2,70 ZŁ WTYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu348-570 9 "77 0 1 37 952060 Dziś w „Głosie": zaproszenia na weekendowe imprezy DZIENNIK POMORZA s < I s Sobota-niedziela 9-10 lutego 2019 d/i 'i*" Matematykę również można sfotografować. Jak? Tłumaczą nauczycielki STRONA 2 WE) V M . KURKI odchowane -rosa1 BARDZO DOBRE NIOSKI Zamówienia; H.Lewna ŁĄCZYŃSKA HUTA 118 TEL.: 58 684 2711. KOM. 534855 252 L)j 1 i V my Śpiew, wygląd, podarunek -metody podrywu u ptaków strona 13 Walentynki coraz bliżej, pora więc na dania, które pobudzą zmysły! strony 7-10 Oskarżony Sławomir B.już odsiaduje dożywocie Kary dożywocia żąda prokurator za zabójstwo w celi Bogumfta Rzeczkowska bogumiid.rzeczkowska@gp24.pi |f%. W piątek zakończył się proces 36-let-niego Sławomira B.. oskarżonego o uduszenie współwięźnia w celi Zakładu Karnego w Czarnem. Prokurator żąda dożywocia. Obrońca sugeruje działanie w obronie koniecznej. Sąd Okręgowy w Słupsku zakończył trwający od kwietnia ubiegłego roku proces Sławomira B. Przesłuchano ostatniego świadka i wygłoszono mowy końcowe. Ostatnia rozprawa rozpoczęła się ze znacznym opóźnieniem, ponieważ oskarżony, który aktualnie przebywa w Areszcie Śledczym w Słupsku, odmówił wyjścia z ęeli, nie podając powodu. W tej sytuacji obrońca Sławomira B. adwokat Artur Ziąbka wniósł o odroczenie sprawy. - Oskarżony wcześniej wyrażał chęć uczestnictwa w rozprawie. Teraz nie znamy przyczyn. Wnoszę więc o zbadanie stanu zdrowia Sławomira B. - argumentował obrońca. Zanim rozprawa się rozpoczęła, minęły trzy godziny, w czasie których trwała komunikacja między sądem a aresztem. Okazało się, że przyczyna nieleży wzłym samopoczuciu. Oskarżony oznajmił, że w południe w świetlicy aresztu jest spotkanie i on koniecznie chce na nim być. Sławomir B. nie usłyszał więc, że prokurator Renata Szamiel z Prokuratury Okręgowej w Słupsku w mowie końcowej zażądała kary dożywotniego więzienia. Natomiast obrońca Artur Ziąbka zasiał wątpliwość, że może w tej całej sprawie nie mamy do czynienia z zabójstwem, lecz obroną konieczną, bo nie wiemy, czy przypadkiem nie zaatakowała ofiara - 57-łetni Henryk W. Tragiczne zdarzenie miało miejsce w Zakładzie Karnym w Czarnem li kwietnia 2016 roku w jednej z cel zakładu karnego. Sławomir B. odbywa tam karę dożywotniego więzienia za zamordowanie kobiety. Tamtego dnia część więźniów poszła do pracy, część strażnicy prowadzili do lekarza psychiatry, który akurat tego dnia przyjmował w pawilonie. W celi numer 23 pozostali dwaj mieszkający w niej więźniowie. Spokojny i bezkonfliktowy Henryk W. i agresywny, z założoną kartą samobójcy Sławomir B. Kłótnia, prawdopodobnie o tytoń, była śmiertelna. ©© WIĘCEJ STR3 i kręgle w Redzikowie podczas ferii czynne w tygodniu od 12:00 lodowiskoredzikowo.pl* parkwodnyredziki wo&ocją&i umm komunikat ii) Q „Wodociągi Ustka" Sp. z o.o. informują mieszkańców ulicy: Darłowskiej, 11 Listopada, Przylesia i Polnej w Ustce, że w dniach 7-28 lutego w związku z prowadzoną przebudową ulicy Darłowskiej, realizowaną w ramach projektu „Rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 203 na odcinku od granicy województwa do m. Ustka", między godzinami 8-14 mogą występować przerwy w dostawie wody. Obszar oddziaływania prowadzonych prac może ulec zmianie. Szczegółowe informacje będą dostępne na stronie internetowej „Wodociągi Ustka" Sp. z o.o. www.wodociagi.ustka.pl w zakładce „Informacje i komunikaty". Za wszelkie niedogodności serdecznie przepraszamy! 977013795206006 02 Druga strona Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9 10.02.2019 Pogoda w regionie Dzisiaj 8°C 4"C Barometr 1004.3 hPa Wiatr płd.-zach. 21 km/h £\/'yS Uwaga ' wietrznie niedziela poniedziałek wtorek 9°C 3°c 6°C o°c 3°C -3°c $0 ^ Jwaga: opady Grzegorz Hilarecki gi7egor7.hilarecki@gp24.pl COWStUPSKU NIE WYCHODZI, ZA MIEDZĄ SIĘ UDAJE? Komentarz W ostatnich wyborach wszyscy, którzy ubiegali się o wyborcze mandaty w Kołobrzegu, obiecywali kartę mieszkańca. Latem swoją kartę, gwarantującą zijiżki i udogodnienia, mają dostać kołobrzeżanie. Projekt uchwały jest już gotowy. Pierwszymi przywilejami mają być 500 zł becikowego bez względu na dochody, darmowa komunikaqa dla mieszkańców powyżej 60 roku życia, zwolnienie z opłat za „nadgodziny" dziecka w przed- szkolu (powyżej sześciu godzin, płatne dotąd l zł za godzinę) i wydzielenie w Strefie Płatnego Parkowania miejsc, do których zajmowania pierwszeństwo będą mieć mieszkańcy. Do tego zniżki. Przypomnę, że taką kartę gdańszczanie mają już od ponad 1,5 roku. A w Słupsku? Obiecywał ją Robert Biedroń i nawet próbował wprowadzić. Radni dali zielone światło, ale poprzedni prezydent i jego ludzie nie poradzili sobie z tym. Karta Słupszczanina stała się więc punktem programu wyborczego obecnej prezydent Krystyny Daniledaej-Wojewódz-kiej. Czekam więc na realizację. Przygotowanie uchwały, nie wiemy, czy ona zyska akceptację radnych w Kołobrzegu, ale tam zajęło mało czasu. W Słupsku jak widać się z tym nie spieszymy. Nie szkodzi, tylko w końcu zróbmy, by sprawa znowu nie przeszła na kolejnego prezydenta.©® GnńnaDąntmca W Damnie po moście tymczasowym W Damnie w gminie Damnica rozpoczęto przebudowę drogi powiatowej oraz remont mostu nad rzeką Łupawą. To właśnie tędy przebiega najkrótsza trasa komunikacyjna łącząca gminę Damnica z gminą Główczyce. Stary most w Damnie, ze względu na zły stan techniczny konieczność przebudowy, został zamknięty dla ruchu. Obok niego wybudowano tymczasową orzeprawę, na której obowiązuje ruch wahadłowy. Pónadto z przeprawy mogą (órzystać tylko pojazdy o masie całkowitej do 20 ton. N związku z tym dla pojazdów Dowyżej 20 ton wprowadzono objazd: Damno - Damnica -Mianowice - Stara Dąbrowa -lebień - Bobrowniki. Dla ruchu jieszego jest postawiona <ładka obok mostu ymczasowego. Remont mostu na się zakończyć do 31 lipca br. ;wf) D® Szkoła Biznesu dla organizacji NGO Słowińska Grupa Rybacka uruchomiła Szkołę Biznesu dla organizacji pozarządowych. Wjej ramach prowadzone są bezpłatne konsultacje w zakresie: aspektów formalnoprawnych dotyczących ich działalności, dokumentacji biznesowej, ekonomii społecznej, promocji i PR. pozyskiwania środków dotacyjnych, w tym sporządzania, realizacji i rozliczania projektów oraz kadr i rachunkowości. Doradztwo skierowane jest do organizacji z obszaru gmin: Kępice, Kobylnica, Słupsk, Smołdzino, miasto Ustka i Ustka, uczestniczących w Szkole Biznesu prowadzonej przez Słowińską Grupę Rybacką. Spotkania konsultacyjne odbywać się będą we wtorki i czwartki w godzinach od 9 do 14 w siedzibie Słowińskiej Grupy Rybackiej przy ul. Usteckiej 8 w Przewłoce. Wcześniej należy ustalić ich datę, godzinę i zakres. Kontakt: Ewelina Szulc pod nr. tel. 516559181 lub na adres-, e.la-skowska@sgr.org.pl. cwf) Matematykę również można sfotografować Rozmowa K Agnieszka Kałuża-Horbaczewska i Monika Skwarek. nauczycielki matematyki w Zespole Szkół Informatycznych w Słupsku. uzyskały tytuł Honorowego Ambasadora Międzynarodowego Konkursu Fotograficznego „Matematyka w obiektywie". Obie panie brałyście już udział w poprzednich edycjach tego konkursu, i to z sukcesami. Proszę przypomnieć, jak to było. Monika Skwarek: Mnie się udało uzyskać tytuł Honorowego Ambasadora Matematyki w Obiektywie po raz trzeci, a koleżance po raz drugi. W tegorocznej edycji startowała również nasza koleżanka Maria Relakowska, ale niestety jej się nie udało. Ale w przyszłym roku jej pomożemy. Międzynarodowy Konkurs „Matematyka w obiektywie" jest organizowany corocznie przez Uniwersytet Szczeciński, a pieczę sprawuje minister edukacji. W tym roku było ponad dziewięć tysięcy zgłoszeń, więc zasięg tego konkursu jest bardzo duży. Akurat w tym roku naszym uczniom nie udało się zająć żadnego punktowanego miejsca, ale uważamy, że ich prace były wyjątkowe. W zeszłym roku nasza uczennica Liceum Plastycznego Karolina Małecka zdobyła wyróżnienie. A jeśli chodzi o tytuł Honorowego Ambasadora Matematyki, to ten tytuł otrzymuje osoba, która promuje ten konkurs, pomaga młodzieży i popularyzuje matematykę. Naszym zadaniem jest zwrócić uwagę, aby młodzież zrobiła dobre zdjęcia do konkursu. To nie muszą być zdjęcia wykonane dosko- ■ - mm- - Od lewej: Agnieszka Kałuża-Horbaczewska i Monika Skwarek, nauczycielki matematyki w ZSI w Słupsku nałym sprzętem, nie trzeba też mieć jakichś wyjątkowych umiejętności fotograficznych. Ważny jest tytuł dla zdjęcia i jego krótki opis. Właśnie tu jest nasza rola, aby w tym pomóc i rozwinąć kreatywność. A jak można sfotografować matematykę? Agnieszka Kałuża-Horbaczewska: Na pewno trzeba użyć dużo wyobraźni. Uczniowie fotografują wszystko, gdzie się dostrzeże matematykę. Można na przykład sfotografować największy blok mieszkalny w Słupsku, nadając zdjęciu ciekawy tytuł: Betonowa bryła przestrzenna w kształcie prostopadłościanu o charakterze miejskim. Zatem tytuł brzmi bardzo matematycznie. I co ciekawe, było to zdjęcie analogowe i do tego czarno-białe. Czasem uczniowie mają problem z nadaniem tytułu swojej pracy. Wtedy trzeba ukierunkować ucznia, zapytać go, co widzi na zdjęciu, gdzie ono było zrobione. Jak zachęcacie młodzież do udziału w konkursie, do realizacji zdjęć? Monika Skwarek: Jeśli chodzi o takie dodatkowe zajęcia, to młodzież jest chętna do ich realizacji. Niektórzy uczniowie zanim zrobią zdjęcie szukają różnych definicji matematycznych. Wyposażeni w taką wiedzę wychodzą w teren, w miasto szukać czegoś, co można dopasować do tejże definicji. To ich trochę zmusza do własnej pracy, do poszerzenia własnej wiedzy. W tym konkursie zachętą do udziału są cenne nagrody. Zachęcamy też do udziału dodatkową oceną. A jakie jest podejście uczniów do samego przedmiotu matematyki? Agnieszka Kałuża-Horbaczewska: Uczniowie starają się skupiać przede wszystkim na skutecznym podejściu do matury. Są osoby, które wychodzą z lekcji i wiedzą wszystko, i na następną lekcję są dobrze przygotowane. Ale są też oczywiście osoby, którym ten przedmiot sprawia problemy. W naszej szkole jest o tyle dobrze, że mamy dużo zajęć dodatkowych, mamy konsultacje przedmiotowe, koła zainteresowań. Można na nich rozwijać swoje zdolności, ale również wyrównywać zaległości, które bardzo często są ze wcześniejszych etapów edukacji. Wojciech Frełkhowski | Cala rozmowa na www.gp24.pl ><:/ li" f Kierowcy pojazdów komunalnych w Słupsku często narzekają na kłopoty z przejazdem z powodu blokujących ulice zaparkowanych samochodów - czasem niezgodnie z przepisami, a czasem wbrew zdrowemu rozsądkowi. Tak było wczoraj rano na deptaku na ul. Wojska Polskiego Na Czytelników czekamy w redakcji „Głosu Pomorza" w Słupsku przy ul. Henryka Pobożnego 19 teł. 59 848 8100 r. Alek Radomski KALENDARIUM 9 lutego 1339 Król Kazimierz III Wielki ratyfikował traktat wyszehradzki. 1649 Powstanie Chmielnickiego: zwycięstwo wojsk litewskich w bitwie oMozyrz. 1900 Amerykanin Dwight Davis ufundował nagrodę dla zwycięzców międzynarodowych zawodów drużyn męskich w tenisie, znaną od tej pory jako Puchar Davisa. 1918 I wojna światowa: podpisano układ pokojowy między Państwami Centralnymi a Ukrainą w Brześciu. 1929 W wówczas niemieckim Olecku zanotowano najniższą w historii temperaturę na dzisiejszych ziemiach polskich (-42,2 °C). 1971 Zakończyła się załogowa misja księżycowa Apollo 14. 2012 W Krakowie została pochowana Wisława Szymborska. np. kalendarium Leszek Dobrzyński, Prawo i Sprawiedliwość Jan Olszewski, piękny, polski życiorys. Premier pierwszego polskiego rządu wybranego po pierwszych wolnych wyborach. Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie. Ryszard Petru, Teraz! Odszedł Jan Olszewski. Wielka postać, która zapisała się na kartach naszej historii. Żołnierz Szarych Szeregów, Powstaniec Warszawski, opozycjonista, Premier. Najszczersze wyrazy współczucia dla rodziny i bliskich Pana Premiera. waluty USB- EUR CHF GBP 3.7994(+) 4.3071?+ 3.7911+) 4£234(+) (+) wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek cen w stosunku do notowania poprzedniego Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Wydarzenia 03 Zabił z premedytacją, w obronie własnej, czy na polecenie Lucyfera? Wyrok za tydzień Bogumiła Rzeczkowska t bogumila.f2eczkowska@gp24.pl /.rnikamfy Kary dożywocia domaga się prokurator za zabójstwo Henryka W.-osadzonego w Zakładzie Karnym w Czamem. Oskarżony współwięzień Sławomir B. już odsiaduje karę dożywotniego więzienia. Według śledztwa 11 kwietnia 2016 roku osadzeni najprawdopodobniej pokłócili się o tytoń. Pokrzywdzony nie chciał się nim podzielić z oskarżonym. Sławomir B. najpierw użył ostrego narzędzia własnej produkcji. Próbował nim pociąć Henryka W., powodując u niego obrażenia dłoni. Następnie przewrócił go i zaczął dusić. Pokrzywdzony stracił przytomność. Tymczasem sprawca usiadł na łóżku. Wtedy do celi wszedł oddziałowy, który miał zaprowadzić Sławomira B. do lekarza. Więzień był ostatni na liście, a często korzy- Przesłuchanie ostatniego świadka w sprawie o zabójstwo w celi ZK w Czarnem. Oskarżony nie został doprowadzony do sądu, ponieważ wolał wziąć udział w spotkaniu w świetlicy aresztu stał z porad psychiatry. Miał też założoną kartę samobójcy. Oddziałowy zauważył, że zza uchylonych drzwi do „kącika", czyń pomieszczenia sanitarnego, wystają buty. Ciało Henryka W. było przywalone wyrwanym zlewem i leżała na nim reklamówka, a na podłodze kawałki rozbitego słoika. Sprawca wyznał, że „666 Lucyfer kazał mu to zrobić". Bezpośrednich świadków zdarzenia brak. Według strażnika, Henryk W. twarz miał bladą w przeciwieństwie do Sławomira B., który wyglądał tak, jakby sam sobie rozmazał krew na twarzy. Funkcjonariusze zaczęli resuscytację, wezwali lekarza. Ofiarę przewieziono do szpitala. Pokrzywdzony zmarł jednak 13 kwietnia 2016 roku wskutek niewydolności krąże-niowo-oddechowej spowodowanej uduszeniem. Oskarżony twierdził, że bronił się przed atakującym go współosadzonym, który próbował poderżnąć mu gardło od- łamkiem ze zbitego zlewu, a jedynym sposobem było jego podduszenie. Działał w obronie koniecznej, ale myślał, że strażnicy uratują Henryka W. W tej sprawie od kwietnia ubiegłego roku przesłuchano wielu świadków - głównie funkcjonariuszy Służby Więziennej i osadzonych w tym czasie wZKw Czarnem. W piątek przesłuchano ostatniego świadka podczas wideokonferencji. - Zebrany w sprawie materiał dowodowy świadczy 0 tym, że Sławomir B. dopuścił się zarzucanego mu czynu 1 zrobił to w sposób świadomy - mówiła prokurator Renata Szamiel, podkreślając, że oskarżony odpowiada jako recydywista, bo odbywa karę za popełnione wcześniej zabójstwo. - Oskarżony powiedział, że nie przyznaje się do tego czynu, ponieważ bronił się przed atakiem współosadzonego. Przeczy tej wersji przede wszystkim opinia sądowo-lekarska i liczba obrażeń stwierdzonych u pokrzywdzonego Henryka W. Obrażenia, między innymi rany cięte na rękach, świadczą o tym, że to nie Henryk W. atakował Sławomira B., a wręcz odwrotnie. Oskarżony twierdzi, że nie chciał zabić Henryka W. Jednak gdy udusił już ofiarę, to usiadł. Nie powiadomił strażników, ani sam nie próbował udzielić pomocy ofierze. Oskarżony w sposób celowy, z premedytacją, z błahych powodów pozbawił życia kolejną osobę. Tylko i wyłącznie kara dożywocia będzie sprawiedliwa w odczuciu społecznym. Adwokat Artur Ziąbka zwrócił uwagę na patologiczną hierarchię w celi, którą rządził inny więzień i zakazywał dzielenia się papierosami. Być może ten osadzony nakłonił Henryka W., by zrobił jakąś krzywdę Sławomirowi B., a ten działał w obronie koniecznej. I dlatego należy zastanowić się nad zmianą kwalifikacji prawnej z zabójstwa na doprowadzenie do śmierci w inny sposób. Sławomir B. jako że odmówił wyjścia z celi aresztu na proces, nie miał okazji wygłosić ostatniego słowa. Ze względu na zawiłość sprawy sąd przełożył ogłoszenie wyroku o tydzień. ©® Pomorza , , -• V.' '".v; ■* V ^ ■4 , ■-*■«*. m. 3*. - dnia dąbrowska 26 marca Hala Widowiskowo-Sportowa w Koszalinie 5 marca Hala Widowiskowo-Sportowa w Koszalinie Bilety do nabycia: Biuro Ogłoszeń Głosu Pomorza, ul. H. Pobożnego 191 WWW.kupbilecik.pl 04 Wydarzenia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Drogi ekspresowe S6 i Sil na Pomorzu Środkowym - realizacja trwa, mieszkańcy czekąją Marzena Sutryk marzenaiutryk@gk24.pl Inwestycje Jak już wczoraj informowaliśmy, została zwiększona pula na finansowanie budowy Sil na trasie Koszalin - Bobolice. Dziś wracamy do tego tematu. Natomiast wczoraj wydłużono termin na składanie ofert w przetargu na S6-na fragment obwodnicy Koszalin -Sianów. Przypomnijmy, pula na Sil została zwiększona przez Ministerstwo Infrastruktury do ok. 1,5 mld złotych. - Ta decyzja jest niezbędna, by z końcem lutego można było ogłosić przetarg, a właściwie trzy przetargi na realizację odcinka Koszalin - Bobolice. Odcinek ten został podzielony na trzy części, które będą realizowane w trybie „zaprojektuj i wybuduj" - wyjaśnia Mateusz Grzeszczuk, rzecznik szczecińskiego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. -1 etap będzie od węzła Koszalin Zachód (ten w ramach S6 jest budowany przy ul. Szczecińskiej), zostaną tu zbudowane łączniki, wiadukt nad ul. Szczecińską, a droga będzie biegła na południe w Itierunku drogi 167, by przeciąć się z nią w rejonie Zegrza Pomorskiego - tam bę- KOS2ALI Kairi:c>n 9 Gc)enió.v Drawsko Pomorskie odcinek S11 Koszalin-Bobolice Myślibórz. w m odcinki w realizacji ssssodcinki w przetargu i przygotowaniu 5=5odcinki planowane do realizacji istniejące autostrady i drogi ekspresowe pozostałe drogi krajowe dzie kolejny węzeł i tam bę- lejny węzeł „Koszalin Połud- także z drogi krajowej nr 25 W ramach zadania zostanie dzie się kończyć I część Sil Ko- nie". Następna - III_część bę- od strony Bydgoszczy - nie wybudowany odcinek drogi szalin - Bobolice. II część bę- dzie biegła od tego węzła trzeba będzie wjeżdżać ekspresowej Sil o długości 47,7 dzie biegła dalej, w rejonie do Bobolic. Tam ruch zostanie do Bobolic, nowa trasa pozwoli km wraz z infrastrukturą towa- KłaninaiGrzybnicybędzieko- wyprowadzony poza miasto, całkowicie ominąć miasto. rzyszącą. Wybudowane zo- staną cztery nowe węzły drogowe: „Zegrze Pomorskie", „Koszalin Południe", „Głodowa", „Bobolice". Nowa trasa w większości będzie poprowadzona nowym przebiegiem, w oddaleniu od obecnej DKll. Ten odcinek umożliwi całkowite ominięcie Koszalina, włączając się wbudowaną obwodnicę Koszalina i Sianowa na węźle Koszalin Zachód. Droga wyprowadzi ruch tranzytowy z szeregu miejscowości przy obecnej DKll. W ramach inwestycji powstanie również wspomniany łącznik Sil ZDK25 na południe od Bobolic. Trasa Koszalin - Bobolice ma być gotowy w 2023. Niestety, przeciąga się termin realizacji obwodnicy S6 Koszalin - Sianów. Wyznaczony na wczoraj termin na składanie ofert ze strony zainteresowanych wykonawców, został wydłużony do 14 lutego. Przypomnijmy, GDDKiA przyjmuje oferty na wykonanie projektu odcinka wyłączonego z realizacji. Chodziook. 8km wrejonie ul. WładysławaIV wKoszalinie w kierunku Gorzebądzia, gdzie z uwagi na problemy z podłożem konieczne jest zastosowanie innej technologii realizacji inwestycji. W konsekwencji ten odcinek wyłączono z dalszej realizacji i jest na niego ogłoszony osobny przetarg; w pierwszej kolejności na projekt, a w drugiej kolejności -nabudowę. Przypomnijmy, obwodnica miała być gotowa w lipcu 2018. ©® W ratuszu zmiany o 360 stopni Grzegorz Hilarecki grzegorz.hilarecki@gp24.pl Od środy w strukturze słupskiego ratusza ponownie jest Biuro Rady Miejskiej. Tak jak za czasów Macieja Kobylińskiego, bo Robert Biedroń zmienił nazwę na Wydział Obsługi Rady Miejskiej. Po co te zmiany nazwy, skoro wydział nie zmienia swoich obowiązków? - O zmianę prosili radni w poprzedniej kadencji - tłumaczy decyzję Krystyna Danielecka-Wojewódzka. - To specyficzny wydział, który jest w strukturze ratusza, a służy pracy radnych. Uznałam, że tak będzie lepiej. Przypomnijmy, już na początku swojej kadencji zmiany nazwy wydziału dokonał Robert Biedroń. Oczywiście nic Po raz kolejny władze miasta zmieniają strukturę urzędu. Teraz wraca Biuro Obsługi Rady Miejskiej nie zmianiając w pracy samego wydziału. W maju 2015 przewodnicząca rady miejskiej Beata Chrzanowska po spotkaniach z klubami radnych oficjalnie ogłosiła, że prezydent deprecjonuje pracę rady za to od 27 maja nie był wprowadzony do programu obrad Rady Miejskiej w Słupsku punkt „Informacja Prezydenta Miasta o działalności między sesjami". Według niej ta zmiana ma być „wyrazem de-zaprobaty dla Pana obecnej postawy, jakże odmiennej od jeszcze niedawnej^deklaracji współpracy z Radą oraz wcześniejszych wspólnych ustaleń o poprawnych, wzajemnych relacjach , w tym przedstawiania radnym istotnych informacji". Jako próbę deprecjonowania Rady Miejskiej odbierała także zmianę nazwy wydziału obsługującego radnych. „Czy efektem zmiany nazwy miało być podkreślenie, że Prezydent ma „biuro", a Rada „obsługę"? - pytała w swoim piśmie przewodnicząca Chrzanowska. Jednak dopiero teraz wraca współpraca na linii prezydent rada w ratuszu na dawne tory. Zresztą w minionej kadencji władze zmieniały nazwy kilku wydziałów, by potempo jakimś czasie wrócić do starych. Powodowało to tylko koszty. ©® REKLAMA^^ Głos 006786737 NEKROLOGI „Umarłych wieczność dotąd Dokąd pamięcią im się płaci Chwiejna waluta. Nie ma dnia By ktoś wieczności swej nie strać#" Zamieść nekrolog, kondolencje lub wspomnienia 0 najbliższych, którzy odeszli, w Głosie Pomorza 1 bezterminowo na stronie www.nekrologi.net 008889393 Wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Męża Lilianie Stebelskiej oraz Rodzinie składają pracownicy I Liceum Ogólnokształcącego _im. Bolesława Krzywoustego w Słupsku_ 008892982 Pogrążeni w rozpaczy zawiadamiamy, że odszedł od nas nasz ukochany Mąż, Tato i kochany Dziadek śtp Wiesław Edward Kaniewski Ceremonia pogrzebowa odbędzie się 9 lutego 2018 r. na Starym Cmentarzu o godz. 13.30. Msza żałobna odprawiona zostanie w dniu pogrzebu o godz. 7.30 w kościele pw. św. Józefa. Rodzina Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Wspomnienie 05 Nie żvje były premier mecenas Jan Olszewski. Miał 89 lat Mariusz Grabowski iŚ Kilka dni temu Jan Olszewski trafił ck> warszawskiego szpitala przy ul. Szaserów. Wcześniej zemdlałwdomuiniebytoznim żadnego kontaktu. Ostatnio przechodził rehabilitację po udarze mózgu, który przeszedł w20f1r. Jego życiorys wpisał się na stałe w powikłane i tragiczne współczesne dzieje Polski - mówią zgodnie politycy obozu rządzącego i opozycji. Niewygodny dla PRL-u Urodził się 20 sierpnia 1930 r. w Warszawie, w rodzinie kolejarskiej związanej ideowo z PPS. W1943r., jako nastolatek, wstąpił do Szarych Szeregów, później był łącznikiem w powstaniu warszawskim. W roku 1953 ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, zaś po studiach, w latach 1953-1954 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości. Następnie, w latach 1954-1956 w Polskiej Akademii Nauk, w Zakładzie Nauk Prawnych. Choć skłaniał się ku socjalizmowi, nigdy nie zaakceptował narzuconego Polsce siłą systemu komunistycznego. Stąd jako opozycjonista szukał sposobów na kontestację PRL-u. W latach 1956-1957 należał do zespołu tygodnika „Po Prostu", gdzie wraz z Walerym Namiotkiewiczem i Jerzym Ambroziewiczem opublikował m.in. legendarny tekst „Na spotkanie ludziom z AK", w którym wzywał ówczesne władze do rehabilitacji żołnierzy AK. Gdy nowo wybrany I sekretarz KC PZPR Władysław Gomułka zamknął „Po Prostu" jako pismo rewizjonistyczne, Olszewski zostałwl957r. objęty zakazem pracy w dziennikarstwie. Na przełomie lat 50. i 60. należał do słynnego Klubu Krzywego Koła, gdzie zbierali się rozczarowani socjalizmem intelektualiści. Także praktykował, m.in. wiatach 60. bronił wpro-cesach politycznych niewygodnych dla komunistów -Jacka Kuronia, Karola Modzelewskiego, Janusza Szpotańskiego i Wojciecha Ziembińskiego. W1970 r. był z kolei obrońcą w procesie niepodległościowej organizacji „Ruch". „Jan Olszewski. Premier pierwszego polskiego rządu pochodzącego z wolnych wyborów po IIWŚ nie żyje (...). Panie Premierze, odpoczywaj w pokoju" - napisał na Twitterze prezes TYP Jacek Kurski 0 niepodległą Polskę W1975 r. Jan Olszewski podpisał tzw. List 59, będący protestem przeciw poprawkom w konstytucji PRL, dającym pełnię władzy PZPR. Rok później, w styczniu 1976 r. napisał wraz z Wojciechem Ziembiń-skim tzw. List 14 przeciwko wprowadzeniu do konstytucji zapisu nienaruszalności sojuszu zZSRR. Bronił także represjonowanych robotników z Radomia 1 Ursusa. A nawet podpisał oświadczenie 14 intelektualistów z czerwca 1976 r. solidaryzujące się z protestami robotniczymi. Działał także jako polityk - założył Polskie Porozumienie Niepodległościowe, jedyne, które twardo stawiało postulat wyzwolenia Polski spod wpływów ZSRR PPN w okresie swojej działalności wiatach 1976-1980 ogłosiło ponad pięćdziesiąt publikacji programowych, w tym wielokrotnie wznawiany, popularny później wśródkonspiracjilat 80. poradnik „Obywatel a Służba Bezpieczeństwa". W1976 r. Olszewski brał również udział w tworzeniu Komitetu Obrony Robotników, czynnie współtworzył „Apel do społeczeństwa i władz PRL". Jako że nie został wpisany na listę członków, mógł dzięki temu w dalszym ciągu udzielać pomocy prawnej robotnikom sądzonym po wydarzeniach czerwcowych. Z ramienia KOR-u uczestniczył m.in. w ustalaniu okoliczności krakowskiego zabójstwa Stanisława Pyjasa, podpisał Deklarację Ruchu Demokratycznego (dokument programowy KOR). Okres Solidarności Powstanie NSZZ „Solidarność", jak większość rodaków, powitał z entuzjazmem. W latach 1980-1981 r. był doradcą Komisji Krajowej „Solidarności" i Zarządu Regionu Mazowsze. Współtwo- rzył też pierwszy statut związku. To także on, wraz z mecenasem Wiesławem Chrzanowskim prowadził postępowanie rejestracyjne Solidarności przed sądem w Warszawie. Później, w czasie strajków sierpniowych, z tymże Chrzanowskim przygotował statut organizacji Wolnych Związków Zawodowych, który przedstawił komitetowi strajkowemu w Stoczni Gdańskiej. W czasie stanu wojennego bronił wielu działaczy Solidarności, w tym Lecha Wałęsę i Zbigniewa Romaszewskiego, byłdoradcąwSekretariacieEpi-skopatu Polski, występował jako oskarżyciel posiłkowy oraz jako reprezentant rodziny ks. Jerzego Popiełuszki w procesie oskarżonych o jego zabójstwo. W głośnej mowie oskarżycielskiej przedstawił morderstwo jako polityczną prowokację ówcześnie rządzących. W1988 r. Olszewski współtworzył tzw. Komitet Obywatelski przy PrzewodniczącymNSZZ ,Solidarność", a wl989r. pracował nad wyjaśnieniem okoliczności zabójstw dokonanych na księżach przez SB. W tajemniczych okolicznościach zginęli wtedy ks. Stefan Niedzielak, Stanisław Suchowolec i Sylwester Zych. To dzięki jego staraniom prokuratura przyznała, że ks. Niedzielak został zamordowany. Bohater „Nocy teczek" Upadek PRL-u i przełom lat 80. i90. otworzył nowy etap w dzia- łalności Jana Olszewskiego. Brał m.in. udział w pracach zespołu ds. reformy prawa i sądów w ramach obrad Okrągłego Stołu. Nie wziął jednak udziału w wyborach do sejmu kontraktowego, odrzucił również propo-zycję uczestnictwa w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. „4 czerwca 1989 roku, który był rzeczywiście dniem ważnym. Kontraktowe wybory uważałem za obelgę, ale nie doceniłem Polaków" - mówił po latach w wywiadzie w RMF FM. W1990r. wspierał Lecha Wałęsę w wyborach prezydenckich jako mąż zaufania. Można powiedzieć, że zwieńczeniem kariery politycznej Olszewskiego była funkcja szefa rządu. W1991 r. urzędujący prezydent Lech Wałęsa powołał go na premiera, a23 grudnia 1991 r. jego rząd otrzymał wotum zaufania od Sejmu -pierwszego po wojnie wybranego w pełni wolnych wybojach. Ujawnienie archiwaliów SB przez ówczesnego szefa MSW Antoniego Macierewicza stało się jednak bezpośrednią przyczyną upadku rządu Olszewskiego w nocy z 4 na 5 czerwca1992r., określanej później przez historyków jako „Noc teczek". Wydarzenia tamtego czasu nawet dziś wyglądają dramatycznie. 4 czerwca rano do Sejmu trafiły koperty z tzw. listą Macierewicza, na której znajdowały się nazwiska polityków figurujących w archiwach MSW jako tajni współpracownicy komunistycznych służb specjalnych. Uchwałą Sejmu z 5 czerwca 1992 r. został pozba-wionyurzędunaskutekuchwa-lenia wotum nieufności. Zawsze przeciw W1992 r. Jan Olszewski założył Ruch dla Rzeczypospolitej, w którym objął ftinkcję przewodniczącego, w1993r. Koalicję dla Rzeczypospolitej, a kilka lat później Ruch Odbudowy Polski, która w 1996 w sondażach uzyskiwała nawet kilkanaście procent poparcia. Ponownie zarejestrował się jako kandydat na urząd prezydenta w wybo-rachw2000r. Wycofał się jednak przed dniem głosowania, udzielając poparcia Marianowi Krzaklewskiemu. 3maja2009r. ówczesny prezydent Lech Kaczyński odznaczył Jana Olszewskiego Orderem Orła Białego. 5 czerwca 2014 r. Radam.st. Warszawy nadała mu tytuł Honorowego Obywatela miasta stołecznego Warszawy.©® JAN OLSZEWSKI JAKO POUTYK UDZIAŁ W ZAKŁADANIU SOLIDARNOŚCI (1980) We wrześniu 1980 r. Jan Olszewski aktywnie włączył się w budowanie struktur związku w Warszawie. Wcześniej wystąpił z nowatorską koncepcją, by wszystkie nowo powstałe związki zjednoczyły się w jedną, silną strukturę ogólnopolską. W czasie „Karnawału Solidarności" pełnił funkcje m.in. doradcy Krajowej Komisji Porozumiewawczej „Solidarności" oraz zarządu Regionu Mazowsze, był także jednym z autorów pierwszego statutu Solidarności. NA CZELE RADY MINISTRÓW (1992) Jako prezes Rady Ministrów Olszewski deklarował m.in. spowolnienie prywatyzacji majątku państwowego, opowiadał się za dekomunizacją w MON (obejmującą wszystkich żołnierzy i pracowników cywilnych Sił Zbrojnych RP i ministerstwa) oraz w MSW, w tym Urzędzie Ochrony Państwa i Policji (obejmującą ponadto pracowników cywilnych podległych MSW niebędących funkcjonariuszami). W maju 1992 r. wyraził swój sprzeciw koncepcji przekazywania baz opuszczanych przez wojska rosyjskie stacjonujące w Polsce w ręce międzynarodowych spółek polsko-rosyjskich. OSTATNIA MOWA PREMIERA (1992) „W sytuacji, kiedy będziemy obciążeni potwornym spadkiem pozostawionym przez tę dziedzinę, ten sektor komunistycznego reżimu, który był jego istotą. A jego istotą był aparat przemocy, był aparat policyjnej przemocy, był aparat policji politycznej. Jak ten aparat pracował, jakie były jego zasady działania -mało kto wie na tej sali tak dobrze jak ja. Latami mogłem na to patrzeć, występując w obronie ludzi przez ten aparat ściganych. Wielu z nich jest tu dziś na tej sali". 06 Rolska/Świat Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Były premier Donald Tusk stanie na czele Ruchu 4 czerwca? Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapres5.pl W 30. rocznicę pierwszych, częściowo wolnych wyborów do parlamentu, może powstać nowy projekt polityczny, którego robocza nazwa to Ruch 4 czerwca. W jego tworzenie zaangażowany jest szef Rady Europejskiej i były premier Donald Tusk - ustalił dziennik „Rzeczpospolita". Ruch ma zjednoczyć całą opozycję przed wyborami do Sejmu i Senatu. Mają się w niego zaangażować samorządowcy, którzy uzyskali bardzo dobre wyniki w ostatnich wyborach samorządowych. W obchodach 4 czerwca weźmie udział szef Rady Europejskiej, były premier Donald Tusk. To może oznaczać jego powrót do polskiej polityki. Tusk spotyka się z politykami opozycji - ostatnio z prezydentem Warszawy Rafałem Trzaskowskim, kandydatką na prezydenta Gdańska Aleksandrą Dulkiewicz i prezydentem Białegostoku Tadeuszem Truskolaskim. Opozycja obchody 4 czerwca organizuje w Gdańsku w Europejskim Centrum Solidarności. Od kilku dni trwa internetowa zbiórka pieniędzy, ponieważ Ministerstwo Kultury ograniczyło o trzy miliony złotych dotację na działalność Centrum. Wciąż nie wiadomo, jak rocznicę planuje upamiętnić rząd. Jak czytamy w „Rzeczpospolitej", „otoczenie Tuska z coraz większym niepokojem przygląda się obecnej sytuacji opozycji". Mają oni negatywnie oceniać nową inicjatywę Grzegorza Schetyny przed wyborami do Parlamentu Europejskiego - Koalicję Europejską. Ma ona zjednoczyć opozycję, ale dotychczas żadna z partii do niej nie dołączyła, a samą deklarację podpisali jedynie byli premierzy i ministrowie związani z SLD i PO. Z sondażu przeprowadzonego przez Instytutu Badań Spraw Publicznych dla radiozet.pl wynika, że jeśli opozycja chce pokonać Prawo i Sprawiedliwość w majowych eurowyborach, to powinna się zjednoczyć. Na Koalicję Obywatelską (PO, Nowoczesna, SLD i PSL) chce głosować ponad 42 proc. ankietowanych. Na partię Jarosława Kaczyńskiego głos oddałoby prawie 38 proc. badanych. Na trzecim miejscu znalazła się nowa partia Roberta Biedronia - Wiosna, którą popiera ponad 8 proc. pytanych. Kukiz'15 może liczyć na 3,65 proc. głosów. W sondażu uwzględniono również hipotetyczną partię skupioną wokół o. Tadeusza Rydzyka -mogłaby liczyć na zaledwie 0,21 proc. głosów. ©® Kraje Unii Europejskiej przeciwko Nord Stream 2 Kacper Rogacin Twitter:@krogacin Podczas piątkowego spotkania ambasadorzy krajów UE podjęli decyzję o procedo-waniu nowelizacji dyrektywy gazowej. która może utrudnić realizację gazociągu Nord Stream 2. a także obniżyć jego rentowność. Piątek był kluczowym dniem trwającego w Brukseli spotkania ambasadorów państw Unii Europejskiej w sprawie gazociągu Nord Stream 2. Mimo pozostających dalej znaków zapytania wiele wskazuje na to, że przeciwnicy budowy gazociągu odnieśli pierwszy sukces. „Ambasadorzy krajów Unii Europejskiej dali zielone światło dla nowelizacji tzw. dyrektywy gazowej, która może utrudnić realizację Nord Stream 2. Teraz będzie to pro-cedowane przez Parlament Europejski, ale PE nie powinien robić problemów. Wygląda na to, że Francja i Rumunia nie uległy lobbingowi Niemiec" - napisała w piątek na Twit-terze korespondentka TVP Info z Brukseli Dominika Ćosić. Jesienią 2017 roku Komisja Europejska wystosowała propozycję, by podmorskie części Eksperci oceniają, że procedowanie nowelizacji dyrektywy gazowej może opóźnić realizację Nord Stream 2 do 2020 r. NIEMCY I ROSJA KONTRA INTERES POLSKI Budowa gazociągu Nord Stream 2 poważnie zagraża interesom Polski, która w praktyce - po ukończeniu budowy i oddaniu gazociągu do użytku - będzie omijana przez Nord Stream 2. Najwięcej korzyści projekt przyniesie Rosji, która będzie eksportowała gaz do Europy Zachodniej, oraz Niemcom, którzy będą głównym odbiorcą surowca. Po drugiej stronie jest Polska oraz kilkanaście państw regionu, m.in. sąsiedzi Rosji oraz nowi członkowie UE. gazociągów na terytorium Unii Europejskiej podlegały w całości przepisom unijnego trzeciego pakietu energetycznego, który - jak podkreślają eksperci - jest restrykcyjny. Oznaczałoby to, że rentowność gazociągu Nord Stream 2 zostałaby zmniejszona. Rumunia, która obecnie sprawuje prezydencję w Unii Europejskiej, znacznie przyspieszyła prace nad noweliza-cją dyrektywy gazowej (wcześniej prowadziła je m.in. Austria). Pokrywa się ona z projektem Komisji Europejskiej, który zakłada, że gazociąg zostanie objęty unijnymi przepisami dotyczącymi gazu. Te przepisy byłyby korzystne dla krajów, którym budowa Nord Stream 2 jest nie na rękę, w tym Polski. Co zrozumiałe, przeciwni takim regulacjom są Niemcy, którzy jednak w pojedynkę nie mogą zablokować zmian. 7 lutego bieżącego roku rzeczniczka prasowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych Francji stwierdziła, że jej kraj poprze zmianę unijnej dyrektywy gazowej. Oznaczało to, że - aby Niemcy osiągnęły swój cel - potrzebny był im sprzeciw jednego z dwóch pozostałych kluczowych krajów - Włoch lub Hiszpanii. Według informacji TVP Info sprzeciwu nie było, co oznacza, że negocjacje z PE o ostatecznym kształcie przepisów będą mogły zacząć się w następnym tygodniu. Być może na decyzję wielu państw miał wpływ list amerykańskiego ambasadora w Berlinie Richarda Grenella. Na początku tego roku Grenell napisał do spółek niemieckich, które są zaangażowane w Nord Stream 2. W piśmie urzędnik ostrzegał, że USA mogą nałożyć na nie sankcje. Pisał także o możliwych stratach wizerunkowych. W odpowiedzi na list ambasadora szef MSZ Niemiec Heiko Maas stwierdził, że nawet jeśli USA nałożą sankcje na zachodnie spółki działające przy projekcie Nord Stream 2, to „Rosja sama go wdroży, a wtedy już nikt nie będzie mieć wpływu na utrzymanie tranzytu gazu przez Ukrainę". ©® Będą surowsze kary. Prace trwają Rząd rozpoczął prace nad zaostrzeniem kar za najpoważniejsze przestępstwa. Wśród propozycji znajdują się m.in.: rezygnacja z kary 25 lat pozbawienia wolności - kara ma być zaostrzona do 30 lat; wprowadzenie bezwzględnego dożywocia; wprowadzenie rozbudowanego zakazu kontaktowania się z określoną osobą. Projekt noweli kodeksu karnego zakłada m.in. wprowadzenie kary za przyjęcie zlecenia zabójstwa czy wyższe kary za nieumyślne zabójstwa. (AIP) po kontroli 80 escape roomów zamkniętych - Escape roomy będą traktowane jak miejsca podwyższonego ryzyka - zapowiedziała minister przedsiębiorczości Jadwiga Emilewicz podczas piątkowej konferencji, na której zaprezentowano program wdrożenia zmian prawnych w zakresie funkcjonowania escape roomów. Minister Emilewicz stwierdziła też, że w wyniku kontroli zamknięto 80 miejsc oferujących tego typu rozrywkę. - Nadzór budowlany przeprowadził kontrole w 436 z 460 pokoi zagadek. Postępowania wszczęto w 222 takich miejscach, 80 zostało zamkniętych, a na 74 nałożono kary - wyliczała Emilewicz. - Rząd rozpocznie prace nad zmianami w prawie, aby podnieść wymagania dotyczące obiektów budowalnych, które będą eksploatowane jako pokoje zagadek. Zgoda na prowadzenie działalności nie będzie możliwa bez ekspertyzy rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń -do-dała. Podczas konferencji głos zabrał także minister spraw wewnętrznych i administracji Joachim Brudziński. - Działalność gospodarcza nie może zagrażać bezpieczeństwu obywateli - powiedział szef MSWiA. Kontrole przeprowadzane w escape roomach w całej Polsce były pokłosiem wydarzeń z Koszalina, gdzie 4 stycznia 2019 roku w jednym z pokojów zagadek wybuchł pożar. Z powodu zaniedbań, śmierć w jego wyniku poniosło pięć dziewcząt, natomiast jeden mężczyzna doznał ciężkich poparzeń. (AIP) Szef Funduszu Ochrony Środowiska w spółpracował z SB Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapress.pl -N^dy nie podjąłem z SB współpracy, która doprowadzi-łaby do czyjejś krzywdy-za-pewnia prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska iGospodarld Wodnej Kazimierz Kujda. Sprawa wyszła na jaw po publikacji ..Gazety Wybor-czep.Kujda został nagrany podczas rozmów dotyczących budowy wieżowców przy ulicy Srebrnej wWarszawie. Kujda przyznał, że „mógł podpisać jakieś dokumenty". „Przyznaję, że w latach młodości - w okresie studenckim, przy okazji ubiegania się o paszport na wyjazdy do tzw. kra-jów kapitalistycznych wZachod-niej Europie - mogłem podpisać jakieś dokumenty podsunięte mi wtrakcieprowadzonychzemną rozmów i pouczeń" - wyjaśnił. „Mam świadomość,, że był to mój wielki błąd, którego popeł-nić w żadnym razie nie powinienem" - podsumował i zaznaczył: „nigdy nie podjąłem i nie prowadziłem działań polegających na donosach czy ujawnianiu informacji o osobach trzecich". Kazimierz Kujda to zaufany człowiek prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego. W przeszłości już pełnił funkcję szef Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Kierowałteż spółką Srebrna. We wtorek „Gazeta Wyborcza" opublikowała kolejne „taśmy Kaczyńskiego". W podsłuchanych rozmowach bierze udział austriacki biznesmen Gerald Birgfellner, który miał wybudować dwa wieżowace w centrum Warszawy, oraz Kazimierz Kujda. Według „GW" Kujda obiecywał, że pomoże Au- striakowi w negocjacjach ze Srebrną, lecz nic z tego nie wyszło, bo inwestycja została zawieszona. W pewnym momencie Birgfellner składa propozycję, którą Kujda odrzuca. „Ale panie Kujda, wróćmy do naszego wspólnego celu, zbudowania tej wieży dla pana Kaczyńskiego. Jeśli mogę coś panu zaoferować. Jeżeli zdobędziemy, powiedzmy, wuzetkę razem. Chcę powiedzieć, że każdy coś zarabia" -mówił biznesmen, po czym zwrócił się do Kujdy, mówiąc: „To dla pana". Ten odpowiedział: „Nie, nie, absolutnie nie. Dziękuję, nie. Jestem w całkiem dobrej sytuacji, jaknawarunkipolskie, ale pomogę, jak tylko to możliwe. Bo wiem, jaka to ważna idea: mieć tenbudynek". W poniedziałek do kwestii budowy wieżowców ma odnieść się prezes PiS. ©® 21 marca Wydaraenia 07 PROMOCJA mm Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Bilety do nabycia: BO Głosu Pomorza, ul. H. Pobożnego 19 _www.kupbilecik.pl Leon Kasperski - 65 lat w słupskiej palestrze Nominacje do rady kultury Bogumiła Rzeczkowska f bogumila.rzeakowska@gp24.pl 1 JtśUkwBZ (\ Na czwartkowym, trzecim już, spotkaniu prawników w słupskim teatrze Rondo, pojawił się gość specjalny - legenda słupskiej palestry mecenas Leon Kasperski, który w lutym obchodzi 90. urodziny i nadal prowadzi praktykę adwokacką. Słupska Kafejka Prawna, czyli „Rozmowy przy kawie o prawie..." w trzeciej swojej edycji gościła mecenasa Leona Kasperskiego, seniora słupskiej palestry, czynnego zawodowo adwokata. Gościem spotkania pod nazwą „Historia § pisana" był również mecenas Ryszard Bochnia, dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Koszalinie. W tym roku mecenas Leon Kasperski obchodzi jubileusz 90-lecia urodzin i 65-lecia pracy w palestrze. Jest absolwentem Szkoły głównej Służby Zagranicznej w Warszawie i Wydziału Prawa na Uniwersytecie Łódzkim. Po odbyciu aplikacji adwokackiej w latach 1954-57 i zdaniu egzaminu zawodowego został W czasie spotkania w Słupskiej Kafejce Prawnej mecenas Leona Kasperski opowiadał dlaczego został adwokatem, o swojej pracy, wspominał głośne procesy i wiele ciekawych postaci wpisany na listę adwokatów Izby Koszalińskiej w 1958 roku. Praktykę podjął w Zespole Adwokackim Nr 3 w Słupsku, którego był kierownikiem w latach 1967-1993. Mecenas Leon Kasperski był także wieloletnim dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiej w Koszalinie w latach 1986-1992 oraz 1998-2004, jak również członkiem Naczelnej Rady Adwokackiej w latach 1992-1998. W samorządzie adwokackim pełnił funkcje członka komisji dyscyplinarnej, członka rady, wicedziekana, kierownika szkolenia aplikantów i przewodniczącego Zespołu Wizytatorów oraz Koła Obrońców Wojskowych. Brał udział we wszystkich Zjazdach Adwokatury Polskiej, zasiadał w komisjach egzaminacyjnych dla aplikantów adwokackich. Jest długoletnim działaczem Zrzeszenia Prawników Polskich, członkiem Sądu Koleżeńskiego Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Warszawie. Brał udział w procesach politycznych przed sądami powszechnymi i wojskowymi. Bronił również w czasie stanu wojennego. Za swoją działalność został uhonorowany m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi oraz Odznaką Adwokatura Zasłużonym. Jest współautorem opracowań dotyczących historii adwokatury na Pomorzu Środkowym. Na spotkaniu mówił o swoim życiu zawodowym oraz głośnych sprawach, w których bronił. ©® Wojciech Frelichowski wojciech.frelichwoski@gp24.pl Wiceprezydent Słupska Marta Makuch wręczyła nominacje członkom nowej Rady Kultury. W jej składzie znalazło się 15 osób. Rada Kultury jest ciałem doradczym i opiniodawczym prezydenta miasta Słupska w sferze kultury i sztuki. Pierwsza Rada Kultury została powołana w 2015 r. przez Roberta Biedronia. W tym roku w jej skład wchodzą osoby aktywnie działające na rzecz kultury i sztuki w mieście. Są to reprezentantki i reprezentanci instytucji kultury, nauki, urzędów, ciał samorządowych, a także animatorzy kultury oraz przedstawiciele słupskich środowisk twórczych. W skład Rady Kultury weszło 15 osób, działających na rzecz kultury i sztuki w Słupsku Skład Rady Kultury Agata Pietruszewska - Nowy Dorota Ciecholewska - Mu- Teatr im. Witkacego w Słup- zeum Pomorza Środkowego. sku. Małgorzata Różańska - Bałty- Joannna Stoike-Stempkowska cka Galeria Sztuki Współczes- - Państwowy Teatr Lalki Tęcza nej w Słupsku. w Słupsku Bogumiła Olejnik - Polska Filharmonia Sinfonia Baltica w Słupsku. Barbara Jęchorek - Miejska Biblioteka Publiczna w Słupsku. Joanna Swornowska - Słupski Ośrodek Kultury. Jacek Szuba - reprezentant organizacji pozarządowych. Bartosz Giecewicz - animator kultury. Maria Krętkowska - animatorka kultury. Ewelina Winiewicz - Akademia Pomorska w Słupsku. Małgorzata Lenart - działaczka i radna Rady Miejskiej w Słupsku. Hubert Gendig - animator kultury. Natalia Wójcik - reprezentantka Młodzieżowej Rady Miasta w Słupsku. Magdalena Mijewska - Wydział Kultury Urzędu Miejskiego w Słupsku. ® 08 informator-kultura Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 9-10.02.2019 Muzyka, taniec, teatr i zabawa - warto zaplanować weekend Daniel Klusek daniel.kiusek@gp24.pl Na wydarzenia muzyczne, teatralne i klubowe będzie się można wybrać w weekend. Przykre wygłupy Spektakl „Szewc Kopytko i Kaczor Kwak" zobaczą młodzi widzowie w sobotę o godz. 11 w Tęczy. Szewc Kopytko wyrusza wświat, szukającprzygódibez-troskiego życia. Spotyka rozśpiewanego Kaczora Kwaka -lekkoduchaipsotnika. Wędrują razem figlując i żartując przy każdej okazji. Bilety: 18,15 zł. Taneczna noc Przy muzycznych przebojach polskich i światowych gwiazd lat 70., 80. i 90. będzie się można pobawić w sobotę od godz. 21 w klubie Dom Ówka. Wejściówki: 10,8 zł. Punkrockowo w Motorze Zespoły Tester Gier i Etemal zagrają w sobotę o godz. 19 wMo-tor Rock Pubie. Tester Gier wykonuje crossover thrash z domieszką punk rocka oraz hard-core. Eternal gra od października ubiegłego roku. Wejściówki: 20 zł. Karnawałowa noc Zabawę karnawałową organizuje w sobotę klub Duo Cafe. \ Młodzi wokaliści zaśpiewają w sobotę w kawiarni Antrakt Przez oba wieczory będzie się można pobawić przy gorących przebojach gwiazd światowej muzyki od lat 60. aż do współczesnych. Będą rytmy disco, house i klubowe. Początek o godz. 21, wejściówki: 10 zł. Młodzi na scenie Uczniowie studia piosenki MDK w Słupsku zaprezentują się w sobotę o godz. 18 w kawiarni Antrakt. Młodzież wokalnie przygotowuje Agnieszka Siepietowska. Wystąpią: Aliga Senger, Misza Szczęśniak, Marysia Dadel, Martyna Kotowicz, Dorian Mrozik, Konrad Kowalski, Sara Borowska, Roksana Kulpa, Jakub Tomas, Hubert Synak, Hania Kiedowicz, Alicja Toczek, Gabrysia Hołowiej, Kalina Marczuk. Wstęp wolny. Improwizacja z widzami Grupa Nie Oczekuj z Gdańska wystąpi w niedzielę o godz. 18 w Antrakcie ze spektaklem improwizowanym. Będzie to występ, który nie posiada scenariusza oraz nie ma żadnych założeń względem bohaterów czy fabuły. Wszystko powstaje na podstawie sugestii publiczności. Wejściówki: 10 zł. Zimowy wianek Warsztaty florystyczne Wianek zimowo-walentynkowy odbędą się w sobotę o godz. 11 w Lądowisku Kultury w Re-dzikowie. Będzie to spotkanie z florystą Michałem Czapiew-skim z Pracowni CDN. Zapisy: ladowisko@gok.slupsk.pl. Koszt uczestnictwa: 50 zł. Angielski za darmo W sobotę o godz. 19 w Herbaciarni w Spichlerzu Richtera odbędzie się English Cafe. Przyjść mogą zarówno ci, którzy mówią biegle po angielsku, jak i osoby dopiero uczące się. Zajęcia poprowadzą Katarzyna Macegoniuk i Marcin Grębo-wicz. Wstęp wolny. 3dźitańcz Miłośnicy tanga w niedzielę 0 godz. 12 będą się mogli wybrać do usteckiego Domu Kultury na kolejne weekendowe warsztaty tango argentino. Zajęcia poprowadzą Kasia i Irek z Tangoki w Gdyni. Podczas warsztatów panie i panowie poznają podstawowe kroki 1 układy. Obowiązują zapisy parami. Koszt uczestnictwa: 80 zł (para). Koncert dla przyjaciół „Koncert karnawałowy dla Przyjaciół Muzeum" odbędzie się w sobotę w Sali Rycerskiej Muzeum Pomorza Środkowego. Będzie to podziękowanie dla przyj aciół instytucji, którzy ofiarowują swoje rodzimie pamiątki oraz wiele innych niezwykłych obiektów. W koncercie wystąpią Joanna Złotowska (fortepian) i Katarzyna Wołoszyn (śpiew), w repertuarze poetycko muzycznym. Początek o godz. 16, wstęp wolny. ©® mm Pogoda dla Pomorza Krzysztof Ścibor Biuro Caivu^ Sobota 9.02.2019 Nad Pomorze dociera wilgotne powietrze polarno morskie. W Iciągu dnia sporo chmur i od zachodu j pojawi się deszcz. Na termometrach max do 4:8 °C. Wiatr płd.-zach., nad morzem silny. W nocy sporo chmur i opadów deszczu. Jutro nadał pochmurno z opadami deszczu. Temperatura max do 5:6 °C. Wiatr silniejszy nad morzem Od poniedziałku coraz chłodniej. Od wtorku nad Pomorze wraca; łagodna zima. iii / 40 km/h 2-3 sw 1002 hPa I 2 Łe°ba|£ZES Wted>5awowo SUE o mi _ Ustka 0 Wejherowo 2 Q L«bork _2 ....... Darłowo SŁUPSK Sławno Bom Kaifuzy GDAŃSK Pogodą dla Polski ' <# ' \ 2 o OB Świnoujście SZCZECIN 0 2 Kołobrzeg o Białogard OE kma * 52 cm Bytów Kościerzyna *170 cm *42 cm Połczyn-Zdrój Drawsko Pomorskie Starogard n* Gdański A 25 km/h Stargard OK Wałcz & 4^ NP 5° 4° 1° 2 ° 3 ° 3 ° pogodnie zachmurzenie umiarkowane przelotny deszcz ^ przelotne deszcze i burza pochmurno mżawka 3 ] ciągły deszcz * ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem Y marznąca mgła ^ śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz zamieć śnieżna A opad gradu * kierunek i prędkość wiatru i 19° | temp. w dzień m temp. w nocy temp. wody grubość pokrywy śnieżnej 1011 hPa ciśnienie i tendencja smog m 231 Gdańsk Ą Kraków 8 ° Lublin 0 ° Olsztyn 3 ° 5 ° 9 ° 7 * 5 " Poznań J ° 7 ° Toruń 5 ° 6 ° Wrocław 8 9 ° Warszawa 5 8 Karpacz Ą ° 5 ° Ustrzyki Dolne Ą ° 4 ° 3 ° Zakopane 3 *170 cm *42 cm mmmm KINA Słupsk Afita: Battie Angeł, sob., godz.1230, niedz., godz. 18.15, BTSWofWTourLowYDureetfin Seoul-koncert sob., godz. 1230; GreenBook, sob.-niedz.,godz. 17.20,20.10; Miszmasz,czyfi Kogehnogellsob.-niGdz.,godz. 13,15.10,17.50, 20,21.10; Planeta Sffłgfi i sob., godz. 11,12.20, 13.20,14.40,15.40.17,18.1930,20.30.21.50. niedz.,godz. 10,11,12.20,13.20,14.40,15.40,17. 18.1930.2030.21.50; Psi patrol - Kosmopieski, sob.-niedz., godz. 10.30; Underdog, sob., godz. 20.45, niedz., godz. 2055; Asteite i ObeScŁ Tajemnica magicznego wywaru, sob., godz. 20.10, niedz., godz. 10.50; Lego przygoda 2, sob., godz. 10,1130,13.55,15.20.16.20.18.45, niedz., godz. 10.11.30.13.55.15,16.20.18.45; Mia i Biały Lewi sob., godz. 10.45, niedz., godz. 1330; 0psiev którywrócił do domu, sob.,godz. 10.15, 15.55,18.25, niedz., godz. 11.15,555; Ralph Demolka włnternede, niedz., godz. 12.30 Msai, sob., godz. 16, niedz., godz.1330; Green Book, sob., godz. 20.30, niedz., godz. 18; Maria krótowa Szkotów sok,godz. 18, niedz.,godz. 15.30 Ustka Oeifin Lego przygoda2, sob.-niedz., godz.1430; RałphDemotawInteniecksob.n jedz., godz. 1630; Planeta Singg 3, sob.-niedz., godz. 1830, 20.30 Lębork ta Lego przygoda 2, sob.-niedz.,godz. 14.15,16; PlanetaSingR3,sob.-niedz., godz. 18,20; Ralph Demolka wlntemede, niedz., godz. 12 KOMUNIKACJA Stupsk: PKP 118 000:2219436,• PKS59 842 42 56: dyżurny mchu59 8437110; MZK59848 93 06: Lębork: PKS59 8621972; MZK59 8621451; Bytów: PKS 59822 22 38; Głuchów: PKS59 834 2213; Miastko: PKS 59 8572149. DYŻURY APTEK Słupsk sob.-niedz. - Dom Leków, ul. Tuwima 4, tel. 59 8424957 Ustka sob. - Apteka z Pasją, ul. Polna 2, tel.732 806 600, niedz. - Centrum Leków, ul. Grunwaldzka 26, tel. 59 81442 80 Bytów sob.-niedz. - Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty 3. tel. 59 822 6645 Miastko sob.-niedz. - Pod Mnichem, ul. Wybickiego 30, tel. 59 822 3126 Człuchów sob.-DrMax,ul.lMaja la. tel. 597260919; niedz. - Miraculim, ul. Grunwaldzka 18, tel. 59 8622477 Lębork sob. - Miraculum, ul. Grunwaldzka 18. tel. 59 8622477; niedz. - Dr Max. ul. 1 Maja la. tel. 59 7260919 USŁUGI MEDYCZNE Słupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczyków 1, tel. 59 846 01 00; Ustka: P0Z, ul. Kopernika 18, tel. 598146011; Pogotowie Ratunkowe - 598147009; Lębork: _ Szpitalny Oddział Ratunkowy59 863 30 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13.59 86352 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13,tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 85709 00; Człuchów: 598345309. ■mmmmm®. WAŻNE NIEBIESKA UNIA Ogólnpolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy wRodzinie, tel. 59848 0111,801120 002; Słupsk: Policja 997; ul. Reymonta, tel.59848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Miejska 986; 59843 3217; Straż Gminna 59 84859 97; Urząd Celny - 58774 08 30; Straż Pożarna 998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze 992; Pogotowie Ciepłownicze 993; Pogotowie Wodno-Kanalizacyjne994; Straż Miejska alarm986: Ustka 598146761,6976% 498; Bytów 598222569; KULTURA Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel. 59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła II3, tel. 59 842 3839; TeatrTęcza, ul. Waryńskiego 2, tel. 59 842 39 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a. tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel. 59845 6441; Emcek. al. 3 Maja 22. tel. 59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3, tel. 598405838. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 598146968; Poradnia Zdrowia USŁUGI POGRZEBOWE__ Kalla, ul. Armii Krajowej 15,tel.598428196,601 928600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon502525 005 lub 59 8411315, ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades, ul. Kopernika 15, całodobowo: tel.59 842 98 91,601663796. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1, (całodobowo),tel.59 842 8495,604434441. Winda i baldachim przy grobie. PORADNICTWO Biuro Porad Obywatelskich - ul. Niedziałkowskiego 6. czynne: poniedziałek.-czwartek wgodz. 10-14; Bliżej Prawa - bezpłatne porady prawne i obywatelskie, ul. Jana Pawła II (7 piętro, pok. 718.719) czynne: poniedz.-środa godz. 8-16, czwartekgodz. 10-18, Telefon zaufania Tama - 59 8414046, czynny: poniedziałek - piątek wgodz. 16-20; Alkoholowy telefon zaufania Krokus - czynny17-22,59 84146 05. TAX 607271717 ^227^ NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Zbliżenia 09 Skazani za dwa zabójstwa proszą prezydenta o łaskę Helena Wysocka hwysocka@wspotezesna.pl Prawo Napadali razem. Jeden z zimną krwią strzelał do bezbronnych. nie mających gdzie uciec ludzi. Drugi nieprzytomnego, leżącego na ziemi mężczyznę dobijał metalowym kluczem. Obaj siedzą za kratami od niemal dwudziestu lat i mieli tam pozostać do końca życia. Ale chcą wyjść na wolność. Bandyci, którzy zabili pracowników stacji paliwowych w Kalinowie (gm. Ełk) oraz Gatnem (gm. Nowinka) właśnie proszą prezydenta Andrzeja Dudę o ułaskawienie, bo - jak tłumaczą - chcą normalnie żyć. Wniosek skazanych muszą zaopiniować wszystkie sądy, które w ich sprawie podejmowały jakąkolwiek decyzję. Na początku lutego miał to zrobić Sąd Okręgowy w Suwałkach, gdzie zapadł pierwszy wyrok. Zabili?To niemożliwe! Skazany Jacek M. pochodzi z Augustowa. Jest kawalerem, miał fach w ręku. Ukończył zawodówkę, ale nigdzie nie pracował. W mieście podobno nie mógł znaleźć dobrze płatnego zajęcia. Żył więc na garnuszku matki. Sąsiedzi mówili, że był grzeczny, miły i nikomu nie wchodził w drogę. - Traktowaliśmy go jak członka rodziny, jak syna - opowiadał w śledztwie starszy, mieszkający w sąsiedztwie pan. - Nigdy nie widziałem go pijanego. On nie mógł zrobić niezłego. Gdy zabił pracownika stacji miał 23 lata. Natomiast jego wspólnik, Sebastian N. był o dwa lata młodszy i pochodził z Olecka. Niski, szczupły, ciemne włosy i niewinna twarz. Miał dziewczynę oraz małe dziecko. Też cieszył się dobrą opinią wśród znajomych. - Sebastian to dusza człowiek - chwaliła w sądzie niedoszła teściowa. - Nie był po-rywczy, nie słyszałam aby kiedykolwiek się awanturował. Gdy trafił za kraty odbywał służbę wojskową, a właściwie był na ucieczce, bo z jednostki wyszedł samowolnie. Ale to było jedyne „wykroczenie", jakie wtedy miał na swoim koncie. Zresztą, kolega też. Obaj nie byli karani. Pierwszego napadu dokonali w sylwestrową noc 1998 r. W śledztwie opowiadali, że tego wieczoru spotkali się u dziewczyny Sebastiana N. Trochę wypili, a później pojechali na stację w Kalinowie. Zatankowali samochód, ale nie mieli pieniędzy, aby zapłacić za paliwo. Pracownika stacji pod pretekstem, że zepsuł się dystrybutor wypro- sili więc na zewnątrz budynku, a tam Jacek M. zaatakował go metalowym kluczem. Bił nawet wtedy, gdy mężczyzna upadł na ziemię. Prokurator później mówił, że „dobijał" nieprzytomnego. Choć ofiara miała przy sobie saszetke z pieniędzmi i to wcale niemałymi, napastnicy zostawili ją. Byli w nerwach, albo się śpieszyli. Zabrali ze sta-ęji tylko karton papierosów, butelkę wódki i uciekli. Ale nie schowali się w czterech ścianach swoich domów, lecz wrócili do dziewczyny Sebastiana N., aby bawić się i wspólnie witać nowy rok. Dwa tygodnie później, a dokładnie 19 stycznia 1999 roku, w środku nocy bandyci przyjechali na stację we wsi Gatne. Byli przygotowani, posiadali broń. Pojawiły się nawet przypuszczenia, że napad precyzyjnie zaplanowali. Zatankowali samochód, a później weszli do budynlai i do siedzących tam mężczyzn otworzyli ogień. Jeden z nich zginął na miejscu, drugi - został ciężko ranny. Lekarze walczyli o jego życie wiele miesięcy. W Gatnem napastnicy spe-cj alnie się nie obłowili, bo w kasie nie było za wiele pieniędzy. Zabrali więc około tysiąca złotych,a odjeżdżając podpalili stację, aby zatrzeć ślady. Eksperci mówili, że gdyby ogień się rozprzestrzenił i doszło do wybuchu, mogło zginąć wielu niewinnych ludzi. Na szczęście tak się nie stało, bo zareagował kierowca, który zatrzymał się na pobliskim parkingu. Mężczyzna stłumił ogień i wezwał pomoc. Trzy miesiące później sprawcy wpadli w ręce policji, ana wniosek Prokuratury Okręgowej w Suwałkach trafili za kraty. Serce ojca nie wytrzymało Pan Wiesław, ten zamordowany w Kalinowie, miał 33 lata. Wiódł ustatkowane życie, planował ślub. Budował też dom, bo chciał zapewnić sobie i żonie jak najlepszy życiowy start. - To był bardzo pracowity i uczciwy człowiek - mówili sąsiedzi. Stacja benzynowa, na której pracował, należała do jego ojca. Choćby z tego względu w sylwestrową noc wcale nie musiał brać dyżuru, ale chciał zarobić jak najwięcej pieniędzy. Tłumaczył, że na ślub, podróż poślubną i dom. Przybitym bólem rodzicom pana Wiesława bardzo zależało na tym, aby sprawcy zostali zatrzymani i sprawiedliwie ukarani. Choćby dlatego, aby przestrzec tych, którzy planują podobne zbrodnie przez konsekwencjami. Ojciec zamordowanego sugerował nawet, że wta-kich sprawach powinna iść głowa za głowę. Ale nie poszła, a on orzeczenia suwalskiego sądu nie doczekał. Zmarł nagle, dwa tygodnie przed publikacją wyroku. Wdowa mówiła, że był trzecią ofiarą bandytów. - Wszystko potwornie przeżywał - tłumaczyła zrozpaczona kobieta. - Nie wytrzymało mu serce. Pan Szymon, ten zastrzelony w Gatnem, dopiero zaczynał dorosłe życie. Miał 21 lat i głowę pełną marzeń. Pochodził z bardzo uczciwej, ale niezbyt zamożnej rodziny. Dwa lata przed zabójstwem, w wypadku, pod kołami samochodu, zginął jego ojciec. Matka natomiast była nauczycielką, a jej skromna pensja nie wystarczała na utrzymanie dwóch synów. Starszemu finansowała studia, ale na opłacenie nauki Szymona już nie starczało. Mężczyzna postanowił więc sam zdobyć pieniądze na zaoczne studia i zatrudnił się na stacji benzynowej. - Był inteligentny, ambitny i chciał w życiu coś osiągnąć -tłumaczyła jego matka. Praca na stacji nie bardzo mu pasowała. Być może dlatego, że w szczerym polu, a może była za mało płatna. Trudno powiedzieć, ale wiadomo, że pan Szymon zabiegał o inną posadę w Suwałkach i pewnie by ją otrzymał. Tak przynajmniej wynikało z listu, który przyszedł kilka tygodni po zabójstwie. Tak mordowało się w obozach! W śledztwie Sebastian N. próbował przekonywać, że to kolega namówił go do pierwszej zbrodni. Podobno miał grozić, że zabije jego dziewczynę. Ale ostatecznie obaj oskarżeni przyznali się do winy, a w ostatnim słowie nawet wyrazili skruchę i prosili o sprawiedliwy wyrok. W końcu października2000 roku Sąd Okręgowy w Suwałkach wymierzył im kary dożywotnego więzienia. O taki wyrok wnosił śledczy. - Działali z zimną krwią - argumentował Józef Murawko z Prokuratury Okręgowej w Suwałkach. - Strzelali do bezbronnych, nie mających gdzie uciekać ludzi. Tak mordowało się w obozach koncentracyjnych. Dodał, że społeczeństwo oczekuje, aby powstrzymać ogarniającą cały kraj falę przemocy. Oskarżeni, a raczej ich adwokaci, złożyli apelacje. W skardze skierowanej do Sądu Apelacyjnego w Białymstoku podnosili, że orzeczenie zostało wydane z rażącym narusze-£ niem prawa. Ale nic to nie dało. 5 Podobnie jak próba kasacji. Sąd 2 Najwyższy w2001 roku odmówił przyjęcia wniosku o wznowienie postępowania. W marcu 2018 roku Jacek M. i Sebastian N. poprosili Prezydenta RP Andrzeja Dudę o ułaskawienie. Wniosek muszą zaopiniować wszystkie sądy, które orzekały w ich sprawie. 5 lutego decyzję podejęła suwalska Temida. Kiedy kolejne, nie wiadomo, ale jest szansa, że do końca tego roku dokumenty trafią na biurko Prokuratora Generalnego, który zasugeruje prezydentowi stanowisko. Doświadczenie uczy, że nie jest ono wiążące. Łaska dla pijaka czy oszusta Prezydent to ostatnia deska ratunku, która umożliwia wyjście zza krat. W minionym roku wpłynęły do niego 43 wnioski 0 ułaskawienie, z czego dziesięć zostało rozpatrzonych pozytywnie. Prezydent zastosował prawo łaski wobec pijaka, który siedział za kierownicą auta (karę więzienia zamienił na grzywnę), skazanego za kradzież prądu i fałszowanie banknotów. Złagodził też karę mężczyźnie, który po pijanemu prowadził rower. Sąd wtrącił go do więzienia, bo działał w warunkach recydywy. Prezydent łaskawym okiem patrzył na tych, którzy wyrażali czynny żal, skruchę, mieli trudną sytuację rodzinną, albo od czasu popełnienia przestępstwa minęło już dużo czasu. Czy Sebastian N. oraz Jacek M. spełniają któryś z tych warunków, trudno ocenić. We wniosku napisali, że siedzą już wiele lat. Chcą więc wyjśćna wolność 1 normalnie żyć. ©® 10 Ogłoszenia drobne Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Jak za. eścić ogłoszer ! drobne? Telefonicznie: 943473516 Oddziat Kosz n. ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516.347 3511,347 3512, fax 94 347 3513 Przez inteme ogloszenia.gratka.pl Oddział Srup: ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 W Biurze Ogłoszeń Oddział Szczec ul. Nowy Rynek 3.71-875 Szczecin, tel. 9148133 61.48133 67. fax 91433 48 60 ! Drobne Nieruchomości MIESZKANIA-KUPIĘ KUPIĘ 1-2 pokojowe w K-linie, gotówka, bez pośredników 506-349-021. MIESZKANIA 00 WYNAJĘCIA 2-POKOJOWE oraz pokój do wynajęcia 608-53-48-53 K-lin 42M2, po remoncie, nie umeblowane, IV p.Słupsk, 691-635-530 KAWALERKA, umebl. 888-915-112. MIESZKANIA - ZAMIENIĘ KAWALERKĘ po remoncie, parter na większe 668 369 365 DOMY - SPRZEDAM ROWY blisko plaży nad morzem - 2 domy mieszkalno - wczasowe, pawilon gastr. (dochodowe), 59/8141985. LOKALE UŻYTKOWE - SPRZEDAM DO sprzedaży lub wynajęcia magazyny o pow. 250 m2 - 3000 m2 parter i działka o pow. 128 m2 z wiatą i rampą - Koszalin ul. Mieszka I; 500 205 531 LOKALE UŻYTKOWE - DO WYNAJĘCIA DO wynajęcia lub sprzedaży magazyny o pow. 250 m2 - 3000 m2 parter i działka o pow. 128 m2 z wiatą i rampą - Koszalin ul. Mieszka I; 500 205 531 DZIAŁKI, GRUNTY SPRZEDAM 1044 m2 Jamno Promowa obok nowych domów prąd woda gaz 87.000zł ROSNOWO budowlana 1700m2,120m od jeziora, uzbrojona 691-979-474. Handlowe MATERIAŁY BUDOWLANE CEGŁA klinkierowa tanio! 604236391 MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO Słupsk, 694-295-410. ZŁOM kupię, potnę, przyjadę i odbiorę, teL 607703135. Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM TOYOTA Avensis, 2005/6 D4-D, uszkodzona, tel. 691-979-474. OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup-każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 Absolutny skup aut, 728773160. AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTO-KUREK kupi każde auto: | osobowe, dostawcze, ciężarowe, laweta gratis, 690-209-209 AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całycłj i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. AUTOKASACJA Świeszyno. 608421479 USŁUGI NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975 INNE KUPIĘ stary samochód lub motocykl, min. 40-letni. Może być niekompletny lub uszkodzony, 609-499-555. Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI KREDYT 50000 zt rata 549 zł 730809809 KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. SZYBKIE pożyczki. 501982756. UPADŁOŚĆ konsumencka 943473286. Praca ZATRUDNIĘ CENTRUM Kultury 105 w Koszalinie poszukuje pracownika na stanowisko konserwatora. Tel. 94 3475701, mail: sekretariat@ckl05.koszalin.pl FIRMA GEA Tuchenhagen Polska w Koszalinie zatrudni na stanowisko Główny/a Księgowy/a. Oferujemy: umowę o pracę, atrakcyjne wynagrodzenie/bonus roczny, pakiet benefitów. Wymagania: doświadczenie na podobnym stanowisku, wyższe wykształcenie. Tel.669590656, adres e-mail: agnieszka.becla@gea.com. MECHANIK instalacji i urządzeń energetycznych-spawacz, Koszalin, informacje na stronie www.meckoszalin.pl REKLAMA_008886170 SYNDYK MASY UPADŁOŚCI Lilii Krzysztoń ze Złocieńca ogłasza przetarg na sprzedaż: Udziału w wysokości 1/2 w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. Piłsudskiego 15/13 w Złocieńcu, dla którego Sąd Rejonowy w Drawsku Pomorskim prowadzi KW nr K01 D/00020037/1. Z lokalem związany jest udział wynoszący 8/200 części w prawie własności działki gruntu nr 95/20 oraz częściach wspólnych budynku. Cena wywoławcza wynosi 69.672.00 zł. Termin składania ofert oraz wpłaty wadium upływa 15.03.2019 r. Przetarg odbędzie się w dniu 18.03.2019 r. o godz. 10.00 w Sądzie Rejonowym w Koszalinie VII Wydział Gospodarczy przy ul. Andersa 34, sala nr 17. Regulamin przetargu dostępny u Syndyka. Szczegółowych informacji udziela Syndyk, tel. 608 354 202 lub e-mailowo: zsza864@poczta.onet.pl Zastrzega się prawo unieważnienia przetargu bez podania przyczyn. NIEMCY murarze, cieśle, spawacze, elektrycy i malarze 730 011300 OPIEKUNKI do Niemiec tel. 730497770 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! PANA do pracy na fermie drobiu, zapewnione mieszkanie, 789255662 PIEKARNIA "Bajgiel" zatrudni piekarzy, pomoce piekarza i cukierników Tel. 94/316-23-32 lub 94/316-22-64. Będzino. PRACOWNIK administracyjny,technik RTG, pielęgniarka w przychodni medycznej medicpraca@interia.pl SPECJALISTA ds księgowości, Koszalin, informacje na stronie www. meckoszalin.pl TECHNIK drogowy lub budowlany z doświadczeniem, z aktualnymi uprawnieniami tel: 94 312 7775, 602754156. ZATRUDNIĘ ślusarza- Koszalin, telefon: 882128168. Zdrowie GINEKOLOGIA 515417467 Ginekolog -farmakologia STOMATOLOGIA STOMATOLOGIA specjalistyczna: dzieci i dorośli, anestezjolog, protetyka. K-lin, Małopolska 1"B", tel. 94/343-84-68. Również w soboty. INNE SPECJALIZACJE ALKOHOLIZM - esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 BUDOWLAMO-REMOMTOWE BALUSTRADY bramy 602 825699. DACHY- dekarstwo 94/3412184. MALOWANIE remonty 500354255 GK PŁYTKI układanie- prof. 508011742. STANY surowe 94/3412184. SUCHE zabudowy 94/3412184. USŁUGI glazur., łazienki 696498391 USŁUGI glazur., łazienki 696498391 INSTALACYJNE C.O. hydraul. wod. kan. 515-708-887 GAZOWE -urządzenia, naprawa /wymiana 606-579-846 GK HYDRAULICZNE, tel. 607-703-135. HYDRAULIKA 24h, inne, 798-618-871. PORZĄDKOWE SPRZĄTANIE strychów, garaży piwnic, wywóz starych mebli oraz gruzu w big bagach, 607-703-135. ROZRYWKA A jak chcesz wypożyczyć strój zapraszamy do nowej wypożyczalni w Galerii Słupsk, poziom -1. Cena 25/30 zł, 574-264-857. Koszalin, Zwycięstwa 15 Matrymonialne PAN 351. szuka drugiej połowy, 728-339-991. Różne DETEKTYW-KOSZALIN.PL 602601166 Rolnicze MASZYNY ROLNICZE CIĄGNIK 360 i sadzarka, 603849278. KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 602 811423. PŁODY ROLNE KUPIĘ gryką,peluszkę,łubin,wykę, tel.604250237 ZWIERZĘTA HODOWLANE SKUP bydła. Odbiór własnym transportem. Bardzo szybka płatność. Tel: 607-827-348 Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK ATRAKCYJNA dojrzała, 661177611. DOJRZAŁA 40-stka Słupsk, 500362030 KOSZALIN, 531-600-712. SŁODKA Asia Koszalin 516603622 REKLAMĄ CENTRUM OKULISTYKI I CHIRURGII OKA PODIMED SP. Z 0.0. DIAGNOSTYKA I LECZENIE NA POZIOMIE KLINICZNYM I Porady lekarskie, konsultacje profesorskie, pełna diagnostyka, zabiegi laserowe, fakoemulsyfikacja zaćmy niepowikłanej i powikłanej, nietypowe przypadki zaćmy, operacja przeciwjaskrowa, operacja przeciwjaskrowa i fakoemulsyfikacja jednocześnie, witrektomia, operacja skrzydlika, wstrzyknięcie Lucentisu do komory szklistej, zabiegi na powiekach, gradówka, kępka żółta, brodawka, guzek, inne operacje oczu. Zespół lekarzy specjalistów: prof. dr med. Jakub Kałużny, dr n.med. Justyna Zborowska- Skrobanek, lek. Urszula Rorot 78-400 SZCZECINEK UL. KOŚCIUSZKI 38 388 TEL. 943661945,943661946,943661947 REKLAMĄ Koszalińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego „Przemysłówka" Sp. z o.o. w restrukturyzacji z/s w Koszalinie przyjmuje oferty NABYCIA lub DZIERŻAWY nieruchomości: 1 KOI K/00025491/3 ul. BoWiD 14, dz. 13, obr. 7 16.800 1.209.264 zł 1.209.264 zł 2 K01 K/00025491/3 ul. BoWi014, dz. 15, obr. 7 5.634 10.878.275 zł 10.878.275 zł 3 K01 K/00025491/3 ul. BoWiD 14, dz. 18, obr. 7 4.234 3.402.683 zł 3.402.683 zł 4 K01 K/00025491/3 ul. BoWiD 14, dz. 19/1, obr. 7 14.373 8.701.005 zł 4.900.000 zł 5 KOI K/00047393/6 ul. Zwycięstwa 115, dz. 267, obr. 20 970 4.735.000 zł 3.525.900 zł Regulamin sprzedaży, oszacowanie oraz informacje o nieruchomościach dostępne są w biurze spółki (ul. Zwycięstwa 115, Koszalin) oraz na www.tybp-przentysIowka.pl i www.restrukturyzaqe.info.pl Oferty należy składać na adres biura spółki lub przesyłać na adres e-mail: przemyslowka@kpbp-przemyslowka.pl lub doradca@restrakturyaqe.info.pl Pierwsze rozpatrzenie ofert nastąpi dnia 19 lutego 2019 r. po godz. 12:00. Nieruchomości można oglądać po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z zarządcą. Zarządca zastrzega sobie prawo odstąpienia od sprzedaży bez podania przyayn. Regulamin sprzedaży, oszacowanie oraz informacje o nieruchomościach dostępne są w biurze spółki (ul. Zwycięstwa 115, Koszalin) oraz na www.tybp-przentysIowka.pl i www.restrukturyzaqe.info.pl Oferty należy składać na adres biura spółki lub przesyłać na adres e-mail: przemyslowka@kpbp-przemyslowka.pl lub doradca@restrakturyaqe.info.pl Pierwsze rozpatrzenie ofert nastąpi dnia 19 lutego 2019 r. po godz. 12:00. Nieruchomości można oglądać po wcześniejszym uzgodnieniu terminu z zarządcą. Zarządca zastrzega sobie prawo odstąpienia od sprzedaży bez podania przyayn. OGŁOSZENIE BURMISTRZA MIASTA DARŁOWO o zerira do puthcznego wglądu projektu miejscowego zagospodarowana srzestrzennego dla Jednostki strukturalnej 3 - Darło wfro Zachodnie, peszonej na obszarze Grr .ry Miasto Dartowo - cssżar 38 wraz z prognozą oddziaływania na środowisko Na podstawie art. 17 pkt 9 i 11 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1945 t.j.), art. 39 w związku z art. 54 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. z 2018 r. poz. 2081 z późn. zm.) oraz uchwały nr XL/319/2017 Rady Miejskiej w Darłowie z dnia 23 czerwca 2017 r. w sprawie przystąpienia do sporządzania miejscowego planu zawiadamiam o wyłożeniu do publicznego wglądu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla jednostki strukturalnej B - Darłówko Zachodnie, położonej na obszarze Gminy Miasto Darłowo - obszar B8 wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, w dniach od 20.02.2019 r. do 18.03.2019 r. w siedzibie Urzędu Miejskiego w Darłowie, pl. Tadeusza Kościuszki 9,76-150 Darłowo. Publiczna dyskusja nad przyjętymi w projekcie planu miejscowego rozwiązaniami odbędzie się w dniu 7.03.2019 r. w siedzibie Urzędu Miejskiego w Darłowie o godz. 14.00. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy, każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu miejscowego, może wnieść uwagi. Uwagi mogą być wnoszone w formie pisemnej, ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem, o którym mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym, z podaniem imienia i nazwiska lub nazwy jednostki organizacyjnej i adresu, oznaczenia nieruchomości, której uwaga dotyczy, na adres: Urząd Miejski w Darłowie, pl. Tadeusza Kościuszki 9, 76-150 Darłowo, e-mail: poczta@dar1owo.pl, w nieprzekraczalnym terminie do dnia 5.04.2019 r. Burmistrz Miasta Darłowo Arkadiusz Klimowicz wwwgp24{]t wwwgk24pfc wwwgs24^ Prezes oddziału Polska Press Piotr Grabowski Krzysztof Nałęcz Zastępcy YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reidamy Ewa Żelazko, tel. 94 347 35 27 Dyrektor (bułami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Robert Gromowski. tel. 94 347 3512 Prenumerata, tel94 340T114 GtosKoszjiiislri-wwwgk24.pl ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin,tel. 943473599, łax 94 3473540,tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104, tel. reklama 059 848 8101, redakqa.gp24@poiskapress.pl, reldama.gp24@poJskapress.pl Glos Szczeciński-wwwigs24.pl ul. Nowy Rynek 3, 71-875 Szczecin, teł. 9148133 00. fax 91433 48 64, tel. reklama 9148133 92, redakqa.gs24@polskapress.pl rekłama.gs24@połskapress.pl ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg, tel. 94 354 50 80, fax 94 3527149 Szaećnek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel 94 3748818, fax 94 374 23 89 Stargard ul. Wojska Polskiego 42.73-110 Stargard, tel. 91578 47 28,fax 9157817 97, reklama tel. 915784728 ©® - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.plAresci. www.gp24.pl/tresci,www.gs24.pl/tresci. i w zgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa Nakład Kontrolowany ZKDP PBC miii mmmm POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45.02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świąder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@połskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karoł.wlazło@poiskapress.pł Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Pazio teł. 22 20144 38, joanna. pazio@polskapress.pl Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Sport_11 Mourinho wróci na stare śmieci? z futbolem. Podróżował wzdłuż i wszerz Europy. Proponowano mu posadę w Benfice Lizbona, lecz 56-latek uznał, że jest jeszcze zbyt młodym menedżerem, by wracać do rodzimej Portugalii. Przyjął za to zaproszenie na mecz rosyjskiej ligi... hokeja. Mourinho miał nawet rozpocząć jeden z tamtejszych meczów symbolicznym rzutem krążka. Były trener Manchesteru United przeszedł po czerwonym dywanie i rzucił krążek do gry. Gdy się odwracał, dywan pod nim podwinął się, a Portugalczyk potknął się i upadł. Widocznie czerwony kolor wciąż go prześladuje. Nie brakowało i większych skandali. We wtorek prawnicy Mourinho porozumieli się z prokuraturą w sprawie stawianych mu zarzutów. Sąd w Madrycie skazał szkoleniowca na rok więzienia w zawieszeniu. Nałożył też na niego karę grzywny w wysokości 2,2 min euro. Wszystko rozbija się o dwa przestępstwa podatkowe, które Mourinho popełnił w latach 2011-2012, kiedy pracował jako trener Realu. Były już szkoleniowiec Manchesteru United i Chelsea przyznał się do zarzucanego mu przez prokuraturę czynu. Portugalczyk ukrył na Brytyjskich Wyspach Dziewiczych 3,3 miliona euro, które należały się hiszpańskim organom skarbowym z tytułu zarobków na podstawie prawa do wizerunku. Mourinho cały czas pozostawał więc na świeczniku. ©® ■I.MiWMtl.yU Piątek, 08.02 MULTIMULTI - GODZ. 14.00 7,12,15.16,20,25,33,37,38,40, 41,47,48,49,55,65,66,68.71, 76 plus 37 KASKADA 2.6,7,8,10,11,15,16,19,21,23,24 Czwartek, 07.02 MULTI MULTI - GODZ. 21.40 10,12,16,21,24,29,36,38,43. 46,47.49.51.53.60.62,63,66. 71,73 plus 49 KASKADA 2,7,8.9.10,11,12,17,18,19,20.24 EKSTRA PENSJA 14.22.23,34.35+3 MINI LOTT015.24.27,31,40 LOTTO 1,11,32,41,44,45 LOTTO PLUS 3,10,38,42,44.45 UDANE KWALIFIKACJE Ryoyu Kobayashi został zwycięzcą kwalifikacji do niedzielnego konkursu indywidualnego Pucharu Świata w skokach w Lahti. Najlepszy z Polaków Dawid Kubacki był 5. 9. był Kamil Stoch, 12. Jakub Wolny, 16. Maciej Kot, 36. Piotr Żyła, 49. Paweł Wąsek. (STEN) Wilczek jest już bohaterem. Czas na Kurzawę i Grabarę PSkanozna Kaja Krasnodębska redakcja@polskatimes.pl Kamil Wilczek w Danii jest gwiazdą i ulubieńcem kibiców. Wiosną o podobny status zawalczą wypożyczeni tam Kamil Grabara i Rafał Kurzawa. Czy ten ostatni nadrobi straconą jesień? Za nieco ponad cztery miesiące Kamil Grabara wraz z resztą podopiecznych Czesława Mich-niewicza stanie do najważniejszego turnieju w swojej dotychczasowej karierze. Mimo młodego wieku (golkiper w tym roku skończy dopiero 20 lat) j est pod -stawowym zawodnikiem reprezentacji rocznika 1996 i młodszych. Numerem jeden wbram-cebył pomimo braku regularnej grywLiverpoolu. Tę ma zapewnić mu półroczne wypożyczenie do Aarhus. Runda wiosenna wli-dze duńskiej startuje już w ten weekend. Jesienią jedynym Polakiem w całych rozgrywkach tamtejszej ekstraklasy i zarazem jej niekwestionowaną gwiazdą był Kamil Wilczek, teraz oprócz 19-latka przeprowadził się tam Rafał Kurzawa. On również, nie mogąc liczyć na częste występy w swoim macierzystym klubie, udał się na półroczne wypożyczenie. W przeciwieństwie do Grabary, który według dziennikarzy portalu legia.net podczas przedsezonowych sparingów w Portugalii był jednym z najlepszych zawodników swojego zespołu, o miejsce w składzie walczącego FC Midtjylland musi jeszcze zawalczyć. Pomocnik został wypożyczony dopiero ostatniego dnia okna transferowego i niedawno rozpoczął treningi pod okiemnowego sztabu szkoleniowego. Jegodrużynaporun-dziejesiennejjestzkolei jednym z głównych pretendentów do mistrzostwa Danii. Zimuje na drugim miejscu w tabeli, mając 14-punktową przewagę nad Rafał Kurzawa w FC Midtjylland zawalczy o regularną grę i mistrzostwo Danii resztą stawki. Do liderującego FC K0benhavn traci zaledwie trzy oczka. W rundzie zasadniczej bezpośredniego starcia już nie będzie. O tytule zadecyduje więc runda finałowa. System rozgrywek w Danii jest bardzo podobny dotego pol- skiego - w rundzie zasadniczej jest 26 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para zespołów rozgrywa ze sobą dwa mecze -jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Później pierwsza szóstka walczy o mistrzostwo i europejskie puchary, pozostała ósemka o utrzymanie. W przeciwieństwie do Lotto Ekstraklasy w grupach każda z par ponownie spotka się dwukrotnie. Przed piłkarzami jest więc jeszcze sporo spotkań, ale kwestia tytułu dla trzeciego w tabeli Broendby Wilczka zdaje się bardzo odległa. Napastnik, który głosowaniem kibiców został wybrany na najlepszego zawodnika 2018 roku w swoim zespole, wciąż walczy o koronę króla strzelców. Jest na drugim miejscu w klasyfikacji strzelców, do lidera traci jednak aż pięć trafień. Polskiego napastnika najpewniej zatrzymać nie będzie próbował Grabara. Jego Aarhus rozegrało już dwa spotkania z Broendby i w przeciwieństwie do pozostałych ekip z Biało--Czerwonymi w składzie, raczej nie zagra w grupie mistrzowskiej. To zespół dolnej części ligowej tabeli, idealny by stawiać pierwsze kroki w seniorskiej piłce i potem z większym bagażem doświadczeń wrócić do swojego klubu. Na to samo liczy Kurzawa, który rundy jesiennej nie może zaliczyć do udanych. Latem wyjeżdżał z Polski jako gwiazda Lotto Ekstraklasy, jeden z niewielu podopiecznych Adama Nawałki, na którego nie spadła krytyka po nieudanym mundialu w Rosji. Jeszcze przed mistrzostwami świata było jasne, że po świetnym sezonie 2017/2018 urodzony w 1993 roku piłkarz zmieni barwy. W 36 spotkaniach Lotto Ekstraklasy zdobył dwie bramki i zanotował aż 18 asyst. Za sobą miał sezon życia, mimo to na jego transfer trzeba było czekać aż do sierpnia. ©® Mateusz Skrzyński \ || redakqa@polskatimes.pl flL JH| PUka nożna Jose Mourinho może wrócić do Intern Mediolan - poinformował brytyjski dziennik „The Mirror". Portugalczyk rozmawiał już nawet z Beppe Marottą-dyrektorem generalnym we włoskim klubie. W czwartek w Mediolanie Beppe Marotta zaprosił Jose Mourinho na obiad. Niewykluczone, że obaj panowie niedługo będą razem pracować w Interze Mediolan. Zdaniem brytyjskich dziennikarzy Mourinho miałby wrócić na San Siro od przyszłego sezonu. Wciąż jest tam legendą, a kibice nadalrozpamię-tują sukcesy podczas jego pracy w tym klubie. W latach 2008-2010 Portugalczyk dwukrotnie zdobywał mistrzostwo Włoch, raz puchar i superpuchar kraju. Wisienką na torcie był 2010 rok, kiedy to triumfował w rozgrywkach Ligi Mistrzów, kompletując tym samym potrójną koronę. Mourinho wciąż jest ostatnim trenerem, który wygrał Champions League z włoskim klubem. Wówczas, po niesamowitym sukcesie Mourinho nie zdecydował się na przedłużenie kontraktu. Oznajmił to w swoim stylu - nakonferencji, kilkadziesiąt minut po wygranym finale Ligi Mistrzów z Bayemem (2:0). - Spędziłem wspaniały czas w Interze, ale świat włoskiej piłki mi nie odpowiada. Nie lubiłem komentarzy ze strony prezydentów, trenerów i gazet. Zawsze będę miał sentyment do Intern. Chciałbym podziękować włoskiej piłce, bo uczyniła mnie lepszym trenerem. Chcę być jedynym szkoleniowcem, który wygrał Ligę Mistrzów z trzema różnymi klubami - oznajmił „Mou", który niedługo potem podpisał kontakt z Realem Madryt. Rozbrat Jose Mourinho z piłką trwa od 18 grudnia. Wtedy to po przegranej 1:3 z Liverpoolem „The Special One" stracił pracę na Old Trafford. W Mancheste- Jose Mourinho zachował się w Interze niczym Zinedine Zidane w Realu Madryt - wygrał Ligę Mistrzów i odszedł rze United miałbyć trenerem na lata. Kimś, kto nawiąże do sukcesów widkiego Sir Alexa Fergu-sona. Nie wytrzymał jednakna-wet do końca trzeciego sezonu - tradycyjnie najgorszym w karierze „The Special One". Dotychczas w trzecim roku pracy z klubem Mourinho poradził sobie najgorzej - tak było chociażby w Realu czy przed laty w Chelsea. W United Mourinho stał się poniekąd ofiarą własnego sukcesu. W pierwszym sezonie jego pracy klub sięgnął po trzy Jose Mourinho po niespełna dziewięciu latach może wrócić do Interu Mediolan trofea - wygrał w Lidze Europy, zdobył też Superpuchar Anglii i Puchar ligi. W kolejnym dołożył jeszcze wicemistrzostwo kraju. Jego Manchester już wtedy grałnudno, jednak dzięki sukcesom nikt nie narzekał. Gdy ktoś zaczynał marudzić na styl, w jakim grają piłkarze, sprowadzeni za kilkaset milionów euro, Mourinho zawsze robił to samo: odsyłał ich do gabloty, by zobaczyli wywalczone puchary, przypominając, .że wciąż jest najbardziej utytułowanym szkoleniowcem, pracu- jącym wówczas w Premier League. Coraz częściej jednak zaprzeczał sam sobie, popadając w coraz to głębszą hipokryzję. Inter jest na ten moment najpoważniejszym klubem, który chciałby mieć Mourinho na ławce trenerskiej (wcześniej mówiło się o Realu). Nie jest to jednak aż tak oczywiste. Cała dyskusja o jego ewentualnym zatrudnieniu rozpoczęła się niedawno. Po udanym początku sezonu w wykonaniu Luciano Spalettiego Inter wpadł w dołek. W ostatnich trzech me- czach (z Sassuolo, Torino i Bo-logną) udało się zdobyć zaledwie jeden punkt. Mimo kryzysu Inter wciąż zajmuje trzecią pozyęjęwSerieA,z dużąstratą do Juventusu i przewagą dwóch punktów nad czwartym Lazio. Niespełna dwa miesiące bez pracy nie spowodowały, że Mourinho chociaż na chwilę dał o sobie zapomnieć. W tym czasie Portugalczyk pełnił funkcję telewizyjnego eksperta. Przyjmował także zaproszenia na wydarzenia, które nie koniecznie miały coś wspólnego 12 Sport Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9 10.02.2019 Gdy skaczę i pokonuję wysokość, to czuję się. jak byłbym ptakiem Lekkoctfetyka Rozmowa z Adrianem Kordońskim, skoczkiem / wzwyż Lekkoatletycznego Klubu Sportowego Fenix Słupsk. Świetnie pan rozpoczął 2019 rok. Podczas mityngu w Spale udało się panu ustanowić nowy rekord życiowy w skoku wzwyż wynikiem 212 centymetrów? Jest pan zadowolony z tego występu? To był mój bardzo dobry start i jestem z niego usatysfakcjonowany. Nie sądziłem, że natychmiast po zgrupowaniu dam radę uzyskać taki rekordowy rezultat. Jakich kolejnych wyników możemy się po panu spodziewać w najbliższych tygodniach? Trudno mi określić jakieś konkretne wyniki. Jedno jest pewne, że chciałbym je sukcesywnie poprawiać. Wszystko to jednak będzie zależało od warunków w zawodach i dyspozycji dnia. Niedługo będą 63. Halowe Mistrzostwa Polski w Toruniu od 16 do 17 lutego? Na co pan liczy wgrodzie Kopernika? Chciałbym potwierdzić swoją dobrą formę. Na pewno będę chciał osiągnąć jak najlepszy'wynik. Stawka będzie silna. Rywalizować będą seniorzy i młodzieżowcy. Nie chciałbym określać miejsca, bo to jest tylko sport, a podczas rywalizacji wiele może się wydarzyć. Jaki rezultat według pana. powinien dać awans doósemki najlepszych Słupszczanin Adrian Kordoński ma talent do skoku wzwyż. Jego wynik 212 cm jest czwartym osiągnięciem w gronie seniorów i trzecim rezultatem w stawce młodzieżowców w 2019 roku skoczków wzwyż w kraju i ktojest faworytem do złota? Bardzo trudno wytypować mi faworytów do tytułu mistrza Polski w stawce seniorskiej i młodzieżowej. Wielokrotnie byłem już świadkiem na imprezach mistrzowskich, że zdarzały się niespodzianki. Na podium stawali zawodnicy, którzy przed mistrzostwami byli niżej notowani na listach klasyfikacyjnych od tych potencjalnych kandydatów do medali. Mogę stwierdzić, że kto będzie miał tak zwany dzień w konia w pięknej hali toruńskiej, to powinien cieszyć się z medalowych zdobyczy. Czy w pana życiu obecnie wszystko podporządkowane jest skakaniu wzwyż? Dopóki się uczę, nie mam takiej możliwości, by wszystko podporządkować skaka- niu wzwyż. Obecnie uczęszczam do czwartej klasy Technikum Rolniczego wchodzącego w skład Zespołu Szkół Agrotechnicznych im. Władysława Reymonta w Słupsku. Gdzie i w jakich imprezach będzie pan uczestniczył od marca do końca roku? Obecnie opracowywany jest plan tegorocznych startów. Moim marzeniem jest osiągnąć minimum 216 centymetrów na XD Mistrzostwa Europy U-23 w Szwecji, które będą od 11 do 14 lipca. Od ilu lat uprawia pan skok wzwyż? Swoją konkurencję uprawiam już prawie pięć lat. Kto odkrył pana talent do sportu? Do sportu namówiła mnie trenerka Ewa Grecka. Stało się to po zawodach skoku wzwyż w ramach Grand Prix Słupska. Ten fakt miał miejsce w 2014 roku. Niektórzy mówią, że trudno się skacze z myślą, że chce się osiągnąć dobry wynik lub pobić rekord. Ajakjest w pana przypadku? To prawda, że nie jest łatwo skakać z myślami w głowie typu: o kurcze, to już tak wysoko, czy na pewno uda się uzyskać nowy rekord życiowy. Powiem szczerze, że to nie pomaga, a przeszkadza. Jedyne co powinno się robić podczas konkursu, to maksymalnie koncentrować się na każdym skoku. Największym problemem u sportowców jest ich głowa i psychika. Póki nie pokonamy tych barier, to trudno marzyć o korzystnych wynikach. Z kim i gdzie pan aktualnie trenuje i na co położony jest główny akcent szkoleniowy? Moim aktualnym szkoleniowcem jest Dariusz Niemczyn. Większość czasu poświęcam na treningi w lekkoatletycznej hali na słupskim stadionie 650-lecia przy ulicy Antoniego Madalińskiego. W lutym główny akcent szkoleniowy położony mam na bardzo ważne i istotne elementy techniki skoku wzwyż. Czy skoczka wzwyż w okresie startowym obowiązuje jakaś dieta? Oczywiście, że tak. Na szczęście nie dotyczy to mnie zbytnio. Staram się unikać niezdrowego jedzenia, co pozwala mi utrzymać odpowiednią wagę. Nad jakimi elementami musijeszcze pan popracować, by ustabilizować formę na wysokim poziomie? Na pewno jest to technika. Sporo muszę też pracować nad siłą i gibkością. Dążę do tego, aby ustabilizować formę na wysokim skakaniu, ale nie jest to takie proste. Jestem jeszcze młodym zawodnikiem i brakuje mi skokowego obycia. Z wiekiem przyjdzie przecież doświadczenie, a wtedy będzie łatwiej o odnoszenie sukcesów. Co daje panu uprawianie sportu? Wielką frajdę. To jest też piękna przygoda. Gdy skaczę i pokonuję wysokość, to czuję się, jakbym był ptakiem. Większość sportowców ma swoje cele. Jakie ma pan marzenie sportowe? 0 jednym marzeniu już wspomniałem. Przypomnę, że chodzi o mistrzostwa Europy U-23. Chciałbym też coraz częściej brać udział w międzynarodowych zawodach. Każdy wyczynowy sportowiec marzy o występie na igrzyskach olimpijskich. Ja również w przyszłości chciałbym zostać olimpijczykiem. Do tego celu droga jest daleka, ale jestem ambitny . i być może olimpijski sen się kiedyś spełni. Do tego potrzebne jest znakomite zdrowie i wielkie szczęście. Niedawno borykał się pan z kontuzją. Jaka ona była 1 czy nie ma już po niej żadnych śladów? Pod koniec sezonu 2017 złamałem piątą kość śródstopia nogi lewej (odbijającej). Na dzień dzisiejszy nie ma śladu po złamaniu. Lepiej skacze się w hali, czy na stadionie? Dla mnie nie ma różnicy. Rozmawiał KRZYSZTOF NiEKRASZ Data i miejsce urodzenia: 13.04.1999 r.f Słupsk. Rodzice: Katarzyna (w przeszłości uprawiała siatkówkę), Dariusz. Jego wzorami skoczków wzwyż są: z Polaków Sylwester Bednarek i z zagranicznych zawodników Kanadyjczyk Derek Drouin, mistrz olimpijski z 2016 r. Poza lekkoatletyką ma też inne hobby. To motoryzacja i muzyka. W wolnych chwilach lubi oglądać filmy. Koledzy zazdroszczą mu, że mało waży, bo jedynie 72 kg. Jego wzrost to 194 cm. Piersze miejsce Byków Słupsk POkanażna Jarosław Stencei jaroslaw.stencel@polskapress.pl Na zaproszenie Klubu Sportowego Potęgowo, zespół Byki Słupsk rocznik 2008 i młodsi uczestniczył w Halowym Turnieju Piłki Nożnej Potęga Futbolu 2019. Celem zawodów było współzawodnictwo w duchu Fair Play i upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. Udział wzięło 8 drużyn, które zagrały systemem każdy z każdym, 4 zawodników plus bramkarz. Mecz trwał 10 minut. Rozegrano w sumie 28 me- czów. Drużyna Byki Słupsk zajęła pierwsze miejsce z imponującym bilansem bramkowym 22:1. Wyniki słupskich Byków: Byki Słupsk - Dolina Spe-randa Niepoględzie 2:0 (bramki: Dawid Dawidowicz, Piotr Jankowski), Byki Słupsk -Rowokół Smołdzino 3:0 (bramki: Franciszek Zawistowski 2, Oskar Okoniewski), Byki Słupsk - KS Damnica 3-0 (bramki: Michał Chabros, Franciszek Zawistowski, samobójcza), Byki Słupsk - Hubertus Biały Bór 1:0 (bramka: Franciszek Zawistowski), Byki Słupsk - KS Potęgowo HI 11:0 (bramki: Franciszek Zawistowski 5, Aleksander Dziwisz 3, Michał Chabros 2, Daniel Słomczyński), Byki Słupsk - KS Potęgowo 12:1 (bramki: Dawid Dawidowicz, Oskar Okoniewski), Byki Słupsk - KS Potęgowo n 0:0. Królem strzelców turnieju został zawodnik Byków Franciszek Zawistowski (rocznik 2009) - 9 bramek. Skład: Dawid Dawidowicz, Aleksander Dziwisz, Szymon Jurcaba, Mikołaj Sznytko, Oskar Okoniewski, Daniel Słomczyński, Michał Chabros, Franciszek Zawistowski, Piotr Jankowski. ©® iMSM Brydż Słupszczanie pierwsi Szósty turniej o puchar wójta gminy Kobylnica za kończył się sukcesem pary ze Słupskiego Towarzystwa Brydżowego, która grała w składzie Karina Drobiniak-Całka - Bogusław Dyk. Za słupszczanami na drugim miejscu uplasował się duet Dominika Gierczyńska - Krzysztof Mielnik (SDK Tczew). Termin siódmego grania z tego cyklu -14.02 (czwartek) o godz. 16.30 w Słupsku (MDK). W poniedziałek (11.02) ruszy II edycja otwartych mistrzostw Słupska. W Słupsku gry o godz. 17 (NOT - ul. Garncarska), (fen) l*ttka nożna Kontrolnie w Ustce W niedzielę (10.02) odbędzie się sparing z udziałem piłkarzy Jantara Ustka i Karola Pęplino. Rywalizacja rozpocznie się o godz. 14 na sztucznym boisku (OSiR) przy ul. Grunwaldzkiej w Ustce. (FEN) Tmisstohmy W sobotę trzeci turniej W szkolnej hali w Borowym Młynie rozegrany zostanie III turniej pingpongowy w ramach Grand Prix Gminy Lipnica. Termin zawodów - sobota (9.02). Gry: o godz. 9.30 dziewczęta (rocznik2006 i młodsze) i chłopcy (2005 i młodsi) oraz kobiety; o godz, 12.30 mężczyźni open. (fen) Sport Rozstrzygnięcie Plebiscytu Dzisiaj w Dolinie Charlotty odbędzie się bal podczas którego już po raz 59. nagrodzimy najlepszych sportowców regionu. - Największą siłą tego plebiscytu jest to, że poświęcony jest on sportowcom wszystkich dyscyplin i wszystkich szczebli - mówi Krzysztof Nałęcz, redaktor naczelny „Głosu Dziennika Pomorze". - Nagrodzimy w nim zarówno mistrzów Polski, jak i sportowe talenty, które dopiero rodzą się w różnych zakątkach naszego regionu. Najpopularniejszych sportowców wybrali nasi Czytelnicy, najlepszych kapituła. ©® (STEN) magazyn KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 9 lutego 2019 r. W pracy sk czyli komedia ponad ir.scv.sfJ STR. 14 !mr ^. Joanna Liszowska f in m m 02 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 AnnaCzerny-Marecka anna.marecka@poiskapress.pl NIE MA PRACY - STRES. JEST, ALE BOIMY SIĘ, ŻE JĄ STRACIMY-TAKŻE STRES Witamy w weekend Znajoma pracuje w skandynawskiej firmie. Dokładnie, w jej polskim oddziale. Jej szef często wydaje jej polecenia zdalnie, pocztą e-mailową albo telefonicznie. Potrafi zadzwonić nawet późnym wieczorem, niedawno zabrał jej pół godziny na rozmowę o pracy, kiedy właśnie siedziała z przyjaciółmi w restauracji. Szef wysyła też e-maile całą dobę i wścieka się, jeżeli po paru minutach nie ma reakcji, nawet gdy jest to noc. Weekendy, święta - o nich ten pan nie chce pamiętać. Frustrację tej mojej znajomej powiększa jeszcze to, że zupełnie inne wymagania ten sam szef ma wobec swoich skandynawskich pracowników. Kiedyś, zmobilizowana przez przełożonego, wysłała e-maił do centrali w piątek tuż przed godziną 16, prosząc o szybkie załatwienie sprawy. Ponieważ odpowiedź nie nadeszła, zadzwoniła do adresatki wiadomości. Ta zimnym tonem zwróciła jej uwagę, że właśnie zaczyna wolny weekend i nie życzy sobie, żeby ją absorbowano. Takie są zasady w firmie, że czas wolny pracownika to świętość. 0 ile oczywiście ten pracownik nie pracuje w polskim oddziale. Powie ktoś - niech ta znajoma rzuci tę pracę w diabły, bo jest traktowana jak niewolnik. Ha, łatwo powiedzieć, ale ona lepszej pracy w swoim miejscu zamieszkania nie znajdzie. A już była wiele lat bezrobotna i popadła z tego powodu w depresję. Teraz wygląda na to, że grozi jej to samo, ale to z powodu pracy, a nie jej braku. Polacy w pracy są zestresowani i nie jest to slogan - przekonuje w artykule obok Agata Giza-Zwierzchowska, psycholożka i terapeutka. Zapraszam do lektury tego i innych tekstów, mam nadzieję, że przynajmniej niektóre z nich wprowadzą was w stan relaksu. To stan w weekend jak najbardziej pożądany. Serdecznie pozdrawiam wszystkich zapracowanych 1 do zobaczenia za tydzień. CZEKAMY NA WASZE OPINIE Jeśli macie ochotę skomentować tematy poruszane w „Magazynie rodzinnym", piszcie i dzwońcie. Kontakt: Anna Czerny-Marecka, „Głos Pomorza", ul. H. Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, anna.marecka@gp24.pl; tel. 59 848 81 32. Z kalendarza - 6 lutego Zero Tolerancji dla Okaleczania Żeńskich Narządów Płciowych W środę, 6 lutego, obchodzili- dza, ani jak komfortowe są śmy Międzynarodowy Dzień warunki. Wycinanie żeńskich Zerowej Tolerancji dla Okale- narządów płciowych jest for- czania Żeńskich Narządów mą przemocy. Aby zakończyć Płciowych. Obecnie na całym obrzezanie dziewcząt, trzeba świecie żyje co najmniej 200 usuwać przyczyny nierów- milionów kobiet i dziewcząt, ności i pracować nad wzmoc- które przeszły zabieg wycięcia nieniem pozycji społecznej zewnętrznych narządów i ekonomicznej kobiet, płciowych. To jeden z najbar- W 2015 r. światowi przy- dziej nieludzkich aktów prze- wódcy wpisali do Agendy mocy. Zrównoważonego Rozwoju Obrzezanie dziewcząt 2030 działania na rzecz wyeli- ma długotrwałe, fizyczne, minowania obrzezania psychiczne i społeczne kon- dziewcząt. Rządy państw, sekwencje. Narusza prawa w których występuje okale- kobiet do zdrowia seksualne- czanie żeńskich narządów go i reprodukcyjnego, inte- płciowych, powinny stwo- gralności fizycznej i wolności rzyć krajowy plan działania, od okrutnego oraz poniżają- aby walczyć z tą praktyką, cego traktowania. Jest to rów- Na szczeblu lokalnym potrze- nież naruszenie etyki lekar- ba, aby przywódcy religijni skiej. Okaleczanie żeńskich rozwiali mity o tym, że okale- narządów płciowych nigdy czanie żeńskich narządów nie jest bezpieczne, niezależ- płciowych ma uzasadnienie nie od tego, kto je przeprowa- w religii, (mara) Swędzący problem na ustach. Opryszczka jest kłop Wirusy Zmiany związane z opryszczką mogą pojawić się na twarzy, a takie Zdromeitmuki AnnaFolkmari anna.folkman@poiskapress.pl Najczęściej pojawia się na ustach, ale możemy ją wykryć także na innych częściach ciała. Dla jednych opryszczka to tylko kłopot który pojawia się co jakiś czas i szybko znika, dla innych to świadectwo złej odporności czy nawet zagrożenie. Czym jest opryszczka i jak z nią sobie radzić. pryszczkę wywołuje ludzki wirus opryszczki. Występują dwa typy tego wirusa. Typ pierwszy odpowiada za opryszczkę, która występuje głównie na wardze, ale też na innych częściach ciała: nos, twarz, uszy itp. Teoretycznie może powodować ona także zmiany na narządach płciowych. Typ drugi wirusa umiejscawia opryszczkę przeważnie na narządach płciowych. - Wirus opryszczki może powodować zapalenie układu nerwowego, ńp. zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. To może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet powodować śmierć - mówi dr Anna Aseńsko, chirurg z Domu Lekarskiego w Szczecinie. - Wirusem zakażamy się przeważnie od innych ludzi, a to zakażenie najczęściej następu- je w dzieciństwie. Z tego, co mówią statystyki, widać, że większość społeczeństwa jest nosicielem tego wirusa. Część osób mimo tego, że się z nim zetknęła i jest jego nosicielem, nie ma opryszczki, gdyż ich układ immunologiczny jest w stanie w ryzach utrzymać wirusa. U części osób nawet przy niewielkim osłabieniu organizmu, przy obniżeniu odporności, zmęczeniu, ten wirus wymyka się spod kontroli. Praca nie może być całym i Znajdź czas na odpoczynel Mimo że strach i lęk są nieodłącznym eiemente stwo - czasami mogą wymknąć się spod kontroli AnnaFotkman anna.folkman@polskaprs3s.pi Większość praktyk zarządzania, z których korzystamy dzisiaj, jest nadal zakorzeniona w starym wzorcu „zarządzaj i kontroluj". Nic więc dziwnego, że Polacy są najbardziej zestresowanym narodem w Europie. O stresie w pracy, depresji i nerwicy rozmawiamy z dr n. med. Agatą Gizą--Zwierzchowską, psycholożką i psychoterapeutką. Jakim problemem jest w dzisiejszych czasach stres w pracy? Kogo najczęściej dotyczy? Kiedy słyszymy określenie „stres w pracy", myślimy: „Slogan! moda! Wszyscy mówią o stresie w pracy". Pracodawcy myślą: „Pewnie po prostu są leniwi i szukają powodów do zwolnień". Wiele osób bagatelizuje ten problem... niestety, do czasu. Statystyki pokazują, że ponad połowa Europejczyków odczuwa negatywne skutki stresu w pracy. Tymczasem wiemy, że warunki pracy w Polsce są jeszcze bardziej obciążające. Pracujemy dłużej i pod coraz większą presją. Statystyczny Polak ma dwukrotnie większą szansę zachorowania na depresję z powodu nadmiernych obciążeń związanych z nadmiarem obowiązków. Już dzisiaj wiemy, że z roku na rok rośnie liczba osób chorujących na depresję i przebywających z jej powodu na zwolnieniach lekar- Dr n. med. Agata Giza-Zwierzchowska, psycholożka, psychoterapeutka ze szpitala wojewódzkiego w SZ{ skich.To ogromna skala, która nieustannie rośnie. Profesor Zygmunt Bauman wypowiedział kiedyś bardzo ciekawą myśl, która mniej więcej mówiła o tym, że każdy z nas chciałby pracować 500 metrów od domu. Chcielibyśmy chodzić do pracy pieszo, wpadać do domu na drugie śniadanie, a po pracy uprawiać razem z dziećmi ogród i razem gotować. Tymczasem z punktu widzenia PKB lepiej jest, jeżeli pracujemy 50 km od domu. Kiedy wydajemy masę pieniędzy i czasu na dojazdy, jemy gotowe jedzenie na mieście, zatrudniamy opiekunkę do dzieci, ogrodnika do ogrodu i oczywiście bierzemy coraz więcej nadgodzin, aby na to wszystko mieć wystarczającą ilość pieniędzy. Takie życie sprowadzone do zarabiania i wydawania pieniędzy unieszczęśliwia nas i sprawia, że stajemy się coraz bardziej samotni. Tracimy poczucie sensu i oczywiście, niestety, odczuwamy coraz większe cierpienie. Czy stres to to samo, co strach i nerwy przed pójściem do pracy? Kiedy te uczucia powinny niepokoić? Tak zwane „zaburzenia stresopochodne" to przede wszystkim cała gama objawów somatycznych. Z powodu nadmiernego stresu w pracy możemy odczuwać bóle głowy, kręgosłupa, brzucha. Możemy mieć problemy z pamięcią, częściej przezię-biać się lub gorzej spać. Stres jest nieodłącznym elemen- Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 rodzinny zdrowie 03 yciem. F iizuia meDezpieczen- tem naszego życia. Ma zarówno negatywną, jak i pozytywną funkcję. Z jednej strony mobilizuje nas i może być przyjemnym, pobudzającym doznaniem. Kiedy jednak trwa zbyt długo, wówczas wypala i niszczy. Możemy znieść nadmiar obowiązków zawodowych w krótkim czasie i będzie to hartujące doświadczenie, niczym kąpiel zimą w jeziorze. Kiedy jednak będziemy ten nadmiar obowiązków tolerowali zbyt długo i nie sprzeciwimy się, wówczas dojdzie do załamania psychiki i zostaną uruchomione naturalne mechanizmy obrony. Takim właśnie naturalnym i w sumie zdrowym mechanizmem obrony psychiki przed nadmierną eksploatacją i aktywnością jest depresja. Jak rozładowywać to napięcie wynikające ze stresu? Co. jeśli tego nie będziemy robić? Możemy zadbać o siebie, kiedy mamy bardziej obciążający i wymagający czas w pracy. W radzeniu sobie ze stresem zawsze pomoże nam odreagowywanie fizyczne, czyli wszelkie formy ruchu, które lubimy: ruch na świeżym powietrzu, kontakt z naturą, zabawa, taniec. Nie mniej ważne jest poszukiwanie kontaktu z życzliwymi nam osobami. W końcu w radzeniu sobie ze stresem ogromne znaczenie ma samoświadomość, czyli świadomość swoich ograniczeń, a także zdrowy sprzeciw. Czasami trzeba powiedzieć pracodawcy, że nie mamy możliwości wziąć kolejnych nadgodzin. A nawet, że chcemy urlopu i przyjemnie spędzić ten czas z dala od pracy i bez jakiejkolwiek łączności z nią. Czym jest nerwica? Czy różni się od stresu? Jakie są jej objawy? Nerwica to zaburzenie, które faktycznie może sięgać korzeniami do sytuacji związanych ze stresem. Nie jest jednak tym samym. Nerwica najczęściej wynika z konfliktów wewnętrznych, czyli dwóch przeciwstawnych tendencji w nas, które się wykluczają. Nerwica przykładowo może wyniknąć z przeświadczenia, że musimy być dyspozycyjni i zawsze posłuszni pracodawcy. Nerwica może wyniknąć z przeświadczenia, że powinniśmy być też zadowoleni, nawet jeśli wewnętrznie czujemy coś przeciwstawnego. Nerwica to także przekonanie, że pracując mniej wydajnie, jesteśmy mniej wartościowi, a nawet zasługujemy na karę. Te i inne przekonania zakorzenione głęboko w nas i w całej obecnej kulturze mogą być przyczyną nerwicy. Jesteśmy zazwyczaj ich nieświadomi. Do czasu. Do momentu pojawienia się depresji lub zaburzeń psychosomatycznych. Wtedy możemy się zastanowić, jaki sens dla mojego rozwoju ma objaw nerwicowy? Co dobrego może wnieść cierpienie, które odczuwam? Jaka część mojej osobowości została przeze mnie zaniedbana i aktualnie wymaga wsparcia? Czyim życiem żyję? Własnym czy może jednak cudzym? To wszystko są bardzo ciekawe pytania, na które odpowiada sobie osoba doświadczająca psychicznego cierpienia w nerwicy. Oczywiście zazwyczaj taka refleksja jest częścią procesu psychoterapii. Jest częścią „leczenia" nerwicy czy depresji, a może raczej częścią „rozwoju osobowości", który także stresowi i nerwicowemu cierpieniu możemy w finale zawdzięczać. Czy na takie stany pomaga sama psychoterapia, czy należy wzdrożyć jeszcze inne leczenie? Skuteczną metodą leczenia każdego rodzaju zaburzenia nerwicowego jest psychoterapia. Psychoterapia umożliwia zrozumienie indywidualnej przyczyny zaburzenia oraz dokonania zmiany, która pozwoli zapobiec wystąpieniu dolegliwości w przyszłości. Dzięki przerwaniu błędnego koła lęku pacjent zaczyna odzyskiwać kontrolę nad swoimi emocjami. Kolejną skuteczną metodą leczenia jest farmakoterapia. W celu szybszego uzyskania efektu, można stosować obydwie metody jednocześnie. Ważne, żeby pamiętać, iż leki powodują ustąpienie objawów, natomiast psychoterapia pozwala wprowadzić zmiany w myśleniu i zachowaniu pacjenta. )tliwa, ale może być też groźna m 11 Opryszczka zaczyna się od swędzącego zgrubienia na skórze, potem pojawiają się zmiany, których zanikanie trwa od 7 do 10 dni. Zazwyczaj opryszczkę leczymy objawowo, ale są dostępne także środld przeciwwirusowe. Mogą to być różnego rodzaju maści miejscowe. Jeśli już opryszczka się pojawi, pozostaje nam stosować miejscowe środki łagodzące i czekać, aż zniknie. Nadmierne wysu- szanie opryszczki na ustach nie jest do końca dobre, gdyż usta cały czas pracują, dlatego możemy mieć kłopot z zagojeniem rany. Skóra będzie cały czas pękać. Bardziej niż wysuszać to miejsce, powinniśmy je natłuszczać. - Jeśli opryszczki powracają często, warto byłoby przyjrzeć się swojemu organizmowi i sprawdzić, czy nie mamy zaburzeń odporności dodaje dr Aseńko. - Jeśli ma- my problemy z odpornością, włącza się wtedy środek wirusowy i kilkumiesięczną kurację mniejszymi dawkami. W przypadku opryszczki typu dnigiego ważne jest zabezpieczanie się podczas stosunku prezerwatywą. Jeśli kobieta w ciąży ma stwierdzoną opryszczkę typu drugiego, to jest to wskazanie do cięcia cesarskiego, by nie doszło do zainfekowania dziecka podczas porodu. Stomatologia Stres odbija się na... zębach. Dlaczego? Bo zaciskamy je i zgrzytamy nimi w chwilach napięcia Długotrwałe sytuacje stresujące mogą powodować różnego rodzaju zaburzenia, m.in. chorobę wrzodową żołądka, chorobę wieńcówą, zespół jelita drażliwego oraz. o czym rzadko wiemy, nieprawidłowości wobrębie narządu żucia. Osoby odczuwające napięcie psychosomatyczne, jakim jest stres, narażone są bardziej na choroby zębów. Powoduje on bowiem ich zaciskanie oraz zgrzytanie nimi poprzez nieświadome napinanie mięśni narządu żucia. Tak mózg radzi sobie z nadmiernym stresem, co powoduje obniżenie poziomu hormonów stresu, jednak w przypadku nieprawidłowego zgryzu, zaciskanie zębów zwiększa ilość hormonów stresu! W wyniku takich reakcji dochodzi do powstawania pęknięć szkliwa, krwawienia dziąseł czy nawet rozchwiania zębów. Nieświadome zgrzytanie zębami może także prowadzić do powstawania ubytków przyszyjkowych lub przeciążenia zębów, które mogą powodować około-wierzchołkowe stany zapalne, a w skrajnych przypadkach nawet utratę zębów. Co więcej, amerykańskie badania pokazują, że nieprawidłowy zgryz i jego zaciskanie wpływa negatywnie również na orientację przestrzenną oraz na pamięć długotrwałą. Podwyższenie poziomu hormonów stresu mobilizuje organizm do walki lub ucieczki. Nie pozwala na marnowanie energii na procesy naprawcze (gojenie, wzrost włosów) i twórcze (myślenie z wykorzystaniem kory mózgowej). - Stąd dla ogólnej równowagi organizmu konieczna jest przede wszystkim dokładna analiza zgryzu i jego ustabilizowanie. Dużą pomocą są elektroniczne metody diagnostyki z wykorzystaniem m.in. skanerów - mówi lek. Roman Borczyk, dyrektor zespołu specjalistów Kliniki Implantologii i Stomatologii Estetycznej Borczyk. Osoby o wysokim poziomie stresu intensyfikują także swoje złe nawyki, które mogą być szkodliwe dla przyzębia. Nawyki ruchowe odbywające się bez kontaktu zębów to na przykład nagryzanie warg, błony śluzowej policzków, obgryzanie paznokci czy nawykowe nagryzanie przedmiotów. Te zachowania mogą prowadzić do zaburzeń estetyki i funkcji uzębienia. Często nie zdajemy sobie sprawy, że stres objawiany poprzez zaciskanie zębów może powodować także inne W stresie nieświadomie zaciskamy zęby, a w nocy nimi zgrzytamy. To źle działa na szkliwo i dziąsła zaburzenia niezwiązane tylko z jamą ustną, jak na przykład bóle głowy, karku i pleców, bóle ucha, zaburzenia słuchu, zaburzenia w produkcji śliny, pieczenie oczu, bóle w okolicy skroni czy bóle barku i ręki. - Powikłaniem bruksiz-mu, czyli nieświadomego zgrzytania zębami, jest także niepełne otwieranie ust, trudności z otwieraniem, zbaczanie żuchwy. Przewlekły stres oddziałuje negatywnie także na odporność organizmu, w jamie ustnej mogą zacząć pojawiać się afty, opryszczka czy stany zapalne wokół wierzchołów korzeni zębów - wyjaśnia lek. Roman Borczyk. Długotrwały stres objawia się również poprzez ogólne rozkojarzenie, bezsenność oraz uczucie niepokoju. Często konsekwencją jest popadanie w nałogi, a nawet depresja czy nerwica. Rezultatów stresu jest tak wiele, że gdy tylko zostaną rozpoznane pierwsze objawy, od razu powinno rozpocząć się zmianę trybu życia. Zniweluje to szkodliwe oddziaływanie na organizm. Ważne jest również usunięcie szkód, które już się pojawiły. Pomocne w rozładowaniu negatywnych emocji jest np. uprawianie sportu, zdrowa dieta oraz zabiegi relaksujące. Kiedy jednak odczuwa się już napięcie mięśni i ból, można wykonać odpowiednie zabiegi w postaci serii masaży, które rozluźniają włókna mięśniowe, oraz jonofore-zę, czyli naświetlenie, które powoduje eliminację tzw. punktów spustowych - miejsc najbardziej bolących. - W przypadku jamy ustnej dobrym ćwiczeniem w sytuacji stresowej jest wprowadzenie końca języka pomię- dzy zęby. Warto również zastosować intensywny masaż mięśni policzków oraz skroni. Takie intensywne ćwiczenia przy zaciśniętych zębach z harmonijnym otwieraniem ust pomagają rozładować napięcie. Do terapii bruksizmu często wymagane jest także podejście interdyscyplinarne i połączenie leczenia psychologicznego ze stomatologicznym - dodaje doktor Borczyk Dla osób, które nieświadomie zgrzytają zębami w nocy, pomocne są szyny relaksujące, które wykonywane są na podstawie wycisków uzębienia. Zakładane podczas snu zapobiegają przed uszkodzeniem zębów pod wpływem silnego zgrzytania i zmniejszają napięcie mięśniowe. W zależności od stopnia destrukcji zębów pod wpływem stresu dobierane są odpowiednie metody leczenia. W zaawansowanych przypadkach stosuje się wykonanie licówek lub koron, które pozwalają zniwelować niekorzystne już zmiany w uzębieniu. - Intensywne tempo życia, zachwianie proporcji pomiędzy pracą a życiem prywatnym - to syndromy współczesnych czasów, które oddziałują na naszą jakość życia. Nie powinniśmy jednak zapominać o właściwym dbaniu o nasz organizm. Podczas codziennej gonitwy nie należy zapominać o odpowiedniej higienie jamy ustnej - codziennym szczotkowaniu i nitkowaniu zębów oraz regularnych wizytach u dentysty. Takie zachowania pozwolą uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji dla zdrowia jamy ustnej i wręcz katastrofalnych konsekwencji - kończy doktor Borczyk. (mara) 04 rodzinny zdrowie Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Zespół Turnera - na czym polega? Zespół Turnera - jedna z najczęstszych chorób genetycznych w pediatr Warto wiedzieć o nim więcej. Na czym polega, jakie są objawy? Choroby Monika Piorun monika.piorun@polskapress.pl Zespół Turnera dotyczy tylko noworodków płci żeńskiej i powoduje, że dziewczynki z wrodzonym brakiem chromosomu X nigdy nie będą wyższe od rówieśników. Na dodatek grozi im bezpłodność. Sprawdź, co warto wiedzieć o tajemniczym zespole wad genetycznych, na które narażone są tylko nasze córki. W Polsce żyje około 9-10 tysięcy kobiet z zespołem Turnera. Na świecie ich liczba szacowana jest na około 1,5 miliona. Statystycznie choroba ta występuje u l na 2,5 tysiąca dziewczynek, które przychodzą na świat. Jest też przyczyną jednej czwartej wszystkich poronień. Choć charakterystyczny dla tej przypadłości całkowity lub częściowy brak jednego z pary chromosomów X można stwierdzić już na etapie prenatalnym, to jednak klasyczne objawy zespołu Turnera diagnozowane są najczęściej dopiero u dzieci po-| wyżej 8. roku życia. Dopiero wtedy można stwierdzić f istotne różnice w rozwoju, które odróżniają je od zdrowych osób w ich wieku. Choć pod względem umysłowym dziewczynki mogą rozwijać się prawidłowo, to jednak u około 5 procent pacjentek zespół Turnera doprowadza do poważnych zmian w funkcjonowaniu między innymi narządów wewnętrznych. Z tego powodu polskie prawo dopuszcza możliwość przerwania ciąży, jeśli u płodu zaistnieje ryzyko wystąpienia zespołu Turnera. Tego typu wadami genetycznymi obarczonych jest zwykle nie więcej niż 3 procent ciąż. Metody diagnostyczne, dzięki którym można rozpoznać zespół Turnera: , •badania prenatalne t(amniopunkcja lub biopsja kosmówki) •test prenatalny PAPP-A •test potrójny •badanie kariotypu metodami cytogenetyki klasycznej •cytogenetyka molekularna (tzw. FISH-fluorescencyjna hybrydyzacja in situ) •technika macierzy i r 2 0%: i: l . r ] j f L- ? r i J l J + J Cl i fi i i YWUK J GHFDR s 1 t r: C ? i >• v y 5 Ł Y V r p ę j J € J V < ? f | I r i i c| k 4 ugk. | K ny.8 « * h * ;|o|hi/L|ms HrotFF i8* ** -^l| y | F V I 7P i' f i C C t * b F 2 ' Z I : I- -st; • / J C / V i K r f F C i * f F ; ! fil y Z ff •- c cCf / .. f G Jr 5'-; >• fi h H€ •• rF/o i/' ' d 0 3 "v t-* i tyr v v ca '• #*** c- f 5 Zespół Turnera to wrodzona choroba genetyczna występująca tylko u kobiet, spowodowana brakiem lub niepełnym rozwojem chromosomu X •PCR-łańcuchowa reakcja polimerazy •tzw. badanie Scott'a Rivkees'a Objawy zespołu Turnera. Charakterystyczne cechy fizyczne •niski wzrost (średnio ok. 20 cm mniej niż rówieśnicy) •płetwiasta szyja (często nisko osadzona linia włosów) •krótsze kończyny górne i dolne (obrzęk limfatyczny dłoni i stóp) •pierwotny brak miesiączki •opóźniony lub niepełny rozwój drugorzędnych cech płciowych (infantylizm płciowy) •wewnętrzne fałdy w kącikach oczu, niebieskie zabarwienie twardówki •wydatne, nisko osadzone małżowiny uszne •nisko osadzone podniebienie •szeroka klatka piersiowa •szeroko rozstawione brodawki sutkowe •koślawe łokcie •tzw. deformacja Madelunga (grzbietowe podwichnięcie kości łokciowej) •wyraźnie krótsza czwarta kość śródręcza i śródstopia •skolioza •pierwotna niewydolność jajników (zwykle powoduje bezpłodność) ^•zaburzenia rozwoju seksualnego •wiele anomalii sercowo-na-czyniowych (częste wrodzone wady serca) •możliwe wady zastawki aorty •zaburzenia czynności tarczycy (ryzyko choroby Hashimoto) •zaburzenia wzroku, zez •zaburzenia słuchu lub niedosłuch •specyficzne, miękkie, wełniste włosy Zespół Turnera został opisany po raz pierwszy przez amerykańskiego endokrynologa -doktora Henry'ego Huberta Turnera z Oklahomy. Klasyczne objawy wad genetycznych towarzyszących tej chorobie, czyli między innymi niski wzrost, płetwiasta szyja i nadmiar skóry na karku, niedorozwój płciowy, wady wie-lonarządowe i bezpłodność, na zespół Tunera oprócz tego, że zw są około 20 ceidy-metrów reższe niż rówieśnicy, często zostały nazwane od nazwiska lekarza stygmatami Turne-rowskimi. Choć początkowo łączono je z dysfunkcjami przysadki, a potem między innymi z alkoholizmem u ojców, to jednak ostatecznie nie znaleziono dowodów na jednoznaczne przyczyny występowania tej choroby genetycznej. Osoby cierpiące na zespół Turnera oprócz tego, że zwykle są około 20 centymetrów niższe niż rówieśnicy, często rodzą się również z wadą serca. Mogą też mieć wady innych narządów lub problemy z funkcjonowaniem tarczycy. Pacjentki zwykle są bardziej narażone na rozwój choroby Hashimoto i bezpłodność. U około 10-20 procent dziewcząt z zespołem Turnera stwierdza się też skoliozę. Część z nich ma zeza i problem z mimiką. Mimo że ich rozwój intelektualny może być prawidłowy, to nierzadkie są w ich przypadku zaburzenia osobowości, nieprawidłowy rozwój emocjonalny czy zaburzenia rozwoju emocjonalnego. Komfort życia osób, u których zdiag-nozowano zespół Turnera, można poprawić dzięki leczeniu za pomocą hormonu wzrostu. WAŻNE Zespół Turnera występuje tylko u dziewczynek. Kiedy zgłosić się do lekarza? Zespół Turnera można rozpo -znać już w okresie prenatalnym poprzez badanie USG, test potrójny, badania molekularne i oznaczenie kariotypu płodu. Tuż po urodzeniu, jeśli wada nie została wcześniej rozpoznana, można ją zdiagnozować na podstawie obecności wrodzonych wad serca. Każdy noworodek płci żeńskiej ze stwierdzoną koarktacją aorty (zwężeniem ujścia aorty z lewej komory serca) lub niedorozwiniętym lewym przedsionkiem serca musi mieć oznaczony kariotyp w celu wykluczenia bądź potwierdzenia zespołu Turnera. W miarę dorastania dziecka uwidaczniają się charakterystyczne cechy wyglądu - obrzęki stóp i rąk, krótka, szeroka szyja, niedobór wzrostu, będące wskazaniem do diagnostyki genetycznej. Najczęściej jednak pacjentki zgłaszają się do lekarza w okresie dojrzewa nia, z powodu braku spodziewanych oznak dojrzewania u dziecka. Drugą w kolejności przyczyną, z którą przychodzą kobiety niezdiagnozowane we wczesnym dzieciństwie jest bezpłodność. / Zespół Turnera. Jak leczyć chorobę? Czy jest szansa na całkowite wyleczenie? W przypadku zespołu Turnera nie ma dostępnych metod leczenia przyczynowego. Niemniej jednak istnieje terapia objawowa, która znacząco poprawia funkcjonowanie pacjentki. Najważniejszym zadaniem lekarza jest jak najwcześniejsze zdiagnozowanie wad wrodzonych wymagających operacji niedługo po narodzinach dziecka. Kolejnym etapem jest terapia hormonem wzrostu (refundowana przez NFZ). Powinno się ją zacząć już u małych dziewczynek, jeśli zgodnie z wartością siatek centylowych ich wzrost nie przekracza 5 percentyla. U pacjentek w wieku oczekiwanego dojrzewania, gdy nie występują jednak samoistnie objawy świadczące o pokwitaniu, zaleca się hormonalną terapię zastępczą (substytucję hormonami żeńskimi). Należy ostrożnie łączyć terapię estrogenową z hormonem wzrostu, gdyż estrogeny mają niszczące działanie na kości (w późniejszym wieku indukują osteo-porozę) i opóźniają wzrost kości długich. Wczesne rozpoznanie zespołu Turnera nie daje szansy na wyleczenie pacjentki. Jest jednak niezbędne w przypadku obecności wrodzonych wad, które wymagają operacji natychmiast po urodzeniu. Postawienie takiej diagnozy nie ma wpływu na długość życia kobiety. Zmieniony wygląd może być trudny do zaakceptowania, dlatego ważna jest opieka psychologiczna, wsparcie ze strony rodziny i w odpowiednim czasie zastosowana hormono-terapia. W ostatnich latach zaobserwowano spadek liczby kobiet z zespołem Turnera. Niestety, wpłynęła na to liczba dokonywanych aborcji po prenatalnym rozpoznaniu zespołu Turnera. W krajach zachodnich zespół Turnera stał się najczęstszą przyczyną kontrolowanych poronień wśród wszystkich wad genetycznych rozpoznawanych w życiu płodowym. Rolą pracowników służby zdrowia i naukowców jest rozpowszechnianie wiedzy o tej jednostce, normalnym funkcjonowaniu społecznym kobiet z tym zespołem i możliwościach leczenia powikłań. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 rodzinny zdrowie 05 Ref luks - kłopotliwy objaw większych problemów. Jak im zapobiec? To częsta dolegliwość, która uprzykrza życie i z czasem grozi powikłaniami. Zamiast jednak zwalczać objawy, lepiej wpłynąć na przyczyny problemu Ważny problem AimaRokkka-Żuk anna.rokicka@polskapress.pl Które elementy stylu życia należy zmienićijak powinna wyglądać odpowiednia cfieta, by zwalczyć refMcs. Refluks żołądkowo-przeły-kowy, GERD albo GORD (gastroesophageal reflux disease lub gastro-oesopha-geal reflux disease), to różne nazwy tego samego problemu. Mowa o wstecznym zarzucaniu treści żołądkowej do przełyku, które powoduje kłopotliwe objawy. Gdy problem jest przewlekły, nosi nazwę choroby refluksowej. Szacuje się, że występuje ona nawet u 10-20 proc. populacji krajów rozwiniętych i często nie jest prawidłowo rozpoznawana. Choroba pogarsza jednak nie tylko jakość życia, ale też grozi powikłaniami - z rakiem przełyku włącznie. Dlatego nie należy jej lekceważyć, zwłaszcza że dolegliwości często są efektem stosowania niezdrowej diety, która pogarsza stan zdrowia również na inne sposoby. Właśnie za pomocą modyfikacji stylu żywienia można znacznie ograniczyć uciążliwe objawy. PRZYCZYNY Refluks zwykle ma przyczyny anatomiczne, związane ze zbyt częstymi przejściowymi relaksacjami dolnego zwieracza przełyku czy przepukliną w tym odcinku. Ryzyko jego rozwoju zwiększa stres, palenie tytoniu, alkohol, otyłość i brak aktywności fizycznej, przy czym wskazana jest umiarkowana intensywność ruchu. Refluks często występuje też u małych dzieci w związku z niedostatecznym wykształceniem układu pokarmowego, ale objawy mijają zwykle w pierwszym roku życia. WAŻNE Jakżyćzrefluksem? Zalecane są modyfikacje diety i stylu życia sposób jedzenia. Unikaj szybkiego jedzenia, ponieważ sprzyja połykaniu powietrza i niedokładnemu gryzieniu. Spożywaj posiłki regularnie i w spokoju. Szczególną uwagę zwróć na porę kolacji. Ostatni posiłek zjedz na kilka godzin przed położeniem się do łóżka i ogranicz jego porcję. pozycja po jedzeniu. Ponieważ objawy nasilają się zwłaszcza w ciągu 30-120 minut od spożycia posiłku, najlepiej w ciągu 3-4 godzin po nim nie kładź się i nie wykonuj skłonów. temperatura i konsystencja jedzenia. Temperatura posił- t * ków powinna być zbliżona | do ciepłoty ciała. Unikaj zimnych napojów i potraw, ponieważ już przy tempe- * raturze 4 stopni Celsjusza zmniejsza się szybkość opróżniania żołądka. Wskazane jest jedzenie 0 konsystencji papkowatej, ponieważ nie wymaga żucia (czynność ta nasila wydzielanie soku żołądkowego). objętość posiłków. W ciągu dnia spożywaj o stałych godzinach 5-6 mniejszych objętościowo posiłków zamiast kilku większych, by # nie podnosić nadmiernie ciśnienia w żołądku. Aby iii nie przyjmować za dużych porcji jedzenia ani napojów naraz, można podzielić zwyczajowe posiłki na mniejsze. picie mleka lub wody. Napoje te zmniejszają przykre objawy: mleko neutralizuje kwaśną zawartość w przełyku, a woda oczyszcza go z kwasu solnego. Mlekiem, ew. wodą, dobrze jest też rozcieńczać herbatę, kawę 1 soki owocowe oraz warzywne. Zalecane są też wody zobojętniające nadmiar kwasu, np. lecznicze z wysoką zawartością wapnia oraz alkaliczne, o pH wyższym niż 8, a najlepiej powyżej 9. styl życia. Wyklucz produkty nadmiernie pobudzające wydzielanie soku żołądkowego i wszystkie te, które w twoim przypadku powodują nasilenie symptomów. Ogranicz poziom stresu, nie pal tytoniu, nie pij alkoholu, unikaj obcisłych ubrań i przebywania w pozycji zgiętej, (arz) w Ł, *ł. ,. czone buliony, słaba herbata, najlepiej rozcieńczona mlekiem. Przy zaostrzeniu objawów poleca się posiłki o konsystencji papki, na przykład: Śniadanie: zupa mleczna z kaszą manną, pieczywo pszenne rozmoczone w herbacie, jajko na miękko i przecier z pomidora z mlekiem. Drugie śniadanie: jogurt owocowy. Obiad: zupa jarzynowa przetarta, duszona cielęcina z warzywami, zmielona, szpinak, puree z ziemniaków, przetarty kompot z jabłek. Kolacja: pulpety z ryby w sosie koperkowym, puree z marchewki, pieczywo rozmoczone w herbacie z mlekiem. Czego nie jeść przy refluksie? Ryzyko wystąpienia refluksu zwiększają czynniki nasilające relaksację dolnego zwieracza przełyku, takie jakkofe-ina, tłuszcze, palenie papierosów, niektóre leki (np. stosowane w chorobie niedokrwiennej serca nitraty i blokery kanału wapniowego). Ważnym czynnikiem jest też nadmierne rozciąganie ścian żołądka, związane z przejadaniem się. Osoby cierpiące na refluks żołądkowo-przeły-kowy powinny stosować dietę lekkostrawną z ograniczeniem produktówpobudzają-cychwydzielanie soku żołądko-^/vego, atakże spowalniających opfróżriianie żdądka (to głównie tłuszcze). Należy unikać produktów i dań, które powodują dolegliwości. Zwykle są to: kwaśne dodatki i potrawy, ostre przyprawy, warzywa cebulowe i kapustne, nasiona roślin strączkowych, owoce cytrusowe i soki z nich, pełnoziami-ste produkty zbożowe, tłuste sery żółtei topione, tłuste wędliny i mięsa oraz podroby, napoje gazowane, mocna kawa iherbata, sokpomidorowy, zupynawywarachzkościize śmietaną, potrawy z zasmażką, dania smażone i z dużą ilością sosu, czekoladai wyroby czekoladowe, inne słodycze, zwłaszcza o dużej zawartości tłuszczu, napoje alkoholowe, miętai zawierające jąprodukty, kostłtibu-lionowe, dodatki takiejakpro-szek do pieczenia i glutaminian sodu. Często nie wiemy, co robić, gd Jakie są symptomy GERD? Postawienie diagnozy o GERD może nastręczać wiele trudności, np. występowanie zgagi nie musi łączyć się z kwaśnym refluksem, a tylko 5-10% jego przypadków objawia się zgagą. Chociażu40-50proc. chorych GERD może nie dawać żadnych objawów, u pozostałych osób (a także tych, uktórychrefluks nie wiąże się z przewlekłą chorobą), symptomy mogą nawet przypominać dolegliwości sercowe. Możliwe objawy refluksu, często niewystępu-jące naraz, to między innymi: kwaśny smak w gardle i ustach, zgaga (ang. heartburn to „pieczenie" w sercu); ból w klatce piersiowej i nadbrzuszu; odbijaniesię kwaśną treścią; nudności i wymioty; dysfa-gia (trudności wprzełykaniu); uczucie obecności „guli" w gardle; chrypka i ból gardła; nieprzyjemny zapach z ust; ubytki szkliwa zębów i rozwój próchnicy; u małych dzieci: kaszel, świszczący oddech, wymioty, krztuszenie się jedzeniem, gazy, bólbrzucha, częsty płacz irozdrażnienie. Dlaczego należy leczyć? Nieleczony refluks grozi rozwojem powikłań, takich jak zmiany nadżerkowe błony śluzowej przełyku, zapalenie przełyku, powstawanie w nim blizn i zwężeń utrudniających przełykanie (tzw. przełyk Barretta) oraz rak przełyku. Objawy często powodują też, że chorzy unikają jedzenia, co prowadzi do powstawania niedoborów pokarmowych i dodatkowego pogorszenia ich stanu zdrowia. Leczenie refluksu polega na podawaniu inhibitorów pompy protonowej - leków hamujących wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Jest ono jednak skuteczne tylko w 30-50 proc. przypadków, a ponadto ma działania uboczne, m.in. ogranicza wchłaniania składników mineralnych w jelitach. Dlatego tak ważna jest zmiana stylu życia, a zwłaszcza diety. 7ak>ra0yjyl|^pff W refluksie polecane są produkty, które tylko łagodnie pobudzają wydzielanie soku żołądkowego, takie jak gotowane warzywa i owoce, najlepiej przetarte, jasny chleb pszenny, ugotowane i rozdrobnione chude mięsa i ryby, gotowane jajka, mleko, jogurt, twaróg i śmietanka, rozcień- 06 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Opiekując się osobą bliską, nie zapominajmy o sobie Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com O dylematach i decyzjach dorosłych, które muszą podjąć się opieki nad chorymi rodzicami. rozmawiamy z Anną Chojnacką-Czachór. psychotożką i terapeutką. Rozwój medycyny spowodował wydłużenie naszego życia. Niestety, jegojakość często nie idzie w parze z długością. Oznacza ta że coraz częściej możemy być postawieniwbardzo trudnej sytuacji, jakąjest przewlekła choroba bitskiej osoby, a w związku z tym konieczność opieki nad raą. Najczęściej dotyczy to matki lub ojca u schyłku ich życia. Pierwszy odruch serca często mówi nam: „Zajmę się mamą czy ojcem, dam radę, będzie dobrze, jestem im to winna". Równocześnie pojawia się jednak lęk przed ogromem obowiązków i zadań, jakie czekają na opiekuna osoby przewlekle chorej. Dlatego w pierwszej kolejności racjonalnie, a nie emocjonalnie rozpatrzmy szereg czynników i aspektów naszego dotychczasowego funkcjonowania w kontekście choroby bliskiego. Od czego wobec tego powinniśmy zacząć? Musimy zdecydować, czy mamy możliwości lokalowe do opieki domowej - osoba chora będzie potrzebowała własnego pokoju. Jakie są nasze możliwości finansowe -osoba leżąca potrzebuje specjalnego łóżka, materaca antyodleżynowego, pampersów, lekarstw, czasem specjalnej diety. Być może będziemy musieli zrezygnować z pracy zawodowej - to bardzo trudna decyzja. Kolejne czynniki, które musimy brać pod uwagę, to zdanie współmałżonka na ten temat - czasami zięć może nie zgodzić się przecież na stałą obecność przewlekle chorej teściowej lub teścia, dużo zależy od ich wcześniejszych relacji. Musimy też racjonalnie zastanowić się. czy sami podołamy temu obowiązkowi. Oczywiście. Spytajmy siebie sami, czy jest we mnie dość cierpliwości i odporności psychicznej, której wymaga tak odpowiedzialne i trudne zadanie? Czy fizycznie poddam Rozmowa z osobami z zewnątrz może czasem wręcz poprawić funkcjonowanie chorego dźwiganiu, przewracaniu na boki, karmieniu, zmienianiu pampersów, myciu, podawaniu leków? I ostatnie pytanie - czy będę w stanie po prostu być i towarzyszyć osobie chorej w jej cierpieniu? Jak widać dylematów jest mnóstwaado tego dochodzi też często presja społeczna, że powinniśmy się zająć chorymwdomu. Nie ulegajmy jej pochopnie, bo jak próbuję tu wykazać, decyla taka nie jest i nie powinna być wcale oczywista. Uważam, że jeśli na naszej liście wątpliwości minusów jest więcej niż plusów, to naprawdę trzeba zastanowić się nad placówką opiekuńczą, choć wiem, że nie jest to popularny pogląd. Dodatkowy element to oczekiwania osoby chorej, bo ona też ma własne lęki w takiej sytuacji. Zwłaszcza lęk przed byciem ciężarem, który zderza się z lękiem przed samotnym umieraniem, ze względu na który może ona wręcz zażądać od nas domowej opieki. JeśH więc jecM zdecydujemy się na tę domową opiekę, o czym przede wszyst-kimmustny pamiętać? O sobie. Nawet najbardziej troskliwa i kompetentna osoba bliska musi zadbać o własne potrzeby. Jeżeli mamy rodzeństwo, to konieczne jest podzielenie opieki między wszystkie dzieci chorego. Trzeba ustalić grafik dyżurów, tak żeby każdy miał też czas dla siebie. Jeśli mamy dorosłe dzieci, to także powinniśmy zwrócić się do nich o pomoc w opiece nad babcią czy dziadkiem. Czy rozpatrywać również pomoc płatną opiekunki? Zwłaszcza gdy jesteśmy sami, warto posiłkować się płatną fachową pomocą, która oprócz odciążenia nas wnosi w zamknięty w czterech ścianach świat chorego nowość, można powiedzieć „powiew świeżości" i pewien dystans do trudnych często zachowań pacjenta. Jest na przykład odporna na wszelki szantaż emocjonalny, jako osoba z zewnątrz patrzy inaczej na całokształt sytuacji, w której znalazł się chory i jego bliscy. Może czasem pomóc rozładować złe emocje. Musimy bowiem zdawać sobie sprawę z tego, że choroba przewlekła zmienia człowieka. Osoby te mogą stać się płaczliwe, agresywne słownie, być w depresji, mieć problemy ze snem, nadmiernie skupiać się na sobie, wywierając presję na opiekunie. Chory może starać się wywołać u opiekuna poczucie winy. Emocje mogą stać się bardziej „dziecięce", a postawa roszczeniowa. Dlatego uważam, że jeśli chcemy ułożyć sobie z chorym w miarę „zdrowe re-laqe", płatna opiekunka jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Wielu ludzi nie chce jednak narażać chorego na opiekę zupełnie obcej osoby. Uważam, że to błąd wmy-śleniu, bo to nie jest żadne „narażanie". Jeśli mamy pewność, że opiekunka jest fachowa, miła, otwarta, cierpliwa i delikatna, to powinniśmy wytrwale przyzwyczajać do niej chorego, nawet jeśli na początku napotkamy opór, protesty, narzekanie. Rozmowa z osobami z zewnątrz może czasem wręcz pomóc i poprawić funkcjonowanie chorego. Jednym z ważniejszych problemów w trakcie opieki nad chorą obłożnie osobą jest stan psychiczny i fizyczny opiekuna. Jeżeli opiekun jest w dobrej formie, łatwiej będzie mu wypełniać obowiązki. Całkowite poświęcenie, tak gloryfikowane w naszej kulturze, może zniszczyć opiekuna, który zapomni, że ma jeszcze inne role w życiu, że kiedyś chory odejdzie, a wtedy trzeba mieć pomysł na dalsze życie bez wyrzutów sumienia i rozpamiętywania, co można było zrobić lepiej. Niestety, często dążymy do całkowitego poświęcenia, ponieważ daje nam to w danym momencie psychologiczną gratyfikację w postaci podwyższonego poczucia własnej wartości, czujemy się potrzebni - dotyczy to zwłaszcza osób, które są samotne lub mają już dorosłe dzieci, żyjące . własnym życiem. Rola współmałżonka jest w takiej sytuacji Moicfi potrz©d3Cli niezwykle ważna. Powinien zachęcać opiekuna do oderwania od wszechobecnej choroby, proponując wspólne wyjście do kina, na spacer, rozwijanie swoich zainteresowań pomimo wszystko. Taka relacja chory-opiekun ma także wiele pozytywnych aspektów. Czas na rozmowy z opiekunem może zaowocować odnowieniem lub umocnieniem dotychczasowej więzi, wzajemną akceptacją, lepszym poznaniem myśli, wspomnień chorego, co wzbogaca opiekuna w sensie psychologicznym. Ale choroba przewlekła po okresie statyczności może nagle dynamicznie zacząć się rozwijać. Tracimy kontakt z chorym, jesteśmy wystraszeni i bezradni. Jeśli czujemy, że nie damy rady, nie idźmy w stronę heroizmu i totalnego poświęcenia siebie. O wiele zdrowiej będzie wtedy umieścić chorą osobę w sensownym ośrodku, odwiedzać ją często, a czas wspólny wypełniać rzeczami miłymi dla chorego. Nawet jeśli nie ma z nim kontaktu, można puszczać mu muzykę, głośno czytać ulubione książki lub po prostu być razem. Prędzej czy później osoba chora, niestety, odejdzie.. I pozornie wydawałoby się, że to ulga dla opiekuna, że wreszcie dysponuje całkowicie swoim czasem i życiem. Ale tak zazwyczaj nie jest. Do naturalnej w tej sytuacji żałoby dochodzi często pustka, zwłaszcza jeśli opiekun był sam i całkowicie poświęcił się choremu. Tę pustkę trzeba zapełnić sobą, odnaleźć swoje zainteresowania, potrzeby. To wymaga czasu i wsparcia rodziny i przyjaciół. Odnajdywanie siebie jest trudne także dlatego, że doświadczenie opieki zmienia człowieka, więc jego wcześniejsze potrzeby mogą wydawać mu się płytkie i nieistotne. Na szczęście człowiek nie umie żyć w próżni i prędzej czy później odnajdzie nowe cele życiowe lub „odkopie" stare. Radziłabym wtedy udać się do psychologa, który może nam w tym pomóc, wyznaczyć plan działania tak, byśmy mogli w swoim własnym rytmie dojść do równowagi psychicznej. Pamiętajmy, że oprócz strat każda sytuacja życiowa pozwala nam na zyskanie czegoś ważnego. Marta Żbikowska irł:Zbłkowska@glos.com ILE KOSZTUJE DZIECKO I KTO ZA NIE PŁACI? RodzinaSOOPhts Wraz z nadejściem nowego półrocza w szkole i przedszkolu, pojawiły się nowe wydatki. Na razie są to zaliczki na planowane wiosną wycieczki. Rady rodziców zbierają także drugie raty składek klasowych i grupowych, ale w tym roku wykazałam się zapobiegliwością i już we wrześniu uiściłam całe kwoty. Sama sobą jestem z tego powodu zachwycona. Wydatki na dzieci to niekończąca się historia. Znowu gdzieś znalazłam wyliczenia, ile kosztuje utrzymanie dziecka. Nawet nie starałam się zapamiętać tych kosmicznych kwot. Mnie osobiście utrzymanie całej rodziny nie może kosztować więcej, niż wynosi nasz dochód (razem z tym nieszczęsnym, wypominanym zasiłkiem wychowawczym) plus niewyceniona w żaden sposób praca, którą wkładamy w tę działalność. Ale zdaję sobie sprawę, że darmowa ochrona zdrowia, jakakolwiek by nie była, refundacja leków, bezpłatna edukacja, z tym samym zastrzeżeniem, co system zdrowotny oraz wszelkie zniżki i ulgi nie biorą się z kos -mosu. Podliczając te wszystkie dopłaty, może rzeczywiście okazać się, że wszyscy rodzice są milionerami? Nie wnikając w ukryte koszta utrzymania dzieci, zajmę się swoimi wydatkami na ten cel. Dzielę się rozważaniami na ten temat od momentu wprowadzenia 500 plus i dzisiaj mam taki wniosek, że najgorsza w tym planowaniu wydatków na dzieci jest nieprzewidywal-ność. Niebyło chyba wtym czasie miesiąca, w którym nie zaskoczyłaby nas liczba dziurawych skarpet wymagająca natychmiastowego uzupełnienia tej części garderoby, kompletnie zniszczone kapcie w przedszkolu, za małe kalosze, podarta kurtka. Czasami trzeba kupić plaster opatrunkowy, maść czy płyn odkażający, nie wspominając o infekcjach sezonowych, które wprawdzie w naszym przypadku, na szczęście nie rozwijają się w poważniejsze choroby, ale wymagają zakupu to jakiejś wody morskiej do nosa, a to ziołowego syropu nawilżającego drogi oddechowe, probiotyku po przedszkolnych jelitówkach. Zawsze coś. W zasadzie ta nieprzewidywalność już dawno stała się normą, trochę jak z teorią chaosu. lub podawać w winnej galarecie (kawałki krabów, małże, krewetki - żelatynę rozpuszczamy w 1/2 szklance wrzątku i mieszamy z białym winem). Najczęściej przy przyrządzaniu owoców morza nieodzowne są: cytryna, natka pietruszki, czosnek, pieprz oraz inne przyprawy i zioła. Możemy je podać na sałacie z przybraniem, a te na ciepło z ryżem, makaronem lub chrupiącym pieczywem (na przykład w wydrążonej bagietce). OSTRYGI Z CZOSNKIEM Składniki: Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com s - ;bliża się jeden z najbardziej wyczekiwanych przez zakochanych dni-ich święto, czyli walentynki. Tego dnia zakochani obdarowują się drobnymi upominkami, panowie dają partnerkom kwiaty i zapraszają na romantyczną kolację. Można ją jednak zrobić również w domu - panie mogą przygotować coś dla swoich Walentych, a oni z kolei w rewanżu coś dla nich. Na takiej kolacji nie może zabraknąć dań z afro-dyzjakami, które zawdzięczają swoją nazwę greckiej bogini miłości - Afrodycie. Te uwodzicielskie, naturalne składniki dań lub napojów potrafią zdziałać cuda. Mają nas pobudzać, zwiększać potencję, intensyfikować miłosne doznania. Wśród tych konkretnych prym wiodą owoce morza. Po włosku zwane frutti di mare, zyskały dużą popularność we wszystkich krajach świata. Trudno się dziwić, bo mają wysoką wartość odżywczą, a ponadto przypisuje im się właściwości afrodyzjakalne. Można je podzielić na dwie główne grupy: skorupiaki i mięczaki. Do grupy pierwszej należą: homary, langusty, homarzec oraz kraby i krewetki Mięczaki zaś są bezkręgowcami, zwykle chronionymi przez muszlę. Do nich zaliczamy m.in.: ostrygi, omuł-ki, przegrzebki, sercówki i inne małże, ślimaki oraz głowonogi: mątwy, kałamarnice, ośmiornice. Najlepiej jeśli pochodzą z czystych wód, bo w przeciwnym razie mogą zawierać szkodliwe związki chemiczne. Dietetycy przekonują jednak, że korzyści zjedzenia owoców morza przeważają nad ryzy- Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 ZDROWY SPOSÓB NA POBUDZENIE ZMYSŁÓW Wśród konkretnych afrodyzjaków prym wiodą owoc© morza kiem szkodliwego oddziaływania zawartych w nich zanieczyszczeń, których liczba pod wpływem przetwarzania może zmniejszyć się nawet 0 60-70 proc. Owoców morza nie zaleca się tylko małym dzieciom oraz kobietom w ciąży i w trakcie karmienia. Mniej cholesterolu zawierają mięczaki, więcej skorupiaki. Jedne i drugie są doskonałym źródłem wysoko wartościowego białka, zawierają cenne kwasy tłuszczowe omega-3 niezbędne w profilaktyce i leczeniu wielu chorób cywilizacyjnych , a także wiele cennych witamin z grupy B. Są najlepszym w diecie człowieka źródłem jodu i dobrym źródłem selenu (działanie przeciwnowo-tworowe), fluoru oraz wapnia. Zawierają też żelazo, cynk (wzmacnia układ odpornościowy, zwalcza wolne rodniki oraz zwiększa popęd płciowy) 1 magnez. Ostrygi, jak stwierdzono, są najbogatszym naturalnym źródłem cynku, dlatego też uważane są za najskutecz- niejszy afrodyzjak. Wszystkie owoce morza należą do produktów niskokalorycznych, mogą je więc jeść osoby z nadwagą lub problemami układu sercowo-naczyniowego. Nie ma już chyba sposobu, którego nie zastosowano by, serwując dania z tych wodnych zwierząt. Można je gotować, piec, smażyć, zapiekać w cieście (np. francuskim), grillować. Podawać w sosach, panierować, robić z nich szaszłyki lub dodawać do zapiekanek z makaronu albo ryżu. Robić z nich gulasze, zupy i galaretki. Mogą być też głównym składnikiem rozmaitych sałatek lub tylko ich dodatkiem. Jemy je na ciepło lub zimno, na słodko, słodko-kwaśno, ostro lub łagodnie. Można z nich zrobić również pasty na kanapki lub dodawać do masła. A nawet nadziewać nimi (np. krewetkami) mięsa. Prócz tego, że pijamy do nich wino, możemy je również w nim marynować (krewetki, mule), zapiekać (ośmiornica) rodzinny kuchnia 07 20ostry&2łyżklnia5fci3ząbkl Na patelni rozgrzej masło. Świeże ostrygi otwórz za pomocą specjalnego noża. Wodę z muszli wlej do miseczki, amięso ostryg wyłóż na patelnię. Dodaj wyciśnięty przez praskę czosnek i smaż przez około minutę. Wlej odlaną wcześniej wodę z małży i duś jeszcze przez 2 minuty. Dodaj posiekaną natkę pietruszki. Pozostałeprzepisy na kolejnych stronach. 08 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 9-10.02.2019 ZMYSŁOWE DANIA SWOJE DZIAŁANIE ZAWDZIĘCZAJĄ ZWYKLE ZIOŁOM I PRZYPRAWOM Do najbardziej popularnych afrodyzjaków, choć nie wszyscy z tego zdają sobie sprawę, należą zioła i przyprawy. Przyprawy o największych właściwościach afrodyzjakalnych to przede wszystkim: chili, gałka muszkatołowa, imbir, karda-mon, szafran, lubczyk, gorczyca, cynamon, wanilia (naturalna - nie udający jej aromat niezdrowy cukier wani-linowy), a nawet mięta. Pikantna papryczka chili nie traci swoich właściwości nawet po ususzeniu. Za jej ostry smak odpowiada kapsaicyna, silnie rozgrzewająca substancja. Dzięki niej możemy także wspomóc ochronę naszego serca i zgubić zbędne kilogramy. Gałka muszkatołowa to środkowa część pestki owocu muszkatołowca korzennego. Dodawano ją kiedyś nawet do medykamentów na zwiększenie potencji. Jej szczyptą możemy przyprawiać dania mięsne, owoce morza i słodkie pierniki. Świeży imbir od pradawnych czasów uważany był za silny afrodyzjak. Wspomaga trawienie i krążenie, pobudza apetyt. Kardamon pobudza zmysły, ułatwia trawienie, wzmacnia organizm. Można dodawać go do deserów, kompotów i sałatek z owoców. Szafran jest najdroższą przyprawą na świecie. Uzyskuje się go z wysuszonych znamion słupków kwiatowych krokusa. Najczęściej używamy go do doprawiania ryżu. Przyprawa jest cennym źródłem miedzi, potasu, wapnia, magnezu, cynku oraz selenu. Lubczyk to niekwestionowany król wśród naturalnych afrodyzjaków, wpływa też dobroczynnie na nasz układ trawienny. Dawniej kobiety przygotowywały z niego napar dla wybran-ków swojego serca (można i dziś spróbować). Popularnie zwany maggi doda smaku wielu potrawom. Nasiona gorczycy łagodzą bóle żołądka, zapobiegają stanom zapalnym i chronią nasz układ pokarmowy. Obecnie w ziołolecznictwie i w kuchni wykorzystuje się kilka rodzajów nasion gorczycy. Najpopularniejsza jest gorczyca biała, czarna i sarepska. Cynamon otrzymujemy z wysuszonej kory cynamonowca. Jego olejki eteryczne działają antyseptycznie, poprawiają krążenie i trawienie, i ogólnie pobudzają. Mięta nie tylko może być antidotum na dolegliwości gastryczne, ale także wzmacniać nasze libido. Świeże liście możemy dodawać nie tylko do napojów, ale też do sałatek. Wszystkie przyprawy-afrodyzjaki mają wiele witamin i w różny sposób działają bardzo korzystnie na nasze zdrowie. Warto więc włączyć je do jadłospisu nie tylko z powodu ich pobudzających właściwości. mlena kochanowska • Kuchnia polska nie wspomaga temperamentów, za dużo w niej mięsa i tłustych potraw, a za mato ryb, warzyw i przypraw. Warto to zmienić choćby nawet od święta. Ryby i owoce morza mają niepowtarzalne smaki Pikantny tort świętego Walentego SfcfadnM;_ 1/4 kostki masła 8jajek ugotowanych na twardo garść posiekanego koperku garść posiekanego szczypiorku 2 łyżeadti skórki otartej z cytryny 1 szklankagęstej kwaśnej śmietany 2 małe słoiczki kawioru czarnego lub czerwonego sól. pieprz do smaku Masło stopić i ostudzić. Jajka jak nąjdrobniej posiekać lub utrzeć w małakserze z dodatkiem posiekanej zieleniny. Dodać skórkę cytryny, pół szklanki śmietany i ostudzone stopione masło. Dobrze wymieszać i doprawić do smaku. Tortownicę z otwieranymi bokami wyłożyć folią aluminiową i ułożyć na niej masę jajeczną, wyrównując powierzchnię. Całość przykryć płatkiem folii spożywczej i wstawić na kilka godzin do lodówki (najlepiej na noc). Następnego dnia ostrożnie przełożyć „tort" na ozdobny talerz, posmarować pozostałą śmietaną i przykryć warstwą kawioru. Tort można dodatkowo przybrać, na przykład gałązkami zieleniny albo piklami. Łosoś ala Romeo Składniki:_ ołc 75 dag ffletazfososia (bez skóry) wjednym mażfiwie regularnym płacie 2 paczki gotowego ciasta francuskiego 2 szklanki ziełerany(natki pietruszki koperku, szczypiorku z przewagą natki) ewentualnie 1-2 gałązki świeżego estragonu Imała pikantna czerwona świeża papryczka (chifi, czuszkapeperoncino) 2jajka.ewentualniesokzcytryriy.sól pieprz Filet umyć i osuszyć, sprawdzić, czy gdzieś nie pozostały ości - jakby były, delikatnie usunąć; natrzeć solą i pieprzem (jak ktoś lubi, może natrzeć odrobiną soku z cytryny). Papryczkę oczyścić, usuwając gniazda nasienne i ogonek, pokroić w paseczki. Zieleninę dokładnie posiekać i wymieszać z papryczką. Blachę do pieczenia wyłożyć papierem do pieczenia, następnie delikatnie rozwinąć na niej porcje ciasta. Na cieście ułożyć rybę, zostawiając z brzegu trochę wolnego miejsca. Na rybie rozłożyć zieleninę, starając się, aby mięso było całkiem przykryte. Jajko lekko ubić i posmarować nim brzegi ciasta. Pozostałą porcję ciasta rozwałkować i przykryć rybę, sklejając starannie brzegi. Ciasto delikatnie nakłuć widelcem lub naciąć w kilku miejscach, aby podczas pieczenia para mogła swobodnie uchodzić. Posmarować ubitym jajkiem i wstawić do nagrzanego piekarnika (200st. C) przynajmniej na 30 minut. Pamiętajmy, że lepiej ciasto francuskie lekko przepiec, niż go nie dopiec. Gotowy pieróg przed podaniem należy na kwadrans odstawić, w przeciwnym razie na pewno pokruszy się podczas porcjowania. Śledziki romantyczne SMadniki!_ 4 cebule (najlepiej czerwone) 2 łyżki płynnego miodu wielokwiatowego 2 łyżki octu winnego 2 łyżki koncentratu pomidorowego 4-5 płatów śledziowych (matiasów) 1/2 szklanki oliwy sól. pieprz Cebulę drobno poszatkować i zeszklić na 3 łyżkach oliwy. Miód, ocet, koncentrat i pozostałą oliwę dobrze wymieszać albo, jeszcze lepiej, zmiksować, dodać do cebuli i zagotować na małym ogniu stale mieszając. Doprawić do smaku i ostudzić. Śledzie pokroić w kostkę i układać warstwami w słoikach. Wstawić do lodówki na 1-2 dni. Smak tak przyrządzonych śledzi można dodatkowo wzbogacić, dodając do sosu jeszcze inne przyprawy: utłuczone ziele angielskie, cynamon i goździki. Przed podaniem można posypać natką pietruszki lub szczypiorkiem, ale to dość oryginalne połączenie i nie każdemu odpowiada, więc warto spróbować, nim się doprawi całą porcję. Skutecznie pobudzają zmysły, a w dodatku są łatwe do przygotowania. Krewetki na złoto Składniki:______ 10 dag mrożonych krewetek koktajlowych 1 kawałek świeżego imbiru (wielkości małego palca) 1-2 ząbki czosnku 20 dag (2 torebki złocistego ryżu) szczypta kurkumy lub curry 1 puszka groszku konserwowego 2 łyżki mąki oliwa lub dobry olej sojowy Krewetki sparzyć wrzątkiem, odsączyć i dokładnie osuszyć. Imbir obrać i zetrzeć na tarce z małymi oczkami. Czosnek zmiażdżyć lub drobno posiekać. Krewetki wymieszać z imbirem i czosnkiem, przykryć płatkiem folii spożywczej i odstawić w chłodne miejsce na pół godziny. Ryż ugotować na sypko w lekko osobnej wodzie z dodatkiem szczypty kurkumy, odcedzić. Groszek odsączyć z zalewy. Mąkę przesiać do czystej foliowej torebki, dodać krewetki i nadmuchać, a następnie energicznie potrząsać, tak aby wszystkie dokładnie okleiły się mąką. Na patelni (najlepiej w woku) rozgrzać oliwę i usmażyć krewetki na złoty kolor. Gdy będą gotowe, dodać groszek i wymieszać. Ryż rozłożyć na dwa talerze, formując półkule, pośrodku każdej porcji zrobić zagłębienie i włożyć tam krewetki z groszkiem. Podawać od razu. Ci, którzy lubią orientalne aromaty, mogą do imbiru i czosnku dodać trochę sosu sojowego albo mocniej doprawić ryż. Przepisy x4zksiqżki Małgorzaty Caprari Afrodyzjaki Wszech Czasów" Ciasto:200g mąki pszennej 120gmasła 1 żółtko szczypta soli Farsz: 200g szpinaku mrożonego rozdrobnionego Iżółtko 50 ml śmietanki słodkiej 18% 200g sera żółtego sól. pieprz czarny gałka muszkatołowa do smaku 10 pomidorków koktajlowych Mąkę i masło posiekać nożem, dodać żółtko, sól i wyrobić ciasto. Rozwałkować i rozłożyć na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Zapiec w piekarniku w 200°C przez ok. 15 minut. Przed włożeniem do piekarnika można wsypać fasolę lub groch, żeby ciasto po upieczeniu przylegało do blaszki. Szpinak rozmrozić, odlać nadmiar wody, dodać żółtko jajka, śmietankę i połowę sera pokrojonego w kostkę. Doprawić solą, pieprzem, gałką muszkatołową i dokładnie wymieszać. Gotową masę wyłożyć na ciasto. Na wierzch wyłożyć pozostały starty ser i przekrojone na pół pomidorki. Piec w piekarniku w temperaturze 180°C przez ok. 20 minut. (msm-monkLpl) 350g krewetek 500g brukselki 3 garści jarmużu 250ml mleczka kokosowego 150 g pomidorków koktajlowych 1 papryczka chili (jeżeli chcesz, by danie było mnie) pikantne, przygotuj 1/2 papryczki chili bez pestek) 1-2 łyżki pasty curry zielonej 1 ząbek czosnku 1/2 łyżeczki imbiru suszonego IBmonka natka pietruszki 1 łyżka oleju kokosowego 3 łyżki pestek dyni sól, pieprz Krewetki oczyść z pancerza. Pozbądź się ciemnej nitki (jelita). Brukselki obierz z zewnętrznych liści i ugotuj al dente. Pokrój czosnek i chili. Na patelni rozgrzej olej. Dodaj czosnek, chili oraz pastę curry. Smaż chwilę. Dodaj mleczko kokosowe, krewetki, pokrojone na pół pomidorki oraz jarmuż. Smaż 5-6 minut, często mieszając. Dodaj brukselkę, sok z 1/2 limonki i dopraw do smaku solą, pieprzem oraz imbirem. Danie podawaj z plasterkami limonki, posypane pestkami dyni i natką pietruszki. (tesco.pl/snmczna-sttvua) 1/2 kg czerwonej papryki 1 kartonik pomidorów krojonych bez skórki 2 marchewki 2 papryczki chili 2 cebule 3 ząbki czosnku 11 bulionu warzywnego świeża bazylia lub oregano Papryki umyć, oczyścić z gniazd nasiennych i pokroić na plastry. Papryczki chili posiekać dość grubo. cebule posiekać na dość grube piórka, marchewki umyć. obrać i pokroić w słupki, ząbki czosnku przecisnąć przez praskę. Wszystkie składniki włożyć do garnka. Dodać bulion warzywny oraz pomidory z kartonika. Gdy papryka i marchewki zmiękną, wyjąć wszystkie warzywa, a wywar odstawić. Wyjęte warzywa dokładnie zblendować, tak, by uzyskać warzywne puree, do którego dodamy wywar. Całość przełożyć do garnka i kilka minut podgrzewać na małym ogniu. Przed podaniem zupę posypać posiekaną bazylią lub oregano. ok. 1 kg muli (mogą być mrożone) 200 ml białego wytrawnego wina 200g serka topionego kremowego 3 ząbki czosnku 3 łyżki oliwy 3 szalotki 3 dojrzałe pomidory świeża bazylia pieprz, sól do smaku Mule dokładnie oczyścić i umyć w zimnej wodzie. Pomidory sparzyć, obrać i pokroić w drobną kostkę. W garnku rozgrzać oliwę i wrzucić posiekany czosnek oraz szalotkę. Chwilę podsmażyć do lekkiego zrumienienia. Dodać pomidory, podlać winem, doprawić solą i pieprzem. Dodać mule, przykryć pokrywką i dusić na małym ogniu około 2-3 minuty. Mule wyciągnąć, dodać serek topiony i wszystko dokładnie zmiksować. Gotowy sos wylać na talerz, ułożyć mule i udekorować świeżą bazylią. Podawać z pełnoziarnistym pieczywem lub makaronem. (tnsm-monldpl) Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 Grzyby wspomogą siły witalne naszego partnera Grzyby działają podobno przede wszystkim na potencję mężczyzn. Największe właściwości afrodyzjakalne przypisywane są truflom, ale także smardzom i podgrzybkom. Ze zdobyciem tych ostatnich, większych problemów mieć nie będziemy. Oczywiście przy ich zbieraniu bardzo ważne jest to, byśmy na grzybach się znali lub zbiory skonsultowali z ekspertem. Smardze od października 2014 r. podlegają ochronie częściowej - okazy rosnące po- za terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza tejenami zieleni. Trufle możemy kupić w specjalistycznych sklepach, także tych internetowych. Sprawdźmy wcześniej, czy cieszą się one zaufaniem klientów i czy mają dobre opinie. Świeża zimowa trufla z Włoch lub Francji jest dość kosztowna -za 25 g (wielkość orzecha włoskiego) zapłacimy około 180 zł, te z Hiszpanii są nieco tańsze, a za te z Australii musimy wydać znacznie więcej. Po otrzymaniu świeżych trufli dostawcy zalecają ich szybką konsumpcję, maksymalnie w czasie 2-3 dni. Przed spożyciem trufle należy zawinąć w ręcznik kuchenny lub zasypać w ryżu i przechowywać w lodówce. Prócz świeżych trufli, możemy także kupić: olej tru-flowy, różnego rodzaju masła, sosy i majonezy truflowe, sery truflowe, sardynki w oliwie z truflą, risotto truflowe, a nawet truflowe chipsy. (MIKO) rodzinny 09 Ouiclie ze szpinakiem w kształcie serca Składniki: szne dania z afrodyzjakami mogą mieć różną post Możemy je piec, zapiekać, podawać w sosach lub jako rozgrzewające zmysły zupy Krewetki z brukselką na ostro Składniki: Zupa z czerwonej papryki i pomidorów na ostro Składniki: Mule w sosie serowo-pomidorowym Składniki: to. rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedzlela, 9-10.02.2019 wlewać po łyżce stopioną czekoladę i wsypywać przesianą mąkę z dodatkami. Dodać rodzynki i pokruszoną czekoladę. Porcje masy czekoladowej nabierać łyżką i kłaść na blasze pokrytej papierem do pieczenia, formując niewielkie placuszki. Piec w piekarniku (180 st. C) przez 8-10 min. Doskonałe będą również domowe sezamki: SMadnad_ 1 szklanka miodu naturalnego 6plaskkhłyżek cukru 1 szklanka ziarna sezamowego 2 łyżki drobno posiekanych orzechów ofiwa do posmarowania blachy Miód przełożyć do rondelka, dodać cukier i stale mieszając zagotować na małym ogniu. Kiedy zawrze, dodać ziarna sezamowe, a gdy nabierze złocistego koloru, dodać orzechy. Wymieszać i wylać na płaską blachę posmarowaną oliwą. Wyrównać nożem i zostawić do wystygnięcia. Masę można naciąć, bo kiedy zastygnie, łatwiej będzie ją kroić na kawałki. A do tego kawa po sza-tańsku: 2 filiżanki mocnej kawy z ekspresu, 2 łyżeczki miodu, 1/2 łyżeczki mielonego imbiru, bita śmietana (naturalna). Imbir utrzeć z miodem na jednolitą masę, rozłożyć do filiżanek i zalać gorącą kawą. Podawać z kleksem bitej śmietany. Smacznego! Na słodko Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com Z racji na to. że to panowie są największymi łakomczuchami. polecamy Walentynkom przygotowanie dla nich czegoś słodkiego. Zwłaszcza gorzka czekolada ma właściwości relaksujące, uspokajające, i zawiera wiele witamin. Występują w niej też substanqe działające stymulująco, takie jak teobromina czy kofeina. Dzięki obecności fenylotylaminy, po spożyciu czekolady wzrasta poziom serotoniny i endorfin. Za sprawą serotoniny czujemy się odprężeni, zrelaksowani, endorfiny z kolei to tzw. hormony szczęścia, które poprawiają nastrój i potęgują odczuwanie przyjemności. Właściwości afrodyzjakalne ma podobno też miód, szczególnie ten akacjowy. A to kilka przepisów. Można zrobić na przykład trufelki bajeczne: SMadnBd:__ 2szkianki drobno posiekanych albo zmielonych orzechów wtoskkh lub arachidowych 1 szklanka okruchów czerstwego ciasta drożdżowego 1/2 szklanki mleka 25 d^ cukru 3 łyżki sproszkowanej czekolady DO SERCA PRZEZ SŁODKIE SMAKI Mamy też na szczęście wiele słodkich afrodyzjaków, na czele z przepyszną czekoladą 50g rumu lub brandy soki skórka zł dużej cytryny garść wiórków kokosowych Orzechy wymieszać z okruchami. Mleko podgrzewać z cukrem i czekoladą aż powstanie jednolita masa. Wymieszać z orzechami i okruchami, dodać alkohol, sok i skórkę z cytryny. Formować niewielkie kulki i obtaczać w wiórkach kokosowych. Trzymać w lodówce. Polecam też ciasteczka z rumem: SkiadriM_ K) dag rodzynek 3 łyżki rumu 3tabficzki gorzkiej czekolady (30 dag) 3 łyżki masła 6łyżekmąki szczypta mielonej papryczki chHi 2jajka 15 dag cukru 1/4 łyżeczki soli, proszku do pieczenia i cynamonu Rodzynki zalać rumem i podgrzać nie gotując. Odstawić, żeby napęczniaJy. l i 3/4 czekolady pokruszyć, dodać masło i rozpuścić najlepiej umieszczając rondelek na większym garnku z gotującą wodą. Ostudzić do temperatury pokojowej. Pozostałą czekoladę pokruszyć lub posiekać. Mąkę przesiać z papryczką chili, szczyptą soli, proszkiem do pieczenia i cynamonem. Jajka utrzeć z cukrem na puszysty krem, a następnie nadal ubijając Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 rodzinny mma U OTUL SIĘ CIEPŁYM SWETREM Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com wetry to jedne z ulubionych ubrań każdej ko-biety, zapewniają ciepło, są przy-tulne i przyjemne w dotyku, a odpowiednie fasony potrafią podkreślić sylwetkę, a nawet dodać seksa-pilu. W ofertach sklepów dostępnych jest mnóstwo fasonów swetrów damskich. Warto wiedzieć, które wybierać i z jakimi częściami garderoby zestawiać je, aby zawsze wyglądać modnie, stylowo i kobieco. Swetry oversize, czyli w rozmiarze większym niż standardowy, robią właśnie furorę, ponieważ idealnie wpisują się w lubiany przez wiele kobiet styl streetwear. - Dłuższe fasony najlepiej jest zestawiać z legginsami albo obcisłymi spodniami rurkami. To bardzo wygodna propozycja na co dzień, która podkreśla stylowy, miejski look. Modne jest także wsuwanie swetra za pasek spodni, ale tylko z przodu. Takie rozwiązanie optycznie wydłuża nogi i modeluje sylwetkę - podpowiada Beata Ruszkowska, projektantka istylistka. Swetry damskie, które sięgają co najmniej do połowy uda, z powodzeniem można nosić w charakterze wełnianej sukienki albo tuniki. Oznacza to, że takie swetry damskie można łączyć tylko z grubymi rajstopami, uzupełnieniem takiego stroju są ciekawe kozaki. Jeśli góra stroju jest gładka i jednokolorowa, to warto zatroszczyć się o dół, który może być ozdobiony modnymi wzorami, np. panterką lub prążkami. Bardzo ciekawą propozycją, która doda stylizacji więcej sek-sapilu i podkreśli sylwetkę, jest połączenie cieńszych rajstop z wełnianymi zakolanówkami. Swetry damskie rozpinane to ponadczasowy fason, który nigdy nie przestanie być modny. Co więcej, jest to niezwykle praktyczna i wy- Takie swetry nosić trzeba z grubymi rajstopami i ciekawymi kozakami godna propozycja dla wszystkich pań. - Swetry o takim kroju idealnie komponują się z klasycznymi jeansami i są idealne na co dzień do pracy, szkoły, na spotkanie z przyjaciółmi, na zakupy, sprawdzą się też w podróży, a bardziej eleganckie wersje będą odpowiednie na randkę czy rodzinną uroczystość - mówi B. Ruszkowska. Swetry crop top - ten fason damskich swetrów króluje w świecie mody od kilku sezonów. To króciutkie fasony, które sięgają do pępka, a czasami nawet nieco wyżej. Można je nosić z obcisłymi, klasycznymi jeansami lub ołówkową spódnicą, koniecznie z wysokim stanem. W tym sezonie modne są pastelowe kolory, na zdjęciu piękny pudrowy róż ussm Taki sweter to idealne rozwiązanie do pracy, jest ciepły i przytulny Swetry damskie rozpinane to ponadczasowy fason, który nigdy nie przestanie być modny 12 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 9-10.02.2019 Zimowanie w akwarium. Zmniejsz temperaturę, oświetlenie i przerzedź rośliny W każdym rodzaju akwarium zimą powinno się doprowadzić do zwolnienia aktywności życiowej zarówno ryb, jak i roślinności. Jak to zrobić? Przerzedzamy rośliny, jeśli to możliwe, zmniejszamy liczbę rybek, minimalizujemy natężenie oświetlenia (jednak trzeba tu uważać na rośliny światłolubne) i obniżamy temperaturę w akwarium o 2-4°C. W tym czasie rzadziej również wymieniamy wodę oraz zmniejszamy dawki po- karmu. Dopiero po okresie wegetacji powinniśmy wymienić większość wody i przywrócić warunki sprzed sezonu zimowego. Uzupełniając wodę, musimy pamiętać, że powinna być ona odstana oraz posiadać odpowiednie parametry pH i twardości. Mimo okresu wegetacji okresowa wymiana wody jest konieczna ze względu na nagromadzenie się w niej związków azotowych (szkodliwe stężenie azotynów powyżej 0,2 mg/l). Hodowla szczurków Szczur domowy różni się od dzikiego nie tylko kolorem Dzikie szczury - takie, na które możemy się natknąć np. w piwnicy - zazwyczaj są szare, brązowe lub czarne. Hodowlane bywają białe, szare, czarne, niebieskie, brązowe czy łaciate, a nawet albinosy. Mogą się różnić także strukturą sierści. Domowe szczury żyją też o połowę dłużej od szczurów dzikich, bo ich wiek może dojść aż do 3 lat. Jednak - tak jak ich dzicy pobratymcy - hodowlane szczury potrzebują dużo ru- chu, dlatego należy zapewnić im klatkę odpowiedniej wielkości. Osobniki z każdej odmiany - hodowlanej i dzikiej -spędzają dużą część dnia na myciu się i iskaniu. Jeśli jest ich więcej, to zdarza się, że robią sobie taką toaletę nawzajem. Te inteligentne stworzenia można także oswajać. Szczury oprócz ruchu w klatce można nauczyć poruszania się po otoczeniu człowieka oraz bliskiego kontaktu z opiekunem. Przeziębionego psa nie wyciągaj na dmgie spacery. Traktuj go tak, jak chore dziecko Pies przeziębią się tak jak człowiek - i z takich samych przyczyn Małgorzata Romanowska redakcja@prasa.gda.pl iemal każdy z nas przechodzi co roku jakieś przeziębienie. Warto zapamiętać, że wirusowe infekcje górnych dróg oddechowych - nosa, zatok, gardła i migdałków - przechodzą także psy. Przeziębiają się z tych samych powodów co ludzie - pies mógł przemoknąć na spacerze, mogło go przewiać, mógł zbyt długo leżeć na zimnej podłodze. Bardziej narażone na chorobę są młode lub starsze osobniki oraz przewlekle chorujące, nie-szczepione, zarobaczone, przebywające w przeciągach, w zawilgoconych pomieszczeniach, gdzie panuje zbyt niska lub zbyt wysoka temperatura. Chorobę powoduje wirus przeziębienia, który przenosi się między zwierzętami - psy mogą się więc zarażać od siebie. Objawy Przeziębiony pies może prze chorować infekcję bezobja- wowo, ale możemy też zauważyć niewielkie „smarkanie", łzawienie oczu, zaczerwienione gardło. Typowym objawem jest niechęć do jedzenia suchej karmy, co ma związek właśnie z bólem gardła. Zauważymy też, że pies dużo częściej przełyka ślinę, można zaobserwować zapalenie spojówek czy powiększenie węzłów chłonnych. Dużo bardziej niepokojące będzie ropne, krwiste odkrztuszanie, ciężki oddech, duszność, kaszel, osowiałość, brak apetytu. Takie objawy mogą świadczyć o powikłaniach bakteryjnych i atakowaniu przez chorobę krtani, oskrzeli czy płuc. Osłabiony wirusem organizm mogą zaatakować gronkowce, mykoplazmy czy paciorkowce. Bakteryjne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych objawia się śluzowo-ropnym, czasami z domieszką krwi, wypływem z nosa i z oczu. Pies może też kichać, pocierać nos łapami, mieć nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Zapalenie nosa może ustąpić bez leczenia, ale zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Jednak dłużej trwające wirusowe zapalenie nosa i gardła wymaga wizyty w lecznicy. Lekarz może zauważyć gorączkę, a przy badaniu stetoskopem usłyszy szmery w płucach i oskrzelach. Leczenie Podczas leczenia przeziębionego psa stosuje się -jak w przypadku ludzi - antybiotyki, leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, leki rozszerzające oskrzela, nawadnianie. Uwaga! Psa nie leczymy ludzkimi lekami, bo mogą mu zaszkodzić! Leki dla psów zawierają przede wszystkim lizynę, betaglukan i witaminy. Jeśli zwierzę cieipi na ból gardła, można mu podać syrop prawoślazowy. W przypadku gorączki podajemy leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe - ale tylko te przepisane przez weterynarza. Pamiętajmy, że np. paracetamol, jest dla psów trujący i może nawet doprowadzić do ich śmierci. Podobnie może zadziałać inny popularny lek - ibuprofen. W trakcie leczenia konieczne jest zapewnienie psu ciepła, ograniczenie przeciągów. Jedzenie w chorobie powinno być miękkie - karma z puszki, jedzenie gotowane lub rozmoczona sucha karma Zapobiegaj, zamiast leczyć Gdy tylko zrobi się chłodniej, hartujmy psa i wychodźmy z nim na dłuższe spacery. Rasy wrażliwe na zimno wyprowadzajmy tylko w ciepłych okryciach. Trzeba też pamiętać o tym, by po spacerze zawsze wytrzeć zwierzę ręcznikiem, by sierść nie przenikała wilgocią. Nigdy nie pozwalajmy też psu wchodzić do wody, gdy na dworze jest chłodno, bo to szybko może się skończyć chorobą. Zimą profilaktycznie można też codziennie dolewać psu do posiłku łyżeczkę oliwy (zmniejszamy przy tym nieco ilość karmy, bo oliwa jest bardzo kaloryczna). Oliwa poprawia krążenie, ułatwia oddychanie i wzmacnia odporność. Lekarze zalecają też podawanie kapsułek zwiększających odporność, np. z olejami roślinnymi. Pomagaj w zdrowieniu Jeśli jednak pies się przeziębi, to można pomóc mu przetrwać ten czas. W trakcie leczenia warto podawać zwierzęciu do picia lekko ciepłą wodę, warto też nieco podgrzewać jedzenie (a już na pewno nie powinno być prosto z lodówki). Dobrze też, by jedzenie było miękkie - w chorobie sprawdzi się karma z puszki, jedzenie gotowane lub rozmoczona sucha karma. Do nawilżania górnych dróg oddechowych wystarczy zwykły nawilżacz albo nawet zaparowana łazienka, do której wprowadzamy zwierzę na kilkanaście minut. Do nawilżacza wlewamy wodę z kranu lub destylowaną, możemy dodać do niej olejek - na przykład eukaliptusowy czyolbasoil. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 rodzinny zwierzęta 13 JAK PRZYWABIĆ SAMICZKĘ Metody podry wu? Grażyna Antoniewicz g.antoniewla@prasagcla.pl Przełom stycznia i lutego to początek godów króla przestworzy-bielika. Ponieważ tego-roczna zima nie jest zbyt mroźna, bieliki już zajmują terytoria i rozpoczynają gody. Jeśli nie nastąpi załamanie pogody, rozpoczną naprawę gniazda. Intensywnie odzywają się sowy i dzięcioły. Czas założyć rodzinę. Ale jak zdobyć serce ptasiej wybranki? - Są różne strategie, podobnie jak u ludzi - uśmiecha się przyrodnik Marcin Wilga. -Jedne samiczki lecą na to, co kto ma, inne na wygląd czy na śpiew, jak w życiu. Na przykład u pełzaczy atutem jest stan posiadania - dobre terytorium, bogate w pokarm i spokojne miejsce do wylęgu. Ten ptaszek jest bowiem tak niepozorny, że na drzewie przy korze prawie go nie widać. Zaloty wyglądają różnie u poszczególnych gatunków, ich funkcją jest bowiem nie tylko przywabienie partnera, lecz także zapobieganie powstawaniu par międzygatunko-wych. Zwykle na określony typ zalotów reagują tylko ptaki właściwego gatunku. Dzięcioły tokują Dzięcioły już od lutego z upodobaniem rytmicznie uderzają w suchą gałąź, wprawiając ją tym samym w rezonansowe drgania, tzw. bębnienie. Jeżeli wybierzemy się teraz do lasu, możemy usłyszeć charakterystyczne werble. To ciekawa forma toków samców wabiących samice. Wyszukują suchą, rezonującą gałąź, w którą uderzają dziobem w różnym tempie i tonacji. Samiec, który usłyszy w rewirze bębnienie konkurenta, szuka go i przepędza z wielką zaciekłością. Wiosną para ptaków nie tylko krzyczy, werbluje, ale także gania się między drzewami, robiąc przy tym mnóstwo wrzawy. Parę taką można obserwować z kilku me- "ategie są różne. Jedne samiczki zachwyci wygiąd, inne śpiew, a jeszcze inne (ładzie kamyk u stóp wybranki. Jeśli nie jest zaintresowana, odrzuci dar iiw Już w lutym bieliki przystępują do godów. Ich zaloty to wspólne ewolucje powietrzne i okrzyki niosące się na kilka kilometrów. Para przebywa ze sobą wiele lat, dopóki jeden z ptaków nie zginie. W kwietniu wgnieździe pojawiają się dwa jaja. lecz zazwyczaj tylko jedno młode przeżywa trów, ponieważ ptaki są tak sobą zajęte, że nie widzą człowieka. Gwiżdżąc spada Nad Zalewem Wiślanym, wysoko nad wodą, dostrzec można błotniaka stawowego. Ten duży ptak drapieżny objęty jest ścisłą ochroną gatunkową. Jego zaloty są bardzo ciekawe. Podczas toków samiec wzbija się w powietrze i zatacza kręgi, a potem gwiżdżąc, spada. Samica przylatuje na spotkanie, a on udaje, że ją atakuje. Kiedy samiec przynosi pokarm, samica podlatuje do niego, w pewnym momencie odwraca się, wyciągając łapy w jego kierunku i przyjmuje pokarm w powietrzu. Ten taniec godowy to znak, że terytorium zostało zajęte. Pozorny atak Myszołowy budują swoje gniazda do stu metrów od brzegu lasu, bo na żer lecą na otwarte przestrzenie. Dość nietypowo wyglądają ich gody, czyli toki ptaków dorosłych. Samiec i samica krążą nad rewirem lęgowym (fragmentem lasu, ewentualnie łowiska) i co jakiś czas pozorują atak na siebie. Jeden ptak spada na drugiego z góry, ale oczywiście mijają się i później obserwujemy charakterystyczny lot falisty w górę, w dół, w górę i w dół. Jak tokują myszołowy, obserwować możemy w marcu, kwietniu i maju. Harem karlika Gody u nietoperzy mają różną postać, na przykład u gatunków leśnych, takich jak karliki czy borowce, samiec zajmuje dziuplę ibroni jej, a często jeszcze przestrzeni powietrznej wokół tego drzewa i... śpiewa. Karlik malutki lata wokoło swojego terytorium i ćwierka, a borowiec wielki czy karlik większy siedzą w dziupli i rozśpiewujesięna cały las. Próbuje zachęcić „panienki", żeby go odwiedziły i zostały z nim na dłużej. Często wokół samca gromadzi się coś w rodzaju haremu. Potem samiczki lecą dalej, na zimowiska, w końcu odlatuje i samiec, którego nikt już nie odwiedza. U borowca czy karlika większego gody odbywają się w czasie wędrówki jesiennej. Samice lecą z północy na południe, a po drodze czekają samce na swoich terytoriach godowych i liczą na to, że któraś się skusi. Taki harem może liczyć 10 -15 czy nawet 20 samic. Dlatego samiec zużywa bardzo dużo energii. Podobnie jest u mroczka posrebrzanego, który późną jesienią (w listopadzie lub na początku grudnia) zajmuje terytoria w mieście, gdzie są wysokie budynki. Znajduje szczelinę w ścianie, np. na 10. piętrze, i oblatuje cały kwartał zabudowy albo swój budynek z głośnym cykaniem, które jest słyszalne dla człowieka nawet nieuzbrojonym uchem, bez detektora ultradźwięków. Oznakowuje w ten sposób swoje terytorium godowe. Nie tworzy haremów, samice wpadają do niego na krótko i po kopulacji odlatują w siną dal. Ten, który śpiewa najładniej i najgłośniej, ma szansę na najwięcej odwiedzin. Przełom stycznia i lutego to początek godów bielika. Ponieważ zima ik jest zbyt mroźna, bieliki już zajmują terytoria i rozpoczynają gody. Jeśli nie nastąpi załamanie pogody, rozpoczną naprawę gniazda. Intensywnie odzywają się też sowy i dzięcioły. Na południu Polski wkrótce rozpoczną sezon lęgowy, na północy trwają jeszcze gody. Poflirtował i poleciał Także sowy mają swoje głosy godowe. W Polsce mamy 13 gatunków sów, w tym 11 lęgowych. Ptaki te są monoga-miczne, a pary tworzą się na całe życie. Nie budują gniazd, jaja składają bezpośrednio na podłożu, w dziuplach, rozpadlinach skalnych, wykrotach lub porzuconych gniazdach innych ptaków. Ich głosy nie brzmią tak mile dla ucha jak śpiew słowika czy skowronka. Są to pohukiwania, piski, kłapanie - przypo- minające chrapanie człowieka czy kwilenie dziecka. W Parku Narodowym „Bory Tucholskie" występuje włochatka - sowa, mająca piękny głos... PODARUNKI DLA WYBRANKI Samce wielu gatunków przynoszą samicom pożywienie. Rybaczek popielaty ofiarowuje swojej wybrance rybę, obracając ją tak, by mogła ją wygodnie połknąć - „głową naprzód." U pewnych gatunków pożywienie dostarczane przez samca stanowi aż połowę diety samicy. Takie dary są tym cenniejsze, że samica zużywa wiele energii przy budowie gniazda i składaniu jaj. Bywają też podarunki bardziej symboliczne. Samce warzęchy różowej przynoszą partnerkom patyki, podczas gdy u innych gatunków lepiej widziane są kamyki lub trawa. Partnerzy kawek, głuptaków i kormoranów troszczą się nawzajem o swoje pióra. - W księżycową noc usłyszeć można odzywającą się włochatkę, a to naprawdę coś wspaniałego - mówi Maria Chybowska, specjalistka do spraw ochrony przyrody w parku. W Borach Tucholskich przez to, że podszyt (warstwa roślinności) jest słabo rozwinięty i są duże jeziora (rozległe, odsłonięte powierzchnie), głos włochatki niesie się nawet na kilka kilometrów. - Każdego roku obserwowane są nawołujące w dziuplach samce, nie udało się jednak potwierdzić lęgów - dodaje Maria Chybowska. - Przyczyny takiej sytuacji nie są znane. Leśnicy żartują, że być może samiec pośpiewał, poflirtował i poleciał, a może na brak lęgów wpływa drapieżnictwo kuny i innych leśnych rozbójników. Na włochatkę polują bowiem także inne większe sowy... Spotkać można też wielkoluda wśród sów - puchacza, wspaniałą „sowę z uszami", puszczyka czy maleńką sóweczkę. Stroszą pióra w ciszy Ciekawe są zaloty batalionów. Samce tych ptaków mają w szacie godowej długie, przypominające perukę pióra i ozdobną kryzę wokół szyi. Ptaki te zbierają się na tokowiskach (zwykle na rozległych, otwartych przestrzeniach) i w zupełnej ciszy paradują, strosząc pióra i walcząc między sobą o samice. 14 rodzinny gwiazda Joanna Liszowska postanowiła zostać w Polsce na dłużej Do tego, aby być aktorką zachęcił ją sam Jerzy Trela. Choć wydawało się, że jej specjalnością będzie dramat, dziś najlepiej sprawdza się w komedii. Nie zrezygnowała z aktorstwa, nawet mimo tego, że wyszła za mąż za szwedzkiego milionera. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 JOANNA LISZOWSKA Polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna. Urodziła się w 1978 roku w Krakowie. Tutaj ukończyła VIII liceum ogólnokształcące i zdała na PWST. W2001 roku zadebiutowała jako aktorka na scenie Teatru Wielkiego w Warszawie w „Siedmiu grzechach głównych". W tym samym czasie zajęła 3. miejsce na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu. Występowała na deskach Teatru Starego i STU w Krakowie oraz Operetki Krakowskiej; Teatru Komedia, Studio Buffo oraz Ateneum w Warszawie. Jesienią 2006 roku uczestniczyła w czwartej edycji programu „Taniec z gwiazdami", zajmując piąte miejsce. Zasiadała w jury talent-show „Got To dance. Tylko taniec" i wzięła udział w programie „Twoja twarz brzmi znajomo", zajmując trzecie miejsce. Od 2012 roku gra w serialu „Przyjaciółki". Dziesięć lat temu związała się ze szwedzkim milionerem Olą Semeke. Ma z nim dwie córki - Emmę 2011) i Stellę (2013). Gniazda Paweł Gzył p.gzyl@gk.pl Ponieważ Joanna Liszowska stroni od mediów, plotkarskie serwisy próbują na własną rękę dowiedzieć się, co słychać nowego u popularnej aktorki. Nic więc dziwnego, że ich uwadze nie uszedł fakt, iż gwiazda mieszka od kilku miesięcy w swym podwarszawskim domu sama z dziećmi. Jej mąż nie bywa w Polsce - bo robi interesy w swej rodzinnej Szwecji. Mało tego - córki aktorki już od dłuższego czasu chodzą do polskiego przedszkola i polskiej szkoły. Joanna nie rezygnuje również z kontynuowania kariery nad Wisłą -gra w serialu „Przyjaciółki" i w Teatrze Na 6. Piętrze. To wywołało naturalne spekulacje, iż jej związek ze szwedzkim milionerem Olą Semeke przechodzi kryzys. Na razie gwiazda nie daje nic po sobie poznać, ale w intemecie aż huczy od plotek. Pozostają one jednak tylko w sferze domysłów. - Nie można uciekać przed problemami, trzeba im stawić czoło. Nie powinny one jednak rzutować na pracę. Wszelkie problemy osobiste muszą pozostać, jeśli nie przed drzwiami teatru, to przynajmniej w garderobie. Wiem, jak trudne to bywa, ale jeśli zawód jest twoją pasją, jest to możliwe. Bo aktorstwo daje możliwość bycia przez chwilę kimś innym - mówi aktorka w wywiadzie dla „Grazii". * Joanna wychowała się na krakowskich Grzegórzkach. Jej rodzina wywodzi się z podwawelskiej inteligencji. Mama była pianistką - ale jej córki nigdy nie ciągnęło do muzyki, więc choć fortepian od zawsze stał w domu, nie nauczyła się na nim grać. Mała Joasia w szkole była jednak dobrą uczennicą. Przykładała się do nauki i zawsze przynosiła do domu świadectwa z biało-czerwonym paskiem. Żarów- - Nie mam problemu ze swoim ciałem. Po dwóch porodach nadal czuję się z nim dobrze. To zapewne przywilej kobiet, które nie były nigdy idealne - mówi aktorka w magazynie „Party" no w podstawówce, jak i w liceum. - W moim domu sytuacja finansowa była stabilna ale się nie przelewało, więc wiedziałam, że jeśli czegoś nie potrzebuję, ale bardzo pragnę sobie kupić, to po prostu muszę sobie na to zarobić. Pracowałam więc w dwóch miejscach - roznosiłam ulotki i pracowałam w lokalnej kafejce. W kolejne wakacje pracowałam w salonie Mercedesa, robiłam kawę odkurzałam gablotki i takie tam proste rzeczy. Wszystko po to żeby sobie kupić martensy - tłumaczy w serwisie „Party". W liceum Joasia dwoiła i troiła się, ciągle biorąc udział w szkolnych recytacjach poezji czy uczniowskich przedstawieniach teatralnych. Nic więc dziwnego, że postanowiła po maturze zdawać do szkoły teatralnej. - Żeby rozwiać wątpliwości, jaki kierunek powinnam wybrać, mama zaprowadziła mnie do prof. Jerzego Treli, bo szkoła muzyczna, w której pracowała, mieściła się wówczas w tym samym budynku co teatralna. Myślałam, że umrę z nerwów przed jego drzwiami. Powiedział, że mam zdawać do szkoły teatralnej, a jeśli mi się nie uda za pierwszym razem, bo jestem jeszcze zielona, to mam próbować za rok - śmieje się w „Twoim Stylu". * Joanna nie była do końca pewna swego wyboru. Dopiero w szkole zaczęła się oswajać z myślą, że aktorstwo to jej przyszłość. Najważniejsze okazały się dla niej zajęcia z Agnieszką Mandat, które trwały czasem do późna w nocy. „Nie chciało się stamtąd wychodzić, za to bardzo chciało się tam wracać" - mówiła potem. - Gdy kończyłam szkołę teatralną, moim największym marzeniem było po prostu grać, bo widziałam, że w kolejnych rocznikach kończyło się różnie. I moim największym sukcesem po szkole było to, że mogłam prawie od razu grać. Po skończeniu szkoły teatralnej zdarzyło się, że trzykrotnie miałam po dwie premiery w odstępie dwóch tygodni - kursowałam pociągiem miedzy Warszawą a Krakowem dwa razy na dobę na próby - wspomina w rozmowie z „Grazią". Choć Joannę cieszyły występy na teatralnych deskach, z chęcią przyjęła pierwsze propozycje, jakie miała dla niej telewizja. I to właśnie role w serialach „Na dobre i na złe" oraz w „Miodowych latach" sprawiły, że cała Polska zwróciła uwagę na ponętną blondynkę z Krakowa. Popularność, jaką zdobyła Joanna, sprawiła że TVN zaprosiła ją do udziału w „Tańcu z gwiazdami". Wywijając namiętne rumby i samby z Robertem Kochankiem, podbiła serca nie tylko telewidzów, ale również jurorów. Ze względu na pochłaniające czas mordercze treningi do programu, aktorka przełożyła datę ślubu z Tadeuszem Głażewskim. On tymczasem coraz częściej widywany był z innymi kobietami, aż w końcu się rozstali. Aby pokazać byłemu narzeczonemu co stracił, Joanna zgodziła się na rozbieraną sesję w „Playboyu". * Wszystko zmieniło się w życiu aktorki, kiedy w Poznaniu poznała przypadkowo na jednym z bankietów szwedzkiego milionera - Olę Semeke. To była miłość od pierwszego wejrzenia. Dwa lata później para wzięła ślub w Bydgoszczy - i potem Joanna przeniosła się do Szwecji. „Liszowska wyprowadza się z kraju!", „Szwed zabiera naszą Joasię!", „Czy to koniec jej kariery?" - pisały gazety. Szybko okazało się, że nic z tego - Joanna zdecydowała się nadal pracować w Polsce i nie przeszkodziły jej w tym nawet narodziny dwóch córek. - To cudowne, że ja i Ola jesteśmy razem, ale ważne jest też, że oboje mamy źródło dodatkowej satysfakcji i wzajemnie je pielęgnujemy, by nie wyschło. Jesteśmy nie tylko mężem i żoną, ale i partnerami, przyjaciółmi. To oczywiste, że trzeba się wzajemnie wspierać - deklaruje aktorka w „Gali". Kolejne miesiąca nieustannego kursowania między Szwecją a Polską dały się jednak Joannie we znaki. Nic więc dziwnego, że ostatecznie została w domu pod Warszawą. To sprawia, że dziś częściej widuje swego partnera z planu „Przyjaciółek" - Pawła Deląga - niż własnego męża. To daje tylko plotkarskim mediom pole do spekulacji, iż para aktorów ma się ku sobie. A może to tylko przyjaźń? Wszak oboje pochodzą z Krakowa. Poczekamy -zobaczymy. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 rodzinnyfeUetony recensje smsiniE-i»wyE CO ROK TO POLITYCZNY PROROK, CZYLI PARTIA NA KAŻDĄ PORĘ ROKU Aima Czemy-Marecka anna.maredca@poiskapre5s.pi Wiosna straciła swoją niewinność. Słodkie skojarzenia z kwiatkami, pastelowymi kolorami i motylkami oraz blondwłosą dziewczyną w wianku i w zwiewnej kiecce pląsającą po umajonych łąkach, odeszły do lamusa. Są przestarzałe, nienowoczesne, a nawet, prawie mi przez gardło to nie chce przejść - pa-triarchalne. Nowa Wiosna ma być progresywna, przebojowa, walcząca - o poselskie mandaty dla Roberta Biedronia i członków jego dopiero co założonej partii. No i oczywiście o szczęśliwszy świat dla nas wszystkich - nie ma bowiem partii, która by nie głosiła idylli pod swoimi rządami. Jak łatwo zauważyć, do wzięcia są jeszcze trzy pory roku. Trzeba dbać o różnorodność polskiej sceny politycznej. Ja wybieram Zimę. Mam już nawet program. Czterogodzinny dzień pracy zaczynający się o godz. 10, a kończący o 14, projekty Kołdra Puchowa + oraz Darmowy Gorący Posiłek + dla każdego, zapędzenie więźniów do odśnieżania chodników, przedłużenie ferii zimowych do miesiąca. Ponieważ zawsze, gdy lider partii coś obiecuje, pytany jest, skąd na te obietnice weźmie, to i na to mam odpowiedź. Z oszczędności na ogrzewaniu szkół przez ferie oraz na oświetleniu (to przez te godziny pracy wyznaczone na godziny, gdy nawet zimą jest względnie jasno). Ktoś chętny na Zimę? Pomysł i program odsprzedam za gotówkę. Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@polskapress.p Prawo i sprawiedliwość -kiedyś to były terminy jednoznaczne, nacechowane pozytywnie. Kryształowe. Od kiedy jednak te dwa słowa stały się nazwą partii, narażone są na niekoniecznie dobre skojarzenia. Bo w polityce nie ma idealnych partii i ludzi. Nawet jeżeli występują pod szlachetnymi sztandarami - słowami. Dzisiaj więc oba terminy dla jednych znaczą nadal to, co znaczyły, ale dla innych - coś wręcz przeciwnego. Tak się unurzały w bezpardonowej partyjnej wojnie. A słowa „obywatelska" czy „nowoczesna"? Też zawłaszczone przez partie, u ich przeciwników traktowane są jak terminy skompromitowane. Go z tego, że słownikowe znaczenia niosą same pozytywy, kiedy jako nazwy partii pojawiają się one często w fatalnych kontekstach. No i teraz tracimy wiosnę. Czy jak powiem, szczerze zresztą, że „kocham wiosnę", to ktoś nie wyciągnie wniosków, że darzę gorącym uczuciem nową partię Biedronia? Wszak język mówiony nie odróżnia „w" od „W". Jednak skoro już polityka weszła w pory roku, to ja wybieram Jesień. Powoli przecież wchodzę w wiek zwany jesienią życia. Ułożenie programu to łatwizna -wszystko dajemy seniorom. Potrzeby mają duże, a pieniędzy z ZUS-owskich emerytur za mało. Sanatorium darmowe co rok, obowiązkowe wczasy na Ha-wajach, a dla posła N. młode opiekunki. Szczegóły sprzedam temu, kto więcej zapłaci. Akcja kanału National Geographic Wild Widzowie mogą pomóc małym kotom w potrzebie National Geographic Wild w ramach „Miesiąca z wielkimi kotami" codziennie o godz. 22 prezentuje wciągające dokumenty o życiu lwów, tygrysów, lampartów i innych drapieżnych kotów, ukazując, jakie zagrożenia czyhają na nie także ze strony człowieka. Zwraca też uwagę na los kotów żyjących bliżej nas - w polskich schroniskach. Dlatego z karmimypsiaki.pl wystartował z akcją #2Tony-NaBezdomneOgony, której celem jest zebranie jak największej ilości karmy dla potrzebujących kotów ze schronisk. Pomoc trafi do zwierząt m.in. z Puław, Tarnowskich Gór, Zielonej Góry, Szczecinka i Kołobrzegu. Do akcji można się przyłączyć, wchodząc na karmimypsiaki.pl/2tonynabez domneogony, gdzie wystarczy wybrać bezdomnego kota i kupić mu karmę specjalnie dostosowaną do jego potrzeb. Akcja trwa do końca lutego. (MARA) naga My. super imigranci EMILIA SMECHOWSKI 353C Emilia była jeszcze Emilką, kiedy rodzina wyemigrowała z Polski do Berlina Zachodniego. Był rok 1988. Kilka miesięcy później miała już nowe nazwisko, nowy język, nowy kraj: była teraz Niemką, wszystko, co polskie, było niemile widziane, marzenie o lepszym życiu przekształciło się w codzienną walkę o to, żeby nie rzucać się w oczy. Emilia Smechowski wzruszająco opowiada osobistą historię zbiorowego doświadczenia. Naprawdę wciągająca lektura. Wywołująca momentami wielkie emocje. Ciekawa także w kontekście tego, że Polacy także i współcześnie szukają swego szczęścia w Niemczech. Gorąco polecam. (MARA) Newerworfd Wake MARISHA PESSL Beatrice Hartley próbuje rozwikłać śmierć swojego chłopaka, geniusza muzycznego, Jima. Podejrzewa, że jej przyjaciele wiedzą znacznie więcej niż chcą zdradzić. Pewnego dnia do jej drzwi puka tajemniczy mężczyzna. Oznajmia, że czas się zatrzymał, zapętlił się w wiecznym powtórzeniu, które ona i jej przyjaciele zdołają przerwać tylko, jeśli podejmą niezwykle trudną decyzję. Bohaterowie tkwią w pętli czasu, a czytelnik -w książce, bo gdy się ją zacznie, to trudno się oderwać. Świetnie skonstruowane postaci, dobre pomysły fabularne. Nic dziwnego, że będzie ekranizacja w Netfliksie. (MARA) Klawo, jedziem STANISŁAW GRZESIUK ClRZFSt^K sT \ n * s t A w ........... KlAWf ■J APfflFM! Nieznane dotąd szerzej teksty Stanisława Grzesiuka, barda Warszawy, autora kultowej trylogii: „Boso, ale w ostrogach", „Pięć lat kacetu", „Na marginesie życie". Zebrane po raz pierwszy w tym tomie niepublikowane opowiadania, felietony o ukochanej Warszawie i wybrane piosenki pokazują niepospolity talent i charakter króla szemranych ulic. Czytelnicy po raz pierwszy będą mogli też zajrzeć do rękopisów, niepublikowanych zdjęć i rodzinnych pamiątek. Grzesiuk to jeden z moich ukochanych pisarzy. Nigdy mnie nie rozczarował, więc i „Klawo, jedziem" gorąco polecam. Za humor, ale też smutne refleksje. I niepowtarzalny klimat i język. (MARA) DogMan DAV PILKEY Komiks autorstwa twórcy kultowego Kapitana Majtasa. Bohaterem jest pieso-czło-wiek. Policjant nieco szalony, ale bardzo skuteczny. Muszą to docenić jego szefowie, chociaż daje się on im we znaki. Czarnym charakterem w takim przypadku musi być oczywiście kot - ma na imię Pet i chce zawładnąć miastem. Komiks z Dog Manem to zwariowana podróż po absurdalnych, zabawnych do bólu brzucha przygodach. Ożywione hot-dogi? Zagłada świata poprzez wymazanie treści z książek? Zabójcza machina z odkurzacza? Tu wszystko może się zdarzyć, ale ze wszystkich opresji nasz bohater wychodzi zwycięsko. A czytelnik, w każdym wieku, ma ubaw po pachy. Gorąco polecam. (MARA) ZDOBĄDŹ KSIĄŻKĘ, WYSYŁAJĄC SMS Dla naszych czytelników mamy po trzy egzemplarze książek: „My, super imigranci)" (wydawnictwo Prószyński i S-ka), „Neverworld Wake" (Jaguar), „Klawo, jedziem" (Prószyński i S-ka) raz „Dog Man" (Jaguar). Żeby je zdobyć, trzeba podać hasło (odpowiednio, jeden SMS to jedno hasło): IMIGRANCI, WORLD, KLAWO, DOG. Należy wysłać je SMS-em na nr 72355, w treści wpisując: gpks hasło. Koszt SMS-a to 2,46 zł z VAT. Czekamy do północy z poniedziałku na wtorek. O książkach opowiadam także w swoim wideoblogu Anki Czytanki. Znajdziecie go na www.gp24 w sekcji wideo - blog o książkach. Zapraszam do oglądania Anna Czemy-Marecka Poszukiwany jest chłopak dla mojej córki Wszystko, co musisz wiedzieć o swoim dziecku, o jego zmartwieniach i troskach. Ta wiedza pomoże ci w relacjach Wychowanie Bogna Skaru! bogna.skarul@polskappress.pl U nastolatków często to, co powie ich środowisko, ich koledzy czy koleżanki jest najważniejsze. Zdanie rodziców czy wychowawców w tym wieku liczy się o wiele mniej. Musisz pomóc swojemu dziecku. Nie masz wyjścia, jeśli nie chcesz stracić z nim więzi. oja Kaśka płacze -zwierzyła mi się moja przyjaciółka, matka 15-letniej Kaśki. - A co się stało? - spytałam. - Wiem, bo jak usłyszałam w nocy jej łkanie, to się do niej wybrałam i wtedy sobie pogadałyśmy. Okazuje się, że Kaśka martwi się, bo wszystkie jej koleżanki mają chłopaków, a ona nie - opowiedziała mi mama nastolatki. - A rozmawiałyście 0 tym dlaczego Kaśka nie ma chłopaka? - dopytywałam. - Ona mówi, że nie ma chłopaka, bo nie spotkała jeszcze takiego, który jej by się podobał, z którym fajnie spędzałaby czas - odparła mama Kaśki. - To chyba dobrze, że Kaśka nie ma chłopaka tylko dlatego, że jeszcze nikogo interensującego nie spotkała 1 nie chcą mieć sympatii tylko dlatego, aby pokazać koleżankom, że ma kogoś - zastanowiłam się głośno. - Teoretycznie masz absoluutna rację - stwierdziła mama 15-łatki. - To bez sensu marnować czas na randki z kimś, kto cię kompletnie nie interesuje. Ale z drugiej strony, dla niej poważnym zmartwieniem jest brak sympatii i tym samym brak absolutnej akceptacji koleżanek. - No tak! - przytaknęłam. - Ale jest wyjście - dodałam. - Jakie? - zainteresowała się mama 15-latki. - Niech na parę dni z kimś się jednak umówi - zaproponowałam. - Tak bardziej dla pokazania się koleżankom niż rzeczywiście dla sympatii. Niech przejdzie się z nim parę razy po korytarzu w szkole, poprosi, aby zaczekał na nią po lekcjach, wyjdzie z nim na kawę czy ciastko do kawiarni, do której chodzą jej koleżanki, i będzie miała problem z głowy. - Jesteś pewna, że to poskutkuje? 16 rodzinny Sobota-niedziela, 9-10.02.2019 „Lepiej kojarzyć się z seksem niż z geriatrią, prawda? Niestety, publiczne rozmowy o seksie budzą lęk, niepokój. Polska to jeden z nielicznych krajów, w którym wiek może być zarzutem". Ewa Kasprzyk, aktorka Krzyżówka panoramiczna wysoka podczas choroby duża ryba morska włączany w taksówce r~ pies myśliwski r~ Dancewicz lub Przemyk uszkodzenie maszyny r~ aker-mański sprzedawana w saloniku wytwórca kaszkietów r~ szachowa bierka miała psa Asa r~ arkusz blachy reklamowany proszek do prania ukryty w Srebrnym Jeziorze dekolt jak karciany kolor r- japońska róża kwiat rabatowy dodatek do kawy bazgranina rarytas leśne - 4 4 4 4 4 i 4 U 4 33 4 4 u poetyckie natchnienie - autor powieści „Nana" - rodzaj krzywej i ryba jak rzeka w Rosji - woreczek na denary - 32 1 byk czczony w Egipcie - spec od budowy organizmu 10 4 imię Rol-skiej, piosenkarki - nożyce ogrodnicze - 11 wigilijna ryba związek państw lądu jezi< e na >rze 17 surowiec na cegły kuzyn zająca czeski Ursus r Cemb-rzyńska dyg.- męcie 4 pasie się na hali broń Wilhelma Telia - 4 l 4 zastępuje łóżko w namiocie kucharz na okręcie mieszkaniec Glasgow czeski złoty dziki w kamienicy resztka świecy skok akro-baty i I święty z Canten-bury - 12 18 ł na głowie budowlańca 4 13 4 r 4 4 święto-jańsKa, najkrótsza w roku szaleniec wietrzna choroba model poloneza po orce - drżące drzewo liściaste twardy jak... kapelusz Chaplina strój palestry 28 do zębów lub butów - i 31 usuwany brzytwą - 4 opał dla kotłowni Dosłanie - l 1 r prawna lub lekarska 1 9 mieszkaniec Pirenejów rywal,, Lanzy" -*■ \ z owoców zbiór utworów kapa na łóżko twórca „Dyskobola" miecznik lasso podpora mostu miasto w południowej Turcji pula - i ł ł mnich pustelnik - 4 imię Winsiet, aktorki odwołuje się oa wyroku poznaje świat* XT" i 24 część twarzy 3 rzadki ptak wodny i - 4 norma Adam; polski poeta - 22 16 płynie jjrzez Tolego odbywa karę za grzechy - i i część noża Pracuie w OBOP 21 \ nieprzemakalny obrus - 4 r pierwszy król Izraela -* skała osadowa ł -»■ 14 ziele-niak lub market twórca dzieła mężczyzna bez ubrania ... Miau-czyński z „Dnia świra" Kalman, kompozytor gouda lub parme-zan aparat do slajdów atrybut sprzątaczki poszkodowana w kraksie - stolica Zambii -+■ 4 - \ 25 ♦ właściciel statku - 4 4 20 karciana czerwień polska pieśń patriotyczna - swoboda w zachowaniu - 6 zwięzły życiorys warowny zamek w Hiszpanii r 8 charakter, usposobienie człowieka ma dwa końce i 4 29 drobny przedmiot reklamowy ziemia nadana wasalowi - Kamilla, polska aktorka i 4 model Ferrari uderzenie butem o podłogę —► 27 30 dymiący Kwas siarkowy malowane na jezdni dzielnica Warszawy - 15 1 poemat narodowy staro-greckie igrzyska falujący zagon pszenicy szal futrzany - 4 4 część trylogii zKmi-cicem -v kolejność, etap mieszanina wielu głosów żołnierze Mieszka pers lub mops władze uczelni świętość "C- \ 4 ptasie śpiewy 1 ogrodzenie, parkan 4 4 zbiornik na etylinę - 4 4 postać leku 19 4 . pobory inwalidy - silnie pachnąca roślina - * 26 r rodzaj machorki - zasłona na oknie - grecki bohater „Iliady" - ... to matka cnoty struś z pam-pasów - 5 zaloty Kmicica - 2 magazyn na budowie - 23 1 2 3 1 I41 I5 6 7 8 ' 11 I12 13 14 15 161 7 18 19 20 | I21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 33 utworzą rozwiązanie - myśl Novalisa. Yio^rod 093IWS 0931AMZVN 01 VZSnQ I S0T3INVZVlMZ0a Litery z pól ponumerowanych od 1 do 33 utworzą rozwiązanie - myśl Novalisa. Yio^rod 093IWS 0931AMZVN 01 VZSnQ I S0T3INVZVlMZ0a