3,00 ZŁ W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 39 9 770137 952060 Sportowy weekend w regionie - str. 12 DZIENNIK POMORZ ORZA Sobota-niedziela 28-29 września 2019 Spradzian postępu prac. Amerykańska delegacja wizytuje bazę w Redzikowie STRONA 2 REKLAMA Pogoda: Sobota ma być dobra na grzyby. Od poniedziałku deszcz i chłód STRONA 2 Podłe oszustwo. Emeryci stracili oszczędności życia Rozpoczął się proces taksówkarza oskarżonego o pomoc w wyłudzeniu metodą „na wnuczka" sn».; Policja szuka pirata drogowego. Jego wyczyny zarejestrowała kamera STRONA 3 Mickiewicz ma 70 lat. Słupskie II Liceum Ogólnokształcące świętuje STRONA 4 Pippi i M-2 -weekendowe propozycje spektakli w słupskich teatrach STRONA 8 Aktorka Iza Kuna po szkole nie miała propozycji, dziś jej telefon nie milknie strona 14 Temat dria Konsultant ślubny pomaga w organizacji i spełnianiu marzeń strona 6 ĘĘĘĘĘĘĘĘHR9| Robimy małe wesele w domu. Czym poczęstować gości, by było smacznie i ładnie > * I strony 7-10 9770137952060 02 Druga strona Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 Pogoda w regionie Dzisiaj 17°C TC Ciśnienie 1007.6 hPa Wiatr SW, 14 km/h Uwaga zachmurzenie, opady Niedziela 16°C i2°c Poniedziałek 16°C io°c Wtorek 12°C 8°c Uwaga: zachmurzenie duże, deszcz Joanna Krężeiewska joanna.krezetewska@gk24.pl WIZOWY SUKCES Obrodziło grzybami. W życiu nie zebrałam tylu prawdziwków. To na pewno zasługa PiS. I trochę prezydenta USA. Dzięki nim zdarza się chyba całe dobro tego świata. Na przykład dzięki nim zniesione zostaną wizy... Taki właśnie był przekaz - Donald Trump podczas spotkania z prezydentem Andrzejem Dudą podkreślił, że „dokonał czegoś, czego nikt inny nie był w stanie". Posłowie PiS przedstawiają zaś wątek wizowy jako własny sukces. Wszyscy trąbią o swoich zasługach tak głośno, że zagłuszają formalny powód planowanych zmian. Nie jest to zasługa dwóch panów prezy- dentów, a samych Polaków. To my spełniliśmy wymogi proceduralne. Pod koniec września każdego roku w Stanach Zjednoczonych liczony jest odsetek odmów wydania wiz. Przepisy mówią, że państwo może uczestniczyć w Vi-sa Waiver Program, jeśli odsetek ten nie przekroczy 3 proc. Nieoficjalne dane wskazują, że tak stanie się w tym roku. Przystąpienie do programu bezwizowego pozwoli nam podróżować do USA bez wiz na okres do 90 dni - w celach turystycznych lub biznesowych. Skąd spadek liczby odmów? Jestem pewna, że wpływ na to miało wstąpienie do Unii Europejskiej i możliwość legalnego zatrudnienia w jej granicach. Stany przestały być celem zarobkowym, a stały się raczej turystycznym. Po latach widać efekt. Mamy z czego się cieszyć. A mnie wciąż dziwi, jak wielu ojców może mieć sukces. Nawet w roku wyborczym... Weekend seniora „Weekend seniora z kulturą" wSłupskim Ośrodku Kultury. Z tej okazji osoby, które ukończyły 60 lat, będą mogły kupić bilety na film „Parasite" wspecjalnej cenie. „Parasite" to mistrzowska i trzymająca w napięciu opowieść, w której czworo ludzi bez przyszłości wpada na pomysł przekrętu doskonałego. Seanse wyświetlane będą w sobotę o godz. 17.45 oraz w niedzielę o godz. 18 w Teatrze Rondo, gdzie tymczasowo mieści się siedziba kina Rejs. Aby kupić bilet w niższej cenie, należy okazać dowód ukończenia 60 lat. Bilet kupić można tylko stacjonarnie w kasie kina. (los) Żniwa w filharmonii W sobotę o godz. 18 spektakl taneczno-muzyczny „Żniwa" w wykonaniu Polskiego Teatru Tańca z Poznania, w reżyserii Igora Gorzkowskiego, z muzyką Eugeniusza Rudnika i Adama Strugi. Spektakl zobaczyć można w budynku słupskiej filharmonii przy ul. Jana Pawła II. Cena biletów 15-30 zł. W niedzielę coś dla miłośników kina akcji - orkiestra Słupska Sinfonietta na rozpoczęcie nowego sezonu przygotowała koncert pt. James Bond 007". Koncert o godz. 17 w budynku słupskiej filharmonii przy ul. Jana Pawła II. Cena biletów 15-20 zł. (kis) Wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Zdzisławy Baryła składają Zarząd, koleżanki i koledzy ze SM „Kolejarz" w Słupsku KALENDARIUM Amerykanie sprawdzają bazę w Redzikowie Alek Radomski aleksander.radoniski@gp24.pl Dyrektor amerykańskiej Agencji Obrony Przeciwrakietowej wizytuje postępy prac w bazie w Redzikowie. Wiceadmirał JonA. Hill, dyrektor Missile Defęnse Agency, czyli amerykańskiej Agencji Obrony Przeciwrakietowej, z wizytą w podsłupskiej bazie. Szef instytucji odpowiedzialnej za parasol przeciwrakietowy Stanów Zjednoczonych sprawdził postępy prac w Redzikowie. Po terenie budowy oprowadził go capt. Jon Grant, dowódca amerykańskiej jednostki. Wiceadm. Hill i jego współpracownicy odwiedzili najważniejszy obiekt na terenie dawnego lotniska. Mowa o obiekcie przypominającym nadbudówkę okrętu, gdzie znajdzie się centrum sterowania i radar systemu Aegis. Wizytowano też pozostałe budynki, m.in. ten wielofunkcyjny, gdzie znajdzie się kantyna, kuchnia i barak mieszkalny. Przypomnijmy, że wojskowi do swojej dyspozycji Wiceadmirał Jon A. Hill, dyrektor Missile Defense Agency (z prawej), i capt. Jon Grant, dowódca bazy będą też mieć kino i boisko do gry w baseball. Według zapewnień, prace mają zakończyć się w przyszłym roku. Po oddaniu obiektu do użytku tarczę antyrakietową obsługiwać będzie około 130-osobowy personel. W większości będą to marynarze, którzy do Polski przyjadą na roczne turnusy. Wspierać będzie ich garść pracowników cywilnych. Tarcza pod Słupskiem to obok radaru również trzy wyrzutnie pocisków z rodziny SM-3. W sumie w pierwszej salwie tarcza będzie zdolna do odpalenia 21 antyrakiet. Pociski nie niosą ze sobą żadnego ładunku. Są rakietami kinetycznymi, które rozpędzają się do prędkości niemal tysiąca km/h. Jej zderzenie z głowicą wrogiej rakiety balistycznej producent przyrównuje do uderzenia z rozpędzoną 10-tonową ciężarówką. Za pomocą SM-3 Amerykanie strącają nie tylko inne pociski, ale też satelity. Do Polski ma trafić nowocześniejsza, ale wciąż testowana wersja tych rakiet. Nad SM-3 Błock DA amerykański gigant zbrojeniowy Reytheon pracuje razem z japońskim koncernem Mitsubishi. Sobota dobra na grzyby, od wtorku jesienna pogoda, deszcz i chłód Kinga Siwiec kinga5iwiec@p0lskapress.pl Rozmowa o pogodzie na najbliższy tydzień z Krzysztofem Ściboren z biura prognoz Calvus. Ostatnie dni były ciepłe i przyjemne mimo przelotnych opadów, czy możemy spodziewać się polskiej złotej jesieni? W sobotę do południa tak. Po piątkowych opadach deszczu warto będzie udać się na grzyby. Będzie pogodnie i sucho. Po południu może się chmurzyć i przelotnie padać. Temperatura wyniesie około 18 stopni. Niedziela będzie wyglądać podobnie, chociaż będzie chłodniej, do 16 stop- ni. Wiatr też będzie silniejszy - 40-50 km/h. A jaka pogoda czeka nas w przyszłym tygodniu? W poniedziałek nastąpi załamanie pogody. Dotrze do nas głęboki niż z wilgotnym powietrzem. Będzie pochmurno, deszczowo i wietrznie. Wiatr w porywach do 70-90 km/h. Nad morzem spodziewany jest sztorm. Od wtorku przyjdzie do nas typowo jesienna pogoda. Temperatury w dzień nie przekroczą 10 stopni, w nocy spadną do 6-8. Każdego dnia należy spodziewać się przelotnych opadów deszczu. ©® Wczoraj w Słupsku odbyły się uroczystości związane z 80. rocznicą powstania Polskiego Państwa . Podziemnego i Szarych Szeregów. W ramach tej uroczystości odbyła się msza święta w intencji ojczyzny w kościele Mariackim i celebra przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego, (maz) Nas CĘjtaMUiie uiłl.. 28 września mm W Stargardzie otwarto protestancką szkołę średnią Collegium Groeningianum. W Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się prapremiera opery .Straszny dwór" z muzyką Stanisława Moniuszki i librettem Jana Chęcińskiego, po której doszło do wielkiej manifestacji patriotycznej. mm W Krakowie pokazano publicznie obraz „Bitwa pod Grunwaldem" pędzla Jana Matejki. jmm Szkocki bakteriolog i lekarz Alexander Fleming odkrył pierwszy antybiotyk - penicylinę. mm Kampania wrześniowa: Skapitulowała Warszawa. Doszło do wytyczenia granicy nie-miecko-sowieckięj na okupowanym wojskowo terytorium Polski. YfjjglflP jafcłIRy? W katedrze wawelskiej Karol Wojtyła otrzymał sakrę biskupią z rąk arcybiskupa Eugeniusza Baziaka. Dorota Bawołek, dziennikarz Polscy europosłowie „obsadzili" najważniejsze fotele europarla-mentarnych delegacji ds. zagranicznych: @WaszczykowskiW ds. Ukrainy; @r_czarnecki ds.Rosji; @Adamowicz_Magda ds.RPA; @RobertBiedron ds.Białorusi; @sikorskiradek prawdopodobnie ds. USA (decyzja 9 października). Łukasz Warzecha, dziennikarz Fajnie by było, jakby ktoś policzył, o ile więcej zanieczyszczeń wyemitują dziś samochody stojące w korkach z powodu marszu klimatystów. li WMMWSB1 USD 4.0154 EUR 43866 CHF 4,0439 GBP 4,93320 wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek ceny w stosunku do notowania poprzedniego Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 Wydarzenia 03 Ograniczenie, fotoradar i podwójna ciągła. Wy przedzaj na pasach. Szuka go policja Alek Radomski om Kolejny pirat drogowy zarejestrowany przez kamerę samochodową poszukiwany przez policję. Kierowca złotego passata przeciął podwójną ciągłą i wyprzedzał na przejściu dla pieszych. Drogówka nie wyklucza skierowania sprawy do sądu. zabrania prawa jazdy i szuka świadków. Karygodne, niebezpieczne i bezmyślne zachowanie kierowcy złotego passata uwieczniła kamera zamontowana w aucie naszego czytelnika. W czwartek rano w miejscowości Domaradz leżącej na trasie DK6 udało mu się zarejestrować zdarzenie, które stało się powodem wszczęcia postępowania przez słupską drogówkę. Kierowca passata w terenie zabudowanym i przy ograniczeniu prędkości do 70 km na godzinę wyprze- Krótki film pokazujący sposób jazdy passata opublikowaliśmy wczoraj na naszym portalu www. gp24.pl. Wywołał falę komentarzy dził na podwójnej linii ciągłej naszego czytelnika, który w tym momencie zwalniał, aby przepuścić czekające przed przejściem dla pieszych dzieci. Manewr musiał rozpocząć zaraz po przejechaniu miejsca, w którym w 2015 roku Główny Inspektorat Transportu Drogowego ustawił fotoradar. Zrobiono to po to, aby poprawić tam bezpieczeństwo. O tragicznych w skutkach wypadkach na DK 6 w rejonie Domaradza pisaliśmy kilkakrotnie. Krótki film pokazujący sposób jazdy passata opublikowaliśmy wczoraj na naszym por- talu www.gp24.pl. Wywołał falę komentarzy. Według policji nie ulega żadnym wątpliwościom, że kierujący passatem popełnia dwa wykroczenia i w rażący sposób narusza przepisy ruchu drogowego. Chodzi o wyprzedzanie na podwójnej linii ciągłej i pasach. - Swoim zachowaniem kierowca stworzył zagrożenie na drodze - informuje st. sierż. Monika Sadurska, oficer prasowy KMP w Słupsku. - My zawsze po obejrzeniu takiego materiału podejmujemy czynności służbowe. Tak też jest i w tym przypadku. Kierujący tym pojazdem musi się liczyć z surową reakcją na wykroczenia. Zgodnie z taryfikatorem może otrzymać dwa mandaty karne po 200 zł i łącznie 15 punktów karnych. Nie wyklucza się skierowania wniosku o ukaranie do sądu i zatrzymania prawa jazdy. Komenda zwracamy się z prośbą o kontakt do autora nagrania i świadków zdarzenia. - Proszę pamiętać, że dla nas każda informacja jest ważna, ma znaczenie i może być pomocna. Gwarantujemy anonimowość - zaznacza st. sierż. Sadurska. Niestety, nie jest to pierwszy tego typu film i nie pierwsze niebezpieczne zachowanie kierowcy. Pod koniec sierpnia na tych łamach pisaliśmy, że centymetry dzieliły kierowcę motocykla od czołówki z osobową mazdą. Wyprzedzanie na trzeciego miało miejsce na trasie Słupsk-Ustka. Wczoraj funkcjonariusze szukali świadków i autora nagrania, choć ten ostatni o zdarzeniu zaalarmował drogówkę już kilka dni temu. Słupska policja dotarła do kierowcy mazdy. Okazał się nim 38-letni obywatel Ukrainy. Oleksander M. został ukarany za wyprzedzanie na podwójnej ciągłej i stworzenie zagrożenia na drodze oraz za nieprzereje-strowanie w ustawowym terminie kupionego samochodu. W sumie dwa mandaty po 500 zł i sześć punktów karnych. Za taką jazdę kierowca mógł zostać ukarany mandatem lub policja mogła wystąpić o ukaranie do sądu, który może orzec zakaz prowadzenia pojazdów. Zdecydowano się na mandat, bowiem kierowca się przyznał, a kartotekę miał czystą. Ukarany kierowca nie potrafił policji wytłumaczyć, co było powodem takiej niebezpiecznej jazdy. ©® W na wnuczka". Proces o oszustwo Na filmie na naszym portalu gp24.pl córka taksówkarza w sprawcy, działającym metodą „na wnuczka", rozpoznała swojego ojca. - Od razu zgłosiłem się na policję. Nie wiedziałem, że wiozę pieniądze z przestępstwa. To miały być dokumenty. Nie było mowy o pieniądzach. Nigdy bym się nie podjął przewiezienia pieniędzy - wyjaśniał Sławomir G., którego Prokuratura Rejonowa w Słupsku oskarża o ułatwienie oszustwa. Jednakże zaraz po odczytaniu aktu oskarżenia jeden z obrońców Sławomira G. zastrzegł, że oskarżony odmawia składania wyjaśnień, ale po odczytaniu tych, które złożył w czasie dochodzenia, będzie odpowiadał tylko i wyłącznie na pytania obrony. Z wcześniejszych wyjaśnień wynika, że taksówkarz ma niezbyt długi staż - raptem od maja 2017 roku. Oferuje przewozy osób na terenie kraju. W styczniu na jedno z zamiesz- czonych przez niego ogłoszeń odpowiedziała kobieta. Pytała o cenę kursu do Warszawy. Nie przedstawiła się, po uzyskaniu informacji rozłączyła się. Zadzwoniła jeszcze raz. Oskarżony rozpoznał ją po głosie. Podała ulicę w Słupsku. Taksówkarz miał tam podjechać i czekać, bo będzie przesyłka - pilne dokumenty do odbioru. Kiedy był pod wskazanym adresem, kobieta zadzwoniła. Miał czekać dziesięć minut, potem kolejne dziesięć minut. Aż Pokrzywdzony emeryt zeznaje przed sądem. Obrońca oskarżonego zadaje pytania. Od razu na początku zastrzegł, że oskarżony będzie odpowiadał tylko i wyłącznie na pytania obrony w końcu podała numer domu i mieszkania, gdzie ma odebrać przesyłkę. - Nie wiedziałem, do kogo idę ijak ludzie się nazywają - wyjaśniał. - Poszedłem do bloku. Drzwi otworzyła mi starsza kobieta. Mogła mieć około osiemdziesięciu lat. Miała przygotowaną przesyłkę. Myślałem, że wewnątrz są dokumenty. Wówczas taksówkarz zauważył w swoim telefonie dwa nieodebrane połączenia z „numeru prywatnego". Starsza pani przekazała mu swoją słuchawkę, która wyglądała na telefon staq'onarny ipowiedziała, że jej córka nie może się do niego dodzwonić. Dzwoniąca kobieta pytała o przesyłkę. Powiedziała, że w paczce są też pieniądze za kurs. Miał się kierować na Łódź. Dziwił się, że kobieta tak często dzwoniła. W końcu podała docelowy adres na ulicy Piotrkowskiej. Jest tam sklep. Podszedł mężczyzna i zapytał, czy ma przesyłkę dla Joli. Taksówkarz przekazał mu paczkę. Kolejne małżeństwo emerytów także straciło 62 tys. zł. Z wyjaśnień oskarżonego wynika, że po powrocie do domu miał kolejny telefon. Szykował się następny kurs. Historia powtórzyła się. Inny był tylko adres w Słupsku. Kurs w kierunku Warszawy. Tym razem inny młody mężczyzna odebrał przesyłkę dla Marioli. To było pod Łodzią. Sławomir G. twierdzi, że wtedy coś mu zaczęło świtać. Nie zgodził się na kolejne zlecenie. - Nikomu niczego nie ułatwiałem. Nie miałem cienia podejrzenia, że zostałem wykorzystany do popełnienia oszustwa - mówił w sądzie oskarżony. Ajego wcześniejsze podejrzenia to były wewnętrzne ukryte obawy, bo telefonówbyło odko-biety dużo. Przeczucia. Dwa, trzy tygodnie temu sytuacja powtórzyła się. Telefon z numeru angielskiego. Chodziło 0 przewiezienie faktur. Po telefonie od razu udał się na policję. - Mówiła, że gardło ją boli. Była w banku w Kłodzku. Cho-dziło o jakieś akcje. Ponaglała nas. Kazała owinąć folią, plastrem 1 włożyć do reklamówki. Przyjdzie jakiś pan z banku ze Słupska - relacjonował przed sądem jeden z pokrzywdzonych i zwrócił się wprost do oskarżonego. - To nie żona wyszła do pana, tylko ja. Jeszcze pytałem pana, jak się pan nazywa, a pan odpowiedział: córka Mariola wie. Oszczędności życia przepadły. Za oszustwo grozi kara do ośmiu lat więzienia. ©® Metoda / mthmnh Bogumiła Rzeczkowska bogumila.rzec2kowska@gp24.pl Przed Sądem Rejonowym w Słupsku rozpoczął się proces o wyłudzenie „na wnuczka". Oskarżony nie przyznaje się, twierdzi, że oszuści go wykorzystali. I co ciekawe, na policję zgłosił się sam. Dwa małżeństwa emerytów padły ofiarą bezczelnego i bulwersującego oszustwa w styczniu i w lutym tego roku. Do jednego z nich zadzwoniła kobieta. Prowadziła rozmowę w ten sposób, by starsi państwo byli przekonani, że jest ich córką. Oszustce udało się zrealizować nikczemny plan. Przekonała emerytów, żeby przekazali jej 62 tys. zł. Oszczędności życia powędrowały do fałszywej córki według utartego scenariusza: nie może osobiście odebrać pieniędzy, przyjdzie po nie jej znajomy. „Znajomy" ten zasiadł właśnie na ławie oskarżonych. Sławomir G., taksówkarz, który odebrał pieniądze, wpadł w ręce policji, bo jego wizerunek utrwaliła kamera zainstalowana na klatce schodowej. Policja zezwoliła na opublikowanie tego zapisu. A Ą \ A / i ■ Glos Dziennik Pomorza VVV( lar Zenia Sobota-niedziela,28-29.09.2019 godzinie, Przyjaciołom, Sąsiadom i Wszystkim, którzy okazali pomoc oraz uczestniczyli w ostatniej drodze śtp Grażyny Pietrzyk serdeczne podziękowania składa Mąż z Dziećmi linćryci i renciści zyskają na obniżonej stawce Od października stawka podatku dochodowego dla osób z rocznym dochodem do 85.528 zmienia się z 18 na 17 proc. Co za tym idzie, zmienia się również miesięczna zaliczka na podatek dochodowy. To oznacza realny zysk także dla świadczeniobiorców. Z obniżonej stawki skorzystają wszyscy, którzy opłacają podatek dochodowy na ogólnych zasadach, także emeryci i renciści. Zmiany w portfelu będą dotyczyły już świadczeń wypłacanych w październiku. Będą to kwoty od kilku, do kilkudziesięciu złotych miesięcznie. W zależności od dochodu, rocznie można zyskać nawet kilkaset złotych. Emeryci i renciści, którzy pobierają minimalne świadczenie 1100 zł brutto, otrzymają na rękę 943 zł a nie 935 zł jak dotychczas. Ci, którzy dostają 2 500 zł, zyskają 23 zł, a osoby ze świadczeniem w wysokości 7000zł otrzymają 67 zł więcej. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych automatycznie będzie stosował stawkę 17 proc. dla wszystkich swoich klientów z dochodem do85.528 zł. Realna stawka w rozliczeniu rocznym będzie natomiast wynosić 17,75 proc. To wynik obowiązujących dwóch stawek 18 proc. przez pierwsze trzy kwartały i 17 proc. za ostatni kwartał 2019 r. W związku ze zmianami w rozliczeniu rocznym może dojść do niedopłaty podatku. Klienci Zakładu mogą składać wnioski o rozliczanie wedługstawki 17,75 proc. dochodów uzyskanych w okresie od października do grudnia - dodaje Krzysztof Cieszyński, pomorski rzecznik ZUS. (MAZ) IHffljorze Bariera zapachowa przeciw dzikom na drodze Na Pomorzu powstanie specjalna bariera zapachowa, która ma odstraszać dziki. Taką decyzję podjęto podczas spotkania dotyczącego powstrzymania rozprzestrzeniania się wirusa ASF na terenie województwa pomorskiego. Uczestniczyli w nim czIonekZarządu Województwa Józef Sarnowski, Edward Kowalke -zastępca Pomorskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii, Maciej Dragun - wojewódzki inspektor weterynaryjny ds. zdrowia i ochrony zwierząt, GrzegorzStachowiak - dyrektor Zarządu Dróg Wojewódzkich, oraz Krzysztof Pałkowski - zastępca dyrektora Departamentu Środowiska i Rolnictwa UMWP. Wkrótce w pasie drogowym drogi wojewódzkiej nr 515 zostaną rozstawione repelenty zapachowe, których zadaniem będzie zatrzymanie migracji dzikówztzw. strefy czerwonej, czyli tej najbardziej zagrożonej obecnie ASF. Repelenty będą ustawione wspecjalnych koszyczkach wzdłuż drogi wojewódzkiej na tereniegmin Dzierzgoń i Stary Dzierzgoń na odcinku ok. 18 km. Wedługszacunków ma się pojawić blisko1000pojemników, które będą naturalną barierą zapachową dla dzików. Środki nie są szkodliwe dla człowieka, a także niewyczuwalne przez ludzki nos. Tymczasem Komisja Europejska zaktualizowała mapę obszarów zagrożonych ASF. Wciągnęła na listę część województwa pomorskiego, a tny gminy po prawej stronie Wisły znalazły się nawet wtzw. obszarze czerwonym. Od 3 września w części Pomorza obowiązują ograniczenia możliwości przemieszczania świń, mięsa wieprzowego i innych produktów pozyskanych od świń oraz dzików i ich mięsa. (MAZ) Z głębokim smutkiem przyjęliśmy wiadomość o śmierci naszego Kolegi Imanta Ceruz Wyrazy szczerego współczucia Judycie Ceruz-Łągwa i Rodzinie składają Zarząd i współpracownicy Spółki ZEDWUD w Sławnie Wyrazy szczerego współczucia Pani Bożenie Bąk z powodu śmierci Brata składają dyrekcja i pracownicy SPMZOZ w Słupsku Mickiewicz rządził wczoraj Słupskiem W dobrych humorach uczniowie IILO sadzili wczoraj 15 młodych cisów obok ogrodzenia nowego boiska szkolnego. W przyszłości mają im przypominać dzień jubuleuszu 70-lecia szkoły i mm Zbigniew Marecki ■k &- zbipew.mareckj@gp24.pl Słupsk f W towarzystwie orkiestry dętej organizatorzy i uczestnicy obchodów jubileuszu 70-lecia II LO im. Adama Mickiewicza przeszli wczoraj w zwartej kolumnie od siedziby szkoły do budynku filharmonii, gdzie odbyły się wcześniej zaplanowane uroczystości. - Dziękuję za radość, którą sprawiliście słupszczanom-mówiła prezydent Słupska. Zanim jednak kolumna złożona głównie z uczniów, nauczycieli i gości wyruszyła w drogę, w odnowionym i odświętnie udekorowanym budynku odbyła się uroczysta rada pedagogiczna, w której uczestniczyli dwaj byli dyrektorzy szkoły (Stanisław Kwarciak i Romuald Machaliński) oraz goście z Flensburga, od 30 lat zaprzyjaźnieni ze szkołą. Potem uczniowie wkopali tuż za nowym boiskiem wielofunkcyjnym piętnaście jeszcze bardzo młodych cisów, podarowanych przez Nadleśnictwo Warcino, które po latach mają przypominać obecnym uczniom szkoły piątkowe wydarzenie. Natomiast przed budynkiem szkoły trzej dyrektorzy -obecny Mariusz Domański i dwaj już wymienieni odsłonili z głaz z tablicą z napisem „1949-2019 Pro memoria", który ma upamiętniać 70 lat historii szkoły. Symbolicznie zakończyli także sadzenie dębu, który z kolei ma symbolizować siłę szkoły. W budynku filharmonii zebrani zajęli większość siedzeń na widowni. Pojawili się goście na czele z senatorem Kazimierzem Kleiną, byłą senator Anną Bogucką-Skowrońską, posłem Zbigniewem Konwińskim oraz radną wojewódzką Danutą Wawrowską i Krystyną Danilecką -Wojewódzką, prezydent Słupska. Na uroczystość nie przyjechał Piotr Muller, absolwent n LO, a obecnie poseł i rzecznik rządu Zjednoczonej Prawicy, ale w jego imieniu list do zebranych przeczytał słupski radny Jacek Szaran. W liście Muller wspominał swoją wychowawczynię - polonistkę Irenę Dębowską oraz Stanisława Stefanowskiego, nauczyciela historii, któremu wiele zawdzięcza. Jednocześnie zapewniał, że będzie wspierał różne rozwojowe przedsięwzięcia szkoły. Poza tym wbudynku filharmonii pojawiło się wielu dyrektorów słupskich szkół oraz dawnych i obecnych nauczycieli szkoły. Część z nich spe- cjalnie na tę okazję przyjechała do Słupska. Główne przemówienia podczas uroczystości wygłosili dyrektor Domański i prezydent Krystyna Danilecka-Woje-wódzka. - Odnoszę wrażenie, że dzisiaj wzruszają się nawet zacne stare mury naszej szkoły - mówił dyrektor Domański, podkreślając, żelILO nigdy nie było zwykłą szkołą, ale instytucją, wokół której gromadziły sięotwarte umysły, poszukujące kreatyw-nychrozwiązań i otwarte na potrzeby młodzieży. Według niego szkoła wytworzyła już swoją tradycję, własny klimat i połączyła kilka pokoleń ludzi. Podkreślał także, że dumą szkoły są zawsze jej absolwenci, aprzy okazji wymienił najważniejsze osiągnięcia szkoły, które sytuują ją wśród najlepszych ogólniaków w kraju. Mniej oficjalna była mowa Krystyna Danileckiej-Woje-wódzkiej, prezydent Słupska, która zaczęła od przypomnienia, że jej pierwszy chłopak był uczniem ULO. - Z Markiem Balickim, późniejszym ministrem zdrowia, trzymaliśmy się tylko za ręce. I zawsze żałuję, że na tym się skończyło - zdradziła. Ponieważ przezkilkalatbyła dyrektorem I LO w Słupsku, więc w naturalny sposób zaczęła wspominać wydarzenia, które miały miejsce, gdy szkoły konkurowały, ale mówiła także o osobach łączących obydwie szkoły. W tym kontekście wymieniła matematyka z I LO Tadeusza Piwońskiego, którego żonabyławicedyrektorkąHLO. Obydwie szkoły łączy także historyk Marcisław Machura, który ukończył ILO, a teraz jest wicedyrektorem U LO. - Do tej pory nie wiem, dlaczego wybrał n LO - zauważyła mimochodem. Na koniec szkole podarowała obraz Edwarda Dwurnika, projektor multimedialny dla uczniów, a dyrektorowi Domańskiemu (m.in. za cudny luz), wicedyrektorowi Machurze oraz nauczycielce Marii Rządkowskiej (za kreatywność) wręczyła nagrody prezydenta miasta. Dalszą część uroczystości wypełnił koncert absolwentów, podczas którego wystąpili m.in. absolwenci-pianiściPa-trycjusz Lorek i Karolina Krzyżanowska, zebrani obejrzeli pokaz biżuterii z odpadów przygotowanej przez aktualnych uczniów II O oraz Marcina Giebułtowskiego, absolwenta z 1981 roku, który specjalnie na jubleusz przyleciał z Londynu. Na koniec zebrani zjedli okolicznościowy tort. Natomiast dzisiaj w budynku szkoły odbędzie się zjazd absolwentów, wmurowanie kapsuły czasu. Zebrani zrobią sobie także wspólne zdjęcie, apotem spotkają się na balu absolwenta. ©® 009348721 009344911 Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 05 NIK bez Banasia, ale pod nadzorem nowej wiceprezes Motylow IIurastam Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapress.pl Marszałek Sejmu Elżbieta Witek na wniosek nowego prezesa Najwyższej Izby Kontroli Mariana Banasia odwołała trzech wiceprezesów NIK i powołała Małgorzatę Motylow na stanowisko wiceprezesa. W piątek rozpoczął się bezpłatny urlop nowego szefa NIK Mariana Banasia. Będzie on na nim przebywał do czasu zakończenia kontroli jego oświadczeń majątkowych przez CBA. Zanim jednak Ba-naś udał się na urlop, zdecydował o zwolnieniu trzech wiceprezesów Izby i powołaniu jednego - mimo że ustawa mówi o trzech wiceprezesach. Banaś złożył w tej sprawie wniosek do marszałek Sejmu, która przychyliła się do niego. Wcześniej wniosek opiniowała sejmowa komisja do Spraw Kontroli Państwowej. W burzliwym posiedzeniu nie wziął udziału Marian Banaś, co ostro skrytykowała opozycja. - Dlaczego prezes Banaś chce dokonać rewolucji, pozbywając się trzech doświadczonych wiceprezesów, jaki jest powód odwoływania wiceprezesa, który się sprawdza - dopytywał poseł PO Michał Szczerba, zaznaczając przy tym, że Banaś nawet nie miał okazji poznać się z wiceprezesami. Ze stanowisk wiceprezesów NIK zostali odwołani Ewa Polkowska, Wojciech Kutyła i Mieczysław Łuczak. Jedynym wiceprezesem NIK jest od teraz Małgorzata Motylow. Z Najwyższą Izbą Kontroli jest związana zawodowo od 2001 roku. Według ustaleń „Faktu" Motylow jest bliską znajomą Marty Kaczyńskiej, bratanicy prezesa PiS. - Pani Motylow jest nieprzygotowana do pełnienia tej funkcji. Pracuje w NIK od 18 lat, ale na niskich stanowiskach w delegaturze w Gdańsku. I nagle została właściwie szefem całej Izby. To tak jakby majster z dalekiego oddziału w Azji został szefem wielkiego, światowego koncernu. Ta pani nigdy nie zarządzała żadnymi kontrolami - przekonywał w piątek w radiu TOK FM poseł PO Robert Kropiwnicki. Jak mówił, powołanie Motylow nie zamyka całej sprawy. Tydzień temu „Superwizjer" TVN ujawnił, że Marian Banaś jest właścicielem kamienicy, w której można było wynajmować pokoje na godziny Interesem zarządzali przestępcy. Banaś odpiera zarzuty. Trwa kontrola WHHCSZOSC ankietowanych uważa, że prezes Najwyższej trby Kontroli Marian Banaś powinien podać ■śM* do dy misji jego oświadczeń majątkowych. Opozycja domaga się jego dymisji, ale politycy PiS, przynajmniej do czasu zakończenia kontroli (połowa października), ją wykluczają. Zdecydowana większość, bo aż 55 proc. Polaków uważa, że prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś powinien podać się do dymisji - tak wynika sondażu Kantar przeprowadzonego dla „Faktów" TVN i TVN24. Przeciwnego zdania jest co piąty pytany (19 proc.). Zdania na ten temat nie miał co czwarty ankietowany. Z najnowszych sondaży nie wynika, aby afera Banasia negatywnie wpłynęła na notowania PiS. ©® Nowy prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś w piątek rozpoczął bezpłatny urlop. Jego majątek kontroluje CBA Politycy ujawniają majątki, wkrótce zrobią to ich rodziny ; — -V Jakub Oworuszko jakub.owonjszko@polskapress.pl Wmrmmu Kancelaria Sejmu opublikowała oświadczenia majątkowe posłów składane tradycyjnie na koniec kadencji. W czwartek Senat przyjął nowelizację ustawy, zgodnie z którą m.in. premier, ministrowie i parlamentarzyści będą musieli ujawniać również majątek swoich małżonków i dzieci. W ciągu jednej, czteroletniej kadencji Sejmu posłowie składają oświadczenia majątkowe aż sześć razy - na początek i koniec kadencji, a dodatkowo raz w roku. I tak np. prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński na początku kadencji Sejmu miałnakonciel5tys. zł. Po czterech latach pomnożył swoje oszczędności ponadczterokrot-nie-do7ltys.zł. Prezes PiS nadal jest współwłaścicielem domu o powierzchni 150 mkw. Jego wartość wycenia na 1,5 min zł. Kaczyński ma również kredyt w banku, do spłaty pozostało mu jeszcze ok. 112 tys. Jak wyjaśnia w oświadczeniu, zaciągnął go w celu opieki na chorą mamą i jej upamiętnienia po śmierci. W ciągu ostatnich czterech lat o 150 tys. zł zmniejszył się mają- Już niedługo politycy i urzędnicy będą musieli ujawniać nie tylko swój majątek, ale również małżonków i dzieci DIETA, DARMOWE LOTY. PIENIĄDZE NA BIURO Wysokość uposażenia poselskiego wynosi obecnie 8016,70 złotych brutto. Należy do tego doliczyć jeszcze dietę, która wynosi 25 proc. uposażenia. Obecnie jest to 2505,20 zł brutto (prawie cała kwota jest zwolniona z podatku). W sumie to ponad 10,5 tys. złotych brutto. Ponadto posłowie otrzymują np. pieniądze na prowadzenie biur czy zwrot kosztów paliwa, czyli tzw. kilometrówkę. Mają też darmowe loty. tek przewodniczącego Platformy Obywatelskiej. Grzegorz Sche-tyna ma aktualnie 200 tys. zł oszczędności. Wraz z żoną jest właścicielem domu o powierzchni 240 mkw. Jego wartość to ok 1,2 min zł. Lider PO jest też współwłaścicielem czterech mieszkań o wartości ponad miliona złotych. Schetyna nie jest już właścicielem dom szerego-wego o powierzchni 98 mkw. Ma dwa auta marki BMW - jedno z 2008 r., a drugie z 2017 r. Prezes PSL Władysław Kosiniak-Kamysz stracił większość oszczędności. W 2015 r. lider ludowców wraz z żoną miał ok. 210 tys. zł. Obecnie jest to tylko 11 tys. zł. Wciąż jest właścicielem mieszkania o wartości 600 tys. zł, dwóch działek rolnychijednej budowlanej oraz lokalu. Z kolei Paweł Kukiz w 2015 r. miał 15 tys. zł oszczędności. Po czterech latach je podwoił. Kukiz cały czas jest właścicielem domu o pow. 450 mkw. i wartości 1,5 min zł oraz mieszkania wycenionego na 350 tys. zł. Ma też kredyt hipoteczny - do spłaty pozostało mu jeszcze 281 tys. zł. Przewodnicząca Nowoczesnej Katarzyna Lubnauer wraz z mężem zaoszczędziła266 tys. zł. Jeszcze cztery lata temumieli na koncie 302 tys. zł. Lubnauer ma dom (180 mkw.) na działce o powierzchni 726 mkw. Jego wartość to 830 tys. zł. Ma również małe mieszkanie warte 190 tys. zł. Szefowa Nowoczesnej spłaca kredyt, jej dług to jeszcze 154 tys. franków szwajcarskich. Już niedługo politycy i niektórzy urzędnicy będą musieli uj awniać nie tylko swój majątek, ale również małżonków i dzieci. W czwartek Senat bez poprawek przyjął nowelizację ustawy w sprawie jawności majątku rodzin najważniejszych urzędników państwowych. Chodzi między innymi o rodziny premiera, ministrów, posłów, senatorów oraz prezesów Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego. Zmiany w prawie zostały zapowiedziane w maju przez prezesa PiS po tym, jak „Gazeta Wyborcza" opisała sprawę działki kupionej przez premiera i jego żonę od Kościoła. Działka jest obecnie własnością żony Morawieckiego. ©© W KRAJU Wuns&stwa Kongres USA zgodził się na sprzedaż Polsce F-35 Minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak poinformował, że Kongres USA wyraził zgodę na kupno przez Polskę 32 samolotów F-35. Jo jeden z ostatnich kroków przed zawarciem kontraktu, jednak nie koniec naszej pracy. Będziemy twardo negocjować, aby osiągnąć jak najkorzystniejszą cenę" - napisałszef MON na Twitterze. Wcześniej Departament Stanu USA zaakceptował sprzedaż Polsce 32 samolotów F-35 za maksymalnie 6,5 mld dolarów, (aip) Wurszmm Poseł PO o niejawnych sondażach „Są sondaże, które pokazują niewielką różnicę" - mówił w programie „Tłit" WP Robert Kropiwnicki z PO pytany o „tajne" sondaże. W większości badań PiS ma co najmniej 40 proc. poparcia, wyprzedzając PO o kilkanaście punktów procentowych, (aip) Hwrssmłw Ministerialni eksperci przeciw podwyżce płacy minimalnej Eksperci Ministerstwa Finansów krytykują zapowiedź znaczącego podniesienia płacy minimalnej w następnych latach. To jedna z obietnic wyborczych Prawa i Sprawiedliwości - informuje Onet. Portal dotarł do wewnętrznego dokumentu ministerstwa. Urzędnicy mają w nim alarmować, że efektem może być wzrost cen, powiększanie szarej strefy i wypychanie pracowników z etatów na samozatrudnienie w ramach jednoosobowych firm. Według ekspertów, podwyższenie płacy minimalnej oznacza, że wyniesie ona 75 proc. prognozowanej mediany plac w2023 r., co byłoby wielkością niespotykaną w krajach rozwiniętych. - Na koniec 2020 roku, czyli za kilkanaście miesięcy, minimalna pensja będzie wynosiła 3 tys. zł. Na koniec 2023 roku minimalna pensja będzie wynosiła 4 tys. zł - zapowiadał prezes PiS Jarosław Kaczyński 7 września na konwencji wyborczej w Lublinie, caip) Wamsom* Policjanci chcą kar za ignorowanie poleceń Policyjni związkowcy proponują wprowadzenie kar za niezastosowanie się do poleceń funkcjonariusza - informuje „Rzeczpospolita". Obecnie nie ma za to żadnych konsekwencji, chyba że dochodzi do agresji. Niezależny Związek Zawodowy Policjantów w petycji do posłów proponuje dodanie do Kodeksu wykroczeń przepisu: „Kto nie podporządkowuje się żądaniu lub poleceniu funkcjonariusza publicznego, wydanego w granicach i na podstawie przepisów ustawy, podlega karze aresztu, grzywny lub ograniczeniu wolności", (aip) Kolejne szczątki odnalezione na Westerplatte - Wszystko wskazuje na to, że to kolejny obrońca Wojskowej Składnicy Tranzytowej - mówi Mariusz Wójtowicz-Podhorski, kierownik Muzeum Westerplatte i Wojny1939 - oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Szczątki odkryto niedaleko miejsca, w którym archeolodzy natknęli się w ubiegły wtorek po raz pierwszy na kości polskich żołnierzy. Szczątki są stopniowo odsłaniane przez archeologów. Zostaną poddane badaniom, które przeprowadzą prokurator IPN oraz antropolodzy. Pomogą one ustalić m.in. obrażenia, które spowodowały śmierć polskiego żołnierza, a także jego personalia. Archeolodzy pracują w miejscu, w którym tuż po zakończeniu walk we wrześniu 1939 r. Niemcy złożyli ciała poległych polskich żołnierzy, m.in. tych, którzy zginęli w zbombardowanej Wartowni nr 5. W styczniu1940r. przeprowadzili ekshumację i szczątki przenieśli na cmentarz na Zaspie, (aip) 06 Kraj Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28 29.09.2019 Katarzyna Stańko katarzynaitanko@polskapress.pl Obkttmce wyborcze Zebraliśmy najważniejsze obietnice Prawa i Sprawiedliwości. które padły w kampanii prezydenckiej i parlamentarnej w 2015 roku. Sprawdziliśmy prawdziwość słów prezesa PiS Jarosława Kaczyńsldego. który mówił we wrześniu: „Myśmy przed wyborami, ale także w trakcie kadencji, wiełe obiecali i każdy musi powiedzieć, że przynajmniej miażdżąca większość tych obietnic została wykonana". 500* W kampanii wyborczej PiS obiecywało wypłatę500zł na drugie ikolejne dziecko. Sejm uchwalił ustawę o nowych świadczeniach wychowawczych wlutym 2016 r. Wypłaty 500 złotych na drugie i kolejne dzieci rozpoczęły się wkwietniu20l6r. Odl lipca 2019 r. 500+ przysługuje również na pierwsze dziecko. Program poprawił sytuację ekonomiczną rodzin, nie przyczynił się jednakdo wzrostu liczby urodzeń w Polsce. W 2017 roku odnotowano niewielki wzrost liczby urodzeń, a w 2018 roku nastąpił ich spadek. Wiek emerytalny: 60 i 65 Obecny wiek emerytalny kobiet to 60 lat, a mężczyzn 65 lat. W maju 2012 r. rząd Donalda Tuska podniósł go do 67 lat (wiek przechodzenia na emeryturę kobiet i mężczyzn miał być stopniowo podnoszony i docelowo zrównany dla obu płci), co wywołało spore niezadowolenie społeczne. W październiku 2017 r., po inicjatywie prezydenta Andrzeja Dudy, Sejm obniżył wiek emerytalny do poprzedniego poziomu 60 i 65 lat. W lipcu br. lider PO Grzegorz Schetyna przyznał, że jego wcześniejsze podniesienie było błędem. Edukacja Zlikwidowano gimnazja i powrócono do 8-letniej podstawówki i 4-letniego liceum, sześciolatki wróciły do przedszkoli (nieobowiązkowo), zapewniono częściowo bezpłatną opiekę przedszkolną. Nie udało się zorganizować ciepłych posiłków w szkołach w 2018/19. Nie ma też darmowych wstępów dla uczniów do muzeów. „Dobry start".300+ Wprowadzony w lipcu 2018 r. przez rząd Mateusza Morawieckiego program społeczny. Co roku na każde dziecko rodziny otrzymują 300 zł jako wsparcie na zakup wyprawki szkolnej. Podatki Najważniejszą zrealizowaną obietnicą jest poprawa ściągal- N vY v N V 1 l^f * , . Śl "ł . Realizacja obietnicy wprowadzenia programu 500+ zapewniła PiS wysokie poparcie Jak PiS przez 4 lata realizowało obietnice wyborcze ności podatków (szczególnie podatek dochodowy od osób prawnych - CIT, VAT i akcyzy) oraz wprowadzenie 15-proc. i 9-proc. CIT dla małych firm. Najważniejszą niezrealizowaną -obniżenie VAT do 22 proc. W wieloletnim planie finansowym państwa utrzymano stawki podatku VAT na poziomie 23 i 8 proc. Miał być zerowy VAT na ubranka dla dzieci, tymczasem mamy jedynie obniżenie podatku na artykuły higieniczne i artykuły dla dzieci z 8 do 5 proc. PiS nie podwyższyło też wszystkim Polakom kwoty wolnej od podatku do obiecanego poziomu 8 tys. złotych. Z tej kwoty mogą skorzystać wyłącznie osoby z najniższymi dochodami. Miało być uproszczenie podatków i ograniczenie kosztów dla pracowników, pracodawców i administracji. Tymczasem koszty dla pracodawców będą raczej rosnąć niż maleć w związku z obietnicą podniesienia pensji minimalnej do 4 tys. zł w 2023 r. Nie zlikwidowano podatku od kopalin. Wprowadzono jednak zerowy PIT dla młodych do 26 roku ży- cia oraz obniżono PIT z 18 do 17 proc. dochodów od 1 października 2019. Banki Wprowadzono podatek bankowy. Nie doszło do obiecywanej repolonizacji; obecnie inwestorzy krajowi kontrolują 13 banków komercyjnych (na 32 działające) oraz wszystkie banki spółdzielcze. Nastąpił jednak wzrost udziałów polskiego kapitału w rynku bankowym. Bezpieczeństwo Podniesiono pensje żołnierzy i zwiększono liczbę żołnierzy sojuszu w Polsce, bazując na silnych relacjach z USA. Utworzono Wojska Obrony Terytorialnej, mają powstać Wojska Obrony Cyberprzestrzeni. Nie utworzono natomiast Agencji Uzbrojenia, Funduszu Obrony Narodowej, nie powstały strzelnice w każdym powiecie. Administracja Wprowadzono dwukadencyj-ność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, zlikwido- wano Ministerstwo Skarbu, utworzono Ministerstwo Energii oraz Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, służby specjalne znajdują się w ręku koordynatora ds. specjalnych, utworzono Centrum Analiz Strategicznych, pozostawiono jednak gabinety polityczne na szczeblu centralnym w ministerstwach mimo obietnic ich likwidacji. Zdrowie Miały być krótsze kolejki do lekarzy, likwidacja NFZ, zmodernizowana sieć szpitali. Tak się nie stało. Darmowych leków nie otrzymały wciąż kobiety w ciąży. Chociaż pierwotnie nowe przepisy miały wejść w życie w połowie 2019 Najważniejszą zrealizowaną obietnicą jest poprawa ściągalności podatków - szczególnie podatku CIT, VAT i akcyzy roku, to są one cały czas przesuwane przez rząd. Nie ma też darmowych wszystkich leków dla osób powyżej 75. roku życia. PiS jednak zapewniło część bezpłatnych medykamentów dla seniorów, które są zawarte na wykazie opublikowanym przez Ministerstwo Zdrowia. Następuje stopniowy wzrost wydatków na zdrowie: 4,67% PKB w 2018 r., 4,86% PKB w 2019 r., z planowanymi nakładami na zdrowie w wysokości 5,03% PKB w 2020 r., 5,22% PKB w 2021 r., 5,41% PKB w 2022 r., 5,60% PKB w 2023 r. i 5,80% PKB w 2024 r. obiecany próg 6% PKB ma zostać zrealizowany w roku 2025. Sądy Skrócenie czasu postępowań sądowych się nie udało, połączono stanowiska prokuratora generalnego oraz ministra sprawiedliwości, trwa spór z opozycją o pozostałe elementy reformy sądownictwa. Media Do repolonizacji mediów nie doszło, media publiczne miały być w pełni finansowane z abonamentu, który byłby ściągany razem z rachunkiem za prąd lub w PIT. Tak się nie stało. Frankowicze Na pomoc państwa nie mają co liczyć „frankowicze" - rząd nie planuje wprowadzić przewalutowania kredytów zaciągniętych w szwajcarskich frankach. Prezydent Duda podpisał tzw. ustawę frankową, która daje możliwość wsparcia osób zadłużonych. Jednak nie wzbudziła entuzjazmu wśród osób posiadających takie kredyty. Sprawą kredytów frankowych zajmie się 3 października Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Wyrok TSUE ma określić, co sąd krajowy może zrobić, jeśli uzna, że wumowie jest niedozwolona klauzula. Handel Od 1 marca 2018 r. do końca 2018 r. w miesiącu były dwie niedziele handlowe. W 2019 r. mamy tylko jedną niedzielę handlową w miesiącu. W 2020 r. zasadą jest zakaz handlu w niedzielę. Wyjątkiem będzie 7 dni w roku, m.in. w przedświąteczne niedziele. Wielkich sieci nie obłożono podatkiem obrotowym. W 2017 r. zawieszono stosowanie podatku do 1 stycznia 2019 r. i w końcu 22 listopada 2018 r. zdecydowano wstrzymać się od jego wprowadzenia jeszcze do l stycznia 2020 roku. Inwestycje Opóźnione zostało rozpoczęcie przekopu Mierzei Wiślanej, gazociąg Baltic Pipę przesyłający gaz z Norwegii do Polski ma rozpocząć przesył w 2022 r., opóźniona realizacja tunelu w Świnoujściu, budowane są poszczególne odcinki Via Carpatia (międzynarodowej trasy, która ma przebiegać wzdłuż wschodniej granicy Unii Europejskiej, od Kłajpedy na Litwie aż do Rumunii i Bułgarii). Wśród celów Planu Morawieckiego (w perspektywie do 2020 r.) wymienia się: • wzrost inwestycji do poziomu ponad 25% PKB; • wzrost udziału nakładów na B+R do poziomu 2% PKB; • wzrost liczby średnich i dużych przedsiębiorstw do ponad 22 tys.; • więcej polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych (wzrost o 70%); • wzrost produkcji przemysłowej wyższy od wzrostu PKB; • osiągnięcie PKB per capita Polski na poziomie 79% średniej unijnej. Bazując jednak na danych OECD ibiorąc pod uwagę wartość PKB Polski (1190 361 min USD) oraz nominalne nakłady na inwestycje (216 456 min USD) za 2018 rok, możemy wyliczyć, że nakłady na inwestycje w ubiegłym roku stanowiły około 18,18% PKB. Zatem znacznie poniżej zakładanych 25 proc. Przy czym większość pochodziła z inwestycji publicznych, inwestycje prywatne wykazują niepokojącą tendencję malejącą. Umowy śmieciowe Spadek liczby osób pracujących na podstawie umów cywilnoprawnych - ok. 372 tys. w I kwartale 2019, obietnica likwidacji takich umów nie została zrealizowana. Mieszkanie* Jeden ze sztandarowych programów socjalnych PiS. Na razie z planów budowy 100 tys. tanich mieszkań dla młodych niewiele wyszło. Powstało dotąd dopiero około 900 lokali, 864 kolejne są w trakcie budowy, a w fazie projektowej jest 18 tys. następnych. Rolnictwo Ochrona nieruchomości rolnych przed wykupem przez cudzoziemców była jedną z kluczowych obietnic PiS w zakresie rolnictwa. Konieczność działań w tym zakresie wiązano z kończącym się w 2016 roku 12-letnim okresem ochronnym na zakup polskiej ziemi przez obywateli UE. Ustawą z 2016 r. ograniczono możliwość obrotu gruntami rolnymi. Osoba bez uprawnień rolniczych mogła kupić tylko do 0,3 hektara gruntów rolnych, w 2019 r. podwyższono tę granicę do l hektara. Nauka Nie udało się zrealizować planu przeznaczania na naukę środków w wysokości około 1,6-1,7 proc. PKB. Nadal wskaźnik ten wynosi około 0,44 proc. Wprowadzono reformę Gowina 2.0 (reforma ustroju uczelni, wyboru władz, ścieżek kariery, podwyżek, zmian w ewaluacji). ©® W WYKONANIU 25-0S0B0WEI ORKIESTRY SYMFONICZNEJ I ZESPOŁU §«fmm Im. Bilety do nabycia w: redakcji „Głosu Pomorza", ul. H. Pobożnego 19, tel. 59 848 81 03 sieć sklepów Media Markt, na www.kupbilecik.pl,www.ebilet.pl Pomorza Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 28-29.09.2019 PROMOCJA 499171287 . 08 Informator-kultura Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28-29.09.2019 Weekendowe propozycje w słupskich teatrach Kinga Siwiec kinga.siwiec@polskapress.pl W Nowym Teatrze w weekend zagrają w „Tęczy" spektakl dla dzieci „Pippi Pończo-szanka". W sobotę o godz. 11 w Teatrze Lalki Tęcza będzie można poznać uroczą Pippi Pończo-szankę. W spokojnym, dobrze zorganizowanym miasteczku pojawia się młodziutka, pełna energii i tempermentu dziewczynka - Pippi Pończoszanka. Bezpośrednia w rozmowach z dorosłymi, obdarzona bogatą wyobraźnią i odwagą Pippi wprowadza zamęt w nowym dla niej miejscu. Spektakl „Pippi Pończoszanka" przeznaczony jest dla widzów od lat sześciu. Spektakl rozpocznie się o godz. 11. Bilety w cenie 15-20 zł. Spektakl „M2" to kameralny dramat w reżyserii Darii Kopiec. Sztuka osadzona jest w czasach współczesnych. Dwoje młodych ludzi postanawia zamieszkać razem. W niedużym, klaustrofobicznym M-2 niemal natychmiast zaczyna dochodzić do intensywnych konfrontacji. Spektakl można obejrzeć w sobotę i niedzielę o godz. 19 w Nowym Teatrze. Bilety w cenie 30-35 zł. ©® W Teatrze Lalki Tęcza spektakl „Pippi Pończoszanka" mmmm Dzień otwarty w pracowniach CAT W sobotę w Centrum Aktywności Twórczej w Ustce zorganizowany będzie dzień otwarty. W programie znalazły się warsztaty rodzinne „W świecie emocji", w których udział jest bezpłatny, jednak obowiązują zapisy (tel. - 515 089 986 lub mail -j.zuraw@bgsw.pl). Zajęcia odbędą się w godz. 11-13. Od godziny 13 otwarte będą pracownie fotograficzno-filmowa, fotografii analogowej oraz rzeźby i ceramiki. O godz. 14,15.30 i 17 chętni zostaną oprowadzeni po obiekcie. Możliwe będzie to w grupach, które muszą składać się z minimum czterech osób. (KIS) Recital Artura Andrusa W niedzielę, 29 września, w auli Słupskiego Inkubatora Technologicznego przy ul. Portowej wystąpi Artur Andrus - satyryk, dziennikarz, prezenter radiowy i telewizyjny, a także poeta, autor tekstów piosenek i ich wykonawca. Andrus znany jest przede wszystkim z anteny Programu Trzeciego Polskiego Radia. Na jego najnowszy recital składają się znane i lubiane przez publiczność utwory, które są przebojami piosenki kabaretowej oraz nowe utwory, pochodzące z premierowego albumu pt. „Sokratesa 18". Piosenki będą przeplatane wierszami, humorystycznymi komentarzami i anegdotami. Występ rozpocznie się o godz. 18 w auli SIT. Bilety w cenie 110 zł. (KIS) Słupsk Koncert Mahlukat W sobotę w Antrakcie zagra ze-spół Mahlukat, który tworzą dwie młode multiinstrumentalistki -GuldesteMamaęi Kasia Kadłubowska. Ich autorskie kompozycje są piękną i brawurową mozaiką klasycznej muzyki północnych Indii, tureckiego folkloru i klasycznych tradycji starego kon- tynentu. Start koncertu o godz. 19. Bilety w cenie 30-35 zł. (KIS) Plener fotograficzny „Inwentaryzacja Strzelinko" to tytuł pleneru fotograficznego, który odbędzie się w niedzielę na terenie Doliny Charlotty. Plener skierowany jest do wszystkich osób, dla których fotografia to pasja. Nie liczy się wiek ani posiadany sprzęt. Spotkanie uczestników o godz. 10 na parkingu przy wejściu do Zoo w Dolinie Charlotty. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny. (KIS) Krzysztof Ścibor Biuro Calvus^ Pogoda dla Pomorza Pogoda dla Polski Stan morza (Bft) Sita wiatru (Bft) Kierunek wiatru 2-4 4-5 SW 15 Łeba gEBOi Władysławowo / 40 km/h 16 . ITSffjl Świnoujście o Rewal iffffsa 14 Kołobrzeg 15 o Darłowo n irena Sławno mam °Ustka O SŁUPSK Lębork 'ja ^KOSZALIN llZSfifi Wejherowo 16 3EH30 iljSSES Kartuzy GDAŃSK Białogard asm mm Połczyn-Zdrój SZCZECIN Drawsko Pomorskie trem Kościerzyna fl.7 iGdański / 25 km/h Sobota 28.09.2019 — ow 1008 hPa Nad Pomorze dociera wilgotne powietrze polarno morskie. W ciągu dnia coraz więcej chmur i głównie po południu od zachodu pojawi się deszcz. Temperatura maxdo 16:18*C. Wiatr umiarkowany nad ° morzem silniejszy z płd.-zach. W nocy I mokro. Jutro znów po południu przewaga chmur i możliwy deszcz. Temperatura max do 14: ISt^. Wiatr silniejszy z płd.-zach. W poniedziałek deszcz i porywisty wiatr. pogodnie zachmurzenie umiarkowane przelotny deszcz ^ przelotne deszcze i burza pochmurno mżawka ciągły deszcz , ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła y marznąca mgla ^ śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz zamieć śnieżna opad gradu \kierunek i prędkość wiatru 19° temp. w dzień ££Q| temp. w nocy temp. wody grubość pokrywy śnieżnej 1011 hPa ff ciśnienie i tendencja smog Bytów O -'-i* Miastko mma Człuchów s}»0 cm JfcOcm sfcOcm FTfrlEB Stargard ^go^jj Gdańsk isr 16° Kraków 20° 21° ......liSk * ...4T. Lublin 18° 18° $jb 4*- Olsztyn 17" 15° 4T- Poznań 18° 17° (g Toruń 18° 17° # Wrocław 20° 20° JSr Warszawa 18° 18° Karpacz 18° 195 Ustrzyki Dolne 18° 18° Zakopane 15° 16° JfcOcm sfcOcm [Informator KINA Słupsk Multikino (Nie)znajomi, sob., niedz. godz. 13,15.05.18. 20.45; Ad Astra, sob.. niedz. godz. 12.25.15.20, 19.40; Legiony, sob. godz. 10.50,16,19, niedz. godz. 10.50,18.05,21; Polityka, sob. godz. 10.55, 17.10,20, niedz., godz. 11.20,17.10,20; Rambo: ostatnia krew, sob. godz. 13.45,17.25,21.20, niedz. godz. 13.45,17.25,21.05; To: Rozdziać sob. godz. 13.45,17.55,20.20, niedz. godz. 14.10, 17.40,20.20; Poranki: Psi Patrol, sob., niedz. godz. 10.30; Angry birds, sob., niedz. godz. 10.20,11.45,14.16.15,18.30; Byłsobiepies, sob. godz. 11,15.30, niedz. godz.12.15,14.40; Wyprawa Magellana, sob. godz. 10. niedz. godz. 10,16 Kejs Parasite, sob. godz. 17.45, niedz. godz. 18; Pew-nego razu w Hollywood, sob. godz. 20.15, niedz. godz. 15 Ustka Delfin Ar^ry birds, sob. godz. 15,16.45, niedz. 14,15.45; Legiony, sob. odz. 18.45, niedz. godz. 17.45; To: Rozdziać sob. godz. 20.45, niedz. godz. 19.45 Lębork Legiony sob.godz.17 To: Rozdział 2, sob. godz. 19.30; Koncert Andreu Rieu Zatańczymy?, niedz. godz. 18 KOMUNIKACJA Słupsk: PKP 118 000:2219436; PKS59 84242 56; dyżurny ruchu 59 8437110; MZK59 848 93 06; Lębork: PKS 59 8621972; MZK598621451; Bytów: PKS 59 822 2238; Człuchów: PKS 59 834 2213; Miastko: PKS59 8572149. DYŻURY APTEK Słupsk sob.-niedz. Dom Leków, ul. Tuwima 4, tel. 59 8424957 Ustka sob., Panaceum, ul. Kopernika 18, tel. 5981443 67; niedz. Pod Smokiem, ul. Kilińskiego 8, tel. 59 8145396 Bytów sob.-niedz.. Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty 3, tel.59 822 6645 Miastko sob.-niedz.. Piastowska, ul. Długa 10.59 85722 45 Człuchów sob., Dbam o zdrowie, ul. Sobieskiego 1, tel. 736 697918; niedz. Aspirynka, ul. Sobieskiego 5, tel. 506 656948 Lębork sob., Dr Max, ul. Boh. Monte Casino 16a. tel. 59 8623422; niedz. Gemini, ul Staromiejska 17, tel. 598412273 USŁUGI MEDYCZNE Słupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczyków 1, informacja telefoniczna 59 846 0100; Ustka: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 59 814 69 68; Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel. 59 8146011; Pogotowie Ratunkowe - 59 81470 09; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy 59 863 30 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13,59 86352 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13, tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 857 09 00; Człuchów: Stacja pogotowia ratunkowego, tel. 59 834 53 09 WAŻNE NIEBIESKAUNIA Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tel. 59 848 0111,801120 002; Słupsk: Policja997;ul. Reymonta,tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Miejska986,-598433217; Straż Gminna598485997; Urząd Cełny-587740830; Straż Pożarna998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Gepłownicze993; Pogotowie Wodno-KanaHzacyjne994; StrażMKjska alarm986: Ustka 5981467 61697696498; Bytów 598222569; KULTURA__ Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel. 59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła 113, tel.598423839; TeatrTęcza, ul. Waryńskiego 2, tel. 59 842 39 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel.598456441; Emcek. al. 3 Maja 22, tel. 59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3, tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE_ Kalla, ul. Armii Krajowej 15. tel.598428196.601 928600-całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon502525 005 lub 59 8411315. ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades. ul. Kopernika 15, całodobowo: tel. 59842 98 91,601663796. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1, (całodobowo), tel. 59 842 8495,604434441. Winda i baldachim przy grobie. TAXI .T\ 598422700 WU)Ą, 607 271717 59196-25 NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 Zbliżenia 09 Simson 425 Tourist z przyczepą Stoye - w latach 50. marzenie wielu mieszkańców NRD - i nie tylko Simson Supra - auto klasy wyższej z silnikiem V8 o mocy 90 KM produkowano w latach 1930-34 Motorower Simson SR-2 przewyższał jakością nasze Rysie i Komary. Był jednak także od nich droższy Marek Ponikowski marek.ponikowskiO@gmail.com Autosakm Pierwsze trzy prototypy nowego motocykla były gotowe latem1949roku. Za wzór do ich budowy posłużył przedwojenny BMW R23. Produkcja w zakładach w Suhl kontrolowanych przez Armię Radziecką ruszyła w roku 1951. Przeglądając niedawno książkę Toni a s z a Szczerbicłaego „Pojazdy Ludowego Wojska Polskiego" znalazłem w niej zdjęciaz wizyty wPolsce w roku 1957 północnokoreań-skiego dyktatora Kim Ir Sena (to dziadek obecnego władcy kraju, Kim Dzong Una). Wnuczek się do nas szczęśliwie nie wybiera, dziadek przyjechał do Warszawy, bo szukał wsparcia w ekwilibrystyce politycznej związanej z konfliktem między jego wielkimi sojusznikami, ZSRR i Chinami. Wyniki rozmów nie zadowoliły Kim Ir Sena. Obrażony, zarządził aby odesłano do kraju koreańskie sieroty, którymi zaopiekowali się Polacy podczas wojny Północy z Południem. Zdjęcia wykonano tuż po przyjeździe Kima do polskiej stolicy. W wielkiej czarnej limuzynie ZIS110 usadzono go zapewne obok ówczesnego przewodniczącego Rady Państwa Aleksandra Zawadzkiego. Z tyłu, na tle drewniano-barakowej zabudowy widać nieco mniejsze limuzyny ZIM dla reszty polskich i koreańskich dygnitarzy. Mnie jednak na tych fotografiach najbardziej zainteresowały motocykle eskorty honorowej. Mało kto zdołałby je zidentyfikować. Ba - niewiele osób wie że w ogóle istniały. Ja pamiętam je z polskich dróg. Produkowane były w Niemieckiej Republice Demokratycznej, a nazywały się... Odpowiedź nie jest prosta i wiąże się z powojenną historią kraju za naszą zachodnią granicą. tował znacznie mniej niż samochód IFA F8, który wcale nie jeździł szybciej. Eksportowano go też na Zachód, jednak pod marką Simson 425, bo nazwa AWO źle się tam kojarzyła. * * * W roku 1951 władze ZSRR przekazały władztwo nad fabryką rządowi Niemieckiej Republiki Demokratycznej ale nazwa AWO pozostała na znaku firmowym aż do roku 1957, gdy zastąpiła ją historyczna marka Simson Suhl. Dwa lata wcześniej pojawił się model motocykla, który z poprzednikiem, nadal zresztą wytwarzanym, miał wspólny jedynie silnik, o nieznacznie (do 14 KM, później do 15,5 KM) zwiększonej mocy. Pierwsze jego partie, które trafiły do Polski miały jeszcze zapewne na zbiornikach paliwa emblemat z literami AWO, bo nawet po zmianie marki motocykl nazywano u nas potocznie „AWO Sport". 0 ile AWO 425 Tourist należał pod względem konstrukcji 1 wyglądu do epoki przedwojennej, to Simson 425 Sport mógł się kojarzyć, podobnie zresztą jak nasz Junak M-07, z motocyklami brytyjskimi z lat 50. Miał m.in. zawieszenie tylnego koła na wahaczu z tłumieniem olejowym i hamulce z pełnopiastowymi bębnami oraz dwuosobową kanapę zamiast osobnych siodeł. O jego jakości świadczy fakt, że do dziś sporo Simsonów 425 Sport przetrwało w dobrej kondycji. Należą do cenionych oldtimerów. A o losach fabryki w Suhl przesądziła polityka. Na najwyższych szczeblach partyjno-państwowych ustalono, że motoryzacja NRD będzie się rozwijać w oparciu o silniki dwusuwowe. Piękna dwieście pięćdziesiątka Simsona nie mieściła się w tych ramach. Produkcję zlikwidowano w roku 1961 po wyprodukowaniu ponad200 tysięcy motocykli. Na otarcie łez pozostawiono fabryce w Suhl wyrób motocykli i skuterów z silnicz-kami o pojemności 50 cm sześć. Oczywiście dwusuwowymi. Marka Simson przetrwała do roku 2003. Awtowelo, AWO, Simson i historia najnowsza * * * W roku 1856 Moses i Loew Simsonowie kupili od niejakiego Heinricha Hammera fabrykę metalową w Suhl w Turyngii. Przez kilka dziesięcioleci bracia Simson i ich potomkowie produkowali najróżniejszą broń palną, a pod koniec XIX wieku także rowery i bryczki. W roku 1911 w Suhl powstał pierwszy samochód marki Simson. Rozwój produkcji motoryzacyjnej przerwała pierwsza wojna światowa. Wznowiono ją w roku 1922. Głównym konstruktorem samochodów został inżynier Paul Henze, pracujący wcześniej dla firm Steiger i RAF. W ofercie Simsona znalazł się m.in. reprezentacyjny model Supra z silnikiem V8 o mocy 90 KM produkowany w latach 1931-34. Po objęciu władzy przez Hitlera „niearyjscy" właściciele fabryki zostali odsunięci. Szczęśliwie udało się im opuścić III Rzeszę. Objęta zarządem państwowym firma nosząca teraz nazwę BSW (Berliner Suhler WafFenfabrik) otrzymała w 1939 roku imię nazistowskiego bohatera Wilhelma Gustloffa. Obok broni palnej, głównie wojskowej, produkowała lekkie motocykle BSW z silnikami Sachsa o poj. 98 cm sześć. Do roku 1940 powstało ich 4,5 tys. Trzeciego kwietnia 1945 roku miasto Suhl zajęły oddziały 3. Armii USA generała George'a Pattona. Pierwszego lipca Amerykanie jednak odeszli, a dwa dni później Turyngia weszła w posiadanie Armii *-> Simson 425 Sport nie był kopią żadnego z modeli BMW choć jego silnik wzorowano na jednostce napędowej R-25. W oznaczeniu 425 zaszyfrowano: 4 suwy, 250 cm sześć, pojemności Czerwonej. Pracownicy dawnej fabryki Simsona zajęli się naprawami sprzętu domowego i rolniczego, ale w marcu 1946 wojska okupacyjne rozpoczęły demontaż i wywózkę maszyn i wyposażenia. Zanim fabrykę wcielono do sowieckiego przedsiębiorstwa SAG Awtowelo Moskau, razem zresztą z zakładami BMW w niedalekim Eisenach i kilkoma jeszcze przedsiębiorstwami branży motoryzacyjnej, głównie z Turyngii, z hal fabrycznych znikły cztery tysiące obrabiarek. Pozostałe 1200 maszyn miało posłużyć do produkcji rowerów i broni myśliwskiej, a z czasem także motocykli. Za wzór do budowy prototypów służył przedwojenny BMW R23 oraz produkowany w Eisenach nieco nowocześniejszy model R25. Pierwsze trzy prototypy nowego motocykla AWO (oznaczenie nawiązywało do nazwy Awtowelo) były gotowe latem 1949 roku. Podobnie jak BMW R23 nie miały resorowania tylnego koła, co było już wówczas anachronizmem, więc w wersji produkcyjnej zastosowano tzw. zawieszenie suwakowe, wzorowane na sowieckim ciężkim motocyklu M-72, który z kolei był kopią przedwojennego BMW R-71. * * * Produkcję AWO 425 rozpoczęto w roku 1950. Motocykl stał się towarem atrakcyjnym i poszukiwanym, bo uchodził za klon BMW. Miał bardzo elegancko wykonany czterosu-wowy, gómozaworowy silnik 0 pojemności 250 cm sześć. 1 mocy 12 KM (wówczas nie było to wcale mało!) czterobie-gową skrzynię i napęd za pośrednictwem wałka, a nie łańcucha. Jakość wykonania uznawano za doskonałą, choć fabryka - jak to w kraju budującym socjalizm - miała wielkie kłopoty z kooperantami. Dostępna była nawet wersja z wózkiem bocznym produkcji prywatnej firmy Stoye z Lipska, z którym motocykl rozpędzał się tylko do 85 km/godz. (solo -105 km/godz.) ale kosz- 10 Ogłoszenia drobni Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 28-29.09.2019 Drobne Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Przez internet: ogloszenia.gratka.pl W Biurze Ogłoszeń: Oddział Kosza ul. Mickiewicza 24.75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516.347 3511.347 3512, fax 94 347 3513 Oddział Słupsk: ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 Oddział Szczecin: ul. Nowy Rynek 3,71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67, fax 91433 48 60 RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH: NIERUCHOMOŚCI i HANDLOWE MOTORYZACJA ■ FINANSE/BIZNES ■ NAUKA ■ PRACA i ZDROWIE i USŁUGI i TURYSTYKA i BANK KWATER i ZWIERZĘTA i ROŚLINY, OGRODY i MATRYMONIALNE i RÓŻNE i KOMUNIKATY (ŻYCZENIA /PODZIĘKOWANIA i GASTRONOMIA i ROLNICZE i TOWARZYSKIE ogloszenia.gratka.pl Nieruchomości MIESZKANIA-KUPIĘ GOTÓWKA.1-4 pok.Słupsk, 608723461 SŁUPSK.KUPIĘ 1- 2 -pok. 500218503. MIESZKANIA 00 WYNAJĘCIA 2 pokoje,K-lin,Zwycięstwa, 886473593 2-POKOJOWE koło Emki, 506 392 019 DO wynajęcia 3-pokojowe na wsi, 785-901-949 KAWALERKA, Centrum. 602631869 gk POKÓJ 1-osobowy, tel. 608-534-853 POKÓJ studentom,882-265-130 POKÓJ w domku. Tel. 515-556-834 GK. MIESZKANIA-ZAMIENIĘ ZAMIENIĘ 3-pokojowe na dwa mniejsze w Koszalinie,694-959-225 ZAMIENIĘ kawalerkę 34 m w Łodzi na podobne w Koszalinie,tel.882178160 DZIAŁKI, GRUNTY SPRZEDAM DĘBNICA Kaszubska ul. Kamienna 1109 m2, pilnie! tel. 886-377-688. GARAŻ w domku,535-025-209 Handlowe MATERIAŁY BUDOWLANE ZIEMIA pod trawnik, kamień do drenażu, piasek płukany, pospółka (Koszalin i okolice) teł. 94 3140084 MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO komink opałowe 601220328 KOMINEK, opał, gałęziówka 792669632 PIEC węglowo-drzewny tanio 787-893-772 PODGRZEWACZ wody 140 L elektr. tanio 787 893-772 ZŁOM kupię, potnę, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135. najchętniej wybierane biuro nieruchomości ZAMIANY (niskie koszty) zamień swoje mieszkanie na inne, odpowiednie dla Ciebie (obok Związkowca) tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl 2 pok. duże ustawne Na Skarpie tylko 203 000,- I piętro, loggia rej. Sikorskiego 143 900,- v r I piętro duże 2 pok. Nasz Dom 245 000,- Motoryzacja OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup- każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 Absolutny Autoskup, 728773160. AUTA i busy kupię, 504-672-242 AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całych i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. AUTOKASACJA, Świeszyno, skup całych i powypadkowych, 608421479 BLACHARSTWO-LAKIER., 692-622-864 NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975 Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI KREDYT 50 000 zł, rata 572, 730 809809 KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. POŻYCZKI z dowozem -pierwsza za darmo tel 511-030-295 UPADŁOŚĆ konsumencka 943473286. ZATRUDNIĘ ELEKTRYK tel. 502-490-970. GK FACHOWCÓW elewacje, 792669632 FIRMA DOMAR Tatów zatrudni na umowę o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy kosztorysanta robót wod.-kan-gaz, i drogowych z doświadczeniem w kosztorysowaniu i przygotowywaniu ofert Oferty prosimy przesyłać: jolanta.czupajlo@ domar-k.pl Tel. 94 316-09-43 FIRMA DOMAR Tatów zatrudni operatora koparki Oferty prosimy przesyłać:tomasz.dorszynski@ domar-k.pl Tel.664-410-796 FIRMA DOMAR w Tatowie zatrudni: kierownika robót elektrycznych Oferty prosimy przesyłać: jolanta. czupajlo@domar-k.pl Tel. 94 316-09-40 HOTEL **** Mielno zatrudni na stałe pracowników gastronomii kucharz, kelner. Oferujemy pracę w zgranym zespole, atrakcyjne wynagrodzenie podstawa + prowizja. 607700285. KIEROWCA kat. D 505-406-909. gk MALOWANIE, DOCIEPLENIA -Niemcy- praca od zaraz. Telefon: 774270543 lub 662187368. Cert. 9875 OPIEKUNKI do Niemiec tel. 730497770 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! PRACA BELGIA dla pracowników ogólnobudowlanych, tel. +32486486520 PRACA w Niemczech przy produkcji okien PVC, gwarantowane zakwaterowanie oraz przejazdy, tel. 786865627, CV: dąbrowską® dobreokna.com PROBIT SP.C. W KOSZALINIE POSZUKUJE SERWISANTA-WDROŻENIOWCA. OFERTY PROSIMY WYSYŁAĆ NA ADRES cv@probit.pl PRZYJMĘ pracownika z prawem jazdy,znajomość prac budowlanych mile widziana, 606-879-747. Firma AGIL poszukuje do pracy na terenie Niemiec: Oferujemy: umowę na czas nieokreślony, bardzo dobre warunki płacowe, darmową naukę języka niemieckiego, pełny pakiet soqalny, zakwaterowanie Kontakt: teL 513 997 889, artureaHek@gmaU.CDm http://www.agil-persorBlservice.de SZUKAM PRACY PODEJMĘ opiekę nad osobą starszą. Posiadam referencje i doświadczenie, tel.726-885-942 Zdrowie ! 515417467 Ginekolog farmakologia ALKOHOLIZM - esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. Usługi 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 PRALKI, urządzenia elektr., gastronomia. Chłodnictwo. 507-380-118. mmiumuuum BALUSTRADY bramy 602 825 699. CYKLINOWANIE bezpyłowe, lakierowanie,olejowanie, strukturyzacja 696-727-338 DACHY- dekarstwo 94/3412184 Stany surowe 94/3412184 Suche zabudowy 94/3412184. aktualne z catei I >l' .Ki PŁYTKI układanie- prof. 508011742. I GAZOWE -urządzenia, naprawa/ wymiana 606-579-846 GK HYDRAULICZNE, tel. 607-703-135. PORZĄDKOWE SPRZĄTANIE strychów, garaży piwnic, wywóz starych mebli oraz gruzu w big bagach, 607-703-135. PUCE/ELEWACJE i remonty,792669632 ŚCINKA Drzew/Niwelacja, 792669632 Różne DETEKTYW-KOSZALIN.PL 602601166 KILKADZIESIĄT TYSIĘCY ZŁOTYCH zapłacę za zbiór znaczków CHINY 1949-68. TEL: 606 518 273. STARE książki- skup, 881-934-948 Rolnicze KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 602 811423. PŁODY ROLNE KUPIĘ grykę tei 604250237 KUPIĘ peluszkę i wykę tel 604250237 Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK ATRAKCYJNA dla dojrzałych 661177611 OBWIESZCZENIE Sędzia-Komisarz postępowania upadłościowego Tadeusza Banasia, sygn. akt VII GUp 24/11, zawiadamia, że syndyk ukończył opis i oszacowanie nieruchomości wchodzącej w skład masy upadłości położonej w Darłowie. Zarzuty na opis i oszacowanie wnosi się do Sędziego-Komisarza w terminie tygodnia od dnia obwieszczenia. wwwgp2&pl: wwwgk24.pt; wwwgs24.pl Prezes oddziału Polska Press Piotr Grabowski Redaktor naczelny Krzysztof Nałęcz Zastępcy YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reklamy Ewa Żelazko, tel. 94 34735 27 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor działu marketingu Robert Gromowski, tel. 94 3473512 Prenumerata, tel 94 340U14 Głos KoszaHski-wwwgk24.pl ul. Mickiewicza 24,75 004 Koszalin.tel. 94 34735 99, fax 94 347 35 40, tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl Głos Pomorza-wwwgp24.pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Stupsk, tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104, tel. reklama 059 848 8101, reklama.gp24@polskapress.pl Głos Szczeciński - wwwgs24.pl ul. Nowy Rynek 3. 70-533 Szczecin. tel. 9148133 00. fax 91433 48 54, tel. reklama 9148133 92, ODDZIAŁY Kołobrzeg ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg, tel. 94 354 50 80, fax 94 3527149 Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 3748818, fa* 94 374 23 89 Stargani ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard, tel. 91578 4728, fax 9157817 97, reklama tel. 91578 47 28 ©® - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pl/tresci,www.gs24.pl/tresci, i wzgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa Nakład Kontrolowany ZKDP POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45,02-572 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Swiąder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Pazio tel. 22 20144 38, joanna. pazio@polskapress.pl Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 11 Heynen mógł pomóc siatkarzom Tomasz Bifiński tomasz.bilinski@polskapre5s.pl Siatkówka -Nie ma mowy o dawaniu komukolwiek odpoczynku. Musimy ratować honor-podkreśłił przed meczem Połski o brązowy medal mistrzostw Europy były mistrz ofimpęski i świata Zbigniew Zarzycki. W czwartek nic nie układało się po myśli reprezentacji Polski. Nasz hymn w Arenie Stożice w Lublanie został przerwany popierwszej zwrotce, co wyprowadziło z równowagi Vitala Heynena po raz pierwszy. Później dawali mu się we znaki sędziowie, podejmując nie tyle kontrowersyjne decyrje, co błędne. Świadczą o tym powtórki, z których arbitrzy nie chcieli skorzystać. Można dziś pisać, że jeden czy dwa punkty były Iduczowe dla wyniku seta. Jednak biało-czerwoni wstarciu ze Słowenią zagrali poniżej możliwości, co przyznawali po przegranym 1:3 spotkaniu. - Te mistrzostwa Europy do półfinału dla naszej drużyny nie były wyzwaniem. Zresztą półfinał też nie był porywający. Panował w nim bałagan i niestety nie widziałem, kto jest mistrzem świata - stwierdził Zbigniew Zarzycki, mistrz olimpijski z 1976 r. i mistrz świata z 1974 r. - Jak oglądam mecz piłki nożnej igrawnimCristianoRonaldoczy Leo Messi, to widzę różnicę. Biorą piłkę, mijają trzech, mimo że ich kopią, to wstają, otrzepują sięigrajądalej, często przesądzając o losach spotkania. Słyszałem w mediach, że kimś takim miał być Wilfredo Leon, a w pamięci została mi końcówka pierwszego seta. Choć absolutnie nie krytykuje ani nie mam pretensji do niego czy innego zawodnika. Wszyscy zawiedli jako zespół, na czele z trenerem, który powinien reagować - dodał doświadczony szkoleniowiec. Poza tym Leon w dalszej części spotkania był najlepszym graczem, choć jak każdy powinien zagrać lepiej. Jego problem polegał też na tym, że jakby - Zamiast kłócić się z sędzią czy klęczeć przed laptopem, Heynen powinien reagować na kiepską grę - mówi Zarzycki ospały był rozgrywający Fabian Drzyzga. Choć w przyjęciu Polakom daleko było do ideału, to wwieluakqach podejmował złe decyzje albo wystawił niedokładnie. W efekcie Leon, Maciej Muzaj czy Michał Kubiak często byli blokowani. Niezwykle rzadko zespół Heynena grał środkiem - ani razu nie zaatakował Piotr Nowakowski! -1 gdzie był trener? Nie widział tego? To co on oglądał na swoim laptopie? Może jakiś haker z innego kraju się włamał i przekłamywał informacje? Reprezentacja Polski ostatni r; - żartował Zarzycki. - Po to jest trener, żeby podpowiadał drużynie, mówił, co robić i tak dalej. Wszystko po to, by osiągnąćsuk-ces. Zawodników nie ma co winić, chyba że wiedzieli, jak mają grać, a robili co innego. A przecież każdy, niezależnie od doświadczenia, może nie poradzić sobie ze stresem. Wtedy potrzebna jest pomoc. Zmiana, spojrzenie z boku, wytłumaczenie, że nie ma co panikować, aspokojnierobićswoje. Tymczasem nie widziałem żadnej idei w naszej grze - dodał. medal mistrzostw Europy - bra Tylko jeden set nie zakończył się na przewagi, a różnicą trzech punktów. W całym meczu Polacy przegrali94:99. Różnicapię-ciu punktów była też w błędach własnych. Mistrzowie świata popełnili ich 33, a rywal 28. Do tego niewykorzystywanie kontr. - Każdy chce być najlepszy, a zapomina, że można nim być, idąc prostą drogą. Leon atakował 34 razy, ale ile z tego w momencie, gdy faktycznie warto było? Bawiliśmy się rozgrywaniem, a nie mieliśmy na nie pomysłu. Rolą trenera jest wtedy pokiero- >wy - zdobyła w 2011 roku wać grą drużyny, a nie kłócić się zsędzią czy klęczeć przed laptopem. Oczywiście analiza też jest ważna, ale podczas przerw nie widziałem, żeby Heynen żył jak w innych meczach, czy tak jak trener Słoweńców Alberto Giuliani. Gdy Matji Gaspa-riniemu nie szło, to został zmieniony, a po jakimś czasie próbowany. Pod tym względem Heynena jakby niebyło - ocenił trzykrotny uczestnik igrzysk olimpij -skich. Przed Polakami ostatni mecz mistrzostw Europy. W sobotę za- grają w Paryżu (gdzie dotarli czarterem w piątek) z przegranym spotkania Francja - Serbia (zakończył się po zamknięciu wydania). Jak zapowiadają, zrobią wszystko, żeby zturniejunie wracać bez niczego. Kilka dni później ruszą do Japonii na Puchar Świata, który rozpocznie inna grupa siatkarzy pod wodzą Jakuba Bednaruka. - Od 20 lat mamy taką siłę, że Polska w każdej imprezie po-winna być na podium. W sobotę gramy o medal mistrzostw Europy. Nie ma mowy o dawaniu komuś odpoczynku. Trzeba ratować honor. Chyba że któryś z graczy powie trenerowi, że nie czuje się na siłach. A tak to ma zagrać zespół, by wygrać. Na razie z obecnym trenerem nie osiągnęliśmy niczego ponad to, co wygraliśmy zpoprzednimi. Heynen nie objął drużyny z przypadku, a mistrzów świata. Powinniśmy rozdawaćkarty. Tymczasem mamy powtórkę z rozrywki, czyli sukces w pierwszym roku i kłopoty w drugim. Pytanie, czy będzie wstanieodbudo-wać zaufanie. Spodziewałem się, że spokojnie zostaniemy mistrzami Europy, bo nikt nie ma najprostszych elementów typu przyjęcie i zagrywka tak dobrych, jak my. Do tego musimy dołożyć inną mentalność, ale na razie niestety nie widać, żeby trener doszedł do rdzenia prawdy- analizował były trener kadry.©® Metnostwa Europy: Meaotizecie miejsce; Polska - Francja/Serbia (sobota, godz. 18, transmisja TVP1,7VP Sport, Polsat Sport, Super Polsat). Rnafc Słowenia - Franqa/Serbia (niedziela, godz. 1730, Polsat Sport). Walka o medale. Ruszyły lekkoatletyczne mistrzostwa świata Lekkoatletyka Od piątku polscy lekkoatleci walczą o medale mistrzostw świata w Doha. Już w ten weekend biało-czerwoni będą mieli na to kilka okazji. Dwa lata temu w Londynie reprezentacja Polski zdobyła osiem medali mistrzostw świata - złote wywalczyli Anita Włodarczyk (rzut młotem) i Paweł Fajdek (rzut młotem), srebrne - Piotr Lisek (skok o tyczce) i Adam Kszczot (bieg na 800 m), brązowe - Malwina Kopron (rzut młotem), Kamila Lićwinko (skok wzwyż), Wojciech Nowicki (rzut młotem), a także kobieca sztafeta 4X400 m w składzie: Aleksandra Gaworska, Justyna Święty-Ersetic, Małgorzata Hołub-Kowalik, Iga Baumgart-Witan, Patrycja Wyciszkiewicz i Martyna Dąbrowska. Wtedy te osiem krążków dało nam ósme miej - Adam Kszczot liczy na zdobycie upragnionego złota na MŚ sce w klasyfikacji generalnej imprezy. W Doha sportowcy będą musieli sprostać bardzo trudnym warunkom pogodowym. Na starcie zawodów temperatura odczuwalna wynosi ponad 40 stopni Celsjusza, ale musimy pamiętać o wilgotności powietrza. Na stadionie mamy jednak aż 16 stopni mniej - organizatorzy płacą za chłodzenie powietrza aż l min euro. - Różne rzeczy mogą się dziać, jeśli organizatorzy mocno podkręcą klimatyzację. Koło jest ustawione blisko wentylatorów. Jeśli podmuchy z nich będą odczuwalne, to możemy mieć naprawdę ciekawe wyniki -zapowiada dyskobol Piotr Małachowski. - Na zewnątrz będzie 38-40 stopni Celsjusza, a na stadionie tylko 23. Nie trzeba być sportowcem, żeby sobie wy-obrazić, że to może rodzić problemy - zwraca uwagę trener Anity Włodarczyk Krzysztof Kaliszewski. Naszej królowej młota zabraknie jednak na mistrzostwach - musiała zrezygnować ze startu z powodu trwającej rehabilitacji po koniecznym zabiegu, ale biało-czerwoni wciąż mają wiele szans medalowych. Na pewno powalczą o nie inni młociarze i mło-ciarki: Paweł Fajdek, Wojciech Nowicki i Joanna Fiodorow. Choć w tym gronie była też Malwina Kopron, która w piątek... nie przebrnęła kwalifikacji. Miejsce na podium jest też celem „aniołków Matusiń-skiego", czyli polskiej kobiecej sztafety 4x400 m. Z nadziejami patrzymy na Liska, rekordzistę Polski w skoku o tyczce, oraz na kulomiotów Michała Haratyka i Konrada Bukowieckiego. Niespodzianki w biegach indywidualnych mogą sprawić Marcin Lewandowski, Justyna Święty-Ersetic i płot-karka Karolina Kołeczek. W sobotę w kwalifikacjach wystąpi duża część polskich pretendentów do medali. 0 godz. 15.15 dzień rozpoczną Małachowski, Robert Urbanek 1 Bartłomiej Stój. Do tej pory Małachowski trzykrotnie zdobywał medale MS, w tym złoty w 2015 r. w Pekinie. Następnie na bieżni pobiegną Ewa Swoboda (100 m) i Kszczot (800 m). Swoboda powalczy o półfinały, które odbędą się już w niedzielę. Jeśli wszystko pójdzie po jej myśli, to jeszcze tego samego dnia pobiegnie w finale. Kszczot natomiast walczy o medal, którego brakuje w jego niesamowitej gablocie. Polak zdobył praktycznie wszystko oprócz złota mistrzostw świata. Jego potencjalny półfinał również odbędzie się w niedzielę. W sobotę kwalifikacje rozpoczną też nasi tyczkarze: Lisek, Paweł Wojciechowski i Robert Sobera. Każdy z nich ma już na koncie złoty medal na wielkiej imprezie, ale tylko Wojciechowski może pochwalić się mistrzostwem świata (2011 rok). W sobotę w finale wystąpi zatoFiodorow. W sobotę zobaczymy również Annę Sabat w półfinale biegu na 800 m. Transmisje w TVP Sport. ©® filip bares mm Piątek-godz J4.00 multimulti 2.8,10.12.30,35,40,44,45,48,49, 56.57,60,61,63,69.70,75.78 plus 60 kaskada 1,3,5,6,7,10,13.16.17,21,23,24 Czwartek-godz. 2L40 multi multi 1.12,14,17.19.22.24,29,32,37,40. 48,49,58.62,63,64,72,74,76 plus49 kaskada 2,3,6,7,11.12,15,19.21.22.23,24 ekstra pensja 3,8.16.24,35+1 ekstra premia 8,14.20.23.28+4 lotto 4.8,24,27,30.33 lotto plus 6,7,14,19,37,44 mini lotto 14,15,25,27,28 multi multi - godz. 14.00 5,11,13,15,19,22.24,25,35,37,38, 43,45,47,50,55,57,58,63.76 plus 11 kaskada 3,4.5,8,9,11,16,17,18,19,21,22 (sten) 12 Sport Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28 29.09.2019 ■maaaiaa Mika nożna Czwarta liga pomorska Tym razem nasze czwartoligowe drużyny piłkarskie zagrają między sobą w sobotę (28 września) 0 godz. 16.1 tak w 9. kolejce rundy jesiennej zmierzą się: w Słupsku Gryf - Jantar Ustka (stadion przy ul. Zielonej), w Lęborku Pogoń -Lipniczanka Lipnica (stadion przy ul. J. Kusocińskiego). (fen) PUkanośna Słupska klasa okręgowa Spotkania - sobota (28.09): Anioły Garczegorze - Chrobry Charbrowo (godz. 12, sztuczne boisko przy ul. J. Kusocińskiego w Lęborku), Bytovia II Bytów - Sparta Sycewice (14, sztuczne boisko przy ul. A. Mickiewicza), MKS Debrzno - Zawisza Borzytuchom (16), Sokół Wyczechy - Start Miastko (16); gry - niedziela (29.09): Barton Barcino - Echo Biesowice (zmiana miejsca 1 godziny, bo w czwartkowe popołudnie komisja do spraw licencji klubowych wyraziła zgodę na rozgrywanie meczów już w Barcinie, zamiast o 13 będzie o 12), Jantaria Pobłocie - Myśliwiec Tuchomie (13), Kaszubia Studzienice - Piast Człuchów (13), Karol Pęplino - GTS GR Bieliński Czarna Dąbrówka (16). (fen) ?'Hku mtżna Słupska klasa A Mecze - grupa I - sobota: Sokół Szczypkowice - KS Włynkówko (godz. 16), Garbarnia Kępice - Błękitni Główczyce (17); niedziela: KS Damnica - Szansa Siemianice (14), Wybrzeże Objazda - Słupia Charnowo(14), Pomorze Potęgowo - Stal Jezierzyce (15), RowokółSmołdzino - Unison Machowino (16), Polonez Bobrowniki - Słupia Kobylnica (16, Damno). Spotkania - grupa II - sobota: Sparta Konarzyny - Brda Przechlewo (16.30); niedziela: Magie Niezabyszewo - Grom Nakla (13.30), Dolina-Speranda Gałąźnia Wielka - Victoria Dąbrówka (14, Niepoględzie), Skotawa Budowo -Zenit Redkowice (14), LKSŁebunia - Leśnik Cewice (14), Arkonia Pomysk Wielki - Czarni Czarne (15), Pogoń II Lębork - Orkan Gostkowo (16, sztuczne boisko przy ul. J. Kusocińskiego). (fen) PiBatnożna Słupska klasa B Spotkania - grupa I - sobota: Sokół Kuleszewo - KS II Damnica (godz. 17); niedziela: Granit Kończewo -Skotawia Dębnica Kaszubska (13), KS Zaleskie - Gryf II Słupsk (14), Start Łebień - Diament Trzebielino (17). Mecze - grupa II - sobota: Urania Udorpie - WKS Nożyno (16), Piast II Człuchów - SSPN Malczkowo/Łupawa (16, OSiR przy ul. Szkolnej); niedziela: Granit Koczała - Lider Rychnowy (14), Błękitni Motarzyno - GKS Kołczygłowy (15.30), Kaszubia II Studzienice-Baza 44 Siemirowice(16). (fen) W niedzielę do Bytowa zawita lider z Łęcznej Bytowski gracz Piotr Giel (przy piłce) grał 90 minut w Krakowie PSkanoćna -Miga Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz@polskapress.pl W niedzielę (29.09) o godz. 17 na stadionie przy ul. A. Mickiewicza w Bytowie dojdzie do interesującej konfrontacji piłkarskiej. Bytovia (15 punktów) podejmować będzie aktualnego lidera drugoligowych zmagań, a jest nim Górnik Łęczna (21 punktów). Przypomnijmy, że w środę obydwie drużyny rozgrywały swoje mecze pucharowe i zakończyły je zwycięstwami. Bytovia w Krakowie pokonała drugoligową Garbarnię 2:1. Dodajmy, że tym spotkaniu po raz setny w roli pierwszego szkoleniowca Bytovii wystąpił Adrian Stawski (rocznik 1978), który Czarne Wilki prowadzi od 20 marca 2017 r. Jego dotychczasowy bilans to: 31 zwycięstw, 32 remisów i 37 porażek. W sezonie 2017/2018 pod wodzą Stawskiego Bytovia awansowała do 1/4 finału Pucharu Polski. Powtórka byłaby mile widziana i tego życzymy. Z kolei Górnik miał łatwiejszą przeprawę pucharową, bo grał w Słupsku z czwartoligowym Gryfem i zwyciężył 3:1. Tej jesieni drużyna z Łęcznej zaliczyła pięć gier wyjazdowych w rywalizacji o drugoligowe punJkty. Nie poznała w nich goryczy porażki. Górnik zanotował 3 zwycięstwa i 2 remisy. Czy bytowianie znajdą sposób na górników, by popsuć im statystykę? Wszystko jest w nogach i głowach piłkarzy Bytovii, którzy mają następujący bilans domowy: trzy zwycięstwa, jeden remis i jedna porażka. Beniaminek okazał się za słaby dla wicemistrza semssummy Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz@polskapress.pl W trzeciej serii Lotto Superligi lęborski Poltarex Pogoń u siebie podejmował Dekorglass Działdowo. Niespodzianki nie zanotowano, bo beniaminek z Lęborka okazał się za słaby dla faworyta, czyli aktualnego wicemistrza Polski i przegrał 1:3. Czwartkowy mecz pingpongowy rozpoczął się od zwycięstwa miejscowego zawodnika Bogusława Koszyka, który po bardzo dramatycznym boju pokonał Pawła Fertikowskiego 3:2. Warto dodać, że po dwóch setach lęborczanin przegrywał już 0:2. Jednak determinacja i wola walki zadecydowały o tym, że to Koszyk po pięcio-setowej grze odszedł od stołu jako zwycięzca. I to był jedyny optymistyczny akcent rywalizacji o superligowe punkty. Niestety, w następnych pojedynkach gra lęborskich pin-gpongistówbyłazasłabana zagranicznych zawodników z Działdowa, którzy wysoko plasują się na listach światowych rankingów. Zapis gier w meczu Poltarex Pogoń - Dekorglass: 1:0 - B. Koszyk - P. Fertikowski 3:2 (14:16, 6:11, 11:8,| 11:8, 13:11); 1:1 - Marek Prądzinski - Wei Shihao 0:3 (9:11, 3:11, 6:11); 1:2 - Adam Dosz-WangYang 0:3 (8:11, 3:11, 4:11); 1:3 - Koszyk - Shihao 0:2 (7:1115:11). W niedzielę (29.09) czwarta kolejka. Poltarex Pogoń czeka wyjazd do Bygdoszczy. Zooleszcz Gwiazda jest faworytem w potyczce z lęborczanami. Bogusław Koszyk jest liderem lęborskiej ekipy Poltarex Pogoń z Cracovią PSkanożna-IWolotek Pucharlhtiski Jarosław Stencel jaroslaw.stencel@polskapress.pl Los uśmiechnął się do piłkarzy Bytovii Bytów. W II rundzie drugoligowcy zagrają z renomowanym zespołem z Ekstraklasy - Cracovią Kraków. Zespół ten zajmuje obecnie 5. miejsce w najwyższej klasie rozgrywkowej. Będzie to pierwszy w historii mecz pomiędzy tymi zespołami. Przypomnijmy, że Bytovia w 1 rundzie pokonała w Krakowie Garbarnię (U liga) 2:1. Z kolei Cracovia przed własną publicznością wygrała z Jagiellonią Białystok 4:2. Z kolei pogromca Gryfa Słupsk, który wygrał w Słupsku 3:1 - Górnik Łęczna ponownie spotka się z zespołem z niższej ligi. Łęcznianie zagrają na wyjeździe z Ill-ligo-wym Rekordem Bielsko-Biała. Gryf Wejherowo został ukarany przez Komisję Dyscyplinarną Polskiego Związku Piłki Nożnej za zachowanie chuliganów podczas meczu z Lechią Gdańsk w I rundzie Totolotka Pucharu Polski. Fani Gryfa użyli rakietnic i jedna z rac poleciała tuż obok Zlatana Alomerovicia, bramkarza biało-zielonych. Zespół ten nie zagra w przyszłych rozgrywkach pucharowych. Wyniki środowe i czwartkowe I rundy Totolotek Pucharu Polski: Unia Skierniewice - Piast Gliwice 1:5 po dogrywce, Puszcza Niepołomice - Legia Warszawa 0:2, Odra Opole -Arka Gdynia 1:0, Pogoń Siedlce - Podbeskidzie Bielsko-Biała 1:0, GKS 1962 Jastrzębie - Bruk-Bet Termalica Nieciecza 1:0, Chojniczanka Chojnice - Raków Częstochowa 0:1, GKS Katowice - Warta Poznań 0:0 karne: 5:3, Zagłębie Sosnowiec - ŁKS Łódź 0:3, GKS Bełchatów - GKS Tychy 0:2, Olimpia Grudziądz -Stal Mielec 0:3. Zestaw par 1/16 finału Totolotka Pucharu Polski: Stilon Gorzów Wielkopolski - Zagłębie Lubin, Rekord Bielsko-Biała -Górnik Łęczna, Widzew Łódź -Legia Warszawa, Błękitni Stargard - Sandecja Nowy Sącz, ŁKS Łódź - Górnik Zabrze, Radomiak Radom - GKS Tychy, Miedź Legnica - GKS 1962 Jastrzębie, Legia II Warszawa -Odra Opole, Pogoń Siedlce -Piast Gliwice, Resovia - Lech Poznań, Chełmianka Chełm -Lechia Gdańsk, Stal Stalowa Wola - GKS Katowice, Stal Mielec - Pogoń Szczecin, Stomil Olsztyn - Wisła Płock, Olimpia Elbląg - Raków Częstochowa, Bytovia Bytów - Cracovia. Mecze rozegrane zostaną 29 i 31 października. ©® Ostatnie rozdania i gry Przedostatni turniej w ramach IX Letnich Zmagań o Puchary Wójta Gminy Smołdzino w Brydżu Sportowym rozegrano w Emcew Słupsku. Wygrała słupska para w składzie Bogusław Dyk - Ryszard Konopka. Wsobotę (28.09) o godz. 10 zaplanowano ostatnie granie z tego cyklu. Zawody w Smołdzinie (GOK). (fen) Siatkówka W niedzielę turniej Energa Fair Play Ogólnopolski turniej piłki siatkowej Energa Fair Playo puchardy-rektora Zespołu Szkół Sportowych w Słupsku zostanie rozegrany w niedzielę (29.09) o godz. 10 w hali sportowej przy ul. St. Banacha 17 (dawne G-4). Grać będą: Energa Czarni Słupsk, Morena Miastko, MKS Koszalin, Gdyńska Akademia Siatkówki. Niedawno słupska drużyna kadetek Energa Czarni brała udział w turnieju w Miastku i tam zajęła trzecie miejsce, (fen) Poltarex Pogoń na jedenastym miejscu Inne wyniki gier w 3. kolejce Lotto Superligi sezonu 2019/2020: Kolping Frac Jarosław - Dartom Bogoria Grodzisk Mazowiecki 2:3, AZS AWFiS Gdańsk - Warta Kostrzyn 3:2, 3S Polonia Bytom -Olimpia Unia Grudziądz 3:0. Dwa mecze piątkowe: Dojlidy Białystok-Energa Toruń i AZS Politechnika Rzeszów - Zooleszcz Gwiazda Bydgoszcz zakończyły się po zamknięciu gazety i oddaniu jej do druku, (fen) 1. Dekorglass Działdowo 3 8 9-3 2. Kolping Frac Jarosław 3 7 8-4 3. Energa Toruń 2 6 6-0 4. Politechnika Rzeszów 2 5 6-2 5. Bogoria Grodzisk Maz. 3 5 8-7 6. Dojlidy Białystok 2 4 5-4 7. Zooleszcz Gwiazda Bdg. 2 3 4-3 8.3S Polonia Bytom 3 3 3-6 9. AZS AWFiS Gdańsk 3 3 5-8 10. Olimpia Unia Grudziądz 3 2 4-8 11. Poltarex Pogoń Lębork 3 1 3-9 12. Warta Kostrzyn 3 1 2-9 Punktacja: za zwycięstwo 3:0 i 3:1 wygrywająca ekipa otrzymuje 3 punkty, za wygraną 3:2 - 2 punkty, przegrywający zespół 1 punkt, za porażkę 0:3 i 1:3 zespół nie otrzymuje żadnego punktu. (fen) Sutszykówka Czarni przeciwko Nysie Interesująco powinno być w inauguracyjnym meczu I ligi koszykówki mężczyzn edycji 2019/20 w Słupsku. W sobotę (28.09) o godz. 18 miejscowi Czarni zaczną granie przeciwko Nysie Kłodzko (beniaminek). Kibiców zapraszamy do hali Gryfia przy ul. Szczecińskiej, (fen) Isekkttattetyka Przełaje w Lęborku W sobotę (28.09) odbędą się XXV Indywidualne Biegi Przełajowe o Puchar Grand Prix Lęborka. Początek o godz. 11 w lasku przy stadionie (ul. J. Kusocińskiego) w Lęborku, (fen) ijekktMtiktfyka Nadmorskie bieganie Bieg VI z MOWI zaplanowano w Ustce. Rywalizacja wsobotę (28.09). Biuro czynne będzie od godz. 8 (boisko Orilk przy ul. Grunwaldzkiej). 0 godz. 9 - biegi młodzieżowe: 9.30 - bieg amatorski i marsz nordic walking (5 km); 11 - bieg główny (10 km); 13 - podsumowanie imprezy, (fen) lekkttalietvk£ Spotkanie biegaczy Akcja „Biegam, bo lubię" w sobotę o godz. 9.30 na stadionie 650-le-cia przy ul. A. Madalińskiego w Słupsku. (fen) Lekkoatletyka 3. Słupski Półmaraton „Biegiem do Jantara" Impreza w niedzielę. Start (godz. 11) i meta na parkingu CH Jantar (ul. Kołobrzeska) w Słupsku. Dystans 21097 m. Wpisowe: indywidualnego zł, para 250 zł. (fen) magazyn KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 28 września 2019 r. Aktorka kocha swój zawód, ale niezbyt go szamije t, . wx .i. i \ %, . - \ Kosmetyki dla zwierząt r 0 i Kuna 02 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 28-29.09.2019 Anna Czerny-Marecka anna.marecka@pobkapress.pl SLOW FOOD-KIEDY JEDZENIE TO PRZYJEMNOŚĆ, ALE TEŻ ZDROWIE Ideologia slow food zdobywa coraz więcej zwolenników. Nie ma chyba osoby, która utożsamiałaby jej przeciwieństwo - fast food - z czymś zdrowym i wartościowym. Slow samo w sobie wyznacza tempo przygotowania oraz zjedzenia posiłku. Dzięki temu, że poświęcamy mu więcej czasu, wybieramy wyższej jakości składniki i są one bardziej różnorodne, dostarczamy sobie mnóstwa witamin. To również swojego rodzaju rytuał związany z jedzeniem. W końcu nie bez powodu mówi się, że jesteś tym, co jesz. O jedzeniu pod marką slow food przeczytacie dzisiaj na stronie 3. A na stronie 4 - temat hipochondrii. Co to jest i czy dotyczy właśnie ciebie? Choć często wywołuje śmiech i żarty, to może przerodzić się w coś niebezpiecznego dla naszej psychiki. Obecność niepoliczalnej masy mniej lub bardziej wiarygodnych informacji z zakresu medycyny w mediach internetowych, często służących nie tyle poradą, co będących zachętą do kupienia jakichś cudownych środków, na hipochondryków działa jak płachta na byka. Wpisują w wyszukiwarkę na przykład dłużej trwający katar, a wyskakują im nowotwory. Człowiek rozsądny w takim przypadku parsknie śmiechem, ale hipochondryk zapewne potraktuje to poważnie. A jego problemem nie jest jakiś wyimaginowany rak, tylko jak najbardziej rzeczywiste zaburzenie nerwicowe. Dla złapania oddechu proponuję przejść na dalsze strony i poczytać o ślubach i weselach. Nawet jeżeli was to bezpośrednio nie dotyczy, miło się czyta o takich wydarzeniach. Mamy z tej tematyki rozmowę z konsultantem ślubnym, przepisy na weselne potrawy i tort (nikt nie zabroni wykorzystać ich przy innych okazjach) i wskazówki modowe dla mamy panny młodej. Zapraszam do lektury. ZAPYTAJ LEKARZA Jak ważne jest karmienie piersią? Czy w przypadku wcześniaka jest nawet istotniejsze? LEKARZ RADZI: YA Ważne,aby Tj od pierwszych dni życia wzmacniać układ odpornościowy i chronić go przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi. Najważniejsze jest dostarczanie przeciwciał i innych czynników chroniących przed infekcjami, a te zawarte są w mleku mamy. Mleko mamy dla wcześniaka jest ważniejsze niż dla noworodka urodzonego o czasie. Pokarm kobiecy zawiera bardzo dużo składników aktywnych immunologicznie, dlatego ważne jest, aby dziecko urodzone przedwcześnie było karmione mlekiem mamy tak szybko, jak to jest możliwe. Początkowo może to być trudne, zarówno dla matki - pod względem technicznym i emocjonalnym, jak i dla dziecka - wcześniaki nie posiadają umiejętności jednoczesnego ssania, przełykania i oddychania. W pierwszych dniach życia mleko mamy może być podawane przez sondę, a na- wet palcem na wewnętrzną stronę policzków dziecka. Udowodniono, że ma istotne znaczenie w zapobieganiu zakażeniom i wpływa na rozwój motoryczny i intelektualny dziecka. Doktor Krystyna Bober-Olesińska W jaki sposób można skutecznie oczyścić organizm z toksyn. Jaka dieta się w tym przypadku sprawdzi? SPECJALISTA RA- DZI: Na samym po-Tj czątku muszę wyjaśnić, że wszelkie głodówki oraz tak zwane diety sokowe nie są dobrym wyborem. Faktycznie, w dzisiejszych czasach problemem jest duże zanieczyszczenie nie tylko powietrza, ale również żywności -na przykład poprzez stosowanie sztucznych nawozów. Do tego dochodzą różne dodatki, dzięki którym żywność może być dłużej przechowywana oraz łatwiejsza w przygotowaniu. Jest tego bardzo dużo i nasz organizm niekoniecznie sobie z tym radzi. Po pewnym czasie może się okazać, że tego typu jedzenie jest dla nas ciężkostrawne, zalega w na- szym przewodzie pokarmowym i wskutek tego zaczyna nam brakować błonnika. Postawmy na urozmaicone śniadania, lekko-strawne kolacje, posiłki na bazie kasz oraz warzyw. Jeżeli zdarza nam się podjadać między posiłkami, zdecydujmy się na potrawy, które będą bogate zarówno w cukry złożone, jak i dużo składników mineralnych i witamin. Ochotę na coś słodkiego zaspokoimy, zjadając na przykład kaszę z owocami. Tak naprawdę możliwości jest bardzo dużo - ważne, by po prostu zachować we wszystkim umiar. W okresie jesienno-zimowym świetnie sprawdzi się picie na czczo przegotowanej wody z dodatkiem naturalnego miodu i cytryny. Jeżeli od takiego napoju rozpoczniemy nasz dzień, to po pierwsze - wzmocnimy swoją odporność, a po drugie - usprawnione zostaną procesy trawienne. Kolejną ważną kwestią jest rozpoczęcie dnia od zdrowego śniadania - to podstawa, o której nie powinniśmy zapominać. Kamila Sobaś, ekspert do spraw żywienia W mojej rodzinie występują przypadki zachorowań na cukrzycę. Jak się przed nią ochronić? SPECJALISTA RADZI: Jednym z głównych X) przyczyn cukrzycy typu 2 jest otyłość, a ta bierze się z nadmiaru kalorii w naszej diecie. Dostarczamy je głównie przez wysokokaloryczne przekąski, takie jak słodycze, które nie zaspakajają naszego głodu, a mimo to są źródłem ogromnej ilości cukrów prostych i tłuszczów. Musimy zdawać sobie sprawę z mechanizmów zachodzących w naszym organizmie po spożyciu tego typu produktów. Nadmiernie zwiększa się wtedy stężenie glukozy we krwi, jak również insuliny -hormonu, który ma za zadanie obniżać glukozę. Jeśli jemy za dużo słodkich przekąsek, możemy łatwo zachwiać tę równowagę, nabawiając się insulinooporności. Ta leży u podstaw cukrzycy typu 2. Jednym z najlepszych sposobów zapobiegania otyłości jest stosowanie się do zasad zdrowego odżywiania, w tym głównie regularnego spożywania posiłków. Edyta Leźnkka, dietetyk kliniczny Z HISTORII 5**# Światowy Dzień Farmaceuty Światowy Dzień Farmaceuty obchodzony jest od 2010 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Farmaceutów Tureckich. Data obchodów upamiętnia powstanie Międzynarodowej Federacji Farmaceutycznej 25 września 1912 roku. Celem święta jest pokazanie pozytywnego wpływu farmaceutów na nasze zdrowie. Ogólnopolski Dzień Aptekarzy Święto Aptekarzy obchodzimy 26 września wdniu imienin świętych Kośmy i Damiana - patronów aptekarzy. Święto jest dobrą okazją do tego, by odznaczyć zasłużonych przedstawicieli tego zawodu. &mt Świati >wiatowy Dzień Antykoncepcji Obchodzimy go 26 września. W obchody tego dnia zaangażowanych jest kilkanaście organizacji pozarządowych, które za wspólny cel stawiają sobie kształtowanie świadomości seksualnej, zwłaszcza młodych ludzi, i zwiększenie dostępu do antykoncepcji. Przez ubóstwo i brak edukacji seksualnej w krajach rozwijających się AIDS w dalszym ciągu zbiera swoje śmiertelne żniwo. (MG) Na jesienną chandrę pomoże odpowiednia dieta. Zrezygnuj jednak z tuczących przekąsek Lekarstwem na jesienne spadki kondycji psychicznej powinny być lekkostrawne i łatwe w przygotowaniu posiłki, które dostarczą wielu składników odżywczych Hipokrates i Liwiusz 0 grypie Wirus grypy przez wieki stanowił poważne zagrożenie 1 mimo wielkiego postępu w medycynie choroba ta wciąż dotyka miliony ludzi. Termin influenza (grypa) ostatecznie wprowadzili Włosi podczas epidemii w 1504 roku, uważając, że rozprzestrzenianie się tej choroby zależy od wpływu gwiazd. Dopiero później uczeni zauważyli związek pomiędzy wzrostem zapadalności na grypę a pojawieniem się pierwszych chłodniejszych dni. Nazwa influenza przyjęła się również w Anglii podczas wybuchu epidemii w latach 1742-1743. Historyczne zapiski prowadzone przez kronikarzy, filozofów czy miejskich rajców dowodzą, że epidemie grypy pojawiały się z przerwami od czasów starożytnych. Pierwsze pochodzą z 412 roku przed naszą erą, a ich autorami byli: Hipokrates i Liwiusz. Jesienna chandra Paula Goszczyńska paula.goszczynska@polskapre55.pl Długie jesienne wieczory i przygnębiająca pogoda sprawiają, że nasz organizm spowalnia. Spada zarówno jego kondy-qa fizyczna. jak i psychiczna -czego efektem jest jesienna chandra. By złagodzić jej skutki, chętnie sięgamy po tak zwane popra-wiacze humoru w postaci wysokokalorycznych posiłków i przekąsek. Wjakisposób przetrwać ten trudny okres i nie przytyć? Naukowcy potwierdzają teorię o nieodpartej chęci jedzenia towarzyszącej kiepskiej formie psychicznej. Po kaloryczne przekąski sięgamy przede wszystkim wtedy, gdy chcemy poprawić sobie samopoczucie. Niestety cukry proste zawarte w słodyczach powodują szybkie wydzielanie serotoniny w naszym organizmie, czyń tzw. hormonu szczęścia. Bf CO l WITAMINĄ D? O tej porze roku w naszej strefie klimatycznej mała dawka słońca wywołuje niedobory witaminy D, co prowadzi w skrajnych przypadkach nawet do depresji. Uzupełnić można je łatwo bez stosowania suplementów diety. Witamina D dostępna jest w takich produktach spożywczych, jak: jajka, krowie mleko czy też ryby (np. śledź, węgorz, dorsz). Jesienną chandrę i jej skutki można zniwelować również dzięki regularnej aktywności fizycznej, która pozwoli na uwolnienie endorfin, poprawiających nasze samopoczucie. Lekarstwem na jesienne spadki kondycji psychicznej powinny być lekkostrawne i łatwe w przygotowaniu posiłki, które nie dostarczają zbyt wielu bodźców smakowych naszym receptorom. Ponadto najlepiej jest, kiedy dania są przygotowane z maksymalnie pięciu składników, gdyż wówczas j jesteśmy w stanie rozpoznać wszystkie ich smaki. Z tego względu najlepsze okazują się dania dobrze nam znane z dzieciństwa. Wybierajmy po- trawy ciepłe, słodkie, na bazie mleka, ale z dodatkiem produktów mącznych, takich jak: kasza, ryż, makaron czy kluski. Świetne są też pierogi i naleśniki, które przygotować możemy z razowej mąki. To one sprawiają, że nasz organizm dostaje zastrzyk potrzebnej energii. Tak zwane wysokokaloryczne poprawiacze humoru, jak czekolada czy lody, mogą zostać zastąpione przez lżejsze przekąski, które jednocześnie dostarczają nam niezbędnych składników odżywczych. Warto sięgać w tej sytuacji po migdały, rodzynki, suszone śliwki, ziarna dyni, płatki owsiane, kasze gruboziarniste czy rośliny suche strączkowe. Są to produkty, które bez obaw możemy włączyć do codziennej diety z uwagi na bogactwo posiadanych wartości żywieniowych. I tak, jako przykład podać można błonnik pokarmowy, ponieważ zmniejsza on zapotrzebowanie na słodkości, które poprawiają samopoczucie tylko na chwilę. Niestety spożywanie dużej ilości słodyczy na „doła" to niekoniecznie dobry pomysł. Zajadanie się słodkimi przekąskami wbrew pozorom nie poprawia nastroju. Dają one jedynie tymczasowe efekty, które w dłuższej perspektywie sprawiają, że nie tylko przybieramy na wadze, ale mamy uczucie znużenia. Dzieje się tak, gdyż nadmierne ilości cukru wywołują gwałtowny spadek glukozy we krwi, której stałe dostawy do mózgu odpowiedzialne są za dobre samopoczucie. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 rodzinny zdrowie 03 Slow food. Ratunek dla tradycyjnej kuchni regionalnej Ruch za cel obrał ochronę kuchni tradycyjnej i regionalnej poprzez zachęcanie do hodowania zwierząt i uprawy roślin charakterystycznych dla danego regionu Żywienie Martyna Jaros martyna.jaros@polskapress.pl ..Slow food" to ruch. który powstał w1958roku we Włoszech, z inicjatywy Cark> Petriniego. Stworzenie ruchu Slow food było dla Petriniego spontaniczną reakcją, która miała być sprzeciwem przeciwko pierwszej restauracji typu „fastfood", która powstała we Włoszech w pobliżu słynnego placu Hiszpańskiego w Rzymie. Slow food - w wolnym tłumaczeniu z języka angielskiego oznacza „wolne, powolne jedzenie" i odnosi się do przygotowywania posiłków, jak i ich konsumpcji. Opiera się na wykorzystywaniu uroków konsumowania posiłków, czerpania przyjemności z jedzenia, spożywania posiłków w atmosferze spokoju i najlepiej w gronie najbliższych. Fundamentem ruchu slow food są trzy nadrzędne zasady - każda z nich ma swoje ukryte znaczenie: <*dobro - oznacza czerpanie przyjemności ze spożywanej żywności, zwracanie uwagi na jej smak i zapach wynikające z wysokiej jakości produktu. Jednocześnie jest to odwołanie do pozytywnych wrażeń kulinarnych, których warto do-świadczaćpodczas jedzenia, czystość - stanowi odniesienie do wpływu, jaki ma masowa produkcja żywności, na środowisko. Zasada ta ma na celu wyłuskanie z dostępnych produktów tych, które wytwarzane są z poszanowaniem ochrony środowiska naturalnego, zgodnie z tradycyjnymi recepturami i nawiązuje do kultury regionalnej, sprawiedliwość - wskazuje na godne warunki pracy i adekwatną zapłatę za wysokiej jakości produkt, dla tych osób, które uczestniczą w procesie ich wytwarzania. Produkcja tradycyjnych produktów wiąże się z długotrwałym czasochłonnym procesem i jednocześnie wymaga szczegółowej wiedzy. Kabanosy to jeden z 9 polskich produktów mających europejski znak Slow Food Slow food, czyli produkty regionalne i tradycyjne. Produkty regionalne, wytwarzane zgodnie z tradycyjnymi recepturami, wyróżnia się europejskimi certyfikatami. 0 certyfikat Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności, Chronione Oznaczenie Geograficzne lub Chroniona Nazwa Pochodzenia - producent sam musi się ubiegać. Produkty, które wyróżniono jednym z wymienionych znaków, odznaczają się przynależnością do danego regionu 1 niepowtarzalnością. Ich jakość gwarantuje renoma danego miejsca, gatunek wykorzystywanych surowców wynikający z pochodzenia geograficznego i panujących tam warunków klimatycznych, wody i zasobów ludzkich. Kupując produkty oznaczone jednym z certyfikatów, można wspierać małe lokalne przedsiębiorstwa, a przede wszystkim posmakować produktu, którego nie spotkamy w innym miejscu na ziemi. l. Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS) jest europejskim znakiem jakości nadawanym produktom 0 nazwie, która odnosi się do tradycyjnego sposobu wytwarzania danego produktu 1 wiąże się z tradycyjną historią. Produkt powinien być wytwarzany z wykorzystaniem tradycyjnych metod produkcji, z tradycyjnych surowców i cechować się tradycyjnym skła- dem recepturowym. Wymienione cechy produktu powinny wyróżniać go na tle innych produktów zaliczanych do tej samej kategorii. W Polsce ten europejski znak otrzymało dotąd 9 produktów: miód pitny, kabanosy, kiełbasa jałowcowa i myśliwska, olej rydzowy i piere-kaczewnik (ciasto makaronowe wałkowane na bardzo cienkie arkusze, układane na sobie jak ciasto philo i nadziewane). 2. Chronione Oznaczenia Geograficzne - otrzymują produkty pochodzące z danego regionu, miejsca lub kraju, których minimum jeden z etapów produkcji musi odbywać się na obszarze, do którego odnosi się jego nazwa. W Polsce, aż 19 produktów otrzymało ten europejski certyfikat: andruty kaliskie, ce-bularz lubelski, chleb prądnicki, fasola korczyńska, jabłka grójeckie i łąckie, jagnięcina podhalańska, kołacz śląski, miód drahimski, kurpiowski, wrzosowy z Borów Tucholskich, obwarzanek krakowski, rogal świętomarciński, ser koryciński swojski, suska sechlońska (odmiana podsuszanej i podwędzanej śliwki), śliwka szydłowska, truskawka kaszubska, wielkopolski ser smażony. 3. Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP) - certyfikat nadawany jest produktom regionalnym wyróżniającym się wysoką jakością. Nazwa produktu powinna odnosić się do miejsca wytwarzania. Zarówno surowce, jak i cały etap wytwarzania danego produktu musi odbywać się na terenie danego regionu. W Polsce 9 produktów otrzymało ten certyfikat: bryndza podhalańska, fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca, fasola wrzawska, karp zatorski, miód z Sejneńczyzny, oscypek, podkarpactó, miód spadziowy, redykołka, wiśnia nadwiślańska. WŁOSKA STOLICA Symbolem ruchu slow food jest ślimak. Główna siedziba organizacji pod patronatem, której slow food realizuje swoje działania, znajduje się w miejscowości Bra we Włoszech. To organizacja działająca non-profit, która zrzesza ponad 100 tysięcy członków ze 153 krajów na całym świecie! Ma swoich przedstawicieli także w Polsce! Jest ich aż 1300 - mieszczą się w 7 miastach: Jeleniej Górze, Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Suwałkach, Lidzbarku Warmińskim oraz Szczecinie. WAŻNE Najważniejsze cele. Jakie działania podejmuje organizacja Slow Food? Slow Food podejmuje na całym świecie inicjatywy, których nadrzędnym celem jest: • zachowanie różnorodności biologicznej żywności, # stwarzanie siatki powiązań pomiędzy klientami a sprzedawcami, I zwiększanie świadomości konsumenta na temat wyboru spożywanej żywności - jej jakości, pochodzenia i wpływu na zdrowie. Organizacja Slow Food przyjęła bardzo ambitne cele. Podejmuje działania ukierunkowane na ratowanie receptur tradycyjnej żywności (np. miodów, przetworów, pieczywa). Stara się chronić te odmiany roślin i gatunki zwierząt, którym w miarę nieuchronnego postępu cywilizacji grozi wyginięcie i zapomnienie. Poprzez organizowanie eventów regionalnych zachęca do czerpania przyjemności ze spożywania posiłków. Chce zapoznać ludzi z dostępnymi w ich okolicy regionalnymi produktami, dawnymi odmianami warzyw i owoców oraz pokazać, że uczciwe i wysokiej jakości pokarmy są warte swojej ceny. KONFRONTACJA Slow food & fast food Slowfoodtoopozyęjaprze-ciwko szybkiej konsumpcji niskiej jakości posiłków, bez dogłębnej analizyich składu oraz wpływu na organizm. Slow food zakłada przyjemność z przygotowywania posiłków i zachęca do delektowania się ich smakiem, natomiast fast food - stawia na wygodę i szybkość przygotowania. Żywność slow food jest unikalna, charakterystyczna dla danego regionu, nie do spotkania w innym. Przeciwieństwem jest jedzenie zaliczane do fast food, które z reguły jest identyczne w każdej restauracji bez względu na miejsce spożycia. Produkty slow food mają głębokie tradycyjne i regionalne pochodzenie, a ich receptura była dopracowywana wiele lat. Zakłada wsparcie dla lokalnych przedsiębiorców i rolników, co powiązane jest z silnym związaniem z kulturą i tradycjami danego regionu. Żywność ta dlatego skierowana jest przede wszystkim do świadomego konsumenta, który doceni wyjątkowość produktu i jest w stanie zapłacić za niego więcej. Żywność fast food jest zupełnym przeciwieństwem ruchu slow - produkowana masowo, zgodnie z wystandaryzowanymi recepturami i rozprowadzana na rynek globalny. Nie zakłada wsparcia dla lokalnych rolników, a do jej produkcji wykorzystywane są surowce niemające wiele wspólnego z naturą - jak zagęstniki, spul-chniacze, barwniki, aromaty i poprawiacze smaku. Konsumentem żywności fast jest przypadkowy klient, którego celem jest zaspokojenie głodu. Żywność ta ma być przygotowana szybko po zamówieniu i możliwie szybka do spożycia - atmosfera posiłku, a także przywiązanie do tradycji jest marginalne. Slow food to z założenia produkty o wysokiej wartości odżywczej i jakości - różnorodne. Konsumpcja tych produktów ma sprzyjać zdrowiu, z powodu wykorzystania do ich produkcji surowców najwyższego gatunku. Powszechna i łatwo dostępna żywność fast food to produkty o wysokiej zawartości tłuszczu, niskiej jakości -ubogie w składniki odżywcze. 04 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28-29.09.2019 JAKA TERAPIA? Leczenie hipochondrii Dostępne metody leczenia. Podstawą jest psychoterapia Leczenie hipochondrii stanowi duże wyzwanie dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, gdyż to właśnie do nich w pierwszej kolejności trafiają pacjenci, którzy zmagają się z tym zaburzeniem nerwicowym. Największym wyzwaniem jest upór pacjentów, którzy często nie zgadzają się z opinią lekarza o braku danej choroby. W takiej sytuacji zwykle zmieniają oni lekarza i proces diagnozy rozpoczyna się od nowa, co przypomina mechanizm błędnego koła. Wśród dostępnych i stosowanych metod leczenia hipochondrii można wymienić przede wszystkim: • Neuroleptyki i leki o działaniu hamującym'aktywność układu współczulnego. • Krótkoterminową terapię poznawczo-behawioralną, zorientowaną na rozwiązanie problemu i wydostanie się z mechanizmu błędnego koła. • Terapię rodzin, która zalecana jest zwłaszcza wtedy, gdy choroba pacjenta negatywnie odbija się na jego sytuacji rodzinnej. . • Długoterminową terapię systematyczną restrukturyzującą, prowadzącą do częściowej zmiany osobowości. Podstawą w leczeniu hipochondrii jest podjęcie psychoterapii. Najbardziej pomocna w walce z tym zaburzeniem nerwicowym jest terapia w nurcie poznawczo-behawioralnym, która zorientowana jest na rozwiązanie konkretnego problemu. Niezwykle istotnym z punktu widzenia pacjenta jest określenie celu terapii i czasu jej trwania. Podstawowym celem terapii w leczeniu hipochondrii jest rozwiązanie problemu, jakim jest nieustanne doszukiwanie się symptomów poważnej choroby. W tym celu stosuje się szereg tzw. eksperymentów behawioralnych. (PG) DOWIEDZ SI i Diagnostyka hipochondrii. Jakie kryteria diagnostyczne wziąć pod uwagę? Hipochondria lub inaczej nerwica hipochondryczna to zaburzenie somato-formiczne. Zasadniczą cechą zaburzeń somatofor-micznych są objawy fizykalne, które wskazują na choroby ogólnome-dyczne, ale nie dają się w wystarczającym stopniu wytłumaczyć obecnością żadnej choroby somatycznej. Już samo rozpoznanie hipochondrii nastręcza lekarzom podstawowej opieki zdrowotnej wielu problemów. Związane jest to z tym, że przed diagnozą należy wykonać szereg badań diagnostycznych, w celu wykluczenia ewentualnych stanów chorobowych. W rozpoznaniu hipochondrii należy wziąć pod uwagę kilka podstawowych kryteriów diagnostycznych, mowa tu o: • Silnie zakorzenionym, utrzymującym się przez co najmniej pół roku, przekonaniu o występowaniu poważnych chorób somatycznych. • Nadmiernym kontrolowaniu swojego ciała wraz z towarzyszącym przekonaniem o zmianie kształtu ciała, np. wyimaginowanym skrzywieniu kręgosłupa. • Podporządkowaniu życia chorobie, co skutkuje częstymi i nieuzasadnionymi wizytami u lekarza. • Odrzucaniu zapewnień lekarza o braku chorób somatycznych. Przykładowy eksperyment behawioralny w leczeniu hipochondrii: Zaproponowanie pacjentowi prowadzenia dziennika, w którym będzie zapisywał częstotliwość myślenia o chorobie. Dobrym pomysłem jest również stworzenie indywidualnej skali lęku i określanie jego poziomu. W tym eksperymencie behawioralnym warto wyznaczyć dwa-trzy dni w tygodniu, których pacjent może sprawdzać swoje ciało pod kątem dolegliwości. Na terapii pacjentom zaleca się również zaniechanie korzystania ze środków masowego przekazu. (PG) Hipochondria Wymyślona choroba czy zaburzenie nerwicowe? Hipochondria jest uznawana za zaburzenie nerwicowe, które jest trudne w diagnozie i jeszcze trudniejsze w leczeniu. Jak mu zaradzić? ISauka Martyna Jaros redakcja@polskatimes.pl Hipochondria jest zaburzeniem nerwicowym, charakteryzującym się występowaniem sfeiego lęku o swoje zdrowie. Hipochondryk jest osobą, której nieustannie towarzyszy przeświadczenie o posiadaniu poważnej choroby. Co ważne, utrzymuje się ono nawet wtedy, gdy badania diagnostyczne wykluczyły takową możliwość. Hipochondria cechuje się również nadinterpretowaniem objawów - osoba, która cierpi na to zaburzenie, ból głowy może postrzegać jako jeden z objawów raka mózgu, natomiast kaszel - jako symptom raka płuc. Nie bez znaczenia przy tym jest to, że lęk o zdrowie może pojawiać się również wtedy, gdy nie występują żadne objawy świadczące o toczącym się procesie chorobowym. Hipochondria - czym jest? Nazwa „hipochondria" wywodzi się ze starożytnej Grecji -wówczas mianem „hypo-chondriakós" określano ból zlokalizowany w obrębie górnej części brzucha. Na przestrzeni wieków termin ten przeszedł kilkakrotną redefinicję. Dopiero na początku XIX w. pojawiły się pierwsze opisy hipochondryka WAŻNE CO TO JEST HIPOCHONDRIA Hipochondria jest klasyfikowana jako zaburzenie nerwicowe. Według szacunków dotyczy ona ok. 10 proc. populacji. Przy czym dane te mogą być mocno zaniżone ze względu na trudności związane zarówno z diagnostyką choroby, jak i niechęcią pacjentów do uznania psychologicznego podłoża swojej choroby. i!1!: .r iii sn Hipochondryk jest osobą, która stale doszukuje się u siebie objawów poważnych chorób jako osoby cierpiącej na chorobę bez wyraźnej przyczyny. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10) hipochondria jest jednym z zaburzeniem somato-formicznych, które z kolei zaliczane są do zaburzeń nerwicowych. Cechą charakterystyczną tych zaburzeń jest występowanie objawów somatycznych przy braku jakichkolwiek biologicznych przesłanek, które uzasadniałyby występowanie tego typu symptomów. Przy diagnozowaniu hipochondrii ważnym elementem jest wykonanie szeregu podstawowych badań diagnostycznych. Hipochondryk jest osobą, której towarzyszy stały lęk przed zachorowaniem. Nieustannie znajduje się w gotowości i doszukuje się objawów, które mogą wskazywać na poważną chorobę - zawał, udar czy nowotwór. Co więcej, hipochondryk jest „nad-wrażliwy" na różne informacje na temat chorób. Według badań przeprowadzonych przez Thomasa Holmesa i'Ri-charda Rahe z Washington University w Seattle, pozostawanie w ciągłej gotowości i nadinterpretacja występujących objawów, jest silnym stresorem. Badacze podkreślają, że osoba dotknięta tą chorobą często nie zdaje sobie sprawy, z tego, że jej problemy somatyczne mogą mieć podłoże psychologiczne. Wśród objawów hipochondrii można wymienić: • długotrwały lęki obawę o własne zdrowie i życie; • przekonanie o złym stanie swojego zdrowia; • brakpoczuciabezpieczeń-stwa; • obawę o swoją przyszłość; • podwyższoną czujność dotyczącą występujących objawów. Hipochondria-skąd się bierze? Hipochondria polega na nadinterpretacji występujących, zazwyczaj niegroźnych objawów somatycznych. Takie symptomy jak np. ból gardła, kaszel, ból głowy czy świąd skóry, przez hipochondryka postrzegane są jako dowód toczącego się procesu chorobowego. Istnieje kilka teorii dotyczących możliwych przyczyn hipochondrii, wśród nich wskazuje się m.in. na dwa podstawowe modele: Model poznawczo-behawioralny Wywodzi się z teorii psychopatologii Becka. Jego podstawowym założeniem jest przeświadczenie, że źródłem zaburzeń emocjonalnych są negatywne schematy poznawcze, dotyczące zarówno własnej osoby, jak i świata zewnętrznego. Oprócz tego podkreśla się związek pomiędzy hipochon-drią a depresją i fobiami społecznymi. Hipochondrycy często mają katastroficzne wizje dotyczące przyszłych zdarzeń, często są pesymistycznie usposobieni wobec świata i nieustannie towarzyszy im podwyższony poziom lęku. Model interpersonalny W modelu tym silnie akcentuje się rolę relacji interpersonalnych w mechanizmach właściwych dla hipochondrii. Według autorów tej koncepcji hipochondria jest rezultatem, często nieuświadomionej, potrzeby troski zarówno od osób najbliższych, jak i lekarzy. Potrzeba ta często stanowi konsekwencję niewłaściwego wychowania, w którym nie były zaspokajane podstawoyve potrzeby dziecka (miłości, akceptacji i wsparcia emocjonalnego). Niektórzy badacze przy omawianiu przyczyn hipochondrii wskazują na egocentryczną lub nawet narcystyczną postawę. Jednakże teza ta była poddawana częstej krytyce. Wprawdzie hipochondryk może nadmiernie koncentrować się na sobie i swoim zdrowiu, jednakże nie wynika to z jego egoistycznej natury, a raczej z potrzeby troski i opieki, co może być związane z deficytami z dzieciństwa. Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28-29.09.2019 rodzinny zdrowie Q5 Olga Chaińska (40 lat) zachęca, by dbać o swoje serce poprzez właściwy styl życia By dobrze się czuć, zadbaj o serce - ■ ■- §.. tzaoeia wonas izabela.mortas@polskapress.pl Chorobom sercowym można zapobiec, prowadząc zcfcuwy styl żyda. Którejego aspekty są da naszło serca szczególnie ważne? Podpowiada Olga Chaińska. nasz ekspert - ciete-tyk i trener personalny, właściciela klubu Expert Fitness w Kielcach. ołowa Polaków umiera na choroby serca i naczyń. Na chorobę wieńcową choruje około 1-1,5 miliona osób w Polsce. Nadciśnienie tętnicze dotyka z kolei około 8 milionów Polaków, co druga osoba ma podwyższony poziom cholesterolu, a ponad 6o procent osób prowadzi szkodliwy, siedzący tryb życia. Jednak nie tylko te czynniki powodują zawały serca i inne choroby sercowo-naczyniowe. Serce to największy organ w ciele człowieka. Pracuje bez przerwy, pompując krew do naczyń krwionośnych. Szkodzi mu również tłusta dieta, nadwaga, brak ruchu, papierosy. Jak zadbać o serce? - Każdy może zrobić to sam bez żadnych cudownych leków. Aby pomóc naszemu sercu, warto zastosować się do kilku ważnych zasad - mówi Olga Chaińska. Jakich? Oto one: L Pamiętaj o śniadaniu! -Z najnowszych badań wynika, że u osób, które rezygnują ze śniadań, wzrasta poziom złego cholesterolu LDL. Staraj się zatem wstawać kilka minut wcześniej, aby mieć czas przygotować śniadanie przed wyjściem do pracy. Możesz również przygotować posiłek dzień wcześniej i rano po przebudzeniu będzie już gotowy. 2. Unikaj papierosów! -Największym wrogiem serca oraz naczyń krwionośnych są właśnie papierosy. Wyliczono, że osoby palące są trzykrotnie bardziej narażone na zawał serca niż osoby niepalące. Szokujące prawda? Ale spokojnie, jeśli jesteś osobą palącą, masz szanse jeszcze wszystko zmienić. Wyliczono, że po dwóch latach od definitywnego rzucenia palenia, ryzyko wystąpienia zawału zmniejsza się o połowę. Po 10 latach będzie takie samo jak u osób, które nigdy nie paliły. Może więc już od dziś rzucisz palenie? 3. Przekonaj się do ryb - Staraj się jeść je co najmniej dwa razy wtygodniu. Ryby są bogatym źródłem witaminy D, naukowcy odkryli niedawno, że niedobór tej witaminy przyczynia się do niewydolności mięśnia sercowego. Swoje posiłki możesz wzbogacić zwłaszcza o tłuste ryby: makrela, śledź czy łosoś. 4. Zredukuj tkankę tłuszczową - Każdy nadprogramowy kilogram sprawia, że serce musi pracować na zwiększonych obrotach. Spróbuj przejść na niskokaloryczną dietę, bogatą w owoce, warzywa, mięso czy ziarna. Wystrzegaj się cukru, słodyczy, fast foodów. 5. Zrelaksuj się - Jeśli żyjesz w ciągłym biegu, napięciu, twój organizm produkuje zwiększone ilości adrenaliny oraz kortyzolu. Te substancje zaburzają rytm serca, a także wpływają na szybszą jego pracę. Jeśli czujesz się zmęczony, zwolnij tempo. Zacznij od porządnego wyspania się. DLA SERCA WCINAJ ZIELENINĘ Oczywiście poza powyższymi wskazówkami warto też pomóc sercu właściwą dietą. Okazuje się, że jest sporo produktów, które mają na serce dobry wpływ. Polecane są w dużej mierze warzywa zielone. Szpinak, szczaw, sałata czy jarmuż to skuteczna forma obrony przed homocysteiną - agresywnym aminokwasem, który powstaje w organizmie, gdy jesz duże ilości mięsa, pijesz kilka kaw dziennie czy palisz papierosy. Sprawdź, co jest dla Ciebie lepsze Jakie produkty są dobre dla serca? Warto włączać do diety produkty, które mają dobry wpływ na nasze serce. Ryby - to świetne źródło kwasów tłuszczowych ome-ga-3, które wykazują działanie ochronne na serce przez ograniczanie stanu zapalnego oraz tworzenia się zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Jedz łososia lub inne tłuste ryby morskie, takie jak tuńczyk, sardynki czy śledzie - najlepiej kilka razy w tygodniu. Migdały - zawierają nienasycone kwasy tłuszczowe oraz witaminę E, a także inne substancje normalizujące poziom cholesterolu we krwi. Migdały są bardzo dobrym źródłem białek i błonnika. Świetnie sprawdzą się w roli przekąski między posiłkami oraz jako element na przykład zdrowej sałatki. Soja - jej białka zapo-biega-ją zawałom serca, ale są świetnym zamiennikiem dla białek pochodzących z mięsa. Może warto czasem zmienić domowe menu i zamiast klasycznego schabowego wybrać kotlety z soi? Spróbuj także pić mleko sojowe zamiast tego pochodzącego od krowy. Jest lżejsze i dużo zdrowsze, a do smaku szybko przywykniesz. Chude mięso - mięso jest źródłem dobrze przyswajalnego biedka, kwasów tłuszczowych, a także składników mineralnych i witamin, takich jak cynk, żelazo czy witaminy z grupy B. Dobre rady Ruszaj się dla serca. Idź na spacer, wsiądź na rower, pływaj Serce lubi także ruch. Nie zachęcamy Cię do morderczych ćwiczeń - wystarczy systematyczny, łagodny trening. Możesz na przykład wybrać się na półgodzinny spacer, rower lub pływanie w wolnym czasie. Już taki wysiłek sprawia, że pozbywasz się złego cholesterolu na rzecz tego dobrego. Co więcej, zmniejszasz ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego. Takie aktywności warto podjąć, bo pomagają nam ■fi także zachować szczupłą sylwetkę i dobrą kondycję. Podczas godzinnego spaceru spalimy około 230 kilokalorii, jazdy na rowerze - około 420 kcal, a pływania - około 460 kcal. NAJWIĘCEJ ZAWAŁÓW ODNOTOWUJE SIĘ... W BOŻE NARODZENIE I NOWY ROK. OTO ..SERCOWE" CIEKAWOSTKI Każdy z nas dobrze wie, że serce to centralny narząd układu krwionośnego położony w klatce piersiowej. Mało jednak osób zdaje sobie sprawę, jak intensywnie on pracuje. Oto „sercowe" ciekawostki, które nieco przybliżą temat: -> Codziennie serce wytwarza tyle energii, ile potrzeba ciężarówce do przejechania 30 kilometrów. -> Najwięcej zawałów odnotowuje się w Boże Narodzenie i w Nowy Rok. -> Ponieważ serce dysponuje własnym impulsem elektrycznym, może bić nawet po odłączeniu od ciała, ale pod warunkiem że będzie mieć dostęp tlenu. -> Weź do ręki piłkę do tenisa i mocno ściśnij. Właśnie taką pracę musi wykonać serce, by pompować krew. -> Śmiech przepompowuje 20 procent krwi więcej i rozluźnia ścianki naczyń krwionośnych. -> Serce kobiety bije zazwyczaj szybciej niż mężczyzny. -> Traumatyczne przeżycie powoduje wytwarzanie hormonu stresu, wstrząs tym organem i może dać objawy podobne do zawału. 06 rodzinny temat dma Głos Dziennik Pomorza Sobota- niedziela, 28 29.09.2019 Konsultant ślubny pomaga w organizacji i spełnianiu marzeń 7f A/t sosc ;e!e organizuje się dla całej rodziny i przyjaciół, co zazwyczaj wiąże się z dużą wyjątkowy dzień chcemy spędzić tylko z najbliższymi osobami? Konsultant ślubny pomaga w organizacji ślubu i wesela i dba o każdy szczegół iJroczp&Bść Magrlalmia Itffyiiiid^TrTPiuńda m.baranowska@glos.cofn Organizacja tzw. mikroślubu wcale nie musi być prostsza niż ta związana ze ślubem na kilkadziesiąt lub kilkaset osób. Są jednak zalety, których nie sposób nie dostrzec. decydowanie większość par planuje swoje uroczystości w soboty, jednak coraz częściej wesela organizowane są w takie dni, jak piątek czy czwartek, na niedziele decyduje się bardzo niewiele par. Dużą zaletą mikroślubów jest kameralna, intymna atmosfera. Takie śluby często są bardziej wzruszające niż te, w których uczestniczy 200 osób. Plusem są oczywiście koszty. Pieniądze zamiast na organizację ślubu i weselną zabawę można wydać na podróż poślubną lub wyposażenie „gniazdka". Coraz częściej pary chcą ten dzień przeżyć po swojemu, intymnie. Dlatego zapraszają tylko świadków, najbliższą rodzinę i przyjaciół. W skrajnych przypadkach obecne są tylko cztery osoby - para młoda i świadkowie. Jednak trzeba pamiętać, że nawet małe wesele, podobnie jak klasyczne, potrzebuje odpowiedniej sali, scenariusza, dodatków. Nawet najmniejszy szczegół ma znaczenie, a dobrze zaplanowany dzień oszczędzi nam niespodzianek. Istotne jest z pewnością miejsce, w którym weźmiemy ślub, i to, w którym będziemy go świętować. Powinno być adekwatne do liczby gości tak, żeby nie było za ciasno ani zbyt przestrzennie, żeby miejsce nas nie przytłoczyło. Kameralne uroczystości często składają się tylko z oficjalnego obiadu. Przy mikroślubie raczej nie wyprawiamy wesela, na którym tańce będą trwały do rana, choć nie jest to regułą. Jest to więc dobra opcja dla tych, którzy nie przepadają za huczną zabawą i bardziej cenią sobie rozmowy w dobrym towarzystwie. Coraz więcej par pragnie, aby ten dzień był dokładnie taki, jaki sobie wymarzyły. Stąd wzięły się tzw. motywy przewodnie wesela. Motyw przewodni to spójna koncepcja wszystkich elementów ceremonii, które są w jednym stylu i współgrają ze sobą. Bardzo często wybierane są śluby filmowe np. w stylu Star Wars albo Alicji w Krainie Czarów. Niektórzy narzeczeni nawet przy okazji organizacji małego ślubu nie rezygnują z nietypowych atrakcji weselnych. Można do nich zaliczyć m.in. magiczne występy iluzjonistów, zachwycające gości swoją perfekcją czy obecność karykaturzystów, którzy każdego weselnika mogą sportretować w zabawny sposób. Niemałym powodzeniem cieszy się dziś live cooking, czyli gotowanie na żywo. Profesjonalny kucharz zaciekawi gości swym kulinarnym kunsztem, a świeżo przygotowane potrawy zadowolą najbardziej wymagające podniebienia. Ciekawą opcją na letnie wesele jest też klasyczny grill zorganizowany na zewnątrz. Wielu młodych zgadza się, by za atrakcje ślubne w ramach prezentu płacili goście. Poza tym jedną z mód jest prośba o to, by nie prezentować młodym kwiatów tylko przeznaczyć tę kwotę na szczytny cel. Zwykle jest to wskazane hospicjum albo schronisko dla zwierząt. Niektórzy z kolei zamiast kwiatów chcą otrzymać książki, wino lub karmę dla psów, którą przekazują schroniskom. Każda młoda para marzy o tym, aby mieć piękną pamiątkę z dnia ślubu w postaci fotoreportażu, a spory odsetek narzeczonych planuje też zakup usługi wideofilmowania, szczególnie, że z każdym sezonem pojawiają się technologie umożliwiające efekty, które jeszcze niedawno mogliśmy oglądać tylko na dużym ekranie, wi-deoklipachlub... grach. Do rzadkości należą dziś już zamówienia klientów na do- starczenie pełnego zapisu ślubu i wesela - chyba że z myślą o obejrzeniu materiału w odległej przyszłości lub wykonania samodzielnego montażu. Najczęściej zamawianą usługą wideo jest klip wykorzystujący różne formy filmowania, na przykład kadry z drona. HD, 4K, filmowanie lustrzankami to terminy, które na pewno pojawią się w komunikacji z realizatorami filmów. Pomysłów na montaż jest tyle, ilu montażystów, choć i tu oczywiście panują mody. A ostateczny standard zamyka się w określonych widełkach cenowych. Rozmowa z Agnieszką Nowak. konsultantką ślubną z www.plannerka24.pl W Ameryce czy na Zachodzie konsultanci ślubni są bardzo popularni, ale w Polsce wciąż niewiele osób wie. że istnieją agencje ślubne. Przeglądając jednak internet nietrudno oprzeć się wrażeniu, że ofert konsultantów przybywa z dnia na dzień. Jak to się stało, że Pani wybrała ten zawód? Zawsze wiedziałam, że organizacja jest moją mocną stroną, a pomaganie innym sprawia, że czuję się szczęśliwa, więc zwyczajnie poszłam za tymi wskaźnikami. Absolutnie nie kierowała mną chęć zysku, kwestia finansowa jest dla mnie drugoplanowa. Pracuję z pasją, empatią i energią. To cechy, które powinien posiadać każdy konsultant ślubny. Ile ślubów ma Pani już za sobą czy był jakiś wyjątkowy? Mam zorganizowanych kilkadziesiąt ślubów i każdy z nich był inny, wyjątkowy, z różnym ładunkiem emocjonalnym. Mam za sobą wesele z koncertem Krzysztofa Krawczyka, ale także pary, która wzięła chyba najbardziej świadomy ślub, jaki miałam okazję organizować, bo po 20 latach od poznania się. Zdarzają się również maleńkie przyjęcia, jak ostatnio w Poznaniu pol-sko-holenderskie, gdzie ojciec panny młodej nauczył się całego przemówienia po holendersku. To był niebywały wyczyn! W przyszłym roku będę organizowała wesele piłkarza reprezentacji Polski. Kiedy jest najlepszy czas na zatrudnienie konsultantki ślubnej, ile czasu przed ślubem powinno się to zrobić? To zależy od wielkości wesela. Najlepiej jest zacząć rozmawiać 1,5 roku wcześniej, to taki optymalny czas na podjęcie współpracy. Czy konsultant może zająć się częściową organizacją uroczystości czy lepiej przygotować ślub i wesele od A do Z? Oczywiście, konsultant ślubny jest elastyczny - dopasuje się do oczekiwań pary. Może być to kompleksowa organizacja, planowanie i koordynacja dnia wesela, ale także częściowa. Na czym polega koordynacja już samego dnia ślubu? Na stworzeniu scenariusza dnia wesela, wspólnie z parą ustalamy godzina po godzinie, co i gdzie jest -zarówno para, jak i każdy usługodawca weselny. Zawieramy w nim wszystkie ustalenia z managerem lokalu, zespołem i innymi podwykonawcami. Podczas całego dnia począwszy od przygotowań po ostatni posiłek wydany w obiekcie konsultant ślubny czuwa nad prawidłowym przebiegiem scenariusza. Czy może pani opisać najdziwniejsze życzenia pary młodej? Każde niestandardowe życzenie jest dla mnie wyzwaniem, jak zorganizowanie koncertu na weselu czy kręcenie teledysku podczas zabawy weselnej. Ile w swoim budżecie musi przeznaczyć para młoda na usługi konsultanta ślubnego? Ceny wahają się od 2000 do 20000 tysięcy złotych w zależności od regionu Polski, liczby zadań i odpowiedzialności powierzonej konsultantowi. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 rodzinny 07 i f*~ m « , -*. i i M' ' - I Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com rzyjęcie weselne w domu to idealna opcja dla tych, którzy nie mają licznej rodziny lub po prostu nie lubią wielkich imprez trwających do białego rana. Przyjęcie organizowane w domu pozwala na wybór pomiędzy samodzielnym przygotowaniem potraw a skorzystaniem z usług firmy cateringowej. W obu przypadkach ważne jest, aby na co najmniej dwa tygodnie przed planowaną datą wesela ostatecznie ustalić menu. Dzień przed przyjęciem wszystkie dania i przystawki powinny być już gotowe. Z obowiązkowych dań muszą pojawić się przystawka, zupa (np. rosół z makaronem lub kluseczkami, krem pieczarkowy lub borowikowy z groszkiem ptysiowym, krem brokułowy z parmeza-nem, krem szpinakowy z jajkiem, krem pomidorowy z grzankami), dwa dania ciepłe, półmiski z wędliną i serami, sałatki, owoce i ciasta, a także weselny tort. Wśród napojów nie może zabraknąć kawy, herbaty, wody mineralnej a także soków owocowych, napojów gazowanych, alkoholi. Podawanie do stołu jest czynnością ważną i ma duży wpływ na przebieg przyjęcia. Odbywa się ono - niezależnie od warunków - wedle powszechnie przyjętych zasad. Kolejność podawania uwzględnia pierwszeństwo gości przy stole: najpierw są obsłużeni goście starsi, następnie młodsi, na końcu zaś gospodarze. Podawanie odbywa się - z bardzo małymi wyjątkami - z półmiska, co zapewnia uwzględnienie indywidualnych gustów gości, umożliwiając im wolny wybór. Niczego nie podaje się ROBIMY MAŁE WESELNE PRZYJĘCIE W DOMU biUL 3u zachować spokój? bezpośrednio z ręki gościa; wykorzystuje się tacę, talerzyk, serwetkę. Podawanie do stołu powinno być szybkie, ciche i nierzucające się w oczy. Wszystkie dania, z wyjątkiem dań podzielonych na porcje i zupy, podaje się z lewej strony gościa. Z prawej strony podaje się dania podzielone na porcje i zupę, a także nalewa się wodę, wino, wódkę, kawę, herbatę, słowem - wszystkie napoje. Jeśli jednak filiżanki z kawą i herbatą są roznoszone na tacy i goście siedząc przy stole, sami je biorą - podaje się z lewej strony. W lasach są już grzyby. Przepyszny krem borowikowy (poniżej przepis na 4 osoby) może być doskonałą zupą na ślubne przyjęcie. KiltMiU »lf< IWIKtłWY 2łyżkioGwy łyżka masła 1/2 szklanki śmietany natka pietruszki sóL pieprz Grzyby oczyścić, pokroić. Cebulę obrać, posiekać. Na patelni rozgrzać oliwę, smażyć grzyby, aż odparuje woda. Dodać cebulę, masło, doprawić i wymieszać. Włoszczyznę obrać, umyć, zalać bulionem, gotować pod przykryciem około 20 minut. Odcedzić wywar i połączyć go z grzybami. Gotować jeszcze 10-15 minut. Zdjąć z ognia, dodać 1-2 ugotowane marchewki, pietruszkę, zmiksować. Zabielić śmietaną, doprawić, wymieszać. Posypać natką. Podawać z grzankami albo z groszkiem ptysiowym. 20gmasta cebula 40gtartegoparmezanu lub sera typuparmezan 1/4 szklanki słodkią śmietanki natka pietruszki do dekoragi Brokuły myjemy, różyczki rozdzielamy na mniejsze kawałki, cebulę i ziemniaki, kroimy w kostkę. W rondlu ma maśle szklimy cebulę. Ząbki czosnku miażdżymy, obieramy, kroimy w plasterki, dodajemy docebuli, smażymy pół minuty. Dodajemy do rondla z cebulą brokuły (nieco różyczek odkładamy do dekoracji) i ziemniaki, smażymy 5 minut od czasu do czasu mieszając. W tym czasie przygotowujemy bulion warzywny. Dodajemy do garnka z zupą podsmażone warzywa, gotujemy, często mieszając. Dodajemy do zupy śmietankę. Zdejmujemy garnek z zupą z kuchenki, miksujemy na krem. Dodajemy do garnka ser, mieszamy, aż się rozpuści. Odłożone różyczki brokułów dzielimy na mniejsze. W garnuszku zagotowujemy delikatnie osobną wodę, wrzucamy na wrzątek różyczki, gotujemy minutę, przelewamy przez sitko. Krem podajemy np. z ciepłymi grzankami posmarowanymi masłem czosnkowym! i mm wmm Składnia SkłatHa pęczek włoszczyzny fohifa 60 dag świeżych borowków 1i1/2lbufionu warzywnego świeży brokti 2 nieduże ziemniaki Ifitrbufionu warzywnego 2 ząbki czosnku 08 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 Desery ze słonym nadzieniem są popularne Według GFK Polonia słodycze i przekąski to około 14 procent zawartości koszyka przeciętnego konsumenta, co stanowi całkiem pokaźną sumę w budżecie domowym. Na jakie słodkości i desery najczęściej się decydujemy? Królują przede wszystkim ciastka, czekolada, praliny, lody oraz wafelki, lizaki i cukierki.-Ostatnio hitem stały się desery ze słonym akcentem. Są coraz popularniejsze. Takie eksperymenty otwierają nasze kubki smakowe na total- nie nowe doznania. Nawet największy fan słodkości w czystej postaci na pewno da się skusić na to genialne słodko-słone połączenie! Słony karmel powstał w 1977 roku. Wymyślił go Henri Le Roux - najbardziej utalentowany francuski cukiernik. Mężczyzna szukał czegoś, co wyróżni jego wyroby. Dodał więc odrobinę soli do słodkiego tradycyjnie karmelu. To, co wyszło, przerosło jego oczekiwania. Słony karmel od razu stał się niepodważalnym hitem, a dziś uwielbiają go miliony! Wielu z nas zastanawia sie jednak, dlaczego słony karmel smakuje tak bardzo i trudno przestać go jeść? Okazuje się, że wszystko przez lub dzięki naszej fizjologii. Komórki znajdujące się na naszym języku odbierają 5 smaków: słony, słodki, kwaśny, gorzki i urnami. To dlatego smak słodki w połączeniu ze słonym smakuje aż tak dobrze. mada ✓ ii "8 ' Polecamy przepisy na słodkie pyszności, które szybko i sprawnie przygotować można w domowej kuchni i które smakują dużym i małym miłośnikom deserów. Brownie z białą masą kokosową i malinami Składniki: Gasło: 1 opakowanie brownie Delecta. 3 jaja. 150 g oleju Masa czekoladowa: Ijćyo. 75 g margaryny Nadzienie: 1 tabliczka białej czekolady, 120 ml śmietany kre-mówki, 100 g wiórków kokosowych Bakalland. 1 łyżeczka cukru, smak kokosowy Delecta200g malin Dekoracje: kilkanaście dodatkowych mafin Ciasto przyrządzamy zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Margarynę do masy czekoladowej rozpuszczamy i pozostawiamy do wystudzenia. Piekarnik nagrzewamy do temperatury 180°C (bez termoobiegu). W wysokim naczyniu mieszamy jaja z olejem, stopniowo wsypujemy mieszankę do wypieku domowego ciasta i miksujemy około 4 minuty. Ciasto wykładamy na wyłożoną papierem do pieczenia prostokątną blachę i wstawiamy do piekarnika na 20 minut. Tabliczkę czekolady łamiemy na kawałki, umieszczamy w rondlu, dodajemy śmietanę i rozpuszczamy, a następnie dokładamy wiórki kokosowe, cukier smak kokosowy Delecta i maliny. Całość mieszamy, podgrzewając na małym ogniu do uzyskania gładkiej masy. Gotową masę rozkładamy na wierzchu upieczonego ciasta i ponownie umieszczamy w piekarniku na 15 minut. Upieczone brownie dekorujemy na wierzchu świeżymi malinami. Babeczki z budyniem i solonym kajmakiem Składniki: Gasto: 1 opakowanie babeczek dyniowych Delecta. 2 jafa. 150 g (ok. 150 ml) jogurtu naturalnego 2% tł. lub na-turalnegojogurtu greckiego 10% IŁ, 100 ml oleju Nadzienie: 1 opakowanie budyniu jaglanego, smak waniliowy Dełecta.350mi mleka.2łyżkicukru.50gmasła, V2 puszkimasy krówkowejosmaku tradycyjnym Bakalland. 80 ml wody. 4 szczypty soli Na początku przygotowujemy formę do wypieku babeczek, papilotki, a piekarnik nagrzewamy do temperatury 180°C (bez termoobiegu). Mieszankę do wypieku domowych babeczek miksujemy z jajami, olejem, jogurtem. Masę przekładamy do 12 foremek i wstawiamy do piekarnika na 20 minut. Po upieczeniu odkładamy do wystudzenia. W tym czasie gotujemy budyń jaglany w350 ml mleka z dodatkiem 2 łyżek cukru. Do gorącego budyniu dodajemy masło i mieszamy rózgą do całkowitego rozpuszczenia. Następnie całość przykrywamy szczelnie folią spożywczą, aby nie powstał kożuch i odstawiamy do schłodzenia. W rondlu podgrzewamy masę krówkową z około 80 ml wody i solą. Mieszamy wszystko rózgą. Na wystu-dzone babeczki nakładamy budyń, a następnie solony kajmak i dekorujemy pistacjami. Kruche patyczki perskie Składniki: 150 g miękkiego masła. 1 opakowanie cukru, smak migdałowy Delecta. 120 g mąki pszennej, 50 g mąki ziemniaczanej, 2 szczypty soli, 2 szczypty proszku do pieczenia, pisaki spożywcze i 1 opakowanie polewy smak ciemnej czekolady Na początku przesiewamy mąki i sól. Masło ucieramy z cukrem smak migdałowy Delecta na puszysty krem. Miksując, stopniowo wsypujemy mąki, sól i 2 szczypty proszku do pieczenia. Następnie ciasto przekładamy do rękawa cukierniczego z końcówką około 1 cm i wyciskamy ciastka (około 7 cm) na blachę wyłożoną papierem. Gotowe formy pieczemy 12-15 minut w temperaturze 180°C (bez termoobiegu), do lekkiego przyrumienienia. Po tym czasie wyjmujemy blachę z ciastkami i pozostawiamy na 5 minut. Równocześnie przygotowujemy polewę Delecta według instrukcji na opakowaniu i razem z Fajnymi Pisakami XXL zdobimy ciastka. Gotowe ciasteczka przekładamy do miseczki. Kokosowy deser jaglany z musem pomarańczowym Składniki: 1 opakowane budynki jaglanego, smak waniliowy Delecta.500ml mleka. 30gcukru. 2 pomarańcze. 5 łyżek mąki kokosowej lub wiórków kokosowych Bakalland. 25 g cukru. 8 herbatników garść pistacji Bakalland Na początek kruszymy herbatniki i wsypujemy na spód słoiczka. Następnie przygotowujemy budyń jaglany według instrukcji na opakowaniu, a po wyśtudzeniu miksujemy z mąką kokosową (mogą być też wiórki). Nakładamy masę na pokruszone herbatniki. Kiedyjuż to zrobimy, pora zabrać się za pomarańcze - filetujemy je i dusimy okołolO minut na patelni na rozgrzanym cukrze. Pamiętajmy, aby ich nie mieszać! Następnie blendujemyje, a gotowy mus nakładamy warstwowo na budyń. Na koniec posypujemy wiórkami kokosowymi i pistacjami. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28 29.09.2019 rodzinny 09 Ciasto francuskie zawsze się sprawdzi Ciasto francuskie jest doskonałe, bo sprawdza się w każdej konfiguracji. Smakuje każdemu, bo warstwowa struktura jest niepowtarzalna, a w dodatku można je robić na słodko i słono. A najlepsze jest to, że goto*we można kupić prawie w każdym sklepie. Dziś polecamy szybki i sprawdzony przepis na coś pysznego z gruszkami. składniki: l opakowanie mrożonego francuskiego ciasta, 3 łyżki marmolady jabłkowej lub morelowej, 4 gruszki, 2 łyżki cukru, płatki migdałowe. przygotowanie: Ciasto rozmrażamy. Ciasto rozwałkowujemy, połową wykładamy okrągłą blachę. Pieczemy około 15 minut w piekarniku przy temperaturze 200 stopni. Wyjmujemy ciasto z piekarnika i smarujemy marmoladą, układamy obrane, pokrojone gruszki. Posypujemy cukrem i migdałowymi płatkami. Z pozostałego ciasta wyci- namy radełkiem paski. Układamy je na powierzchni i formujemy brzeg ciasta. Podpiekamy w piekarniku, aż się zrumieni. Na wierzchu można posypać cukrem pudrem. Jeszcze jedną zaletą ciasta francuskiego jest to, że można mu nadać dowolny kształt: koperty, rożki, ruloniki i inne. Ogranicza nas w zasadzie tylko wyobraźnia. Ciasto francuskie smakuje bezpo- s średnio po wypieczeniu, ale 3 także po j ednym dniu. e ^. Mając w lodówce opakowanie ciasta francuskiego, w kilka minut wyczarujemy zaskakujące przekąski, które cieszyć będą i oko, i podniebienie. Zrobić je można też samodzielnie! Aromatyczna tarta z kurkami Składniki: Kabanosy w cieście Składnflci:_ 1 opakowanie ciasta francuskiego 4kabanosy Ijajko 3 łyżki jogurtu 1 łyżka musztardy francuskiej 1 łyżeczka musztardy rosyjskiej sól świeżo mielony pieprz Piekarnik rozgrzewamy do 200 stopni. Obie musztardy łączymy z jogurtem i przyprawiamy do smaku solą. Jajko roztrzepujemy widelcem. Ciasto francuskie rozwałkowujemy lekko i kroimy na cztery paski. Każdy pas ciasta smarujemy sosem z jogurtu i musztardy, układamy na środku kabanosa i rolujemy. W razie konieczności brzegi ciasta smarujemy odrobinę jajkiem i sklejamy. Zawinięte kabanosy kroimy na mniejsze kawałki i układamy je na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Każdy kawałek smarujemy jajkiem i posypujemy pieprzem. Wkładamy blachę do piekarnika i pieczemy około 10-15 minut. Gdy ciasto zacznie się rumienić, wyjmujemy i studzimy. Pozostały sos przekładamy do miseczki i podajemy jako dip do kabanosów. Pyszne ciastka z pomidorami i mozarellą Składniki: ______ 1 arkusz ciasta francuskiego 2 pomidory 2 kule sera mozzarełla 1/2 szklanki tartego sera grana padano sól 2 łyżki oliwy z oliwek 1 ząbek czosnku 1 łyżka posiekanej bazylii Ijajko Arkusz ciasta francuskiego rozkładamy na oproszonym mąką blacie i lekko rozwałkowujemy. Ciasto tniemy na 12 kwadratów. W każdym kwadracie, za pomocą tępej strony noża, rysujemy, lekko wciskając ostrze w ciasto, mniejszy kwadrat, około 1 cm od krawędzi. Kwadraty ciasta układamy na blasze wyłożonej pergaminem. Roztrzepanym w miseczcejąjkiem, za pomocą pędzelka, smarujemy każdy kwadrat. Wierzch posypujemy startym serem grana padano. Każdy kawałek ciasta nakłuwamy w kilku miejscach widelcem i wstawiamy do piekarnika na około 10 minut, aż ciasto lekko się za rumieni. Wyjmujemyje i studzimy. W tym czasie pomidory kroimy na plasterki, solimy i odstawiamy. PolO minutach odlewamy puszczony przez pomidory sok. Ser mozzarełla ścieramy na tarce. Posypujemy nim każdy kwadrat ciasta. Na wierzchu układamy plasterki pomidora. Ząbek czosnku przepuszczamy przez praskę. Bazylię bardzo drobno siekamy. Oba składniki mieszamy z oliwą i smarujemy nią wierzch pomidorów. Zapiekamy ok. 10-15 minut, aż brzegi ciasta nabiorą jasno-brązowego koloru. Szpinakowe kieszonki Składniki: 1 opakowanie ciasta francuskiego 300gszpinaku, najlepiej świeżego 2 łyżki masła 12-15 sztuk suszonych pomidorów 1 opakowanie mozzarelli mini 1 opakowanie mozzarelli w kuli 2 ząbki czosnku, drobno posiekane sól pieprz Szpinak dokładnie myjemy, odsączamy, kroimy na mniejsze kawałki. W rondelku lub na patelni rozgrzewamy masło, chwilę smażymy szpinak, mieszając. Dodajemy czosnek, sól, pieprz i mieszamy. Lekko studzimy. Wystudzony szpinak mieszamy z kulkami mozzarelli mini i pokrojonymi w paseczki suszonymi pomidorami. Arkusz ciasta francuskiego delikatnie rozwałkowujemy na blacie posypanym mąką i dzielimy na kwadraty odpowiadające wielkością foremkom do muffinek. Wykładamy foremki kwadratami ciasta, które delikatnie dociskamy, nakłuwamy widelcem i napełniamy farszem. Wierzch posypujemy startym serem mozzarełla. Wstawiamy do piekarnika nagrzanego do 220 stopni C. Pieczemy około 15 minut (ciasto powinno być rumiane, a ser dokładnie rozpuszczony i lekko zarumieniony). 210 g mąki pszennej 120 g masła 200g kurek 1 cebula 5 jajek Kilka gałązek świeżego tymianku 250 ml śmietany 30% 80 g sera grana padano pieprz sól Ijajko, 100 g masła i mąkę zagniatamy razem, aż otrzymamy jednolite ciasto. Ciasto zawijamy w folię i wkładamy do lodówki na pół godziny. Po tym czasie rozgrzewamy piekarnik do200stopni C. Ciasto rozwałkowujemy i wykładamy nim formę do tarty. Nakłuwamy spód widelcem i wstawiamy do piekarnika na około 15 minut. W tym czasie kurki dokładnie myjemy, osuszamy i kroimy na mniejsze kawałki. Cebulę kroimy w kostkę. Na patelni rozgrzewamy pozostałe masło. Dodajemy grzyby i cebulę, podsmażamy razem, aż grzyby lekko zbrązowieją. Przyprawiamy solą i pieprzem. Odstawiamy do ostygnięcia. 4 jajka mieszamy ze śmietaną oraz startym serem. Tymianek drobno siekamy i dodajemy do masy jajecznej. Przyprawiamy solą i pieprzem, a następnie łączymy z kurkami. Gotową masą wypełniamy podpieczony spód. Formę wkładamy ponownie do piekarnika na około30-40 minut (do momentu aż masa jajeczna odpowiednio się zetnie). 10 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28 29.09.2019 Hor u i JS41- Dć Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranow5ka@glos.coni Tort z bitej śmietany jest jedną z najbardziej popularnych opcji wybieraną przez pary młode w Polsce. Pomysły na deko-rację tego pięknego słodkiego ..cŁdeła" są wręcz nieograniczone. Tortom z masy śmietanowej można łatwo nadać do-wolny smak. kolor lub nawet ozdobić je kompozycjami ze świeżych kwiatów. Popularne są także torty czekoladowe. Weselny tort musi być wyjątkowy naprzykładz C2f1iCV Ślubu Czekolada to źródło radości, o którym warto pamiętać o każdej porze roku, ale w szczególności jesienią. Nie tylko powoduje, że wraca uśmiech, ale jest także źródłem wyjątkowo słodkiej energii. To świetny pomysł na słodki upominek z okazji rocznicy ślubu. Tort czekola-dowo-orzechowy można zrobić w zaciszu domowej kuchni i trudno będzie się mu oprzeć. Składnia , biszkopt czekoladowy -9 białek -9żółtek ■450g cukru -500g masła ■500g czekolady gorzkiej Gopia-< na60% 2 ■300g mąki £ Masło i czekoladę rozpusz-s czarny w rondelku. Żółtka ubijamy z cukrem (400 g). Wlewamy rozpuszczoną czekoladę z masłem, dodajemy mąkę i białko ubite z cukrem (50 g). Masę przelewamy do tortownicy 20 cm. Pieczemy ok. 20 minut w temp. 200°C (bez termoobiegu). Biszkopt przekrawamy poziomo na 3 części. Kreml: mus czekoladowy: -15Ogczek0lady gorzkiej 60 procent -200gśmietany 36 procent -150gubitej śmietany 36 procent •140gciastek Śmietanę podgrzewamy w rondelku, dodajemy czeko- ladę, mieszamy do rozpuszczenia i studzimy. Wlewamy masę do ubitej śmietany. Dzielimy mus na dwie części. Do jednej dodajemy pokrojone w kostkę ciastka np. jeżyki, mieszamy i smarujemy pierwszy blat ciasta. Drugą częścią musu wysmarujemy wierzch i boki tortu. KremŁ muszoraedioweBoBreatoi ■200g ubitej śmietany 36% ■5szŁ batoników Goplana Break 0 smaku orzechowym Batoniki kroimy na drobne kawałeczki i mieszamy z bitą śmietaną. Mus wykładamy na drugi blat biszkoptu. Skłacrtkfcpotewa czekoladowa 62gczekolady gorzkiej 60 proc ■ 62 g mlecznej czekolady • 22 g oleju Obie czekolady rozpuszczamy z olejem, mieszamy i studzimy. Wlewamy do rękawa 1 oblewamy tort od górnych krawędzi, aby utworzyły się smugi czekolady, (przepis Goplany) Babeczki zamiast tortu, czyli pomysł na coś pysznego Na zastąpienie tortu kolorowymi muffinami decyduje się coraz więcej par. Robią to z kilku powodów. Po pierwsze - babeczki eliminują problem krojenia i dzielenia tortu na porcje, po drugie - nawet po kilkunastu godzinach wyglądają estetycznie i można je wręczyć gościom do domu na koniec wesela! Aby zachować element tradycji, na szczyt patery można położyć mały torcik dobrany do kolorystyki babeczek. Kolor muffinek powinien być dopasowany do dodatków panny młodej i wystroju sali weselnej. Do najpiękniejszych „babeczkowych tortów" należą te ułożone w bieli, błękicie, różu, fiolecie, zieleni, brązie, a także wielokolorowe. Niektóre wyglądają jak małe dzieła sztuki. Fontanna czekoladowa to atrakcja dla każdego Deserowa, mleczna i biała - to najpopularniejsze rodzaje czekolady. Istnieją oczywiście także czekolady smakowe, jednak cieszą się zdecydowanie mniejszą popularnością. Do fontann używa się czekolad wysoko płynnych, dlatego ich smak różni się od tradycyjnej czekolady. Deserowa jest neutralna w smaku, a mleczna słodka. Mimo to, a może dlatego właśnie czekolada mleczna wybierana jest najczęściej ze względu na dobrze zbilansowaną słodycz. Ponadto, jako jedyna będzie pasować do każdego rodzaju przekąsek. Czekolada deserowa i gorzka mają większą zawartość kakao. Czekolada biała czy smakowa będzie pasowała na mniejsze przyjęcia lub jako dodatek do większej fontanny z czekoladą mleczną. Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 28 29.09.2019 rodzinny m Ciemne kolory nie są najlepszym wyborem na ślub córki z wyjątkiem granatu, który iest dostojny Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com lub córki to również dla jej mamy jeden z najpięk-% niejszych i najbardziej wzruszają-& cych momentów w życiu. Jak ubrać się na tę uroczystość, aby wyglądać stosownie do okazji - nie za skromnie, a jednocześnie nie aż tak, by przyćmić córkę? Beata Ruszkowska jest projektantką i stylistką. - Warto wybrać stylizację wyjątkową, również dlatego, aby inni goście mogli matkę, która często wiele rzeczy na ślubie organizuje, bez problemu odnaleźć -mówi i radzi: - Jeżeli chodzi 0 kolor, to mamy powinny z całą pewnością wystrzegać się bieli. Ta barwa jest tego dnia zarezerwowana dla panny młodej - tłumaczy. - Polecam więc jasne, ale nie jaskrawe kolory, które podkreślą, że to szczęśliwy, pełen radości dzień. Dobrze sprawdzą się więc na przykład delikatne róże, żółcie, blade błękity. Ciemne kolory nie są wskazane, ale jeśli kobieta czuje się dobrze tylko w nich, to wyjątkiem może być granat i szarość. Są bardzo eleganckie 1 stosowne do tej okazji. Modne są kombinezony! - Bardzo często błędem mam na weselach jest postarzanie się strojem, wynikające z błędnego przekonania, że pewnych rzeczy jej nie wypada. Jeżeli mama ma ponad 50 lat, ale wciąż ma ładne, zgrabne nogi, to jak najbardziej może je pokazać. Sukienki do kolan są bardzo kobiece, a wybór kreacji zbyt długiej może zaburzyć proporcje sylwetki - przekonuje B. Ruszkowska i dodaje: - Mamy wcale nie muszą wybierać staromodnych garsonek! Zdjęcia polskiej marki SEMPER FoŁ Magda Krajewska Mangda JAK SIĘ UBRAĆ NA SLUB CÓRKI? Mama panny młodej powinna wyglądać elegancko i dostojnie, ale nie może się postarzać! Delikatny róż, żółcie i błękity podkreślają ten weselny, radosny, pełen szczęścia dzień 12 rodzinny Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28-29.09.2019 Problemy trawienne u psa. Pomoże karma z prebiotykami, ale i tak konieczna jest wizyta u weterynarza Kłopoty z żołądkiem to częsty problem u psów, objawiający się w przykry sposób, najczęściej nieprzyjemnymi dla otoczenia wiatrami, ale także biegunką i wymiotami. Wynikają najczęściej z tego, że pies podczas spaceru zje coś trującego, ale też z powodu pasożytów jelitowych lub alergii. Przede wszystkim musimy w takim momencie zmienić pożywienie. Im bardziej wrażliwy jest układ trawienny psa, tym bardziej lekko-strawna powinna być jego karma. Psy ze szczególnie wrażliwym przewodem trawiennym powinny dostawać specjalne karmy z prebiotykami, wspierające florę jelitową. Jeśli biegunka nie ustępuje po upływie 24 godzin lub dochodzą do niej inne objawy, takie jak wymioty lub podenerwowanie zwierzęcia, konieczna jest wizyta u weterynarza. Specjalista będzie mógł stwierdzić, czy dolegliwości psa nie wynikają np. z obecności pasożytów. Stukanie w szybę akwarium może spowodować śmierć rybek. Poziom decybeli jest dla nich zbyt duży Dwaj naukowcy przeprowadzili badanie ultradźwiękowe akwariów w zoo - pokazały one, że dźwięki mogą nawet zabić ryby. Jedna stukająca w szkło akwarium osoba robiła to średnio 2-4 razy. W jednym przypadku ktoś uderzył w szybę 72 razy pod rząd, co stanowiło zdecydowane obciążenie dla ryb. Takie natężenie dźwięku w powietrzu oznaczałoby dla nas poziom decybeli, który mógłby prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu. Dla ryb ma to skutki dużo groźniejsze, bo ciśnienie akustyczne pod wodą jest znacznie wyższe niż w powietrzu. Naukowcy zakładają, że spora część zgonów ryb w publicznych akwariach spowodowana jest właśnie pukaniem w szybę. Także w domu trzeba powstrzymać siebie i gości od stukania w szybę. Również pukanie w szyby terrariów powoduje ogromny stres ich mieszkańców. Często ratują się ucieczką „na oślep", która może skończyć się ich śmiercią. JAK WYBIERAĆ KOSMETYKI DLA ZWIERZĄT £ \ \ Sprawdzajmy skład kosmetyków, szczególnie jeśli nasze zwierzę jest alergikiem Małgorzata Romanowska Coraz częściej używamy przy pielęgnacji naszych zwierząt sklepowych kosmetyków. Coijak wybierać, żeby nie zaszkodzić psu czy kotu? W ygładzenie włosia, głębokie odżywienie czy łatwiejsze rozczesywanie. Szampony, perfumy, odżywki, mgiełki nabłyszczające - to oferta sklepów zoologicznych dla tych, którzy chcą zadbać 0 sierść i skórę swojego zwierzęcia. Najczęściej kupowane są szampony i odżywki dla psów, preparaty do higieny jamy ustnej psa, do higieny uszu i pielęgnacji oczu u psa 1 kota. Pies czy kot uciekłby zapewne od półek z tymi produktami jak najdalej. I tym kryterium powinniśmy się kierować przy zakupie. Z punktu widzenia zwierzęcia ważne jest, żeby szampon nie szczypał w oczy, był deli- katny dla skóry, pielęgnował ją, nie pachniał i nie uczulał. Jeśli jednak chcemy uszczęśliwić nasze zwierzę błyszczącą sierścią, sprawdzajmy przynajmniej skład szamponu czy mgiełki, którą zamierzamy mu zaaplikować. Ucząc się czytać etykiety kosmetyków dla ludzi, przekładajmy tę wiedzę również na kosmetyki dla zwierząt. Sprawdzanie składów produktów może na początku przysparzać problemów. Ale zarówno produkty przeznaczone do naszej pielęgnacji, jak i kosmetyki dla zwierząt, zawierają często wiele składników, które mogą zagrażać zdrowiu. Może pojawić się podrażnienie skóry, problemy z układem immunologicznym, reakcje alergiczne. Dlatego trzeba uważać na to, co się kupuje, sięgać po preparaty sprawdzonych marek. Wybierajmy nie te kosmetyki, które pięknie pachną, ale te, które dobrze czyszczą, uelastyczniają naskórek oraz pielęgnują szatę. Pamiętajmy także o dobraniu preparatu do więku zwierzęcia: inne będą kosmetyki dla szczeniaka, a inne dla dorosłego psa czy kota. Podobnie jest z sierścią - dobieramy szmpon do jej rodzaju. W przypadku alergika lub psa chorego musimy skonsultować swój wybór z weterynarzem. W sklepach można już dostać kosmetyki, przeznaczone dla zwierząt cierpiących na wszelkiego rodzaju alergie. Jeśli wiemy, że zwierzę jest na coś uczulone, powinniśmy kupować preparaty tworzone specjalnie dla niego. Według badań, około 30 proc. zwierząt to alergicy. W przypadku zapachów takich kosmetyków musimy kierować się doświadczeniem z naszym zwierzęciem. Napis „parfum" na etykiecie oznacza, że do kosmetyku została dodana kompozycja zapachowa, która jednak niekoniecznie musi się spodobać zwierzęciu, przecież silnie pachnący szampon może skłaniać go do tarzania się gdziekolwiek, by tylko pozbyć się zapachu. Nie można też używać na psie czy kocie naszych szmponów. Skóra i sierść zwierząt różnią się od ludzkich. Wymaga zupełnie innej pielęgnacji i wykorzystywania innych środków kosmetycznych niż u człowieka. ■ f I Kosmetyki dla zwierząt powinny mieć skład podobny do tych dla ludzi - unikajmy podrażniających skórę Czego unikać? Wybierając kosmetyki dla zwierzęcia, lepiej wystrzegać się - tak jak w przypadku kosmetyków dla ludzi - niektórych grup związków. To m.in. ftalany, bisfenole oraz parabeny. Warto też sprawdzać, czy kosmetyki zawierają poniżej podane składniki. Nie od dziś przestrzega się przed ich używaniem - dotyczy to zarówno ludzi, jak i psy czy koty. Betaina kokamidopropyłowa (Cocamidopropyl betaine) -detergent, często będący podstawą środków myjących. Występujący w produkcie samodzielnie nie jest szkodliwy, jednak w połączeniu z innymi silnymi detergentami (np. Sodium Lauryl Sulfate) może powodować przesuszenie skóry, łupież i reakcje alergiczne. Cooo-betakne - syntetyczny detergent z oleju kokosowego; może wywoływać wysypkę i podrażnienie skóry. SŁS,SLeS (Sodium Lauryl Sulfate, Sodium Laureth Sulfate) - silne detergenty stosowane w szamponach, mogą powodować alergie i przesuszenie skóry. GBool propylenowy (Propylene Glycol) - może wywoływać podrażnienie, świąd i alergiczne zapalenie skóry oraz przesuszać naskórek. Dbodunedb - podrażnia skórę i błony śluzowe; może mieć działanie rakotwórcze. DMDM Hydantoki wydziela rakotwórczy i podrażniający formaldehyd. Siany (Dimethicone, Dimethyl Silicone, Methyl Silicone itp.) mogą podrażniać skórę. Parabeny mogą powodować alergiczne zapalenie skóry. Dioksan (1,4 - dioxane) może podrażniać skórę oraz oczy, a jego chroniczne wdychanie może powodować uszkodzenie nerek i wątroby; jest na liście związków rakotwórczych. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28 29.09.2019 rodzinny 13 WYDRA POD KONTROLĄ wiecznie czegoś ciekawe. • 1 • ni potrafią bawć Sii? -a ą na powierzchnię różne przedmioty, czasem zmęczone zasyf Grażyna Antoniewicz g.antoniewia@ptasa.gda.pl Nienawidzą jej właściciele stawów rybnych, chętnie by na nią zapolowali myśliwi. Nikt nie wie ile wydr ginie każdego dnia zabitych przez kłusowników. Niegdyś była niezwykle popularna w Polsce. aczęła ginąć, dzisiaj powoli wraca. Od kilku lat w Parku Narodowym „Bory Tucholskie" prowadzi się monitoring wydry. Kontrolowane są prawie wszystkie zbiorniki, zwłaszcza Struga Siedmiu Jezior oraz fragmenty linii brzegowej jezior przylegających do granic Parku: Karsińskiego, Charzykowskiego i Dybrzk. - Poszukiwania polegają na rejestrowaniu przy pomocy odbiorników GPS śladów pozostawionych przez wydry: świeżych odchodów, tropów i czynnych nor - mówi adiunkt Karolina Lubińska z Parku Narodowego „Bory Tucholskie". - Jest to metoda stosowana w całej Polsce, umożliwia rejestrację występowania wydry oraz pozwala określić względną częstość tego gatunku. Zbadań wynika, iż wydra czuje się znakomicie na tym terenie. Warunki siedliskowe oraz pokarmowe (sporo ryb, małży, raków i płazów), a także zróżnicowana linia brzegowa z licznymi zakolami, cyplami i powalonymi drzewami, które wydra bardzo lubi, sprzyjają występowaniu tego gatunku. Ulubione jeziora - Jej obecność wykazano na większości zbiorników w parku - dodaje Karolina Lubińska. - Są jeziora, które preferuje bardziej i tam częstość znakowania odchodami i liczba nor jest bardzo duża. Czasem stanowiska z zajętymi w latach ubiegłych norami, nie zostają potwierdzone. Prawdopodobnie wydry przenoszą się na inne jezioro. - Ale nadal obserwujemy te miejsca - dodaje Lubińska. Wydra europejska (Lutra lutra), to ssak drapieżny ziemno-wodny z rodziny łasi-cowatych. Jest zwinna, zgrabna, wesoła i „gadatliwa", ma piękne, opływowe kształty przystosowane do wodnego trybu życia. Porusza się w wodzie za pomocą ruchów "W a wtm. ' ■; Wydra jest doskonale przystosowana do życia w wodzie, porusza się więc w toni z niespotykaną zwinnością i gracją ogona i płetwiastych tylnych łap. - Na brzegu buduje nory, wejście znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz otworu wejściowego nory posiadają również otwory wentylacyjne, pod korzeniami drzew - mówi Karolina Lubińska. - Rzadko kopie swoje nory, często wykorzystuje sieci korytarzy po innych gatunkach zwierząt. Znakuje wejście do nory odchodami, które są charakterystyczne z racji pobieranego pokarmu. Mają woń rybią, więc bardzo łatwe są do rozpoznania. Zostawia je przed wejściem, żeby oznaczyć, że to jest jej terytorium. Wentylacja pod korzeniami Nory buduje najczęściej na stromych brzegach akwenów, do których wejście znajduje się pod powierzchnią wody. Oprócz tego otworu wejściowego nory wydry posiadają jeszcze otwory wentylacyjne, znajdujące się pod korzeniami drzew. Na łowy wychodzi nocą. Główny pokarm wydry stanowią ryby, ale dokarmia się także gryzoniami i wodnym ptactwem. Poluje też na małże, żaby i ślimaki. Ponieważ pod wodą może wytrwać nawet 8 minut, rzadko kiedy umknie jej upatrzona zdobycz. Generalnie nic jej już nie zagraża i nie przeszkadza, spotykamy ją w całym dorzeczu Wisły, poza małymi wyjątkami. Potrafi bowiem wędrować daleko lądem. Nie musi mieć kontaktu z wodą. Wchodzi również na rowy melioracyjne, na stawy rybne, mniejsze akweny - podróżując wzdłuż pomorskich rzek, dociera prawie wszędzie. Jaka jest populacja wydry na naszym terenie, nie wiadomo, nie prowadzi się bowiem badań, które mówią ojej liczebności. Wydra żyje w medialnym cieniu bobra, norki amerykańskiej czy szopa pracza. Kilkanaście lat temu, kiedy z populacją wydry było źle, w całej Polsce prowadzono jakieś badania, ale ich zaniechano, gdy zorientowano się, że sytuacja się poprawiła. Sukces odrodzenia się wydry związany jest również z bobrem. Zaobserwowano bowiem, że łasicowate (do których wydra należy) znakomicie sobie radzą w miejscach, gdzie jest bóbr. Powiększa się bowiem akwen wodny. Zabawne ewolucje Wydra to drapieżnik płochliwy, który, jak tylko może, unika kontaktu z człowiekiem. Wykonuje w wodzie różne zabawne ewolucje - opowiadają leśnicy. - Ruchliwe, wiecznie czegoś ciekawe, godzinami potrafią bawić się w wodzie. Nurkują, skaczą na siebie, wynoszą na powierzchnię różne przedmioty. Czasem zmęczone upałem i zabawą zasypiają na kamieniach tak mocno, że daje się je podejść na bliską odległość - dodaje Karolina Lubińska. Chętnie ślizga się po błocie lub po śniegu, pokrywającym gładkie i strome zbocze. Taka ślizgawka może mieć długość 3 metrów. Wydry ustawiają się wtedy w kolejce i zjeżdżają jedna za drugą. Gody wydry są zwykle w lutym. Raz do roku rodzą się 2 lub 4 małe. Wychowują się w kryjówce, we wnętrzu wydrążonego pnia lub w opuszczonej norze. Po urodzeniu są ślepe, dopiero po mniej więcej 35 dniach otwierają oczy. W norze pozostają przez dwa miesiące. Sierść wydry jest bardzo gęsta - na l cm kwadratowy skóry na brzuchu mieście się nie mniej niż 45-50 tysięcy włosów. Nieprzemakalne futro tworzą długie i sztywne włosy oraz warstwa bardzo krótkiego, przylegającego do ciała meszku. Mokra sierść posklejana w kępki wygląda jak kolce, jednak kiedy tylko zwierzę otrząśnie wodę, wygładza się i szybko wysycha. Górna część ciała ubarwiona jest na brunatno, spód ciała ma dużo jaśniejszy. Długie wąsy znajdujące się po obu stronach pyska są wrażliwe na ruch wody i ułatwiają zlokalizowanie ryby. Kiedy wydra nurkuje, zamyka uszy. Jej przednie łapy, z palcami połączone są błonami pławnymi, które umożliwiają wydrze „odpychanie" się od wody oraz nadawanie odpowiedniej prędkości . Wydra ma 36 zębów, są one niezwykle ostre. Wzrok i słuch ma wspaniale rozwinięte. Chichoczą ichrząkają Wydry prowadzą nocny tryb życia, ale w miejscach, gdzie nie są niepokojone przez człor wieka, bywają również aktywne w ciągu dnia. Wydają rozmaite odgłosy: chichoty, szczeknięcia, ćwierkania, pomruki, chrząkania i warknięcia. Za ich pomocą sygnalizują swój aktualny nastrój, witają się, alarmują, ostrzegają potomstwo i łączą się w pary. Choć występuje w prawie całej Europie, wszędzie jest rzadkim zwierzęciem. Jeszcze w początkach lat 90. ubiegłego wieku uważano, że wydra musi być bezwzględnie chroniona. Znalazła się nawet w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Jednak już w2001 roku z księgi tej została wypisana, a co więcej - trafiła na listę zwierząt chronionych częściowo. Do literatury (za sprawą Chryzostoma Paska) weszła oswojona wydra, zwana Robakiem. Sypiała ze swym panem w jednym łożu, spełniając rolę stróża i budzika zarazem, kiedy Pasek nie mógł wytrzeźwieć. Rozumiała też polecenia, rzucając się jak pies na intruza. A kiedy trzeba,polowała, gdy Pasek mówił: „Robak! trzeba mi ryb dla gości, hul w wodę!". 1'mn'iiwj ŁUPIE KAMIENIEM Wydra morska, czyli wydrozwierz zamieszkuje; Kamczatkę. Kuryle, Wyspy Komandorskie i Kalifornię. Ma ciemnobrunatne futro o srebrzysto zakończonych włosach. To najgęstsza sierść wśród wszystkich zwierząt. Dla pozyskania takiego futra polowano na wydry morskie tak zawzięcie, że niemal je wytępiono. Osobliwością wydry morskiej jest używanie narzędzi. Nurkując po małże czy jeżowce równocześnie wynosi z dna odpowiedni kamień, by rozbić twarde osłony łupu i zjeść pożywne mięso. Niektóre mają swoje ulubione kamienie, których używają wielokrotnie. Taki kamień zwykle jest dość płaski, a zwierzę trzyma go w fałdzie skóry pod pachą. ^ 14 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 28-29.09.2019 Izabela Kuna: kocha swój zawód, ale niezbyt go szanuje Gdy skończyła szkołę aktorską, zderzyła się z szarzyzną polskiego show-bizne-su. Ponieważ nie było dla niej ról, jeździła do pracy do Norwegii. Los uśmiechnął się do niej, kiedy zagrała w komedii „Lejdis" i telenoweli „Barwy szczęścia". Gniazd® Paweł Gzyl p.gzyl@gk.pl Jest jedną z najbardziej charakterystycznych aktorek w Polsce. Nie można jej nazwać klasyczną pięknością-ito właśnie ta niekonwencjonalna uroda wraz z wielkim talentem i silną osobowością sprawiają, że jej aktorstwo zwraca uwagę. Teraz oglądamy ją w serialu „Krew z krwi", a niebawem zobaczymy w następnym - „Lepsza połowa". - Kocham swój zawód, ale niespecjalnie go szanuję i nie wiem, dlaczego tak się dzieje. Nigdy nie spełniałam żadnej misji. Porównajmy aktorstwo do zawodu lekarza. Nie sądzę, żebym kiedykolwiek uratowała komukolwiek życie. Powtarzam - to piękna profesja, natomiast uważam, że zwyczajna, coraz bardziej zwyczajna - mówi aktorka w jednym z wywiadów. *♦* Pochodzi z Tomaszowa Mazowieckiego - i mieszkała naprzeciw fabryki włókniar-skiej Mazowia, w której pracował jej ojciec. To właśnie z nim trzymała największą sztamę w dzieciństwie. Mama była nauczycielką - i prawie cały czas poświęcała swym uczniom. Dla córki była wymagająca i surowa. Dlatego po szkole mała Iza przychodziła do ojca do pracy -i potem razem spędzali całe popołudnia. - Rozpieszczał mnie niemiłosiernie. Wyręczał we wszystkim. Bez przerwy parzył herbatę, przynosił do pokoju kanapki, jak trzeba było na szybko coś wyprasować, prasował. Jego teoria była taka - gdy mama krzyczała: „Miała przecież posprzątać pokój", brał odkurzacz i mówił: „Ona się jeszcze w życiu narobi" - opowiada aktorka w serwisie Weranda. W domu rodzinnym Izy zawsze było dużo gości. Niemal co weekend schodzili się IZA KUNA Polska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Urodziła się w 1970 roku w Tomaszowie Mazowieckim. W1993 ukończyła studia na Wydzialeo Aktorskim Szkoły Filmowej w Łodzi. Jest aktorką Teatru Polskiego w Warszawie. Rola Łucji| w spektaklu Teatru Telewizji „Łucja i jej dzieci"§ przyniosła jej Grand Prix dla najlepszej aktorki§ podczas Festiwalu „Dwa teatry" w Sopocie § w 2004 roku. Ma w swoim dorobku popularne telenowele: „Klan", „Na Wspólnej" czy „Barwy szczęścia". W 2008 roku odniosła duży sukces, pojawiając się w komedii „Lejdis". Potem stworzyła ciekawe role w kinowych filmach „Galerianki", „Lincz", „Supermarket" czy „Drogówka". W 2010 roku ukazała się jej książka „Klara". Trzy lata później wystąpiła w reklamie telewizyjnej u boku Chucka Norrisa. Ma córkę Nadię z aktorem Dariuszem Kurzelewskim i syna Stanisława (ur. 2009) Markiem Modzelewskim. którą ma z kolegą po fachu -Dariuszem Kurzelewskim. - Miałam w swoim życiu taki czas, kiedy rano jechałam do teatru, później do pracy do francuskiej firmy PR-owej, a potem jeszcze nagrywałam wiadomości w telewizji. Mój ówczesny teatr 0 mnie nie zadbał. Propozycje przyszły z innych scen 1 z kina. Przed laty postanowiłam się zemścić i przestałam chodzić do teatru. Skoro on nie chciał mnie, ja nim również przestałam się interesować - deklaruje w serwisie Tylko Toruń. Sytuację zmienił występ Izy w komedii „Lejdis". Dla aktorki była to ciężka praca -ale film obejrzało kilka milionów widzów, co sprawiło, że o nią upomniało się polskie kino i telewizja. Aktorka zdyskontowała popularność zdobytą dzięki „Lejdis", grając w chętnie oglądanej telenoweli „Barwy szczęścia". - Gdybym miała grać tylko w serialach, ograniczać się do telenowel, to nie uprawiałabym tego zawodu. I nie chodzi mi tu o to, że to zła droga czy sposób na zarabianie, a bardziej o ambicje i wewnętrzną chęć robienia czegoś swojego, innego. Na planie „Barw szczęścia" dawałam z siebie wszystko, grałam absolutnie profesjonalnie i poważnie. Ale poza nimi uwielbiam robić inne rzeczy, grać w takich projektach, jak „Krew z krwi", filmach czy grać w krótkich studenckich projektach - mówi aktorka w serwisie Dzika Banda. Choć pierwszy poważny związek Izy zakończył się porażką, to gwiazda nie zrezygnowała z walki o prywatne szczęście. Dziś jest już od ponad dwudziestu lat partnerką lekarza i dramaturga Marka Modzelewskiego. Para doczekała się syna - obecnie dziesięcioletniego Stasia. Wychowuje także dzieci ze swych wcześniejszych związków. Nadia ma już 23 lata - i wyjechała właśnie na studia aż do Australii, co, jak można się domyślić, wcale nie podoba się jej mamie. tam różni kuzyni i znajomi, aby pogadać o tym, co dzieje się w mieście. Mała dziewczynka lubiła przychodzić wtedy na kolana do ojca -i z wypiekami na twarzy słuchała lokalnych plotek z Tomaszowa. - Uwielbiałam te spotkania towarzyskie. Właściwie codziennie ktoś przychodził. Ojciec natychmiast wyciągał coś z lodówki - a mieliśmy zawsze dużo jedzenia, bo kupował je na tony - i gotował. Najczęściej kotlety - do dziś mam w uszach to walenie w schab - bo najszybciej. Robił też pyszną wołowinę z pieczarkami, doskonały bi- gos, flaki. Nawet jeśli ktoś przyszedł najedzony, nie mógł się wypić herbatą -musiał jeść i już! - śmieje się aktorka. W szkole Iza uczyła się świetnie - i mimo że miała same piątki, była bardzo lubiana przez całą klasę. Nigdy nie zadzierała nosa i potrafiła wszystkim kolegom i koleżankom napisać wiersz o jesieni, kiedy taką pracę domową zadała polonistka. Do tego Iza nigdy nie buntowała się wobec rodziców: nie piła, nie paliła, nie imprezowała. Czytała za to dużo książek. *** Od dziecka chciała być aktorką. Występowała na szkolnych akademiach i pasjami czytała magazyn „Ekran". Kiedy w telewizji emitowano serial „Życie na gorąco", zauważyła, że grający w nim główną rolę Leszek Teleszyński jest podobny do jej taty - i opowiadała wszystkim, że to jej wujek. Nic więc dziwnego, że po maturze zdecydowała się zdawać do szkoły aktorskiej. - Mama myślała, że zdaję na filologię polską. Oczekiwała, że skończę normalne studia i będę miała normalny zawód. A ja żyłam filmem. Wyobrażałam sobie, że filmuje mnie kamera, a włosy rozwiewa mi wiatr, jak Farrah Fawcett w „Aniołkach Charliego". Kiedy mama się dowiedziała, gdzie zdałam, fajerwerków nie było. Ale wieczorem z ojcem obdzwonili wszystkich znajomych, żeby się pochwalić - mówi aktorka w serwisie Polki. W domu się nie przelewało, kiedy Iza miała dziewiętnaście lat, zaczęła jeździć do pracy w Norwegii. Gdy innych Polaków pytano tam, skąd są, mówili „from Holland", bo wstydzili się przyznać skąd pochodzą. A Iza odwrotnie - dumnie mówiła, że jest „from Po-land". Sprzątała domy i opiekowała się dziećmi- a w ojczyźnie studiowała aktorstwo. *** Kiedy skończyła akademię, zderzyła się z szarzyzną polskiego show-biznesu. Rozgoryczona brakiem propozycji, zarabiała na życie jako dziennikarka, przeprowadzała wywiady z koleżankami, którym udało się zrobić karierę, zaczęła też pisać scenariusze. W międzyczasie zmarł jej tato - miała wtedy 25 lat i już wychowywała córkę Nadię, Aktorka od zawsze marzyła o aktorstwie. Ale to, że zdaje do szkoły firnowej zataiła przed rodzicami. Powiedziała im o tym już po fakcie. Cieszyli się, choć nie okazali tej radości. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 rodzinny 15 BABA SWOJE - l>Z1 AB SWOJE J CZASEM CZŁOWIEK WYRZUCIĆ COŚ Z SIEBIE MUSI. INACZEJ SIĘ UDUSI jtr-. ArmaCzerny-Marecka anna.marecka@pol5kapre5s.pl Jeżeli wydawało nam się, że wściekłość i wrzask w debacie publicznej już osiągnęły apogeum, to okres kampanii wyborczej wyprowadził nas z tego błędu. Dzieje się tyle, nie tylko w polityce, że musimy sobie popsioczyć, co by odzyskać równowagę. Co nas wkurzyło ostatnio? Pan prezydent Andrzej Duda. Na szczycie ONZ wyznał, że łączy go „ideologiczna bliskość" z prezydentem Brazylii. Jair Bolsonaro zaś zabiłby syna, gdyby ten okazał się gejem, jest zwolennikiem tortur, za to przeciwnikiem równych płac dla kobiet i mężczyzn. Super. Kolejny protest, tym razem fizjoterapeutów. Nie ich żądania płacowe, bo mają rację, ale forma - w słupskim szpitalu olbrzymia większość wzięła zwolnienia lekarskie. To już plaga, pójście na płatne chorobowe w ramach protestu. Przecież to nieuczciwe. ZUS co kwartał chwali się, jak kontroluje zasadność L-4, ale z tych komunikatów wynika, że „chorujących" słusznie w ramach strajku skrupulatnie pomija. Boi się? Filmowy festiwal w Gdyni nie był relacjonowany ani w pierwszym, ani w drugim programie publicznej telewizji, tylko w niszowej TVP Kultura. Tam, gdzie prawie nikt nie zagląda, trafia wszystko, co jest kulturą wyższego rzędu. Natomiast dwa najbardziej popularne kanały TVP uwielbiają wszelkie festiwale disco polo. Prezes Kurski chyba nawet podrygiwał kiedyś na widowni. Psujmy gusta dalej. Gdzie misja? Wstyd! Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@polskapfess.pl arecka kończy na kulturze, to ja od niej zacznę. Niby mądry Polak po szkodzie, ale mnie dotyczy raczej to, iż przed szkodą i po szkodzie głupi. W kwestii filmów polskich tak mam. Już kiedyś po serii beznadziejnych „komedii" naszej produkcji przysięgałem sobie, że nigdy więcej. No ale poszedłem, a raczej poszliśmy, najpierw na „Politykę" (pisaliśmy poprzednio), potem na film 0 Piłsudskim, a teraz o jego legionach. Ten o naczelniku nudny jak flaki z olejem, nawet brawurowy w realu napad na pociąg wypadł blado. „Legiony" nieco poprawiły nam humory, bo sceny bitew, choć okrutne, są pięknie i z rozmachem filmowane, most wybucha z fasonem, a Mirosław Baka brawurowo wcielił się w postać Stanisława „Króla" Kaszubskiego. Poza tym jednak główny wątek romansowy to długo ciągnąca się nędza. Szkoda. No a w polityce I miejsce na liście wkurzenia zajmuje prezes NIK i jego kamienica w Krakowie, którą za marne grosze (od których płacił marny podatek) wynajmował gangsterom. Ci zrobili tam burdel. Nie wiedział, komu 1 na co wynajmuje? To marne ma kompetencje na szefowanie instytucji kontrolnej. Kamienicę prezes dostał w prezencie od kombatanta z AK. Ha, Rydzykowi bezdomny limuzyny dał, prezesowi kombatant kamienicę, a mnie nikt nic. To z zazdrości piszę, że to sprawa z gatunku obrzydliwych. Na kanale National Geographic Zobacz, jak „Polska się zmienia" dzięki zewnętrznym funduszom Gdzie wdrożono innowacyjną technologię umożliwiającą szybkie diagnozowanie raka piersi? Jaka firma opracowała rewolucyjną metodę pozyskiwania pełnowartościowego białka z pozostałości z tłoczenia rzepaku na olej? Kto wymyślił sposób na wyposażenie klasycznych zegarków w funkcje dostępne dotąd jedynie w smartwatchach? Za tym wszystkim stoją polscy przedsiębiorcy, którzy dzięki Funduszom Europejskim, Fundu- szom norweskim i EOG czy programom Komisji Europejskiej mogą realizować odważne pomysły. Kanał National Geographic z Ministerstwem Inwestycji i Rozwoju przygotował cykl filmów (dziewięć) obrazujących, jak dużo dzieje się w naszym kraju. „Polska się zmienia" -premiery w poniedziałki od 30 września o godz. 21.55 na kanale National Geogra- płli. (MARA) Dziękuję i zapraszam ponownie AGATA MAJCHRZAK Urszula ma 30 lat, jest singielką i historykiem sztuki. W dodatku ma fatalne stosunki '• z matką, którą ją zaniedbywała, zajęta swoją karierą. Nasza bohaterka w swoim zawodzie pracy zdobyć nie może, więc zatrudnia się jako kasjerka w sieciowym markecie. Ku jej zdziwieniu, od szefów dostaje szansę awansu, a na jej drodze staje aż trzech kandydatów gotowych się z nią związać. Opowieści o singielkach poszukujących drugiej połówki mamy już tysiące. W tej powieści nie ten wątek jest więc dla mnie najciekawszy, tylko podglądanie, jak wygląda praca marketu od kuchni. A dzieje się tu dużo, jest wredna kierowniczka i przedziwni klienci. Plus także za narratora, który jednocześnie jest postacią z tej historii i zakochuje się w naszej bohaterce. (MARA) Prawy i Lewy ANNA PASZKIEWICZ. KASIA WALENTYNOWICZ Dwa buty ' i'A--, o odmien-nych osobowościach. Prawy to pedant, jest zasadniczy, nieprze-pada za spacerami, lubi siedzieć w szafie, Lewy uwielbia szaleństwa i taplanie się w kałuży. A przecież muszą chodzić w parze! Inne buty w szafie też mają coś do powiedzenia. Dyskusje toczą się więc w niej gorące. Zabawna historyjka rozbawi dzieci w wieku przedszkolnym. Bawiąc, oczywiście uczy. Przede wszystkim tego, że w życiu można pięknie się różnić, że każdy z nas jest inny i ma prawo do szacunku. I to jest normalne. Że nie należy pochopnie oceniać innych, porównywać czy zazdrościć. Wielki plus za poruszające wyobraźnię ilustracje. A także za sztywną okładkę, duży format, mało tekstu na stronie i dużą czcionkę oraz zrozumiały język. (MARA) isutf&am -iw* Dla naszych czytelników mamy po trzy egzemplarze książek: „Dziękuję i zapraszam ponownie" (wydawnictwo Novae Res) i „Prawy i lewy" (Widnokrąg). Żeby je zdobyć, trzeba podać hasło: KASA, PRAWY. Należy wysłać je SMS-em na nr 72355, w treści wpisując: gpks hasło. Koszt SMS-a to 2,46 zł z VAT. Rozmowę z Agatą Majchrzak znajdziecie w wideobiogu Anki Czytanki: www.gp24, sekcja wideo,blog o książkach. CHCĄ SĄDOWNIE ZABRAĆ MI CÓRKĘ! Marcin Florkowski dr psychologii Czytelniczka: Moja 12-letnia córka powiedziała, że jestem „nienormalna". To są słowa mojego byłego męża, który nastawiają przeciwko mnie. Partner, z którym obecnie mieszkam, nie wytrzymał, i powiedział .jak nie chcesz tu mieszkać, to się wynoś do ojca". a ona powiedziała, że nie wróci. Poszła do mojej mamy. Ale gdy po dwóch godzinach zadzwoniłam do matki, to powiedziała. że córki jeszcze nie ma, a to był wieczór. Zadzwoniłam na policję, że córka zaginęła. Ale matka mnie okłamała. bo córka była u niej. Policjantom naopowiadała, że jest bita i że ją wyrzuciliśmy z domu. Sprawa trafiła do sądu. Teraz sąd chce mi ograniczyć prawa rodzicielskie. Jak to? Wszystko bym dla córki zrobiła, a teraz okazuje się, że złą matką jestem? To jakaś makabra, co się w ogóle dzieje w Polsce, nie można dziecku dać korekcyjnego klapsa? Pracuję jak wół. żeby ją utrzymać, a za to dostaję zabranie praw? Na terapię mnie wysyłają? To nienormalne, co się dzieje. Pani partner zrobił duży faul z wyrzucaniem córki z domu. Pani nie stanęła w jej obronie. To też faul. Pani mama skła- mała. Trochę to wygląda tak, jakby chciała Pani „dać nauczkę" i nastraszyć. Były mąż twierdzi, że Pani jest „nienormalna", córka to powtarza, sąd prowadzi sprawę. Ja zauważam, że Pani teraz bardziej skupia się na tym, że została Pani skrzywdzona, niż na tym, że skrzywdzona została Pani córka. To ona jest poszkodowana. Poczucie krzywdy wydaje się to Pani przysłaniać. Z Pani opisu wynika również, że relacje rodzinne wymagają solidnej korekty. W waszej rodzinie konflikty zamieniają się w prawdziwy kataklizm. Wystarczyło jedno słowo, aby doszło do wyrzucania z domu, ucieczki, odwoływania się do policji. Brakuje jakiegoś rodzaju „bezpiecznika", któryby zapobiegał takiemu nasilaniu się konfliktów. Przecież wcale nie musi być tak, że kontakty między rodzicami a dziećmi zamieniają się w wyzwiska, wyrzucanie z domu i sprawy sądowe. U was jednak tak się poukładało - to trzeba zmienić. Wszystko to razem sugeruje, że naprawdę jakiś rodzaj pomocy psychologicznej jest Wam potrzebny. Niech się Pani zdecyduje na sięgnięcie po taką pomoc. Inaczej silne konflikty między Wami będą się odnawiać. Co zrobić, gdy dzieci chcą w domu zwierzaka Wszystko, co musisz wiedzieć o swoim dziecku, ale też co musisz wiedzieć o obowiązkach właściciela psa czy kota Wyehmtmiie Bogna Skarul bogna.skarul@polskapress.pl Jeśli twoje dziecko bardzo chce mieć w domu zwierzaka, to musisz mu uświadomić, że pies czy kot to nie tylko radości, ale też i obowiązki. I dobrze też, abyś tymi obowiązkami obdzieliła całą rodzinę i uzyskała ich akceptację. olisz psy czy koty?-zapytała mnie moja przyjaciółka, matka 15-letniej Kaśki. - Wolę psy - przyznałam. - Choć wiem, że z psami jest większy kłopot. - Dlaczego większy kłopot? - spytała. - Choćby dlatego, że z psem trzeba kilka razy wychodzić na spacery, a kot sam sobie chodzi - stwierdziłam. - To dlaczego wolisz psy? - spytała mama Kaśki. - Bo jak wracasz z pracy do domu, to widzisz, jak pies się cieszy. Poza tym lubię spacery - odparłam i od razu spytałam, po co jej ta wiedza. - Bo Kaśka chce mieć psa albo kota - odpowiedziała moja przyjaciółka. -1 ja się właśnie zastanawiam, co lepiej. - To musisz się bardzo mocno sama siebie spytać -odparłam. - Nikt za ciebie tej decyzji nie podejmie. Raczej też nie zastanawiaj się, ile z jakim zwierzęciem będziesz miała kłopotu, a raczej ile z jakim radości - podpowiedziałam. - A ty uważasz, że to dobrze, abyśmy mieli zwierzaka? - spytała bardzo szczerze moja przyjaciółka. - Dlaczego nie? - stwierdziłam. - Jak bardzo chcecie i wiecie, jak i kto oraz kiedy wszystkie obowiązki wobec psa czy kota będzie spełniać, to nie widzę przeszkód. - Jakie obowiązki? - dopytywała moja przyjaciółka. - Trzeba będzie z tym psem wychodzić na spacery i czasami zdarzy się, że Kaśka nie będzie mogła. Temu psu trzeba będzie też dać coś do zjedzenia i to pewnie będzie twoja domena (z pomocą Kaśki oczywiście). Ten pies będzie się chciał bawić i to nie tylko z Kaśką, ten pies będzie znosił do domu piach i kudły i trzeba będzie to sprzątać. Wzięłaś to wszystko pod uwagę? - zapytałam na wszelki wypadek. 16 rodzinny r-.v~-.jf/-v Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 28-29.09.2019 „Kiedyś, gdy byłam pytana, o czym marzę, odpowiadałam, że o dzieciach. Gdybym miała wybierać: pięć Oskarów i żadnych dzieci albo dzieci, ale żadnej kariery, wybrałabym macierzyństwo.' Sonia Bohosiewicz, aktorka Krzyżówka panoramiczna / wykonują piosenkę „Takie tango" żołnierz w artylerii r~ wysłannik członek kapituły r~ świadczenie w naturze r~ chrząszcz r~ rewir ~v spokrewniony z selerem fińska łaźnia strajkowy lub wyborczy ~v Jean, aktor francuski zażalenie na piśmie wytworny strój męski listwa ubraniowa stolica światowej mody czapka francuskiego żołnierza budowana przez bobry ścisła - ł \ 1 i 1 ssak z bródką ł popiersie ł ł 1 imię z powieści Wilde'a l co..., to obyczaj - 7 u psiego ogona - 6 zwykły lub dziesiętny - dobytek 18 zaloty Kmicica - hymn ku czci - mars —► zbrojony na budowie sprzęt Pawła Fajdka 25 skok kapłan poetycko 0 kresie życia i kruszywo budowlane 3 l zwolennik, entuzjasta - i „polski" stan w Brazylii l wyobrażenie, zobrazowanie pokrywa bieżnię 17 stary żołnierz Ahonen, rywal Małysza jak Wisła szeroka anty-włama-niowy gatunek pszenicy o kłującym Kłosie 20 pies Stasia i Nel tylna część szyi 22 końcowy moment skoku niewielka ilość sprzedawane w kartonach akt prawny ł 29 i i dwa w rowerze - \ 1 - i l duchow-katolicki \ 1 willowe osiedle w stolicy - - pieśń diwy karciana figura odmiana esperanto jamnik lub mops 19 lek na ból gardła męskie imię z radianu - 4 11 2 poeta celtycki —*• i \ ptak łowny australijski tubylec polny kwiat jama lisa U \ 8 zielone w mieście - \ straganiarka i 1 złomu mała chmara owadów - „pan" w stadninie ptak z koralem topiony homogenizowany 31 sztuczne włókno lew z kreskówki 1 26 irański złoty walczy z rdzą amor nie znosi kobiet Ezofo- wicz" film z Jeanem Reno - 1 ł 1 ł pasjonat skwarki do pierogów - 1 ł roślina nadwodna - t 30 24 wymuszany przez porywacza i bicie na trwogę 21 ł koński arystokrata 0:0 na boisku budynek na budowie partner lalki Barbie owoce palmy TT żubr lub bizon r \ 10 ł kłopoty, trudności - 5 ł i wyspy koralowe niewiadoma w równaniu - i oferma, niezdara grecki władca mórz - druczek urzędowy dawny statek wiosłowy - ł r 28 ciastko z kremem - 1 zwycięstwo na korcie kasowany w tramwaju \ lis z bajki Brzechwy elektron ujemny pracuje w stoczni platforma przeładunkowa specjalista od budowy organizmów r~ stronnik Piłsudskiego znak zodiaku dzielnica Warszawy i wiadomość -*■ i \ bieg sprawy leśna przesieka i i duże miasto w Japonii U 9 doniosły czyn - 32 i ssak z kitką 14 gliniany dzban egzotyczny instrument perkusyjny pożywka bakterii oprawa obrazu biblijny szkutnik - 1 chiński werniks jałow-cówka -*• chwast polny - 1 czołg czterech pancernych ubytek towaru na wadze lek na ból stolica Ghany -* \ \ 23 król z dramatu Szekspira i \ śliwo-daktyl - ł 13 mocny, aromatyczny trunek - ł \ odnoga Wisiy U atrybut kelnera 12 cienki kijek - 27 obce pieniądze - rodzaj przenośnika - 33 nad zlewem - 16 jedzie. na sygnale - - bożyszcze tłumów - 15 przyrząd gimnastyczny - Wielka Koralowa - do butów - niejedno w Las Vegas - 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 33 utworzą rozwiązanie - przysłowie. wnzs aiasis omcraMvi3iovrAzyd aqzvx :3INVZVimzoh Litery z pól ponumerowanych od 1 do 33 utworzą rozwiązanie - przysłowie. wnzs aiasis omcraMvi3iovrAzyd aqzvx :3INVZVimzoh