych potraw może być błonnik pokarmowy, którego najlepszym źródłem są otręby owsiane i surowe warzywa. Utrudnia i spowalnia on wchłanianie cukru do krwi i obniża poziom niekorzystnego cholesterolu. Edyta Leźnicka, dietetyk kfihkzny Lek na alzheimera. Na niego trzeba poczekać, ale nie z opieką nad chorym Z.e^dUI I V , tym izm koncernów. Nieprędko chorzy na alzheimera dmrchaj^Tir Irkn Pwn^tajr |H ufiŁifctyta i rihafcrr o rtwTpn 2013 roku koncern farmaceutyczny Pfizer znajdował się na końcowym etapie testowania szczepionki, która miała powstrzymywać chorobę Alzheimera w samym momencie jej wystąpienia. Gdyby - w co nikt nie wierzył -producent poniósł porażkę, w odwodzie czekała już amerykańska firma farmaceutyczna Eli Lilly. Opracowała ona specyfik, który według badaczy miałby stanowić „wielki krok naprzód". Dodajmy jeszcze spółkę Roche and Merck, która wydała miliardy na badania nad lekiem na otępienie (często będące wynikiem alzheimera). Dwa opracowane przez nią środki wzbudziły ekscytację wśród pacjentów i inwestorów firmy. Radość trwała krótko. Jeden po drugim wszystkie specyfiki dochodziły do ostatniej fazy testów - i wszystkie okazywały się nieskuteczne. Stosunkowo niedawno Pfizer WCIĄŻ NIE MA LEKU NA ALZHEIMERA Choroba Alzheimera jest nadal nieuleczalna i najczęściej spotykana u osób po 65. roku życia, bywa jednak, że pojawia się również znacznie wcześniej. Szacunki mówią o kilkudziesięciu milionach chorych na kuli ziemskiej. W 2050 roku może ona dotknąć jedną na 85 osób. Średnia długość życia po postawieniu diagnozy wynosi zaledwie siedem lat, a tylko mniej niż trzy procent przeżywa ponad 14 lat. Mimo wielu badań, przyczyny i postęp choroby Alzheimera wciąż są słabo poznane. Szacuje się, że w Polsce jest pół miliona chorych na alzheimera przyznał właściwie, że choroba wzięła górę i „zwiodła wysiłki badaczy" oraz wycofał się z dalszych badań. Co poszło nie tak? Dlaczego nie sprawdzają się wszystkie leki, na badanie których wydano miliardy dolarów. Istnieją dwie teorie. Pierwsza mówi, że leki okazały się zawodne, bo nie umieliśmy znaleźć sposobu na rozpoczęcie procesu leczenia na dekadę lub dłużej przed wyraźnym wystąpieniem choroby Alzheimera. Druga głosi, iż wadliwe jest całe nasze - oparte na wartych dziesiątki miliardów badaniach - rozumienie tego, czym jest i jak rozwija się to przewlekłe schorzenie. Prace kontynuują inne firmy, ale czas, kiedy chorzy dostaną wreszcie upragniony lek, trudno w tej chwili określić. Pozostaje tylko czekać i opiekować się chorymi. Jest to też duży problem w Polsce, ocenia się, że liczba osób z tym schorzeniem sięga 500 tysięcy. Postępująca choroba Alzheimera prowadzi do stopniowej utraty samodzielności oraz całkowitego uzależnienia od osoby sprawującej opiekę. Jak wynika z badania przeprowadzonego w ramach kampanii „Żywienie medyczne - Twoje posiłki w walce z chorobą", zdecydowaną większość chorych po- zostaje w domu pod opieką najbliższych, którzy nie tylko pomagają w codziennych obowiązkach, ale stają się też ich najważniejszym otoczeniem społecznym. Dzięki obecności, wsparciu i akceptacji najbliższych członków rodziny, pacjenci czują się spokojniej i bezpieczniej. Postępujący charakter choroby sprawia, że osoby, które stają się opiekunami, często przejmują tę rolę na wiele lat, a ich zaangażowanie wciąż rośnie. Większość opiekunów przyznaje, że napotyka problemy, zajmując się chorym. Ponad połowa narzeka na zmęczenie fizyczne, a 46 proc. na brak czasu dla siebie. Największą przeszkodą jest jednak poczucie bezradności i samotność. Na co warto zwrócić uwagę, podejmując się opieki nad chorym? Ważne jest, aby zaangażować do tego jak największą liczbę członków rodziny, a rozdzielenie zadań sprawi, że opiekun, który przejmie większość zadań nad chorym, nie będzie czuł się osamotniony i znajdzie chwilę, by zadbać także o swoje potrzeby. W większości przypadków nie ma potrzeby wyręczania chorego w codziennych czynnościach, jeżeli jego $tanz, _ « ■ . r > i| _ ) j Sauka Kazimierz Sikorski redakcja@polskatimes.pl pozwala, by uczestniczył w życiu rodziny. To pozytywnie wpłynie na stan psychiczny pacjenta, pozwoli też opiekunowi odpocząć. Dotkniętemu chorobą Alzheimera warto umożliwić kontynuowanie jego życia towarzyskiego w gronie przyjaciół, znajomych czy sąsiadów. Pomoże mu to dłużej zachować społeczne relacje, a opiekunowi pozwoli na zajęcie się innymi sprawami. Nie można „brać na siebie" zachowań chorego. Podejrzliwość jest najczęstszym objawem, który czasami pojawia się w pierwszych etapach choroby i powszechnie występuje później. Chory przestaje ufać każdemu. Ma nieuzasadnione poczucie, że ktoś zagraża jego bezpieczeństwu, chce mu zrobić krzywdę. Warto spróbować się zdystansować i nie przejmować każdym przykrym słowem. Trzeba dbać o kondycję chorego, bo im dłużej pacjent będzie samodzielny, tym łatwiejsza będzie opieka nad nim. Dlatego tak ważna jest aktywność fizyczna i odpowiednie odżywianie. Osłabienie apetytu, brak łaknienia oraz odmowa przyjmowania posiłków to częsta przypadłość występująca u osób chorych na alzheimera, najczęściej w drugim lub trzecim stadium choroby. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 rodzinny 05 Przeciwzapalna dieta i styl życia. Co jeść, by czuć się lepiej? AnnaRokicka-Żuk internet@polskapress.pl Wiedza o tym. w jaki sposób procesy zapalne przyczyniają się do przyspieszonego starzenia się oięarazmu i rozwoju chorób cywilizacyjnym, nie jest niczym nowym. Dopiero teraz jednak większą uwagę zwraca sięwkierunku nawyków, które mogłyby te procesy spowolnić. Choć wielu specjalistów wciąż dyskredytuje pojęcie przeciwzapalnej diety, istnieje wiele badań naukowych, których wyni-ki można przełożyć na konkretne zalecenia żywieniowe. tan zapalny znają wszyscy - przyczynia się do bólu, obrzęka i powikłań. To jednak ostre nasilenie objawów, podczas gdy problem, z którym borykamy się na co dzień, to przewlekła reakqa zapalna organizmu. Ma na tyle małe nasilenie, by często pozostawać niezauważoną, choć z czasem przyczynia się do rozwoju chronicznych chorób. Obecnie uważa się ją za podłoże chorób metabolicznych, kardiologicznych, neurodegeneracyjnych i niektórych nowotworowych, a także wszystkich zapalnych. Dowody można znaleźć w praktycznie każdej dziedzinie medycyny, czego podjęła się Maria Borelius podczas pisania swojej książki poświęconej antyzapalnemu stylowi życia. W poszukiwaniu zależności między nawykami i długowiecznością Maria spotykała się z naukowcami i osobami związanymi z praktykami zdrowotnymi w różnych częściach świata, nie tylko pogłębiając swoją wiedzę teoretyczną i zrozumienie tych złożonych zależności, ale przede wszystkim doświadczając zmian na swoim organizmie i psychice. Dzięki przedstawieniu w książce drogi, jaką przebyła do odzyskania zdrowia, nie otrzymujemy jednak typowego poradnika dietetycznego (choć jest on istotną częścią publikagi), a raczej całościowe spojrzenie na to, jak. zdrowo żyć. Stan zapalny znają wszyscy - przyczynia się do bólu, obrzęku i powikłań. Jednak problem, z którym borykamy się na co dzień, to przewlekła reakcja zapalna organizmu Antyzapalne jedzenie Jadłospis przeciwzapalnej diety to przede wszystkim prawdziwe jedzenie - przygotowane w domu, złożone z naturalnych produktów i uwzględniające jak najwięcej tych roślinnych, które są głównym źródłem antyoksydantów w diecie. Warzywa najlepiej jeść w każdym posiłku, wybierając minimum 4 ich kolory lub rodzaje naraz, razem z produktami białkowymi. Dodatkiem powinny być dobre tłuszcze, przyprawy korzenne i zioła. Szczególną uwagę warto zwrócić na spożycie kwasów tłuszczowych omega-3, probiotycznych bakterii mlekowych i błonnika, a także ograniczyć spożycie dodanych cukrów i produktów przemysłowych. Idealnie byłoby, gdyby kupowana przez nas żywność zawierała mniej niż 5 składników. Ograniczając poziom cukru, wciąż powinniśmy jednak sięgać po owoce. Najbardziej zalecane są te najmniej słodkie, czyli jagodowe - ich ciemna barwa i gorzko-cierp-ki smak wiążą się z bogactwem związków antyoksy-dacyjnych i przeciwzapalnych. Nie jest również zabronione sięganie po czerwone wino, choć najkorzystniejsze jest je- go spożycie w ilości mniejszej niż mały kieliszek dziennie. Czy to działa? Zebrane przez Marię Borelius naukowe dowody na skuteczność poszczególnych zalecanych przez nią działań w zwalczaniu stanu zapalnego w organizmie i zmniejszenie zagrożenia rozwojem chorób świadczą dobitnie o tym, że jest to podejście skuteczne. Sama historia autorki jest tego dowodem - gdy wyruszała w swoją zdrowotną „podróż" w wieku 52 lat, zmagała się z objawami menopauzy, przewlekłymi bólami pleców oraz brakiem energii fizycznej ipsychicznej. Dziś, w wieku 60 lat, tryska energią i optymizmem. Podkreśla, że nigdy w dorosłym życiu nie czuła się lepiej. A co odpowiada na zarzuty osób, które twierdzą, że proponowany przez nią program nie został usankqono-wany przez naukę? Dowodzi, że gdyby nawet zaprojektowanie tak wieloczynnikowego i wieloletniego badania było możliwe, nie mamy czasu, by czekać na jego wyniki. Potrzebujemy sposobu na zdrowsze i lepsze życie tu i teraz. Jedynym sposobem na to jest czerpanie z doświadczeń badaczy, którzy poświęcili dekady na zgłębianie działania zdro- wotnego diet tzw. niebieskich stref (pochodzi z nich m.in. dieta śródziemnomorska), antyoksydantów, probiotyków, aktywności fizycznej, postów, relacji z ludźmi, procesów starzenia czy stresu. Są to te same odkrycia, z których korzystamy obecnie we wszystkich dziedzinach współczesnej ochrony zdro- wia. CtIKAWOSTKA AUTORKA DIETY Zalecenia przeciwzapalnego stylu życia zostały opracowane przez Marię Borelius, autorkę książki „Silna i szczęśliwa. Rewolucyjny program antyzapalny" (wyd. Insignis, 2019). Maria jest wieloletnią dziennikarką medyczną, a z wykształcenia biologiem. Książka, która stała się bestsellerem w jej rodzinnej Szwecji, została już wydana w 12 krajach. Obecnie w przygotowaniu jest trzecia publikacja autorki należąca do serii poświęconej antyzapalnym nawykom. Ważne! Jakie produkty wybierać? Żywność powinna być minimalnie przetworzona Żywność polecana w programie antyzapalnym powinna być minimalnie przetworzona. Najlepsze źródła białka to drób, jajka, soczewica, ale też dobrej jakości czerwone mięso i ryby (w umiarkowanych ilościach), a dla uzupełnienia -izolat białka roślinnego, dodawany np. do koktajli i zdrowych deserów. Źródłem węglowodanów powinny być warzywa i pełnoziamiste produkty zbożowe, a korzystnych tłuszczów - orzechy, pestki, nasiona oleiste, awokado, oliwa, olej rzepakowy czy małe ilości tego kokosowego, przy czym kwasy tłuszczowe omega-3 oprócz tłustych ryb morskich (ze sprawdzonych źródeł) dostarczą również kapsułki z olejem rybim czy nasiona, takie jaklen czy chia, a także rzepak. Codziennie warto zadbać też o probiotyki z kiszonek i innych fermentowanych produktów, również w formie suplementów diety. Oprócz wody warto pić rozmaite herbaty, herbatki owocowe i ziołowe. Dozwolona jest prawdziwa kawa w dawce filiżanki dziennie. Ciekawostki. Zasady antyzapalnego stylu życia. Kieruj się tymi zasadami Aby usystematyzować dostępną wiedzę nt. wpływu codziennych nawykównapoziom stanu zapalnego worganizmie, aprzez to stanu zdrowia, Maria Borelius ujęła zasady stylu życiawpostaci wygodnego skrótu, układające się whasło „DOBRO", przy czym poszczególne litery oznaczają jego najważniejsze komponenty: - to doskonałe jedzenie. Jak zaleca autorka, „zadbaj 0 to, aby każdego dnia na twoim talerzu pojawiły się naturalne pokarmy pełne polifenoli, kwasów omega-3 1 probiotyków". - oznacza ograniczenie spożycia cukru, a także dużych ilości innych węglowodanów, w szczególności pochodzących z oczyszczonych, wysokoprzetworzonych produktów, takich jak biała mąka i zawierające ją wyroby, słodycze czy fast food. Pomaga to ograniczyć nadmierne wydzielanie insuliny. - to błogość, czynnik ważny dla zachowania równowagi psychicznej i przeciwdziałania skutkom stresu, który również pomaga wyciszać stany zapalne w organizmie. To głównie świadomy odpoczynek i dbałość o wyciszenie umysłu. - jest skrótem od słowa „ruch". Aktywność fizyczna jest zalecana codziennie, w różnych formach, zależnie od możliwości. Szczególnie istotny jest wysiłek aerobowy, który pozwala się zmęczyć. Nie mniej ważne jest zbudowanie masy mięśniowej, niezbędnej dla sprawnego działania układu immunologicznego oraz regularne rozciąganie, które relaksuje nie tylko mięśnie. / ,,- to otwarcie na uczucie podziwu. Ważne jest kontemplowanie sytuacji, w których czujemy uniesienie, np. jak podczas oglądania zachodu słońca, obcowania z naturą lub sztuką, słuchania poruszającej muzyki, praktyk religijnych i duchowych. Jak podpowiada Maria Borelius, „dowiedz się, co sprawia, że odczuwasz podziw i wdzięczność dla świata, szukaj momentów boskości w swoim życiu". Wymaga to zwolnienia tempa życia i praktykowania uważności. 06 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 ZAMIAST KUPOWAĆ PRZYPRAWĘ PRZYGOTUJ TORE PRZYPI NAJLEPSZE DO MIĘSA, A KTÓRE DO RYB ? SAM! SPRAWDŹ TEŻ, KTÓRE! ►RAWY SĄ Jak zrobić domową mieszankę przypraw? - 250 gramów suszonej włoszczyzny; - trzy łyżki suszonego lubczyku; - trzy łyżki kurkumy; - dwie łyżki granulowanego czosnku; - pięć łyżek soli himalajskiej; - dwie łyżki słodkiej papryki; Wszystko wymieszać, zamknąć w szczelnym pojemniku. Zostawić na 2-3 dni. Jakie przyprawy wybrać do przygotowania poszczególnych potraw? W przypadku drobiu świetnie sprawdzi się rozmaryn, majeranek, pieprz cayene, tymianek, szałwia oraz bazylia. Przygotowując wieprzowinę, nie zapomnij o majeranku, rozmarynie, zaopatrz się w cząber, czosnek, czubrycę i kminek. Dziczyzna to wymagające mięso. Miej przy sobie tymianek, liść laurowy, imbir, estragon, goździki oraz jałowiec. Do wołowiny przyda się liść laurowy, kminek, majeranek, tymianek, czosnek, anyż, estragon, kolendra, oregano. Ryby - koperek, estragon, majeranek, rozmaryn, oregano oraz kolendra. l/AriiiMoite izabeia.mortas@poiskapfess.pl W dzisiejszych czasach, kiedy jesteśmy zabiegani, coraz mniejszą uwagę przykładamy do tega co wrzucamy do przygotowywanych potraw. Przeważnie dodajemy kupioną mieszankę przypraw, zapomi-nąjąc o smaku i aromacie ziół naturalnych. Dziś mówi o tym Olga Chamska, nasz ekspert ^- dietetyk i trener personalny, właścicielka klubu Expert Fitness w Kielcach. - Najłatwiej nam zdecydowanie używać gotowych przypraw do potraw, typu vegeta, przyprawy do mięs, do ryb, HlYCll do sosów czy kostki rosołowe -mówi Olga Chamska. - Taką mieszankę najłatwiej nam dosypać szczególnie wtedy, gdy nie za bardzo umiemy dobierać poszczególne przyprawy i wahamy się, które będą ze sobą najlepiej współgrać. To błąd, ponieważ w takich gotowych przyprawach oprócz ziół znajdziemy również szkodliwe dla nas dodatki - dodaje dietetyk. Dlaczego zioła naturalne są lepszym zamiennikiem od uniwersalnych przypraw? - Zioła to zazwyczaj liście krzewów i roślin, które można suszyć samemu, a następnie do woli łączyć, otrzymując odpowiadające nam aromaty i smaki potraw. Naturalne zioła nie zawierają ulepszaczy smaku oraz dużych ilości soli, które znajdują się w większości gotowych mieszanek przypraw - informuje Olga Chaińska. Świeże i suszone zioła mogą dostarczyć jeszcze głębszego smaku niż gotowe przyprawy. Należy jednak pamiętać, by suszone zioła dodawać na początku gotowania w celu uwolnienia smaku, a świeże pod koniec, aby utrzymać ich świeżość. -Zioła są również zdrowsze niż sztuczne dodatki do przypraw. Te ostatnie mają negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie oraz mogą przyczyniać się do rozwoju chorób dietozależnych, a także po prostu uzależniać - zaznacza dietetyk. Naturalne przyprawy mają także właściwości prze-ciwutleniające, chroniące potrawy przed tworzeniem się szkodliwych dla organizmu produktów podczas takich zabiegów technologicznych jak smażenie, pieczenie czy duszenie, a także sprawiają, że potrawa staje się bardziej lekkostrawna. - Zioła to bogate źródło witamin, pierwiastków i składników odżywczych. Dla przykładu oregano zawiera witaminy A, C, E, K i witaminy z grupy B, żelazo, selen, magnez, potas czy wapń - podkreśla Olga Chaińska. - Po za tym każde zioło pomaga w innych dolegliwościach. Majeranek zawiera witaminę A, C, P oraz minerały takie jak fosfor czy cynk, a także przeciwzapalne terpeny. Warto zainteresować się i dowiedzieć się, które zioła będą korzystne w przypadku przywrócenia prawidłowej flory bakteryjnej jelit, które będą regulowały poziom cukru we krwi, które uregulują gospodarkę wodną organizmu, a które będą działały przeciwzapalnie - zachęca. DOBRItWYBIIRI WYKORZYSTAJ MAGICZNA MOC ZIÓŁ Zioła wiosenne -oczyszczają organizm z toksyn i wzmacniają po zimie, chociaż nie zawierają olejków eterycznych. Za to letnie zioła przyprawowe, jak koper, lubczyk, bazylia, rozmaryn, hyzop i wiele, wiele innych - to cała gama aromatów. Zwiększają wartość odżywczą potraw, poprawiają trawienie i zachęcają do jedzenia. Bo smakowity aromat sprawia, że chętnie siadamy do posiłku, a i gotowanie staje się przyjemniejsze. Czy wiesz, co jesz? Gotowe przyprawy są tego pełne 1. Glutaminian sodu (E621) - stosowany w celu wzmocnienia smaku i zapachu. Przeprowadzono wiele badań na temat bezpieczeństwa tej substancji. Jedno z nich udowodniło, że osoby spożywające dużo produktów zawierających w składzie glutaminian sodu miały wyższe BMI i trzy razy częściej występowała u nich nadwaga i otyłość. Istnieją podejrzenia, że glutaminian sodu może być przyczyną napadów migreny u osób podatnych na bóle głowy oraz ataki choroby u chorych na astmę. 2. Ihozynian disodowy (E631) - kolejny wzmacniacz smaku i zapachu, jest szczególnie szkodliwy dla osób z dną mo- czanową i chorobami nerek oraz dla dzieci. 3. Guanylan disodowy (E627) - zwiększa walory smakowe i zapachowe nawet 20-krotnie. Jest to substancja wytwarzana z suszonych ryb i glonów morskich. Spożyty w nadmiarze może powodować bóle głowy, anawet zaparcia. 4. Skrobia modyfikowana to skrobia naturalna, która zostaje poddana działaniu czynników zewnętrznych. Spożycie dużej ilości produktów zawierających skrobię modyfikowaną może spowolnić wchłanianie wapnia, magnezu czy żelaza lub wywołać zaburzenia trawienia. 5. Konserwanty. 6. Zagęstniki i regulatory kwasowości. Dobre rady Co zawiera popularna vegeta? Uważnie czytaj skład produktu W gotowej mieszance przypraw znajdziemy najczęściej: sól kuchenną, suszone warzywa, substancje wzmacniające smak i zapach (glutaminian sodu, inozynian sodu, cukier, przyprawy, skrobia ziemniaczana, barwnik - ryboflawina). Sól umieszczona na pierwszym miejscu w składzie oznacza, że jest jej najwięcej w składzie produktu. A więc w popularnej gotowej mieszance przypraw tak naprawdę mamy mało przyprawy, awięcej soliiin- nych dodatków wzmacniających smak i zapach. Jak wiemy, wzmacniacze smaku i aromaty mogą być szkodliwe dla zdrowia, a sól jest szczególnie nie bezpieczna dla osób z nadciśnieniem. mrm Olga Chaińska (40 lat)r dietetyczka i trenerka, zachęca, by korzystać z naturalnych ziół Unikaj gotowych przypraw! Stosuj naturalne zioła Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 12-13.10.2019 rodzinny kuchnia 07 TYLKO W POLSCE MOŻNA ZJEŚĆ ŚLEDZIA PO JAPOŃSKU Jest sporo zagranicznych potraw, które skosztujesz... tylko w w Polsce w Galicji i tam czasem nazywano je lwowskimi. Podobno na Dolnym Śląsku, szczególnie we Wrocławiu, ta nazwa długo się utrzymywała za sprawą lwowskich repatriantów. Na Węgrzech nie uświadczymy placków ziemniaczanych po węgiersku. Ten smakołyk przyrządzany z ziemniaków, mąki, cebuli, słoniny, smalcu, czosnku, przypraw i jajek, a podawany zwykle z gulaszem i polany śmietaną, ma nieokreślony rodowód. Wywodzi się bowiem z Podhala, z Polski lub Słowacji... I, po prawdzie, ostatnio często nazywany jest plackiem zbójnickim. Jeśli przyjmiemy, że przywędrował do nas ze Słowacji, może to doprowadzić nas do wyjaśnienia zagadkowej nazwy. Słowacja przecież już za panowania Stefana I Świętego (urodzony około 969 roku, zmarł 15 sierpnia 1038 roku) została włączona do Węgier! Tak więc może okazać się, że placek zbójnicki został plackiem węgierskim, ponieważ w czasie, gdy upowszechnił się na Podhalu, Słowację traktowano jako integralną część Węgier, więc nazwa wydawała się jak najbardziej uzasadniona. Śledź po japońsku podbił Polskę w czasach PRL-u. Królował w barach i był serwowany jal^p wykwintna przystawka. Skąd ta nazwa, skoro sama potrawa nie ma nic wspólnego z Japonią? Szczerze mówiąc, nie bardzo wiem. Znalazłam dwa wytłumaczenia, oba prawdopodobne. Otóż pierwsza mówi, że nazwa zainspirowana jest tym, że przekąska ta - mała, estetyczna i kolorowa 7 kojarzy się z japońską estetyką. Druga pojawiła się w jednym z odcinków radiowej audycji „Droga przez mąkę". Postawiono tam tezę, iż nazwa ma genezę związaną z... wojną japońsko-galicyjską. Otóż śledź po japońsku podobno jest potrawą galicyjską, i kiedy w roku 1904 roku wybuchła wspomniana wojna, mieszkańcy Galicji popierający sprawę japońską nazwali na cześć Japończyków popularną w tym regionie potrawę „śledziem po japońsku". W naszej wyliczance nie może oczywiście zabraknąć ryby po grecku, fasolki po bretońsku i kawy po turec-ku. Tej ostatniej już właściwie nie uświadczymy, bo kto w dobie ekspresów do kawy i kawy rozpuszczalnej zalewa dwie łyżeczki mielonej kawy wrzątkiem? Fasolka po bretońsku, 0 dziwo, jest daniem o zagranicznym rodowodzie, tyle że nie wywodzi się z Bretanii, a... Ameryki (kuchni indiańskiej). Danie zostało zaadaptowane przez angielskich kolonistów w Nowej Anglii w XVII wieku 1 rozprzestrzeniło się na inne regiony Stanów Zjednoczonych i Kanady Wraz z przemysłową produkcją fasolka po bretońsku w puszkach trafiła do Europy. Zrobiła prawdziwą karierę w Wielkiej Brytanii, gdzie jada się ją na pełne angielskie śniadam lub spożywa na grzance. Hanna Wieczorek hanna.wieczorek@gazeta.wroc.pl róciliśmy z wakacyjnych, zagranicznych wojaży. Nachodzi nas chętka, 1 . ^ by urozmaicic naszą typowo polską kuchnię. Sięgamy więc do książek kucharskich, przepisów czy szukamy inspiracji w intemecie. I nagle okazuję się, że mamy do wyboru potrawy o mocno czasem egzotycznych nazwach, ale tradycyjnym polskim rodowodzie. Bo przecież prawdziwy Japończyk śledzia po japońsku zje tylko w Polsce! Zacznijmy naszą opowieść od pierogów ruskich - ukochanej potrawy prawie wszystkich Polaków. Otóż w Rosji nasze pierogi nazywane się pielmieniami lub warenikami. Po prawdzie są jeszcze inne odmiany pierogów, takie choćby jak manty, ale pozostańmy przy dwóch podstawowych odmianach. Pielmieni nas nie interesują, są to bowiem pierogi z dość luźnym, ale zawsze mięsnym farszem. Natomiast wareniki można przygotowywać z nadzieniem jarskim: warzywami, owocami, konfiturami lub serem. Tylko że w Rosji nie uświadczysz nadzienia składającego się z białego sera i ziemniaków. Ten pomysł wydaje się Rosjanom mocno egzotyczny. Wareniki z serem owszem, ale tylko na słodko - z cukrem i śmietaną! Całe nieporozumienie z nazwą bierze się stąd, że nazwa polskich pierogów ruskich wywodzi się od Rusi Czerwonej, czyli Wschodniej Małopolski. I trzeba przyznać, że są one doskonale znane na Ukrainie. A tak przy okazji, ruskie pierogi podawano oczywiście rodzinny Po bretońsku przygotować możemy nie tylko fasolkę - zapraszamy na pyszną i zdrową ciecierzycę w pomidorowym sosie Jeśli ktoś nie przepada za fasolą, powinien spróbować ciecierzycy pobretońsku. Do jej przygotowa-nia będziemy potrzebować: 500 g ciecierzycy (waga przed ugotowaniem), 400 g kiełbasy, 200 g boczku wędzonego, dużej cebuli, szklanki passaty oraz łyżki koncentratu pomidorowego, majeranku, soli i pieprzu oraz 2 łyżek oleju. Zaczynamy od przepłukania ciecierzycy i namoczenia jej w wodzie (najlepiej przez całą noc). Następnego dnia gotujemy ciecierzycę według instrukcji na opakowaniu (trwa to ok. 90 minut). Boczek, kiełbasę i cebulę kroimy w kostkę. Przekładamy boczek na dużą patelnię i smażymy powoli, na małym ogniu, aby ładnie się wytopił. Jeśli boczek nie oddał zbyt wiele tłuszczu, dodajemy olej. Dodajemy na patelnię kiełbasę i smażymy kil- ka minut, teraz dokładamy jeszcze cebulę i całość smażymy ok. 3 minuty, mieszając. Dodajemy odsączoną, ugotowaną ciecierzycę i mieszamy. Wlewamy passatę, dodajemy koncentrat pomidorowy i majeranek. Mieszamy i gotujemy kilka minut, mieszając. Na końcu całość doprawiamy do smaku. Przepis marki Halina (HAN) Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 iaK rasolk Dzisiaj zapraszamy Państwa na typowo polskie dania, takie po bretońsku, ryba po grecku, ruskie pierogi i śledź pojapońsku. Tych przysmaki zjesz w Japonii, Grecji czy Rosji. Smacznego! Przepis na klasyczną fasolkę po bretońsku Przygotowanie prawdziwej fasolki po bretońsku zajmuje sporo czasu. Myślę jednak, że końcowy efekt jest wart tego. Smacznego! Składnia:_ 500gfasołi Jaś, średnia cebuia papryka,500g kiełbasy, 200g wędzonego boczku. 2 puszki krojonych pomidorów oraz łyżka koncentratu pomidorowego, kostka wołowa. 2 ząbki czosnku, ziele argiełskie. liść laurowy, majeranek, sól, pieprz. 3 łyżki oleju 1. Fasolę zalewamy wodą i zostawiamy na 12 godzin, żeby się dobrze namoczyła. Namoczoną gotujemy w bulionie (do wody dodajemy kostkę rosołową, a jeśli nie używamy kostki, solimy wodę) z liściem laurowym i kilkoma ziarnami pieprzu. Fasolkę gotujemy do miękkości (około 2 godzin), po ugotowaniu odcedzamy. 2. Obraną cebulę, boczek i kiełbasę kroimy w kostkę, czosnek przeciskamy przez praskę lub siekamy. Na patelni rozgrzewamy olej, szklimy cebulę, a pod koniec dodajemy czosnek. Kiedy cebula jest przezroczysta, wrzucamy boczek i kiełbasę. Smażymy do momentu, kiedy kiełbasa się zrumieni. 3. Do cebuli, czosnku, boczku i kiełbasy dodajemy pomidory, mieszamy i dusimy przez chwilę. Kiedy przecier nieco odparuje, dodajemy koncentrat pomidorowy. 4. Do tak przygotowanego sosu dodajemy fasolkę, przyprawiamy całość majerankiem, solą oraz pieprzem, mieszamy i dusimy na małym ogniu przez około godzinę. Pod koniec próbujemy i jeśli trzeba, jeszcze doprawiamy. Ruskie pierogi najlepiej smakują z podsmażoną cebulką Każda gospodyni ma swój przepis na ciasto na pierogi, proponuję więc ten, z którego najczęściej korzystam. Smacznego! Składniki na ciasto:_ 350g mąki pszennej, szczypta soli, 125 ml gorącej wody, jajko 1. Na stolnicy formujemy kopczyk z przesianej mąki, robimy w nim wgłębienie, w które wbijamy jajko i wrzucamy szczyptę soli. Nożem mieszamy mąkę z jajkiem, dolewając powoli gorącą wodę. Z Kiedy składniki połączą się, zagniatamy gładkie ciasto (powinno być elastyczne i miękkie). 3. Odrywamy kawałek ciasta (resztę przykrywamy, by nie wyschło) i wałkujemy je na cienki placek, z którego szklanką wycinamy kółka. 4. Na kółka nakładamy łyżeczką farsz i dokładnie zlepiamy brzegi. Pierogi gotujemy około 3 minut w osobnej wodzie (można dodać do niej łyżkę oleju). Składniki na farsz:__ 500g ugotowanych ziemniaków, 120 g twarogu, pół cebuli, 30gmasła, sól pieprz do smaku 1. Cebule kroimy w drobną kostkę i szklimy na maśle. 2. Przeciskamy przez praskę ziemniaki oraz ser. 3^ Mieszamy dokładnie ser z ziemniakami, dodajemy cebulkę, sól i pieprz. Jeszcze raz mieszamy. Farsz jest gotowy 4. Ugotowane pierogi podajemy polane roztopionym masłem, możemy także polać je tłuszczem z podsmażoną cebulką. Ryba po grecku smakuje nie tylko w Wigilię Rybę po grecku podaje się dzisiaj najczęściej na wigilijną kolację, jednak może ona gościć na naszych stołach nie tylko w świąteczny wieczór. Smacznego! SkładnBęi:_ 500g filetów rybnych (np. dorsza, morszczuka, miruny. mintaja) 2cebułe 2 marchewki pół pietruszki lub jedna mała 1/8 selera przecier pomidorowy 2ltśoe laurowe 3ziarr» ziela angielskiego, pieprz mielony, sól. cukier, mąka 5łyżek oleju lub oliwy do smażenia 2 szklanki wody 1. Filety kroimy na kawałki (około 5-6-centymetrowe), solimy je, posypujemy pieprzem, oprószamy mąką i smażymy na rumiano. 2. Cebulę kroimy w piórka, marchewkę, pietruszkę, seler ścieramy na tarce jarzynowej (na grubych oczkach). Następnie szklimy cebulę. Starte warzywa zalewamy wodą i dusimy 20 minut. Dodajemy ziele angielskie, liście laurowe i zeszkloną cebulę. Dodajemy przecier pomidorowy, doprawiamy wszystko solą, pieprzem i cukrem. Chwilę dusimy. 3. Warstwami układamy na przemian rybę i sos, tak, by wierzchnią warstwę stanowił sos. 4. Tak przygotowaną potrawę odstawiamy na około 12 godzin, żeby ryba przeszła sosem. Śledź pojapońsku. przystawka doskonała Śledź pojapońsku królował w PRL-u, nie zmienia to faktu, że jest to świetna przystawka. Smacznego! Składniki:_ ' _ 4 jajka gotowane na twardo 4 filety śledziowe (najlepiej matiasy) ogórek kiszony cebula 3 łyżki groszku konserwowego 4 łyżki majonezu, 2 łyżki śmietany przyprawy 1. Przygotowujemy sos majonezowy - mieszamy majonez ze śmietaną i doprawiamy do smaku. 2. Filety śledziowe myjemy pod bieżącą, zimną wodą i moczymy w wodzie przez godzinę. Następnie wyjmujemy z wody, osuszamy i kroimy na pół. 2. Obieramy ugotowane na twardo jaja, przekra-wamy na pół. Cebulę siekamy, a ogórek kroimy na plastry. 3. Posiekaną cebulę wykładamy na półmisek, na cebuli układamy plastry ogórka i kładziemy połówki jajka. Każdą połówkę przykrywamy filetem śledziowym. 4. Tak przygotowane jajka polewamy sosem majonezowym i posypujemy groszkiem. PS Do sosu możemy dodać posiekaną natkę pietruszki. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 rodzinny 09 Sos tatarski w wersji wiedeńskiej i francuskiej Podstawą sosu tatarskiego jest majonez. W wersji wiedeńskiej dodaje się do niego pokrojone korniszony, kapary i natkę pietruszki. W wersji francuskiej z majonezem łączy się posiekane jajo ugotowane na twardo i posiekany szczypiorek. Natomiast w Polsce nie może w nim zabraknąć marynowanych grzybków! Na zdjęciu receptura sosu tatarskiego w książce „Kuchnia garnizonowa" z 1918 roku. S««l ...... "rtnhłM.ln.-Kflii.oliwj Bos tataraki, iiv> i KSl.1t *. Penju r.tt 109 lmf:i Irjbotl:. # l. S£» .................... «> t. «f00 t'i*cpił mt jcM ,V I7S. A! Vr;yąf>ltiińima T«Me sjmf . jal ito nwjo- tlisicl.ur draUnti lwtowsó ilMjÓfU* |itv>(>rtM 2* <łt«i .tiola i torrtisf.ony, IJwtgi. I' /iir»>w:i pora, ŁjsJy Aota attmtałyęiife .<5 ("fcujfcie > Hrnjir;,u'f>n>!0 Mft łyrtó |łŚOłttt«ktf i iY)tl\lllk< w (wdania |^viej i' .fcii-ii łivyt>m/st v, I hil>) liyl itic Wdio gęity. V l*», S03 ruusikistcrsKi. . U jfcnto ! OrtH........... II .!<*»!, <*lw«....................| Ifeftwttfci i ttn- WjypŃni----*' %. KuUi....... rt t. t«:> Wił,,-. ij łłecji, ; frepwjtt tt» majowi jmkImu; <4 « pracpfci* X' ł75. Barszcz ukraiński prawie taki sam jak na Ukrainie Barszcz ukraiński prawie nie różni się od bardzo smacznego barszczu, który dostaniemy u naszych wschodnich sąsiadów. Z jedną, drobną różnicą. Ukraińskie gospodynie nie dodają do niego fasolki, która jest obowiązkowych składnikiem polskiej wersji tej właśnie zupy. Stare książki kucharskie pełne sa przepisów na potrawy z innych państw Stare książki kucharskie pełne są receptur, które możemy wykorzystać i dzisiaj. Warto więc czasem do nich zajrzeć i zaskoczyć gości na przykład sałatką turecką Marii Disslowej. Sałatka ta składa się z ziemniaków, jabłek, orzechów włoskich, jajek i majonezu rozprowadzonego winem i posiekanej natki pietruszki. Sałatka włoska jest już bardziej skomplikowana, do jej przygotowania potrzeba cielę- Jak, gotować ciny, szynki, śledzia pocztowego, ziemniaków i selerów polanych zaprawą z oliwy, cytryny, ostrego majonezu i musztardy. Podobnych przepsiów znajdziemy więcej, choćby na karpia po francusku i rybę po węgiersku, (han) Befsztyk tatarski. czyli tatar z Tatarami nie ma nic wspólnego Według tra-dycji, nazwa tatara pochodzi od plemion mongolskich tworzących Złotą Ordę. Jednak prawdopodobnie przywędrowała do nas z Francji, gdzie w XIX wieku w paryskich restauracjach serwowano siekaną wołowinę, czyli „steak tartare". (han) • ggjpti Wszystkie potrawy łączy jedno - pomimo obcych nazw od dawna zadomowiły się w polskiej kuchni. Ich nazwy ukazują bowiem polskie wyobrażenia o kuchni odległych czasem krajów, odzwierciedlając przy okazji nasze rodzime gusta kulinarne. Smacznego! Ziemniaki i gulasz, czyli placki po węgiersku Placki po węgiersku, jak wiemy, z Węgrami niewiele mają wspólnego, ale nie zmienia to faktu, że są smaczne. Smacznego! Składniki na placki:__________________________ kg ziemniaków, jaja 2łyżki mąki pszennej, cebula, olej do smażenia, sólipieprz do smaku Składniki na gulasz:___________________________________________ kg mięsawiepf?owego(np. łopatki )Jrtr bulionu. 2 papryki. cebula.2ząbki czosnku. 180g śmietany (najlepiej 18-proc.). łyżka mąki pszennej. 5 łyżekoleju. słodka i ostra papryka, sól i pieprz do smaku, olej do smażenia l Mięso kroimy w niewielką kostkę i marynujemy 15-20 minut w zalewie z oleju, papryki w proszku, majeranku i czosnku przeciśniętego przez praskę. Mięso smażymy krótko, a następnie wkładamy do garnka z wodą i doprowadzamy do wrzenia. 2. Pokrojoną w kostkę paprykę (bez gniazd nasiennych) i posiekaną cebulę podsmażamy krótko i dodajemy do wywaru z mięsa. Całość dusimy przez kwadrans na średnim ogniu. Mieszamy śmietanę z mąką i dodajemy do gulaszu cały czas mieszając. Doprawiamy, doprowadzamy do wrzenia i chwilę gotujemy. 3. Surowe ziemniaki trzemy na tarce, odsączamy z nadmiaru wody, dodajemy posiekaną cebulę, mąkę i jajko oraz przyprawy. Dokładnie mieszamy i smażymy spore placki na złoty kolor. 4. Ciepłe placki polewamy sosem gulaszowym, składamy na pół i podajemy. Świetne leczo w typowo polskim wydaniu Leczo ma węgierski rodowód Jednak przez lata zdecydowanie „spolszczyliśmy" je i dzisiaj odbiega już od swego pierwowzoru. Czy wiedzieli Państwo, że na Węgrzech obowiązkowo dusi się je na smalcu z dodatkiem wędzonej słoniny? Smacznego! Składnik__________ cebula ząbki czosnku łyżka oleju 300g dobrej kiełbasy 3 papryki 3 cukinie 700g przecieru pomidorowego, łyżka koncentratu pomidorowego przyprawy: sól i zmielony pieprz, słodka i ostra papryka w proszku, suszone oregano 1. Cebulę, cukinię i paprykę (bez gniazd nasiennych kroimy w kostkę, a kiełbasę w plasterki. Czosnek przeciskamy przez praskę lub siekamy 2. Na patelni lub w rondlu rozgrzewamy olej i szklimy na nim cebulę. Kiedy będzie gotowa, dodajemy kiełbasę i dalej smażymy na średnim ogniu (często mieszając). Po pięciu minutach dodajemy czosnek, mieszamy i jeszcze chwilę smażymy. 3. Teraz do leczo dodajemy paprykę, zwiększamy nieco ogień i smażymy całość kolejne pięć minut, po tym czasie dodajemy cukinię, mieszamy i podsmażamy 5-10 minut. 4w Na koniec dodajemy przecier i koncentrat, przyprawy do smaku i dusimy leczo około 10 minut. Sos tatarski z majonezu domowego wyrobu Sos tatarski znany jest na całym świecie, w naszej kuchni pojawił się prawdopodobnie w XVIII wieku razem z potrawami przyrządzanymi po tatar-sku (panierowanymi, grillowanymi i podawanymi z pikantnym sosem). Jego nazwa wzięła się stąd, iż sądzono, że pochodzi on z kuchni ludów turkiestańskich. Smacznego! Składniki: _ 2 jaja (ugotowane na twardo) 20-30 g musztardy. 2 żółtka (surowe). 1/81 oleju. 40 g grzybów z octu. 40 g korniszonów, łyżka zielonego szczypiorku. 1/81 śmietany, sól, cukier, sok z cytryny 1. Oddzielone od białek żółtka rozcieramy z musztardą i surowymi żółtkami na gładką masę. Dodajemy stopniowo cienkim strumieniem olej. Majonez ucieramy w jedną stronę. 2. Kiedy zużyjemy cały olej, a majonez ma gładką konsystencję, dodajemy do niego śmietanę i dokładnie mieszamy. 3. Grzybki z octu, jaja na twardo, korniszony i szczypiorek siekamy i dodajemy do sosu. 4. Całość mieszamy, doprawiamy solą, cukrem i sokiem z cytryny. PS Zamiast męczyć się z domowy majonezem, możemy użyć do sosu pół szklanki gotowego, kupnego majonezu. Kurczak po chińsku w polskim wydaniu Polski kurczak po chińsku raczej nie przypomina tego, którego serwują nam Chińczycy. To raczej nasze wyobrażenie, jak powinna wyglądać ta potrawa. Nie zmienia to faktu, że chętnie sama go przyrządzam. Smacznego! Składniki:_____ 2 filety z kurczaka 450 g chińskiej mieszanki warzywnej 2 łyżki sosu sojowego łyżeczka przyprawy do kurczaka pół łyżeczki curry słodka i ostra papryka w proszku sól morska olej do smażenia ryż (najlepiej brązowy) 1. Filety z kurczaka kroimy na niewielkie kawałki, przekładamy do miski i marynujemy przez noc w sosie sojowym z przyprawą do kurczaka. 2. Zamarynowane filety smażymy na oleju, kiedy są miękkie, zdejmujemy je z patelni. Na tłuszczu, na którym smażyliśmy kurczaka, smażymy teraz warzywa. 3. Warzywa doprawiamy do smaku, kiedy będą al dente, dodajemy kurczaka i jeszcze dusimy przez chwilę. 4. Kiedy warzywa smażą się, gotujemy ryż według przepisu na opakowaniu. Kurczaka podajemy z ryżem. 10 rodzinny kuchnia Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Smaki Hanna Wieczorek hanna.wieaorek@gazeta.wroc.pl Wiele z potraw charakterystycznych dla obcych kuchni zadomowiło się w Polsce na dobre, choćby hot dog -amerykańska klasyka. Inne trafiają na nasze stoty znacznie rzadziej, kto może się pochwalić, że jada często karelskie pierogi? Proponujemy więc krótką kulinarną wędrówkę po bliższej i dalszej okolicy. Smacznego! Zacznijmy od hot dogów. Chociaż kojarzy się nam ze Stanami Zjednoczonymi, jego historia rozpoczęła się we Frankfurcie nad Menem, gdzie podobno powstały parówki (słynne dziś frank-furterki). Parówka do USA powędrowała razem z niemieckimi emigrantami. Jeden z nich -Charles Feltman kupił wózek, z którego sprzedawał jedzenie plażowiczom na Coney Island. W1869 roku wpadł na pomysł, by serwować parówkę włożoną w przeciętą bułkę. Były to tzw. dachshundy - od niem. „jamniki", które szybko stały się częścią amerykańskiej kul-tuiy i zasłynęły pod nazwą „hot dog". Podpowiadamy, jak zrobić domowe hot dogi. Potrzebne nam będą 3 podłużne bułki pełnoziamiste, 3 parówki, mała papryczka chilli, pół żółtej papryki, póławo-kado, pół pomidora, świeża sałata, czerwona kapusta kiszona, kilka plasterków czerwonej cebuli, sól, pieprz. Bułki przecinamy na pół i wstawiamy do rozgrzanego piekarnika na 3 minuty. Parówki podgrzewamy (w wodzie, podsmażamy lub grillujemy), następnie układamy w bułkach razem z kiszoną czerwoną kapustą i pokrojonymi w plasterki warzywami. Na wierzchu kładziemy pokrojoną papryczkę. Przepis marki ZM Pekpol. Teraz zapraszam na kaijalan-piirakat (pierogi karelskie). Podaje się je z farszem ryżowym lub ziemniaczanym z dodatkiem munavoi, czyli pasty z masła i drobno siekanego jajka. Zaczynamy od przygotowania farszu z ryżu. Potrzeba nam będzie 300 g ryżu, 600 ml wody, 1,2 1 mleka, 2 łyżeczki soli. Ryż gotujemy w wodzie na małym ogniu, kiedy wchłonie całą wodę, dodajemy mleko i mieszając, gotujemy około 30 minut. Zdejmujemy z ognia, solimy mieszamy i odstawiamy, by wystygł. Po wystu-dzeniumabyć gęsty i kleisty. Farsz z ziemniaków. Potrzeba nam będzie 700 g ugotowanych ziemniaków, 300 g twarogu, dużej cebuli, 2 łyżek oleju, łyżki masła, 2 łyżek mleka, soli i pieprzu. Gotowane ziemniaki tłuczemy lub przeciskamy przez Każdy może przygotować domowe hot dogi Zapraszamy na kulinarną wędrówkę W iii praskę, cebulę siekamy i podsmażamy na złoty kolor. Do zmielonego twarogu dodajemy ziemniaki, cebulę, mleko i miękkie masło. Farsz mieszamy i doprawiamy do smaku solą oraz pieprzem. Zabieramy się za ciasto. Potrzeba nam będzie 500 g mąki żytniej razowej, 300 g mąki pszennej, 2 łyżeczki soli, 250-280 ml wody. Z mąki żytniej, pszennej, soli i wody zagniatamy ciasto. Kiedy będzie gładkie i zwarte (potrzeba na to co najmniej 10 minut), formujemy z niego kulę, zawijamy w ściereczkę i odstawiamy do lodówki na półgodziny. Po tym czasie dzielimy ciasto na dwie części. Formujemy z nich wałki, które dzielimy na około 15 kawałków. Z każdego przygotowujemy cienki, owalny placek. Na placki nakładamy farsz, zostawiając wolne brzegi. Te zawijamy do środka i zaciskamy tak, by powstała falbanka (na zdjęciu mamy pierogi karelskie, w których do zaciskania brzegów użyto widelca). Pierogi pieczemy przez około 15 minut w temp. 240 st. Celsjusza. Na koniec lekka sałatka sycylijska. Do jej przygotowania potrzeba nam będzie woreczka mieszanki sałat, piersi z kurczaka zamarynowana w suszonej bazylii, cytrynie i oliwie, 6 suszonych pomidorów, 12 czarnych oliwek, 50 g kiełków słonecznika. A do przygotowania dressingu 4 łyżki oliwy, pół łyżeczki suszonej bazylii, pół łyżeczki oregano i pół łyżeczki czosnku w proszku. Mieszankę sałat układamy w misce, wsypujemy pokrojone na połówki oliwki i suszone pomidory, dodajemy kiełki oraz usmażoną i pokrojoną w kostkę pierś z kurczaka. Całość delikatnie mieszamy. Z podanych składników (oliwy i ziół) przygotowujemy dressing i polewamy nim naszą sałatkę. Przepis marki Eisberg Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 rodzinny 11 ^AAAĄAAAAAAAAAAA/a k k£> i * I RH H ii irrrv yT¥¥WYW^ ARTYSTYCZNE APASZKI Artyści sprawili, że klasyczne modowe akcesorium stało się małym dziełem sztuki Mamy teraz okazję otulać szyje apaszkami rozmalowanymi jak obrazy 1I!«!|I!!II1 , / * ' *'** S§T - Sili ■ lii EUl'W Sm I I Mm fi lisa:; ifiiiifc , Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com C zy sztukę można zamknąć w kwadracie o wymiarach 54x54 i zrobić oryginalną apaszkę? Odpowiedzi na to pytanie szukali absolwenci i studenci poznańskiego Uniwersytetu Artystycznego, którzy wzięli udział w kon-. kursie zorganizowanym z okazji 30-lecia firmy Solar i 100-lecia ich uczelni. Za sprawą tej fugi elegancka bandana, czyli klasyczne mo- dowe akcesorium, stała się małym dziełem sztuki. W ramach projektu „30/100" absolwenci i studenci uniwersytetu zaprojektowali grafiki, które przeniesione na apaszki ponownie stały się sztuką. W kolorystyce apaszek dominują barwy lata i najmodniejsze odcienie. - Młodzi projektanci wykazali się wyczuciem i znajomością trendów, a przy tym z lekkością połączyli to, co modne, z tym, co ulotne i charakterystyczne dla sztuki. Twórcy zastosowali rozmaite techniki: kolażu, fotografii czy malowania farbami, zaznaczając przy tym, że kolorystyka wykorzystana w grafikach nawiązuje do ich osobistych preferencji. Tak powstały niepowtarzalne wzory, a pięć z nich przenieśliśmy na apaszki, które wzbogacą kolekcję Solara wiosna/lato 2020 - mówi przewodnicząca jury konkursu Maria Pyzio, dyrektor artystyczna i współzałożycielka Solara. Wyróżnione przez jury konkursowe wzory, które znalazły się na apaszkach, zaprojektowały: Katarzyna Kubacha, Klaudia Zabłocka, Natalia Adamczak, Weronika Bąk oraz Natalia Witasik. 12 rodzinny zwierzęta Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Zdrowa miska królika. Oprócz warzyw i siana podawajmy granulat, bo zawiera ważne składniki Hodowcy twierdzą, że właściwa dieta królika powinna składać się ze świeżego siana, dobrej jakości granulatu, wody i świeżych warzyw. Co to jest granulat i jak go podawać? To skoncentrowany pokarm, składający się ze zbitych części roślin (siana, ziaren i otrębów zbóż, lucerny) z dodatkiem witamin i minerałów. Jest kompletnym pożywieniem, choć powinien być limitowany, podawany dwa-trzy razy dziennie w niezbyt dużej ilości. W żadnym wypadku nie może być dostępny przez cały dzień. Granulat powinien być świeży i bogatyw błonnik (co najmniej 18 proc.). Nie powinniśmy kupować zapasu granulek na dłużej niż 6 tygodni i trzeba zwracać uwagę na datę ważności. Idealny skład dla dorosłych królików to: włókno (błonnik) - 20-25 proc., białko -13-15 proc., tłuszcze - mniej niż 2 proc. Unikajmy granulatu mieszanego z orzechami i suszem, bo królik wyjada słodkie części, zostawiając pożyteczne. Jesienią katar może dopaść także psa. Jak pomóc prychającemu i kichającemu zwierzakowi? Gdy pies nie ma apetytu ani ochoty na spacer, a do tego podejrzanie prycha, może to oznaczać, że rozwija się u niego katar. Innymi objawami kataru u psów mogą być zaczerwieniona śluzówka i ciągłe zmęczenie. Normalna temperatura powinna się wahać w granicach 38-39 st. C. Jeśli jest wyższa, wychodźmy z nim na zewnątrz tylko po to, by zaczerpnął przez chwilę świeżego powietrza i się załatwił, a po powrocie dokładnie wysuszmy mu sierść. Zadbajmy, by przebywał w cieple. Możemy nawet skorzystać z lampy z promieniowaniem podczerwonym - np. przez 10 minut dziennie (pies powinien leżeć ok. 0,5 m od lampy). Pilnujmy, by zwierzę piło. Jeśli pies nie będzie chciał pić, można namoczyć w wodzie suchą karmę. Aby ułatwić doodbytnicze mierzenie temperatury, możemy posmarować termometr wazeliną. Powyżej 39 st. skonsultujmy się z weterynarzem. PRZEPROWADZKA Z KOTEM DO NOWEGO DOMU Koty nie lubią zmian* 17 [3]Wi0K5Z3! mm WSł Kot może przy przeprowadzce wyszukać sobie dodatkowy azyl - szafę czy szufladę 0/SĘSfoĘ Małgorzata Romanowska Przeprowadzka to stresujący moment. Ale przeprowadzka z kotem podnosi poziom stresu kilkakrotnie. Jak ją zorganizować, by zwierzę, które przyzwyczaja się do terenu, przeżyło ten proces jak najłatwiej? miana miejsca to duży stres dla większości zwierząt, dlatego trzeba zadbać, by był to proces z punktu widzenia kota jak najkrótszy. Zwierzę nie powinno mieć nic wspólnego z remontem czy meblowaniem nowego lokum. Na gotowe i ciasne Nowe miejsce, w które przywozimy kota, nie powinno być w trakcie malowania -unikniemy wówczas bardzo nieprzyjemnych dla kota ostrych zapachów, malowania czy hałasu. Lepiej, żeby zwierzak jak najdłużej posiedział w znanym sobie otoczeniu i przeprowadził się na gotowe. Warto też zadbać o to, by - przynajmniej na pierwszy okres - kot miał do dyspozycji kameralne, ciasne pomieszczenie, w którym może się zaszyć. Niech to będzie miejsce ciche, oddalone od ciągów komunikacyjnych, z oknem i przygotowanymi wcześniej kryjówkami (o tym szerzej za moment). Kot powinien najpierw poznać to jedno miejsce i poczuć się w nim bezpiecznie, a dopiero potem możemy przystąpić do pokazywania mu reszty nowego terytorium! To szczególnie ważne, gdy przeprowadzamy się do większego mieszkania. Poznajmy go z przestrzenią stopniowo, zostawiając mu wolną drogę do pomieszczenia, które poznał jako pierwsze. Znajome zapachy W pokoju, w którym kot stworzy sobie bezpieczny azyl, zgromadźmy jak najwięcej znanych mu przedmiotów i zapachów. Dopiero w ostatnim momencie przeprowadzki przenieśmy tam koce, poduszki, drapaki, maty itp. Dzięki temu kot poczuje się nieco lepiej w nowym miejscu. Koci behawioryści radzą też, by nie myć kuwety. Wystarczy tylko wysypać z niej używany żwirek, a na miejscu wsypać nowy. To ułatwi kotu jej znalezienie. Jedzenie także lepiej jest podawać przez pierwsze dni w tym pokoju, który stworzyliśmy jako kocią kryjówkę. Może się też zdarzyć, że kot wyszuka sobie dodatkowy azyl - szafę czy szufladę. Pozwólmy mu się tam chować i nie wyciągajmy go na siłę. Wyjdzie, gdy się już uspokoi i przyzwyczai. Behawioryści przypominają też o tym, że pomóc mogą feromony. To bezpieczny element, a używając go ryzykujemy najwyżej tym, że nie zadziała, bo na pewno nie zaszkodzi. Można zdecydować się na feromony w postaci obroży - ale trzeba ją założyć zwierzęciu jeszcze w starym domu, dając mu czas na przyzwyczajenie się do niej. W przypadku feromonów rozpylanych z dyfuzora trzeba umieść go w przeznaczonym dla kota pokoju co najmniej dwa-trzy dni wcześniej, aby środek zdążył rozejść się po nowym mieszkaniu. Jak najdłużej po przeprowadzce pilnujmy, by kot miał obrożę z nowym adresem zamieszkania Praktyczne i skuteczne Rozpieszczajcie kota. Spędzajcie z kotem dużo czasu przed i po przeprowadzce, robiąc to, co kot lubi najbardziej -czesanie, częstowanie ulubionym jedzeniem i smakołykami. Każdą wolną chwilę po przeprowadzce poświęcajcie kotu (o ile będzie tego chciał), żeby pomóc mu zaaklimatyzować się w nowym miejscu. Jak najmniej zmian. Przez cały czas pilnujmy ustalonego wcześniej rytmu dnia - pór karmienia, zabawy i głaskania. Identyfikaga. Jak najdłużej po przeprowadzce w nowe miejsce pilnujmy, by kot miał obrożę z nowym adresem zamieszkania i z numerem telefonu właściciela. Na czas wynoszenia kartonów najlepiej zamknąć go w osobnym pomieszczeniu, żeby w zamieszaniu nie uciekł. Zabezpieczenia. Nowe mieszkanie trzeba przejrzeć pod kątem potencjalnych zagrożeń - wystających przewodów elektrycznych, szczelin, w których zwierzę mogłoby utknąć, nieosiatkowanych balkonów. Nie pozwalajmy kotu na wstęp bez nadzoru do kuchni lub pralni. Zwierzęta często szukają schronienia w wąskich zakamarkach, np. za urządzeniami gospodarstwa domowego. Przez jakiś czas powstrzymajcie się od organizacji parape-tówek i większych spotkań. Po przeprowadzce. Nie wypuszczajmy kota z domu przez przynajmniej dwa tygodnie, żeby mógł oswoić się z nowym otoczeniem. Potem z kolei nie wynośmy kota na zewnątrz, niech sam zdecyduje, czy ma ochotę na zwiedzanie. Głos Dziennik Pomorza O Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 tfJUZlWlWty JL«3 SZCZURY I MYSZY NIEZNANE Grażyna Antoniewicz g.antoniewia@prasa.gda.pl Mniej więcej 40 proc. znanych gatunków ssaków to gryzonie. które pod względem liczby osobników przewyższają wszystkie inne ssaki razem wzięte. edną z przyczyn ich wielkiej liczebności jest niezwykłe tempo rozrodu małych gatunków: np. mysz domowa może się rozmnażać już w pięć tygodni po urodzeniu i jest w stanie wydać w ciągu roku ponad 50 młodych. Istnieje wiele gatunków różniących się od siebie budową ciała. Wszystkie łączy jedna szczególna cecha: ciągle rosnące, mocne siekacze wyrastające zarówno w szczęce, jak i żuchwie. Idealnie nadają się one do obgryzania nawet bardzo twardego pożywienia, stąd też nazwa tych zwierząt. Jednak nie wszystkie ssaki z długimi siekaczami to gryzonie - nie są nimi np. króliki i zające. Trawiasty dom maleńkiego akrobaty Europejska badylarka waży niewiele, zaledwie 5-10 g. Długość ciała 50-70 mm, ogona 50-72 mm. Jest to jeden z najmniejszych gryzoni na świecie i zarazem jeden z najmniejszych polskich ssaków. Kiedy ta malutka mysz wspina się po łodygach traw czy zbóż w poszukiwaniu nasion, większość źdźbeł nawet nie ugina się pod jej ciężarem. Chwytny ogon służy podczas wspinaczki jako dodatkowa kończyna (okręca ogon wokół łodygi). Mysz ta także dobrze skacze. Futerko badylarki przybiera różne odcienie brązu i rudości - od jasnorudego po ciemny brąz i szarości. Zamieszkuje głównie wilgotne łąki, zarośla i pola prawie całej strefy umiarkowanej Eurazji. Samica wspólnie z samcem buduje gniazdo wśród traw wysoko nad ziemią - poza zasięgiem naziemnych drapieżników, za to blisko źródeł pożywienia. Z liści i źdźbeł powstaje kuliste gniazdo wielkości piłki tenisowej, wyścielone wewnątrz mchem. Dla każdego miotu budowane jest osobne gniazdo. Daje się oswoić Nie jest płochliwa, daje się oswoić, szybko przyzwyczaja się Chwytny ogon podczas wspinaczki służy badylarce jako dodatkowa kończyna, okręca ogon wokół łodygi do człowieka. Na zimę myszy te masowo przenoszą się do stogów siana i stodół. Niekiedy w sprzyjających warunkach masowo się rozmnaża i wówczas migruje także na pola. Większe szkody zbożowe wyrządza tylko na terenach Azji. Poza okresem rozrodczym prowadzi samotny tryb życia. W Polsce badylarka objęta jest ochroną gatunkową. Mysz leśna To największa polska mysz zaliczana do tzw. myszarek. Występuje we wszystkich typach lasów i parkach Europy. Długość jej ciała wynosi 8-13 cm, a ogona 7-12 cm. Futerko na brzuchu jest białe, a grzbiet żółtawo--brązowy. Na piersi ma żółtą plamę, obok niej dwie mniejsze, czasem tworzące razem półksiężyc (kołnierzyk). Ten pospolity w Polsce gryzoń, zamieszkuje własne norki lub korzysta z tuneli kretów i nomi-ków. Równie często znajduje schronienie w skalnych szczelinach, spróchniałych pniakach i dziuplach drzew, a nawet zasiedla budki ptasie. Aktywna jest głównie nocą. Mysz leśna potrafi wspinać się wysoko na drzewa (do 20 m). Wraz ze zbliżającą się zimą podchodzi do domostw i próbuje znaleźć śchronienie w ich wnętrzu. Jest wszystko-żerna, w jej diecie dominują nasiona drzew, owoce, grzyby, pąki i pędy roślin oraz owady, incydentalnie zjada również ptasie pisklęta i padlinę. Wyrządza szkody wśród przechowywanego zboża i warzyw. W Polsce nie jest objęta ochroną. „Szczur wodny" Innym ciekawym gryzoniem jest karczownik ziemnowodny znany jako „szczur wodny" - mówi Sebastian Nowakowski z Parku Krajobrazowego „Mierzeja Wiślana". -Nazwa zwyczajowa jest zresztą bardzo adekwatna, ponieważ ten gryzoń z rodziny chomikowatych żyje przeważnie w ścisłym związku z wodą i stanowi nieodłączny element systemów rzecznych w Europie i prawie całej północnej i środkowej Azji. Preferuje brzegi wód z bogatą roślinnością, która stanowi dla niego zarazem źródło pokarmu i daje możliwość ukrycia się przed drapieżnikami podczas żerowania. - Rzadziej w stanie dzikim pojawia się w lasach i na łąkach w oddaleniu od wody. Chętnie natomiast zasiedla sady i ogrody. Jest świetnie przystosowany do ziemnowodnego trybu życia - doskonale pływa, nieźle biega, ma gęste futro, chroniące go od zimna. W Polsce objęty jest ochroną częściową. - Najbardziej uderzającą cechą karczownika jest zmienność jego rozmiarów ciała. Miewa od 13 do 25 cm długości i dodatkowo 6-15 cm ogon. Ze względu na budowę ciała można go pomylić ze szczurem, jednak ma inne zabarwienie filtra. Na grzbiecie jest brązowy lub prawie czarny, od spodu kremowy. Waży około 200 gramów -dodaje Sebastian Nowakowski. Ma wyłupiaste oczy - Prowadzi raczej skryty, podziemny tryb życia (w czym pomagają mu małę, lecz wyłupiaste oczy) i nie obserwujemy go często. Jest terytorialnym samotnikiem. Szczyt aktywności przypada na godziny nocne. Tam, gdzie żyje blisko ludzi i nie jest prześladowany, szybko przyzwyczaja się do ich obecności i staje się mało płochliwy - jakiś czas temu występował w Gdańsku, np. przy tzw. Dużym Stawie w Parku Oliwskim i można go było obserwować w ciągu dnia. Co ciekawe, nie zapada w sen zimowy - kontynuuje Sebastian Nowakowski. - Karczownik żyje w rozgałęzionych, wielopoziomowych norach z komorami o zróżnicowanych funkcjach. Do kopania służą mu długie, wysunięte ku przodowi siekacze, którymi wygryza podziemne tunele, a luźny urobek udeptuje lub przesuwa kończynami ku tyłowi. Wielopiętrowość nor jest zabezpieczeniem, gdy poziom wody gruntowej albo pobliskiego cieku podnosi się i dolne pomieszczenia ulegają zalaniu. Poza tym jak na gryzonia jest wręcz pedantyczny - bardzo dba 0 porządek w norach, a każda komora ma swoje odrębne przeznaczenie. Jest tu więc sypialnia, ogromna spiżarnia albo spiżarnie, a nawet toaleta. Karczownik żyjący blisko wody potrafi też z kawałków roślin szuwarowych zbudować gniazdo nadziemne, zawieszone wśród roślin tak, że niełatwo je znaleźć. -Ten gryzoń, tak jak 1 mysz leśna, rozmnaża się w porze ciepłej, zależnie od warunków pogodowych od końca lutego lub początku marca aż do końca listopada, jeśli jesień jest długa i w miarę ciepła. Ciąża trwa ok. 21 dni. Samice mogą rodzić nawet 4 razy w sezonie, po 4-8 młodych. Młode zaraz po usamodzielnieniu się są przeganiane przez matkę, ale zazwyczaj nie odchodzą daleko i ustalają po sąsiedzku z rodzicami swoje terytoria. - Karczownik jest małym żarłokiem, dziennie zjada pokarm w ilości około 80 proc. swojej masy. Podstawą jego diety są części roślin nadbrzeżnych. Ewentualne niedobory białka uzupełnia bezkręgowcami, mięczakami, ale nie gardzi też osłabionymi Jak większość gryzoni, stanowi łakomy kąsek dla lisów, łasicowatych, norek, ptaków jastrzębiowatych czy sów. Ma więc ubarwienie maskujące, żeruje głównie nocą, wykazuje stałą czujność i silny instynkt gotowości do ucieczki, dodatkowo ma doskonały węch. wflpro rnmm. BYSTRE ISPRYTNE Gryzonie odznaczają się wyjątkową zdolnością adaptowania się do nowych sytuacji. Wiewiórki nauczyły się żebrać o żywność. Myszy i szczury wykorzystują ludzki zwyczaj uprawy roli i przechowywania żywności. Piżmaki, nutrie i szczury świetnie sobie radzą w kanałach melioracyjnych i różnych sztucznych zbiornikach. Choć gryzonie na ogół uważa się za roślinożerne, liczne gatunki urozmaicają swoją dietę, zjadając owady, ryby, a nawet mięso ptaków i ssaków. Istnieją gatunki drapieżne, np. bobroszczury zamieszkujące Australię i Nową Gwineę. Oprócz owadów i roślin żywią się ptakami, ich jajami, rybami i żabami. 14 rodzinny temat dnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Będąc razem mobilizujemy się do różnych aktywności, a także do jak najdłuższego utrzymania atrakcyjności związanej z płcią Anastazja Bezduszna i jp a.bezduszna@glos.com % * UBRAĆ DWULATKA I NIE ZWARIOWAĆ Bezdusznamatka Każda matka miała w swoim życiu wątpliwości dotyczące tego, czy dobrze ubrała dziecko. Czy nie będzie mu za zimno? A co, jak wejdziemy po drodze do sklepu i się spoci? Czy to już czas na czapkę i rękawiczki, czy jeszcze nie? Nie jestem z tych, którzy szczelnie zakrywają wszystko przed słońcem, wiatrem i deszczem. Zdarza mi się przesadzić z kolei w drugą stronę. Bo na przykład moje dziecko w drugiej połowie września, jako jedyne w żłobku, chodziło z krótkim rękawem (odprowadzałam go do placówki w kurteczce). Wróciliśmy wtedy znad morza i trudno było się nam przestawić na miejskie temperatury. Ale odbierając Mikiego ze żłobka, nie zauważyliśmy ani zimnych rączek, ani nóżek. To jest druga jesień mojego synka, więc nauczyłam się już nieco ubierać go i to na różne okazje. Na przykład, wybierając się do sklepu obok domu po bułki dla Mikiego nie biorę wózka, a więc ubieram go tak, by było mu wygodnie się poruszać. Sportowa kurtka i adidasy wskazane. Pokonuje zazwyczaj dwa piętra schodami, później 600 metrów do sklepu, tam pomaga mi dźwigać koszyk, wrzucając do niego... niepotrzebne produkty. A w drodze powrotnej jedziemy windą (raczej dla atrakcji, a nie z potrzeby) i wbiegamy do domu. Gorzej jest jak jedziemy na spacer wózkiem. Tam, co prawda mam już zamontowaną ocieplaną „kieszonkę", ale cały czas martwią mnie jego ręce. Bo jak jest nawet 10 stopni Celsjusza, to one potrafią być lodowate. Ale schować do kieszonki - „nie", założyć rękawice - „nie". Och, te emocje przy ubieraniu się towarzyszą nam coraz częściej. Chciałabym już zamknąć oczy i otworzyć je na wiosnę. W tym bowiem sezonie, do marudzenia przy ubieraniu doszedł nam jeszcze wykwintny gust, który pojawił się ni stąd, ni zowąd. Teraz synek sam decyduje, co chce na siebie założyć, niebieską koszulę z czerwonym traktorkiem i buty sportowe taty w rozmiarze 44,5, czy też garnitur i kalosze, które są mu już o cały rozmiar za małe. Pozwalam mu na to. Bo na razie nie umiem z tym walczyć i nie znalazłam ku temu powodu. Wiem, że synek cały czas rośnie i się zmienia... więc, czy opłaca się go cały czas ograniczać? Samotni starzeją się szybciej, czyli miłość na emeryturze Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com Jeżeli znajdziemy osobę, z którą czujemy się dobrze i bezpiecznie, z wielu racji powinniśmy przemyśleć ponowny związek - twierdzą psycholodzy. pecjaliści uważają, że niezależnie od wieku zawsze trzeba szukać swojej drugiej „połowy", bo najgorsza jest samotność. Wpływa ona na zdrowie nie tylko psychiczne, ale i fizyczne. Możliwość dzielenia się wszelkimi przeżyciami z kimś bliskim jest równie ważna, a może nawet ważniejsza, niż fakt, że nie jesteśmy sami. Kierujmy się swoim uczuciem Weronika i Czesław spotkali się pięć lat temu, będąc już osobami po 60. Ona co tydzień chodziła z koleżankami do ulubionej restauracji, by posłuchać muzyki i potańczyć. W to samo miejsce przychodził Czesław, ale minęło pół roku, zanim odważył się poprosić ją do tańca. - Wyszliśmy razem, ale umówiliśmy się za tydzień w tym samym miejscu, nawet nie wymieniliśmy numerów telefonów - wspomina Weronika. - Nie miałam czasu na spotkania, bo do tej pory śpiewam w chórze i zespole wokalno-tanecznym, chodzę też na spotkania do klubu dla seniorów. Później jednak ten czas znalazłam - uśmiecha się. A to „później" przeciągnęło się już na pięć lat. Najpierw spotykali się tylko, by potańczyć, co oboje bardzo lubią. Potem zaczęli chodzić razem na koncerty, do opery, na spacery, jeździć na wycieczki, a nawet na takie dalsze organizowane przez klub. Przez ten cały czas nie zamieszkali jednak razem. -Od ośmiu lat jestem wdową i nie chcę już powtórnie wychodzić za mąż - twierdzi Weronika, dziś 69-latka. - Polecam jednak wszystkim paniom w moim wieku taki związek. Daje on poczucie bliskości i bezpieczeństwa, dodaje kobiecie pewności siebie, podnosi jej samoocenę, a poza tym człowiek po prostu nie czuje się samotny. Zawsze wie, że ma na kogo liczyć. - Nie tylko ja, ale i moje dorosłe córki są bardzo zadowolone, że mam jeszcze kogoś bliskiego, prócz rodziny -mówi 70-letni Czesław. -Gdyby jednak dzieci lub wnuki odradzały taki związek lub krzywo na niego patrzyły, z całego serca radzę, by się tym nie przejmować. Kierujmy się swoim uczuciem, odczuciem i intuicją. To nasze życie. Czy osoba nieco starsza nie może już o nim decydować sama? Ten syn czy wnuczka też będą kiedyś w naszym wieku. Bycie w związku mobilizuje Wiele starszych osób po stracie współmałżonka lub po rozstaniu się z nim żyje samotnie. Nie chce już innego partnera, ale są i tacy, którzy obawiają się, jak na ich decyzję o kolejnym związku zareagują ich dzieci. Jeszcze inni są przekonani, że w wieku 60+ i więcej nie wypada już szukać towarzysza życia. Czy rzeczywiście? - Jak najbardziej popieram związki seniorów - mówi Jadwiga Migaszewska-Majewicz, psycholog. - Łączenie się w pary w późniejszym wieku ma zdecydowanie więcej plusów niż minusów. Na złego partnera, niedopasowanego, można też trafić mając 25 lat, więc to nie jest argument. Związek dwojga starszych osób doskonale wpływa na ich kondycję fizyczną i psychiczną. Ludzie samotni szybciej się starzeją, częściej chorują i bardziej koncentrują się na swoich schorzeniach. Będąc razem nawzajem mobilizują się do aktywności umysłowej i ruchowej, a także do jak najdłuższego utrzymania atrakcyjności związanej z płcią. Zdaniem psycholog, dzieci i wnuki, które miałyby coś przeciwko takiemu związkowi powinny raczej cieszyć się z tego, że babcia, czy mama mają kogoś, bo one na pewno nie poświęcają im wystarczająco dużo czasu. Ponadto starsi żyją nadal własnym życiem, a to zapobiega wielu konfliktom związanym z nadmierną troską mam i teściowych. Przede wszystkim jednak, związek dwojga ludzi w tym wieku działa antydepresyjnie. Formalnie czy nie? - Pracując ze starszymi ludźmi ponad 20 lat, znam co najmniej kilka par seniorów, którzy poznali się w naszym domu i związek zalegalizowali - mówi jedna z kierowniczek domu pomocy społecznej. -Niestety, muszę przyznać, że nie są to związki udane, ale okazało się to dopiero po pewnym czasie. Ludzie w tym wieku nie potrafili już dopasować się do siebie, pójść na kompromisy, mieli swoje nawyki, wspomnienia, przeżycia i doświadczenia. Radzę więc wszystkim do- brze przemyśleć taki krok. Może po prostu od razu nie wiązać się ślubem? Być może większość seniorów właśnie tak myśli, bo związki małżeńskie obojga osób 60+ nie są zbyt częste. Acozseksem? Czy jest jakaś granica, kiedy „należy" już przestać kochać się fizycznie? Zdaniem Aliny Henzel-Korzeniowskiej, psychologa-seksuologa i psychoanalityka, seks w starszym wieku jest nadal ważny, ale tylko dla tych osób, dla których i wcześniej aktywność seksualna była przyjemnością. Nie stanowi priorytetu, niemniej jednak jego całkowity brak może obniżyć jakość życia. Na szczęście seks jest oporny na dyktat cyfr i statystyk, które chcą wyznaczać pewne normy zachowań ludzkich. Wszystko więc zależy od decyzji dwojga ludzi, a nie od ich wieku metrykalnego. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 rodzinny gwiazda 15 Joanna Krupa - polski Kopciuszek spełnia swój JOANNAKRUPA Polska modelka, aktywistka praw zwierząt i celebrytka. Urodziła się w Warszawie w 1979 roku. W1984 roku wyjechała z mamą do Chicago. Uczęszczała do Mary Lyon Public School, a następnie do Steinmetz High School. Później rodzina zamieszkała w Los Angeles. W dzieciństwie trenowała taniec klasyczny, potem zainteresowała się modelingiem. Jej zdjęcia pojawiły się na okładkach wielu magazynów na całym świecie: „Maxim", „Playboy", „CKM", „Grazia", „Viva", „Gala" czy „Cosmopolitan". Wystąpiła w reality-shows „Dancing with the Stars" i „The Real Housewives of \ a / mm i _i • i- i- a t t /— i , Miami". Współpracuje z organizacją People for the Ethical W 1981 roku JGj rodzic0 ZOStSWm Z3 SOb^ Polskę i wysmigrOW31i do USA, Kitlo i3t TreatmentofAnimals(PETA). Byłazwiązanazamerykańskimprzed- później dzięki temu Joanna została jedną z najbardziej wziętych modelek na świe- amerykański sen cie. Niedawno znalazła tego jedynego i teraz oczekuje ich pierwszego dziecka za mąż-za producenta filmowego Douglasa NunesazTeksasu. ska. Albo za sexy - śmieje się modelka. * Koło pięknej Polki zawsze roiło się od mężczyzn. Swojego męża wybrałajednak sama. Pewnego razu zobaczyła w telewizji reportaż o klubach w Miami - i właściciel jednego z nich - Romain Zago - od razu wpadł jej w oko. Kiedy kilka tygodni później Joanna chciała zrobić imprezę z okazji sesji dla magazynu „Ocean Drive", wybrała na jej miejsce klub Romaina. Tydzień potem byli już parą. Joanna i Romain wzięli ślub w 2013 roku. Ich związek od początku wzbudzał jednak liczne kontrowersje. On ciągle przebywał w otoczeniu pięknych dziewczyn, a ona podczas każdej sesji spotykała przystojnych facetów. On pracował w Miami, a ona fruwała po całym świecie. Joanna stała się wielbicielką zwierząt -i przygarnęła całą sforę psów, a Romain nie przepadał za nimi. W końcu stało się: para rozstała się po dziesięciu latach związku. - W każdym związku są problemy, zdarzają się kryzysy, ale ja uważałam, że nas to nie dotyczy, że jesteśmy wyjątkowi. Romain nie chciał rozmawiać o przyczynach swoich decyzji. Ani o terapii małżeńskiej, którą proponowałam. Powiedział: „Koniec" i to było wszystko, co od niego usłyszałam - podsumowuje modelka w „Vivie". Joanna nie była jednak długo sama. Podczas jednego ze spacerów ze swymi psami w Los Angeles, wpadła na Douglasa Nunesa. Pochodzący z Teksasu producent filmowy szybko urzekł Polkę -i w sierpniu zeszłego roku para wzięła ślub w podkrakowskim Tyńcu i zamieszkała razem w Los Angeles. - Czuję, że to ten. Czuję, że jeszcze nikt nigdy mnie tak nie kochał. Pokochał moją mamę i zaakceptował to, że mam aż tyle psiaków. Nie mogę się już doczekać, aż założymy rodzinę. Planuję zostać matką i nie boję się tego - deklaruje modelka w „Show". ihmmla Paweł GzyI p.gzyl@gk.pl Jeszcze tylko kilka tygodni dzieli Sophie Grace od przyjścia na świat. Tak bowiem na imię będzie mieć córka Joanny Krupy, która ma się urodzić w listopadzie. O tym, że modelka jest w ciąży, dowiedzieliśmy się z jej Instagrama, na którym szeroko i regularnie informuje o swoim stanie. Stąd wiemy, że gwiazda bardzo cieszy się, że niebawem zostanie mamą. - Już jako nastolatka wiedziałam, że kiedyś będę mieć dziecko. Ale wiedziałam też, że nie chcę urodzić zbyt wcześnie. Nie czułam tego. Najpierw chciałam coś osiągnąć w życiu zawodowym. Byłam egoistką, myślałam o sobie. Chciałam mieć komfort, że jeśli jutro zechcę gdzieś wyjechać, to mogę i nie muszę się o nic martwić - wyjaśnia modelka w „Gali". To pewnie dlatego, jak na razie ciąża nie sprawiła jednak, że gwiazda zrezygnowała z pracy. Właśnie oglądamy ją na małych ekranach w kolejnej edycji talent-show „Top model". Celebrytka bierze również aktywny udział w sesjach i kampaniach reklamowych. „Kocham pracować. To jest moja miłość" - wyznaje. - W pracy jestem konkretna, sumienna i w stu procentach profesjonalna. Lubię mieć wszystko pod kontrolą, staram się nikim nie wyręczać. Nie jestem kapryśna, czasem na planie źle się czuję, ale nie mówię o tym głośno. Nie chcę zawodzić producentów, więc zachowuję się tak, jakby wszystko było w porządku - deklaruje w „Gali". * Miała zaledwie pięć lat, kiedy jej mama w 1984 roku zdecydowała się wyjechać z Warszawy do Chicago. Wcześniej wyemigrowały tam z ubogiego Peerelu babcia i ciocia małej Joasi. Tata dotarł do amerykańskiej Ziemi Obiecanej jako ostatni - półtora roku później. - Nie znoszę nadęcia ^ snobizmu - nie interesują/ mnie dyskusje o stanie konta, biznesowych podbojach czy posiadłościach na Karaibach - mówi modelka w wywiadzie dla magazynu „Gala". < Nic więc dziwnego, że Joasia posługuje się całkiem dobrze polskim językiem, chociaż zdarzają się jej zabawne potknięcia. Początki rodziny Krupów w Wietrznym Mieście nie były łatwe. - Miałyśmy przy sobie około 200 dolarów. Mieszkałyśmy kątem u babci i cioci. Ma- ma pracowała wtedy w fabryce kubków jednorazowych. Była w ciąży z moją siostrą i dwanaście godzin dziennie przez siedem dni w tygodniu spędzała w hali, w której temperatura przekraczała 35 stopni Celsjusza. Nigdy nie dawała po sobie poznać, że jest zmęczona - opowiada modelka. Rok po przyjeździe do USA, na świat przyszła siostra Joasi - Marta. Dziewczynki uzupełniały się charakterami. Joasia była piękną księżniczką, a Marta - „chłopaczarą", która lubiła ganiać po podwórku. Starsza z sióstr od małego uwielbiała się stroić i występować publicznie. Gdy miała trzynaście lat, przyniosła do domu ze szkoły ogłoszenie 0 naborze modelek. Rodzice postanowili pomóc córce spełnić marzenia - zapożyczyli się 1 zafundowali jej naukę w szkole dla modelek. * Kiedy Joasia miała osiemnaście lat, dostała propozycję pracy modelki w Los Angeles. „Albo ja, albo kariera" - powiedział jej wtedy chłopak, z którym była od pięciu lat. Dziewczyny nic nie było jednak w stanie powstrzymać: zerwała z narzeczonym i pojechała w nieznane. - Było ciężko; bo nie znałam nikogo. Ale zostałam i powolutku jakoś to się rozkręciło, nie poddałam się. Jedno, co mnie trzymało, to fakt, że zostawiłam swojego chłopaka po pięciu latach, że wszyscy wiedzą, że wyjechałam i chcę w LA zrobić wielką karierę, więc nie mogę wrócić. Chciałam im udowodnić, że coś jednak mogę - tłumaczy w „Fakcie". W ciągu dnia Joanna pracowała jako sekretarka, a wieczorami pozowała do sesji. Żywiła się najtańszym jedzeniem i szybko przytyła. Kiedy jej mama przyjechała do Los Angeles i zobaczyła córkę - natychmiast zarządziła jej dietę. Dzięki temu Joanna nabrała odpowiednich kształtów na modelkę. Wkrótce potem znalazła menedżerkę, a ta załatwiła jej okładkowe zdjęcia do holenderskiego „Maxima". Sesja odbiła się szerokim echem w świecie mody i Polka została „nową twarzą", o zdjęcia której zaczęły się upominać kolejne znane marki. W efekcie Joanna z miesiąca na miesiąc stała się modową gwiazdą na Zachodzie. - Jestem świadoma swoich możliwości, niedoskonałości, więc nigdy się nie pchałam do high fashion. Nie jestem stworzona, by chodzić po wybiegu. Moja kariera i świat to modeling. Agencje jednak zawsze patrzyły na mnie pod kątem high fashion i mówiły, że mam piękną twarz, ale jestem za ni- 16 rodzinny krzyżówka Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 12-13.10.2019 „Etap pogoni za pracą i za przyjemnościami życia miałam odhaczony. Nie musiałam odwoływać dyżurów w pracy, bo dziecko się rozchorowało. Późne macierzyństwo to chyba najwspanialsze, co mi się przytrafiło." Katarzyna Dowbor, dziennikarka, prezenterka Krzyżówka panoramiczna bagno sprzęt w kuchni pomyślna wiadomość potocznie o narcie narzędzie rolnicze morski ludojad zajęcie pilota sześcian Rubika liche łóżko mieszka w Teheranie ~r~ na palcu krawcowej stołowa podnoszenie temperatury w mieszkaniu T r~ domino i bierki pospolity chwast polny rezerwa auto z Czech odkryta przez Kolumba T imię ze słowa Irma tajemnica X interesuje speleologa T 27 kapłanka z Faraona' X 20 32 lek na kaszel 19 charakterystyka postaci 1/10 procentu 29 kuzynka kruka zarabia noszeniem pakunków Farna ułan z lancą kleik dla bobasa półwysep w Rosji 25 gruba gałąź niski głos kobiecy kuzyn bielaka kraj z Syberią stolica Jemenu figiel płaski w gimnastyce warzywa w occie 17 paplanina rodzaj kwadratu pismo dyplomatyczne —T" siedziba Zeusa sarmackie porwanie panny X 24 tego nie wolno! ~r horror z Nicole Kidman przyprawa kuchenna —r~ Lorenzo, aktor z USA 11 X filmowa Elza antonim dobra Bołądź suszone liście kasji miasto w Holandii ordery choroba skóry kiść winogron ateński organ władzy 21 wawelski stwór X chińska tkanina rasa królików Jan- Pawiuś-kiewicz —r~ pomost kole-mjowy X zeszyt detektyw z lizakiem Hancock, żużlowiec T 12 różanecznik niesforny syn Deaala X rodzina włoskich lutników T biblijna ofiara brato-bójstwa 100 centymetrów np. dog surogat 14 pszczeli produkt drzwi .do ogrodu dydelf melonowiec 30 układ ciała imię „orła" Wisły stolica Mazur turecka rzeka biblijny brat Jakuba ośli lądowy znak nawigacyjny —r~ Dere szowska, aktorka opera-czyjna w szpitalu ..Harnasie 31 połowica miasto nad Irtyszem T imięz psoty x klawisz laptopa dochody rodziny królewskiej ptasie amory ♦ wynik dodawania skurcz mięśni twarzy w portfelu Włocha rodzaj batystu T dobry duszek domowy kraj narodzin Jezusa 28 brat Abla kawa zbożowa siekacz kamień jubilerski broń z westernu Shrek strefa 22 Starski i islamski miesiąc postu —j— r akcja koszykarza 15 część rajdu laska Dionizosa ośrodek odnowy biologicznej —T~ artre-tyzm koksa lub jonatan polski producent jogurtów syn Abrahama i Sary X korab wyk; ;az 10 stop żelaza i niklu kuzyn psa z sawanny ramiona kulturysty dawny kompute uczestnik gonitwy trujące wyziewy bawi na ekranie 13 imię Rusowicz, wokalistki T japońska sztuka układania kwiatów drzwi od stodoły kraj z ruinami Babilonu F"T~ płynie preez Kair normy, obyczaje -T" X statek żaglowy ~1— popularny lek przeciwbólowy 18 detektyw z serialu powyżej kolan pies Stasia i Nel zajęczy tłuszcz ogoł duchowieństwa część spłaty długu zjawa, wi-% dziadło cięty jak... autor Przed potopem I X X X pociecha dziadka rzadkie imię kobiece 16 egzotyczna żywica altówka miłosna stolica Senegalu święty ptak egipski 26 środek usypiający na głowie żużlowca irański złoty 23 polski mikrobus czereda, ciżba 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 r 26 27 28 29 30 31 32 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 32 utworzą rozwiązanie - myśl Piotra Czajkowskiego. ■graiNisi bin waz™ 'vou3s vi/m 3in 3izao :aiNvzViMzoa Litery z pól ponumerowanych od 1 do 32 utworzą rozwiązanie - myśl Piotra Czajkowskiego. ■graiNisi bin waz™ 'vou3s vi/m 3in 3izao :aiNvzViMzoa Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12 13.10.2019 Nasze dobre 01 Jak wybrać fotelik dla dziecka? Odpowiedzi zainteresowanym udzieli Osiem Gwiazdek Wojciech Frelkhowski wojciech.frelichowski@gp24.pl Bezpieczeństwo przewożonego dziecka w aucie powinno być priorytetem dla każdego rodzica. Mfażna jest nie tylko jakość fotelika, ale tównież umiejętność jego prawidłowego montażu. Sprzedażą fotelików, ale także odpowiednią edukacją rodziców zajmuje się sklep Osiem Gwiazdek w Słupsku. Misją, którą kieruje się firma jest to, aby żadne przewożone autem dziecko nie zginęło podczas wypadku. Chodzi o promocję bezpiecznych fotelików oraz uświadomienie rodzicom, żenabezpie-czeństwie dzieci nie można oszczędzać. Mieści się w tym również umiejętnośćprawidłowegomon-tażu fotelika, bo - jak się okazuje -na co dzień jest z tym różnie. Sklep Osiem Gwiazdek tym się wyróżnianarynku, iż zajmuje się nie tylko sprzedażą fotelików Jaki zatem fotelik wybrać? Najważniejsze jest, aby był dobrze dopasowany do dziecka i do samochodu. Takiego warunku napewno nie spełni się zamawiając fotelik w intemecie. Każdy sprzedawany w Polsce fotelik musi mieć homologację, alenienależyjej mylić z niezależnymi testami bezpieczeństwa. Jak są one przeprowadzane i co z nich wynika, można się dowiedzieć na stronach takich organizacji jak ADAC, Stiftung Warentest (niemiecka fundacja prowadzące testy produktów), czy szwedzki Test Plus, który znany jest z bardzo rygorystycznych testów. Dla starszych dzieci zamiast podkładki najlepiej, by model był głęboki, z wysokimi plecami i zagłówkiem. To kluczowy element bezpieczeństwa przy uderzeniu bocznym, bo dziecko nie sięga do strefy jaką obejmuje kurtyna powietrzna w samochodzie. Specjaliści z branży sugerują, aby dzieci do 4 roku życia przewozić w foteliku montowanym tyłem do kierunku jazdy. -Wprzy-padku kolizji siły działające na delikatne ciało dziecka wciskają go w fotelik, który przejmuje te obciążenia - tłumaczy Renata Makowska. Tym samymbardzo dobrze chronione są głowa, kręgosłup, narządy wewnętrzne, nogi i ręce. W ten sposób można też przewozić dziecko na przednim fotelu pasażera, ale pod warunkiem, że poduszkę powietrzną dla pasażera można wyłączyć (o czym informują ostrzeżenia na fotelikach i w kabinie). Warto wiedzieć, że jeden fotelik nie wystarczy na cały okres. Są co prawdawhandlu produkty reklamowane jako przeznaczone np. dla dzieci ododo 12 lat, ale jeśli coś jest dedykowane do wszystkiego, to raczej nie będzie dobrze spełniać swojej funkcji. Każdy fotelik ma datę ważności. To dlatego, gdyż jest użytkowany w różnych warunkach (upał, mróz), co ma wpływ na jakość zastosowanych materiałów. Ponadto jesttourządzeniejedno-razowego użytku, tzn. jeśli uczestniczyło w wypadku, to nawet jeśli nie posiada oznak uszkodzenia nienadaje się do dalszego użytku. Siły działające w trakcie kolizji powodują mikrouszkodzenia niewidoczne gołym okiem. ©® Kontakt: Osiem Gwiazdek, Słu sob: 10 ■ 15. tel. 533 463 288 dziecięcych, ale również prowadzeniem warsztatów dla rodziców w zakresie bezpieczeństwa. Przedstawiciele firmy prowadzą takie szkolenia w swoim sklepie (mają nawet pokój zabaw dla dzieci, kiedy ichrodzice słuchają porad) oraz współpracują ze szkołami rodzenia. Swoją wiedzą ul. Kotarbińskiego 6. dzielą się nieodpłatnie i z wielkim zaangażowaniem. Przepisy mówiąjasno: wfote-liku muszą być przewożone dzieci, których wzrost nie przekracza 150 cm. Jednak przepisy nic nie mówią, j ak zapinać fotelik na siedzeniu. Tymczasem niektórzy rodzice podchodzą do tej pon - pt: 10 -18, kwestii niezwykle nonszalancko. - Fotelik nie jest zwykłym przedmiotem, tylko elementem bezpieczeństwa. Od jego jakości oraz prawidłowego zapięcia zależy zdrowie i życie dziecka -przekonuje Renata Makowska, właścicielka sklepu Osiem Gwiazdek w Słupsku. nasze dobre Oddaj głos na swojego kandydata wyślij SMS pod nr 72355 (koszt 2,46złz VAT) Miasto Koszalin MUZEUM POMORZA ŚRODKOWEGO W SŁUPSKU BIAŁY SPICHLERZ - NOWY DOM DLA WITKACEGO W 2019 roku mija 95 lat muzealnictwa w naszym mieście, a Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku otworzyło zrewi-talizowany budynek Białego Spichlerza dla zwiedzających. Spichlerz, zbudowany w 1814 roku, jest jednym z najcenniejszych zabytków budownictwa przemysłowego w Słupsku. Prace remontowo-budowlane w Białym Spichlerzu trwały od początku roku 2017 do połowy roku 2018. Następnie urządzano wnętrza i przenoszono muzealne eksponaty z przepełnionych magazynów. Nowe przestrzenie wystawiennicze dały nowe możliwości i pole do działania. Całość poświęcona głównie prezentacji największej kolekcji Witkacego, książek oraz archiwaliów dotyczących jego osoby (piętro I i II). Dwa kolejne piętra to przegląd zbiorów sztuki współczesnej, a w nich m.in. takie nazwiska jak Boznańska, Mehoffer, Malczewscy, Podkowiński, Stryjeńska, Matejko. Do tego ostatnie piętro, a na nim bardzo ważna dla nas, refleksyjna wystawa poświęcona mieszkańcom naszego miasta, powojennym osiedleńcom - „Słupsk - miasto i ludzie". Odwiedzający często dzielą się swoimi wspomnieniami oraz pozytywnymi emocjami, które wywołuje wspomniana wystawa, co jest dla nas zaszczytem. Sposób aranżacji budynku, jego wnętrza oraz prezentowane wystawy wzbudzają uznanie zarówno wśród mieszkańców oraz gości z kraju i zagranicy. Naszym priorytetem jest utrzymanie odpowiedniego poziomu popularności oraz dalsze powodzenie wyjątkowego miejsca, jakim bez wątpienia jest Biały Spichlerz. Muzeum Potnorjta środkowego Słupsku INSTYTUCJA KULTURY SAMORZĄDU WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO ul. Dominikańska 5-9 tel. 59 842 40 81 www.muzeum.slupsk.pl Projekt RPPM 08.03.00-22.-0038/15 "Witkacy w Słupskich Spichlerzach Sztuki - rewitalizacja i adaptacja dwóch XIX-wiecznych zabytkowych spichlerzy i ich otoczenia na cele kulturalne i społeczne ETAP I - Spichlerz Biały, objęty wsparciem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 - Oś Priorytetowa 8. działania 8.3. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz budżetu Samorządu Województwa Pomorskiego._ 02 Nasze dobre Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 PoloniaCARE24 ze Szczecinka, czyli legalna praca w Niemczech dla opiekunek seniorów - Rajmund Wełnie rajmund.welnic@gk24.pl Pracodawca Ł li PoloniaCARE24 ze Szczecinka to wiodąca firma w sektorze usług opiekuńczych oferująca legalną pracę zagranicą. Europa się starzeje. Coraz lepsza opieka medyczna sprawia, że rośnie odsetek osób w podeszłym wieku. I - mimo rozwoju medycyny- coraz częściej seniorzy potrzebują fachowej opieki. A taką zapewniają profesjonalne opiekunki zatrudnianie przez szczecinecką PoloniaCARE24. Polskie opiekunki cieszą się świetną renomą niemieckich klientów. PoloniaCARE24 to firma z wieloletnim doświadczeniem. - Specjalizujemy się w zatrudnianiu osób charakterze opiekuna seniorów, którzy wymagają pomocy w codziennych czynnościach - mówi Małgorzata Poliwka-Kisiel, założycielka i prezes firmy. - Naszym priorytetem Siedziba firmy PoloniaCARE24 wraz z centrum konsultacyjnym mieści się w Szczecinku przy ulicy Bohaterów Warszawy 3/2 w Szczecinku, telefon 94 340 80 45 jestprofesjonalneiindywidualne podejście do każdego z naszych współpracowników, a także zagwarantowanie im bezpiecznej formy zatrudnienia opierającej się na jasnych i przejrzystych zasadach. Jednocześnie nasi pracownicy mogąliczyć na wsparcie konsultantów, którzy swobodnie przeprowadzą ich przez cały proces rekrutacyjny oraz będąznimi wstałymkontakciejuż po rozpoczęciu pracy w Niemczech. Małgorzata Poliwka-Kisiel jest germanistką, absolwentką Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi. Dzięki zdobywanemu przez lata doświad- czeniu oraz licznym wyjazdom zagranicznym doskonale zapoznała się z problemem dotykającym naszych zachodnich sąsiadów, którym jest zbyt szybkie starzenie się społeczeństwa. Znając niemieckie realia oraz mając na uwadze wciąż wysoką stopę bezrobocia w naszym kraju, po- stanowiła założyć firmę, której celem jest pomoc osobom poszukującym zatrudnienia w wyjeździe do pracy za granicę, a senio-rommieszkającymwNiemczech znalezienie rzetelnych i odpowiedzialnych opiekunów. Wśród licznych stawianych sobie wyzwań, najważniejszym z nich jest zapewnienie osobom zatrudnionym w charakterze opiekuna stabilnego zatrudnienia, stałych dochodów na wysokim poziomie oraz satysfakcji z wykonywanej pracy. - Szczególnie dbamy również obezpieczeń-stwo zarówno naszych pracowników, jak i seniorów, koordynując nabieżąco każdy z wyjazdów - dodaje pani prezes. - Stawiamy przede wszystkim na odpowiednie warunki i jakość pracy, co już od wielu lat przekłada się na zadowolenie zatrudnianych przez nas opiekunów. Profesjonalny zespół ekspertów PoloniaCARE24 przez całą dobę pozostaje do pełne) dyspozycji pracowników oddelegowanych za granicę, dzięki czemu możemy na bieżąco reagować naich potrzeby uwagi. Na czym polega ta praca? Opiekunki są do dyspozycji swo- ich podopiecznych mieszkając z nimi w domach. Co ważne, otrzymują przy tym wynagrodzenie, które musi być zgodne z minimalnym niemieckim wynagrodzeniem, ate - póki co - jest dużo wyższe niż pensje w Polsce. Wszystkie formalności - łącznie z transportem na miejsce i z powrotem do domu - załatwiają konsultanci firmy PoloniaCARE24. Zatrudnienie jest w pełni legalne, a pieniądze wypłacane na czas. - Od momentu, w którym Polska została członkiem UniiEuropejskiej, polskie przedsiębiorstwa mogą delegować swoich pracowników do pracy w Niemczech - mówi Małgorzata Poliwka-Kisiel. -Składki na ubezpieczenie społeczne odprowadzane są w Polsce. Gramy fair i jesteśmy z tego bardzo dumni. Praca jest w trybie zmianowym - zwykle to trzy miesiące w Niemczech i sześciotygod-niowa przerwa i powrót do Polski. Choć istnieją możliwości krótszego zatrudnienia i dostosowania się do indywidualnych możliwości opiekunki np. na czas zastępstwa. REKLAMA 009375817 -Ti nasze dobre -iSl POMORZA Oddaj głos na swojego kandydata *> p, n r wyślij SMS pod nr 72355 (koszt 2,46zł z VAT) 0 1 f *'">( i N U K Z J Mecenas: i KoSn 1 DIAGNOZA STÓP i dorosłych DOBOR I WYKONANIE WKŁADEK ORTOPEDYCZNYCH 1 OBUWIE PROFILAKTYCZNE (i) 7bRtOFACH.pL sięgnij PO POMOC I W NASZEJ OFERCIE RÓWNIEŻ! Wykonanie protez • ortez • aparatów ortopedycznych • siedzisk • pionizatorów dobór materiałów kpmpresyjnych • protezy piersi*kule • balkoniki • chodzikl oraz wózki. W- 9 ul. Cegielskiego 5c, Szczecin ortofach@ortofach.pl J 91 423 82 00 • 91 485 64 99 J 91 823 95 1 Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.10.2019 Nasze dobre 03 * Od rodzinnego biznesu przetwórstwa warzyw do jednej z największych firm w regionie KOSZALIN Grunwaldzka 14 Agata Maksymiuk agata.maksymiuk@gs24.pl PmduceniiyMiaśei Rodzinna przetwórnia warzyw „Irena" specjalizuje się w produkcji kiszonych ogórków i kapusty według własnej receptury. Obecnie jest jedną z większych firm w branży w województwie zachodniopomorskim. Wracając pamięcią kilka lat wstecz, przetwórnia była niewielkim rodzinnym przedsiębiorstwem, które powstało na bazie typowego gospodarstwa rolnego. Pragmatyczny rozwój oraz zaufanie nowych kontrahentów z kraju i zza granicy zaowocował zwiększeniem sprzedaży oraz wzrostem jakości oferowanych produktów, zgodnie z zapotrzebowaniem na nie. Swoje smakuje najlepiej Obecnie działalność bazuje na produktach pozyskiwanych Ogórki kiszone oraz kapustę kiszoną z przetwórni „Irena" można nabyć w woreczkach o gramaturze 0,5 kg. a także w kilku i kilkunastokilogramowych pojemnikach od okolicznych producentów rolnych, Co należy podkreślić kiszonki powstają z ogórków i kapusty, które dojrzewająnapolach nie przekraczających norm dopuszczalnych poziomów oprysków. Podczas przygotowania produktu do sprzedaży ogórki są poddawane naturalnej obróbce -procesowifemientacjimlekowej bez dodatku octu i konserwantów. Podobnie sprawa ma się z kapustą - w jej składzie nie znajdzie się sztucznych substancji wspomagających smak czy zapach. Cały proces technologiczny podlega ścisłej kontroli sanitamo- epidemiologicznej. Wszystkie produkty posiadają atesty. Gdzie szukać? Przetwórnia „Irena" działa na terenie Bielic - niewielkiej gminy, odległej od Szczecina o 30 km. Ojej charakterze zadecydowało położenie w rejonie słynnego czamoziemu pyrzyckiego z przewagą gleb pszenno-buraczanych. Natomiast brak szkodliwego dla środowiska przemysłu stwarza wyjątkowo dogodne warunki dla produkcji zdrowej żywności - zwłaszcza naturalnych warzyw. Gotowych produktów należy szukać w sklepach na terenie Szczecina, Stargardu, Goleniowa i okolicy. Można również złożyć zamówienie bezpośrednio w firmie i odebrać je w hurtowni. Ogórki oraz kapusta są dostępne w różnych gramaturach i opakowaniach. W przypadku ogórków mowa o woreczkach i pojemnikach 0,5 kg oraz opakowaniach poj. 3 kg - 6 kg -15 kg a nawet 80 kg. Kapustę z kolei można nabyć w woreczkach o gramaturze 0,5 kg i pojemni-kach3kg-5kg-iokg-l8kg -30 kg-120 kg. Nie tylko ogórki i kapusta Przetwórnia „Irena" na bieżąco modernizuje produkcję z myślą o zaspokojeniu wymogów rynku konsumentów oraz do- stosowaniu jej do norm Unii Europejskiej. Stosuje system wewnętrznej kontroli jakości zdrowotnej żywności oraz zasady wdrożonego systemu HACCP,a także realizuje zasady dobrej praktyki (GHP) i dobrej praktyki produkcyjnej (GMP). - Nasze produkty są produktami regionalnymi - dodaje Zbigniew Kołodziej, właściciel firmy. - Widzimy rosnące zapotrzebowanie na tego typu produkty i staramy się sprostać rosnącym wymaganiom naszych klientów. Cieszymy się, że do tej pory zaufało nam tak wiele osób i firm. W ofercie przetwórni „Irena" oprócz ogórków i kapusty można znaleźć również sok z kiszonej kapusty w półlitrowych butelkach, a także ogórki małosolne, włoszczyznę na tackach pakowananą wyłącznie ze świeżych warzyw oraz przecier ogórkowy pozyskiwany z ogórków kiszonych wyprodukowanych w firmie. Więcej informacji na temat firmy można znaleźć na: www.pw-irena.pl. •nasze dobre Oddaj głos na swojego kandydata wyślij SMS pod nr 72355 (koszt 2,46zł z VAT) 1 i U f. L L Miasto Koszalin '04 Naszedobre Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12 13.10.2019 Paczka z wyrobami wędliniarskimi z bezpośrednią dostawą do domu lub pracy Agata Maksymiuk agata.maksymiuk@gs24.pl Naturalne wędliny produkowane na bazie tradycyjnych metod cieszą się coraz większym uznaniem konsumentów. Podobnie jak dostawy świeżej żywności pod wskazany adres. Firma „Wołf" Daniel Heydebreck połączyła te dwa elementy i zaproponowała klientom zupełnie nową usługę - paczkę z wyrobami wędliniarskimi na dowóz. Firma „Wolf" pojawiła się na rynku w 2011 roku jako niewielka działalność rodzinna. Właściciele to masarniczy pasjonaci i smakosze. Miłość do produkcji wędlin, zaszczepił w nich ojciec, który był jednocześnie pomysłodawcą założenia firmy. Z czasem do zespołu dołączali kolejni członkowie, którzy systematycznie zwiększali zasięg Produkty firmy Wolf są wędzone w tradycyjnych wędzarniach z zastosowaniem drewna. Wędliny wykonywane są przez pasjonatów, którzy kochają to. co robią. działania przedsiębiorstwa i produkcję. Z dostawą do domu Wyroby firmy „Wolf" można nabyć bezpośrednio w jej siedzibie w Maszewie, gdzie działa autoryzowany punkt sprzedaży lub w wybranych sklepach na terenie całego województwa zachodniopomorskiego. Idąc z duchem czasu firma zdecydowała się również wprowadzić, innowacyjną jak na branżę masarniczą, usługę dostawy produktów pod wskazany adres. Dostawy odbywają się dwa razy w tygodniu - w środę i w piątek w godzinach porannych na terenie Szczecina i najbliższej okolicy. Wystarczy podać adres. Minimalny koszt zamówienia to 50 zł. Dostawy można otrzymywać w trybie cyklicznym lub jednorazowym. Usługa od początku jej wprowadzenia cieszy się sporym zain- teresowaniem. Pełną ofertę można uzyskać wysyłając prośbę o udostępnienie listy produktów na adres: biuro@wedliny-wolf.pl. Naturalnie chodzi o smak Główną i jak podkreślają właściciele, jedyną zasadą firmy jest podtrzymywanie tradycji. Dlatego cała produkcja jest oparta tylko i wyłącznie na naturalnych przyprawach i mięsie od zaufanych hodowców. Podczas obróbki mięsa masarze nie dodają do niego żadnych wypełniaczy. Nie stosują również dodatkowego parzenia w wodzie. Wyroby „Wolf" robione są ręcznie, dzięki czemu uzyskują nie powtarzalny smak. Za ich przygotowaniem stoją prawdziwi miłośnicy sztuki kulinarnej z bogatym doświadczeniem. Swoją pracę opierają na starych przepisach, których smaki pamiętają jeszcze ich dziadkowie. Co pewien czas tworzą nowe, autorskie receptury, którymi zdobywają serca nie tylko stałych, ale też nowych klientów. Do tego wędliny są wędzone w tradycyjnych wędzarniach, od początku do końca drewnem. Co trzeba podkreślić -działalność spełnia normy unijne, dotyczące tej metody wędzenia. Masarze mogą również przygotować wędlinę na specjalne zamówienie klienta, z czego często korzystają rodzice maluchów cierpiących na alergię, oraz osoby na specjalnych dietach. Jak mówią -nakarmimy każdego zdrowo i dobrze. Co w ofercie? Na liście dostępnych produk-tów można znaleźć kilka rodzajów boczku, a także szynki i schaby. Sporym zainteresowaniem cieszą się kiełbasy, np. kiełbasa czosnkowa, kiełbasa z dziczyzną, kabanosy czy kiełbasa krakowska sucha z wysokiej jakości mięsa. W ich składzie również próżno szukać wypełniaczy czy konserwantów. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej www.wedliny-wolf.pl. ©0 Oddaj głos na swojego kandydata wyślij SMS pod nr 72355 (koszt 2,46zł z VAT) ©tneśdt: HDR29 Miasto Koszalin w \ J Centrum Rybne Belona położone jest w urokliwym i spokoj-nym miejscu przy porcie rybackim Belony. Malowniczy widok na rzekę uzupełniamy starannie przyrządzanymi smakowitoś-ciami naszych potraw z ryb. Jesteśmy rodzinną firmą z wieloletnim doświadczeniem w poławianiu ryb i ich znakomitym j przyrządzaniu.