I 3,00 ZŁ W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 9 "7 7 0 1 3 7 Nr indeksu 348-570 9 5 2 0 6 0 Sport. Orlen Lang Team Race w niedzielę w Bytowie - str. 12 I p magazyn m DZIENNIK POMORZA ■MMMM s Rozmowa: W powiecie słupskim autobusy ruszyły na trasy. To na razie 15 połączeń STRONA2 Sobota-niedziela 7-8 M lic Pracoholików zatrzymują dopiero problemy ze zdrowiem. Jak znaleźć równowagę ? strona 6 Tomasz Karolak kocha teatr, ale jutro znów pojawi się w serialu strona 14 ■ kumu#1 WWm ■ WTW' IrS I ■ i Pieczemy pyszne ciasta z owocami: śliwkami, jabłkami, gruszkami i wiele innych! niitTiititiiFn Letnia pogoda do nas wróci. Ale najpierw przyjdzie chwilowe ochłodzenie STRONA 2 strony 7-10 Rodzice boją się o bezpieczeństwo swoich dzieci 8-latek pobił dwie nauczycielki, bo zwróciły mu uwagę Magdalena Olechnowicz magdafena.olechnowia@polskapress.pl Ośmioletni chłopiec agresywnie zareagował na zwrócenie mu uwagi przez nauczycielkę. Miał ją uderzyć pięścią w brzuch. Drugą panią, która przybiegła, słysząc hałas, również pobił. Rodzice pozostałych dzieci w klasie boją się o ich bezpieczeństwo. Do zdarzenia doszło we wtorek, 3 września, w Szkole Podstawo-wej nr 3 w Ustce. Z naszą redakcją skontaktowali się rodzice uczniów drugiej klasy, w której doszło do agresywnego zachowania chłopca. Miało ono miejsce dzień po rozpoczęciu roku szkolnego. - Nie widzieliśmy tego ataku, ale dzieci opowiedziały nam, jak wyglądała sytuacja. Chłopiec przeszkadzał pani w prowadzeniu lekcji, ta wielokrotnie go upominała. W pewnym momencie chłopiec chciał wyjść z klasy, więc pani podeszła do niego i chwyciła za rękę. Wtedy chłopiec miał ją pięścią uderzyć w brzuch - relacjonuje ojciec jednego z uczniów. Chirurdzy z całego kraju na warsztatach w słupskim szpitalu. Gość specjalny z Niemiec STRONA 3 - Przybiegła jeszcze druga pani, która usłyszała krzyki i ta również została pobita przez chłopca. Dzieci opowiadają, że miał ją uderzyć w głowę. Rodzice podkreślają, że do sytuacji by nie doszło, gdyby klasy nie zostały połączone. - W zeszłym roku były trzy klasy pierwsze. Jedną klasę podzielono i teraz są dwie klasy. Nasze dzieci uczyły się w klasie kilkunastoosobowej, a teraz uczą się w 26-osobowej. Nie podoba nam się, że klasy połączono bez porozumienia z rodzicami - mówią rodzice. O wyjaśnienie sytuacji poprosiliśmy dyrektor szkoły Ewę Mey-Wyso-cką. - Wezwaliśmy rodziców, wezwaliśmy pedagoga. Rodzice przedstawili dokumenty poświadczające, że dziecko jest nadpobudliwe. Sprawa została wyjaśniona. Myślę, że nie ma powodu, aby wyolbrzymiać to zdarzenie - mówi dyrektorka. - Chłopiec zostaje w klasie, przyrzekł przy rodzicach, że nie będzie się więcej tak zachowywał. Z chłopcem oprócz nauczyciela będzie pracował pedagog, psycholog. Staramy się temu dziecku pomóc, bo to dziecko nie jest samo sobie winne, że ma w sobie taką agresję. My jako szkoła musimy takiemu dziecku pomóc i tak uczynimy. Będziemy z nim Reklama dźwignią wyborów. Jedenastka - rabat i miejsce radnego na liście PiS STRONA 3 pracować tak, aby ono było zadowolone, rodzice, jak i rówieśnicy. Rodzice nie powinni mieć obaw o swoje dzieci, które są wklasiez tym chłopcem. Cały czas będzie z nim pracował pedagog i psycholog. Dzieci są otoczone opieką, wychowawca będzie zwracał na to uwagę. Pani dyrektor przyznaje, że klasy zostały połączone ze względu na zalecenia organu prowadzącego, czyli Urzędu Miasta w Ustce. - Były trzy klasy, a są teraz dwie klasy, w związku z tym, że organ prowadzący stwierdził, że niestety musimy oszczędzać i do subwencji podstawowej będzie dopłacał 40 procent. Ja to rozumiem. Czasy są, jakie są, wszystko drożeje. Dlatego połączyliśmy trzy klasy, z których jedna miała 17 osób, druga 15, a trzecia 14 osób, w dwie klasy, które obecnie liczą 26i25 osób - mówi Ewa Mey-Wysocka. -Wszystko idzie w górę i ja burmistrza rozumiem. Każda gmina dopłaca w miarę zamożności swojego budżetu. Te 40 procent to i tak jest dużo. Są gminy, które dopłacają 38 procent, a są takie, które dopłacają 50 procent. Aby nam się to opłacało, musieliśmy klasy połączyć. Nie mieliśmy innego wyjścia. ©® PODYSKUTUJ NA FORUM GP24.PL Ustka. Uroczystości związane z jubileuszem 100-lecia CSMW STRONA 4 977013795206036 02 Druga strona Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Pogoda w regionie Dzisiaj 20°Cpr\ I0°C c- Ciśnienie 1018.5 hPa Wiatr 510 km/h Uwaga zachmurzenie duże Niedziela Poniedziałek Wtorek 17°C 9°c 18°C i3°c 21°C i4°c £b Jwaga: zachmurzenie duże, deszcz i burze z piorunami_ Narodowe Czytanie: Słupsk, Ustka, Kobylnica !\m>iat słupski \ tę, 7 września, usłyszymy ragmenty nowel, które nalecą do klasyki literatury polskiej. m.in. „Katarynki" „Sachema". 3rzed Miejską Biblioteką Pub-iczną w Słupsku impreza rozpocznie się o godz. 14. Frag-nenty nowel „Dobra pani" Orzeszkowej, „Katarynka" Prusa, „Mój ojciec wstępuje io strażaków" Schulza oraz ,Sachem" Sienkiewicza" będą odczytane w kilku językach przez mieszkańców miasta, przedstawicieli władz i stowarzyszeń, poetów. Przeprowadzony zostanie konkurs na przebranie w stylu epoki. Za najwyżej oceniony strój damski i męski zwycięzcy swojej kategorii otrzymają atrakcyjny upominek. W Ustce akcja rozpocznie się o godz. 11 przy pomniku Chopina na promenadzie. Później ulicami miasta przejdzie „czytelniczy korowód". W Kobylnicy Narodowe Czytanie rozpocznie się o godz. 11 przed Gminną Biblioteką Publiczną. Czytane będą wszystkie lektury zaproponowane w tym roku przez Prezydenta RP. Każdy uczestnik otrzyma pamiątkową pieczęć oraz nagrodę niespodziankę. Organizatorzy zachęcają do przyniesienia własnych książek, które będzie można ostemplować pamiątkową pieczęcią. ©® Stupsk Wiejski konkurs dla ekomobilnych Słupski magistrat zaprasza wszyst-(ich chętnych do uczestnictwa a/akcji promocyjnej Jesteśmy tonobilni" polegającej na przesyłaniu zdjęć przedstawiających mieszańców poruszających się wsposób iktywny: na rowerze, hulajnodze, olkach, deskorolce, wrotkach itp. Fotografie wformacie .jpglub .png o minimalnej rozdzielczości300dpi przesyłamy na adres: <0nkur5-um@umslupsk.pl \lajciekawsze zostaną zaprezento-vane na wystawie plenerowej na ul. towobramskiej oraz na Starym tynku, która zostanie otwarta 16 trześnia - podczas obchodów vdniach 16-22 września Europej-kięgo Tygodnia Zrównoważonego Transportu. Autorzy zdjęć, które 'najdą się na wystawie, zostaną nagrodzeni. }rzed nadesłaniem zdjęć należy za-oznać się z regulaminem nastro- iie: ittp://bip.um.slupsk.pl/urzad_mi jski/zarzadzenia_prezy- ienta/31697.html MAZ) ftufwtw Kajakowe regaty międzymostowe 14-15 września odbędą się Kajakowe Regaty Międzymostowe - Słupsk 2019 na rzece Słupi. Harmonogram wydarzenia: 14 września br. 9 - przystań kajakowa w Parku Kultury i Wypoczynku w Słupsku, zbiórka uczestników, otwarcie biura spływu, zapisy i weryfikacja uczestników; 10 - wyjazd do Łosi na i Lubunia na start spływu,-13-14- za-kończeniespływów wstanky, poczęstunek zupą z kuchni polowej; 17 - biesiada kajakowa, ognisko. 15 września: 9 - bulwar nad rzeką Słupią przy Baszcie Czarownic, otwarcie biura zawodów, zapisy i weryfikacja uczestników; 10-start zawodów: odcinek trudniejszy -start wspólny spod Baszty, trasa ok. 16 km. Wygrywa osada, która pierwsza pokona cały dystans. Nagroda- kajak. 10.30 - start zawodów: odcinek łatwiejszy - trasa ok 10 km. Dla zwycięzców w poszczególnych kategoriach przewidziano nagrody. 13 - start do wyścigu PTTK. (MAZ) W powiecie autobusy ruszyły na trasy Rozmoim Większość nierentownych linii autobusowych w powiecie słupskim, które dostały dofinansowanie rządowe, już funkcjonuje. Czy już działają nierentowne linie autobusowe, które w powiecie słupskim otrzymały dofinansowanie rządowe? Złożyliśmy wnioski na siedemnaście takich połączeń. Na dziś, z tego, co wiem, piętnaście zostało już uruchomionych, natomiast dwie pozostałe ruszą od l października. Na jak długo starczą pieniądze, które na dofinansowanie komunikacji autobusowej przeznaczył dla powiatu rząd? Dofinansowanie, które zdobyliśmy, jest wśród powiatów województwa pomorskiego najwyższe. To w sumie około 450 tysięcy złotych. Pieniądze te zostaną wydatkowane w ciągu czte- Paweł Lisowski, starosta słupski, ocenia dobrze funkcjonowanie PKS-u rech miesięcy, a więc do końca roku. Dzięki temu finansowaniu i zmodernizowaniu tych linii dziewięć miejscowości na terenie powiatu słupskiego, gdzie w ostatnim czasie nie docierał autobus, tam teraz on dotrze i mieszkańcy będą mogli się nim poruszać i docierać do ważnych z ich punktu widzenia miejsc. Czy będziecie kontynuować swój projekt także w przyszłym roku? Połączenia będą działać na pewno przez najbliższe cztery miesiące. Po tym cza- sie zarząd powiatu słupskiego zamierza ponownie ubiegać się o dofinansowanie z Funduszu Przewozów Autobusowych. Oprócz dotowanych obecnie 17 linii, nowy wniosek może objąć także kolejne trasy. Ponadto, aby poprawić komunikację na terenie powiatu, zamierzamy powołać związek powiatowo-gminny. Uważamy, że receptą na to, żeby ten transport był z jednej strony rentowny, a z drugiej najbardziej dopasowany do potrzeb naszych mieszkańców, jest współpraca z samorządami gminnymi. Czy w słupskim PKS-ie pojawią się małe autobusy. W PKS-ie rozważa się wymianę taboru napojazdy mniejsze ibardziej ekonomiczne. To jednak zależy odśrodków, jakie spółce uda pozyskać się na ten cel, a z tym może być ciężko. Myśli się również o sprzedaży nieruchomości PKS-u, ale to tylko plany. Zbigniew Marecki Powrót lata - rozmowa z Krzysztofem Ściborem o pogodzie w regionie Pogoda Kinga Siwiec kinga5iwiec@p0lskapress.pl O pogodzie na nadchodzący tydzień opowie Krzysztof Ścibor z Biura Prognoz Pogody Calvus w Słupsku. Po upalnych dniach końcówki sierpnia przyszedł czas na ochłodzenie. Czy teraz czeka nas już tylko pogorszenie pogody? Nie do końca, letnia pogoda jeszcze do nas wróci, choć najpierw przyjdzie chwilowe ochłodzenie. W sobotę będzie w miarę pogodnie, nie powinno padać. Temperatury w weekend osiągną 18-20 stopni, ale w niedzielę możliwe są przelotne opady deszczu. Początek tygodnia przy- niesie chodniejszą, jesienną aurę. Temperatury spadną poniżej 18 stopni i pojawi się deszcz. Od środy czeka nas poprawa pogody za sprawą układu wysokiego ciśnienia, który przyniesie cieplejsze i mniej wilgotne powietrze z południa. Temperatury w drugiej połowie tygodnia będą się wahać między 20 a 24 stopnie. A jaka czeka nas jesień? Wrzesień przyniesie więcej opadów niż zazwyczaj, ale październik powinien być suchy i ciepły. Dopiero w listopadzie zrobi się deszczowo i chłodno. ©® m W słupskim O.T. Rondo trwają Dni Kultury Żydowskiej. W piątek odbyło się spotkanie z prof. Pawłem Śpiewakiem, dyrektorem Żydowskiego Instytutu Historycznego, promujące książkę „Wieczny Hiob". Spotkanie poprowadziła prof. Bernadetta Żynis. ■n/iiKwiflM Na Czytelników czekamy i w redakcji „Głosu Pomorza" | w Słupsku przy ul. Henryka Pobożnego 19 tri. 59 848 gl 00 Aleksander Radomski rs i KALENDARIUM 7 września 1633 Rozpoczęła się bitwa pod Smoleńskiem, której celem było przerwanie oblężenia miasta przez Rosjan. 1764 Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla Polski. 1929 Terroryści z Ukraińskiej Organizacji Wojskowej wysadzili w powietrze budynek dyrekcji lwowskich Targów Wschodnich. 1939 Kapitulacja Westerplatte. 1943 W Warszawie żołnierze AK dokonali udanego zamachu na Franza Burkla, znanego z sadyzmu zastępcę komendanta więzienia na Pawiaku. 1944 Powstanie warszawskie:upadło Powiśle,* trwały rozmowy przedstawicieli PCK w sprawie ewakuacji osób cywilnych poza teren miasta. 1997 Premiera teleturnieju „Idź na całość". CYWYZTSE! MarcinPaiade. socjolog Maria Nurowska, pisarka, niedoszła kandydatka do Senatu w okręgu nowotarskim: „Dlaczego d z PiS-u są tacy brzydcy na zewnątrz i od wewnątrz? Faceci jacyś wymięci, kobiety źle ubrane... A prezes!!! Zęby bolą...". Arkadiusz Szczęśniak, prezes stow. Stop Bankowemu Bezprawiu Banksterzy ostrzegają, że przestrzeganie wyroków TSUE oraz dyrektyw obowiązujących od 1993 r. w UE, a w Polsce od 2000 r. spowoduje straty sektora bankowego. Jak nazwać sektor, który bazuje na łamaniu prawa? Sektor banksterski. Jak nazwać zyski osiągane niezgodnie z prawem? Haracz. WALUTY 26609201? USD EUR CHF GBP 3.9315 0 43392 (-) 33753 0 4,8348 - • - wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-)spadek ceny w stosunku do notowania poprzedniego Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Wydarzenia_03 Chirurdzy z całego kraju uczestniczą w warsztatach w słupskim szpitalu Magdalena Olechnowicz Zdrowie W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Słupsku trwają dwudniowe warsztaty chirurgiczne „Powikłania i dylematy w chirurgii gruczołu piersiowego". Bierze w nich udział 15 specjalistów z całej Polski. Gościem specjalnym jest wybitny chirurg z niemieckiej kliniki dr Marek Budner. To już czwarta edycja warsztatów, która odbywa się w słupskim szpitalu. - Warsztaty sąbardzo ważne ze względów medycznych, ponieważ dotyczą operacji chorób piersi, szczególnie tych, których efektem są powikłania, a więc jest to już naprawdę wyższa szkoła jazdy - mówi Anetta Bama-Feszak, wiceprezes słupskiego szpitala. - Mamy pięć pacjentek, które podczas warsztatów będą operowane. Dzięki naszym doktorom, któ- Od lewej: dr Cezary Kaczmarkiewicz, ordynator chirurgii ogólnej i onkologicznej, Anetta Barna-Feszak, wiceprezes szpitala, dr Marek Budner z Niemiec i dr Daniel Maliszewski ze Słupska rzy wdrażają te operacje u nas, śmiało mogę powiedzieć, że jesteśmy jednym z najlepszych ośrodków onkologicznych w Polsce. Będziemy służyć radą, pomocą i nauką lekarzom z całej Polski - mówi Barna-Feszak. W trakcie warsztatów zope-rowanych zostanie pięć pacjen- tek z deformacją piersi i powikłanych przypadków klinicznych przy użyciu wszelkich dostępnych technik w chirurgii gruczołu piersiowego. - Mamy pięć kobiet po zabiegach różnej maści z zakresu chirurgii piersi, które, niestety, uległy powikłaniom. My staramy się poprawić komfort tych pa- cjentek, bo dla nas to właśnie pacjentka jest najważniejsza - mówi dr Daniel Maliszewski, specjalista w zakresie chirurgii imikrodiirurgii gruczołu piersiowego. Ponadto przeprowadzone zostaną analizy przedopera-cyjne i pomiar przedoperacyjny dziesięciu innych pacjentek po wcześniejszym leczeniu operacyjnym. - Jako szef oddziału jestem szczególnie dumny z faktu, że już po raz kolejny warsztaty odbywają się w naszym szpitalu. Są organizowane po to, abyśmy czerpali z doświadczenia naszych mistrzów, ale także dzielili się tą wiedzą z lekarzami z całej Polski - mówi dr Cezary Kaczmarkiewicz, ordynator oddziału chirurgii ogólnej i onkologicznej w słupskim szpitalu. W warsztatach uczestniczy 15 specjalistów z centrów onkologicznych w Poznaniu, Białymstoku, Lublinie, Łodzi i Rzeszowie. Gościem specjalnym jest dr Marek Budner z kliniki w Bad Saarów w Niemczech. - Jest mi szczególnie miło gościć po raz kolejny w Słupsku. Jest tutaj zespół ludzi, który pracuje z dużą pasją i poświęceniem. A to jest to, czego kobiety chore na raka piersi oczekują od nas - aby od momentu pierwszego kontaktu, aż do wyleczenia poświęcić im czas, odpowiedzieć na trudne pytania i rozwiać ich lęki -mówi dr Marek Budner. - Słupski szpital to wiodąca placówka w Polsce. Doktor Maliszewski, oprócz standardowych operacji chirurgicznych w obrębie gruczołu piersiowego, opanował techniki mikrochirur-giczne. Robi przeszczepy węzłów chłonnych, które są nowością w klinikach europejskich. Przeszczepia też tkanki z podbrzusza w miejsce piersi, odtwarza piersi, gdy już wszystkie inne metody rekonstrukcyjne zawiodły, gdy piersi są zniszczone po naświetlaniach. Są tylko dwa takie ośrodki w Polsce - jeden jest w Gliwicach, drugi w Słupsku. Trzeba zrobić wszystko, aby po usunięciu raka pierś wyglądała tak samo jak przed operacją. Doktor Maliszewski robi to tak, że pierś po operacji wygląda jeszcze lepiej niż przed nią - z przekonaniem mówi dr Budner. Około 90 proc. pacjentek, które trafia do słupskiego szpitala, przyjeżdża tu spoza województwa, wiele kobiet to pacjentki z obciążeniami i powikłaniami. Właśnie z tej grupy wybrane zostały te, które zope- rowane są podczas warsztatów. ©® Stypendia dla młodych sportowców Pomorze Zbigniew Marecki Do rozdaniajest ponad220tys. zł. Szansę na sportowe stypen-dun marszałka pomorskiego w tym roku ma 50 osób w czte- ■ I. * ■ * * - * 11 -S.. ■.. recn kategoriach młodzieżowiec. junior, junior młodszy oraz sportowcy niepełnosprawni wwieku do 25 lat WnkKki można składać do 15 paździemica 2019 r. Zarząd Województwa Pomorskiego zdecydował o przeznaczaniu 222 500 zł na stypendia sportowe dla młodzieży. Kapituła przyzna łącznie 50 stypendiów: 20 stypendiów po 700 zł w kategorii młodzieżowca, 15 stypendiów po 350 zł w kategorii juniora i 15 stypendiów po 200 zł w kategorii juniora młodszego. Wsparcie będzie wypłacane przez dziesięć miesięcy - od l lutego do 30 listopada 2019 r. - Chcemy wyróżnić najlepszych pomorskich sportowców - mówi Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. - Te pieniądze to nasz wkład w ich rozwój, nieustający progres. Chcemy stworzyć sportowcom jak najlepsze warunki do osiągania sukcesów i wspierać ich karier. Wnioski o przyznanie stypendium mogą składać kluby i związki sportowe oraz Pomorska Federacja Sportu. Stypendium może otrzymać zawodnik, który jest mieszkańcem województwa pomorskiego i członkiem klubu sportowego mającego siedzibę na terenie województwa. Zawodnik musi uprawiać dyscyplinę olimpijską, paraolimpijską lub dyscyplinę objętą systemem współzawodnictwa dzieci i młodzieży uzdolnionej sportowo. Stypendium przyznane będzie tylko uczniom, słuchaczom szkoły policealnej lub studentom, którzy zajęli miejsce od I do VIII w mistrzostwach świata, I-VI mistrzostwach Europy lub miejsce od I do ID w mistrzostwach Polski w danej kategorii wiekowej lub w sporcie osób niepełnosprawnych w okresie roku poprzedzającego złożenie wniosku. Wzór wniosków i szczegółowe zasady przyznawania stypendiów sportowych dla młodych ludzi dostępne są w Ogłoszeniach i Komunikatach Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. -"-wfer"" -doKumeiHY A tu rabat ma miejsce O 2019ORY Stupsk Alek Radomski aleksander.radomski@gp24.pl Jedenaście procent zniżki na usługę niszczenia dokumentów oferuje na dużym bilbordzie firma Adama Tredera. Słupski radny ubiega się też o fotel poselski z listy KW Prawa i Sprawiedliwości. Staruje z... jedenastego miejsca. Rabat i to przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi. Ofertę firmy Adama Tredera zajmującej się niszczeniem dokumentów reklamuje duży bilbord zawieszony na ścianie kamienicy na rogu ul. Konopnickiej i Kołłątaja. Tylko do końca września zainteresowani usługą mogą liczyć na ll-procentową bonifikatę. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że reklama swoim wyglądem nawiązuje do tych znanych z kampanii wyborczych. W jaki sposób? Jednym z kilku jej głównych elementów jest duża fotografia właściciela firmy i jednocześnie kandydata na posła, który w nadchodzących wyborach startuje z... jedenastej lokaty na liście KW PiS w okręgu Słupsko-Gdyńskim. Liczba 11 została zresztą zamknięta i wyróżniona kwadratową ramką. Sam znak oznaczający procent i wielkość upustu znalazł się już natomiast poza nią. - To nie jest kampania wyborcza, tylko promocja w ramach działalności gospodarczej - zapewnia Adam Treder i przekonuje, że reklamę miał zamówić, zanim dowiedział się o swoim miejscu na liście Prawa i Sprawiedliwości. -Zresztą do wyborów miałem początkowo startować z miejsca dziesiątego. Ja wiem, że to się nakłada na kampanię, ale jest to zbieżność. - Moim zdaniem to jest ewidentna kampania wyborcza, ale zupełnie nie trafiona - ocenia doktor Sergiusz Trzeciak, ekspert do spraw komunikacji strategicznej, konsultant polityczny i specjalista ds. marketingu politycznego. - Osobiście takiego rozwiązanie bym nie rekomendował. Trudno powiedzieć, dlaczego akurat właśnie w ten sposób zostało to zrobione. Być może jakąś rolę odgrywają tu limity finan- sowe związane z wydatkami na kampanię. Delegatura Krajowego Biura Wyborczego sprawę bilboardu z ul. Kołłątaja prześle w tak zwanych uwagach, które trafią do Państwowej Komisji Wyborczej. Zgodnie z przepisami za treść zawartą na ulotkach, ogłoszeniach, spotachibanerach odpowiada kandydat. Wydatki na kampanię największych komitetów w tych wyborach nie mogą przekroczyć 19,2 min zł. więtoplonów W Główczycach dożynki odbędą się w niedzielę, 8 września. Msza święta rozpocznie się o godz. 12. Na godz.13.30 zaplanowany jest przemarsz korowodu dożynkowego na stadion w Główczycach. Tam odbędzie się część oficjalna imprezy, po której przyjdzie czas na rozstrzygnięcie konkursu na chleb i wieniec dożynkowy. Przeprowadzony będzie też turniej sołectw, konkursy na najlepsze stoisko, nalewkę i potrawę oraz występy lokalnych artystów. 0 godz. 19 rozpocznie się koncert zespołu Soleo. Ostatnim punktem imprezy będzie zabawa przy muzyce zespołu Ricardo Band, której początek planowany jest na godz. 20.30. Dodatkowymi atrakcjami na dożynkach w Główczycach będzie strefa animacji na dzieci, bezpłatne dmuchańce, stoiska Koła Gospodyń Wiejskich, darmowa swojska grochówka. (Kis) POGODA Pogoda dla Pomorza Krzysztof Ścibor Biuro Calyus^ jbk Sobota 7.09.2019 Nad Pomorze dociera mniej wilgotne powietrze polarno morskie. W ciągu dnia będzie pogodnie i; sucho. Temperatura max do 18:22°C. Wiatr umiarkowany i słaby z południa. W nocy na wschodzie deszcz. Jutro na ogół pogodnie i niewiele opadów deszczu, tylko na wschodzie mocniej popada. Cały czas ciepło max 18:20 #C. Wiatr słaby zmienny. Początek tygodnia pochmurny, deszczowy i chłodniejszy. Stan morza (Bft) Siła wiatru (Bft) Kierunek wiatru 1-2 f4 1021 hPa ł1 15 uballffiEH Pogoda dla Polski t 20 km/h 18 0 HffiEB Świnoujście 16 a-r U; 17 o Darłowo D HfriES Sławno O SŁUPSK Lębork 11 SftliS Kar?i H# Wejherowo 18 ™e GDAŃSK :uzy Kołobrzeg o Rewal EHE! Bytów ggiii Kościerzyna *0 4 E33H h ffUH Steroęa"1 Gdański J5s» <3Sr *0 cm *0 cm Połczyh-Zdrój 2()°illli Człuchów Ł SZCZECIN O 2ZMSB g?«lB Stargard Drawsko Pomorskie EJUHI 10 km/h 2Z1II Wałcz i ..fi"' i M* 1 |ŁLiJll 20° 18° 19° 20° 23° 22° Wałcz zachmurzenie umiarkowane ; , przelotny deszcz ^ v przelotne deszcze i burza pochmurno . - mżawka ^ ^ciągły deszcz i burza , przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem pogodnie j , ■ ciągły deszcz mgła V marznąca mgła /^'śliska droga marznąca mżawka l [ 19°] temp. w dzień temp. w nocy 5«temp. wody marznący deszcz ~i grubość pokrywy śnieżnej : zamieć śnieżna opad gradu \kierunek i prędkość wiatru 1911 kP* ciśnienie i tendencja c°z smog flHH9H Gdańsk ir 19° * Kraków 21° 19° 4T :| Lublin 22° 20° "Wj Olsztyn 19° 19° ii Poznań W) 17° ""4f.....!| Toruń 17° 17° # l| Wrocław 16° 17° ii Warszawa 22° 19° ^ I Karpacz 15° 17° ii Ustrzyki Dolne 21° 18° [ Zakopane 18° 16° ...........i 1 *0 cm *0 cm : zamieć śnieżna opad gradu \kierunek i prędkość wiatru 1911 kP* ciśnienie i tendencja c°z smog INFORMATOR KINA Słupsk Grzeczni chłopcy sob., niedz., godz. 1755; Pewnego razu-włioftywood. sob., niedz., godz. 16.25; Pofityka. sob., 10.30,11.30,13.30.1430,15.30, 16.30,17.30.1830,1930.20.2030,2130.22.20, niedz. godz. 10.30.11.30.1235,13.30.1430. 15.30.16.30.1730.1830.19.30.20.20.30.2130; świat w ogniu, sob., niedz. godz. 13.40; To:rozdział2, sob.. niedz. godz. 10.25.1350, 17.15.19.45.20.45; Król Lew 2Ddubbing, sob., niedz.. godz. 13; Angry BWs2. sob. godz. 12; D Doraimiasto złota, sob., niedz. godz. 11.20; Toy story 4.2Ddubbing. sob., niedz.godz. 10.45. 15.40 Ozwierzętadiihidziadi.sob. godz. 15; Ktonapisze naszą historię, sob.godz.16.30; Piranie; sob. godz. 18.30; Opowieśćotrzedisiostrach, sob.godz.2030 Ustka Doraimiastozłota.sob., niedz. godz. 16; Polityka, sob., niedz. godz. 18,20.30 Lębork Polityka, sob., niedz. godz. 17.15.20 KOMUNIKACJA _ Słupsk: PKP 118 000.-2219436; PKS5984242 56;dyżurnyruchu59 8437110; MZK 59 84893 06; Lębork: PKS 59 8621972; MZK59 8621451; Bytów: PKS59 822 2238; Człuchów: PKS 59 8342213; Miastko: PKS59 8572149. DYŻURY APTEK Słupsk sob. - niedz. Dom Leków. ul. Tuwima4, tel. i 8424957 Ustka sob.. Apteka z pasją. ul. Polna 2. tel. 732 806 600; niedz. Centrum leków, ul. Grunwaldzka 26. tel. 692761116 Bytów sob. - niedz. Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty 3. tel. 59 822 6645 Miastko sob. - niedz. Wracam do zdrowia, ul. Dworcowa 3, tel. 59 8575155 Człuchów sob.. Dr MAx. ul. Królewska 2. tel. 59 83432 58. niedz., Oberiand. ul. Długosza 29. tel.59 83417 52 Lębork sob.. Dr Max. ul. 1 maja. te!. 59726 0919; niedz. Dbam o zdrowie, ul. Al. Wolności 40. tel. 59 862 8300 USŁUGI MEDYCZNE Słupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubakzykówl informacja telefoniczna 59846 0100; Ustka:___ Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 59 814 69 68; Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel. 59 8146011; Pogotowie Ratunkowe - 59 81470 09; Lębork:_ Szpitalny Oddział Ratunkowy59 863 30 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13.59 863 52 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13. tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 857 09 00; Człuchów: Stacja pogotowia ratunkowego, tel. 59 83453 09 WAŻNE_ NIEBIESKA UNIA Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy wRodzinie. tel.59 8480111.801120 002; Słupsk: Pofiqa997;ul. Reymonta, tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Miejska986;598433217; Straż Gnwma598485997; Urząd Cełny-587740830; Straż Pożarna998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Ciepłownicze993; P(^otowieWodn(H(anaiizacyjne994.- StrażMejska alami986: Ustka 5981467 61697696498; Bytów 598222569; ....................................T NWBIhHW KULTURA_ Nowy Teatr. ul. Lutosławskiego 1. tel. 59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła II3. tel.59 8423839; TeatrTęcza. ul. Waryńskiego 2. tel. 59 842 39 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a. tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1. tel. 59 8456441; Emcek, al. 3 Maja 22. tel. 59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3. tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE__ Kalla. ul. Armii Krajowej 15. tel. 59 842 8196.601 928 600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę)telefon502525 005 lub 59 8411315. ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie,- Hades. ul. Kopernika 15, całodobowo: tel. 59 842 9891.6016637%. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1. (całodobowo).tel.59 8428495.604434441. Winda i baldachim przy grobie. REKLAMA TAXI 018806579 baF\ jasset 5,8422 700& 607271717 NA JTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Zbliżenia 09 Rusza 44. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych: Hollywood w Gdyni Bradley James w „Kurierze" Władysława Pasikowskiego. Polskim widzom znany z serialu fantasy „Przygody Merlina" Berenice Marlohe zagrała wcześniej m.in. dziewczynę Bonda w „Skyfall". W Gdyni zobaczymy ją w „Dolinie Bogów" John Malkovich w „Dolinie Bogów" gra jednego z najbogatszych ludzi na świecie Ryszarda Wojciechowska r.wojciechowska@prasa.gda.pl 16 września rusza Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni ■ największe święto polskiego kina. W konkursowych filmach aż roi się nie tylko od polskich, ale także zagranicznych gwiazd. O nagrodę najlepszego aktora powalczą więc nie tytko Janusz Gajos czy Dawid Ogrodnik, ale też Bill Pullman i John Malkovich. olskie kino wyrosło już z kompleksów. Nasi aktorzy są coraz częściej zapraszani do Hollywood. Ale też hollywoodzkie gwiazdy przyjeżdżają do nas od czasu do czasu, żeby zagrać w polskim filmie. Tę wymianę widać w filmach konkursowych 44. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych. W obsadach kilku rodzimych produkcji aż roi się od zagranicznych gwiazd. Obok polskich aktorów, takich jak Janusz Gajos, Andrzej Seweryn czy Dawid Ogrodnik, 0 nagrodę dla najlepszego aktora gdyńskiego festiwalu powalczą m.in. John Malkovich 1 Bill Pullman. Pullman zapowiedział przyjazd do Gdyni na pokaz filmu ze swoim udziałem pt. „Ukryta gra". Ten debiut fabularny Łukasza Kośmickiego stał się głośny na długo przed jego premierą, przede wszystkim dlatego, że jest to ostatnia produkcja Piotra Wożniaka-Staraka, filmowego produ- centa, który zginął niedawno na jeziorze Kisajno. Pullman to 65-letni aktor, dobrze znany na całym świecie. Występował w takich mega-produkcjach jak „Dzień Niepodległości", „Zagubiona autostrada" czy „Cienka czerwona linia". Dla wielu fanek kina romantycznego Bill Pullman to ten, który rozkochał w sobie Sandrę Bullock w komedii „Ja cię kocham, a ty śpisz". Jedną z ról w tym filmie gra też James Bloor („Dunkierka") czy Corey Johnson („Kapitan Philips" i „Ultimatum Bour-ne'a"). Występują też aktorzy rosyjscy m.in. Aleksey Serebryakov, którego mogliśmy podziwiać kilka lat temu w filmie „Lewiatan", rosyjskim kandydacie do Oscara. Z polskich aktorów największą rolę w tym filmie ma Robert Więddewicz. *** „Dolina Bogów" Lecha Majewskiego jest z jeszcze bardziej okazałą międzynarodową obsadą. Majewski już w poprzednim filmie „Młyn i krzyż" zebrał gwiazdorską „śmietankę" z Rutgerem Hauerem, Charlotte Rampling i Michaelem Yorkiem. Jego najnowszy film to baśń dla dorosłych, produkcji polsko-luksembursko-ame-rykańskiej, w której mitologia Indian splata się z mitem współczesnego bogactwa. Polscy aktorzy występują w „Dolinie Bogów" w drugoplanowych i epizodycznych rolach. Główne grają Josh Hartnett i John Malkovich. Tego pierwszego polska publiczność zna z takich hollywoodzkich hitów jak „Pearl Harbor" czy „Helikopter w og- niu", a Johna Malkovicha z „Niebezpiecznych związków" czy z filmu „Na linii ognia", w którym wcielił się w psychopatycznego zabójcę. W filmie Lecha Majewskiego Malkovich gra Wesa Taurosa, jednego z najbogatszych ludzi na świecie. W„Dolinie Bogów" gra również amerykański aktor Keir Dullea - pamiętny odtwórca podróżującego w czasie kosmonauty w filmie Stanleya Kubricka „2001: Odyseja kosmiczna" z 1968 roku i w seąuelu „2010: Odyseja kosmiczna". W Polsce na planie filmowym Keir Dullea mówił ddennikarzom. że jak obejrzał film Majewskiego .Młyn i krzyż", togo z wrażenia zmiotło z krzesła świętował swoje 80. urodziny. Dziennikarzom mówił, że jak obejrzał poprzedni film Majewskiego „Młyn i krzyż", to go z wrażenia zmiotło z krzesła.. Fanów przygód agenta 007 zainteresuje pewnie to, że w produkcji Lecha Majewskiego, w jednej z kobiecych ról, zobaczymy francuską aktorkę Berenice Marlohe - dziewczynę Bonda ze „Skyfall". *** Także Władysław Pasikowski wzbogacił obsadę swojego „Kuriera" o zagranicznych wykonawców. Jednym z nich jest Bradley James, którego miłośnicy filmowego fantasy znają m.in. z serialu „Przygody Merlina". W „Kurierze" występuje też francuska aktorka Julie Engelbrecht. Międzynarodowo jest także w obsadzie filmu Agnieszki Holland „Obywatel Jones". Główną żeńską rolę gra Vanessa Kirby, brytyjska aktorka, której popularność przyniosła m.in. rola księżniczki Małgorzaty w serialu „The Crown" czy w komedii romantycznej „Czas na miłość". Polski film z europejską duszą, jak się mówi o najnowszej produkcji Jacka Borcucha pt. „Słodki koniec dnia" ma mocną, polską obsadę, z Krystyną Jandą w roli głównej. Ale aktorce partnerują na ekranie Lorenzo de Moor i Antonio Catania. Polskie kino to jednak rodzime gwiazdy, których w konkursowych filmach nie zabraknie. W „Ciemno, prawie noc" zobaczymy Magdalenę Cielecką, w „Żelaznym moście" Julię Kijowską, a w „Procederze" - biograficznej opowieści o zmarłym raperze Tomaszu Chadzie - Małgorzatę Kożuchowską. Obok aktorek uznanych wfe-stiwalowym karnecie mamy kilkamłodych, kobiecychtwaizy. Niektóre mają już debiuty zasobąJakMartaNieradkiewicz, którą zobaczymy w„SolidGold" Jacka Bromskiego obok Janusza Gajosa. Wielu fanów czeka na kolejną rolę Dawida Ogrodnika. Tym razem zobaczymy go w filmie Macieja Pieprzycy pt. „Ikar. Legenda MietkaKosza". Na duży ekran główną rolą wraca Paweł Wilczak (ostatnio grywał wrekla-mach). W filmie Marcina Kizyształowicza gra pisarza, którzy zmaga się w PRL z komunistyczną władzą.©® Josh Hartnett - sławę przyniosła mu rola w melodramacie wojennym „Pearl Harbor" Bill Pullman w „Ukrytej grze", ostatnim filmie tragicznie zmarłego producenta Piotra Woźniaka-Staraka 10 Ogłoszenia drobne Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 7-8.09.2019 1% nhnA Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Oddział Koszalin: ul. Mickiewicza 24.75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516.347 3511.347 3512. fax 94 347 3513 1# I W UIIC Przez internet: ogloszenia.gratka.pl Oddział Słupsk: ul. Henryka Pobożnego 19.76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103. fax 59 848 8156 W Biurze Ogłoszeń: Oddział Szczecin: ul. Nowy Rynek 3.71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67, fax 91433 48 60 RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH: ■ NIERUCHOMOŚCI ■ FINANSE/BIZNES ■ ZDROWIE ■ HANDLOWE ■ NAUKA ■ USŁUGI ■ MOTORYZACJA ■ PRACA ■ TURYSTYKA i BANK KWATER i ZWIERZĘTA i ROŚLINY, OGRODY i MATRYMONIALNE i RÓŻNE i KOMUNIKATY Nieruchomości MIESZKANIA-KUPIĘ GOTÓWKA, 1-4 pok.Słupsk, 608723461 SŁUPSK.KUPIĘ 1- 2 -pok. 500218503. MIESZKANIA DO WYNAJĘCIA KAWALERKA tel. 507-24-55-21 K-lin KAWALERKA, Centrum. 602631869 gk POKOJE do wynajęcia,500-323-285 POKÓJ niepalącemu tel. 608-534-853 POKÓJ w domku, 602-757-908 K- lin MIESZKANIA-ZAMIENIĘ ZAMIENIĘ kawalerkę 34 m w Łodzi na podobne w Koszalinie,tel.882178160 LOKALE UŻYTKOWE - DO WYNAJĘCIA DO wynajęcia magazyn z rampą 550 m, 40 m, Koszalin, 602-742-814 LOKAL, Motarzyno. 788126297 MAGAZYN, hala 125m,606614218 GARAŻ do wynajęcia Centrum-Jowisz, Koszalin, 602-742-814 Handlowe SPORT I REKREACJA ROWERY różne, 508-436-420 GK MATERIAŁY BUDOWLANE ZIEMIA pod trawnik, kamień do drenażu, piasek płukany, pospółka (Koszalin i okolice) teł. 94 3140084 REKLAMA - najchętniej wybierane biuro nieruchomości dołącz do grona zadowolonych Klientów zapraszam Aniela Barzycka (Qbok Związkowca) tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl 2 pok. 45 m2 203 000,-rej. Sikorskiego I piętro, loggia, kawalerka osobna kuchnia rej. Sikorskiego, Bałtyckiej TANIE 2 pok. z loggią 175 000,- rej. Szymanowskiego MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO komink opałowe 601220328 DREWNO tel. 511-787-151 ZŁOM kupię, potną, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135. Motoryzacja OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup- każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 AUTA i busy kupię, 504-672-242 AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całych i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. AUTOKASACJA, Świeszyno, skup całych i powypadkowych, 608421479 NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975 Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI KREDYT 50 000 zł, rata 572, 730809809 POŻYCZKI z dowozem -pierwsza za darmo tel 511-030-295 SZYBKIE pożyczki. 501982756. UPADŁOŚĆ konsumencka 943473286. Nauka KOREPETYCJE MATEMATYKA. Tel. 787-644-574 GK ZATRUDNIĘ BRUKARZA lub pomocnika, 600-950-044. ELEKTRYK tel. 502-490-970. GK KIEROWCA kat. D 505-406-909. gk MALOWANIE, DOCIEPLENIA -Niemcy- praca od zaraz. Telefon: 774270543 lub 662187368. Cert. 9875 NADLEŚNICTWO Trzebielino zatrudni specjalistę ds.informatyki, 59/8580244 OPERATOR koparko-ładowarki i kier. C+E. Kobylnica, Jarecki.601671044 OPIEKUNKI do Niemiec tel. 730497770 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! i ŻYCZENIA /PODZIĘKOWANIA i GASTRONOMIA PRACA dla lektorów j. obcych i nauczycieli j. ang. w edukacji przedszkolnej w Koszalinie. SJO-602-436-415. ZATRUDNIĘ budowlańców 503135643 ZATRUDNIĘ inź. sanitarnego ze znajomością kosztorysowania do przygotowania produkcji. Atrakcyjne warunki pracy i płacy. Kontakt: 570-770-142 Firma AGIL poszukuje do pracy na terenie Niemiec: Oferujemy; umowę na czas nieokreślony, bardzo dobre warunki płacowe, darmową naukę języka niemieckiego, pełny pakiet socjalny, zakwaterowanie Kontakt teł. 513 997889, arturcallek^gmaiLcDm httpy/www^ł-personałservice.de Zdrowie GINEKOLOGIA ! 515417467 Ginekolog farmakologia INNE SPECJALIZACJE ALKOHOLIZM - esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. Usługi AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 i ROLNICZE i TOWARZYSKIE ogloszenia.gratka.pl BUDOWLANO-REMONTOWE BALUSTRADY bramy 602 825 699. CYKLINOWANIE bezpyłowe, lakierowanie,olejowanie, strukturyzacja 696-727-338 DACHY- dekarstwo 94/3412184 Stany surowe 94/3412184 Suche zabudowy 94/3412184. MALOWANIE, Gładzie 519-080-098 INSTALACYJNE HYDRAULICZNE, tel. 607-703-135. Różne DETEKTYW-KOSZAUN.PL 602601166 Rolnicze MASZYNY ROLNICZE KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 602 811423. PŁODY ROLNE KUPIĘ grykę tel 604250237 KUPIĘ peluszkę i wykę tel 604250237 Towarzyskie ATRAKCYJNA dla dojrzałych 661177611 0600889394A Wczoraj zgłoszenie DZIŚ OGŁOSZENIE www.gp24.pi; wwwgk24.pt wwwgs24.pl Prezes oddziału Połska Press Piotr Grabowski Redaktor naczelny Krzysztof Nałęcz Zastępcy Ynona Husaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reklamy Ewa Żelazko, tel. 94 347 35 27 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor działu marketingu Robert Gromowski, tel. 94 347 3512 Prenumerata. teL 94 340 Tl 14 Głos Koszaliński-wwwgk24.pt ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin.tel. 94 347 35 99, fax 94 347 35 40, tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl Głos Pomorza - www.gp24.pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104, tel. reklama 059 848 8101, redakqa.gp24@polskapress.pl, reklama.gp24@polskapress.pl Głos Szczeciński - wwwigs24.pl ul. Nowy Rynek 3, 70-533 Szczecin, tel. 9148133 00,fax 9143348 64, teł. reklama 9148133 92, redakqa.gs24@polskapress.pl reklama.gs24@polskapress.pl ODDZIAŁY Kołobrzeg ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg tel. 94 354 50 80. fax 94 3527149 il. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 374 8818, fax 94 374 23 89 d ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard, tel. 91578 47 28, fax 9157817 97, reklama tel. 91578 47 28 ©®- umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pl/tresci.www.gs24.pl/tresci, i w zgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa PBC Nakład Kontrolowany ZKDP At.. POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45,02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świąder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Paziotel. 22 20144 38. joanna. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Sport U Historyczny sukces koszykarzy, Polska zagra w ćwierćfinale MS naprawdę ciężko, ale solidna obrona nam pomogła - dodał. Ponitka dołożył 14 punktów, zebrał 9 piłek (najwięcej dla Polski) i trafił wszystkie 9 oddanych rzutów osobistych. Świetny mecz rozegrał również podkoszowy Adam Hrycaniuk, który dołożył 8 punktów i 6 zbiórek, ale przede wszystkim w końcówce spotkania był waż -nym ogniwem. - Sam nie wiem jak zareagować. Czy uronić łzę, czy pozostać skupionym. Jestem twardym człowiekiem, który ma coś jeszcze do udowodnienia. Jako drużyna jesteśmy wkom-fortowej sytuacji, mamy mecze do zagrania. Ta przygoda się dla nas nie kończy, jest duże poruszenie. Ten mecz pokazał, jaką jesteśmy drużyną, z jakich opresji potrafimy wychodzić, co może tworzyć ten kolektyw. W drugiej połowie wszystko eksplodowało. Położyliśmy na parkiecie resztki sił i wiedzy trenerów. To połączyło się w niewiarygodny powrót. Wierzyliśmy, że możemy zwyciężyć. Jesteśmy dumni. Wiele fajnych rzeczy przed nami - powiedział center Adam Hrycaniuk. Historycznie Rosjanie są jedną z potęg europejskiej koszykówki. Jeszcze niedawno, bo w 2007 roku, wygrali Eurobasket, a cztery lata później zajęli trzecie miejsce. Ostatnie lata to jednak posucha i choć w kadrze są zawodnicy reprezentujący CSKA Moskwa, to czasy świetności są dawno za nimi. Do Chin nie pojechali też zawodnicy z doświadczeniem w NBA - Alexey Szwed, Sergej Karasjew czy mistrz NBA z 2016 roku z Cleveland Cavaliers Timofej Mozgow. W niedzielę o 14.00 Polacy zagrają z Argentyną. Na rywala w ćwierćfinale trzeba jeszcze poczekać. O® Serena Williams sześć razy wygrała dotąd turniej US Open znow zmaga się z historią Tenis Hubert Zdankiewicz redakcja@polskapress.pl Nie wyszło w Melbourne i w Paryżu, prawie wyszło w Londynie (finał). Teraz może udać się w Nowym Jorku. Serena Williams oddała cztery gemy (63,6:1) Ukraince Elinie Switolinie i po raz dziesiąty w karierze zagra w finale US Open. Jej rywalką będzie rewelacyjna Bianca Andreescu. Powiedzieć, że korty Flushing Meadows to ulubione miejsce do gry Sereny Williams, byłoby lekką przesadą, bo więcej wiel-koszlemowych tytułów (po siedem) Amerykanka wywalczyła w Melbourne (Australian Open) i na trawie Wimbledonu. US Open wygrała dotąd „tylko" sześć razy, ale nie skłamie ten, kto powie, że nie ma drugiego miejsca na świecie, w którym młodsza z sióstr Williams byłaby tak kochana przez kibiców. W innych częściach świata Serena jest szanowanailubiana. Czasemnawet bardzo, jakwPa-ryżu, wczasachgdy PatrickMo-uratogłoubyłnie tylko jej trenerem, ale również życiowym partnerem, a ona usilnie próbowała (z lepszym lub gorszym skutkiem) porozumiewać się z publicznością po francusku. W innych częściach świata fani dostrzegają jednak również wady Amerykanki. Choćby to, że nie zawsze dobrze znosi porażki. Wszędzie, tylko nie w Nowym Jorku - tutaj kochana jest bezkrytycznie, niezależnie od tego, co zrobi. Sporo mogliby 0 tym powiedzieć obrażani latami przez Serenę sędziowie albo Japonka Naomi Osaka, która pokonała ją rok temu wfinale. W tegorocznej edycji US Open Williams na razie skupia się jednak na graniu w tenisa 1 rozkręca się z meczu na mecz. Ten ze Switoliną był zdecydowanie najlepszy z rozegranych dotąd przez nią w Nowym Jorku. Dla Amerykanki był to 101. wygrany mecz w historii startów na Flushing Meadows. Wyrównała tym samym rekord swojej rodaczki Chris Evert. Jeśli w sobotę pokona również rewelacyjną 19-latkę z Kanady Biankę Andreescu, wygra poraź siódmy w Nowym Jorku. Będzie to również jej 24. wielko-szlemowy tytuł, wyrówna tym samym rekord wszech czasów Australijki Margaret Court. Jej finałowa rywalka również przejdzie do historii. Już przeszła, bo pokonując 7:6(3), 7:5 Szwajcarkę Belindę Andreescu, została trzecią singjistką w tzw. Erze Open, która doszła do finału US Open w debiucie. ©® Smarzek-Godek i spółka nie chcą wracać z Turcji bez niczego Siatkówka Rafał Musioł. Dariusz Kuczmera redakcja@polskapress.pl W sobotę polskie siatkarki zagrają z reprezentacją Turcji w półfinale mistrzostw Europy. W niedzielę czeka je potyczka o medal tej imprezy. Reprezentacja Polski w siatkówce kobiet po raz ostatni na podium mistrzostw Europy stanęła w 2009 roku, gdy pod wodzą Jerzego Matlaka zajęła trzecie miejsce w turnieju rozgrywanym między innymi w Katowicach. W półfinale Biało-Czerwone uległy wówczas Holenderkom, a w spotkaniu o brąz pokonały Niemki. W sumie w trzydziestu imprezach Polki stawały na podium jedenaście razy, w tym w 2003 i 2005 r. na najwyższym stopniu. W ten weekend, po dekadzie, historia może się powtórzyć. W sobotnim półfinale reprezentacja Polski zmierzy się o godz. 16 w Ankarze z Turcją (transmisja w TVP 2 i Polsacie Sport), a wdrugiej parze, o godz. 18.30, rywalizować będą broniące tytułu Serbki z Włoszkami (transmisja w Polsacie Sport). Dzień później odbędzie się rywalizacja o medale. - Nasza drużyna ciągle jest wbudowie. Nie zakończyło się konstruowanie tego zespołu. Widać, że te dziewczyny są coraz lepsze, wygrywają i grają naprawdę dobrze. To jest najważniejsze - podkreślił prezes PZPS Jacek Kasprzyk, cytowany przez serwis siatka.org. Decydująca faza odbędzie się w Turcji, w Ankarze. Niedzielne mecze odbędą się o godz. 16 (o trzecie miejsce) i 18.30 (finał). Transmisje w Polsacie Sport. Mecz Polek pokaże też TYP 2. ©® Vi Malwina Smarzek-Godek chce z koleżankami spełnić marzenia LOTTO CZWARTEK - GODZ. 21.40 Kaskada 1,2,3,7,8,12,15,16,18,20,23,24 MultiMutti 5,9,11,12,13,18,35.37,43,47,52, 53.57.58.61.63.68.69.73.78 + 69 Ekstra Pensja 6,17,19,20,21+2 Ekstra Premia 3,4,8,33,34+2 Mini Lotto19,30,31,32,33 Lotto5,6,24,43,45,46 Lotto Plus2,9,36,43,44,47 PIĄTEK - GODZ. 14.00 MułtiMulti 1,8,9,10,19,20,24,26,27,38,41, 43.46.51.52.56.64.67.74.79 plus 51 Kaskada 3, 6, 8,10,12,13,16,17,18,19,20,21 (STEN) ^ *vr i Vi« Filip Bares Twitter: @Bares34 hoszykówka Mimo gonitwy przez większość meczu i rażącej nieskuteczności z gry. reprezentacja Polski pokonała Rosję 79:74 w pierwszym meczu 1/8 mistrzostw świata w Chinach i dzięki zwycięstwu Argentyny nad Wenezuelą awansowała do finałowej ósemki turnieju. Historyczny sukces reprezentacji Polski stał się faktem. W piątek Biało-Czerwoni pokonali Rosję 79:74 w pierwszym meczu 1/8 mistrzostw świata, a Argentyna pokonała Wenezuelę 87:67 i wraz z Albiceleste meldujemy się ćwierćfinale. - Cieszy to zwycięstwo, bo to szło dzisiaj jak krew z nosa. Włączyliśmy w końcówce piąty bieg i się udało, ale było naprawdę ciężko - powiedział po spotkaniu rozgrywający Łukasz Koszarek. - Ja nie wierzę. Mega się cieszę, ale wciąż nie wierzę - powiedział z wielkim uśmiechem na twarzy w studiu pomeczo-wym pierwszy Polak w NBA Cezary Trybański. Piątkowy mecz lepiej rozpoczęli Rosjanie. Gra reprezentacji Mike'a Taylora była bardzo statyczna i przede wszystkim nieskuteczna. Z gry Polacy raz po raz pudłowali łatwe rzuty i w drugiej kwarcie różnica punktowa wynosiła już 11 punktów. Przez pierwsze trzy odsłony meczu Biało-Czerwoni ani razu nie byli na prowadzeniu, aż do początku czwartej kwarty (61:58). Od tego momentu Rosjanie tylko dwukrotnie doprowadzili do remisu w ostatniej odsłonie, a tak mu- AJ Slaughter i reprezentacja Pol: sieli przyzwyczaić się do oglądania pleców Polaków. Kluczem do sukcesu okazały się rzuty wolne. Polacy trafili rekordową ilość na rekordowej skuteczności w historii mistrzostw świata (35 na 38, 92 proc.), podczas gdy Rosjanie tylko trafili tylko 13 z 19. Głównym problemem Polaków była skuteczność z gry. Łącznie trafili tylko 35 proc. swoich rzutów, z czego zaledwie 26 proc. zza łuku. Rywale byli statystycznie lepsi w prawie każdym elemencie gry, ale w decydujących momentach nie wytrzymali presji tak dobrze jak Polacy - ostatnią kwartę wygraliśmy 26:17. Najwięcej punktów dla Polski rzucił Adam Waczyński (18, 4/9 z gry, 9/10 z linii), który spę- dził na parkiecie aż 37 z 40 minut. Kapitan reprezentacji Polski wykorzystał fakt, że Rosjanie wielokrotnie podwajali Mateusza Ponitkę i podczas penetracji pod kosz wymuszał faule. - Jesteśmy super zadowoleni, że w drugiej połowie było dużo lepiej. Graliśmy agresywnie, wykorzystywaliśmy rzuty wolne, ich faule, graliśmy mądrze, zbieraliśmy piłkę. Cały zespół na to zapracował. Tak naprawdę wszystko zaczęło się od wsadu Aarona Cela. Hala wstała i zaczęła nam kibicować. To była super akcja, na wielkim poziomie. Wtedy przejęliśmy mecz i pokazaliśmy niesamowitą energię w końcówce - powiedział po meczu Waczyński. - Ledwo żyję naprawdę. Daliśmy z siebie wszystko. Było 12 Sport Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 mmm PSat nożna Sędziowie pokonali Rowokół Smołdzino W meczu II rundy Pucharu Polski na szczeblu podokręgu słupskiego w Pęplinie drużyna Kolegium Sędziów Słupsk pokonała Rowokół Smołdzino 5:1 (2:1). Sędziowie pozostali w dalszej rywalizacji pucharowej, (fen) PSkanożna Jantar z Wierzycą Z naszych czwartoligowych ekip tylko Jantar Ustka zagra u siebie. Jego rywalem będzie Wierzyca Pelplin. Meczwsobotę(7.09)o godz. 17 na usteckim stadionie przy ul. Sportowej, (fen) Pitkanożna Słupska klasa okręgowa Zestaw meczów - sobota (7.09): Piast Człuchów - Bytovia II Bytów (godz. 11, OSiR - ul. Szkolna), Sparta Sycewice - Myśliwiec Tuchomie (13, Pęplino), Start Miastko - Zawisza Borzytuchom (14), Echo Biesowice - Sokół Wyczechy (16), Chrobry Charbrowo - Karol Pęplino (17), GTS GR Bieliński Czarna Dąbrówka - Jantaria Pobłocie (17); niedziela (8.09): Anioły Garczegorze - Kaszubia Studzienice (14.30, Lębork - ul. J. Kusocińskiego), Barton Barcino -MKS Debrzno (15, stadion w Kępicach), (fen) Piłka nożna Słupska klasa A Spotkają się pary - grupa I - sobota: Słupia Charnowo -Sokół Szczypkowice(14), Szansa Siemianice - Unison Machowino (16), Słupia Kobylnica - Wybrzeże Objazda (16), Polonez Bobrowniki - Pomorze Potęgowo (16, w Damnie), Błękitni Główczyce -KS Damnica (17), KS Włynkówko -Garbarnia Kępice (17); niedziela: Stal Jezierzyce- RowokółSmołdzino (17); grupa II - - sobota: Brda Przechlewo - Do-lina-Speranda Gałąźnia Wielka (15), Victoria Dąbrówka - Skotawa Budowo (16), Zenit Redkowice -LKS Łebunia (17); niedziela: Sparta Konarzyny - Arkonia Pomysk Wielki (13), Leśnik Cewice - Magie Niezabyszewo (14), Czarni Czarne - Pogoń II Lębork (16), Grom Nakla - Orkan Gostkowo (17.30). (fen) PHka nożna Słupska klasa B Grać będą - grupa I - niedziela: Dąb Kusowo - Sokół Kuleszewo (13), KS Zaleskie - Diament Trzebielino (14, nastąpiła zmiana gospodarza), Skotawia Dębnica Kaszubska - KS II Damnica (16), Victoria Słupsk - Granit Kończewo (17, stadion 650-lecia przy ul. A. Madalińskiego); grupa II - sobota: SSPN Malczkowo/Łupawa - Błękitni Motarzyno (14), Urania Udorpie - Granit Koczała (16), Lider Rychnowy - Baza 44 Siemirowice (16), GKS Kołczygłowy - Piast Człuchów (16); niedziela: WKS Nożyno -Kaszubia II Studzienice (14). (fen) immm PSkanożna Bytovia Bytów spotka się z siedlecką Pogonią W sobotę (7 września) o godz. 18 w Bytowie na stadionie przy ul. A. Mickiewicza odbędzie się drugoli-gowe spotkanie piłkarskie w ramach ósmej kolejki sezonu 2019/2020. Miejscowa Bytovia zmierzy się z Pogonią Siedlce. Tej jesieni bytowianie u siebie grali trzy razy i nie przegrali meczu. Ich dorobek to dwa zwycięstwa i jeden remis. Z kolei Pogoń występowała trzykrotnie na obcych boiskach. Jej osiągnięcia to jedna porażka, jedno zwycięstwo i jeden remis. Bilety na mecz w cenie 15 złotych (normalny) i 10 zł (ulgowy). Zapraszamy zwłaszcza dzieci do strefy zabaw, która pojawi się na bytowskim stadionie. Warto przypomnieć, że dzieci do siódmego roku życia mają wstęp darmowy. Kasy czynne będą od godz. 14.30. (fen) PHkanażna Zestaw par w trzeciej rundzie pucharowej Dokonano losowania par w III rundzie Pucharu Polski w podokręgu słupskim. 18 września (środa) o godz. 16 spotkają się: Kaszubia II Studzienice - Piast Człuchów, KS Damnica - Jantaria Pobłocie, Granit Kończewo - Zawisza Borzytuchom, Słupia Kobylnica - GTS GR Bieliński Czarna Dąbrówka, Stal Jezierzyce -Barton Barcino, Sokół Wyczechy - Kaszubia Studzienice, Karol Pęplino -Sparta Sycewice, Start Miastko - Echo Biesowice. Myśliwiec Tuchomie - MKS Debrzno. Mecz Kolegium Sędziów Słupsk - Chrobry Charbrowo odbędzie się 17.09 (wtorek) o godz. 16 w Pęplinie. (fen) Lekkoatletyka Biegani, bo lubię W ramach akcji „Biegam, bo lubię" zaplanowane jest kolejne spotkanie biegaczy i biegaczek. Wszyscy chętni będą mile widziani w sobotę (7 września) na stadionie 650-lecia (ul. A. Madalińskiego) w Słupsku. Początek o godz. 9.30. (fen) ma Judo Gryf Słupsk zaprasza dziewczęta i chłopców na treningi Jeżeli masz problem z wagą, chcesz podnieść swoją sprawność fizyczną i nauczyć się czegoś nowego, rozwinąć swoje zdolności to Towarzystwo Sportowe Judo Gryf Słupsk zaprasza na treningi judo dziewczęta i chłopców szkół podstawowych oraz przedszkolaków (dotyczy sześciolat-ków). Zapisy odbywają się od poniedziałku do piątku w hali judo przy ul. A. Madalińskiego (stadion 650- lecia) wgodzinach do 16 -19. Zajęcia i prowadzą licencjonowani trenerzy, (fen) Reprezentacja okręgu przegrała z Niemcami Boks Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz @polslcapress.pl Zamiast w Monachium to w miejscowości Karpfharm reprezentacja okręgu Bawaria (Niemcy) podejmowała ekipę Pomorskiego Okręgowego Związku Bokserskiego, w której składzie byli między innymi przedstawiciele Słupskiego Klubu Bokserskiego Energa Czarni z jej prezesem Markiem Pałuckim, który wcielił się w rolę trenera. Ze słupskich szkoleniowców był też Eugeniusz Gołębiewski. Niemcy okazali się lepsi i wygrali 14:6. Swoje walki przegrali słupszczanie: w wadze do 69 kg Semir Faradżoł (to nowy pięściarz, który przybył zza wschodniej granicy)i wka-tegorii do 75 kg Remigiusz Runowski. Punkty dla Pomorzan wywalczyli: Dominik Palak (64 kg), Dawid Oelrich (75 kg - to n walka w tej wadze) i Piotr Szczukowski(8l kg). W walce towarzyskiej wystąpił Marcel Labuda (46 kg), który osiągnął remis. - Dla naszych zawodników to były pożyteczne testy - ocenił Marek Pałucki. ©® Ekipa Pomorskiego Okręgowego Związku Bokserskiego na niemieckim ringu. Drzewiec z flagą narodową trzyma M. Labuda Ściganie po bytowszczyźnie Kolarstwo Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekraszl@polskapress.pl To już w niedzielę (8 września) 0 godz. 11 w Bytowie rozpocznie się emocjonująca impreza 1 kolarska Orlen Lang Team Race. Rywalizacja zaplanowana jest o puchary burmistrza Bytowa Ryszarda Sylki. Ściganie przewidziane jest na dwóch dystansach: Maxi (104 km) 1 Mini (42 km). Wszyscy chętni mogą wziąć udział również w Paradzie Rowerowej, która zostanie przeprowadzona na 3,2 km. Głównym organizatorem jest Czesław Lang, ambasador polskiego sportu, a w szczególności kolarstwa. Czesław Lang urodził się 17 maja 1955 r. w Kołczygłowach. Od wczesnych lat dziecinnych fascynowało go kolarstwo. Utalentowany młody chłopak został dostrzeżony przez trenera Euzebiusza Marciniaka i trafił do LZS Baszta Bytów. W barwach tego klubu startował w latach 1970-1977. Następne pięć lat spędził w Legii Warszawa. Największym sukcesem w czasach kariery amatorskiej był ty- dają się w Bytowie i okolicach tuł wicemistrza olimpijskiego w 1980 roku w Moskwie. Miał medale mistrzostw świata. Był wielokrotnym mistrzem Polski, czterokrotnie startował w Wyścigu Pokoju. W1982 roku podpisał zawodowy kontrakt z włoską grupą GIS Gelati-Campagnolo i został pierwszym zawodowym kolarzem nie tylko z Polski, ale z całego bloku wschodniego. Karierę zakończył w 1989 roku, cztery lata później został dyrektorem generalnym Lang Team i Tour de Pologne. Promuje kolarstwo zawodowe i amatorskie na wielu płaszczyznach. Stworzył wiele imprez, które stały się cyklicznymi wydarzeniami przyciągającymi rzesze miłośników rowerów. O tym warto przekonać się w Bytowie, gdzie będzie można spotkać się z samym Czesławem Langiem, który jeszcze aktywnie już jako amator bierze udział w niektórych swoich imprezach. Biuro zawodów będzie na stadionie (ul. A. Mickiewicza 13) w Bytowie. Zapisy w sobotę (7.09) w godz. od 16.30 do 18.30 i w niedzielę w godz. od 8 do 10.30. Gościnny Bytów zaprasza. ©® Drużyna: z lewej Paula Janik (Jelenia Góra) - 3.51.06 godz.( M. Pazda-Pozorska. Brak Dominiki Stelmach (W-wa) - 3.17.27 godz. Pazda-Pozorska pobiegła w MŚ lekkoatletyka Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz@polskapress.pl Przedstawiciele dwudziestu ósmiu krajówbrali udział w mistrzostwach świata na 50 km, które odbyły się w Braszowie (Rumunia). Wśród nich była reprezentacja Polski, a w jej składzie znajdowała się 37-letnia Małgorzata Pazda-Pozorska. Biegaczka z Kobylnicy indywidualnie zajęła 28. miejsce z czasem 3.37.07 godz. Rywalizacja była na bardzo wysokim poziomie. Wygrała Brytyjka Alyson Dixon - 3.07.20 godz., która poprawiła o 1.19 min 30-letni rekord świata na tym dystansie. W drużynówce kobiet Polska wywalczyła piątą lokatę. ©® Małgorzata Pazda-Pozorska ma ostatnie już metry do mety. Kobylnicką biegaczkę wspiera i sponsoruje Poltarex. Brawo! magazyn KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 7 września 2019 r. I Wrzesień 1 ma smak Ir j ciasta z owocami Tomasz Karolak Jak nie dać opętać się -pracy? Dalie, czyli królowe jesiennych ogrodów 02 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 7-8.09.2019 AimaCzemy-Maredca anna.marecka@poiskapress.pl W PUŁAPCE PERFEKCJONIZMU. JAK NIE WPAŚĆ W PRACOHOLIZM Witamy w weekend Czy zawsze po skończonej pracy macie wrażenie, że można ją było zrobić lepiej i zamiast satysfakcji z wykonanego zadania czujecie niedosyt? Czy „zabieracie" ją do domu, nie przesypiając nocy, bo w głowie kłębią się natrętne myśli o tym, co jest do zrobienia, i, zamiast snu, dopada was nieodparta chęć zaplanowania kolejnych czynności? Czy spędzacie urlop, przykuci do smartfona i e-mailowej poczty? Jeżeli tak właśnie postępujecie, to jest duże prawdopodobieństwo, że można zdiagnozować u was pracoholizm. To choroba, która niszczy nie tylko psychikę, ale i organizm. Najbardziej jaskrawe przykłady, śmiertelne, pochodzą z Japonii. To tam powstał termin „karoshi" - śmierć z przepracowania. To jednak nie tylko japońska specjalność. Piszemy o tym dzisiaj na stronie 6. Na pewno umiejętność wypoczynku, relaksu, jest ważna dla naszego zdrowia. Tak samo dieta. To już oczywista oczywistość, ale zawsze warto o tym przypominać. Dlatego dzisiaj na stronie 3 piszemy o żywności, która obniża ryzyko zachorowania na nowotwory. Należą do niej warzywa i owoce. Na polskich targach i w warzywniakach królują właśnie pyszne wiśnie, śliwki i jabłka. Grzechem byłoby ich nie wykorzystać. Sprawcie sobie przyjemność, wyczarowując z nich wspaniałe ciasta -przepisy znajdziecie na stronach 7-10. Możecie podjadać je podczas lektury Magazynu Rodzinnego, w którym znajdziecie dzisiaj także inne ciekawe teksty i tematy. Zapraszam do lektury, życzę miłego weekendu i do zobaczenia za tydzień. ZAPYTAJ LEKARZA Uważa się; że szyja jest metryką kobiety. Nfestety, z wiekiem widać na niej spore zmiany. Jak można je zatrzymać? LEKARZ RADZI: V/# Na kształt i wygląd vj szyi wpływa wiele czynników, choćby część szyjna kręgosłupa, mięśnie szyi, tkanka tłuszczowa i rodzaj skóry. W związku z tym na urodę szyi mamy bardzo duży wpływ, ale trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że nie decydujący. Bo jeśli posiadamy jakąś wadę kręgosłupa szyjnego, to nasza szyja może też miećgorsząkondycję. Poza tym na jej sprężystość wpływa codzienna postawa. Jeżeli wykonując pracę stale pochylamy głowę do przodu, to i szyja stanie się z czasem bardziej pomarszczona. Okazuje się, że szyja jest dobrze umięśniona, ale tylko w bocznej itylnej części, a z przodu ma bardzo cienką skórę. Tkanka podskórna szyi jest słabo rozwinięta, a podśtiółka tłuszczowa cienka, co oznacza, że o zmarszczki w tym rejonie nietrudno. Tym bardziej że skóra na szyi jest zawsze sucha, więc zmarszczki zaczynają się tworzyć już od 25. roku życia. Poprzeczne powstają tu o wiele szybciej niż na skórze twarzy, także i z tego powodu, że szyję ciągle zginamy. Łatwiej niż inne miejsca ulega ona poparzeniom, a jeśli często wystawiamy szyję na słońce, to coraz gorzej wygląda. Na kształt szyi wpływa również odkładanie się tłuszczu w okolicy karku, szyja narażona jest na powstanie trudnego do usunięcia cellulitu. Bardzo istotne w pielęgnacji szyi jest odpowiednie nakładanie kremów. Zawsze trzeba je nakładać delikatnie od dołu ku górze, a nie na odwrót. W podobnym kierunku wykonujemy masaż. Smarowanie w drugą stronę przyspiesza powstawanie zmarszczek. Ale najpierw należy zmyć makijaż ciepłą wodą i odświeżyć szyję tonikiem lub sprayembe-zalkoholowym. Podobnie działają wody termalne. Kremy na szyję nie powinny być tłuste, ciężkie, raczej nawilżające z witaminą C,kwasami AHA, dobre są żele z retinolem, algami czy koenzymem Qio. Wygląd szyi poprawiają peelingi enzymatyczne, wykonywane co dwa tygodnie, regenerują skórę i poprawiają jej koloryt. Rano dobrze byłoby zastosować krem z filtrem ochronnym. DoktoMariaiyrólkit^^ bg Rozpoczął się sezon na przeziębienia. Czy cfietą można wzmocnić odporność? SPECJALISTA RADZI: Na prawidłowe fiink- cjonowanie układu immunologicznego wpływ ma wiele czynników środowiskowych, ale jednym z najważniejszych jest odpowiedni sposób żywienia. Odpowiednio zbilansowana dieta pomaga wzmacniać procesy odpornościowe, zmniejszając tym samym częstość występowania infekcji. Znaczenie ma odpowiedni tryb żywienia. Posiłki powinny być nie tylko zbilansowane, ale także regularnie rozłożone w ciągu dnia. Najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie 4-5 posiłków okiennie, przy czym śniadanie, obiad i kolacja powinny być nieco większe od drugiego śniadania i podwieczorku. Regularne i stałe porcje energii pozwalają organizmowi sprawnie funkcjonować, a witaminy i składniki mineralne dostarczane z każdym posiłkiem wzmacniają układ odpornościowy, przez co rzadziej chorujemy lub łagodniej przechodzimy wszelkie infekqe. Zbyt długie przerwy między posiłkami oraz przejadanie się zdecydowanie obniżają kondycję układu immunologicznego. Kamila Sobaś. ekspert do spraw ży- wienia Od wieki lat noszę okulary. Niestety, często odbicie światła pod różnym kątem bardzo mi przeszkadza i przez to bolą mnie oczy. Dlaczego tak się i*fe? SPECJALISTA RADZI: W* W dzisiejszych cza- X) sach więcej osób niż kiedykolwiek wcześniej odczuwa zmęczenie oczu. Możemy sobie zadać pytanie, dlaczego tak jest. Otóż wiele urządzeń oraz elementów oświetlenia zawiera energooszczędne moduły ledowe, które emitują nadmierną ilość światła niebieskiego. Odpowiedzią są soczewki okularowe ze specjalnym antyrefleksem, który wycina nadmiar światła niebieskiego. Tego typu soczewki przepuszczają taką ilość światła niebieskiego, jaka jest niezbędna do prawidłowego procesu widzenia i kondycji psychicznej człowieka, natomiast nadmiar szkodzący oczom jest zatrzymywany. Karol BożęckL optyk Świat >wiatowy Dzień Wellbeingu Przypada 8 września. Pierwsze obchody World Wellbeing Day zorganizowane zostały 8 września 2018 roku w Polsce przez Wellbeing Institute. Celem tego dnia jest szerzenie świadomości na temat wellbeingu i inspirowanie ludzi do zwrócenia uwagi na swoje zdrowie i równowagę psychiczną. <&ai4ialF. Światowy Dzień FAS Obchodzony jest 9 września. FAS to inaczej Alkoholowy zespół płodowy. Święto ma na celu uświadamianie kobiet, że picie alkoholu wciążyjest bardzo niebezpieczne dla płodu. Pierwszy Międzynarodowy Dzień FAS odbył się 9 września 1999 roku w Auckland w Nowej Zelandii, a w Polsce w2001 roku. VMMt Świat >wiatowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest inicjatywą, która ma na celu przede wszystkim zwiększenie świadomości społecznej na temat zjawiska samobójstw, ich przyczyn psychologicznych i socjologicznych. (MG) HISTORIA Infoholizm. Nowy nałóg XXI wieku Wraz z rozwojem sieci komputerowych pojawił się nowy nałóg - infoholizm, czyli zjawisko niekontrolowanego przebywania w cyberprzestrzeni. Zdaniem prof. Mariusza Jędrzejki z Mazowieckiego Centrum Profilaktyki, nowe uzależnienia mają dużo większe konsekwencje niż znane dotychczas uzależnienia chemiczne - od alkoholu czy od papierosów. Już ponad 20 tysięcy polskich dzieci jest zarejestrowanych w poradniach pedagogicznych i psychiatrycznych jako uzależnione od komputera oraz inter-netu. Brutalne gry komputerowe wywołują agresję. Zaczyna się zacierać granica między światem rzeczywistym a wirtualnym, co skutkuje nierealnymi zachowaniami dzieci. Jeśli kupuj emy gry komputerowe dzieciom, to muszą być one dostosowane do ich poziomu emocjonalnego. Piękna, gładka i jędrna skóra to wynik dobrych genów, ale również odpowiednich nawyków Międzynarodowy Dzień Urody przed nami. Zanim jednak skorzystamy z usług profesjonalistów, to warto zadbać o swoją cerę w domowym zaciszu Uroda Paula Goszczyńska paula.goszczynska@polskapress.pl Popularność zabiegów medycyny estetycznej rośniezdnia nadzień. I niema wtym nic dziwnego. Wrazzrozwojem technolog! stają się one coraz bardziej skuteczne i bezpieczne. Pozwalają ujędrnić i odmłodzić skórę, pozbyć się uciążlł-wydi zmarszczek oraz rozstępów. Zanim jednak zdecydujemy się na nieco bardziej inwa-zyjne kroki wkierunku pięknej skóry, dbajmy o nią samodzielnie w domowym zaciszu. Nie ma jednego, uniwersalnego sposobu pielęgnacji. Każda skóra jest inna i o ile możemy podzielić ją na różne typy i spróbować dostosować do nich kosmetyki, o tyle nie da się każdemu polecić tych samych preparatów. Najważniejszymi krokami wnaszej codziennej pielęgnacji powinny być przede wszystkim - dokładny demakijaż, właściwe oczyszczanie oraz codzienne stosowa- MASAŻ TWARZY? Dzięki prawidłowo przeprowadzonemu masażowi poprawie ulega ukrwienie skóry, pobudzamy również cały układ limfatyczny, który w przypadku zaburzeń może powodować opuchnięcia. To znacząco wpływa na jakość odżywienia skóry. Masaż ma dobry wpływ także na mięśnie twarzy, które stanowią „rusztowanie" dla naszej skóry, dzięki czemu pozostaje ona napięta. Pamiętajmy, że zawsze najważniejsza jest profilaktyka. Do masażu bardzo dobrze sprawdzą się preparaty, które zawierają składniki antyoksydacyjne - rewelacyjne działanie wykazuje witamina C. nie prawidłowo dobranych pre-paratówpielęgnacyjnydi. Miejmy na uwadze, aby dostarczać skórze to, czego najbardziej potrzebuje. Ważny demakijaż Jeżeli raz zdarzy nam się nie usunąć makijażu przed snem, to oczywiście nie stanie się duża szkoda. Jednak jeśli nie mamy zdrowego nawyku, by tę skórę prawidłowo oczyszczać, będzie się to wiązać z różnymi nieprzyjemnoś- ciami. Pamiętajmy, że po całym dniu na naszej twarzy znajduje się kurz i różne zanieczyszczenia. Zdarza nam się dotykać twarzy dłońmi, na których gromadzi się mnóstwo bakterii. Zalegające długo na cerze kosmetyki również mogą zaszkodzić -blokują pory, powodują powstawanie zapalnych zmian i ropnych krostek. Ponadto kolejne warstwy kosmetyków mogą drażnić naszą skórę i powodować alergie. Kiedy dermatolog? To bardzo indywidualna sprawa. Pacjenci zgłaszają się na wizytę z bardzo różnymi problemami. Zaczynając od tych błahych, a kończąc na poważnych. Jeżeli chodzi o to, co powinno nas zaniepokoić - wszystko, co w znacz nym stopniu odbiega od normy. Kiedy nagle coś niedobrego zaczyna dziać się z naszą skórą, mijają dni, a my nie potrafimy sobie z tym poradzić, to zawsze warto zasięgnąć opinii specjalisty. Nie zawsze musi to być dermatolog, czasem wystarczy doświadczona kosmetyczka lub kosmetolog. Jeśli trafimy do odpowiedniej osoby, nawet nie będącej leka-rzem, to właściwie nas pokieruje. Czasem wystarcza jedna wizyta i zmiana pielęgnacji skóry dobranymi przez lekarza dermokosmetykami, by zlikwidować problem. Współczesne kosmetyki są bardzo dobrze skomponowane, bazują na dobrych jakościowo składnikach. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 hinnyzdrowie 03 Dieta anty rakowa - czy istnieje metoda ochrony przed nowotworem? POLECANE Sprawdź, co działa antyrakowo. Polifenole mają działanie profilaktyczne. Tu się znajdują DISULFID DIALLILOWY. Znajduje się w czosnku. Osoby spożywające dużo czosnku rzadziej chorują na raka przewodu pokarmowego. Działanie olejku czosnkowego jest wielokierunkowe, w tym przeciw-drobnoustrojowe, przeciw-miażdżycowe, fibrynoli-tyczne, obniżające poziom glukozy we krwi. RESERWERATOL. Występuje w czerwonym winie i winogronach. Wykazuje działanie przeciwutle-niające, chroni przed niekontrolowanymi podziałami komórek (to cecha nowotworów), hamuje proces unaczynienia nowotworu oraz nasila procesy eliminacji uszkodzonych komórek. UKOPEN. Jego źródłem są przetwory z pomidorów. Likopen jest organicznym związkiem chemicznym z grupy karotenów, który należy do rodziny karotenoidów, czyli naturalnych pigmentów występujących u roślin i zwierząt. Ma działanie antyoksydacyjne. Obniża ryzyko raka prostaty, płuca, piersi i układu pokarmowego. KWERCETYNA. Najbardziej rozpowszechniony flawonoid, występujący we wszystkich owocach, warzywach i ziołach. Wykazuje bardzo silne działanie przeciwut-leniające i przeciwzapalne. Obecna jest w liściach, kwiatach, owocach, nasionach, korzeniach oraz herbacie czy sokach owocowych. GENISTEINA. Izoflawonoid sojowy, który może zmniejszyć ryzyko rozwoju m.in. raka piersi, jelita grubego i prostaty. GLUTATION. - silny antyoksydant zawierający siarkę, zawarty w grzybach, włoskich orzechach i surowych zielonych warzywach. Niszczy wolne rodniki, regeneruje. SULORAFAN. Zawarty w warzywach krzyżowych w kiełkach brokuła, a w mniejszych ilościach w brokułach, kapuście i brukselce. Działa ochronnie na materiał genetyczny (DNA) komórki ponieważ zmniejsza reaktywność czynników mutagennych i aktywuje enzymy detoksykacyj-ne organizmu człowieka. r .Niezależnie od tego, kto był ojcem choroby, zła dieta była na pewno jej matką" - tak brzmi stare chińskie przysłowie Dieta antyrakowa Martyna Jaros intemet@polskapress.pi Choroby nowotworowe stanowią drugą, co do częstości występowania, przyczynę zgonów wśród Polaków. Pierwszą, jeśli zawęzimy przedział wiekowy do osób przed 65. rokiem życia. Co rokuzpowodu chorób nowotworowych umiera w Polsce około 96 tysięcy osób. śrńrl kobiet rodzajami nowotworów są: rak piersi, jelita grubego, płuca i trzonu macicy. Natomiast u mężczyzn najczęściej diagnozowany jest rak płuca, prostaty, jelita grubego oraz pęcherza moczowego. Zapobiegaj nowotworom Wyniki badań Światowego Instytutu Badań nad Rakiem wskazują, że 1/3 zachorowań na raka można zapobiec, wprowadzając następujące modyfikacje w dotychczasowym stylu żyda: zmniejszenie masy ciała i utrzymywanie jej w zakresie wartości BMI 18,5-25,0 kg/m2, JAK SIĘ CHRONIĆ? Aby chronić się przed rakiem, warto zwiększyć udział świeżych warzyw i owoców w codziennej diecie do minimum 400 g na dobę. Mięso drobiowe spożywać 3-4 razy w tygodniu, a czerwone -wyeliminować. Zastąpić je nasionami strączków, jajami, półtłustymi produktami mlecznymi i tłustymi rybami morskimi Produkty oczyszczone, wymienić na pełnoziarniste. W formie dodatku spożywać oleje roślinne i orzechy (ok. 30 g dziennie - są bardzo kaloryczne). A także więcej się ruszać. wprowadzenie minimum 30 minut aktywności fizycznej dziennie, zwiększenie spożycia wa-rzyw i owoców do minimum 400g dziennie, rzucenie palenia (oraz ograniczanie kontaktu z dymem papierosowym), zaprzestanie konsumpcji alkoholu. Co jeść, aby ochronić się przed rakiem? Termin „dieta antynowotwo-rowa" istnieje tylko potocznie, bowiem nie ma recepty w postaci jednej diety, która chroniłaby przed rozwojem raka. Codziennie pojawiają się nowe doniesienia naukowe, z których otrzymujemy informacje o nowych związkach zawartych w żywności, o działaniu przeciwnowotworowym. Badania dostarczają obiecujących wyników, ale niejednokrotnie wyniki odnoszą się do ekstraktów i wyciągów z roślin, anie uwzględniają spożycia danej substancji w formie dostępnej dla konsumenta. Tym sposobemba-dane są takie dawki substancji, których nie sposób dostarczyć zproduktówkonwencjonalnych. Podstawę stanowi zdrowa dieta oparta o mało przetwo- rzone produkty. Dostarczają one takie składniki jak: witamina C-zawarta w świeżych owocach i warzywach -obniża ryzyko raka jamy ustnej, żołądka ipłuc, witaminaE - występuje w olejach roślinnych, orzechach, produktach pełnoziarni-stych - obniża ryzyko raka żołądka, karotenoidy - ich źródłem są pomarańczowe i czerwone warzywa i owoce oraz zielone warzywa liściaste - obniżają ryzyko nowotworów jamy ustnej, krtani i pęcherza, witaminaD - znajduje się w rybach morskich - obniża ryzyko raka jelita grubego, płuca, sutka, czerniaka i białaczki, kwas foliowy - występuje w zielonolistnych warzywach -zmniejsza ryzyko raka jelita grubego, wapń - występuje wproduk-tach mlecznych i m.in. fasoli, jarmużu - obniża ryzyko raka okrężnicy, selen - zawarty w orzechach brazylijskich, nasionach strączków, grzybach - obniża ryzyko raka płuc, błonnikpokarmowy - zawarty w pełnoziarnistych produktach zbożowych, orzechach, owocach i warzywach, nasionach strączków - pobudza perystaltykę jelit, reguluje rytm wypróżnień, co ogranicza czas kontaktu toksycznych substancji zawartych w kale ze ścianami jelita. Obniża ryzyko raka jelita grubego, a także prostaty. wyeliminuj czerwone mięso! W 2015 roku Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IRAC) zakwalifikowała czerwone mięso do grupy 2A-prawdopodobnie rakotwórcze dla człowieka, a mięso przetworzone do grupy l - rakotwórcze dla człowieka. Oszacowano, że na każde 100 g spożytego czerwonego mięsa (min. wieprzowina, wołowina), ryzyko rozwoju raka jelita grubego wzrasta, aż o 17 procent, a spożycie 50 g mięsa przetworzonego dziennie (np. wędlina, kiełbasa), zwiększa ryzyko o 18 procent! Zdecydowanie lepiej przygotowywać kanapki z dodatkiem twarogu lub z pastą z nasion soczewicy lub fasoli, a mięso czerwone ograniczyć do minimum! Alkohol i palenie papierosów Wyroby tytoniowe są uznane za najsilniejszy czynnik sprzyjający nowotworom. W składzie dymutytoniowego wyodrębniono ponad4tys. substancji, a ponad 40 z nich ma działanie rakotwórcze. Niekorzystne dla zdrowia są zarówno papierosy, cygara, e-papierosy, żucie tytoniu i bycie biernym palaczem. IRAC w 1986 roku ogłosiła, że palenie przyczynia się do rozwoju nowotworów układu oddechowego, trzustki i dolnej części układu moczowego. W 2004 r. do listy dodano raka piersi, j elita grubego i żołądka. Konsumpcja alkoholu sprzyja zachorowaniu na raka jamy ustnej, krtani, przełyku, żołądka, piersi, jelitagrubego, trzustki, wątroby i raka odbytu. Organizm człowieka traktuje alkohol jak truciznę. Uszkadza on materiał genetyczny komórek, co przyczynia się do zmian nowotworowych, jednocześnie zaburza procesy naprawcze. Osłabia błony śluzowe przewodu pokarmowego, co obniża ich ochronne działanieisprawia, żesąbardziej podatne na szkodliwe substancje pochodzące ze środowiska lub dymutytoniowego. 04 zdrowie Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Czym są karotenoidy? Korzystnie wpływają na organizm i chronią przed chorobami Regularne uzupełnianie diety 0 produkty, które są źródłem karotenoidów, korzystnie wpływa na prawidłowe funkcjonowanie organizmu i pomaga w walce z wolnymi rodnikami. Może także przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka rozwoju wybranych chorób, na przykład miażdżycy, a nawet niektórych rodzajów nowotworów. Czym są karotenoidy, gdzie ich szukać i dlaczego są cenne w codziennej diecie? Chcąc zadbać o zdrowie, warto spożywać na przykład marchew, jarmuż, czerwoną paprykę, a także soki marchwiowe. Produkty te są bowiem bogatym źródłem be-ta-karotenu (prowitaminy A), który bardzo dobrze wpływa na koloryt skóry, pomagając zachować również jej zdrowy 1 młody wygląd. Wspiera on także właściwe funkcjonowanie błon śluzowych oraz narząd wzroku. Pomaga w prawidłowej pracy układu odpornościowego, jak też przyczynia się do utrzymania właściwego metabolizmu żelaza. - Warto wiedzieć, że jedna szklanka soku marchwiowego pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę A, która powstaje z beta-karotenu - podkreśla doktor Dariusz Włodarek. Produktem bogatym w cenny karotenoid - likopen - są pomidory i soki z nich powstałe. Likopen to jeden z najsilniejszych przetiwutle-niaczy. Jak potwierdzają badania, jego wysokie spożycie może wpływać zapobiegawczo na ryzyko zachorowania między innymi na raka szyjki macicy i prostaty. - Co ciekawe, pod wpływem obróbki termicznej zwiększa się jego biodostępność, dlatego na przykład w pasteryzowanych sokach pomidorowych jest nawet lepiej przyswajany. Warto także wspomnieć, że charakterystyczną cechą karotenoidów jest ich fotolabilność, co oznacza, że ulegają przemianom w obecności światła, a opakowania kartonowe chronią je przed wpływem czynników zewnętrznych - wyjaśnia doktor Włodarek. (PG) ZAPYTAJ SPECJALISTY W jaki sposób możemy skutecznie usprawnić trawienie? ^ n SPECJALISTA RADZI V/# Lżej na pewno po-^ czujemy się za sprawą ziół. Te są znakomitym rozwiązaniem na przejedzenie. Polecam herbatkę z rumianku, mięty pieprzowej lub z przetacznika. Jedna, dwie szklanki naparu dziennie pomogą na zaburzenia pracy żołądka, jelit oraz będą mieć korzystny wpływ na wątrobę. Oczywiście po świętach kluczowe jest także sporządzanie lekkostrawnych i dużo mniej kalorycznych posiłków, które jednak nie mają nic wspólnego z głodówką. -Po obfitym, zwłaszcza ciężko-strawnym jedzeniu należy spożywać produkty, które nie obciążą układu pokarmowego. Zabronione jest stosowanie głodówek. Lepiej postarać się, aby dania dla odmiany od tych wielkanocnych były małe objętościowo i pożywne. Należy zwiększyć spożycie warzyw i owoców, które wspomagają oczyszczanie organizmu. Można jeść na śniadanie na przykład zupę mleczną z kaszą jaglaną lub ser twarogowy serwowany z warzywami, doprawiony świeżymi ziołami. Na obiad przygotujmy zupę warzywną, a na kolację możemy zaserwować wciąż utrzymane w klimacie Wielkanocy jajko na miękko lub poszetowe z warzywami i pieczywem razowym. Nie zapominajmy także o nawadnianiu organizmu i dostarczaniu mu dużej ilości wody. Po każdym posiłku zjedz pół łyżeczki drobno zmielonego majeranku. Do posiłków dodawaj ziarenka kminku - ma właściwości przeciwskurczowe, pomaga w trawieniu, likwiduje także wzdęcia. Na zgagę najlepszym remedium będzie herbata lipowa lub zaparzone siemię lniane. Warto również przypomnieć sobie o aktywności fizycznej. Na początek wystarczy wyjść na rodzinny spacer lub zaangażować się we wspólną zabawę na świeżym powietrzu. Kamila Sobaś, specjalista do spraw żywienia Z czego w takim razie lepiej jest zrezygnować? f . SPECJALISTA RADZI \Jf Wskazane jest ogra-U niczenie spożycia mięsa i wędlin, potraw tłustych i smażonych. Kamia Sobaś, specjaista do spraw żywienia Uwaga: e-papierosy! Świat powinien też ich zakazać w miejscach publicznych Jenny Booth redakcja@polskatimes.pl ie tylko klasyczne papierosy, ale także te elektroniczne powinny być surowo zakazane w miejscach publicznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) powtarza, że papierosy elektroniczne stanowią poważne ryzyko dla zdrowia i powinny być zakazane w miejscach publicznych wewnątrz budynków, nie powinny też być sprzedawane niepełnoletnim. Zdaniem WHO, gadżety umożliwiające użytkownikom wdychanie nikotyny w aromatyzowanej parze wodnej, stanowią poważne zagrożenie dla młodych ludzi i nienarodzonych dzieci. „Istniejące dowody wskazują, że [e-papierosowy] aerozol to nie „tylko para wodna", jak często twierdzi się w marketingu tych produktów" - zawarto w raporcie WHO. I dlatego należy zakazać używania e-papierosów w zamkniętych miejscach publicznych, „dopóki nie zosta- TRUDNA WOJNA Z BRANŻA TYTONIOWĄ Światowa Organizacja Zdrowia prowadzi wojnę z branżą tytoniową już ponad dekadę. Milowym krokiem było przyjęcie Konwencji dla ograniczenia zdrowotnych następstw palenia tytoniu, pierwszy traktat międzynarodowy dotyczący zdrowia publicznego. Od jej wejścia w życie w 2005 roku, ratyfikowało ją 179 krajów. WHO zapowiadała, że będzie opowiadać się za stosowaniem podobnych restrykcji do wszystkich wyrobów zawierających nikotynę, w tym również takich, których się nie pali. Powszechnie uważa się( że e-papierosy są mniej szkodliwe od tych konwencjonalnych nie udowodnione, że wydychana para nie jest szkodliwa dla osób postronnych". E-papierosy należy poddać regulacji, aby „zminimalizować zawartość i emisję substancji toksycznych", a aromatyzowane wkłady o smaku owoców, cukierków lub napojów alkoholowych powinny zostać zakazane. To nie wszystko, bo powinien być zakaz reklamy e-papierosów, powinno się nałożyć restrykcje na ich marketing, w tym do zakazania producentom wykorzystywania twierdzeń, że elektroniczne papierosy pomagają ludziom rzucić palenie, dopóki nie dostarczą „przekonujących dowodów naukowych". Największe spółki tytoniowe, w tym Imperial Tobacco, Altria Group, Philip Morris International oraz Bri-tish American Tobacco coraz częściej wprowadzają na rynek marki papierosów elektronicznych, ponieważ sprzedaż ich konwencjonalnych produktów w krajach zachodnich znalazła się w zastoju. Popularność papierosów elektronicznych, wykorzystujących zasilane bateriami wkłady do wytworzenia zaprawionej nikotyną pary do wdychania, gwałtownie wzrosła w ostatnich latach. Szacuje się, że producenci tych papierosów zarabiają miliardy dolarów. Z wyliczeń analityków z banku Wells Fargo wynika, że do 2020 roku sprzedaż e-papierosów w USA przekroczy wartość sprzedaży tradycyjnych papierosów. W niektórych krajach dozwolona jest ich reklama i sprzedaż osobom niepełnoletnim. Jednak urządzenia te budzą kontrowersje. Ponieważ są nowe, nie ma długoterminowych badań naukowych, które mogłyby potwierdzić ich bezpieczeństwo, a niektórzy obawiają się, że e-papierosy mogą stanowić produkty „wejściowe", prowadzące do uzależnienia od nikotyny i palenia tytoniu. Naukowcy są podzieleni w kwestii ryzyka i potencjalnych korzyści, chociaż powszechnie uważa się, że e-papierosy są znacznie mniej szkodliwe od konwencjonalnych papierosów. Grupa badaczy apelowała do WHO, aby nie klasyfikować e-papierosów jako produktów tytoniowych, ponieważ w ten sposób zniweczyłoby się wielką szansę na redukcję liczby chorób i zgonów spowodowanych przez palenie tytoniu. Jednak później eksperci mający odmienne zdanie argumentowali, że WHO powinna wspierać restrykcyjne regula-qe. Badanie amerykańskich naukowców pokazały, że e-papierosy mogą być bardziej kuszące dla niepalących nastolatków niż tradycyjne papierosy. Chociaż WHO przyznaje, że e-papierosy są „prawdopodobnie mniej toksyczne dla użytkownika niż konwencjonalne papierosy", to podkreśla brak badań wspierających twierdzenia producentów. Dopóki producenci nie przedstawią „przekonujących dowodów naukowych i nie uzyskają akceptacji organów regulacyjnych", powinni mieć zakaz formułowania twierdzeń o korzystnych skutkach zdrowotnych, mówią eksperci WHO. Mówi się też o „efekcie renormalizacji", jaki mogą wywołać elektroniczne papierosy, co oznacza, że mogą przywrócić atrakcyjność zwykłego palenia papierosów i ostatecznie „utrwalić epidemię palenia". Zdaniem specjalistów, istnieje dużo dowodów, by przestrzegać dzieci i młodzież, kobiety w ciąży oraz kobiety w wieku reprodukcyjnym" przed używaniem e-papierosów, ze względu na „możliwość długofalowych konsekwencji dla rozwoju mózgu w przypadku wystawienia na działanie nikotyny w okresie płodowym, w dzieciństwie i w okresie dojrzewania. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 rodzinny * zdrowie 05 NIE WIESZ. JAK ZACZĄC? SKORZYSTAJ Z PROFESJONALNEJ POMOCY. DZIĘKI TEMU UNIKNIESZ BOLESNYCH KONTUZJI Chcesz zacząć, ale nie wiesz, jak? Dla osób początkujących, niedoświadczonych treningowo zawsze najlepszym rozwiązaniem jest rozpoczęcie od treningu indywidualnego. - Z pomocą trenera nauczymy Cię od podstaw poprawności wykonywania ćwiczeń. Dopiero po wcześniejszym przygotowaniu motorycznym i wzmocnieniu organizmu zaczniemy uczęszczac na zajęcia grupowe. W ten sposób zapobiegniemy kontuzjom i zaczniemy czerpać większą przyjemność z zajęć zorganizowanych przy muzyce - przekonuje Olga Chaińska. Dobrze zaplanowany trening jest podstawą do osiągnięcia obranego celu. Plan treningowy powinien być dostosowany do płci, wieku, możliwości kondycyjnych, trybu życia, a przede wszystkim stanu zdrowia trenującego. - Zupełnie inaczej będzie wyglądać trening osoby odchudzającej się od treningu osoby, która ma na celu zbudowanie atletycznej, sportowej sylwetki, a jeszcze inaczej kogoś, kto chce poprawić swoją kondycję. Wszystkich jednak obowiązują te same podstawy - podkreśla Olga Chaińska. Olga Chaińska (40 lat), dietetyczka i trenerka, zachęca, by dobrać aktywność do swoich preferencji Zajęcia grupowe czy indywidualne? Które wybrać? tJw§czzuiXHVOZ Olgą Paula Goszczyńska paula.goszczynska@pofskapress.pl Na wybór formy aktywności fizycznej ma wpływ wiele czynników związanych bezpośrednio z naszym stylem życia. Jest to na przykład ilość czasu wolnego, stan zdrowia i poziom kondycji fizycznej, a przede wszystkim znajomość techniki wykonywania ćwiczeń. Dziś mówi o nich Olga Chaińska, nasz ekspert - dietetyk i trener personalny, właścicielka Centrum Odchudzania Olgi Chaińskiej w Kielcach. Trening w grupie jest idealny dla osób, które lubią ćwiczyć w większym gronie i wzajemnie się motywować, a także porównywać swoje postępy i obserwować po-stępy pozostałych osób, co daje dodatkową dawkę motywacji. Plusy i minusy treningu w grupie Istotny jest tutaj również element rywalizacji. Jeśli widzimy, że współćwiczący dają radę przy dużym wysiłku, my również jesteśmy w stanie dać z siebie więcej na treningu. Warto wybrać taki rodzaj zajęć, który poziomem będzie w niewielkim stopniu przewyższać nasze możliwości, aby cały czas dążyć do coraz lepszej spraw- ności i wyglądu sylwetki. Zajęcia grupowe to także propozycja dla osób zorganizowanych i mających usystematyzowany czas pracy. Godziny określonych zajęć w klubach fitness są bowiem niezmienne w przebiegu tygodnia. Te same ćwiczenia wykonują wszyscy biorący udział w zajęciach niezależnie od stanu zdrowia i wieku, więc to uczestnik wybiera rodzaj zajęć, a nie na odwrót - jak ma to miejsce w przypadku treningu indywidualnego. Minusem zajęć grupowych jest to, że niestety nie mamy wpływu na pozostałe osoby biorące udział w zajęciach, a więc osoby spóźnia- jące się, narzekające i komentujące będą działały na resztę grupy irytująco i mogą zniechęcić do dalszego uczęszczania na zajęcia. Kolejnym minusem jest także to, że instruktor prowadzący zajęcia nie ma możliwości obserwowania kilku, a nawet kilkunastu osób naraz. Może skupić się na pojedynczych osobach tylko przez chwilę, więc istnieje ryzyko kontuzji lub na przykład pogłębienie istniejących już wad postawy, uszkodzeń stawów, kręgosłupa i tak dalej. Na świeżym powietrzu Treningi grupowe często odbywają się na świeżym powietrzu, gdy pogoda dopisuje. Taka propozycja sprawia, że nasze ciało się odstresowuje, a umysł oczyszcza z kłopotów dnia codziennego. Ważnym motywatorem podczas treningów grupowych jest fakt, że można się na nie wybrać z bliską osobą. Dzięki temu łatwiej jest się nam zmobilizować, bo gdy nam się nie chce ruszyć z domu, to przyjaciółka będzie nas namawiać na trening - i odwrotnie. SPORT A ZDROWIE Istotnym w treningu personalnym aspektem jest uwzględnienie w treningu istniejących problemów zdrowotnych, np. hormonalnych (Hashimoto, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, miażdżyca, nadciśnienie itp). Treningi personalne to dobre rozwiązanie dla osób mających napięty lub zmienny czas pracy, gdyż większość trenerów ma możliwość elastycznego dopasowania dogodnej godziny treningu dla klienta. Sprawdź, co jest dla Ciebie lepsze. Treningi indywidualne mają plusy Treningi indywidualne stają się coraz bardziej popularne, gdyż niosą ze sobą największe korzyści i dają najszybsze efekty. Po pierwsze, trener opracowuje zestaw ćwiczeń, który jest dostosowany do konkretnego podopiecznego. Uwzględnia on wiek, płeć, aktualny stan zdrowia i oczywiście cel treningowy, nawet ten najbardziej sprecyzowany. Zapobiega w ten sposób przetrenowaniu (jak bywa w przypadku samodzielnego wyboru zbyt dużej intensywności treningowej) lub brakowi efektów (w przypadku wyboru zbyt słabej intensywności treningowej). Ryzyko takie niosą właśnie niewłaściwie dobrane zajęcia grupowe. Trening personalny jest cały czas modyfikowany wraz z poprawą kondycji, utratą masy ciała, zwiększeniem siły mięśniowej, a także jeśli w trakcie obierzemy sobie nowy cel treningowy (np. poprawienie wyglądu konkretnej partii ciała). Ciągłe kontrolowanie przez trenera sposobu wykonywania ćwiczeń i znajomość technik z zakresu fizjoterapii (np. mobilizacji, pracy przez regulowanie napięć powięziowych itp.) zapobiega powstawaniu kontuzji, wyrównuje dysproporcje mięśniowe, a także zapobiega bólom i poprawia postawę ciała. Dobre rady Jak ćwiczyć, gdy nie ma się już 18 lat? Powoli, ale skutecznie Ćwiczenia dla seniorów powinny być wprowadzane stopniowo. Zaczynamy od najlżejszych, a po 4-6 tygodniach delikatnie zwiększajmy ich intensywność. Na początku mogą to być spacery na świeżym powietrzu, których czas wydłużamy w miarę poprawy kondycji organizmu. Dobrze jest też wprowadzić na tym etapie kilka ćwiczeń rozciągających, które uelastycznią ciało i poprawią mobilność. W klubach fitness, klubach seniorów oraz innych miejscach, które zrzeszają osoby starsze, prowadzone są przez trenerów lub fizjoterapeutów specjalne zajęcia fitness. Te również warto uwzględnić. 06 rodzinny temat dnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 Gdy praca pożera życie -w poszukiwaniu równowagi Koniec urlopu witają z ulgą. Podejmują się kolejnych zajęć. Pracoholików zatrzymują często dopiero problemy ze zdrowiem. Szukanie równowagi to długa i żmudna droga Społeczeństwo Monika Kaczyńska rrLkaczynska@glos.com Bohaterowie naszych czasów trybiki w machinie, ofiary wtas-nych ambicji i możliwości. Pracohoficy-nafogowcy, których nie żal nikomu. Pracoholikto, przynajmniej w powszechnej świadomości, przecież nie to samo co alkoholik czy narkoman. W zbiorowej wyobraźni jawi się jako „biały kołnierzyk" - w dobrym garniturze, ze smartfonem w ręku. I pieniędzmi jako efektem ubocznym nałogu. W rzeczywistości może być spawaczem lub nauczycielką, którym praca niszczy życie. Poza granicami - Pracoholizm należy do uzależnień behawioralnych, podobnie jak uzależnienie od gier komputerowych czy hazard -twierdzi Magdalena Cieślik, psychoterapeutka. - Jak każde uzależnienie, niszczy życie. Nie ma „dobrego" pracoholizmu, jak nie ma dobrego uzależnienia od alkoholu. I w obu przypadkach, choć brzmi to jak paradoks, otoczenie może z uzależnienia czerpać zyski. Najbardziej jaskrawym przykładem niszczącego działania pracoholizmu jest karoshi - śmierć z przepracowania. Pierwszy przypadek udokumentowano w Japonii w 1969 roku. Wtedy 29-letni pracownik działu wysyłkowego podczas pracy dla największej japońskiej gazety zmarł nagle na skutek udaru. Śmierć z przepracowania to nie japońska specjalność. Kilka lat temu zmarł nagle stażysta w jednym z amerykańskich banków. Przed śmiercią pracował trzy doby bez przerwy. Polacy także pracują coraz dłużej. Choć średni czas pracy (według danych Międzynarodowej Organizacji Pracy to 38,7 godziny) plasuje nas w środku europejskiej stawki, to 12 proc. z nas pracuje ponad 60 godzin w tygodniu. A to w praktyce oznacza pracę od rana do wieczora, z niewielkim marginesem na sen i podstawowe czynności. Choć nadmiar pracy szkodzi Pracoholicy nie potrafią odpocząć i zająć się czymś innym, choć praca wcale ich nie uszczęśliwia zdrowiu, nie jest tożsamy z uzależnieniem od niej. - Często odróżnienie osoby, którą praca pochłania, dla której stanowi ona pasję, od pracoholika jest trudne -mówi Roman Pomianowski, terapeuta uzależnień. - Pasjonat pracuje, bo po prostu uwielbia to, co robi, a praca wprowadza go w stan określany mianem „flow", czyli rodzaju euforycznej ekscytaqi, czy pracuje, bo pcha go do tego wewnętrzny przymus. Pracoholika praca nie cieszy, podobnie jak pijącemu nałogowo nie sprawia przyjemności picie, ale nie potrafi inaczej. Czasem otoczenie zdaje się wręcz zachęcać do pracy. - W przypadku mężczyzn pracoholizm bywa społecznie nagradzany - zwraca uwagę M. Cieślik. - Pracowitość jest przecież zaletą, dobrze mieć pieniądze, więc żona zgłaszająca zastrzeżenia do nieobecności męża nie spotyka się ze zrozumieniem - mówi. Marian jest właścicielem niewielkiej firmy. Zaczynał sam, stopniowo przedsięwzięcie rosło, a on zatrudniał kolejne osoby. Wychodził z domu coraz wcześniej, wracał coraz później. Stan konta rósł, ale żona miała coraz więcej pretensji, że nie zdążył na zawody, przedstawienie. Zaczęło szwankować zdrowie. Niezidentyfikowane bóle kręgosłupa, kłopoty z żołądkiem, alergie. Leczenie przynosiło krótkotrwały efekt. Zawał serca był prawdziwym wstrząsem. - Z reguły pracoholik zatrzymuje się dopiero, kiedy organizm się zbuntuje - mówi Magdalena Cieślik. - To szansa, aby coś w swoim życiu zmienić, ale wymaga poważnej pracy nad sobą. Problem z pracoholikami polega na tym, że często nie widzą oni sensu innej aktywności niż praca. - To cecha pozwalająca odróżnić osobę, która z różnych powodów pracuje dużo, ale ma zdrowy stosunek do tej aktywności, od osoby, której praca przesłania świat - zwraca uwagę psycholog Katarzyna Piguła. - Je- den z trenerów mówi, że wchodząc do firmy poznaje pracoholików po tym, że gdy pyta o pasje i zainteresowania, wywracają oczy. Bo właśnie zaangażowanie i aktywność w innych sferach życia chroni przed zatraceniem się w pracy. - Nawet jeśli okresowo poświęcamy pracy bardzo dużo uwagi, żeby odłożyć na przykład na mieszkanie czy samochód, nie musi to oznaczać pracoholizmu - mówi Katarzyna Piguła. - Ważne jednak, żeby po tym okresie następował taki, w którym większa uwaga jest skupiona na innych sferach: nieważne, czy to będzie sport, hobby czy relacje z innymi. Dopóki tak się dzieje - nie ma powodów do niepokoju. Milenialsi dają przykład Badania wskazują, że pracoholików jest w populacji około 5 proc. Terapeuci przestrzegają przed przypisywaniem go wszystkim zaangażowanym w pracę. Jednocześnie zwracają uwagę, że uzależnie- nie od pracy bywa zastępczą formą aktywności dla rzucających alkohol czy narkotyki. I choć bardziej akceptowana społecznie - w sumie także wywołuje szkody w innych sferach życia. - Zdarza się całkiem często, że ci, którzy przestają pić, zastępują picie pracą czy sportem - mówi Roman Pomianowski. - Granica między pasją a uzależnieniem bywa cienka - dodaje. I doradza na początek sporządzić budżet czasu. - Już sama refleksja na temat tego, ile czasu poświęcamy na pracę, ile na hobby, a ile na relacje z bliskimi, jest bardzo przydatna - mówi Pomianowski. -Warto spojrzeć z dystansu i zastanowić się, czy faktycznie chcemy tak rozporządzać swoim czasem. Katarzyna Piguła doradza, by uczyć się od przedstawicieli pokolenia Z. Praca rzadko stoi na szczycie hierarchii wartości milenialsów (pokolenie urodzone na przełomie wieków). - Umieją pracować z zaangażowaniem, ale także wyznaczać granice - mówi psycholog. - To ułatwia zachowanie równowagi między życiem zawodowym a osobistym. Firmy, które jeszcze kilkanaście lat temu zdawały się promować pracoholizm, także do tego się przystosowują. Również dlatego, że pracodawcy odkryli, iż pracoholicy - przemęczeni i nieszczęśliwi nie są wcale najbardziej efektywni. Magdalena Cieślik uważa, że tym, którym z trudnością przychodzi zachowanie równowagi między różnymi sferami życia, może pomóc skrupulatne prowadzenie kalendarza. - Osoba skłonna do nadużywania alkoholu może po prostu zostać abstynentem - twierdzi Magdalena Cieślik. -Skłonny do pracoholizmu z reguły nie może z aktywności zawodowej zrezygnować. Ale powinien ściśle ją kontrolować i na bieżąco wprowadzać korekty. Rezygnacja z nadgodzin i szukanie innych sposobów na spędzanie czasu wcale nie jest dla pracoholika przyjemne. - To żmudna droga w poszukiwaniu siebie - przyznaje Katarzyna Piguła. - Ale na jej końcu jest harmonijne życie. W to warto zainwestować. MAŁY CZŁOWIEK, WIELKIE EMOCJE Bezdusznamaśka Nie lubię dnia swoich urodzin. Nie umiem odbierać życzeń, uścisków i uśmiechów. Za dużo uwagi, za dużo starań ode mnie wymaga ta cała akcja urodzinowa. Okazało się, że to dotyczy tylko moich urodzin. Co innego urodziny synka. Już na kilka dni przed tym wydarzeniem zaczyna mnie, jak prześcieradło, nakrywać nostalgia. Wspominam, jak chodziłam z brzuchem, jak pojechałam do szpitala. Jak nie spałam przez całą noc przed tym ważnym dniem. Pamiętam nawet, jakwyglądała położna - Agnieszka, młoda dziewczyna o czarnych długich włosach wbiegała na salę co piętnaście minut. Zadawała dużo pytań, kierowała, pomagała. Pamiętam uśmiech lekarza i moment, w którym zostaliśmy z synkiem i mężem sami. To właśnie wtedy poczułam, że jesteśmy rodziną. 4 września, urodziłam się po raz drugi - jako matka. Nie będę tutaj opowiadać, że kobieta się zmienia i życie po urodzeniu dziecka nigdy nie będzie takie samo jak przedtem. Teraz, z perspektywy tak krótkiego czasu (bo minęły tylko dwa lata), mogę powiedzieć, że się nie zmieniłam, po prostu dodatkowo otworzyło się we mnie źródło spokoju, równowagi i nowego rodzaju miłości. Istniało we mnie zawsze i tylko czekało na ten moment, by się uruchomić. Bardzo go cenię i mam nadzieję, że nie wyczerpie się zbyt szybko. W ten właśnie dzień jestem otwarta na uśmiechy, kwiaty i życzenia. Czuję się tak, jakbym mogła przytulić cały świat. A nie ukrywam, że jestem raczej introwertykiem. Synek też to odczuwa -od samego rana marudzi. Wie, że jest dziś bohaterem i może robić wszystko. Mam nadzieję, że bardziej będzie lubić swoje urodziny ode mnie. Przynajmniej się staramy z mężem, by poświęcić mu jak najwięcej uwagi w ten wyjątkowy dzień. Wrzesień to miesiąc, w którym można świętować na dworze. I całe szczęście, bo dla małego bohatera siedzenie przez kilka godzin przy zastawionym stole, na pewno nie byłoby komfortowe. Na trawie, w otoczeniu balonów oraz rówieśników i najbliższych, nie zabraknie oczywiście tradycyjnego tortu. Przygotowuję dwa... bo jeden w całości zje ze smakiem mój dwuletni bohater. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 rodzinny kuchnia 07 W*" Kuchnia Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com atojeszcze co prawda trwa, ale wakacje dla wielu osób są już miłym wspomnie-___ niem. Wspomnieniem są także smaki, które poznaliśmy podczas zagranicznych wojaży. Z różnych danych jasno wynika, że w tym roku najpopularniejszymi kierunkami była Turcja oraz Grecja. Tam właśnie Polacy najczęściej wypoczywali i zajadali się lokalnymi smakołykami. Jednym z nich jest wyjątkowy deser. Bakława - inaczej także baklawa lub baklava - rozpowszechniona jest właśnie w kuchni tureckiej i greckiej, ale także bułgarskiej i innych krajów bałkańskich. Klasyczną bakławę przygotowuje się z ciasta listkowego, zwanego niekiedy korą (bałkańska nazwa) lub ciastem filo (grecka nazwa), przełożonego warstwami pokrojonych orzechów (włoskich lub migdałów) z cukrem lub miodem. Całość zapieka się. Po zapieczeniu kroi się w romby, trójkąty, kwadraty i inne formy, a następnie polewa lukrem lub syropem zrobionym z wody, cukru i soku cytrynowego. Górę posypuje się zmiażdżonymi, niesolonymi orzeszkami pistacjowymi. Ten wakacyjny, bardzo słodki deser przygotować można także w domu. Niektórzy mówią, że tak jak każda Polka ma swój najlepszy przepis na bigos, tak każda Greczynka czy Turczynka ma swój przepis na ten deser. Tak czy inaczej, jest on wyjątkowy i choćby z ciekawości warto go przygotować i spróbować. Oto przepis ze SŁODKI KONIEC WAKACJI I LATA Deser, który jedliśmy w Turcji i Grecji, zjeść możemy też we własnym domu! strony www.domowe-wypie-ki.pl. Składniki:__ 300gorzediów włoskich 3 łyżki cukru Iłyżeczka cynamonu ok.480-500g ciasta fflo (ok. 24 płaty ciasta docięle do wielkości formy*) 200g masła Syrop: 150 ml wody 50gmiodu T70gcukru 1 łyżka soku z cytryny Dodatkowo: posiekane pistacje dodekoracji Sposób przygotowania___ Orzechy posiekać drobno lub zmielić (nie za drobno), aby były jeszcze kawałki. Wymieszać z cynamonem i cukrem. Odstawić na bok. Masło roztopić i pozostawić do ostygnięcia. Płaty ciasta przyciąć do wymiaru formy (najlepiej wyciągać po 2 płaty, a resztę trzymać przykryte ściereczką, by nie obsychały). Formę wysmarować roztopionym masłem, najlepiej używając silikonowego pędzelka. Wyłożyć dwa płaty ciasta. Drugi płat posmarować masłem. Na niego wyłożyć następne dwa płaty, posmarować masłem i wyłożyć dwa płaty (w formie mamy teraz 6 płatów ciasta). Na szósty płat wysmarowany masłem rozłożyć 1/3 orzechów. Przykryć kolejnymi dwoma płatami, posmarować je masłem. Na nie ułożyć dwa płaty, posmarować masłem, kolejne dwa płaty i posmarować masłem (w formie mamy teraz 12 płatów). Wyłożyć połowę z pozostałych orzechów, znowu układać po dwa płaty i co drugi smarować masłem. Na 18. płat posmarowany masłem wyłożyć resztę orzechów i dalej układać po 2 płaty i smarować masłem, aż ułożymy 24 płaty lub więcej, jeśli chcemy i mamy jeszcze ciasto. Ostatni płat posmarować masłem. Podsumowując: do formy wysmarowanej masłem wkładamy kolejno płaty ciasta filo i co drugi smarujemy roztopionym masłem, używając pędzelka. Na 6., 12. i 18. płat wykładamy 1/3 ilości orzechów. Łącznie zużywamy 24 płaty lub więcej. Ciasto pociąć ostrym nożem na nieduże kwadraty, trójkąty lub romby. Piec w nagrzanym piekarniku około 30 minut, do zarumienienia, w temperaturze 180 °C. Podczas pieczenia przygotować syrop. Do garnka wlać wodę. Dodać cukier i miód. Zagotować, a następnie gotować na średniej mocy palnika, aż powstanie syrop (ok. 10-15 minut). Ściągnąć z pieca i dodać sok z cytryny. Ostudzić. Upieczone ciasto wyciągnąć z pieca, odczekać 5 minut i polać zimnym syropem. Posypać posiekanymi pistacjami. Użyto formy o wymiarach 20 x 32 cm, ale może być większa (w zależności od wielkości płatów ciasta). 08 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 SEZON NA OWOCOWE PLACKI TRWA! Zapach ciasta domowego to dla wielu osób wspomnienie dzieciństwa. Polacy kochają słodkości: biszkopty, ciasta drożdżowe, kruche, ucierane, serniki. Wszystkie najlepiej smakują z sezonowymi owocami: malinami, truskawkami, jagodami, porzeczkami, czereśniami, wiśniami, śliwkami, jabłkami, morelami, gruszkami ibrzoskwiniami. Pieczenie serników, tortów, placków, babek ibabeczekmożebyć pomysłem na długie jesienne wieczory. Składniki: 500gmąki 50 g drożdży 100-150g cukru 200ml mleka 200 gmasłalub margaryny owoce składniki na kruszonkę: 200 g masła 300gmąki I50gcukru Sposób przygotowania: Rozpuszczamy drożdże w ciepłym mleku (ale nie gorącym). Do tego dokładamy łyżkę mąki i łyżkę cukru i mieszamy. Zostawiamy na 15 minut w ciepłym miejscu. Po upływie czasu dokładamy do zaczynu pozostałą mąkę, cukier, miękkie masło. Całość wyrabiamy. Jak tylko ciasto stanie się lśniące i pojawią się pęcherzyki powietrza, możemy wyłożyć je na blaszce. Na wierzch układamy owoce i zostawiamy na 30 minut w ciepłym miejscu. Robimy kruszonkę: wszystkie składniki mieszamy. Rozkruszamy masę na ciasto. Całość wkładamy do piekarnika. Pieczemy około 30 minut. MADA Zapach ciasta pieczonego w domu przypomina słodkie dzieciństwo i nie da się go porów* nać do niczego innego. Polecamy pyszne ciasta, które smakować będą każdemu, a ich zapach sprawi, że znów będziemy czuli się szczęśliwi. Ciemne ciasto z gruszkami Składniki: Tarta ze smażonym i jabłkami SkfatHkfc_ 30 dag mąki pszennej 15 dag masła 5daga*rapudru 1 jajka szczypta sofi Iłyżka bułki tartej SMAŻONE JABŁKA 13 kgjabłek (szarej renety) 5 dag arian, cukier puder 1 cukier wanfinowy (16 g) t5 łyżeczki cynamonu Mąkę wsypać do miski, wymieszać z cukrem pudrem i solą. Dodać zimne masło posiekane w kosteczkę, dodać jajko i całość zmiksować mikserem z hakiem. Na koniec szybko zagnieść ciasto, ręcznie formując kulę. Ciasto podzielić i uformować 2 kule, rozpłaszczyć je, zawinąć w folię i włożyć do lodówki na godzinę. Wyjąć z lodówki. Obie części ciasta rozwałkować (najlepiej pomiędzy dwoma arkuszami papieru do pieczenia) na wielkość tortownicy (śr. 25 cm). Większą część ciasta razem z papierem do pieczenia przenieść do formy, od-kleić gprny papier, ułożyć ciasto na wielkość tortownicy, brakujące miejsca wylepić. Ciasto posypać przez sitecz-ko bułką tartą, wyłożyć smażone jabłka i na wierzch ułożyć drugą część rozwałkowanego ciasta. Gasto delikatnie naciąć w kilku miejscach, tworząc promienie. Wstawić do nagrzanego piekarnika do 190 stopni C i piec 65 minut. Przestudzić i posypać cukrem pudrem. Biszkopt z jabłkami ijagodami Składniki:_ 6 jajek 3/4 szklanki cukru 1/2 szklanki mąki pszennej 1/2 szklanki mąki ziemniaczanej 1 łyżeczka proszku do pieczenia 2 łyżki oleju skórka otarta z 1/2 cytryny 2 średnie jabłka 15 dag jagód 2 łyżki czubate brązowego cukru Składniki powinny być w temperaturze pokojowej. Jagody opłukać i osuszyć. Jabłka obrać, pokroić w ćwiartki, usunąć gniada nasienne i każdą ćwiartkę pokroić w cienkie paski. Prostokątną foremkę 21x25 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Mąkę pszenną przesiać przez sitko, wymieszać z proszkiem do pieczenia. Przesiać mąkę ziemniaczaną i wymieszać z mąką pszenną. Jajka spienić, dodać cukier i ubijać mikserem (na najwyższych obrotach) przez 7 minut, aż masa będzie puszysta. Dodać olej i zmiksować do połączenia się składników. Dodać w trzech turach wymieszane obie mąki z proszkiem do pieczenia i delikatnie wymieszać łyżką. Na koniec dodać skórkę z cytryny (otartą na tarce jarzynowej na małych oczkach) i wymieszać. Ciasto przełożyć do przygotowanej foremki, wyrównać delikatnie powierzchnię. Na ciasto ułożyć jabłka i jagody. Wierzch posypać brązowym cukrem. Wstawić do nagrzanego piekarnika do 175 stopni C i piec 40 minut. Wyjąć i wystudzić na kratce. Ciasto ucierane z porzeczkami Składniki:_ 20 dag mąki pszennej 15 dag cukru 20 dag masła 3jajka 35 dag czerwonej porzeczki cukier puder do posypania Składniki powinny być w temperaturze pokojowej. Prostokątną foremkę 21x25 cm wyłożyć papierem do pieczenia. Czerwone porzeczki odszypułkować, umyć i osuszyć. Jajka ubić z cukrem na puszystą masę (miksować mikserem na najwyższych obrotach przez ok. 5 minut). Dodać miękkie masło i zmiksować do połączenia. Na koniec dodać przesianą mąkę i zmiksować mikserem na najniższych obrotach tylko do połączenia się składników. Ciasto przełożyć do przygotowanej foremki. Na ciasto ułożyć porzeczki. Wstawić do nagrzanego piekarnika do 180 stopni C i piec 50 minut. Przestudzić na kratce i oprószyć cukrem pudrem. 38 dag mąki pszennej 2 łyżeczki proszku do pieczenia 2łyżki kakao 10 dag gorzkiej czekolady szczypta soli 20 dag masła 15 dag cukru 3 jajka, szczypta soli 150 ml soku z pomarańczy 1/2 łyżeczki aromatu rumowego 3 gruszki (50 dag gruszek) Czekoladę zetrzeć na małych oczkach. Mąkę przesiać, wymieszać z proszkiem do pieczenia. Kakao przesiać przez sito i wymieszać z mąką, dodać startą czekoladę, szczyptę soli. Wycisnąć sok z pomarańczy. Żółtka oddzielić od białek. Miękkie masło utrzeć z cukrem do białości, dodać żółtka i dalej ucierać, aż masa będzie puszysta. Dodawać w kilku turach suche składniki (wymieszaną mąkę, proszek do pieczenia, sól, kakao i czekoladę) na przemian z sokiem z pomarańczy i zmiksować do połączenia się składników. Dodać aromat i wymieszać. Gruszki obrać, usunąć gniazda, pokroić w kostkę, dodać do ciasta i wymieszać. Białka ubić ze szczyptą soli na sztywną pianę, dodać do ciasta i delikatnie wymieszać (ciasto nadal jest gęste). Ciasto przełożyć łyżką do foremki. Wstawić do nagrzanego piekarnika do 180 stopni C i piec 60 minut. Wyjąć z piekarnika i przestudzić w foremce. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 TORT PAVLOVA - NAJSŁYNNIEJSZA BEZA Z OWOCAMI Kto choć raz nie jadł tortu Pavlova? No właśnie... I choć jego przygotowanie wydaje się trudne, to wcale takie nie jest. Potrzebujesz: 5 białek, 250 g drobnego cukru do wypieków, 3 łyżki cukru, l łyżka mąki ziemniaczanej, 1 płaska łyżka octu balsamico lub octu winnego, 200 g śmietany 36% do ubijania, 250 g serka mascarpone i owoce: najlepiej maliny, borówki, truskawki, poziomki, porzeczki... Wybierz, te które najbardziej lubisz. Piekarnik rozgrzej do 120 stopni. Do misy miksera włóż białka. Ubij na sztywną pianę, a następnie do piany dodawaj po jednej łyżce cukru (250 g) całym czas ubijając. Musisz uzyskać sztywną pianę 0 święcącym odcieniu. Do ubitej piany z białek dodaj mąkę ziemniaczaną 1 ocet, a następnie zmiksuj do połączenia. Blachę wyłóż papierem do pieczenia. Masę białkową przełóż na blachę, tworząc wysoki blat. Boki wyrównaj łopatką lub łyżką. Piecz przez 30 minut w 120 stopniach, a następnie zmniejsz temperaturę do 100 stopni i piecz kolejne 3 godziny. Po upieczeniu wyjmij bezę i pozostaw do ostygnięcia. W czasie studzenia przygotuj krem. Ubij śmietanę z 4 łyżkami cukru. Jak śmietana będzie już sztywna, dodaj serek mascaropone i już tylko przez chwilę miksuj do połączenia składników. Na paterze połóż bezę, na niej krem mascarpone, a następnie owoce. rodzinny 300g mąki pszennej tortowej. 100 g mąki ziemniaczanej. 120 g cukru pudru.270g schłodzonego masła. 1 jajko. 2 łyżeczki proszku do pieczenia, cukier wanilinowy,900g śliwek. 2 łyżeczki cynamonu. 2 łyżki bułki tartej, cukier puder Składniki na ciasto w miarę szybko zagnieść na lekko oproszonej mąką stolnicy lub w dużej misce. Gotowe ciasto włożyć do lodówki na minimum 30 minut. Przygotować formę i wyłożyć jąpapierem do pieczenia. W czasie chłodzenia się ciasta przygotować śliwki. Po upływie 30 minut ciasto wyjąć z lodówki. Włączyć piekarnik i ustawić temperaturę na 170 stopni. Ciasto podzielić na dwie części. 2/3 ciasta wylepić dno przygotowanej formy do pieczenia. Wyrównać. Ciasto posypać bułką tartą. Na cieście gęsto poukładać śliwki rozcięciami ku górze. Śliwki posypać cynamonem. Na śliwki położyć pozostałą 1/3 ciasta. Najlepiej odrywać kawałeczki ciasta, rozpłaszczać je w dłoniach i kłaść równomiernie na nadzieniu śliwkowym. Ciasto włożyć do nagrzanego piekarnika i piec około 40 minut do wypieczenia i zezłocenia się ciasta. Po upieczeniu ciasto wyjąć z piekarnika, lekko przestudzić i obficie posypać cukrem pudrem. Gasto: 2.5 szklanki mąki pszennej.250g zimnego masła lub margaryny. 2 łyżeczki proszku do pieczenia 3 łyżki cukru pudru. 5 żółtek Pianka: 5 białek. 1 szklanka cukru. 1 opakowanie cukru wa-nilinowego. 2 opakowania budyniu waniliowego bez cukru (2 x 40 g). 1/2 szklanki oleju oraz morele i cukier puder Masło pokroić w kostkę, szybko zagnieść z pozostałymi składnikami ciasta. Podzielić na dwie części: mniejszą i większą, każdą zawinąć wfolię spożywczą, zamrozić. Tęczynność można zrobić dzień wcześniej. Blachę wysmarować masłem, wyłożyć papierem do pieczenia. Na spód zetrzeć na tarce większą część ciasta, lekko przyklepać i wyrównać. Podpiec na złoty kolor w temperaturze 190 stopni przez około 20 minut. Odstawić do całkowitego wystudzenia. Kiedy podpieczony spód jest wystudzony, zacząć ubijać białka. Po ubiciu na sztywno, powoli, łyżka po łyżce wsypywaćdrobnycukiericukier wanilinowy,cały czas ubijając na najwyższych obrotach. Następnie powoli wsypywać proszek budyniowy, cały czas miksując, by dobrze się rozpuścił. Strużką wlewać olej, miksując do połączenia. Na podpieczony, zimny spód ciasta wyłożyć ubitą pianę. Wyrównać i układać połówki moreli i łopatką lekko wepchnąć w pianę. Na wierzch zetrzeć mniejszą część zamrożonego ciasta. Piec w temperaturze 190 stopni przez około 30-40minut. Wyjąć, przestudzić, oprószyć cukrem pudrem. 4 jajka. 1/2 szklanki mąki pszennej. 1 łyżka mąki ziemniaczanej. 3 łyżld cukru. 1 łyżka kakao. 1 łyżeczka proszku do pieczenia. 1 puszka mleka skondensowanego słodzonego. 330 ml śmietanki kre-mówki, 1 szklanka jagód. 3 łyżeczki żelatyny. 1 opakowanie jć^odowej galaretki Białka oddzielić od żółtek. Ubić na sztywną pianę, pod koniec dodając cukier. Dodać rozmieszane żółtka, delikatnie wymieszać. Przesiać obie mąki i proszek do pieczenia, wymieszać. Przełożyć ciasto do wysmarowanej masłem i wyłożonej papierem tor-townicy. Wyrównać i wstawić do nagrzanego do 180 stopni piekarnika. Galaretkę rozpuścić według instrukcji na opakowaniu. Żelatynę zalać 3 łyżkami gorącej wody, odstawić. Mleko przelać do miski. Jagody zmiksować, jeśli używacie mrożonych można je trochę podgrzać. Śmietanę kremówkę ubić na sztywno. Do mleka przełożyć zmiksowane jagody, wymieszać, dodać ubitą śmietanę i żelatynę i delikatnie wymieszać. Przelać pianką na biszkopt, wyrównać i wstawić do lodówki. Gdy stężeje, zalać galaretką. Wstawić do lodówki, aż galaretka stężeje. 2 szklanki mąki pszennej. 1 łyżeczka proszku do pieczenia. 1/2 łyżeczki sody, szczypta soli. 200g miękkiego masła. 1 szklanka cukru. skórka starta z 1 cytryny, 3 duże jajka. 2/3 szklanki naturalnego jogurtu. 220g świeżej żurawiny. 5Qg białej czekolady do ozdoby Mąkę przesiać i wymieszać z proszkiem do pieczenia, sodą, solą. Do drugiej miski włożyć masło, dodać cukier i ucierać mikserem przez około 2-3 minuty. Dodać skórkę cytrynową wymieszać. Następnie dodawać po jednym jajku, po każdym dodaniu wymieszać mikserem na średnich obrotach do połączenia składników. Do maślanej masy dodać połowę mąki i połowę jogurtu krótko wymieszać mikserem. Dodać pozostałą mąkę i pozostały jogurt, znów krótko wymieszać. Do ciasta dodać około 3/4 żurawiny, wymieszać szpatułką. Ciasto przełożyć do keksówki wyłożonej papierem do pieczenia, wyrównać. Na wierzchu poukładać pozostałe owoce, lekko wciskać je w ciasto. Blaszkę wstawić do nagrzanego piekarnika. Piec w temperaturze 180 stopni przez około 60 minut. Piec na najniższym poziomie piekarnika. Po wyjęciu z piekarnika ciasto odstawić do całkowitego ostygnięcia. Ostygnięte ciasto ostrożnie wyjąć z blaszki, zdjąć papier i ułożyć na paterze. Czekoladę roztopić na parze lub w mikrofalówce, przelać ją do woreczka (rękawa cukierniczego), odciąć brzeg i udekorować nią wierzch sernika. Ciasto podawać pokrojone na dość grube plastry. Kawałek świeżego ciasta z owocami potrafi skutecznie poprawić humor! Letnie ciasta owocowe piecz ze śliwkami, jabtkami, gruszkami, malinami, truskawkami, jagodami i borówkami. Z talerza znikną szybciej, niż myślisz! Kruchy placek ze śliwkami SkłacWki: Kruche ciasto z morelami i budyniową pianką Składniki: Pianka jagodowa z galaretką Składniki: Ciasto ze świeżą żurawiną Składniki: 10 rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 mm < Owocowo Katarzyna Sklepik k.sklepik@glos.com Lato to sezon, kiedy świeżych owoców jest pod dostatkiem. Idi smak wykorzystać można do przepysznych deserów. MINITARTALETKIZ KREMEM Z MASCARPONEI OWOCAMI Składniki:__________________ 2 szklanki medalów tartych, 200gmasła.200gmąki pszennej, 100 g drobnego cukru, 100 mi śmietany 30%, 2 jajka olej do posmarowania foremek, 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej. Dodatki:250gsera mascarpone, 1 żółtka 1 cytryna, 2 łyżki oleju, 3 łyżki powideł śliwkowych, owoce sezonowe Składniki na ciasto dokładnie wyrób. Zawiń w folię i przełóż do lodówki na 30 minut. Foremki wysmaruj olejem. Wyłóż ciasto, wylepiając nim foremki. Ciasto w każdej foremce przykryj folią aluminiowąi wysyp donichryż, drobną fasolę, groch czy najpraktyczniej specjalne kulki ceramiczne. Zapobiegnie to osunięciu się ciasta zbokówforemek. Piecz ciastka w temperaturze 175 stopni przez20-25 minut, do lekkiego zarumienienia. Żółtko utrzyj na krem z olejem. Dodaj mascarpone, powidła i otartą skórkę z cytryny. Całość zmiksuj na puszysty krem. Ostudzone na kratce foremki ciastkowe zapełnij kremem i owocami. m z Mb wmm. CIASTA Z OWOCAMI SMAKUJĄ KAŻDEMU Letnie wypieki muszą kryć w sobie słodkie maliny, borówki, jeżyny, jagody i truskawki TARTA MIGDAŁOWA Z OWOCAMI SklacWki: _ 200g migdałów tartych BackMit 1 opakowanie ciasta francuskiego, 500 ml sefa mascarpone, 1 opakowanie budyniu wanilio-wego z cukrem, mleko, owoce se-zonowe(ok.500g), cukier puder Budyń gotujemy w połowie porcji mleka zalecanej przez producenta. W ten sposób uzyskamy bardzo gęstą pulpę. Studzimy, najlepiej przez noc w lodówce. Tarte migdały wysypujemy na dużą, rozgrzanąpatel-nię. Cały czas mieszając, doprowadzamy do ich lekkiego zbrą-zowienia. Studzimy, najlepiej przez noc wlodówce. Formę do tarty wykładamy ciastem francuskim. Formujemy je na papierze do pieczenia i obciążamy. Ciasto pieczemy według zaleceń producenta. Po wyjęciu z piekarnika usuwamy obciążenie i studzimy ciasto. Ser mascarpone wykładamy do misy miksera; dodajemy pulpę budyniową i ubijamy powoli, stopniowo zwiększając obroty miksera. Do ubitej masy dodajemy tarte migdały i dokładnie mieszamy. Wykładamy na ciasto masę migdałową i owoce. PLACEK Z BORÓWKAMI SIdacWkfc _ 2 szklanki mąki pszennej, 2 jaja 1/2 szklanki mleka, 3/4 szklanki cukru, 1/4 szklanki oleju, 2 płaskie łyżeczki proszku do pieczenia. 1 cukier wanffinowy.l szklanka borówki amerykańskiej, cukier puder Do miski wbijamy jaja i wlewamy mleko, miksujemy. Dodajemy mąkę pszenną wymieszaną z proszkiem do pieczenia, cukier, cukier wanilinowy oraz olej. Miksujemy dalej, aż do uzyskania jednolitej masy. Ciasto powinno być dość gęste, aby utrzymać ciężar owoców. Formę natłuszczamy i podsy-pujemy mąką, następnie przekładamy masę i układamy na wierzchu owoce. Pieczemy w piekarniku nagrzanym do 180 stopni przez 35-45 minut. Ciasto po ostudzeniu posypujemy cukrem pudrem. MUFFINY Z MALINAMI SIdacWkfc 260g mąki pszennej. 2łyżeczki proszku do pieczenia, 160gcu-kru,250ml mleka, 120 ml oleju rośSrmego. 2 jajka 1 szklanka świeżych malin W jednej misce wymieszaj mąkę, proszek do pieczenia i cukier, w drugiej roztrzepane jaja, mleko i olej. Składniki mokre wlej do suchych i wymieszaj całość. Odłóż kilka malin. Resztę malin wsyp do ciasta i delikatnie wymieszaj, aby nie uszkodzić owoców. Do blachy na muffiny włóż papilotki z nałożonym ciastem. Na wierzch ułóż maliny. Wstaw do piekarnika nagrzanego do 180 stopni na 25 minut. Ostudźi... jedz! Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7 8.09.2019 rodzinny ogróa U PORADY Rudbekie w kolorach od żółtego do rdzawego zdobią nasze ogrody do pierwszych przymrozków Rudbekie przywędrowały do Polski z Ameryki Północnej. Ich kwiaty w ciepłych, pastelowych kolorach w palecie od żółtego do rdzawego, z wyraźnymi środkami, pojawiają się w połowie lata i pozostają z nami do przymrozków. Lubią miejsca słoneczne i dość wilgotne. Bez problemu zimują w naszym klimacie. Wśród gatunków wieloletnich (bo są także jednoroczne i dwuletnie) najbardziej znane i cenione to rudbekia błyskotliwa oraz naga. Rudbekie błyskotliwe osiągają wysokość do 70 cm, a ich pędy i liście pokryte są drobnymi włoskami. Jedną z najwyższych odmian rudbekii jest rudbekia naga. Osiąga wysokość do 2 m i jak sama jej nazwa głosi, ma pędy pozbawione charakterystycznych włosków. Odmiana ta słynie z dużej ilości kwiatów. Jest to doskonała roślina do obsadzania miejsc pod płotami i ścianami domów, zwłaszcza w ogrodach w stylu wiejskim, (ag) W? m . W" i m Astry nowobelgijskie i nowoangielskie to wysokie byliny. Niższe od nich są aster krzaczasty i aster gawędka Wieloletnie astry, popularnie zwane „marcinkami", dzielą się naróżnegrupy. Wśród Mcznych odmian astrów nowobelgijskich znaleźć można zarówno wysokie (ponad l m), jak i średnie (40--60 cm). Ich kwiatostany -białe, różowe, niebieskie lub karminowe - zebrane są w gęste wiechy. Dzięki kłączom, rośliny szybko się rozrastają. Astry nowoangielskie dorastają do 1,5-2 m. Ich pędy rozgałęziają się na szczycie, gdzie zebrane są kwiatostany. Dominują odmiany o różowych, purpurowych i karminowych koszyczkach. Innym popularnym gatunkiem jest aster krzaczasty. Osiąga 30-50 cm wysokości, ma zwarty, rozkrzewiony pokrój i silnie rozgałęzione pędy kwiatostanowe. Rodzimym gatunkiem jest aster gawędka, dorastający do 40-80 cm. Jego liliowe, fioletowe lub - rzadziej - białe kwiatostany osadzone są na szczytach pędów i mają 3--5 cm średnicy, (ag) KRÓLOWE WRZEŚNIOWYCH OGRODÓW ie pochodzą z Meksyku, aie do Ei trafiły już w XVIII wieku Wyjątkowo dekoracyjne są odmiany dalii o kwiatach pełnych, bez wolnej tarczy środkowej Okiem ognodirika Andrzej Gębarowski a.gebarowski@dziennik.lodz.pl We wrześniowych ogrodach królu-ją dalie - efektowne kwiaty o dużej zmienności form i kolorów. Nie są trudne w uprawie, za to trudniej je przechować przez zimę. Niezbędne jest do tego pomieszczenie 0 niskiej, lecz wyższej od zera temperaturze, o jakie trudno we współczesnym budownictwie. Zapewne dlatego są ogrody, gdzie dalii się nie uświadczy, choć pełne są astrów, płomyków, rudbekii 1 innych typowo jesiennych kwiatów. Nawet wtedy warto jednak zakupić na wiosnę karpy kilku dalii - choćby tylko na jeden sezon. Pierwsza dalia wyrosła na europejskiej ziemi 7 października 1790 r. w ogrodzie botanicznym w Madrycie, sprowadzona tam z Meksyku. Europejska moda na dalie rozpoczęła się od skandalu na dworze cesarzowej Józefiny, żony Napoleona I. Cesarzowa szczyciła się posiadaniem słynnych ogrodów w Malmaison, w których królowały cenne piękności, zastrzeżone wyłącznie dla ogrodów królewskich. Jedna z dam dworu, hrabina Bougainville, też chciała cieszyć się daliami i namówiła swojego kochanka, by przekupił ogrodnika cesarzowej i zdobył ich karpy. Gdy dotarło to do Józefiny, kazała przepędzić ogrodnika, wyrzuciła damę z dworu i poleciła zniszczyć wszystkie wyłudzone rośliny. Na szczęście cesarskiego monopolu na dalie nie udało się długo utrzymać. W XIX wieku dalia stała się ulubionym kwiatem stylu biedermeier, choć w Niemczech i Rosji (a więc i na terenach polskich) znana była lepiej pod nazwą georginii - od nazwiska rosyjskiego botanika Georgi. Dalie to rośliny o bardzo dużej zmienności, choć na tyle charakterystyczne, że łatwo je rozpoznać niezależnie od formy, jaką przybrały po wielu dekadach krzyżowania. Najwyższe odmiany wyrastają na wysokość do 1,5 metra; wszystkie mają grube, wewnątrz puste i rozgałęzione pędy, pierzaste liście i bulwiasto zgrubiałe korzenie, tworzące dość zwarte karpy. Koszyczki kwiatowe, osadzone na długich wierzchołkach, są różnej wielkości i w niemal wszystkich barwach, począwszy od białej, aż po fioletową. Prace hodowlane sprawiły, że powstały setki i tysiące odmian dalii, klasyfikowanych zazwyczaj ze względu na budowę koszyczków i wysokość rośliny. Wyróżnia się zatem: • dalie o kwiatach pojedynczych, do których zalicza się m.in. dalie z grupy Top Mix o wysokości 20-40 cm i bardzo małych koszyczkach średnicy 2-4 cm, w wielu intensywnych kolorach, a także dalie z grupy Mignon o podobnej wysokości, lecz większych koszyczkach; • dalie o kwiatach półpeł-nych, do których zalicza się dalie peoniowe, o kwiatach ję-zyczkowatych, często skręconych i wygiętych, a także dalie kryzowane i anemonowe; # dalie o kwiatach pełnych, bez wolnej tarczy środkowej. Do tej grupy zalicza się m.in. dalie grzybieniowe, dalie dekoracyjne o koszyczkach osiągających 30 cm średnicy, a także kuliste, pomponowe, kaktusowe, półkaktusowe ijeleniorogie; # dalie karłowe, o różnego typu koszyczkach. WARU) Wlf l)/ll( WZÓR NIEZAWODNOŚCI Jeśli nie posadziliśmy karp dalii za wcześnie i nie uszkodziły ich spóźnione przymrozki (w maju), po kilku tygodniach wypuszczą gąszcz zdrowych pędów, a na początku sierpnia zakwitną, ciesząc nas kwiatami do końca października. Dalie wymagają stanowiska słonecznego lub lekko zacienionego, gleby przepuszczalnej, lekko wilgotnej, zasobnej w składniki pokarmowe. Najbardziej popularną metodą ich rozmnażania jest podział karp. Dokonujemy go przed sadzeniem, zwracając uwagę na to, aby każda oddzielona część miała co najmniej jeden dobrze wykształcony pąk. SEZON NA DALIE W grupie dalii o kwiatach pełnych popularne są dalie dekoracyjne o koszyczkach osiągających 30 cm średnicy, a także kuliste, pomponowe Dalie wymagają... .. .dobrego zaopatrzenia w wodę. W gorące dni wielka powierzchnia liści dalii wyparowuje duże jej ilości. Te straty muszą być uzupełniane szczególnie w okresach suszy, takich jak obecna. Jeśli roślin nie będziemy regularnie podlewać, będą marnieć i stopniowo zamierać. Najbardziej skuteczne jest obfite podlanie wieczorem lub w nocy. Wyższe odmiany dalii wymagają palikowania. Usuwanie przekwitłych kwiatów powoduje ładniejsze i dłuższe kwitnienie. Rośliny nawozi się umiarkowane, gdyż nadmiar azotu powoduje zbytni rozrost rośliny i gorsze kwitnienie. Późną jesienią przycinamy pędy na 10-20 cm nad ziemią, zaś po pierwszych przymrozkach karpy wykopujemy. Karpy dalii w zimie Karpy po osuszeniu powinny trafić do pomieszczeń z temperaturą w granicach 4-8 stopni C. Wszystkie karpy z oznakami chorobowymi lub śladami żerowania szkodników należy usunąć. Usuwa się także martwe i uszkodzone mechanicznie fragmenty. Dobrze jest ułożyć karpy w drewnianych skrzynkach (można je też ułożyć w ażurowych koszach - np. wiklinowych) i koniecznie przysypać torfem lub piaskiem. Podczas zimowego przechowywania należy okresowo przeglądać karpy dalii i usuwać bulwy gnijące i za-pleśniałe. W przypadku, gdy bulwy zaczynają tracić jęd-rność (są nadmiernie wysuszone), lekko podlewamy chroniący je piasek. Karpy dalii sadzimy do gruntu w ogrodzie po 15 maja, gdy minie niebezpieczeństwo wiosennych przymrozków, (ag) 12 rodzinny zwierzęta Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 7-8.09.2019 Szczepienie kota. Jedna dawka uodporni na trzy główne kocie choroby wirusowe Koty, szczególnie te wychodzące, dla swojego bezpieczeństwa powinny być zaszczepione. Książeczka zdrowia kota zawiera tabelę szczepień. Do najpopularniejszych chorób, przeciwko którym zaleca się szczepienia, należą: wścieklizna, wirusowe zapalenie nosa i tchawicy (koci katar), kaMwiroza, panleukopemia ikocia białaczka. Jako że sam proces szczepienia okaże się najprawdopodobniej dla zwierzęcia niekomfortowy, warto zastosować szczepionkę kom- binowaną, gdzie pojedyncza dawkamożeuodpamiać na trzy główne kocie choroby wirusowe: koci katar, nosówkę oraz kocią białaczkę (FeLV). Z kolei to, czy szczepienie przeciw wściekliźnie jest obowiązkowe, zależy jest od regułami prawnych danego kraju. Warto pamiętać, że bez odpowiedniego zaświadczenia o szczepieniu nie zostawimy kota np. w większości hoteli dla zwierząt albo nie zostaniemy z nim wpuszczeni na pokład samolotu. Akwarium. Zanim kupisz rybkę, oceń, czy jest zdrowa. Sprawdź, jak wyglądają płetwy i czy na ciele nie ma ran Wiele osób, kupując rybkę do akwarium - np. dziecku - nie zdaje sobie sprawy z tego, że w sklepie można niestety dostać chorego osobnika. Dlatego - by nie przeżywać stresu i niepotrzebnie nie wydawać pieniędzy, warto zwrócić uwagę na kilka symptomów. Przede wszystkim trzeba ocenić wygląd rybki. Jeśli ma postrzępione i wiotkie płetwy - szczególnie te, które powinny być wyprostowane - to zrezygnuj z jej zakupu.Trzebateż sprawdzać, czy nie mają ubyt- ków łusek, płetw, a ich ciało nie jest pokryte zwyrodnieniami i rankami. Może to świadczyć o infekqi albo o postępującej chorobie. Szczególnie powinny nas zaniepokoić guzy na ciele, przypominające włóknistą kulkę. Omijajmy też okaleczone okazy - lepiej wybierać rybki zaradne, które potrafią o siebie zadbać. Transportując rybkę ze sklepu do domu, zadbajmy o zapewnienie w miarę stałej temperatury wody i chrońmy rybkę przed intensywnym światłem. CO POLUBI NASZ PIES - TRESURĘ CZY SZKOLENIE? Szkolenie będzie prostsze, jeśli Opieka Małgorzata Romanowska redakqa@prasa.gda.pl Co jest lepsze-twarcia ręka. wychowanie bezstresowe czy partnerskie? Opiekunowie psów zadąą sobie takie same pytania jak rodzice małych dzieci ażdy, kto decyduje się na psa, chce mieć zwierzę „dobrze wychowane" i ułożone. Jednak nie każdy umie albo czuje się na siłach pracować z psem tak, by nauczyć go nie tylko kilku sztuczek, ale przede wszystkim -wyszkolić. Psa można tresować samodzielnie - chodzenie na smyczy czy załatwianie potrzeb fizjologicznych na zewnątrz to proste umiejętności, których każdy może nauczyć już szczeniaka. W przypadku bardziej skomplikowanych - lepiej skorzystać z oferty profesjonalisty, szczególnie jeśli zależy nam na tym, by pies wypełniał specjalne funkcje - np. obronną, nie mówiąc już o terapeutycznej (takie umiejętności wymagają specjalistycznego szkolenia). Im wcześniej, tym lepiej W swoim zakresie powinniśmy zacząć szkolić szczenięta - nawet takie, które jeszcze nie wychodzą na spacery. Do tresury przydadzą się specjalne akcesoria: obroża treningowa, gwizdek, saszetka na przysmaki czy linka treningowa. Tresura w domu pozwoli nauczyć psiaka: 'chodzenia na smyczy, załatwiania potrzeb fizjologicznych na zewnątrz, podstawowych komend: siad, leżeć, podaj łapę, aport itp. Gdy pies jest już zaszczepiony, można wysłać go na szkolenie grupowe lub oczywiście kontynuować je samemu. Negatywne wzmocnienia Nadal niestety dość popularna jest tresura z wykorzystaniem czynników negatywnych - np. nauka chodzenia na luźnej smyczy z dodaniem kolczatki. Gdy pies naciąga smycz, kolczatka wbija się w gardło. Podstawowym argumentem przeciwko takim metodom jest ból odczuwany przez zwierzę. Z czysto humanitarnego punktu widzenia nie powinniśmy pozwalać na to, by nauka czegokolwiek wiązała się z cierpieniem i traumą psa. Ajeślito nie byłoby dostatecznym argumentem - warto pamiętać, że takie negatywne bodźce mogą wywołać u psa agresję albo stany lękowe, mogą też utrudnić nawiązanie więzi. Szkolenie Innym sposobem jest coraz częściej stosowana metoda, która pozwala psu w pewnym sensie samodzielnie podejmować decyzje. Najłatwiej ją zastosować, wprowadzając nagrody za dobrze wykonane zadanie. Może tobyćjedzenie, zabawka lub tylko pochwała słowna. To, jaką nagrodę stosujemy, zależy od preferencji naszego psa. Przykładem tego rodzaju metody może być np. oduczanie psa skakania na człowieka na powitanie. Stosujący negatywne bodźce najczęściej uderzają wówczas psa w klatkę piersiową. W przypadku metody pozytywnej -wtakiej sytuaęjiignoruje się psa, co także jest dla niego lorą. Proces szkolenia jest co prawda w tym drugim przypadku dłuższy, ale nie wiąże się z cierpieniem zwierzęcia. fi i,! 19 5JI1 RJif iYJP Przed zaszczepieniem pracuj ze szczeniakiem w domu, potem możesz wyprowadzić go „do ludzi" Szkolenie już od szczeniaka Udane szkolenie to wypadkowa chęci zwierzęcia i umiejętności człowieka w okazywaniu psu miłości i nagradzaniu go. Szkolenie psa ma być proste i dawać mu radość - to podstawowa zasada, której powinniśmy się trzymać. Przede wszystkim pamiętajmy, że bardzo młody pies nie potrafi się na dłuższy czas skoncentrować. Właściciel musi być cierpliwy i zdeterminowany. Trzeba chwalić i nagradzać szczenię za każdym razem, gdy dobrze sobie poradzi. Uczmy go tego, co chcemy osiągnąć poprzez nagrody, a to, co według nas będzie niepożądane - sygnalizujmy jasnym i wyraźnym „nie". Jeśli opiekunowi zabraknie konsekwencji, psiak także nie będzie konsekwentny. Jak zachęcać psiaka do nauki W przypadku młodziutkiego psa najbardziej motywującym sposobem nagradzania okazuje się najczęściej przekąska. Pamiętajmy jednak, by nie dawać smakołyków bez powodu, pies powinien wiedzieć, że na każdy ze smakołyków musi zasłużyć. W dalszej części szkolenia warto powoli do przekąsek dodawać aprobatę, a potem smakołyki zastępować pochwałą. Z czasem psu wystarczy tylko pochwała. Trzeba też dbać o konse-kwenqę. W trakcie szkolenia mówmy do szczeniaka zawsze tym samym tonem i konsekwentnie powtarzajmy komendy. Polecenia powinny być proste: „siad", „podaj łapę", „dobry pies". Nie denerwuj się i nie karz szczeniaka, który nie posłucha polecenia! Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 rodzinny zwierzęta 13 Przyroda Grażyna Antoniewicz g.artoniewkz@prasa.gda.pl Już szykują się do odlotu żurawie. Jako pierwsze w podróż do ciepłych krajów wyruszyły czajki i bociany. Za nimi poleciałyjeizyki i muchołówki. W parkach nie słychać też już treli sło-wfrów. Trwają odloty ptaków. Ciepłe kraje dla różnych gatunków oznaczają co innego. Dla jednych ptaków to tylko podróż kilkadziesiąt lub kilkaset kilometrów na południe lub zachód Europy. Tam jest dla nich już wystarczająco ciepło, żeby przeczekać zimę. Inne, jak prawdziwe obieżyświaty, lecą dalej. Na zachód i południe Europy odlatuje wiele ptaków śpiewających, np. zięby, szpaki, skowronki, grubodzioby, gawrony, szczygły, zniczki, pokrzywnice, drozdy oraz po-trzosy. Są to zwykle ptaki odporne na chłód, a od nas odlatują ze względu na brak pokarmu. Niektórym w wyjątkowo ciepłe zimy zdarzają się u nas nawet próby zimowania. Odlatują w inne rejony Europy również ptaki, których życie związane jest z wodą: mewa pospolita, głowienka, kokoszka wodna, cyraneczka czy gęgawa. Ich podróż kończy się w rejonie europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyddego lub wybrzeży Morza Śródziemnego. Część gatunków udaje się w różne rejony Afryki. Podróż taką wybierają wilgi, jerzyki, jaskółki dymówki, oknówki i brzegówki, muchołówki szara i żałobna, a więc ptaki, które się odżywiają głównie owadami i nie są odporne na większe chłody. Do afrykańskich podróżników należą też żurawie, orlik krzykliwy, cy-ranka i bocian. Odleciały bociany, choć możliwe, że zostały gdzieś młode ptaki z późnego lęgu, bo nie zdążyły się przygotować do migracji. Trzeba mieć nadzieję, że przeżyją zimę. Pliszka leci do Azji Wśród wędrowców są także amatorzy orientalnych klimatów, np. dziwonia, świstunka zielonawa, muchołówka mała i pliszka cytrynowa na zimę odlatują do Azji. Lecą już dzikie gęsi - zbożowe, białoczelne i bemikle białolice. Nie gniazdują w Polsce, lecz na dalekiej Północy i Wschodzie, głównie w syberyjskiej tajdze i tundrze. Nasz kraj traktują tranzytowo, lecąc na zimowiska położone w Danii, Holandii i Niemczech. Ostatnio coraz więcej z nich spędza jednak zimę w naszym kraju. Sprzyjają te- Żurawie ćwiczą przed odlotem, młode uczą się poruszać w kluczu, starsze - sprawdzają swoją kondycję Lotniskowiec żurawi -nad jeziorem Raki wypracowały przeróżne techniki lotów. Sokół wędrowny w locie nurkującym umknie posłanej za nim kuli rewolwerowej. Szybkość jerzyka przekracza 120 km na godzinę. mu dostatecznie ciepłe dla nich zimy i niezamarzające w zimowych miesiącach zbiorniki wodne. Jezioro Ostrowite w Parku Narodowym Bory Tucholskie to miejsce jesiennych zlotów żurawi z północnej Polski, ale także z północnych krańców Europy. Tu zbierają się w coraz większe klucze - na początku to około 20 ptaków, by pod koniec września dojść nawet do 200-300 żurawi w kluczu. Młode osobniki uczą się w tym czasie właściwego zachowania w kluczu, a starsze sprawdzają swoje siły. Przez cały wrzesień codziennie o wschodzie słońca podnoszą się do lotu i fruną na pobliskie pola i łąki, by żerować i nabierać sił. Wieczorem wracają na nocleg do parku. Od końca sierpnia do połowy września będzie to w sumie od 500 do tysiąca sztuk, po 15 września ich liczba nagle wzrasta, dochodząc nawet do 2-2,5 tysiąca sztuk. Ostrożne ptaki Zatoka nad Jeziorem Ostrowite działa jak najbardziej sprawne lotnisko, przyjmując poranne odloty, a wieczorem przyloty żurawi. Ten intensywny ruch trwa do pierwszych dni października, by nagle wszystko ucichło, aż do następnego roku. -Żurawie są bardzo ostrożnymi ptakami i podczas przylotu na nocleg najpierw sprawdzają, czy jest bezpiecznie. Jeśli coś je zaniepokoi, zrezygnują ze swojego miejsca noclegowego i pofruną gdzie indziej - mówią pracownicy Parku. Żuraw to duży ptak -rozpiętość jego skrzydeł osiąga do 240 cm. W Polsce jest całkowicie chroniony. Dorosłe osobniki mają szare upierzenie, ozdobne pióra ogonowe oraz kontrastowo ubarwioną głowę. Są jednym z najwcześniej przylatujących do nas gatunków, a gdy zapowiada się słabsza zima - zostają. achy łowca Odlatuje też nurogęś, największy z krajowych traczy, osiągający masę do 2,1 kg. Charakterystyczny jest jej długi, smukły dziób, przystosowany do chwytania ryb. Ptak ten potrafi patrolować to, co dzieje się pod wodą, płynąc z zanurzoną głową. W razie potrzeby bezszelestnie nurkuje głębiej. Zwykle nurkuje do 3 metrów, choć może osiągnąć głębokość i do 30 m. Większe ryby połyka na powierzchni, z mniejszymi radzi sobie pod wodą. Na głowie, zarówno u samca, jak i u samicy, z tyłu występują dłuższe pióra, które ukła- Drapieżne ptaki lecą fyiko za dnia. Gęsi i żurawie mogą lecieć całą dobę, a większość małych wróbiowatych leci nocą, dlatego trudno to zauważyć dają się w charakterystyczny czub. W Polsce zdarza się znaleźć zimą osobniki z Finlandii i Szwecji, spędzające u nas tę porę roku. Piękna czeczotka I nie ma co ukrywać, to już koniec lata. Jedne ptaki znikają, w ich miejsce pojawiają się inne. Jaskółki wyruszają w podróż do Afryki Północnej na przełomie sierpnia i września. Przed odlotem gromadzą się w grupach. Samotna podróż czeka kukułkę. Nie jest ona zbyt towarzyska. Także płochliwy derkacz spokrewniony z żurawiem, który w okresie wiosennym i letnim wiedzie samotnicze życie i buduje gniazda z dala od innych par swojego gatunku, do Afryki podróżuje samotnie. Wyjątkowo zdarzało się zaobserwować niewielkie wędrowne stada liczące od 20 do 40 ptaków. Do odlotu zbierają się wilgi. Spotkać je będziemy mogli, gdy polecimy na wakacje zimowe nad Morze Czerwone do Afryki Wschodniej. W ich miejsce przyleci m.in. czeczotka - uroczy gość z północy, ma piękną, karminową czapeczkę i czarną plamkę pod dziobem. Większą część życia spędza w błotnistej tundrze, w lasach brzozowych, gdzie się gnieździ. Przed nadejściem zimy czeczotki zbierają się w duże stada i odlatują w kierunku Europy Środkowej. Nie jest to jednak regułą, gdyż w jedne lata spotkamy setki tych ptaków, w inne możemy być zadowoleni, jeżeli tu i ówdzie uda się nam ujrzeć pojedynczego ptaka. Za morze nie wybierze się sójka (jak pisał Jan Brzechwa). Niektóre spędzą zimę w kraju, inne odlecą w cieplejsze rejony Europy. Dzwonią jemiołuszki Zimowi przybysze w Polsce, których latem nie zobaczymy, to m.in. gęś zbożowa, śnie-guła, myszołów włochaty i krewniak naszej zięby - jer oraz jemiołuszka. Należy ona do grupy zimowych gości, które podczas lęgów na Dalekiej Północy odżywiają się owadami, a zimą zmieniają pokarm na roślinny. Jemiołuszki słychać, gdy przelatują nisko nad nami lub gromadnie oblegają drzewa, ich głosy przypominają delikatny dzwonek. Zdarza się, że kiedy na wiosnę temperatura wzrasta, niektóre jemiołuszki pozostają u nas. Ciekawe, że porzucają wtedy zimowy wegetarianizm i znów łowią owady. Tereny lęgowe ptaki te opuszczają w sierpniu, wrześniu. Łączą się wówczas w większe stada. Jesienne wędrówki są bardzo widoczne zwłaszcza na Wybrzeżu. Na żuławskich polach już gromadzą się szpaki, w chmarach liczących kilka, a nawet kilkanaście tysięcy. Co roku przez jakiś czas nocują nad Zalewem Wiślanym w trzcinowiskach. Zostaną u nas, póki są jeszcze owoce. Na razie objadają się czarnym bzem, jarzębiną i owocami w sadach. Powoli zaczynają się pojawiać przybysze z Północy. Szczególnie widać to nad Bałtykiem - idąc po plaży, można obserwować już pierwsze kaczki morskie: lodówki i uhle. Wróblowate lecą nocą Kiedy najlepiej obserwować ptaki? Te drapieżne lecą tylko za dnia. Gęsi i żurawie mogą lecieć przez całą dobę. Większość małych ptaków wróblo-watych leci nocą, dlatego trudno zauważyć ich przelot, ale często można usłyszeć głosy, np. drozdowi rudzików. 14 rodzinny gwiazda Tomasz Karolak nie potrafi powiedzieć sakramentalnego „tale" 1. D0S2 ikowego zespołu. Po maturze zdecydował, że jednak się dopiero za czwartym razem, imiejszych aktorów nad Wisłą. !Pi Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 TOMASZ KAROLAK Polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny. Urodził się w 1971 roku w Radomiu. Mieszkał m.in. w Ustroniu Morskim, Warszawie i Mińsku Mazo- wieckim. Po niezdanym egzaminie do szkoły teatralnej w Warszawie podjął studia na kierunku resocjalizacji na Uniwersytecie Warszawskim. Za czwartym podejściem dostał się do krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej, którą ukończył w 1997 roku. Pracę magisterską obronił dopiero po 19 latach. Na dużym ekranie debiutował rolą posterunkowego w filmie „Duże zwierzę". Popularność zdobył w serialu telewizyjnym TVN - „Kryminalni". Odgrywał główną rolę Dariusza Jankowskiego w trzech sezonach serialu „39 i pół". Od 2011 roku wciela się w postać Ludwika Boskiego w serialu „Rodzinka.pl". W marcu 2010 roku otworzył własny teatr pod nazwą Teatr IMKA. Wraz z Bartoszem Miecznikowskim jest członkiem zespołu rockowego Pączki w Tłuszczu. JHM- IlP if - gs Paweł Gzył uż jutro wieczorem w TVN swoją premierę będzie miał nowy serial - „39 i pół tygodnia". To kontynuacja emitowanego przez tę stację serialu „39 i pół". Jego bohaterem jest podstarzały rockman, który nie chce wydorośleć. Tym razem będzie się on musiał zmierzyć z diagnozą śmiertelnej choroby. W roli głównej zobaczymy ponownie Tomasza Karolaka. - Ja mam takie szczęście, że te seriale, w których gram, są sensowne. Gorzej by było, gdybym grał w czymś, za co nie biorę odpowiedzialności. No i uprawiam coś, co nazwałbym asertywnością w poszczególnych kategoriach. Kiedy gram w serialu, to skupiam się na tym, wierzę w to i robię to dobrze. A gdy robię sztukę teatralną, w której sam występuję, nie gram w serialu - deklaruje aktor w rozmowie z „Galą". * ♦ * Jego rodzice wyrwali się z peerelowskiej biedy dzięki temu, że wstąpić do Wojska Polskiego. Ojciec był kwatermistrzem, a matka - kierowniczką finansową. Dlatego wierzyli w powojenny ustrój i w tym duchu wychowali swojego syna. - Rosłem w umiłowaniu do munduru. Na Zachodzie był wróg, który chce nas zaatakować, na szczęście mamy RWPG i Układ Warszawski, w którym jesteśmy bardzo ważni, a na Wschodzie czuwa Breżniew, który ma takie grube brwi jak mój dziadek. No i ma fajne samoloty, fruwające MiG-2l, na których zresztą połowa pilotów się pozabijała. Wychowywałem się w środowisku pilotów, więc chciałem latać myśliwcem i miałem ze dwieście sklejanych modeli - wspomina w „Gazecie Wybroczej". Rodzina Karolaków często się przeprowadzała - ale kiedy Tomek był mały, zaliczyła dłuższy postój w Ustro- :S Silili . .. M151 :;:v - - v ' . . -........V ' A. \vr-r . . * J ■ niu Morskim. Tam chłopak odkrył swoje zamiłowanie do muzyki. W miejscowym amfiteatrze oglądał koncerty Krzysztofa Krawczyka i Maryli Rodowicz. Mało tego - wraz z rodzicami regularnie bywał na festiwalu piosenki żołnier- skiej. „Miałem kompletnie wyprany mózg przez system" -przyznał potem. # ♦ # Wszystko zmieniło się, kiedy Karolakowie przeprowadzili się do Warszawy. Tam Tomkowi otworzyły się oczy - bo akurat wprowadzono stan wojenny. Wtedy okazało się, że koledzy chłopaka ze szkoły obrywają od ZOMO na ulicznych demonstracjach, a ojciec cały czas musi siedzieć w jednostce. Tomek zbun- tował się i zaczął słuchać punka i metalu. - Pamiętam, że kiedy w 1986 roku uciekłem z domu, żeby pojechać na koncert Metalliki w Katowicach, tata uznał, że staczam się do jakiejś owłosionej sekty. Wraz z trzema milicjantami z pałami gonił mnie po Dworcu Centralnym. Na szczęście pociąg zdążył odjechać. Szczerze powiem, że zawsze dziwiła mnie walka ojca z moim dojrzewaniem, ponieważ nie miałem żadnych problemów z nauką - śmieje się aktor w „Playboyu". * * * Artystyczne zainteresowania Tomka objawiły się w liceum: mając pseudonim „Teddy", założył z kolegami punkowy zespół, któremu udało się nawet zagrać kilka koncertów. Chłopak lubił też deklamować wiersze i występować w konkursach recytatorskich. Nic dziwnego, że postanowił zdawać do szkoły aktorskiej w Krakowie. Udało mu się zdać dopiero za czwartym razem. - Zaśpiewałem piosenkę Mazowsza: „Gęś wodą, gęś wodą, a kaczuszki strugą'", czym rozbawiłem komisję, bo nie byłem już młokosem po maturze, tylko kończyłem Wydział Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji. I Dosto-jewskiego im powiedziałem, tekst Dymitra z „Braci Karamazow" o tym, że „zawsze wolałem głuche zaułki i ciemne zakamarki za głównym placem - tam miałem przygody, tam były niespodzianki, tam się trafiało czyste złoto wśród błota" - opowiada w „Gazecie Wyborczej". Po szkole Tomek od razu traffi do najlepszych teatrów w Krakowie - Starego i STU. Niestety, szybko okazało się, że wynagrodzenie, które otrzymuje co miesiąc, nie wystarcza mu na najważniejsze potrzeby. Dlatego zaczął sobie dorabiać: reklamował w sombrerze na głowie czipsy Taco w supermarketach lub wystawiał z kolegami po fachu bajki dla uczniów szkół podstawowych. Z czasem Tomek zamienił Kraków na Łódź, a potem na Warszawę. Tam trafił do komediowego przedstawienia „Testosteron", które realizowali Andrzej Saramonowicz i Tomasz Konecki. Tak się spodobał autorom, że zatrudnili go do swego pierwszego filmu -„Ciało". W międzyczasie aktorowi udało się również dobić do telewizji, gdzie dostał rolę w popularnym serialu „Kryminalni". Dzięki temu Tomek stał się jednym z najbardziej znanych aktorów swego pokolenia. Kiedy dorobił się, postanowił zrealizować swoje marzenie - i w 2010 roku otworzył prywatny teatr -IMKA. Nie było to jednak łatwe. - Koledzy dziennikarze okazali się totalnymi burakami. Wyśmiewano mnie w prasie, że jestem kolejnym celebrytą, który postanowił założyć teatr i grać głupie farsy z serialowymi aktorami. I powiem ci, że choć mam grubą skórę, to mnie to zabolało - wyznaje w „Gazecie Wyborczej. • * ♦ Urok osobisty sprawił, że kobiety czuły do Tomka słabość. Dlatego aktor przebierał w koleżankach po fachu. Najpierw była to Magda Lamparska, potem Magda Boczarska, w końcu - Viola Kołakowska. Z tą ostatnią związał się na tyle mocno, że urodziła mu ona dwójkę dzieci: córkę Lenę i syna Leona. Po dwunastu latach związku miało już nawet dojść do ślubu - ostatecznie Tomek zerwał zaręczyny. - Kryzys naszego związku z Vioiką był wynikiem różnych sytuacji. Oczywiście również takich, które mają swoje miejsce w dzieciństwie, pewnego braku miłości, której nam nie dano. Nie będę bezpośrednio mówił o związku z Violą. My zawsze będziemy rodziną, bo mamy dzieci, a to ,co jest między nami, jest naszą prywatną sprawą - mówi w Wirtualnej Polsce. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 rodzinnyfęlietony/recensje 15 NIE BĘDZIE Z KLAUNA WIESZCZA. JAK DALIŚMY SĘ NABRAĆ NA TRAILER Anna Czerny-Maredca anna.marecka@polskapress.pl Raz, dwa razy w roku odczuwam nieodparty apetyt na jakieś niezdrowe jedzonko z masą majonezu i frytkami. Zjem i już nie mam ochoty na dłużej. Tak samo czasem mam chęć pójść do kina na film niekoniecznie głęboki, ale pozwalający się wyśmiać. Na przykład na coś Patryka Vegi. Godzę się wtedy, że usłyszę olbrzymią liczbę wulgaryzmów, dowcipy będą przekraczały granice dobrego smaku, a reżyser przekroczy granice absurdu. Z takimi oczekiwaniami poszłam na film „Polityka". Mój apetyt wzrósł dzięki „przystawkom" - czyli trai-lerom. To będzie jazda po bandzie - oceniłam. Po czym się rozczarowałam. Tym razem Vega postanowił bowiem zostać narodowym wieszczem. Z zakończeniem w wykonaniu Daniela Olbrychskiego, którego monolog jakby żywcem wzięty z romantycznego dramatu został przełamany gombro-wiczowską gołą dupą (przepraszam za słowo, ale tak było). Vega zebrał kilka medialnych doniesień i złożył z nich długi i nudny film. Wszystko, co zabawne, zmieściło się wtrailerach. Reszta... No cóż. Od poważnego filmu o polityce spodziewałabym się jakieś refleksji, pogłębionej analizy postaci i motywacji. Bo seks hetero i homo jako jedyna siła sprawcza ich poczynań, to za mało. Vega chyba chciał zrobić poważne dzieło, a wyszedł tabloid. Nic odkrywczego, nic nowego, odgrzewane medialne kotlety. Ani śmiechu, ani refleksji. ZMgniew Marecki i ie spodziewałem się, że jak pójdę na film Patryka Vegi, to prawię usnę. Zabrakło napięcia, tempa i dobrej anegdoty, które podtrzymywałyby uwagę i zaskakiwałyby widza. Patryk Vega przyzwyczaił mnie do tego, że oferuje dobrą zabawę. Fakt, że zwykle pokazywał cyniczną wizję świata, wypełnioną do cna zepsutymi ludźmi, którzy porozumiewają się bluzgami, ale było to tak przerysowane i tabloidowe, że aż pociągało i kusiło swoją odrębnością w polskim kinie. Tego samego spodziewałem się i tym razem. Niestety. Reżyserowi zabrakło oryginalnego pomysłu na to, aby opowiedzieć o polskiej polityce. Zaczął więc tak, jakby robił „Ucha prezesa". Zorientował się jednak, że nie może być naśladowcą kabareciarzy, więc poszedł w groteskę, aby skończyć rodzajem apelu wieszcza narodowego do sumienia narodu w wykonaniu Olbrychskiego. Wyszło żenująco, pompatycznie i nieco prześmiewczo, bo goła dupa kojarzy się raczej z Gombrowiczem niż z Wyspiańskim, którym tym razem chciał być Vega. Generalnie w „Polityce" Vega postanowił zagrać w innej lidze niż dotychczas. I na tym polega problem, bo człowiek, który cały czas pokazuje świat jako scenę gier zepsutych cyników, nie może nagle stać się moralistą ostrzegającym przed zagładą świata, którą sami sprowadzamy na siebie, bo po prostu nikt mu nie uwierzy. Na kanale National Geographic Wild Czy o zagrożeniu atakiem rekina dowiemy się... z prognozy pogody? Jednym z elementów budujących nasz lęk przed rekinami jest otoczenie, w którym atakują. W wodzie człowiek jest jedynie gościem. Musi często nabierać powietrza, porusza się wolno. To dlatego wobec ataku rekina jesteśmy bezsilni. Nie potrafimy go uprzedzić, uciec ani się obronić. Są jednak ludzie, którzy się z tym nie godzą! Biolog morski Greg Skomal i meteorolog Joe Merchant znaleźli sposób, by ataki rekinów... przewidywać. Jak to możliwe? Naukowcy uważają, że miejsca, w których polują rekiny, są w dużej mierze uzależnione od wiejących wiatrów. Analiza pogody może nam zatem pomóc dowiedzieć się, kiedy te morskie drapieżniki będą żerować w pobliżu plaż i kąpielisk. Zanim rekin zaatakuje -premiera w poniedziałek, 9 września, o godz. 21 na kanale National Geographic Wild. (MARA) Szczury Wrocławia. Szpital robert t.szmidt „Szczury Wrocławia. Szpital" to kolejna powieść Szmidta-po „Chaosie" i „Kratach" - opowiadająca o krwawej apokalipsie zombie, która rozgrywa się w odciętym od świata i zmagającym się z epidemią czarnej ospy Wrocławiu. Fabuła trzeciej powieści o zombiakach toczy się w szpitalu psychiatrycznym. Fani apokaliptycznych powieści będą zachwyceni. Koszmarów nie brakuje, bo nie tylko w zombie, ale i w niektórych pacjentach czai się czyste zło. Poznacie choroby psychiczne, o których zapewne nie słyszeliście. Krew się leje, trup pada gęsto, jest groza i szaleństwo. A wszystko to we Wrocławiu, który świetnie nadaje się na taką powieść, (mara) Czarnobyl. Instrukcje przetrwania kate brown 26 kwietnia 1986roku w Czarnobylu (obecnie Ukra-ina) miała miejsce największa w dziejach katastrofa elektrowni jądrowej. Radziecka propaganda ukrywała awarię, liczbę ofiar, a gdy już się nie dało, minimalizowała jej rozmiar i znaczenie. Kate Brown spędziła lata, wertując dokumenty w archiwach, przeprowadziła setki wywiadów z mieszkańcami Strefy Wykluczenia, z politykami, radzieckimi i zagranicznymi specjalistami od atomu. W efekcie przygotowała wstrząsającą relację, jak i dlaczego rządzący, ludzie nauki i media wspólnie wykreowali tę opowieść o Czarnobylu, którą znamy do dziś. Świetna książka, wymagająca skupienia i uważnej lektury. Polecam, (mara) Z głową w gwiazdach jenn bennett Zorie to nastolatka, która lubi mieć zaplanowane życie. Przy tym zafascynowana gwiazdami. Lennonto wielbiciel horrorów. Byli wielkimi przyjaciółmi, a zostali największymi wrogami. Tak samo jak ich skłócone rodziny (jak w dramacie „Romeo i Julia" Szekspira). Los jednak łączy dwoje byłych przyjaciół, a teraz nienawidzących się nastolatków w dzikiej głuszy. Muszą połączyć siły, żeby się z niej wydostać. Powieść dla młodzieży, jak trzeba: wyraziste postaci pierwszo- i drugoplanowe, silne emocje, konflikty, rodzinne problemy, szkolne dramaty, przyjaźnie prawdziwe i fałszywe, nastoletnia miłość. Dobrze pomyślane i napisane. Pozostaje mi polecić. (imara) Spal tę wodę tim james Pełen tytuł gP brzmi: „Spal tę wodę. Jak zmienić wodę w ogień, zrobić diament z masła i inne cuda z krainy pierwiastków". Jak pisze wydawca, Tim James, licealny nauczyciel nauk ścisłych, u jakiego wszyscy chcielibyśmy się uczyć, prezentuje zajmującą i przepełnioną humorem opowieść o pierwiastkach chemicznych i abstrakcyjnym, pozornie bezwładnym diagramie, który nazywamy układem okresowym, a który zawiera odpowiedzi na niemal wszystkie pytania dotyczące naszego Wszechświata. Uwielbiałam swego cza-sii chemię, ale w głowie niewiele mi z tego zostało. Z tym większą ciekawością sięgnęłam po tę książkę. Czasem mózg mi się lasował, ale było warto. To magia! (mara) ZDOBĄDŹ KSIĄŻKĘ, WYSYŁAJĄC SMS Dla naszych czytelników mamy po trzy egzemplarze książek: „Szczury Wrocławia. Szpital" Roberta T. Szmidta (wydawnictwo Insignis), „Czarnobyl. Instrukcje przetrwania" Kate Brown (Czarne), „Z głową w gwiazdach" Jenn Bennett (IUVI) oraz „Spal tę wodę" Tima Jamesa (Prószyński i S-ka). Żeby je zdobyć, trzeba podać hasło (odpowiednio, jeden SMS to jedno hasło): ZOMBIE, CZARNOBYL, GWIAZDY, WODA. Należy wysłać je SMS-em na nr 72355, w treści wpisując: gpks hasło. Koszt SMS-a to 2,46 zł z VAT. Czekamy do północy z poniedziałku na wtorek. O książkach opowiadam także w swoim wideoblogu Anki Czytanki. Znajdziecie go na www.gp24 w sekcji wideo - blog o książkach. Zapraszam do oglądania Anna Czerny-Marecka Gdy dziecko nie chce zabierać śniadania do szkoły .tym Co trzeba bardziej, że teraz w szkole spędza coraz więcej czasu Wydmmme Bogna Skaml Twoje dziecko nie chce zabierać do szkoły drugiego śniadania? Musisz jednak mu uświadomić, że drugie śniadanie jest niezmiernie ważne dla prawidłowego funkcjonowania młodego organizmu. am problem z Kaśką, bo ona nie chce zabierać do szkoły drugiego śniadania - poinformowała mnie moja przyjaciółka matka 15-letniej Kaśki. - Może ona sobie coś kupuje w szkolnym sklepiku, al- bo je kanapki koleżanki? -sprałam. - Ale czy na pewno ona sobie kupuje coś odpowiedniego w tym sklepiku? - spytała moja przyjaciółka. - Może być też tak, że ona w ogóle nic nie je. - A rozmawiałaś z nią na ten temat? - spytałam. i od razu dodałam: - Musisz jej uzmysłowić, co ona powinna jeść na drugie śniadanie i koniecznie powiedz jej, dlaczego tak ważne jest jedzenie o odpowiednich porach i dostarczanie organizmowi potrzebnej energii, witamin i minerałów. Na twoim miejscu powiedziałabym jej także, czym może grozić w przyszłości takie mało racjonalne jedzenie. - A jak to do niej nie przemówi? - zapytała się mnie mama Kaślri. - Martwię się, że ona jest w takim wieku, że postanowiła zbić parę kilogramów - przyznała się mama nastolatki. - Bo to jest typowe dla jej wieku. - To może pokaż jej zdjęcia wychudzonych nastolatek i zapytaj, czy właśnie tak chciałaby wyglądać - podpowiedziałam trochę poirytowana. - Możesz też zapiać się swojej córki, co ona chciałaby dostawać do szkoły na drugie śniadanie. Może bowiem okazać się, że przyczyna odmowy brania drugiego śniadania do szkoły tkwi właśnie w tym, że to, co jej przygotowujesz, jej nie smakuje. - A do tej pory smakowało - oburzyła się moja przyjaciółka. - Czasami wystarczy zmienić jadłospis - zaproponowałam. - Słyszałam, że już nie są modne kanapki, a sałatki czy zdrowe batoniki. 16 rodzinny krzyżówka Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.09.2019 „W ciągu jednego dnia musiałam stać się dla Zosi matką i ojcem. Wziąć na siebie wychowawczy ciężar i wszystkie obowiązki związane z utrzymaniem domu. Ale nigdy się nie poddałam, nie okazywałam przy niej słabości". Joanna Kurowska, aktorka Krzyżówka panoramiczna doświadczony doradca zbiera szałwię i rumianek widokowy w górach c upał -> płynie z oka ~V chronią nogi bramkarza w hokeju na lodzie ~v pszczeli produkt Noriaki. skoczek narciarski r~ kuzynka lamy z Andów odgłos kół pociągu technika walki karate r~ czynsz zbudowana przez biblijnego szkutnika brzeg stołu Adam, poeta utwór Dantego tkanina na suknie swawolne harce ł 1 4 i i 19 4 4 hop! w gorę - 4 4 4 r los człowieka efektowna akcja koszykarza - 4 zaorała Nel w filmie z 1974 r. - 18 budowla bobrów - 31 martel w barku 14 4 Pola, aktorka - jednostka siły jednostka kąta szkocki ród trajko-tanie z rzepką „krzykliwe" miasto w Polsce - i miasto w Japonii - 4 małe auto wyścigowe - przeciwdeszczowy imię papieży u 13 rzeka jak zwierzę północy cyrkowy komik - i lud afrykański w RPA weneckie lub wystawowe - złote lub leśne zalążki kwiatów Adrian, filmowy detektyw Robert De..., aktor arystokrata z Anglii - 4 surowców wtórnych pociąga hazar-dzistę - 4 17 drewniany but - 4 4 kita U 1 gryzoń ziemnowodny wyłomy w jezdni pozer - 1 i sąsiad Wietnamu wymóg do spełnienia dawna srebrna moneta "V niewieści wdzięk 28 zamek błyskawiczny 20 Ostrowska, aktorka jeden z przypadków - 4 i \ Anonim 5 4 8 4 4 barwa głosu „Gdzie jest..." r 3 obiekty turystyczne Al, dyskobol z USA kosmiczny podróżnik - ł 4 sznurki do wiązania - 27 turniej tenisowy dla wszystkich pokarm zwierząt 4 4 drewno topoli drżącej - 30 r~ ... Przymierza mał-piatka z Madagaskaru głośna awantura lekarz, medyk ogół duchowieństwa polski cmentarz mauzoleum stolica Armenii - 15 plama w zeszycie kolce dla alpinisty afrykański ssak - • 4 12 i hodowca bydła w Mongolii kędzior u 4 Piotr, kaznodzieja 4 r~ największa duży antał - 1 okres w dzie-jach r rzeka Albanii zupa rybna cyrkowa najważniejszy w klasztorze -#• 16 z kropkami w alfabecie Morse'a ł w pracy IW muzyce Żmijewski 21 i Chaczaturian ł zwój tkaniny czerwone w zbożu za Uralem jeden ze zmysłów nie woda U 4 stale myśli 0 seksie —► i 1 rysy na szkliwie kafli -*■ 24 4 wyspa w Małych Antylach - 7 4 Jaromir, czeski hokeista filtr organizmu 4 przyprawa kuchenna ich dwoje afrykański step górski lub zabudowany - spec od Internetu -*■ 11 4 skaza na szkle wspólnik złodzieja - i 4 r- pojazdy na stoku narciarskim roślina oleista HJ" Tomek", serial komediowy lekarska specjalność urodzony w niedzielę? Charakterystyka DOWÓZ konny u 29 4 groźny narkotyk 4 i 10 wcielenie boga Wisznu - 4 Yeti lub Fabia i&i aktor szansa powodzenia powiększenie tarczycy gruby koc mieszka w Pirenejach - 2 ł ł warzywo strome wybrzeże morskie dodatkowa porcja zupy 26 sztuczny sposób zachowywania się delikatność, umiar i polska lady - 4 - i naczynie WłOSKO-wate - 23 4 4 - 4 4 dźwięk języka U żywa materia organiczna —► kobiece imię z imienia Gina - specjalnie tuczony - 6 czarne drewno na meble pora na śniadanie - stopień w dżudo - cywilny lub wojenny - gęste zarośla, chaszcze - l 25 schorzenie metaboliczne - 9 marka kawy - teczki w archiwum - 22 12 3 4 5 J 6 7 8 9 10 | 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 31 utworzą rozwiązanie - przysłowie. Litery z pól ponumerowanych od 1 do 31 utworzą rozwiązanie - przysłowie. wanai HomVzood m lsar vovud vazv>T3iNvz\/iMzoy