KURKI fmmfm jc fJijJ Jj STK Czarni Słupsk zagrają w niedzielę w Wałbrzychu. Czy będzie kolejna wygrana Mantasa? STRONA 12 2,70 ZŁ WTYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu348-S7G 770137 95206 0 W Informatorze wszystkie weekendowe imprezy str.8 Sobota-niedziela 12-13 stycznia 2019 Słupska młodzież ma problem z tolerancją innej orientacji seksualnej oraz niepełnosprawnych STRONA 2 Noc Biologów w Akademii Pomorskiej podaje biologię w przystępny sposób STRONA 4 Kuchnia wegańska na ostro i słodko. Polecamy zdrowe i smaczne przepisy strony 7-10 Po tragedii w escape roomie w Koszalinie w Polsce zamknięto 69 punktów. Także ten w Ustce STRONA 3 ODCHOWANE -ROSA1 BARDZO DOBRE NIOSKI Zamówienia: H.Lewna ŁĄCZYŃSKA HUTA 118 TEL.: 58 6842711, KOM. 534855 252 Kamilla Baardała się przekonać do seriali i spełnia się jako mama strona 14 Rozmawiamy z behawiorystką o tym, czy zwierzęta potrafią przeczuć katastrofę strona 13 977013795206002 02 Druga strona Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Pogoda w regionie Dzisiaj Barometr 1008 hPa Wiatr -zach.4-5 km/h Uwaga rano mróz Niedziela 4°C 2°c Poniedziałek 0°C -2°C Uwaga: silny wiatr, opady śniegu_ Wtorek 1°C o°c *■? * Olechnowicz niagdalenax4edtnowo@poiskapress.pj PANIE JERZY, JEST PAN WIELKI! liomematt Zm adne zjadliwe i zawistne komentarze, żadne zakazy, żadne paszkwile czy trolle nie zdyskredytują osoby Turka Owsiaka. Jureczku, jesteś najlepszy, walcz dalej dla tych dzieci... - podpisuję się obiema rękoma pod tym komentarzem, który przeczytałam na jednym z portali internetowych pod artykułem skalującym dobre imię Jerzego Owsiaka. Mimo wszystko bardziej od ludzi zarzucających mu wzbogacanie się kosztem społeczeństwa i biednych wolontariuszy przemawiają do mnie opinie rodziców, którzy skłonni są go na rękach nosić w podzięce za sprzęt, który uratował życie ich maleństw. Tak, zgadzam się, ten sprzęt powinien być zakupiony z funduszy państwa, ale rzeczywistość jest taka, a nie inna. Na wszystko nie starcza. Na co idą pieniądze, które powinny być przeznaczone na sprzęt, to temat na osobny artykuł. Ja wiem jedno, dzięki zbiórkom WOŚP polskie szpitale otrzymały sprzęt o wartości miliardów złotych, który uratował już miliony ludzkich istnień, w tym kruszynek, które przyszły na świat zbyt wcześnie, o które toczyła się walka. Gdy czytam komentarze rodziców, widzę w telewizji ich twarze, a obok nich dzieci, które są już nastolatkami, a których nie byłoby, gdyby nie zaawansowany sprzęt w szpitalu od WOSP, wiem, że Jerzy Owsiak robi kawał dobrej roboty. Dlatego ja też dołożę swoje trzy grosze do puszki. >v. / Rasowe gołębie na wystawie W sobotę i niedzielę (12 i 13 stycznia) w Kobylnicy będzie trwać XX Środkowopomorska Wystawa Go-^bi Rasowych i Drobiu Ozdob-lego. Jak zapowiadają organizatorzy, na wystawie pojawią się hodowcy z województw pomorskiego i zachodniopomorskiego 'powiaty: słupski, koszaliński, szczecinecki, bytowski, oiałogardzki, starogardzki, sławieński, kołobrzeski). Będzie nożna podziwiać ok. 700sztuk otaków70 ras. Wśród nich będą ;eż gołębie polskich ras zagrożone /wyginięciem (tzw. SOS), m.in. ryś Dolski, barwnogtówka poznańska, Istonosz polski, białka. W nie-izielę odbędzie się rozdanie nagród. Oprócz zwycięzców wyzna-:zonych przez sędziów będą akże nagrody wójta gminy ) 06 Kraj - Świat Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Cyberbezpieczeństwo: Amerykanie wywierąją na Polskę presję Katarzyna Stańko lllntrififł, D/wtMn wofciecn Kogacm demaskator24@polskapress.pl mnsgmin Naciski dyplomatyczne ze strony USA mogą opóźnić wprowadzanie technologii 5G w Polsce. Na polską cyberprzestrzeń wywierają wpływ obce służby. - Aspekty bezpieczeństwa będziemy pewnie musieli postawić przed aspektami czysto komercyjnymi- mówi minister Karol Okoński, sekretarz stanu w ministerstwie cyfryzacji, pełnomocnik rządu ds. cyberbezpieczeństwa. Co się teraz dzieje w polskiej cyberprzestrzeni? Jakie raporty otrzymuje pan na biurko? W momentach wrażliwych, takich jak wybory czy teraz konflikt na Ukrainie, obserwujemy działania obcych służb w obszarze dezinformacji. Mamy też bardzo wrażliwą kwestię rozwoju sieci komórkowej 5G, tzn. jakich urządzeń będziemy używać, a jalrich nie przy okazji rozwoju tej sieci. Mówi pan o konkretnych firmach? Tak, o firmach, których nazw nie wymienię, ale które są wymieniane w co drugim artykule, który mówi o sieci 5G. Jesteśmy teraz w bardzo ważnym momencie, podejmujemy decyzje o tym, jak będzie zaprojektowana ta sieć i jakie rozwiązania będą masowo wdrażane. Jakie rozwiązania będą wdrażane? Nie mogę na tym etapie 0 tym mówić, ale otrzymujemy informacje kanałami publicznymi i niepublicznymi, komunikowane są oczekiwania ze strony naszych sojuszników, w szczególności z USA, aby wstrzymać się w Polsce z używaniem pewnych urządzeń, które mogą stanowić zagrożenie w zakresie cyberbezpieczeństwa także dla naszych sojuszników 1 ich własnych struktur. Będziemy podejmować decyzje, analizując materiały, które zgromadzimy sami i otrzymamy od naszych sojuszników. Co to są za urządzenia? W przestrzeni europejskiej jest to np. właśnie budowanie przeświadczenia, że demonizujemy Rosję. W Polsce są to komunikaty zniechęcające do Ukrainy i zaangażowania po stronie Ukrainy. To jest główny wektor plus budowanie przekonania, że Rosja jest wiarygodnym partnerem. Nie znaczy to, że mamy z Rosją nie rozmawiać, czy nie robić z nią interesów. Trzeba jednak pamiętać, że pewna część aktywności Rosji jest obliczona na uśpienie naszej czujności. Czy budżet220min na 10 lat to nie są zbyt skromne środki, biorąc pod uwagę, że współczesne wojny mają się toczyć w cyberprzestrzeni i przestrzeni informacyjnej? Nie możemy liczyć na to, że budżet na cyberprzestrzeń będzie miał priorytet przed wszystkimi innymi potrzebami. Chcemy wykorzystywać środki unijne i komercyjne np. przy budowaniu sztucznej inteligencji. Nigdzie na świecie ona nie została zbudowana ze środków państwowych, tylko ze środków własnych firm. Duzi gracze w Polsce są zainteresowani np. projektami publiczno--prywatnymi w tym zakresie. Jakie są statystyki w zakresie cyberataków? Mamy ok. 20 tys. zgłoszeń do NASK-u rocznie. Około 1,5 tys. jest zakwalifikowanych jako rzeczywiste ataki. Mówimy tu głównie o sektorze finansowym. Zabezpieczenia, które istnieją, są w stanie od razu odeprzeć pewien poziom ataku, np. DDOS-owe (ang. distributed denial of service), czyli ataki na infrastrukturę, które mają na celu spowodować przerwę w działaniu systemu. Są narzędzia, które pozwalają, by się przed tym bronić. Centralny Ośrodek Informatyki również jest bombardowany non stop. Ataki idą na bieżąco, ale je odpieramy. Pewne ataki nie są tylko działaniami przestępczymi. Mamy również takie, które są rodzajem sabotażu. Bywa, że w tej czy innej organizacji ktoś udostępnia dane czy informacje hakerom. Czasem mogą to być również nieświadome działania. Wywiad został przeprowadzony przed zatrzymaniem dyrektora z Huawei i byłego oficera ABW. powiedzialne za bezpieczeństwo w sieci. Ministerstwo Obrony Narodowej ma swój budżet na cyberbezpieczeństwo, ABW - swój, my swój. Mamy jeszcze pieniądze związane z badaniami i rozwojem i środki europejskie, m.in. program CyberSecIdent. Z tego programu przeznaczone zostało już 110 min zł na nowe projekty. Jednym z projektów jest budowa laboratorium i systemu certyfikacji na zgodność z tzw. common criteria. Wkrótce kolejne 70 min zostanie oddane do dyspozycji firm. I po raz pierwszy poszerzymy wydatki o narzędzia Operatorzy komórkowi wybierają do rozbudowy sieci urządzenia chińskie ze względu na cenę i dostępność. Tymczasem służby USA uważają, że te urządzenia mogą służyć do szpiegostwa Zarówno urządzenia brzegowe, obsługujące poszczególne warstwy sieci, jak i routery i urządzenia końcowe. Mamy kilku producentów, którzy zdominowali rynek: Huawei, Ericsson, ZTE, Nokia, Samsung. Poziom dojrzałości rozwiązań prezentowanych przez tych producentów jest różny. Jeśli spojrzymy na cenę i obecny poziom dostępności rozwiązań na rynku, najczęściej są to rozwiązania chińskie. Jednak ustawodawstwo chińskie generuje ryzyko. Pewne informacje bez naszej wiedzy z krajów, gdzie te urządzenia są zainstalowane, mogą być przekazywane do Chin. Są dwa sposoby przeciwdziałania temu problemowi. Wykluczyć te urządzenia, wtedy siłą rzeczy te informacje do Chin nie powędrują. Drugi sposób to weryfikacja tych urządzeń, by sprawdzić, jak działają i dopuszczać je wtedy, gdy będziemy mieć pewność, że spełniają wszystkie standardy bezpieczeństwa. Pewne informacje bez naszej wiedzy z krajów, gdzie chińskie urządzenia są instalowane, mogą być przekazywane do Chin Francja i Niemcy chcą mieć swój system certyfikacji. Pytanie, czy wszyscy producenci poddadzą się tej certyfikacji. Jeśli przejdą testy, niezależnie, z którego kraju pochodzą, będą mogły być używane. Dla Niemiec i Francji łatwiej jest wymagać certyfikacji, ponieważ mają już zbudowany system laboratoriów i certyfikacji. Badanie technologii 5G, to dla nich tylko dodanie profilu. W Polsce takiego systemu nie mamy. Na razie nie mamy podejścia czarno-białego, typu wykluczamy wszystkie te rozwiązania, które wykluczyły USA. Dostawcy chińscy z punktu widzenia jakości i ceny są obecnie preferowanymi dostawcami w sektorze komercyjnym. Nie dziwi mnie więc, że operatorzy telekomunikacyjni w pierwszej kolejności sięgają po te produkty, bo często są to jedyne produkty dopuszczone do obrotu masowego. Niemniej pamiętajmy, że sektor telekomunikacyjny ma akurat duże znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego. Czy wykluczenie chińskich producentów nie podrożyłoby wdrażania technologii 5G w Polsce i nie opóźniłoby jej? Dobre pytanie. Ostateczne decyzje powinny ten aspekt uwzględnić. Aspekty bezpieczeństwa będziemy pewnie musieli postawić przed aspektami czysto komercyjnymi. W świetle jasnych sygnałów, które wysyłają nasi sojusznicy z NATO, nie są to kwestie, które możemy zignorować. Aspekt bezpieczeństwa jest niezwykle istotny. Jak wygląda zabezpieczenie Polski w cyberprzestrzeni? Jesteśmy dziś w zupełnie innej, dużo lepszej sytuacji niż trzy lata temu. Przede wszystkim mamy ustawę o cyberbezpieczeństwie, która jasno definiuje, jak ten system u nas wygląda i kto za co odpowiada. Ale trzeba oczywiście pamiętać, że nie jesteśmy w stanie w 100 proc. zabezpieczyć się przed atakami, czy wyeliminować wszystkich. Tak jak nie będziemy w stanie wyeliminować fake newsów. W rankingach cyberbezpieczeństwa znajdujemy się w średniej światowej. Nie jesteśmy w top 10, ale też nie mamy się czego wstydzić. Czy Polska ma budżet na cybeitoezpieczeństwo? Nie ma jednego centralnego budżetu. Każda instytucja ma swój własny budżet. Ustawa o cyberbezpieczeństwie mówi o 220 min zł w ciągu 10 lat, czyli około 22 min rocznie. Ten budżet jest rozdzielony na poszczególne jednostki od- Mamy ok. 20 tys. Zgłoszeń do NASK-u rocznie. Około 1.5 tys. jest zakwalifikowanych Jako rzeczywiste atald. Głównie na banki związane z przeciwdziałaniem dezinformacji. Ile środków będzie przeznaczone na walkę z dezinformacją? Program ruszy w 2019 roku, kwoty uzależniamy od liczby wniosków. Czy chodzi tu również o polityczne kampanie dezinformujące, np. przed wyborami? Generalnie chodzi o zwalczanie botów, które uczestniczą w propagowaniu fałszywych informacji, rozpoznawanie pewnych wzorców dzięki zastosowaniu uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji. Plus odpowiednia analiza danych. WPolsce dużo mówi sięoza-grożenudeziTformaqąze strony Roś#. Czy ono rzeczywiście istnieje czymoże jest to demonizowanie naszło wschodniego sąsiada? Biorąc pod uwagę stałą i systematyczną działalność, która ma miejsce w Polsce, nie jest to demonizowanie. Co to znaczy stała i systematyczna działalność? Są wątki i tematy, które mają miejsce non stop i się powtarzają. Jakie? Jakie przekazy badacie? Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 ton 07 Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy zagra w Słupsku, Ustce, Redzikowie, Kobylnicy Magdalena Olechnowicz magdalenaijled^^ ISmagwny ( Pieniądze z tegorocznej zbiórki Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy sfinansują zakup specjalistycznego sprzętu dla placówek, które mogą dokonać specjalistycznej diagnozy oraz udzielić pomocy medycznej najciężęj chorym dzieciom. Jak podaje WOŚP, w Polsce funkcjonuje dziś blisko 50 takich szpitali, które obejmują zasięgiem teren całego kraju. W placówkach tego rodzaju szczególnie ważne jest nowoczesne, spełniające najwyższe standardy wyposażenie, które daje lekarzom i personelowi medycznemu najlepsze możliwości diagnozy i leczenia najtrudniejszych przypadków. Dlatego wszystlae pieniądze zebrane przez wolontariuszy, którzy w niedzielę wyjdą na ulice miast i miasteczek w całej Polsce zostaną przekazane na ten cel, także te uzyskane z licytacji. Imprez w całym regionie jest multum. Słupsk Słupski sztab WOŚP znajduje się w Słupskim Ośrodku Kultury. Na jego czele stoi dyrektorka Jolanta Krawczykiewicz, która już od tygodni przygotowuje się do finału i licytacji. Plan imprez: Sobota, 12 stycznia - Godz. 11 - spektakl „Niedźwiedź i Masza" w Teatrze Lalki TĘCZA. Po spektaklu licytacja maskotek, które powstały w teatralnej pracowni plastycznej oraz „Herbatki z niedźwiedziem". - Godz. 12 - w Kawiarni Artystycznej ANTRAKT przy ul. Kilińskiego 11 podziwiać będzie można muzyczny talent uczniów szkoły YAMAHA. - Godz. 21 - w Social Club DomÓwka przy ul. Tuwima 17 zagrają dla Was Chaos, Wodzu iBegu. - Godz. 22 Słupski Ośrodek Sportu i Rekreacji zaprasza na Nocne Pływanie. Niedziela, 13 stycznia - Godz. 10 - w Ośrodku Sportowo Rekreacyjnym przy ul. Niedziałkowskiego 2 odbędzie się turniej tenisa stołowego. - Godz. 11 - na Stadionie 650-le-cia przy ul. Madalińskiego 4 wystartuje 7. Bieg z Sercem. będą badać poziom cukru, ciśnienie oraz BMI na lodowisku. -15-19 - Charytatywny Turniej Bowlingowy o Złote Serduszko WOŚP - turniej kręgli, w którym każdy może wziąć udział. 4-osobowe drużyny zmierzą się ze sobą o przechodnią nagrodę w postaci złotego serduszka certyfikowanego przez WOŚP. - Godz. 20 - Światełko do nieba na Lodowisku Redzikowo. Kwesta na rzecz WOŚP odbyła się już podczas meczu Czarnych Słupsk. Cheerleaderki Maxi zebrały 1200 złotych - Godz. 14 - na festyn zaprasza Szkoła Podstawowa nr 5 przy ul. Hubalczyków7. - Godz. 17 w Kawiarni Artystycznej ANTRAKT odbędzie się muzyczne jam session. - Godz. 15 - Gala finałowa w hali Gryfia: 15.15 - Zespół Pląs, 15.27 - Licytacja, 15.35 - solistki ze Studia Piosenki Emcek, 15.55 -Licytacje, 16.00 - Enza, 16.20 -licytacje, 16.25 - Balance Dance Studio, 16.35 - Paulina Łaga (laureatka festiwalu NIEMEN NON STOP), 16.45 - Licytacje, 16.50 - Reniferki MDK, 17 - Crazy Jump, 17.10 - Licytacje (m.in. Voudier od Grupy Motocyklowej), 17.25 - Zespół Sinfiil Bett/s Band, 17.45 - KIDS SU, 17.55 - Pokaz ratunkowy Szkoły Poliqi, 18.05 - solistki ze Studia Piosenki SOK, 18.15 - Licytacje, 18.25 - White Pin, 18.45 - Licytacje, 19.00 - TOP TOYS, 19.10 - Patrycja Mizerska (laureatka Grand Prix festiwalu NIEMEN NON STOP), 20.00 - Światełko do nieba (serce z zimnymi ogniami). Zapraszamy również do udziału w internetowej licytacji przedmiotów przekazanych na rzecz WOŚP przez darczyńców. Pełna lista przedmiotów do wylicytowania znajduje się pod linkiem https://aukqe.wosp.org.pl. Kobylnica Na czele sztabu stoi zespół Cheerleaders. Od godziny 17 Jerzy Owsiak odwiedził we wrześniu słupski szpital, który otrzymał od WOŚP sprzęt o wartości ponad miliona złotych w Gminnym Centrum Kultury i Promoqi w Kobylnicy rusza finałowa impreza, w trakcie której przeprowadzone zostaną licytacje m.in. koszulki z autografem Robbiego Williamsa, gadżetów WOŚP, płyt, obrazów, książek, piłki i koszulki z autografami reprezentantów Polski w siatkówce, piłkę podpisaną przez zawodników Czarnych Słupsk i wiele innych przedmiotów. Na zakończenie, o godzinie 20 - laserowy pokaz Światełko do nieba. Ustka Tradycyjnie sztabem Orkiestry Jurka Owsiaka jest ustecki dom kultury. Jeszcze do soboty (12 stycznia) można przynosić upominki, z przeznaczeniem na niedzielną licytację. 60 wolontariuszy wyruszy na ulice miasta o godzinie 9. Koncert finałowy i licytacje rozpoczną się o godz. 17 w domu kultury. Licytowane będą m.in.: prace lokalnych twórców, kolacje od: 7- Niebo, Grand Lubicz, Hotel Lubicz, Kormoran Wellness Medical Spa w Rowach, U przy-jaciół, pyszności od Adama Brzóski, Cafe Mistral, sklepu Pod Sosnami, Herbaciarni państwa Nagórnych, vouchery od hotelu Grand Lubicz, hotelu Lubicz, Jantar, Kormoran Wellness Medical Spa w Rowach, studia Kojujoju, stowarzyszenia ALPHA TEAM, „Photos from my world" Anna Wiśniowska oraz Monika Lesner Fotografia, PKS Słupsk; upominki od Pierre Rene, rękodzieło - maskotki od Knits and Knots, książki autorstwa Barbary Kamyszek, kompozycje kwiatowe od Urszuli Kostrzewskiej, makieta ustec-kiego ratusza z aresztu śledczego, obrazy od Usteckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Na wspólną kąpiel zapraszają Usteckie Morsy (molo zachodnie, godz. 12). O godz. 17 otwarta zostanie także Kawiarenka WOŚP - kiermasz ciast poprowadzą Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Uniwersytet DI Wieku oraz Katarzyna Krawiec. Redzikowo Gmia Słupsk zaprasza na imprezy finałowe WOŚP do Redzikowa. Tym razem poza atrakcjami przygotowanymi w Parku Wodnym Redzikowo czeka nas finał na Lodowisku Redzikowo. W sobotę i niedzielę od rana w Parku Wodnym Redzikowo lokalne koło gospodyń sprzedawać będzie ciasta własnego wypieku - hol główny na parterze. W godz. 11-13 - Alpha Team zaprasza na nurkowanie w basenie sportowym. W godz. 12-12.45 - Cheerleaders Maxi Słupsk poprowadzą rozgrzewkę wbrodziku. O godz. 12 Marsz Seniorów „Policz się z cukrzycą". W godz. 14-18 studenci z Akademii Pomorskiej Potęgowo W całej gminie Potęgowo kwestować będzie 40 wolontariuszy WOŚP. Główne atrakcje przewidziano podczas wydarzenia w Gminnym Centrum Kultury, które rozpocznie się 0 godz. 15. W programie licytacje ciekawych przedmiotów 1 wartościowych podarunków, występy lokalnych artystów j zespołów. Pokazy ratownictwa oraz pierwszej pomocy przeprowadzą druhowie z Ochotniczej Straży Pożarnej. Szpital dziękuje i też pomaga Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Słupsku jest jednym z wielu, do których trafił sprzęt ufundowany z pieniędzy zebranych podczas zbiórek WOŚP. - Łączna wartość sprzętu przekazanego przez fundację WOŚP w latach 1999-2018 to dokładnie 1099 506,48 zł. To bardzo długa lista specjalistycznego sprzętu, który znajduje się na wielu naszych oddziałach, ne tylko neonatologicznym i pediatrycznym, ale także na okulistyce, chirurgii dziecięcej, laryngologii, na SOR-ze i w gabinetach zabiegowych -mówi Monika Zacharzewska, rzecznik prasowy słupskiego szpitala. - Dodatkowo w 2018 roku otrzymaliśmy urządzenie do screeningowego badania słuchu OTOREAD z wyposażeniem dodatkowym oraz z materiałami zużywalnymi o wartości 13 770, który trafił na oddział neonatologii. Dlatego też szpital także włącza się w akcję zbiórki i przekazał w tym roku kupony na badania laboratoryjne, które będą zlicytowane podczas finału WOŚP w Gryfii oraz na aukcjach WOŚP na Allegro. - To 10 kuponów na badania w kierunku diagnostyki parazytologicznej (pasożyty) w Pracowni Diagnostyki Mikrobiologicznej oraz 10 kuponów naba-dania w zakresie: morfologia, jonogram, gospodarka tłuszczowa (cholesterol, triglicerydy, HDL, LDL) i test antyHCV w Pracowni Diagnostyki Laboratoryjnej - mówi Monika Zacharzewska. (£>(£) 08 Informator - kultura Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Zamieszki na scenie, Wiedeń na estradzie, gołębie w klatce Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl Słupsk* Kobylnica Wydarzenia teatralne, muzyczne i taneczne będzie się można wybrać w weekend. Stan wyjątkowy W sobotę i niedzielę w Nowym Teatrze zobaczymy najnowszy spektakl „Stan wyjątkowy". To przedstawienie - reportaż opisujące zamieszki, do jakich doszło w Słupsku w styczniu 1998 roku po śmierci kibica drużyny Czarnych. Śmierć trzynastoletniego Przemka Czai, postawa policji, kontrowersyjne decyzje prokuratury odcisnęły trwałe piętno na historii miasta, stając się dla wielu, zwłaszcza młodych ludzi, wydarzeniem pokoleniowym. Początek w sobotę i niedzielę o godz. 18, bilety: 35 i 30 zł. Graj. kapelo Kapela z Gminy Damnica zagra w sobotę w sali słupskiej filharmonii. W skład zespołu wchodzą osoby mieszkające gminy Damnica - profesjonalni muzycy i muzykujący amatorzy. Możemy odnaleźć w niej elementy folkloru, poezji śpiewanej, piosenki biesiadnej, atakże muzyki klasycznej. W trakcie koncertu przewijają się muzyczne motywy ukraińskie, polskie, bałkańskie, żydowskie. Spektakl „Stan wyjątkowy" zobaczymy już w ten weekend Początek w sobotę o godz. 17, bilety kosztują 25 zł. Muzyka z Wiednia Na Karnawał Wiedeński będzie się można wybrać w niedzielne południe do sali filharmonii. Podczas koncertu familijnego usłyszymy walce, polki i marsze. Królować będzie rodzina Straussów i ich przepiękna, radosna muzyka. W repertuarze znajdą się takie walce, jak: „Nad pięknym, modrym Dunajem" i „Noc w Wenecji". Koncert poprowadzi Jagoda Wyrwińska. Bilety kosztują 20 i 15 złotych. Masza z Niedźwiedziem Spektakl „Niedźwiedź i Masza - czyli gdzie moja kasza?" zoba- czą dzieci w sobotę w teatrze Tęcza. Jak wyglądało pierwsze spotkanie Maszy z Niedźwiedziem? Czy to ona trafiła do lasu, czy może Niedźwiedź zabłądził do ludzkich siedzib? Początek w sobotę o godz. 11. Bilety: 18 i 15 zł. Będzie tam można przekazać datki na WOŚP. Antrakt z Orkiestrą Na scenie Kawiarni Artystycznej Antrakt w sobotę zaprezentują się wszyscy uczniowie Szkoły Muzycznej Yamaha, począwszy od niemowlaków, a skończywszy na młodzieży i dorosłych. Początek o godz. 12. Natomiast w niedzielę o godz. 18 rozpocznie się tam jam session, na scenie wystąpią ze- społy słupskie i nie tylko. Będzie rockowo, bluesowo, swin-gowo i jazzowo. Wstęp na oba wydarzenia jest wolny, przez dwa dni będzie można wrzucać datki na rzecz WOŚP. Taneczna Dom Ówka Chaos, Wodzu i Begu zadbają o dobrą zabawę podczas sobotniego tanecznego wieczoru wklubie Dom Ówka. Będzie się można pobawić przy dobrze znanych hitach artystów z całego świata, przedstawicieli wielu muzycznych gatunków. Początek o godz. 21. Wstęp jest wolny, ale będzie można wrzucić pieniądze do puszki WOŚP. Karnawałowa noc Karnawałową zabawę organizuje w sobotę klub Duo Cafe. Przez całą noc będzie się można pobawić przy gorących przebojach gwiazd światowej muzyki od lat 60. aż do współczesnych. Będą rytmy disco, house i klubowe. Początek o godz. 21, wejściówki kosztują 10 zł. Gołębie na wystawie W sobotę i niedzielę w hali sportowej Szkoły Podstawowej w Kobylnicy odbędzie się XX edycja Środkowopomorskiej Wystawy Gołębi Rasowych i Drobiu Ozdobnego. Będzie można podziwiać ok. 700 sztuk ptaków w 70 rasach. Zobaczymy gołębie ras zagrożone wyginięciem: ryś polski, barwno-główka poznańska, listonosz polski, białka. Początek o godz. 8, wstęp wolny. ©® POGODA Pogoda dla Pomorza Krzysztof ~ Ścibor Biuro Calyus^ Sobota 12.01.2019 Stan morza (Bft) Siła wiatru (Bft) Kierunek wiatru 3-4 4-5 SW 1008 hPa \ Nad Pomorze będzie docierać łagodne t wilgotne powietrze znad Atlantyku. Rano; mróz. W ciągu dniaj coraz więcej chmur koło południa odj zachodu pojawi się deszcz śnieg z deszczem na wschodzie śnieg. Temperatura max do 1:3 °C. Wiatr) silniejszy nad morzem płd.-zach. W nocy deszcz i odwilż. Jutro pochmurno z opadam^ deszczu i odwilż do 4:5°C. Wiatr silny. Kolejna noc z opadami! śniegu i znów zimowo. 3 o Łeba Władysław / 35 km/h 4 „ DE Świnoujście 3 o Kołobrzeg Darłowo 0 a -łcii Sławno o Mielno^ ^KOSZALIN fc> 3Ustka O SŁUPSK Lębork Wejherowo H# Pogoda dia Polski •lir «r rta 11 IM Ka&izy O, GDAŃSK Bytów Kościerzyna & J&57 cm Połczyn-Zdrój g~TEB Człuchów SZCZECIN 0 Drawsko Pomorskie a oMLAj Starogard U—Gdański / 20 km/h • ^228 cm $45 cm Dzisiaj Jutro Stargard S«o* i 4* 4° 4* 0* 1 * 5° : CS* 1 0 <&£ l o ° Gdańsk 1° 3 o Kraków 1 • 2 "o" n Lublin ......-r 1 "o" ś Olsztyn -i ° 2 ° Poznań 2 * 5 o ! Toruń 1 * 3 o Wrocław 2 0 5 o ; Warszawa 0 * 2 "o" .......*r...... Dzisiaj Jutro pogodnie • zachmurzenie umiarkowane Ł przelotny deszcz przelotne deszcze i burza ,.ggp» pochmurno agip mżawka ^ " ciągły deszcz ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła y marznąca mgła śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz zamieć śnieżna A opad gradu \ kierunek i prędkość wiatru 19 °i temp. w dzień temp. w nocy J 5 temp. wody grubość pokrywy śnieżnej 1011 fcpa ciśnienie i tendencja o? smog Karpacz -0 *7 2 ° Ustrzyki Dolne -2° o * Zakopane -2 ° 0 INFORMATOR KINA Słupsk Multikino Aquaman,2D dubbing sob.-niedz., godz. 10.05, 17.35,2D napisy sob.-niedz., godz. 20.35; Bohe-mian rhapsody, sob.-niedz. godz. 14.40; Bum-Nebee, 2D dubbing sob.-niedz., godz. 10.25, 15.50,18.20,2D napisy sob.-niedz., godz. 2050; Peditontegrzedi, sob.-niedz., godz. 19.50, 21.50; Psi patrol - Kbsmopieski, sob.-niedz., godz. 10.30; Terazatoo nigdy, sob., godz. 12.20; Undergdo&sob.-niedz.,godz. 12.10,14.50,17.25, 20,21; Zabawa, zabawa, sob.-niedz., godz. 17.10, 19.15,21.20; Grindi, sob.-niedz., godz. 12.55; Ralph Demoikawintemede, sob., godz. 10, 1030,12.35,13,15.15,16,18.30,niedz.,godz. 10, 11,12,12.35,13.30,15.15,16,18.30; Sekretny świat kotów, sob.-niedz., godz. 10.10,15,17.45; Spider-Man Uniwersum, sob.-niedz., godz. 13.15 Rejs Misja Yeti, sob., godz. 16, niedz.,godz. 14; Powrót Bena, sob., godz. 18, niedz., godz. 16; Zabawa, zabawa, sob., godz. 20, niedz., godz. 18 Ustka Delfin Sekretne życie kotów, sob.-niedz., godz. 14; Zabawa, zabaMO, sob.-niedz., godz. 16; Powrót Bena, sob.-niedz., godz. 17.45; Underdog, sob.-niedz., godz. 19.45 Lębork Fregata Sekretny świat kotów sob.-niedz., godz. 16; Underdog, sob.-niedz., godz. 18,20.15 KOMUNIKACJA Słupsk: PKP 118000; 2219436; PKS59 84242 56;dyżumy ruchu59 8437110; MZK59 84893 06; Lębork: PKS 59 8621972; MZK 59 8621451; Bytów: PKS 59 822 22 38; Człuchów: PKS 59834 2213; Miastko: PKS 59 8572149. DYŻURY APTEK Słupsk sob.-niedz. - Dom Leków, ul. Tuwima 4, tel. 59 8424957 Ustka sob. - Panaceum 013, ul. Kopernika 18, tel. 59 81443 67, niedz. - Pod Smokiem, ul. Kilińskiego 8,tel. 5981453 95 Bytów sob.-niedz. - Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty3.tel.59 822 6645 Miastko sob.-niedz. - Królowej Jadwigi, ul. Królowej Jadwigi 12. tel. 59 857 82 92 Człuchów sob.-niedz. - Centrum Zdrowia, ul. Szczecińska 13. tel. 598343142 Lębork sob. - Cef@rm, ul. Armii Krajowej 32/1, tel. 59 86340 90, niedz. - Dbam o Zdrowie, al. Wolnoś-a40,tel.598628300 asammma&i mm—i—t ma s i awttiiiiiwwBBBiMMMi USŁUGI MEDYCZNE Słupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczykówl. informacja telefoniczna 59 846 0100; Ustka: Wojewódzki Szpital Speqalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel.598146968; Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel.598146011; Pogotowie Ratunkowe -59 8147009; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy59 86330 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13,59 863 52 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13, tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 85709 00; Człuchów: 598345309. WAŻNE NIEBIESKA LINIA Ogólnpolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy wRodzinie. tel. 59 848 0111,801120 002; Słupsk: Pofiqa997;ul. Reymonta,tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe999; Straż Miejska986:598433217; Straż Gmima598485997; Urząd Cełny-587740830; Straż Pożarna998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Ciepłownicze993; Pogotowie Wodno-Kanalizacyjne994; StrażMejska alami986: Ustka 5981467 61697696498; Bytów 598222569; KULTURA_ Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel.59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła 113, tel.598423839; Teatr Tęcza, ul. Waryńskiego 2. tel. 59 842 3935; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 842 6349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel. 59 845 6441; Emcek.al.3Maja 22,tel.59 8431130; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3. tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE Kalla, ul. Armii Krajowej 15, tel.59 842 8196.601 928 600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon502525 005 lub59 8411315, ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades, ul. Kopernika 15, całodobowo: tel.598429891,6016637%. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1, (całodobowo), tel. 59 8428495,604434441. Winda i baldachim przy grobie. PORADNICTWO Biuro Porad Obywatelskich - ul. Niedziałkowskiego 6, czynne: poniedziałek.-czwartek wgodz. 10-14; Bliżej Prawa - bezpłatne porady prawne i obywatelskie, ul. Jana Pawła II (7 piętro, pok. 718.719) czynne: poniedz.-środa godz. 8-16, czwartekgodz. 10-18, Telefon zaufania Tama -598414046, czynny: poniedziałek - piątek w godz. 16-20; Alkoholowy telefon zaufania Krokus - czynny17-22,59 84146 05. TAXI 607 271717 ^8422700 NAJTAŃSZETAXIW SŁUPSKU Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Zbliżenia 09 Miss bikini fitness Katarzyna Kowalik. Pokonała raka, ma 47 lat i idealne ciało *gsg»aht». Agata Pustułka i p redakcja@gk.pl mś j|te Fitness Majtki muszą zakrywać jedną trzecią pośladków. Ich idealna prezentacja to klucz do sukcesu. Poza tym wyrazisty makijaż, piękne włosy oraz .^robione" bronzerem ciało. Bikini fitness tojak mówią, „kwintesencja sportowej kobiecości". Ten rok zdecydowanie należy do Katarzyny Kowalik. W maju sięgnęła po mistrzostwo Europy, a teraz zajęła V miejsce podczas odbywających się w Hiszpanii mistrzostw świata w bikini fitness. Mieszkanka Tarnowskich Gór (woj. śląskie) udowadnia, że nie ma rzeczy niemożliwych. Na mistrzostwach świata 47-latka dumnie zaprezentowała ciało, którego może pozazdrościć jej niejedna młoda dziewczyna. W spełnieniu marzeń nie przeszkodziły jej ani wiek, ani choroba nowotworowa. - Bardzo chciałam to zrobić. Udowodnić samej sobie, na co mnie stać i pokazać, że wiek to tylko liczba. Teraz wiem, że ta cała droga zmieniła mój charakter i cieszę się, że nie odpuściłam - mówi zawodniczka. Katarzyna Kowalik sportem zajęła się po ciężkiej chorobie nowotworowej, z którą musiała się zmierzyć 10 lat temu. Z długiej walki o zdrowie wyszła osłabiona fizycznie, ale postanowiła, że nie zmarnuje ani chwili życia. Tak zaczęła się jej przygoda ze sportem, która zaprowadziła ją na mistrzostwa świata. Na to, by osiągnąć obecny wygląd, pracowała dwa lata. - Cały okres przygotowań związany był z ciężkimi treningami i bardzo rygorystyczną dietą, ale nie odpuściłam ani jednego treningu. Nie zrobiłam żadnego błędu dietetycznego, choć początki były trudne. Pamiętam, że śniło mi się nawet, że jem pyszne słodkie przysmaki, albo bywałam tak głodna, że nie umiałam zasnąć - wspomina Katarzyna Kowalik. To nie pierwszy sukces zawodniczki. Katarzyna Kowalik jest obecną mistrzynią Europy w bikini fitness weteranek. Ma na swoim koncie także medale w trójboju siłowym i wyciskaniu sztang. Bikini fitness to kategoria sportów sylwetkowych „fiisiastęj" kawy, bez której nie mogę żyć - śmieje się pani Kasia. Chociaż startuje w kategorii dla weteranek, to z powodzeniem, ze względu na atrakcyjny wygląd, mogłaby zejść kilka kategorii niżej. Jej życie przewartościowała choroba - przypadkowo odkryty czerniak. Konieczność usunięcia części węzłów chłonnych. -Rak postawił mnie na baczność. Oczywiście wcześniej też o siebie dbałam, uprawiałam trójbój siłowy, wyciskałam ponad 52 kilogramy, ale uznałam, żetonie dla mnie. Wolę bardziej kobiecą, mniej obciążającą wersję tego sportu - wyjaśnia. Całkowicie zrezygnowała ze słodyczy i ukochanego chleba. Unika makaronów. Gdy widzi cukiernię, przechodzi na drugą stronę ulicy. -Ale do wszystkiego można się przyzwyczaić - śmieje się Kasia. Tak jak raka wzięła za rogi, tak samo wzięła się za swoją sylwetkę. - Byłam pełna wątpliwości. Tarnowskie Góry to niewielkie miasto i wszyscy wiedzą tu wszystko o sobie. Niektórzy bardzo skutecznie starali się mnie zniechęcić do startu w zawodach. „Po co ci to. Młoda nie jesteś" - mówili, a ja właśnie dzięki przygotowaniu się do zawodów odmłodniałam o wiele lat. Poczułam niesamowity przypływ energii, radość życia - wyjaśnia. To samo mówi swoim klientkom - podopiecznym, które chcą zmienić swój wygląd po50., 60., 7o. roku życia. Nigdy nie jest na to za późno. Trzeba tylko chcieć. Uprzeć się, zmienić stare nawyki, pokochać się, a znienawidzić cellulit. Proste? Niekoniecznie, ale należy spróbować. Same przygotowania do zawodów zmieniają styl życia, zmuszają do dyscypliny. Jakmówią, bikini fitness to kwintesencja sportowej kobiecości. Najważniejsze są dieta i trening. Kasia nie pamięta, kiedy jadła owoce. Owoce to cukry proste, a zatem wyrzucamy je z lodówki. Odwrotnie z warzywami. Te trzeba pokochać i być im wiernym. Pomidory, buraki, marchewka. - Czasami w nocy mąż mnie budzi i mówi, że mlaskam. Jestem na niego zła, bo właśnie śniło mi się, że zajadam się pysznym czekoladowym tortem. Sen jednak minie, a kalorie zostaną - uśmiecha się Katarzyna. Tylko raz w życiu pozwoliła sobie na samowolkę. Była wtedy w ciąży i wydawało się jej, że wszystko może. Skończyło się na 20 dodatkowych kilogramach. Wtedy powiedziała sobie: nigdy więcej i dotrzymała słowa. Skończyło się na owsiance, garstce rodzynek. Czasem suszonej śliwce. Może też jeść kasze, ryż i odpowiednie makarony. Podstawą jest jednak woda. Jak najwięcej wody. - Choroba spowodowała, że jestem twarda i zahartowana. Trenuję pięć razy w tygodniu i jeszcze prowadzę zajęcia. Wyciskam z siebie siódme poty -wyjaśnia pani Kasia. Do zawodów trzeba przygotować nie tylko perfekcyjne ciało, ale też strój. Nie są to tanie rzeczy. Ich koszt to kilka tysięcy złotych. Do tego jest makijaż i oczywiście włosy, na które też patrzą jurorzy. Przygotowanie ciała wymaga nawilżenia i depilacji. Nie może pozostać ani jeden włosek, bo to nieestetyczne. - Mówiąc szczerze, początkowo też miałam wątpliwości - wiek może być przeszkodą, ale z doświadczenia wiedziałam, że praca nad ciałem przynosi zdumiewające efekty. Trzeba być tylko niezwykle konsekwentnym. Nie odpuszczać sobie - np. jakiegoś pączusia zjeść ukradkiem, jakąś czekoladkę. Najgorsze to oszukiwanie samego siebie - mówi. U swoich podopiecznych od razu poznaje, że popełniły jakieś dietetyczne grzeszki. W rodzinie wspierają się wzajemnie. Ale trzeba mieć w głowie zakodowane, by nie odpuszczać. - Może mnie jest łatwiej, nigdy nie byłam grubaskiem. Nie musiałam się odchudzać, a jednak mama cały czas pilnowała mojego jedzenia. Dziewczynka musi być szczupła i już - dodaje. Na zawodach fitness widać każdy kawałek ciała. Nic się przed jurorami nie ukryje. Każdy mięsień, ułożenie ciała. Stają w różnych pozach, przodem, bokiem, tyłem. Liczy się nawet dobór biżuterii. Przecież to jak najbardziej kobiecy sport. - Kocham każdą formę ruchu: rower, narty, ćwiczenia na siłowni. Nie wyobrażam sobie życia bez poruszania się, sprawdzenia swoich możliwości. Uwielbiam mocno się spocić. Sprawdzać granicę swojego organizmu. Wtedy wiem, że żyję - mówi. Kiedy jest wykończona pracą, miała zły dzień, idzie wyrzucić złe emocje na siłowni. Ćwiczy wtedy to, na co w ogóle nie ma ochoty. Potem jest wybuch endorfin i szczęśliwa wraca do domu. Dumna, że nie odpuściła. - W nocy zjadłyby mnie wyrzuty sumienie i chyba nie mogłabym zasnąć - śmieje się Katarzyna. ©® Idealna sylwetka, idealny ubiór dla kobiet. Od zawodniczek wymaga żelaznej dyscypliny zarówno w kwestii rygorystycznej diety, jakiciężkich, regularnych treningów. Rezultatem przygotowań jest prezentacja wyrzeźbionej sylwetki, która powinna być subtelna i kobieca. Zawodniczki są znacznie mniej umięśnione niż w przypadku kulturystyki. Sędziowie oceniają szereg elementów, takich jak m.in. proporcje kości szkieletowych, widoczność mięśni, niski poziom tkanki tłuszczowej, a także grację poruszania się. i makijaż. To nasza mistrzyni fiti Katarzyna Kowalik jest absolwentką Szkoły Medycznej i Warszawskiej Akademii Sportu. Od 2014 roku prowadzi treningi personalne. Specjalizuj e się w treningach siłowych, bo uważa, że pozytywnie wpływają na zdrowie, a dodatkowo poprawiają wygląd osobom w każdym wieku. Jej najstarsze klientki są po siedemdziesiątce! Drugą, oprócz sportu, pasją jest dietetyka. Przeszła specjalistyczne szkolenia w zakresie żywienia i suplementacji w sporcie i rekreacji. Cała rodzina żyje sportem. Mąż też jest trenerem personalnym, a syn ma pierwsze sukcesy w wyciskaniu zarówno w kategorii juniorów, jak i seniorów. Życie podporządkowane jest zawodom i zdrowemu odżywianiu się. Każdy przygotowuje sobie to, co lubi i to, co jest mu aktualnie potrzebne. - Kiedyś przygotowywałam wszystko ja. Teraz po prostu nie ma na to czasu. Zresztą każdy lubi i może jeść coś innego - wyjaśnia pani Kasia. - Ja często głoduję i głód oszukuję, zalewając się litrami niegazowanej wody. Rano jednak nie odmówię sobie 10 Ogłoszenia drobne Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Drnhnp Jak zamieścićdrobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Oddział Koszalin: u|. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516,347 3511,347 3512, fax 94 347 3513 1/1 UUIIV Przez internet: ogloszenia.gratka.pl Oddział Słupsk: u|. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 W Biurze Ogłoszeń: Oddział Szczecin: u|. Nowy Rynek 3,71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67, fax 91433 48 60 RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH: ■ NIERUCHOMOŚCI ■ FINANSE/BIZNES 1 HANDLOWE 1 MOTORYZACJA 1 NAUKA 1 PRACA 1 ZDROWIE 1 USŁUGI 1 TURYSTYKA 1 BANK KWATER 1 ZWIERZĘTA 1 ROŚLINY, OGRODY 1 MATRYMONIALNE 1 RÓŻNE 1 KOMUNIKATY 1 ŻYCZENIA /PODZIĘKOWANIA 1 GASTRONOMIA 1 ROLNICZE 1 TOWARZYSKIE ogloszenia.gratka.pl Nieruchomości MIESZKANIA DO WYNAJĘCIA "ANKAM" 2-pok., Gałczyńskiego, 1.100 zł. "ANKAM" PIŁSUDSKIEGO 5,94/342-26-19, 690-017-041; www.ankam.pl 1-POKOJOWE, 512-033-906 Koszalin 2-POK. do wynajęcia 506-275-678. 45M2 z balkonem, umeblowane (Szczecińska). Słupsk, 513853732. KAWALERKA, Orla, 602-153-004 POKÓJ dla mężczyzny 692618409 Klin LOKALE UŻYTKOWE - SPRZEDAM DO sprzedaży lub wynajęcia magazyny o pow. 250 m2 - 3000 m2 parter i działka o pow. 128 m2 z wiatą i rampą - Koszalin ul. Mieszka I; 500 205 531 ODSTĄPIĘ renomowany bar osiedle morskie w Koszalinie, 533-088-488. LOKALE UŻYTKOWE - DO WYNAJĘCIA DO wynajęcia lub sprzedaży magazyny o pow. 250 m2 - 3000 m2 parter i działka o pow. 128 m2 z wiatą i rampą - Koszalin ul. Mieszka I; 500 205 531 GARAŻ kupię. Słupsk, 601348898. Handlowe MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO Słupsk, 694-295-410. ZŁOM kupię, potnę, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135. Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM VW Transporter, 1.9 TDI, 888-199-778 OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup-każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTO skup, 792-427-671. AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całych i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975 KUPIĘ stary samochód lub motocykl, min. 40-letni. Może być niekompletny lub uszkodzony, 609-499-555. Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. SZYBKIE pożyczki. 501982756. ZATRUDNIĘ BLACHARZ, lakiernik 883-07-08-03 DO restauracji z własnym autem na stałe i dorywczo, 602-133-125. GK FIRMA DOMAR w Tatowie zatrudni osobę do sprzątania obiektów biurowych. Kontakt pod numerem 602-277-401 FIRMA GEA Tuchenhagen Polska zajmująca się obróbką stali nierdzewnej oraz aluminium w Koszalinie zatrudni pracownika na stanowisko ślusarz. Wymagania: uprawnienia do kierowania wózkiem widłowym, gotowość do pracy w trybie zmianowym. Tel.783880079, adres e-mail: marcin.piechowski@gea.com FIRMA GEA Tuchenhagen Polska zajmująca się obróbką stali nierdzewnej oraz aluminium w Koszalinie zatrudni pracownika na stanowisko operator CNC. Wymagania: znajomość rysunku technicznego, umiejętność posługiwania się narzędziami pomiarowymi, gotowość do pracy w trybie zmianowym. Tel.783880079, adres e-mail: marcin.piechowski@gea.com. FIRMA GEA Tuchenhagen Polska zajmująca się obróbką stali nierdzewnej oraz aluminium w Koszalinie zatrudni pracownika na stanowisko Mechanik. Mile widziana: znajomość automatyki, mechaniki maszyn, elektryki (uprawnienia SEP do lkV), tel. 695360778, mail: dariusz. sypka@gea.com MECHANIK instalacji i urządzeń energetycznych-spawacz, Koszalin, informacje na stronie www. meckoszalin.pl NIEMCY murarze, cieśle, spawacze, elektrycy i malarze 730 011300 OPIEKUNKI do Niemiec tel. 730497770 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! PRACOWNIK administracyjny,technik RTG, pielęgniarka w przychodni medycznej medicpraca@interia.pl PRACOWNIKÓW do wykończenia wnętrz, 506-59-26-79. PRZYJMĘ do pracy na regipsy w Hamburgu (Niemcy) +4915154321142, +4915154123171. RECEPCJONISTKĘ, Hotel Monika K-lin, 504038644 lub hotel@hot.pl SPECJALISTA ds controllingu, Koszalin, informacje na stronie www. meckoszalin.pl ZATRUDNIĘ pielęgniarkę w przychodni. Koszalin, 604-508-758. ZWROT podatku z Niemiec i Kindergeld. Tel. 668167770, 943117000 Zdrowie GINEKOLOGIA 515417467 Ginekolog -farmakologia STOMATOLOGIA STOMATOLOG K-lin, tel. 735-041-126. NNE SPECJALIZACJE ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. Usługi AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 BUDOWLANO-REMONTOWE A-Z łazienki, remonty, 512334136 BALUSTRADY bramy 602 825 699. DACHY- dekarstwo 94/3412184 MALOWANIE remonty 500354255 GK MALOWANIE, gładzie, gips karton, tynki, tarakota, glazura 515-146-850 aktualne z całej Polski przetargi komunikaty. REMONTOWO- budowlane, 695-281-063 REMONTY od A do Z tel. 660-683-933 gk REMONTY, wykończenia, 536-330-113 STANY surowe 94/3412184 SUCHE zabudowy 94/3412184 USŁUGI glazur., łazienki 696498391 INSTALACYJNE C.O. hydraul. wod. kan. 515-708-887 GAZOWE -urządzenia, naprawa/ wymiana 606-579-846 GK HYDRAULICZNE, tel. 607-703-135. HYDRAULIK A-Z, 501354264. HYDRAULIKA 24h, inne, 798-618-871. PORZĄDKOWE SPRZĄTANIE strychów, garaży piwnic, wywóz starych mebli oraz gruzu w big bagach, 607-703-135. STOLARSKIE RENOWACJE, stolarstwo 694917319 Turystyka BIURA PODRÓŻY ZIMOWISKO dla dzieci i rodzin - wyjazd z Koszalina. TERMIN: 03.02.-10.02.2019 r. Cena: 990,00 zł. BUT "Ava-Tourn, Koszalin tel. 94/342-36-72; 94/346-33-51. Matrymonialne 66-LATKA pozna pana do 70 lat, z dochodami, niepijącego, okolice Słupska, Ustki, 534884709. NIEMIEC komunikatywny polski pozna Panią do 451.790-782-186. PAN 651. pozna Panią Koszalin okolice. Tel. 690-152-349. Rolnicze MASZYNY ROLNICZE KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 602 811423. SPRZEDAM maszyny tel. 604 266 771 ZWIERZĘTA HODOWLANE WARCHLAKI sprzedam 603355795 Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK ATRAKCYJNA dojrzała, 661177611. BASIA Słupsk 797-221-767 KOSZALIN, 531-600-712. NATALKA 26!!! f!! 514-377-376 RENATA wyjazdy! tel. 575-367-839 GK SŁODKA Asia Koszalin 516603622 OBWIESZCZENIE w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Połczyn-Zdrój dla działki nr 94/5 w obrębie Gaworkowo, wskazanej na załączniku graficznym Na podstawie art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1945) oraz art. 54 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 2081 ze zm.) zawiadamiam o podjęciu przez Radę Miejską w Połczynie-Zdroju uchwały Nr 111/44/2018 z dnia 19 grudnia 2018 r. „w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Połczyn-Zdrój dla działki nr 94/5 w obrębie Gaworkowo, wskazanej za załączniku graficznym". Zainteresowani mogą składać wnioski dotyczące wyżej wymienionej zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Połczyn-Zdrój. Wnioski należy składać na piśmie lub ustnie do protokołu, za pomocą środków komunikacji elektronicznej bez konieczności opatrywania ich bezpiecznym podpisem elektronicznym na adres e-mail: urzad@poiczyn-zdroj.pl poprzez platformę ePUAP do Burmistrza Połczyna-Zdroju z podaniem imienia i nazwiska lub nazwy jednostki organizacyjnej i adresu, oznaczenia nieruchomości, której uwaga dotyczy w nieprzekraczalnym terminie dnia 04 lutego 2019 roku. wwwgp24pfcwwwLgk244ifcwwwLgs24.pl Piotr Grabowski Krzysztof Nałęcz Zastępcy YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor działu reklamy Ewa Żelazko, te). 94 347 35 27 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 3598 |>Vlf4(tOf rfiiahi imrfap4incni Robert Gromowski, tel. 94 3473512 Prenumerata, tel 94 3473537 Głos Koszafiński-wwwLgk24.pl ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin,tel. 94 34735 99, fax 94347 3540, tel. reklama 943473512, redakcja.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl Głos Pomorza -wwwgp24pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk. tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104. tel. reklama 059 848 8101, redakqa.gp24@polskapress.pl, reklama.gp24@poiskapFess.pl GteSzoeaAski-www«s24pl ul. Nowy Rynek 3, 71-875 Szczecin. teł. 9148133 00, fax 91433 48 64. teł. reklama 9148133 92, redakqa.gs24@polskapress.pl reklama.gs24@polskapress.pl ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg, tel. 94 354 50 80, fax 94 3527149 Bytdwul. Wojska Polskiego2.77-100 Bytów, tel. 59 822 6013, tel. reklama 59 848 8101 Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 374 8818. fax 94 374 23 89 e ul. Armii Krajową 12. 72-600 Świnoujście,teł. 9132146 49, fax913214840, reklama tel. 915784728 Stargard ul. Wojska Polskiego 42.73-110 Stargard, tel. 915784728, fox 915781797. reklama tel. 91578 47 28 ©© - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pl/tresci,www.gs24.pl/tresci, i w zgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa P C Nakład Kontrolowany ZKDP IHtll 1II1IILIIIIT POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.of ul. Domaniewska 45,02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reldamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karolwlazlo@poiskapress.pl Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Pazio tel. 22 20144 38, joanna. pazio@polskapress.pl Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Sport 11 Kadra pod lupą, u Brzęczka praca wre Mateusz Skrzyński redakqa@p0lskatlme5.pl Piłka nożna Eliminacje mistrzostw Europy rozpoczną się już w marcu. -Cieszę się. że wieki piłkarzy ustabilizowało formę. Teraz tylko, odpukać, żeby wszyscy byli zdrowi. Reszta zależy od nas. Pracujemy, obserwujemy, analizujemy - podkreśla selekcjoner Jerzy Brzęczek. Nowy rok przywitał Jerzego Brzęczka dość sporą dawką pozytywnych informacji. Selekcjoner może odetchnąć z ulgą, bo wydaje się, że problemy na niektórych pozycjach rozwiązały się same. Kadra cały czas przypomina jednak mały plac budowy, na którym wciąż pozostawiono parę znaków zapytania. W poszukiwaniu odpowiedzi Brzęczek wraz ze swoim sztabem postanowili rozpocząć intensywne przygotowania do eliminacji Euro 2020. „Brzęczek zaplanował rozmowę z Piszczkiem, który po bolesnym dla nas wszystkich mundialu zakończył karierę reprezentacyjną, ale... na razie chyba za wcześnie, aby pisać coś więcej" - donosi „Przegląd Sportowy". To właśnie m.in. z powodu prawego obrońcy Borussii Dortmund selekcjoner rozpoczął swoje europejskie tournee od Hiszpanii. Za grą 33-letniego piłkarza w kadrze tęsknią chyba wszyscy - tym bardziej, gdy patrzą, że w klubie przeżywa swoją kolejną młodość. I choć na tej pozycji świetne recenzje w Sampdorii Genua zbiera Bartosz Bereszyński, to doświadczenie i klasa Piszczka w kadrze są nie do przecenienia. W Hiszpanii swój obóz rozpoczęła także Fortuna Dusseldorf z Marcinem Kamińskim i z nim także Brzęczek zamierza porozmawiać. Selekcjoner odwiedził również zgrupowanie najzdolniejszych polskich juniorów zorganizowane przez PZPN w ramach projektu „Talent Pro". Czeka go także pracowity weekend. 47-latek wy- Warto było dać mu szansę... Janek udowadnia, że jest wartościowym obrońcą - chwali Bednarka selekcjoner bierze się do Niemiec na towarzyski turniej „Telekom Cup", w którym udział wezmą Fortuna Duesseldorf, Bayern Monachium, Borussia Monchen-gladbach i Hertha Berlin. Sztab kadry wybierze się także do Turcji, gdzie swoje przygotowania do rundy wiosennej zaplanowało aż dziewięć klubów z ekstraklasy. Na miejscu będzie można także monitorować Damiana Kądzio-ra, który występuje w chorwackim Dinamie Zagrzeb. W barwach mistrza Chorwacji Ką- Jerzy Brzęczek wciąż szuka idealnego rozwiązania. Monitoruje piłkarzy w Hiszpanii i Turcji dzior strzelił jesienią cztery bramki i dołożył do tego dziewięć asyst. W kadrze wciąż jednak nie dostał prawdziwej szansy. - Może selekcjoner wyżej ceni Przemka Frankowskiego? Uważam, że każdego tygodnia udowadniam, że zasługuję na poważniejszą szansę. Choć z drugiej strony cieszę się, że w trzech meczach u nowego szkoleniowca kadry byłem pierwszym wchodzącym - oznajmił Kądzior pod koniec ubiegłego roku. Regularnie w reprezentacji grał za to Jan Bednarek. Obrońca Southampton najgorsze ma już za sobą. Jesienią zwiedzał głównie trybuny stadionów w Premier League (do grudnia rozegrał zaledwie 80 minut). Pomimo braku praktyki meczowej Brzęczek nie rezygnował, decydując się wystawiać Bedinarka w meczach Ligi Narodów. Na początku grudnia Southampton zdecydowało się jednak zmienić trenera. Pod sterami Austriaka Ralpha Hasen- huettla klubowa kariera Bednarka nabrała rozpędu. Od ósmego grudnia były piłkarz Lecha Poznań stał się podstawowym zawodnikiem Świętych. Teraz grający od dechy do dechy 22-latek wydaje się naturalnym partnerem Kamila Glika na środku obrony. - Warto było dawać mu szansę. To jedna z najbardziej pozytywnych rzeczy. Janek udowadnia, że jest wartościowym obrońcą - ocenił zadowolony Brzęczek. - Cieszę się, że wielu piłkarzy ustabilizowało formę. Teraz tylko, odpukać, żeby wszyscy byli zdrowi. Reszta zależy od nas. Pracujemy, obserwujemy, analizujemy - zaznaczył selekcjoner, mając ma myśli m.in. Kamila Grosickiego. Zawodnik Hull City w ostatnich tygodniach jest w znakomitej formie. Strzelai asystuje, zgamiającraz za razem nagrody dla najlepszego piłkarza meczu. Dyspozycja „Grosika" cieszy - zwłaszcza że drugiego takiego skrzydłowego należy szukać ze świecą. Od czasu do czasu przypomina o sobie Paweł Wszołek. Po jesiennych barażach i awansie młodzieżówki na Euro, świetne recenzje zebrał występujący w drugiej lidze belgijskiej Bartosz Kapustka, jednak na razie trudno pokładać w nim większe nadzieje. Głównym zmartwieniem Biało-Czerwonych była jesienią lewa obrona. Na początku Brzęczek wierzył w Arkadiusza Re-cę, którego znał z Wisły Płock. Potem były eksperymenty z przestawianiem Bartosza Bereszyńskiego z prawej obrony. W meczu eliminacyjnym z Austrią w Wiedniu wydaje się, że naszą lewą stronę zabezpieczy wreszcie nominalny lewy obrońca. Mowa tu o Macieju Rybusie, który praktycznie przez całą rundę jesienną zmagał się z kontuzją. Eliminaqe Euro 2020 reprezentacja Polski rozpocznie właśnie w Wiedniu (23 marca). Jak zadecydowało ubiegłoroczne losowanie w grupie Biało--Czerwoni zagrają jeszcze z Izraelem, Słowenią, Macedonią i Łotwą. ©® Solskjaer wakzy o stałą posadę, Ramos chce zjednoczyć Real Piłka nożna Bolesław Groszek redakcja@polskatimes.pl Ciekawy piłkarski weekend w Europie: hit w Premier League. hiszpańska walka o Ligę Mistrzów. Piłkarski weekend stoi pod znakiem hitu w Premier League. Manchester United, znajdujący się w świetnej formie, jedzie na Wembley, by w niedzielę zmierzyćsię zTottenhamem. To pierwszy poważny test dla Ole Gunnara Solskjaera. Czy Norweg mu sprosta? Były gracz Czerwonych Diabłów, decydując się na pracę tymczasowego trenera w Manchesterze, miał tylko ugasić pożar. Tymczasem on znów rozkochał w sobie kibiców. United pod jego wodzą wygrali wszystkie cztery spotkania, czego nie dokonał nikt od 1946 roku, gdy zrobił to Sir Matt Busby. Znów na boisku czaruje Paul Pogba, czyste konta zalicza David De Gea, a Romelu Lukaku strzela gole. Nic więc dziwnego, że fani coraz chętniej chwalą pomysł, by Solskjaer został na stałe na swoim stanowisku, a nie tak jak początkowo planowano, tylko do końca sezonu. Wtymkontek-ście sporo może powiedzieć nam mecz z Tottenhamem, który prowadzi przecież potencjalny następca Norwega. Mauricio Pochettino to z jednej strony jedno z najgorętszych nazwisk na rynku trenerskim, a z drugiej menedżer, który jeszcze nic poważnego nie wygrał. Argentyńczyk od 2014 roku prowadzi imponujący projekt 0 nazwie Tottenham, ale coraz częściej mówi się, że drużyna osiągnęła swoje maksimum 1 nie stać jej na zdobywanie pucharów. Manchester miałby być natomiast dla niego rajem, w którym z nieograniczonym budżetem mógłby zapisać się w histo- Ole Gunnar Solskjaer wygrał cztery mecze, ale prawdziwe wyzwanie jeszcze przed nim rii jednego z największych klubów świata. W związku z dobrymi wynikami Solskjaera spekulacje dotyczące Pochettino lekko opadły, ale w niedzielę znów mogą odżyć. Koguty są przecież w dobrej formie, a w tygodniu wy- grały z Chelsea 1:0 w półfinałowym meczu Pucharu Ligi. Argentyńczyk dobrze wie też, jak radzić sobie z Diabłami, bo w pierwszym meczu w tym sezonie rozbił ich aż 3:0. Powtórzenie takiego wyniku sprawiłoby, że Ed Woodward nie widziałby już chyba na Old Trafford innego trenera niż Mauricio Pochettino. Po porażce Liverpoolu z Manchesterem Qty w ostatniej kolejce ciekawie zapowiada się też wyścig o mistrzostwo Anglii. W ten weekend Liverpool jedzie do Brighton i mimo że The Reds odpadli tydzień temu z Pucharu Anglii, to nikt nie spodziewa się porażki na Falmer Stadium. Trudniejsze zadanie mają piłkarze Pepa Guardioli, którzy zagrają z Wolverhampton. Wilki już raz zabrały punkty Obywatelom w tym sezonie, ponadto to specjaliści od sprawiania niespodzianek. To oni wykluczyli Liverpool z FA Cup, a wPremier League zabierali punkty Totten- hamowi, Chelsea, Arsenałowi i Manchesterowi United. The Citizens po zbliżeniu się do lidera są jednak jak wygłodniała bestia. W dwóch ostatnich meczach pucharowych przeciwko Burton i Rotherham nie stracili gola, a sami strzelili ich aż 16. Dużo emocji szykuje się też w La Liga, gdzie Real Madryt z niepokojem spogląda na miejsca gwarantujące udział w Lidie Mistrzów. Królewscy zajmują dopiero 5. pozycję w La Liga, a w niedzielę zmierzą się z Be-tisem, który zajmuje 6. miejsce w tabeli i wcale nie ma zamiaru poddawać się potentatowi. - Trzeba połączyć się z Bemabeu - nawołuje z okładki dziennika „Marca" Sergio Ra mos,próbującprzekonaćki-biców, by znów zaczęli wypełniać Santiago Bemabeu. Kapitan Realu napomina też swoich kolegów z drużyny, którzy ostatnio zamiast grać, chętniej się obrażają i skarżą na swój los w mediach. ©® LOTTO Piątek, 11.01 multimulti - godz. 14,00 8,14,18,22,28,32,33,34,40,46, 51.53,56,63,68,70,72,76,77, 80 plus 14 kaskada 1,7,8,11,15,16,17,18,19,20,22,24 Czwartek, 10.01 multi multi - godz. 22.00 1,10,11.12,17,18,21,30,39,40,41, 46, AS, 51,55,56,58,64,66,75 plus 21 kaskada 1,2,4,5,6,7,10,11,17,18,21,22 ekstra pensja 22,25,33,34,35+2 mini lott013,15,18,19,29 lotto 2,10,13,38,42,46 lotto plus 5,12,19,23,28,32 udane kwalifikacje Ryoyu Kobayashi został zwycięzcą kwalifikacji do sobotniego konkursu Pucharu Świata na skoczni w Predazzo. Trzeci był Dawid Kubacki, a piąty Kamil Stoch. Szesnaste miejsce zajął Piotr Żyła. Wystąpią też Stefan Hula. Maciej Kot i Jakub Wolny, (sten) 12 Sport Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Czarni zagrają o kolejne zwycięstwo ;■ W* Michał Piątkowski michal.piatkowski@polskapress.pl WA ■ Koszykówka Po dwóch ligowych wygranych we własnej hafi podopieczni Mantasa Cesnauskisa 0 kolejne zwycięstwo powalczą w odległym Wałbrzychu. To kolejne spotkanie, kiedy Czarni grają z drużyną, która zajmuję w tabeli bezpośrednie miejsce obok nich, a ewentualna wygrana pozwoli ich wyprzedzić Słupszczanie pokazali się z dobrej strony w ostatnich dwóch spotkaniach, w których widać było, że zmiana trenera podziałała na nich niezwykle mobilizująco. Szczególnie w ostatnim meczu zaobserwować można było pełne poświęcenie i koncentrację w kluczowych momentach meczu. Spotkanie z zespołem z Krakowa od początku nie układało się po myśli Czarnych Panter, jednak zespół nawet przez moment nie zwątpił w zakładane przed grą zwycięstwo. Sam Cesnauskis przyznał, że założenia przedmeczowe w pierwszej połowie zupełnie się nie sprawdziły. Opiekun Czarnych potrafił jednak odpowiednio zareagować, zmienić taktykę 1 w końcowym rozrachunku dwa punkty zostały w Słupsku. Podobnie jak Czarni dobrze ostatniąkolejkę wspominać będzie drużyna Górnika. Wałbrzyszanie po niezwykle dramatycznym i pełnym walki meczu okazali się lepsi od Pogoni, z którą wygrali w Prudniku 88:87. W pierwszym pojedynku obu zespołów górą były Czarne Pantery. Czarni wtedy jeszcze pod wodzą Roberta Jakubiaka kontrolowali przebieg meczu i pokonali Górnik 77:66. Walka o każde punkty Dla Słupszczan po słabej pierwszej części sezonu każdy mecz jest z serii tych o 4 punkty. Każde zwycięstwo przybliża Czarnych do upragnionej ósemki, jednak żadna z drużyn nie zamierza odpuszczać. Kibice ze Słupska mogą jednak pozytywnie patrzeć w przyszłość. Czarni po zmianie trenera wygrywają, a ich gra z meczu na mecz wygląda co raz lepiej. W wybornej wręcz formie jest Patryk Pełka oraz Szymon Rduch. Wystarczy wspomnieć, że Ci dawaj zawodnicy w poprzednim spotkaniu rzucili niemal połowę punktów całego zespołu, wspólnie trafiając 14 z 22 oddanych rzutów (w tym 5 na 8 za trzy). Formę odzyskali też Damian Cechniak oraz Łukasz Seweryn. Ten pierwszy nie kombinuje i wykorzystując swoje warunki fizyczne zdobywa łatwe punkty spod samego kosza. Kapitan Czarnych natomiast robi to, co potrafi najlepiej i po szybkich akcjach oddaje rzuty za trzy, których tak bardzo brakowało mu we wcześniejszych nieudanych spotkaniach. W ostatnim meczu grą Czarnych świetnie kierował ich roz- W meczu z AZS AGH Kraków Adrian Kordalski zapisał na swoim koncie rekordowe 17 asyst grywający Adrian Kordalski, który aż 17 razy kluczowym podaniem otwierał kolegom drogę do kosza rywali. Ewentualna wygrana pozwoli Czarnym pierwszy raz od dłuższego czasu znaleźć się w górnej części tabeli. Charaktemy beniaminek Koszykarze z Wałbrzycha od początku sezonu pokazują, iż nieprzypadkowo wywalczyli awans. Wałbrzyszanie w każdy meczu walczą o dwa punkty i zasłużenie zajmują 8 miejsce w ligowej tabeli. Szczególnie ważny był ich ostatni pojedynek. Górnicy wygrali na wyjeździe po niesamowitym rzucie w ostatniej sekundzie Bartłomieja Ratajczaka. Samo zwycięstwo nie tylko pomogło podbudować morale całego zespołu, ale zakończyło też serię trzech ligowych porażek i pozwoliło utrzymać miejsce w górnej części tabeli. Co ciekawe Górnicy z takim samy szczęściem grają we własnej hali oraz na wyjazdach i zarówno tu i tu legitymują się bilansem 4 zwycięstw oraz 4 porażek. Najskuteczniejszym zawodnikiem zespołu jest Piotr Niedźwiedzia, który w każdym meczu zapisuję na swoim koncie prawie 19 punktów oraz dokładnie 11 zbiórek. Debiut przed własną publicznością w zespole gospodarzy zaliczy też Grzegorz Małecki, którego kibice Czarnych kojarzyć mogą jeszcze z jego występów w ekstraklasie w Siarce Tarnobrzeg oraz Starcie Lublin. Czy Czarni pod wodzą Mantasa Cesnauskisa wygrają po raz trzeci z rzędu? A może to gospodarze zwyciężą i powiększą swoją przewagę nad słupszczanami? Start spotkania w niedzielę o godzinie 19 w hali przy ulicy Wysockiego lia w Wałbrzychu. Pozostałe mecze: Biofarm Basket Poznań - Pogoń Prudnik 12.01. godz. 17:00, Jamalex Polonia 1912 Leszno -Energa Kotwica Kołobrzeg 12.01. godz. 18:00, FutureNet Śląsk Wrocław - Elektrobud-Investment ZB Pruszków 12.01. godz. 18:00, KS Księżak Syntex Łowicz - WKK Wrocław 12.01. godz. 18:30, GKS Tychy -Polfarmex Kutno 12.01. godz. 19:00, AZS AGH Kraków - Enea Astoria Bydgoszcz 13.01. godz. 18:30, SKK Siedlce - Rawlplug Sokół Łańcut 13.01. godz. 19:30. ©® Modzelewski asystentem Stawskiego Piłka nożna Jarosław Stencei jaroslawitencel@polskapress.pl Pogoniści chcą być Rycerzami Wiosny P3ka nożna Jarosław Stencei jaroslaw5tencel@polskapress.pl Pogoń Lębork zaczęła przygotowana do nowej rundy. Przyszłość klubu oceniają jego piłkarze. - Przygotowania do rundy rewanżowej na pewno będą odgrywały ważną rolę. W okresie zimowym robimy formę na cały rok. Ważny na pewno będzie obóz zimowy. Frekwencja musi być na solidnym poziomie, by wtej rundzie mieć szansę powalczyć o Rycerzy Wiosny, bo o to nam chodzi - mówił przed treningiem seniorskięj drużyny bramkarz Patryk Labuda. - Stary rok pożegnaliśmy miłym akcentem i kilkoma zwycięstwami, aczkolwiek patrząc na całokształt rundy to jest duży niedosyt - mówi kapitan zespołu Wojciech Musuła - Celem numer l jest oczywiście odwrócić naszą sportową sytuagę w lidze. W. Musuła (z lewej) jak deklaruje, zimą trochę biegała przede wszystkim korzystał z siłowni i ćwiczeń stabilizacyjnych Podobnego zdania jest Wiktor Miotk: - Chcę jak najwięcej dać zespołowi i wspólnie osiąg-nąćnasz cel. Jako młody zawodnik chciałbym jaknajwięcej grać. Każda minuta na boisku to dla mnie cenne doświadczenie i motywacja do pracy. Kto mnie zna to wie, że się jej nie boję. Labuda chce utrzymać pozycję nr l w bramce Pogoni. Z kolei Musuła mówi, że w jego wieku najważniejsze jest zdrowie. Jest otwarty do przekazywania swojej wiedzy młodemu pokoleniu piłkarzy a w ramach rozwoju jako trener (niedawno ukończył kurs UEFA „A"). Ryszard Mądzelewski został nowym asystentem trenera Adriana Stawskiego. 50-letni „Madziara" to chodząca ikona Bytovii. W pierwszym zespole zagrał w 317 spotkaniach, zdobywając okrągłe 100 bramek. Mądzelewski był także już niegdyś grającym trenerem naszego klubu. W czamo-biało-czerwo-nych barwach występował do 2009 roku. - Bardzo się cieszę, że Rysiu wrócił do klubu w takiej formie. Znamy sięod wielulatimyślę, że to odpowiedni człowiek na odpowiednim miejscu. Jestem pewien, że będzie bardzo pomocnym i lojalnym członkiem mojego sztabu - mówi trener Adrian Stawski. - Uważam, że jest to świetny ruch naszego klubu. Jest to kolejny krok w kierunku budowa- Ryszard Mądzelewski był w przeszłości piłkarzem Bytovii. Prezes Janusz Wiczkowski liczy na jego doświadczenie nia tożsamości lokalnej i działał- wiele zadowolenia z pracy ności dla społeczeństwa w Bytovii i jestem przekonany, bytowskiego. Mamyw szerokiej że my również na tym skorzy- kadrze zawodników z Bytowa stamy - powiedział prezes Ja- ikorzystamyzusługosóbzasłu- nusz Wiczkowski. Zespół żonych dla całego regionu. Obala BytoviiBytównowąrundęroz- to mit, że Bytovia grająca w I li- pocznie od meczu u siebie. 2 dze to klub oderwany od lokal- marca o 16.00 rozpocznie się nej społeczności. Życzę Rysiowi mecz z Wartą Poznań. KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY GWIAZDY magazyn Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 12 stycznia 2019 r. \ VnS^ I 1 ML STU. (i mm* i ^Kuchnia wegańska - ^ S&12& S / K. 7-10 »- ^2-SŁ - Ifgpr- Ksl &» Kamilla Zwierzęta Baar STR. 13 sSHH 02 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 AnnaCzemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pl MAŁY NARZĄD, ALE KIEDY NIE DZIAŁA DOBRZE, SZWANKUJE CAŁE CIAŁO Witamy w weekend Niedawno ktoś mi bliski znalazł się na szpitalnym oddziale ratunkowym. Tam czeka się długo, więc jest okazja poznać historie innych pacjentów. Na przykład kobiety, która wiele lat ma problemy z tarczycą, przejawiające się między innymi nagłymi atakami związanymi z niskim poziomem potasu. Znam takie ataki z własnego doświadczenia. Człowiek jest przekonany, że umiera. Serce bije mu rekordowo szybko, w głowie się kręci, drętwieją ręce. Jest tych nieprzyjemnych symptomów znacznie więcej. Nie o tym chcę jednak napisać, ale o tym, że z tą panią z SOR łączy mnie jeszcze jedno: obie nie dostałyśmy swego czasu żadnej informa-ęji na ten temat od leczących nas lekarzy endokrynologów. Ani ona, ani ja nie usłyszałyśmy nigdy, jak uciążliwe może być życie ze szwankującą tarczycą albo bez niej - po jej wycięciu. I jak się przed tym bronić. Minęło wiele lat o mojej ostatniej wizyty u pani endokrynolog (bo ustaloną dawkę leku może mi przepisywać lekarz rodzinny), a ja do dzisiaj czuję do niej o to wielki żal. Bo sama musiałam do wielu odpowiedzi dochodzić. I nie było to bezbolesne doświadczenie. Dlatego staram się, w ramach swoich możliwości, żeby w Magazynie Rodzinnym było zawsze dużo zrozumiałych dla zwykłego człowieka artykułów z zakresu zdrowia. Takich jak dzisiejszy tekst o niedoczynności tarczycy (str. 4). Zapewne nie wyczerpuje on tematu, bo ten jest naprawdę szeroki i skomplikowany, ale daje podstawy wiedzy, z którą warto się zapoznać. Chociażby po to, żeby w razie potrzeby móc sprostać rozmowie z lekarzem. Do takich rozmów, zadawania pytań, drążenia podczas wizyty w gabinecie gorąco zachęcam. Pamiętajcie, że chodzi o wasze zdrowie i żadne pytanie nie powinno pozostać bez odpowiedzi. Zapraszam też do lektury innych artykułów, życzę miłego weekendu i do zobaczenia za tydzień. smsLtMBam. wmui^uKA CZEKAMY NA WASZE OPINIE Jeśli macie ochotę skomentować tematy poruszane w „Magazynie rodzinnym", piszcie i dzwońcie. Kontakt: Anna Czerny-Marecka, „Głos Pomorza", ul. H. Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, anna.marecka@gp24.pl; tel. 59 848 8132. Kampania edukacyjna „Umiem Pomóc" Już ponad5000uczniów z całej Polski przeszkolonych Zakończyła się VIII edycja ak- świadczonych instruktorów ęji „Umiem Pomóc", organizo- Akademii Ratownictwa LUX wanej przez Akademię Ratow- MED. Łącznie, dzięki kampa- nictwa LUX MED. W tym roku nii „Umiem Pomóc", ze szko- zrealizowano szkolenia z leń skorzystało już ponad udzielania pierwszej pomocy 5000 uczniów z całej Polski, w szkołach podstawowych w województwie warmińsko- Niepokojące statystyki 4^ -mazurskim. W trakcie zajęć W czerwcu br. na zlecenie wykwalifikowani instruktorzy Grupy LUX MED agencja Kan-uczyli dzieci zasad przepro- tar Public zrealizowała bada-wadzania resuscytacji krążę- nie, którego wyniki potwier-niowo-oddechowej oraz po- dziły słuszność kampanii. Aż kazywali schematy postępo- 69 proc. dorosłych Polaków nie wania w przypadku drgawek uczestniczyło w kursie udzie-i zadławień. Uczniowie mieli lania pierwszej pomocy, nato-okazję przećwiczyć wszystkie miast blisko 90 proc. ankieto-te elementy podczas prak- wanych wyraziło chęć wzięcia tycznej części warsztatów udziału w takich warsztatach, na nowoczesnych fantomach. Rodzice dostrzegają też ko-Przeszkolono łącznie po- nieczność oswajania dzieci nad 450 uczniów. Tym sa- z zasadami ratowania życia mym Olsztyn i okolice dołą- i zdrowia. Aż 72 proc. respon-czyły do grona miast, w kto- dentów zadeklarowało chęć rych z sukcesem zrealizowa- uczestnictwa ich dziecka w pono warsztaty pod okiem do- dobnym szkoleniu, (mara) Położna na medal: Poznaliśmy wyniki konkursu w 1 Zachodniopomorskie Dorota Songin ze Szczecina położną na medal Zachodniopomorskie Anna Folkman anna.folkman@pojskapress.pl Z końcem grudnia zakończyło się głosowanie w ramach konkursu Położna na Medal. Położną, która wykazała się szczególnymi umiejętnościami zawodowymi i wyjątkowym podejściem do pacjen-tek w naszym regionie jest Dorota Songin z województwa zachodniopomorskiego. Zwyciężczynią tegorocznej, 5. jubileuszowej edycji konkursu, została Anna Wojtyła z Częstochowy, zdobywając 1383 głosy. Na drugim miejscu uplasowała się Alina Jedlińska z Katowic (977 głosów), a trzecie miejsce zajęła Renata Lustyk z Inowrocławia (865). Dorota Songin zdobyła 151 głosów. Udział w konkursie wzięły 482 konkurentki z całej Polski. Laureatów wybrali ci, którzy najlepiej znają położne-ich pacjentki. Organizatorem i pomysłodawcą konkursu oraz kampanii Położna na Medal jest Akademia Malucha Alantan. Poród dla każdej przyszłej mamy jest najważniejszym etapem ciąży. Dlatego, gdy każda mama zbliża się do jego terminu, poszukuje położnej, która otoczy ją opieką, pokieruje i wesprze podczas porodu. Przyszłe mamy poszukują położnych, którym mogą zaufać ze względu na ich kompetencje, doświadczenie, ale także podejście, umiejętność zapewnienia dobrej atmosfery i poczucia bezpieczeństwa podczas porodu. Właśnie takie położne zostały nagrodzone w tegorocznej edycji kampanii Położna na Medal prowa- Noga pana Dariusza uratow Dzięki fachowcom ze Szcze Onkoiogia Najpierw wszczepiono pacjentowi endoprotezę w nodze. Kiedy n rzepkę, rozwiązaniem był tylko przeszczep od dawcy. Zabieg przeprowadz Shtżbazdnmia Anna Folkman anna.folkman@polskapress.pl Lekarze w różnych miejscach w kraju skazali nogę pana Dariusza na straty. Zalecano mu amputację, tymczasem w Szczecinie podjęto się wyjątkowej operacji i pacjent znów stanął na nogi. U pana Dariusza od okresu dojrzewania na kościach wykrywano wyrośla chrzęstno--kostne. Słyszał jednak, że to nic poważnego, łagodne zmiany, z którymi po prostu musi żyć. Odkryto je na kości udowej czy żebrze. - Żyłem z tym wiele lat, potem byłem czynny zawodowo. Pracowałem w nadzorze przy remontach i budowach statków, kiedy podczas jednej z prób morskich w 2005 roku zaczęła mi drętwieć noga. Kiedy zrobiłem RTG, okazało się, że jedna wyrośl zaczyna rosnąć i uciska na nerw oraz tętnicę. Guz miał średnicę około 7 cm -opowiada Dariusz Zocholl. Rozwiązaniem miała być tylko amputacja Mężczyzna szukał pomocy w rodzinnym Trójmieście. Nikt nie chciał podjąć się leczenia. W końcu znalazł się lekarz, który powiedział, że usunie wyrośl. Po operacji pan Dariusz znów funkcjonował normalnie do końca 2008 roku, kiedy guz znów odrósł. - Ponownie trafiłem do chirurga, który znów wyciął zmianę. Próbki zostały Pan Dariusz jest szczęśliwy. U profesora Kotrycha znalazł wsparcie i fachową pomoc dzięki której ma szai wysłane do badań. Niestety, mogę szukać pomocy w dzie odwrotu. Kiedy realizo- po tej operacji straciłem wła- Wiedniu, ale to też nic pew- wał projekt z branży budowla- dzę w stopie. Stała się bez- nego. Byłem załamany, zosta- nej, ktoś, kto był związany ze władna. Lekarze stwierdzili, wiony sam sobie, bez dal- Szczecinem, stwierdził, że tu- że mam przyjmować suple- szych perspektyw. Konsulto- taj jest lekarz, którzy może mu menty, to może znów ją odzy- wałem się jeszcze w Warsza- pomóc. skam - relacjonuje pacjent. - wie. Niczego nowego nie - Przyjechałem. Rozmo- Po jakimś czasie dostałem usłyszałem. wa była trudna, bo okazało wyniki badań. Okazało się, że się, że to walka o życie. Nie już w 2005 roku zmiana była Ktoś polecił profesora wiedzieliśmy, jak się później złośliwa, po drugiej operacji w Szczecinie guz przerzuci - wspomina zmiana znów odrosła. Lekarz, Pan Dariusz cierpiał z powodu pan Dariusz. - Profesor Daniel który mnie operował, powie- bólu, wiedział, że amputaqa Kotrych powiedział jednak, dział, że on już nic nie pora- kończyny ukróciłaby te cier- że pomoże mi. W grudniu dzi, że rozwiązaniem jest am- pienia, ale zdawał sobie 2009 roku wszczepił mi pro- putacja nogi. Powiedziano, że sprawę, że wtedy już nie bę- tezę - kość udową i kolano. Głos Dziennik Pomorza Sobota- niedziela, 12-13.01.2019 rodzinny zdrowie 03 ana. cina isę na w miarę normalne życie Okazało się, że poprzednie resekcje nowotworu nie były całkowite. Zoperowano mnie źle, a komórki nowotworowe rozsiano na tkanki miękkie. Pan profesor wielokrotnie czyścił to miejsce. Dokonał też czegoś, co mnie bardzo zaskoczyło. Uruchomił moją stopę! Podczas ostatniej operacji w Kościerzynie uszkodzono mi po prostu nerw. Po operacji w Szczecinie po raz pierwszy mogłem normalnie spać, ustąpił ból i moja stopa... Znów się ruszała! + - Pacjent nie miał do końca rozpoznanej choroby. To pierwotny złośliwy nowotwór kości, który był leczony nieradykainie. Guz odrósł i rozprzestrzenił się na inne części kości i stawu kolanowego - mówi prof. Daniel Kotrych, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu ze szpitala przy ul. Unii Lubelskiej. - W przypadku tego nowotworu w grę wchodziło tylko leczenie chirurgiczne, radio- i chemioterapia nie miały zastosowania. Usunęliśmy zatem guz razem ze stawem kolanowym i połową kości udowej, a w to miejsce wszczepiliśmy najnowszej generacji protezę onkologiczną, która jest dopasowana do pacjenta, do długości ubytku. Rzepka od dawcy Endoprotezę sfinansował Narodowy Fundusz Zdrowia. Prof. Kotrych podkreśla, że szpital z powodzeniem korzysta z pakietu onkologicznego. Nikt się jednak nie spodziewał, że po 9 latach nowotwór nawróci i zaatakuje pozostałą przy pierwszym zabiegu rzepkę. Jedynym rozwiązaniem poza amputacją kończyny był przeszczep. - Nie ma implantów rzepek, najlepsza w tym wypadku jest tkanka biologiczna a gdybyśmy zostawili tylko skórę na endoprotezie, to doszłoby do infekcji lub odleżyn wewnętrznych i skończyłoby się to też amputacją. Niemożliwe byłoby także aktywne prostowanie kolana przez pacjenta - dodaje profesor. - Współpracujemy z Krajowym Centrum Bankowania Tkanek i Komórek w Warszawie. Tkanki kostne są tam sterylizowane i mrożone. Znaleziono tam dla pana Dariusza dawcę i stał się on pierwszym w Polsce pacjentem, któremu wszczepiliśmy rzepkę z kością piszczelową, więzadłem i mięśniami od dawcy na endoprotezie onkologicznej. To daje nam otwarte drzwi do ratowania sprawności takich pacjentów i pokazuje, jak ważne jest dawstwo. Niestety, w przypadku kości nie jest to proste. Rodziny obawiają się pobrania kości od blisldej osoby. Niestety, kult ciała jest w naszym kraju ogromny, niewiele osób wie, że my zawsze zastępujemy potem pobrane kości implantami, rekonstruujemy te kończyny. Ciało ma przywrócony kształt. - Choć zawsze wydawało mi się, że nie umiałbym żyć, wiedząc, że mam w ciele cząstkę innego człowieka, zgodziłem się na przeszczep i czuję ogromną wdzięczność oraz szacunek do tej osoby oraz jej rodziny. Do dziś przeszedłem 11 operacji. Jestem 6 tygodni po wszczepieniu rzepki od dawcy i chodzę o kulach. Profesor Kotrych jest najlepszy. Śmieję się teraz, że tylko jemu dam się dotknąć - mówi pan Dariusz. Coraz mniej dawców Z roku na rok biliśmy rekordy w liczbie przeszczepień narządów. W tym roku tedach operacji jest zdecydowanie mniej. Powody? Słaba świadomość, brak specjalistów, niewystarczająca koordynacja, a także problem u potencjalnych dawców z zażywaniem narkotyków, dopalaczy. - Niestety, w całej Polsce zauważalny jest spadek liczby przeszczepów o około 10-15proc. -mówiprof.dr hab. n. med. Kazimierz Ciechanowski ze szpitala na Pomorzanach. - Ma na to wpływ wiele czynników. Społeczeństwo jest wciąż niewystarczająco edukowane i przygotowywane na problematykę dawstwa. Trzeba pamiętać także o tym, że proces transplantacji to praca całego zespołu ludzi. Od paru lat trudna specjalizacja chirurgiczna jest deficytowa, coraz mniej zdolnej młodzieży decyduje się na nią. Brakuje także anestezjologów, a potencjalni dawcy bardzo często nie mogą nimi zostać z uwagi na zażywanie środków odurzających: narkotyków i dopalaczy. laszym województwie dzonej pod patronatem Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, Polskiego Towarzystwa Położnych, Fundacji Rodzić po Ludzku, Stowarzyszenia Dobrze Urodzeni. Celem kampanii spo-łeczno-edukacyjnej „Położna na medal", w ramach której prowadzony jest konkurs, jest wzrost świadomości położnych na temat nowoczesnych standardów opieki okołoporodowej, podniesienie standardów pracy w zgodzie z przyjętymi wymaganiami środowiska i oczekiwaniami pacjentów oraz uświadomienie roli położnej, jej kompetencji i odpowiedzialności w oparciu o przyjęte standardy pracy, jaką na co dzień wykonuje. Kampania, prowadzona od 2014 roku, skierowana jest do kobiet w ciąży, po porodzie oraz do mam, które mają małe dzieci. Zgłoszenia do piątej edycji konkursu przyjmowane były od l kwietnia do 31 lipca 2018 r. Głosy na nominowane położne oddawane były od l kwietnia do 31 grudnia 2018 roku. Lista zwycięzców znajduje się na stronie: poloznanamedal20i8.pl Wręczenie nagród docenionym przez pacjentki położnym odbędzie się 22 marca podczas uroczystej gali. Starzejące się społeczeństwo to problem dla medycyny Polscy pacjenci i lekarze czekają na udostępnienie nowoczesnych terapii w chorobach neurologicznych Rozmowa z prof. Jarosławem Sławkiem, prezesem Polskiego Towarzystwa Neurolo-gkznega Które z chorób neuroło- gicznydi są obecnie największym wyzwaniem? Społeczeństwa krajów rozwiniętych, do których zaliczamy Polskę, stają w obliczu postępującego starzenia się społeczeństwa. Wśród chorób neurologicznych mających związek ze starzeniem się dwie grupy stanowią największe wyzwanie - udary mózgu oraz choroby neuro-zwyrodnieniowe, w tym szczególnie choroby Alzheimera i Parkinsona. Po 90 r.ż. zaburzenia poznawcze ma aż 40% populacji. W których z chorób neurologicznych obserwuje pan szczególny postęp w leczeniu farmakologicznym? Bardzo widoczna zmiana zaszła w leczeniu stwardnienia rozsianego. Mamy blisko 10 leków, które już są lub zaraz będą obecne na rynku, także w Polsce. Te terapie, włączając w nie leczenie biologiczne, w znacznym stopniu zmniejszają niepełnosprawność i spowalniają przebieg choroby. Kolejnym obszarem neurologii, w którym nastąpił wielki postęp, jest padaczka, w której w przeciągu 20 lat pojawiło się wiele nowych leków, cząsteczek i metod operacyjnych, m.in. nerwu błędnego. Inną chorobą, w której mamy do dyspozycji przełomowe metody leczenia, to Parkinson. Dysponujemy tu kilkoma skutecznymi lekami. Mamy też zabiegi głębokiej stymulacji mózgu, które na wiele lat zmniejszają objawy tej choroby. Od 2 lat w Polsce dostępne są terapie infuzyjne jako alternatywa dla operacji stymulacji mózgu, jak podawana podskórnie apomorfina czy dojelitowo duodopa. Również w udarze mózgu mamy metodę, za pomocą której rozpuszczają się skrzepliny w naczyniach mózgowych (tzw. tromboliza dożylna), a od 2015 mechaniczną trombektomię, która powoli zaczyna być dostępna także w Polsce. Nawet w leczeniu ciężkich postaci migreny pojawiły się nowe i bardzo skuteczne metody leczenia biologicznego. Ogromny postęp jest także w leczeniu chorób rzadkich: rdzeniowego zaniku mięśni, choroby Pompego czy Fabry'ego. Można zatem powiedzieć, że postęp następuje w każdym niemal obszarze neurologii, chociaż wyjątek stanowią dwie, nadal trudne do leczenia, choroby -choroba Alzheimera i stwardnienie zanikowe boczne. Pierwsza to najczęstsza, postać otępienia, druga jest relatywnie rzadka i ogromnie trudna w leczeniu (przypadek fizyka S. Hawkinga). Jakie nowe leki innowacyjne szczególnie poprawiają skuteczność leczenia? Innowacyjne terapie to terapie biologiczne, przeciwciała monoklonalne, których celem jest uszkadzanie i unieszkodliwianie białek. Największe zastosowanie tych przeciwciał ma miejsce w stwardnieniu rozsianym. Stosuje się je również w migrenie, gdzie przeciwciała atakują białka odpowiedzialne za powstawanie bólu. Trwają prace nad zastosowaniem leczenia biologicznego w chorobach Alzheimera i Parkinsona, ale na wyniki tych badań trzeba jeszcze poczekać. Na horyzoncie mamy bardzo obiecujące leczenie genowe, które ma zastosowanie tam, gdzie dysfunkcja spowodowana jest uszkodzeniem genu. Takie badania toczą się już w chorobie Huntingtona i Parkinsona. Czypanprofesormó^by opowiedzieć nam o pacjencie, które życie zmieniło się dzięki zastosowaniu nowoczesnych leków? Szczególnie przychodzą mi na myśl chorzy ze stwardnieniem rozsianym. Jedna z moich pacjentek, młoda dziewczyna, dzięki innowacyjnemu leczeniu funkcjonuje normalnie - wyszła za mąż, założyła własną szkołę językową, urodziła dziecko i cieszy się życiem. Inna pacjentka, która miała stwardnienie rozsiane, zmagała się z ogromnym napięciem mięśniowym. Otrzymała pompę baklofeową, która podaje jej lek rozluźniający mięśnie. Dzięki temu może żyć w miarę normalnie i samodzielnie od prawie 20 lat. Na myśl przychodzi mi też pacjentka z chorobą Parkinsona, trwającą ponad 10 lat. Pani ta, choć już po 70., nadal była w dobrym stanie biologicznym i mentalnym, połowę czasu w ciągu dnia była w tzw. offie, czyli niesprawna. Założyliśmy u niej nowoczesne leczenie dojelitowe duodopą i obecnie jest sprawna praktycznie cały dzień, z małymi okresami, w których pojawiają się ruchy mimowolne. Czy pacjent z chorobą Parkinsona o wczesnym początku, który zachorował przed 30 r.ż. Po wszczepieniu głębokiej stymulacji mózgu w 2003 ro- Prof. Jarosław Sławek ku ożenił się, ma dziecko, jeździ samochodem. % Czy polscy pacjenci mają dostęp do nowoczesnych leków? Niestety, nie wszystkie leki, które są dostępne gdzie indziej, są też dostępne u nas. Szczególnie widać te dysproporcje w obszarze chorób rzadkich. Na jakie nowe terapie czekają pacjenci? W tej chwili nie ma refundowanych żadnych leków dla pacjentów z najcięższą postacią migreny. Chory praktycznie przez ponad pół miesiąca może być wyłączony z życia, przebywa na zwolnieniach lekarskich, a to są koszty dla państwa. Dlatego zarówno dla pacjentów, jak i dla budżetu byłoby korzystne, aby te leki zostały zrefundowane. Choć nie dotyczy to leczenia farmakologicznego, to nie mogę nie wspomnieć o oczekiwaniu pacjentów na szersze udostępnienie nowoczesnej metody leczenia udaru niedokrwiennego mózgu -tzw. trombektomii mechanicznej. Planuje się uruchomienie jedynie 7 ośrodków w ramach pilotaży, a pozostałe mają być otwierane w przyszłych latach. To oznacza, że metoda, która jest skuteczna, ratuje sprawność i życie chorych, dla ponad połowy Polaków jest niedostępna. Wiele rozwiązań w medycynie, także neurologii, wymaga szybkich działań. Niektóre mają charakter organizacyjny, jak zniesienie sztywnych ram czasowych pobytu choprych w szpitalu, i mogą przynieść szybkie efekty np. w postaci dostępności (skrócenie kolejek) do usług medycznych. Ale to wymaga spotkań na linii: lekarze, neurolodzy a Ministerstwo Zdrowia czy Narodowy Fundusz Zdrowia. Podsumowując - wielu pacjentów, dla których choroba neurologiczna była wyrokiem, może cieszyć się życiem. Jednak nadal jest wiele terapii, leków, na które czekają lekarze, ale przede wszystkim chorzy, (opracmara) Materiały: ExpertPR 04 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Niedoczynność tarczycy. Co każdy powinien o niej wiedzieć? Niedoczynność tarczycy jest stanem chorobowym z nieswoistymi objawami towarzyszącymi, które często przypisuje się innym dolegliwościom Choroby AmaRokkka-Żuk anna.rokicka@poiskapress.pl Niedoczynność tarczycy jest stanem chorobowym spowodowanym przez niskie stężenie hormonów gruczołu (ty-roksyny, trójjodotyroniny i kakytoniny) lub odpornością komórkową na kh działanie. Wyodrębnia się: niedoczynność wrodzoną i niedoczynność nabytą. Pierwsza z nich powstaje w okresie życia płodowego, natomiast druga - w wieku niemowlęcym lub późniejszym. Zkolei ze względu nalokaliza-qę defektu tarczycy wyróżnia się niedoczynność tarczycy pierwotną (obwodową), której najpowszechniejsze przyczyny to: choroba Hashimoto (przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy), częściowe wycięcie tarczycy, uszkodzenie gruczołu tarczycy w wyniku przebytej radioterapii, niedobór jodu w diecie, a także niedoczynność tarczycy wtórną (centralną), któramożebyć konsekwencją uszkodzenia przysadki mózgowej czy sarkoidozy. Objawy niedoczynności Objawy niedoczynności tarczycy mogą być zróżnicowane w zależności od konkretnego przypadku chorobowego. Ich występowanie i stan nasilenia uwarunkowany jest przyczyną choroby, czasem jej trwania, dynamiką rozwoju, a także wiekiem, płciąiogól-nym stanem zdrowia. Objawy niedoczynności tarczycy można podzielić na: skórne, psychiczne i trawienne (ze strony układu pokarmowego). Najbardziej charakterystyczne objawy niedoczynności tarczycy to: # Nadmierna suchość skóry i włosów. # Obrzęk twarzy i dłoni. # Nadmierne wypadanie włosów i ich widoczne przerzedzenie. ę Bladość skóry. # Cienie pod oczami. ę Obrzęk szyi z widocznym tak zwanym drugim podbródkiem. # Wrażenie brudnych łokci i kolan. STYCZEŃ MIESIĄCEM ŚWIADOMOŚCI CHORÓB TARCZYCY Szacuje się, że choroby tarczycy mogą dotyczyć nawet 7% populacji, z czego połowa może nie być tego świadoma. Dzieje się tak w głównej mierze dlatego, że choroby gruczołu tarczycy dają niespecyficzne objawy, które z łatwością można utożsamić z innymi dolegliwościami. Z tego powodu warto co najmniej raz na dwa lata wykonać podstawowe badania hormonów wydzielanych przez tarczycę. 0 Zwiększenie masy ciała przez zatrzymanie wody w organizmie. • Nadmierna męczliwość 1 duszność wysiłkowa. • Nadmierna senność. • Zwiększona wrażliwość na zimno. + Zaparcia. • Skurcze i bóle mięśniowo--stawowe. • Zespół cieśni nadgarstka. • Problemy z pamięcią i koncentracją. • Spowolnienie mowy. • Stanydepresyjneipsychozy. • Problemy z zajściem i utrzymaniem ciąży. Niedoczynność - badania Podstawowym badaniem diagnostycznym przy niedoczynności tarczycy jest oznaczenie stężeniahormonu tyreotropowego (TSH). Jest to badanie powszechne, które charakteryzuje się wysoką skutecznością, ponieważ dzięki niemu można wykryć nawet subkliniczną niedoczynność tarczycy. Przy czym podwyższony wynik TSH nie przesądza o występowaniu niedoczynności tarczycy. Taki wynik może być m.in. rezultatem przebytej infekcji górnych dróg oddechowych. Oprócz tego przy podejrzeniu niedoczynności tarczycy należy oznaczyć stężenie wolnej tyroksyny (FT4), trójjodotyroniny (FT3). Opcjonalnie można również wykonać USG tarczycy. Metody leczenia Leczenie niedoczynności tarczycy polega na farmakoterapii, której uzupełnieniem powinna być dieta bogata w jod, którego wartościowym źródłem są ryby, w tym w szczególności: dorsz, łosoś i makrela. Wleczeniu niedoczynności tarczycy wykorzystuje się lewotyroksynę (syntetyczną sól sodową), która wykazuje właściwości podobne do tyroksyny. Lek ten zaleca się przyjmować raz na dobę, na czczo. Dawkę lewotyroksyny ustala się indywidualnie na podstawie badań laboratoryjnych. W przypadku zaawansowanej niedoczyn- ności tarczycy stosuje się liotyroninę (syntetyczną lewo-skrętnątrójjodotyroninę). Co istotne, niedoczynność tarczycy wwiększości przypadków jest stanem nieuleczalnym, wymagającym od chorego przyjmowania leków do końca życia. Nieleczona niedoczynność tarczycy prowadzi nieuchronnie do znacznego obniżenia jakości życia pacjenta. Jej główne konsekwenge to: nadmierna ospałość, zaparcia, wypadanie włosów, zaburzenia miesiączkowania i spowolnienie przemiany materii. Skutkiem długotrwale nieleczonej niedoczynności tarczycy może być m.in. osteoporoza i osteopenia. Niedoczynność w ciąży Niedoczynność tarczycy w ciąży dotyka około 2-3,5% kobiet. Szczególnie niebezpieczna jest postać subkliniczną tej choroby, której rozpoznanie jest trudne ze względu na bezobjawowy lub skąpoobjawowy przebieg. Nieleczona niedoczynność tarczycy w ciąży może mieć poważne konsekwencje dla płodu. W pierwszym i drugim trymestrze ciąży jedynym źródłem hormonów produkowanych przez gruczoł tarczycy dla dziecka są hormony produkowane przez tarczycę matki. Jednym ze skutków nieleczonej jest niedoczynność. W > Kiedy widzimy niepokojące objawy - trzeba natychmiast zgłosić się do lekarza KWESTIA ZDROWIA Trzeba o tym pamiętać. Utajona niedoczynność tarczycy Subkliniczną niedoczynność tarczycy to stan utaj ony, który charakteryzuje się podwyższonym poziomem TSH przy jednoczesnym prawidłowym stężeniu hormonów wydzielanych przez tarczycę. Jest ona stosunkowo częsta u kobiet powyżej 60. roku życia, w tym w szczególności żyjących w środowisku bogatym w jod. Subkliniczną niedoczynność tarczycy charakteryzuje się przebiegiem skąpoobjawowym lub nawet bezobjawowym. Symptomy, które towarzyszą tej dolegliwości, zazwyczaj są na tyle nieswoiste, że pacjenci rzadko wiążą je z dysfunkcją tarczycy. U osób dorosłych zwykle występują: przewlekłe bóle głowy, nadmierna wrażliwość na zimno, zaparcia, obniżenie nastroju i stany depresyjne. Natomiast w przypadku subklinicznej niedoczynności tarczycy u niemowląt może pojawić się: żółtaczka, nieprawidłowy wzrost, osłabienie ruchliwości i opóźnienie w rozwoju. Z kolei utajona niedoczynność tarczycy u dzieci może objawiać się: zahamowaniem wzrostu, trudnościami w nauce, zaparciami, sennością, spowolnioną mową i przewlekłymi bólami głowy. ma To bardzo ważne. Dieta przy niedoczynności tarczycy Niedoczynność tarczycy jest dysfunkcją związaną bezpośrednio z codziennym jadłospisem pacjentów, zmagających sięz tą dolegliwością. Z tego powodu badacze z Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu podj ęli się próby stworzenia uniwersalnych zasad żywienia dla pacjentów z niedoczynnością tarczycy. Ich głównym zaleceniem jest spożywanie pięciu posiłków dziennie, z czego ostatni należy przyjąć ok. 2-3 h przed snem. Jest to istotne, ponieważ regularne dostarczanie pożywienia pozwala zachowywać stałe tempo przemiany materii. Osobom z niedoczynnością tarczycy nie zaleca się stosowaniarestrykcyjnyćh diet, ponieważ zbyt mała podaż kalorii może skutkować nie tylko zmniejszeniem tempa metabolizmu, ale również wzrostem stężenia TSH. Białka: dieta osób z niedoczynnością tarczycy powinna być bogata w pełnowartościowe biedko, którego źródłem jest mięso (zawiera ono także drogocenne witaminy z grupy B i żelazo), ryby morskie i nasiona roślin strączkowych. Węglowodany: dieta osób z niedoczynnością tarczycy powinna być bogata w węglowodany, których wartościowym źródłem są produkty zbożowe pełnego przemiału. Charakteryzują się one stosunkowo niskim indeksem glikemicznym, a przy tym są drogocennym źródłem witamin i substancji mineralnych. Dobrym źródłem węglowodanów są także: warzywa i owoce. Z kolei zdecydowanie należy ograniczać produkty spożywcze, będące źródłem cukrów prostych. Tłuszcze: osoby z niedoczynnością tarczycy powinny zwracać uwagę na ilość i jakość spożywanych tłuszczów. Niezbyt polecanym rozwiązaniem jest stosowanie diety ni-skotłuszczowej, ponieważ może to skutkować niedoborem witamin, które są rozpuszczane w tłuszczach. Ważną rolę w leczeniu niedoczynności tarczycy odgrywają nienasycone kwasy tłuszczowe, których źródłem są m.in.: ryby morskie (łosoś, dorsz, śledź, sardynki), olej lniany, olej sojowy, masło kakaowe, olej z pestek winogron i olej kukurydziany. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 rodzinny zdrowie 05 Nowe standardy opieki okołoporodowej Co czeka przyszłe mamy? Wraz z początkiem roku 2019 weszły w życie zmiany w standardach organizacyjnych opieki zdrowotnej nad kobietą w czasie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem, zaproponowane przez Ministerstwo Zdrowia Macierzyństwo Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pi Nowe standardy zostały wprowadzone poprzez Rozporządzenie Ministra Zdrowia z16.08.2018r. (Dz.U.poz. 1756). Znaczna część dotychczasowych przepisów dotyczących opieki okołoporodowej pozostała niezmieniona, ale jest kilka nowości. W zaktualizowanych standardach znajdują się m.in. zapisy dotyczące ciąży czy łagodzenia bólu porodowego. Oto najważniejsze zmiany w tym zakresie: Zlikwidowano obowiązkową hospitalizację po 41. tygodniu ciąży. Zgodnie z nowymi wytycznymi po 40. tygodniu ciąży kobieta ma po- Więcej informacji na stronie edukacyjnego programu www.1000dni.pl siadać komplet badań i być pod opieką lekarza. To on zadecyduje, czy przyszła mama powinna iść do szpitala. Przepis ten ma ograniczyć nadmierną liczbę wykonywanych porodów zabiegowych. Doprecyzowano przepisy tak, aby mieć większą pewność, że pacjentka wybrała i poznała swoją położną jeszcze przed porodem (w 21.-26. tygodniu ciąży). Samo skierowanie do położnej zostało uznane za niewystarczające. Wprowadzono kontrolę ryzyka depresji poporodowej. Kobieta będzie poddana ocenie ryzyka i nasilenia objawów depresji poporodowej. Procedura będzie odbywała się w trzech etapach: 11.-14. tygodniu ciąży, 33.-37. tygodniu i po porodzie, podczas wizyty położnej w miejscu pobytu matki i dziecka. Zaprzestano traktowania łagodzenia bólu porodowego jako dodatkowej procedury medycznej i położono większy nacisk na edukację kobiet w tym zakresie. Przyszła mama będzie musiała otrzymać kompleksową informację, ja-Itie metody uśmierzania bólu są dla niej dostępne i jakie mogą mieć skutki niepożądane. Umożliwiono wcześniejsze zapoznanie się przyszłej mamy z miejscem porodu, wypełnienie dokumentacji medycznej i odbycie wcześniejszej konsultacji anestezjologicznej w celu przekazania informacji o dostępnych formach znieczulenia. Ustalono, że o możliwości spożywania posiłków przez kobietę rodzącą będzie decydował lekarz. Do tej pory mogły decydować również położne. ©® POBYTY Z ZABIEGAMI « Gt/krMu _?rxi TtżMmi." r»i Leczymy m. in. • bdla kręgosłupa i dyskopatia • ból# mifSnl i atawów om* imSatiy prtaciąianfowa • atany po uratach i oparaojach ortopadyctnych m iwane osifogą piętową • Jwkład tartf aiatyi golflsty • ntetrzymartfa moctu • stany po udarach motgu w, %,>■ * ' £ M mm m r-nego pieprzu ziołowego, szczypta miekmejgałki muszkatołowej, sól, pieprz, olej do smażenia, olej lniany, nasionastonecznika. upra- żone na suchej patelni posiekana natka pietruszki Na głębokiej patelni rozgrzewam olej i wrzucam na niego posiekaną cebulę, liście laurowe i rozmaryn. Kiedy cebula się zeszkli, dodaję bardzo drobno posiekany czosnek i chwilę smażę. Wrzucam pokrojone w mniejsze kawałki pieczarki, solę i przykrywam, by pieczarki puściły sok. Po 5 minutach zdejmuję pokrywkę, odparowuję wodę i przysmażam pieczarki na rumiano. Dodaję pokrojoną w drobną kostkę marchewkę, por i ziemniaki. Chwilę smażę. Całość zalewam bulionem. Dodaję masło orzechowe, mieszam i gotuję około 20 minut na małym ogniu. Gdy warzywa zmiękną, wyrzucam liście laurowe i gałązki rozmarynu. Dodaję ocet jabłkowy, nieaktywne płatki drożdżowe oraz przyprawy i blenduję zupę na gładki krem. Próbuję i ewentualnie doprawiam. Do kremu dodaję tyle przegotowanej wody, aby uzyskać idealną konsystencję. Krem podaję polany olejem lnianym oraz posypany nasionami słonecznika i natką pietruszki. (Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 PRZEPISY INY, CZYLI CZTERY PORY ROKU BEZ CUKRU I GLUTENU rodzinny kuchnia 08 rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 Wegańskie i domowe: mus kokosowy i masło orzechowe - bez glutenu i bez cukru Mus kokosowy i masło orzechowe to wspaniałe dodatki do wegańskich deserów, ciast i potraw. Można je kupić w ekologicznych sklepach, ale Ina Rybarczyk radzi, by zrobić je samodzielnie w domu. To bardzo proste! MUS KOKOSOWY SKŁADNIKI: 400g wiórków kokosowych Wiórki kokosowe wrzucam do malaksera i blenduję do uzyskania gładkiego kremu. Na początku wiórki zamienią się w mąkę, jednak z czasem zaczną wydzielać olej, dzięki czemu po pewnym czasie uzyskamy gładką masę (konsystenqi gęstej śmietany). Jeśli masz urządzenie typu Vitamix lub Thermomix, potrwa to chwilę, w gorszej jakości malakserze może trwać to do 10 minut. Pamiętaj, by w międzyczasie zeskrobywać wiórki ze ścianek. Jeśli masz malakser o mniejszej mocy, rób przerwy między blendowaniem, aby nie spalić silnika. Gotowy mus przelewam do słoika i pozostawiam do stężenia (najszybciej stanie się to w lodówce). Gotowy mus trzymam w szczelnie zamkniętym słoiku, w chłodnej i ciemnej szafce, do kilku miesięcy. Nie trzeba go trzymać w lodówce. DO CZEGO DODAJEMY MUS KOKOSOWY? Do ciast, owsianej, jaglanek, koktajli, deserów, czekolady, a nawet kawy! MASŁO ORZECHOWE SKŁADNIKI: 600gorzeszków ziemnych (najlepiej nieprażonych lub prażonych bez soli i tłuszczu), szczypta soli Orzeszki ziemne umieszczam na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i prażę wpiekarniku nagrzanym do 180 stopni około 10 minut. W połowie czasu orzeszki mieszam, aby się równo pod-prażyły. Przestudzone orzeszki ziemne wrzucam do malaksera wraz z solą i blenduję wszystko do uzyskania gładkiego kremu. Na początku orzechy zamienią się w mąkę, jednak z czasem zaczną się przemieniać w masło. Jeśli masz urządzenie typu Vitamix lub Thermo-mix, potrwa to chwilę, w gorszej jakości malakserze może trwać to do 10 min. Pamiętaj, by w międzyczasie zeskrobywać ziarna ze ścianek. Jeśli masz malakser o mniejszej mocy, rób przerwy między blendowaniem, aby nie spalić silnika. Jeśli jednak Twój blender nie podołał i nie uzyskałeś gładkiego kremu, dodaj do masy l łyżkę oleju, wtedy powinno już pójść gładko. Gotowe masło orzechowe trzymam w szczelnie zamkniętym słoiku, w chłodnej i ciemnej szafce, do kilku miesięcy. Me trzeba go trzymać w lodówce. Do gotowego masła orzechowego możesz dodać: kakao, wanilię, cynamon, wiórki kokosowe, kawałki czekolady. pieczywo . CHLEB ŻYTNI NA DROŻDŻACH Z ORZECHAMI WŁOSKIMI I RODZYNKAMI Składniki: 500 g mąki żytniej chlebowej, typ 720 85 g rodzynek 50 g posiekanych orzechów włoskich 1 i 1/3 łyżeczki soli himalajskiej 1 łyżeczka cynamonu 1 łyżeczka suchych drożdży 350 g przegotowanej, przestudzonej wody szczypta pieprzu oliwa do skropienia wierzchu ciasta # Do miski wrzucam mąkę, rodzynki, posiekane orzechy, cynamon, sól, pieprz i drożdże. Całość dokładnie mieszam. # Do miski wlewam wodę i mieszam za pomocą łyżki, do połączenia się składników. Wierzch ciasta skrapiam oliwą, aby nie wysechł. Miskę przykrywam bawełnianym ręcznikiem i odstawiam w ciepłe miejsce, bez przeciągów, na około 15-18 godzin. # Wyrośnięte ciasto przekładam na oproszoną mąką stolnicę. Chwilę zagniatam, formuję kulę i pozostawiam do wyrastania na około godzinę. # Kamień do pieczenia chleba rozgrzewam w piekarniku do 230 stopni. Na rozgrzany kamień wkładam wyrośnięty uformowany w kulę chleb. (Jeśli nie masz kamienia, blaszkę wyłóż papierem do pieczenia i nagrzewamy piekarnik wraz z blaszką. Następnie wkładamy na rozgrzaną blaszkę wyrośnięty chleb). # Po 10 minutach zmniejszam temperaturę do 210 stopni i piekę kolejne 30-40 minut (czas pieczenia zależy od stopnia zrumienienia chleba, upieczony popukany będzie wydawał głuchy odgłos). Upieczony chleb studzę na kuchennej kratce. 3-4 bataty, olej do smażenia Składniki na soczewicgz boczniakami i jarmużem: 100gbrązowejsoczewicy.250gboczniaków, 2 duże garście porwanego jarmużu, sparzonego wrzątkiem. 1 cebula, 1 ząbek czosnku, 4 łyżki nasion sloneczn3noi¥egp,1łyżka octu balsamicznego. 50g komosy ryżowej. Iłyżka masła oraechowęgalłyżka oleju sezamowego, Iłyżka octu jabłkowego, 1 łyżka syropu kkmowegoilłyżeczka sosu sojowego. 1/2ły-żeczki musztardy Djon, 2 bakłażany. 2 upieczone lub ugotowane buraki obranei pokrojone wshąjki. rukola, olej do smażenia Obrane, pozbawione gniazd nasiennych i pokrojone w ósemki gruszki wrzucam na rozgrzaną patelnię z nie wielką ilością oleju, z dodatkiem liści laurowych, ziela angielskiego, owoców jałowca i rozmarynu. Smażę, dopóki gruszki się nie zarumienią. Na koniec całość polewam 1 łyżką syropu klonowego, mieszam i chwilę smażę. Zioła wyrzucam. Komosę gotuję w 100 ml wody na małym ogniu, pod przykryciem, nie mieszając ok. 15 min. Pozostawiam ją do ostygnięcia. Do komosy dodaję masło orzechowe, olej sezamowy, 1 łyżkę syropu klonowego, sos sojowy i musztardę Dijon. Mieszam. Bakłażany kroję na cienkie plastry, mocno solę i pozostawiam na 10 min. Następnie wycieram je w soli i smażę na oleju do miękkości. Na gotowe plastry bakłażana wykładamy z jednej strony rukolę, na nią kilka kawałków buraka i kawałek gruszki. Na wierzchu rozkładamy niecałą łyżeczkę komosy. Całość zwijamy. W rulonik wbijamy wykałaczkę, aby zabezpieczyć ją przed rozwinięciem. Roladki można jeść na ciepło lub na zimno. 40 g mąki owsianej bezglutenowej, 125 g mąki gryczanej.300ml mleka roślinnego. 1/2 łyżeczki syropu klonowego, 1 łyżeczka drożdży instant. 2/3 łyżeczki soli himalajskiej. 20 ml oleju kokosowego, 2 łyżki chrzanu, 1 łyżka mielonego siemienia lnianego, 1 łyżka nieaktywnych płatków drożdżowych, 1 pęczek koperku, szczypta pieprzu, 200g tartych ugotowanych lub upieczonych buraków, olej do smażenia Mleko podgrzewam na małym ogniu, dodaję chrzan, syrop klonowy i olej kokosowy. Mieszam. Gdy składniki się rozpuszczą, zdejmuję mleko z palnika, przelewam do miski i pozostawiam, by lekko przestygło. Dodaję mąki, drożdże, nieaktywne płatki drożdżowe, mielone siemię lniane i przyprawy. Wrzucam posiekany koperek i tarte buraki wraz z sokiem. Mieszam. Przykrywam ściereczką i pozostawiam w ciepłym miejscu do wyrośnięcia na ok. 45-60 min. Na patelni rozgrzewam olej 1 smażę placuszki. Podsmażam z obu stron na złoty kobr. Bliny podaję z koperkowym musem z awokado. Składniki na mus z awokado: _ 2 bardzo dojrzałe awokado. Imała cebula. 1 duży ząbek czosnku, 1-2 łyżki chrzanu. 1-2 łyżki soku z cytryny, 2 łyżki oliwy z oliwek ekstra virgin, 1 łyżka nieaktywnych płatków drożdżowych, 1/2 pęczka koperku, sól, pieprz Wszystkie składniki oprócz cebuli i koperku umieszczam w blenderze i blenduję na gładką masę. Dorzucam posiekaną drobno cebulę i koperek i mieszam. 500g topinamburu. 1 duża gruszka, garść suszonej ciecierzycy (namoczonej przez noc i ugotowanej do miękkości w lekko osolonej wodzie), 2 duże garście liści szpinaku, 2 łyżki orzechów włoskich podprażonych na suchej patelni, 2 szczypty świeżo startej gałki muszkatołowej. duża szczypta ziaren anyżu, 1 łyżka octu winnego, 4 łyżki oliwy, 1 łyżka syropu klonowego, sól, świeżo zmielony pieprz, olej do smażenia, świeży tymianek Topinambur kroję na kawałki. Wykładam na blaszkę skropioną olejem. Całość solę, pieprzę, posypuję szczyptą świeżej gałki muszkatołowej, skrapiam olejem. Wkładam do piekarnika nagrzanego do 200 stopni, górę przykrywam folią aluminiową i piekę ok. 25 min(co jakiś czas mieszając). Po tym czasie zdejmujęfo-lięaluminiową i dopiekam ok. 10 min, dopóki topinambur będzie wśrodku miękki, a na zewnątrz lekkochru-piący. Gruszkęmyję, pozbywam sięgniazda nasiennego i kroję na 8 kawałków. Na patelni rozgrzewam olej wraz z dużą szczyptą ziaren anyżu. Układam na nim kawałki gruszki i smażęje na rumiano z obu stron. W misce mieszam: ocet winny, oliwę, syrop klonowy, szczyptę świeżo startej gałki muszkatołowej, szczyptę soli i świeżo zmielonego pieprzu. Całość mieszam. Na talerzach wykładam po garści świeżego, umytego szpinaku, który polewam 1/2 sosu. Na szpinaku układam upieczony topinambur, ugotowaną ciecierzycę (najlepiej jeszcze ciepłą). Na wierzchu układam usmażone iodsączoneztłuszczugruszki iorzechy włoskie. Całość polewam resztą sosu i posypuję świeżym tymiankiem. Burak, bakłażan, szpinak, fasolka, pomidory, awokado i owoce nigdy się nie nudzą. To uniwersalne składniki wielu pysznych dań Roladki z bakłażana z burakami, karmelizowaną gruszką i komosą Składniki: Bliny buraczane z koperkowym musem z awokado Składniki: Sałatka z topinamburem, ciecierzycą, szpinakiem i gruszką Składniki: 10 rodzinny kuchnia Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 DOMOWE, SŁODKIE I BARDZO ZDROWE Słodycze muszą być bardzo smaczne i zdrowe. A ich przyrządzenie dziecinnie proste! SPÓD: Wszystkie składniki mieszam. Jeśli masa jest zbyt sucha, dodaję odrobinę mleka roślinnego. Spód tortownicy wykładam papierem do pieczenia, aboki smaruję olejem kokosowym. Dno i boki tortownicy wyklejam ciastem na wysokość około 3 cm i wkładam do piekarnika nagrzanego dol70stopnina około I5mi-nut. JAGLANY KREM CHAŁWOWY: Kaszę jaglaną gotuję w wodzie różanej, ekstrakcie migdałowym i soli około 30 minut. Ostudzoną kaszę blenduję z pozostałymi składnikami na gładką masę. Kremem smaruję ostudzony spód. Posypuję pestkami granatu i polewam czekoladą rozpuszczoną w kąpieli wodnej z dodatkiem mleka. Tartę wkładam do lodówki na 3 godziny, a najlepiej na całą noc. Na mniejszy apetyt proponujemy kokosowy ryż jaśminowy z mango i pistacjami Składniki _ 100 g ryżu jaśminowego. 1 puszka (400ml) mleka kokosowego 1-2 łyżki ksylitolu 2 łyżki wody różanej duża szczypta mielonego kardamonu, szczypta soli, 1 dojrzałe mango mała garść pistacji skórka otarta z 1 limonki W garnku umieszczam mleko kokosowe, ksylitol, wodę różaną, kardamonisól. Całość podgrzewam do połączenia się składników. Wsypuję ryż i ca- łość zagotowuję. Następnie zmniejszam gaz, przykrywam pokrywką i gotuj ę na wolnym ogniu przez około 30 minut. Gdyby ryż przed podaniem był zbyt suchy, dodaję do niego 1-2 łyżki mleka roślinnego. Gotowy ryż przekładam do miseczek. Na wierzchu układam plasterki świeżego mango, posypuję posiekanymi pistacjami i startą skórką z limonki. Warto też spróbować zrobić domową czekoladę z pistacjami i malinami jako słodki upominek dla przyjaciół. SktadnBti 75-100g oleju kokosowego UWAGA: jeśf użyjesz 100g. czekolada będzie twardsza, jeśfi 75 g. czekolada będzie bardziej miękka, ale mocniej czekoladowa 80 g syropu klonowego 30g dobrej jakości kakao Iłyżka ekstraktu waniliowego garść pistacji kilka fiofyizowanydi malin szczypta soli W rondelku rozpuszczam olej kokosowy z dodatkiem syropu klonowego, ekstraktu waniliowego i soli. Dodaję kakao, mieszam i zdejmuję rondelek z ognia. Czekoladę przelewam do wyłożonej papierem do pieczenia lub Mą spożywczą foremki. Wierzch posypuję pistacjami i kawałkami liofilizowanych malin. Wkładam do lodówki na kilka godzin. Gotową czekoladę przechowuję w lodówce. Naslodko Katarzyna Sklepik lcsklepik@glos.com Kto powiedział, że słodycze muszą być tylko kaloryczne i niezdrowe. Ina Rybarczyk przekonuje, że wcale nie trzeba cukru, by smakołyki i desery były słodkie. Domowa czekolada, ryż z mango czy jaglana tarta chałwowa? Sprawdź, na co masz dziś apetyt i po prostu zrób to! Przepisy znajdziesz poniżej: Jaglana tarta chałwowa z granatem i gorzką czekoladą • jest idealne ciasto dla łasucha na „wiecznej diecie". Składniki SPÓD: lOOg rozpuszczonego oleju kokosowego, lOOgsyropu daktylowego, 150gmąki gryczanej, 100 g bezglutenowych płatków owsianych. 75gziarenseza-mu. uprażonydi na suchej patelni 1 łyżeczka mielonego cynamonu, '/^łyżeczki mielonego karda-monu. szczypta sofi JAGLANY KREM CHAŁWOWY: 150gkaszy jaglanej.350ml mleka raśfinnego (do izolowania kaszy), 2 łyżki wody różanej, 1 łyżka ekstraktu waniliowego, 175g świeżych daktyli (wąga bez pestek), 30 ml mleka roślinnego (do rozizedzenia kremu), 100 g tahini. szczypta sofi , DODATKOWO: Vz granatu. 40ggoizkiej czekolady (bez dodatku arfcm).4łyżki mleka roślinnego Sobota-niedźiela, 12-13.01.2019 rodzinny moda 11 Misternie tkane koronki łączą się oryginalnymi krojami - tak powstaje suknia skrojona na miarę współczesnej kobiety TIULI KORONKA W wielu kolekcjach pojawiają się tiulowe doły łączone z koronkową górą Biel to klasyka, modny jest tak; pudrowy róż or kolor szampań; panna młoda ma zachwycać lekkością i elegancją. Plecy i dekolty w sukniach ślubnych to przestrzeń, która coraz bardziej fascynuje projektantów. Ci z kolei poczynają sobie coraz śmielej w odbywaniu ciała i jednocześnie jego kreatywnym dekorowaniu. W wielu kolekcjach pojawiają się tiulowe wykończenia, które są główną ozdobą sukien. W tym sezonie koronka na plecach w wielu modelach jest wyrazistsza i wyprowadzona z przodu sukni, przenosząc i kontynuując wzór na tył. A co z kolorystyką, czy wciąż króluje tylko biel? - Romantyczne suknie ślubne to już nie tylko biel, ale również pudrowy róż, który dodaje wiele uroku. Kreacje w kolorze szampańskiego złota, zimowejgo srebra, seledynu, czy delikatnego błękitu również wyglądają niesamowicie i oryginalnie. Współgrają z różnymi karnaqami - mówi projektantka. Na ślubnych kobiercach pojawią się w tym roku także pannym młode w sukniach wyszywanych haftami, złoceniami oraz połyskującymi nićmi. To wszystko zainspirowane jest filmem pod tytułem „Anna Karenina". - Takich modeli wcale nie potrzebujemy łączyć z satynowymi rękawiczkami, czy wykwintną biżuterią. Są zdobne same w sobie - mówi B. Ruszkowska. PLECY I DEKOiTY Plecy i dekolty to przestrzeń, która fascynuje projektantów mody NA ŚLUBNYM KOBIERCU Moda Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com ___________ .tegoroczna moda ślubna wprowadza nas w baśniowy i liryczny nastrój. A wszystko to przez misternie wyszywane koronki, które są w tym sezonie najmodniejsze. Na topie są także kreacje ze zmysłowymi dekoltami na plecach, który może przybierać kształt litery V lub prostej linii. - Tył sukni najczęściej zdobią satynowe połyskliwe kokardy oraz rozmaite kombi-naqe wykonane z organzy -zauważa Beata Ruszkowska, projektantka i stylistka. Najlepszym sposobem na pogodzenie klasyki ze współczesnymi trendami jest asymetria. -Kontrastowecięcia doskonale odnajdują się w modzie ślubnej. Różne długości przy dekolcie lub jedno ramiączko to dobry pomysł na bycie nowoczesną panną młodą. Gorącym trendem od kilku sezonów jest suknia o zróżnicowanej długości: z tyłu długa, z przodu krótsza - opisuje B. Ruszkowska i dodaje, że projektanci coraz częściej skracają długość krea-ęji, żeby panna młoda mogła czuć się swobodniej. W tym roku w modzie są także jedwabne, muślinowe, czy tiulowe kunsztownie wykonane kreacje. Współczesna 12 rodzinny merzęta Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 12 13.01.2019 ZDROWIE Ciąża urojona u suczki. Wizyta u specjalisty potrzebna jedynie w ciężkich przypadkach Wizyta u lekarza weterynarii jest konieczna jedynie w ciężkich przypadkach. W przypadku nieznacznych zmian w zachowaniu wystarcza często zajęcie czymś suczki, trzeba zabrać jej zabawki i częściej wyprowadzać na spacery. Suczka nie powinna oblizywać swoich nabrzmiałych sutków, ponieważ pobudza to produkcję mleka. Można jej np. założyć kaftan. Nie wolno smarować stuków maściami ochładzającymi, odciągać mleka, przykładać opatrunków chłodzących itd. - to pobudza wydzielanie mleka. W przypadku dużych zmian w zachowaniu, np. agresji lub przy bardzo nabrzmiałych sutkach, które przeszkadzają suczce, leczenie jest konieczne. Weterynarz włącza lekarstwa, które hamują produkcję prolaktyny i tym samym redukują symptomy. Preparaty te powinny być stosowane jeszcze przez dwa kolejne dni po zniknięciu objawów, by uniknąć nawrotu. Hodowla. Jak zrozumieć świnkę morską? Rozmawia z nami gwizdami i chrumkaniem Świnki morskie potrafią chrumkać i robią to, gdy chcą powitać zaufanego człowieka. Z kolei jeśli świnka kłapie zębami, jest to znak ostrzegawczy lub sposób na okazanie swojej przewagi i próba zaimponowania. Może dojść do tego np. podczas spotkania starszej świnki z młodszą, która irytuje go prowokowaniem do wspólnej zabawy. Głośne kwiczenie oznacza skargę lub żądanie - np. gdy świnka domaga się jedzenia. Ostry gwizd jest okrzykiem bólu lub tęsknoty, może także oznaczać lęk lub panikę. Ciche pogwizdywanie natomiast można interpretować jako powitanie. Mruczenie - głębokie i wibrujące ma służyć uspokojeniu się w stresującej sytuacji. Natomiast powarkiwa-niem samce chcą zwrócić uwagę samic. Gdy między samicami dochodzi do sprzeczek, a akurat nie ma w pobliżu samca, samice także warczą na siebie nawzajem. Miska dla bezdomnego zwierzaka W jaki sposób dokarmiać zimą bezdomne zwierzęta? Trzeba wiedzieć, jak to robić Kilogram dobrej jakości suchej karmy może zawierać 2-3 tysiące kcal. lepiej przysłuży się kotom redakqa@prasa.gda.pl eraz, gdy zima w końcu dała o sobie znać iwkońcu spadł śnieg i pojawił się mróz, bezdomne zwierzęta szczególnie potrzebują naszej pomocy. Trzeba jednak pamiętać, by pomagając, nie zaszkodzić bardziej niż zła pogoda. Przede wszystkim - jeśli decydujemy się pomagać bezdomnym zwierzętom, zostawiając im pokarm i picie, musimy robić to regularnie przez cały okres zimy. Po drugie - dostosujmy jedzenie do potrzeb zwierząt i do gatunku, jakiemu pomagamy. Ptaki Do karmienia ptaków używamy tylko naturalnych produktów - nieprzetworzonych przez człowieka! W sklepach bez problemu kupimy kasze, zboża, płatki owsiane, ziarna słonecznika, konopi, dyni, orzechy, suszone owoce oraz gotowe mieszanki nasion dla dzikich ptaków. Wysoko przetworzone produkty zbożowe, np. pszenne pieczywo, może bardziej zaszkodzić ptakom, niż im pomóc w przetrwaniu trudnego okresu. Dla wielu zimujących w naszym klimacie ptaków przysmakami są tłuszcz zwierzęcy (słonina lub łój) oraz zalane roztopionym tłuszczem nasiona i orzechy, tzw. zimowe kule. Można je zrobić samodzielnie lub kupić w sklepie. Koty Zimą bardzo często dokarmiamy również koty. I niestety, mimo dobrych chęci w tym przypadku dokarmiający również popełniają sporo błędów. Jeżeli zdecydujemy się dokarmiać koty tzw. domowym jedzeniem, pamiętajmy, że koty są zwierzętami ściśle mięsożernymi i nie traktujmy dokarmiania jako sposobu na pozbywanie się resztek. Wybierajmy z nich to, co dla nich najlepsze. Podawanie kotom ryżu, makaronu, ziemniaków w nieodpowiedniej ilości fatalnie wpływa na ich metabolizm, powodując choćby długo utrzymującą się hipergli- kemię. Pamiętajmy, że głodne zwierzę zje wszystko, nawet to, co jest dla niego szkodliwe. Dokarmiając koty gotowymi karmami, pamiętajmy, że zimą lepiej się sprawdzają karmy suche - nie zamarzną i nie zjełczeją. Warto też pamiętać, by karmy były jak najbardziej kaloryczne i dostarczały jak najwięcej energii. Weterynarze obliczają, że kg mokrej karmy, wktórej do 60 proc. stanowi woda, zawiera ok. 800-1000 kcal, podczas gdy kilogram dobrej jakości suchej karmy może zawierać 2-3 tysiące kcal. Natomiast kot, który zje np. 50 g karmy suchej, dostaje 2-3 razy więcej wartości odżywczych i energii niż w karmie mokrej. Warto też wiedzieć, że nie ma przepisu prawnego, który uniemożliwiałby karmienie bezdomnych zwierząt. Nie można więc takich działań zabronić ani za nie ukarać. Nawet jeśli kwestię tę regulują akty prawa wewnętrznego, np. regulaminy osiedla czy wspólnoty, to nie mogą zabronić w ogóle dokarmiania zwierząt. Mogą natomiast wprowadzić zakaz dokarmiania zwierząt poza miejscami do tego wyznaczonymi. PRAKTYCZNE PORADY Ptakom nie wolno podawać solonego tłuszczu, wędzonego mięsa, resztek z obiadu Kiedy dokarmiać ptaki? Ptaki można dokarmiać od pierwszych mrozów do początku wiosny. Rozpoczęte dokarmianie należy jednak kontynuować regularnie przez całą zimę. Ptaki przyzwyczają się do takiego źródła pokarmu i dłuższe przerwy mogą być dla nich niebezpieczne. Nie powinno się rozpoczynać karmienia zbyt wcześnie, np. przed pierwszym mrozem, z powodu ptaków migrujących - dokarmianie może je zatrzymać. Z kolei ptaki wodne powinno się dokarmiać dopiero wtedy, gdy pojawi się lód. Czym dokarmiać? Najlepsze są nasiona: pszenica, owies, jęczmień, proso, żyto, rzepak, len. Mogą to być także np. niesolonasłoninalub smalec, płatki owsiane, przecięte na pół jabłka, rodzynki. Można podawać także gotowane warzywa pokrojone w kostkę (ziemniaki, marchew), ugotowaną kaszę (bez przypraw). Trzeba pamiętać o pojeniu ptaków, zwłaszcza przy dużych i długo utrzymujących się mrozach. Dlatego w pobliżu karmnika warto ustawić poidło. Czego nie podawać? Ptakom nie wolno podawać solonej słoniny, wędzonego mięsa, resztek z obiadu. Słonina nie powinna wisieć dłużej niż dwa tygodnie, aby nie zjełczała. Nie podawajmy chleba - zbyt duża ilość chleba powoduje schorzenia układu pokarmowego. Pieczywo można stosować wyłącznie uzupełniająco. Jeśli pozostał nam chleb, to niespleś-niały. www.ciapkowo.pl Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12 13.01.2019 rodzinny zwierzęta 13 ZWIERZĘTA W KRYZYSIE Psy, w przeciwieństwie do nas, nie rozpamiętują - mówi Miriam Gołębiewska, behawiorystka i trener psów - Nie mają też poczucia straty. Dla nich szybciej, niż dla ludzi, świat staje się znów piękny Zwierzęta Dorota Abramowicz dorota.abramowia@polskapress.pl 0 tymf jak zwierzęta reagują na kryzysowe sytuacje, czy potrafią przeczuć katastrofę 1 co później musi zrobić człowiek, by sytuacja wróciła do normy-z Miriam Gołębiewską, behawiorystką i trenerem zwierząt rozmawia Dorota Abramowicz. Na tydzień przed W^pifią całkowicie spłonął wasz dom. Straciliście wszystka Na szczęście twojej rodzinie nic się nie stała udało się wam także uratować wszystkie przebywające w domu zwierzęta. Jak psy refują na tego typu nągte kryzysowe sytuacje? Przeważnie są mocno zdezorientowane i przestraszone, a ich zachowania mogą być zupełnie nieprzewidywalne. Bywa, że w popłochu reagują paniczną ucieczką. To wszystko może spotęgować dodatkowo ryzyko towarzyszące takim zdarzeniom. I tak po wypadkach samochodowych bardzo często pies wydostaje się z auta i pędzi na oślep przed siebie. Także pożar stwarzał niebezpieczeństwo, że przestraszone psy uciekną tak daleko, że nie będą w stanie wrócić w miejsce, gdzie stał ich dom, i zaczną się błąkać po okolicy. Trudno je potem wyłapać? Niełatwo, bo pies może się zachowywać w sposób zaskakujący nawet właściciela. Przy próbie zatrzymania będzie się wywijał, warczał, a nawet może próbować się odgryźć. Ucieczka przed siebie, jak najdalef od zagrożenia, zapewne wynika z instynktownej próby ratowania ży-cia-instynkt nie podpowiada najlepszego wyjścia? W tym przypadku nie. Psy, podobnie jak ludzie, wpadając w panikę, tracą zdolność logicznego myślenia. Tymczasem najlepsze wyjścia muszą zostać wcześniej przemyślane. Jeśli spotykamy się z sytuacją ekstremalną, taką, w której nigdy wcześniej się nie znaleźliśmy, nie mieliśmy okazji przećwiczyć zachowania, grożą nam irracjonalne wybory. Spójrzmy na ratowników współpracujących z psami ratującymi np. ofiary trzęsienia ziemi - tu człowiek i zwierzę dokładnie wiedzą, co mają robić, by bez- Zdarza się także, że zwierzę pamięta negatywne doświadczenia. Topiło się - to unika wody. widziało pożar - boi się ognia albo po wypadku samochodowym odmawia wejścia do wnętrza pojazdu piecznie wyprowadzić ludzi z zagrożonych miejsc Brak wyćwiczonych wcześniej nawyków uniemożliwia skuteczną akcję ratowniczą. Czego muszą się nauczyć psy biorące udział w tego typu akcjach? Przede wszystkim poruszania po niestabilnym gruncie, gruzach, odpowiedniej reakcji, gdy ziemia znów zaczyna się trząść. Zwierzęta są stopniowo przyzwyczajane do różnych sytuacji, do dźwięków, zapachów, a nawet do strachu otaczających ich ludzi (jak już mówiłam wiele razy, psy odznaczają się wysokim poziomem współodczuwania emocji człowieka) i zdobywają doświadczenie akcja po akcji. Bardzo ważny w tym wszystkim jest spokój przewodnika. Jeśli przewodnik wpadnie w panikę, to samo stanie się z psem. Musiałaś w ciągu kilku minut opuścić dom z małymi dziećmi na rękach. Jak udało ci się nie dopuścić do paniki u psów i wyprowadzić je na zewnątrz? Zanim ogień zaczął się rozprzestrzeniać, wypuściłam dorosłe psy z domu. Natomiast suka, która przebywała na piętrze z szóstką szczeniąt, nie wiedziała, że wyniosłam jej dzieci. Próbowała do domu wrócić. Zaczęła wpadać w panikę. Musiałam wziąć ją na rę- ce i zamknąć w ustawionym dalej od domu samochodzie. Co się stałozpsami wypuszczonymi na podwórko? Rozpierzchły się po okolicy. Na szczęście zaraz wróciły. Przyjechała koleżanka i pomogła pozamykać je w samochodach. To było konieczne ze względu na poziom stresu -ogień ogarniał kolejne partie domu, widok był groźny i psy nie wiedziały, jak mają się za- PtywsytuMiaeh kryzysowych sq ■'■lii i »n*i > m aieionęniuffdnę i przestraszone a Ich zachowania mogą być nieprzewidywalne chować. Jeden z nich, zamknięty na oddalonym od miejsca pożaru placu szkoleniowym, ukrył się głęboko w tunelu, będącym częścią toru przeszkód dla psów. Ta suczka była mocno przerażona, choć praktycznie nic jej nie groziło. Zresztą dla wszystkich psów sytuacja była jasna, zrozumiała i przerażająca. Nadal się boją? Dopiero teraz, a od pożaru minęło już kilkanaście dni, zaczynają wracać do normy. Sprzyja temu fakt, że więk- szość naszych psów znalazła schronienie wraz z nami, u naszej rodziny. Te, które musiały trafić do naszych znajomych, którzy zaraz po pożarze zaoferowali pomoc, mają bardzo dobre warunki, a obecni opiekunowie przysyłają nam zdjęcia psich pogorzelców, leżących w łóżkach. Nie jest im źle. Od czego zależy szybki powrót do psychicznej stabilizacji czworonoga? Od tego, co się dzieje zaraz po katastrofie. Jeśli warunki są dobre, obok nadal jest kochający właściciel, a dodatkowo jeszcze czworonożny przyjaciel, z którym wcześniej mieszkał, to i pies zaczyna znów czuć się dobrze. Psy, w przeciwieństwie do ludzi, nie rozpamiętują. Nie mają też poczucia straty. Dla nich szybciej, niż dla ludzi, świat staje się znów piękny. I trauma nie pozostaje w zwierzęciu? Bywa tak, gdy miejsce, w którym się znajduje, eskalu-je ten stres. Pies nie ma czasu się wyciszyć, wypocząć, przyjemnie spędzić czas. Zdarza się także, że zwierzę pamięta negatywne doświadczenia. Topiło się - to unika wody, widziało pożar - boi się ognia albo po wypadku samochodowym odmawia wejścia do wnętrza pojazdu. To zarówno kwestia osobnicza, jak i związana ze skalą negatywnych doświadczeń. Gdyby pies się poparzył, byłaby to dla niego większa trauma niż obserwowanie płonącego domu. Rozczulamy się nad psem? Pies nie zrozumie naszego rozczulenia nad nim i ogólnie naszych intencji. Jedynie stworzenie odpowiedniego środowiska do życia może ten stres zniwelować. Musimy zmienić jego otoczenie, poświęcić więcej czasu na spacery, dawać kolejne zadania do wykonania. I na wszelki wypadek warto wcześniej przemyśleć plan działania w sytuacjach kryzysowych. Jesteśmyzreguły optymistami. Kryzysy nas nie dotyczą. Oby tak było. Proponuję jednak wyobrazić sobie, co powinniśmy kolejno robić, jeśli nawałnica zerwie dach, przewróci drzewo na podwórku, ulewny deszcz zaleje piwnicę lub wybuchnie pożar. Takie spokojne przemyślenie kolejnych kroków może bardzo ułatwić nam życie. I jeśli w razie potrzeby spokojnie będziemy mogli przetransportować psa z zalanego domu, to nasza panika nie udzieli się zwierzęciu. Nie ucieknie gdzieś przerażony, będzie bezpieczniejszy. A my wraz z nim. Znam przypadki, gdy człowiek wpadałwpanikę. apies ratował mu życie. Pies znajomych ostrzegł kh przed pożarem. Nie wiadomo, skąd się biorą zachowania psów, potrafiących rozpoznać zagrożenie i ruszających człowiekowi na ratunek. Bywało, że pies wyczuwał obecność właściciela pod gruzami i nie ruszył się z miejsca, póki nie przyszła pomoc. Albo wyciągał topiącego się opiekuna z wody lub wskazywał drogę do zagubionego w lesie dziecka. Te nadzwyczajne zdolności naszych czworonożnych przyjaciół pojawiają się w psim gatunku. U jednych psów w większym stopniu, u innych w mniejszym. Człowiek potem wykorzystuje je przy szkoleniu psów ratowniczych do różnych zadań. Pomoc dla rodziny Miriam Miriam Gołębiewska wraz z mężem i dwoma małymi synkami oraz 16 psów stracili dom w pożarze. W gospodarstwie w Lubaniu na Kaszubach zostały zwierzęta gospodarcze, pogorzelcy z psami znaleźli schronienie u rodziny. Dziś próbują jak najszybciej odbudować dom. Pomóc można, wpłacając nawet małe kwoty na stronie https://zrzutka.pl/wgd54a lub oferując materiały budowlane. Tel. do Filipa Gołębiowskiego 695 8413 58. rodzinny gmama Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 i # *es**\ ma Baar-Kochanska znalazła spełnienie w macierzyństwie f\ PPT .Postanowiła być aktorką, kiedy zobaczyła film „Niebieski" Krzysztofa Kieślowskie Choć chciała grać dramatyczne role, popularność przyniosła jej komedia. Z czasem doceniła również występy w serialach. Teraz gra w najnowszym z nich - „Echo serca". KAMILLA BAAR-KOCHANSKA Polska aktorka filmowa, telewizyjna i teatralna. Urodziła się w 1979 roku w Człuchowie. Ma dwóch młodszych braci - Błażeja, producenta filmowego. i Damiana, programistę. Dzieciństwo spędziła w Poznaniu, a następnie w Tychach, gdzie uczęszczała do szkoły podstawowej i średniej. Podczas nauki w tej ostatniej uczyła się też w studium aktorskim w Katowicach, prowadzonym przez aktorkę Dorotę Pomykałę. W 2002 ukończyła Akademię Teatralną w Warszawie. Trzy lata później została aktorką Teatru Narodowego w Warszawie. Współpracuje też z innymi scenami. W 2004 zadebiutowała w filmie fabularnym rolą Magdy w komedii sensacyjnej „Vinci" Juliusza Machulskiego. Popularność przyniosły jej występy w serialach - „Na dobre i na złe" czy „Niania w wielkim mieście"., Z powodzeniem specjalizuje się w dubbingu. W 2014 roku została nagrodzona Telekamerą w kategorii „Najlepsza aktorka". Rodzinaidbm to sens. wszystko zaczyna i z tego ws mnie wypływa dalej. Samorealizacja jest bardzo ważna, mam w sobie pasję, ciekawość i żarłoczność życia - z polskim i zagranicznym rockiem. Jednak to nie muzyka okazała się jej przeznaczeniem. - To był plakat „Niebieski" z filmu Kieślowskiego, który zawisł na rynku w Starych Tychach. Stałam przed nim jak przed świętym obrazem. Następnie zobaczyłam film, potem znałam go na pamięć. Dlaczego tak się stało? Patrząc na Juliette Binoche, poczułam takie ukłucie: „To jest moje miejsce. Kino". Podobno o aktorstwie marzyłam od dziecka - wyjaśnia w Onecie. * * # Od początku chciała studiować w Warszawie - i wiedziała, że dostanie się do szkoły teatralnej za pierwszym razem. Na egzaminie trzęsła się jak osika i straciła na chwilę głos, ale komisja i tak dostrzegła w niej talent. Wykładowcy i koledzy z czasem zaczęli ją nazywać Gretą Garbo - bo wszystko wskazywało na to, że będzie gwiazdą dramatu. Tymczasem pierwszą ważną rolę zagrała w... komedii. - W „Vincim", na tle Borysa Szyca i Roberta Więckiewicza, zobaczyłam, że mam możliwości komediowe. To mi dało satysfakcję. Ale na pewno nie mogłabym o sobie powiedzieć, że jestem aktorką obdarzoną naturalnym darem komediowym, vis comica, tym, co ma wspaniała Anna Seniuk, Dorota Pomykała czy Ewa Konstancja Bułhak. Ale umówmy się: humor to inteligencja, dystans, osobowość. Kiedy trafię na właściwy trop - rozśmieszam - wyjaśnia w rozmowie z „Galą". * * * Wielki sukces w filmie Juliusza Machulskiego nie otwarł jednak przed młodą aktorką drzwi do wielkiej kariery. Przeciwnie: propozycji nie było wiele, a te, które się pojawiały, Kamilla odrzucała, myśląc, że nie warto w nie inwestować. Ambitna dziewczyna czekała na wielkie role, a takich nie było. Telefon milczał. Nie lepiej wiodło się jej w życiu prywatnym. Małżeństwo aktorki z kolegą po fachu Wojciechem Solarzem rozpadło się po zaledwie czterech latach. - Byłam rozczarowana, bo okazało się, że ślub odebrał mi wolność wyboru, a bycie żoną oznaczało: należysz do mnie. Byłam za młoda na to, żeby postawić granice. Ja już nie chcę być żoną, żeby nie było wątpliwości, że nie jestem niczyją własnością. Jestem wyłącznie „swoja", a „twoja" jeśli tego chcę, niezależnie od rozwiązań formalnych - tłumaczyła w „Twoim Stylu". * * * Pierwsze ciekawe propozycje Kamilla otrzymała z teatru. Dlatego skoncentrowała się na występach na warszawskich i krakowskich scenach. Kiedy przyjechała pod Wawel, aby pokazać się w Teatrze STU w „Romeo i Julii", poznała Wojciecha Błacha. Para aktorów szybko się zaprzyjaźniła. A przyjaźń z czasem przerodziła się w miłość. - Wojtek zdobył moje serce swoim spokojem. Chociaż nie, nie mogę tak powiedzieć, bo ani on mnie nie zdobył, ani ja nie czułam się zdobywana. Wszystko potoczyło się naturalnie - szliśmy razem na spacer nad Wisłę, na obiad, trochę rozmawialiśmy, trochę milczeliśmy. Nie czułam zakochania polegającego na tym, że szaleję, tracę głowę - podsumowuje w „Twoim Stylu". * ♦ ♦ Dobra passa w uczuciach przełożyła się na sukcesy zawodowe. Kamilla początkowo wzbraniała się przed występami w serialach, w końcu jednak uległa. I okazało się, że to one przyniosły jej popularność - choćby „Na dobre i na złe". - Większość aktorów nie byłaby w stanie spokojnie funkcjonować bez serialu, chyba że nie mają rodziny i mogą sobie pozwolić na przebieranie w ofertach czy „niebycie" w telewizji. Seriale są naszą przyszłością, być może dużo bardziej niż kino. Pokazuje to poziom seriali amerykańskich. To przekonująca forma - twierdzi w Onecie. Mimo że Kamilla i Wojtek doczekali się syna Brunona, to para rozstała się po kilku wspólnie spędzonych latach. Dziś aktorka żyje u boku adwokata Piotra Kochańskiego. To dla niego zmieniła swe zdanie o małżeństwie -i wyszła za mąż cztery lata temu. Najwięcej radości dało jej jednak bycie mamą. - Dziś wiem: żeby się spełnić, musiałam urodzić dziecko. Narodziny syna dały mi spełnienie. Wszystko się pouldadało, stworzyła się naturalna gradacja wartości - tego, co ważne, bardzo ważne, najważniejsze, i tego, co nie ma znaczenia, -mówi w wywiadzie dla „Twojego Stylu". Gniazda Paweł Gzy! p.gzyl@gk.pl Dsycholog Magda Borska po trudnych doświadczeniach w Anglii po-stanawia wrócić do kraju. Znajduje zatrudnienie w miejskim szpitalu i będzie się musiała zmierzyć z codziennymi problemami, jakie stają przed jego personelem W szpitalu pracuje także utalentowany chirurg Jan Sowiński, który ma traumę po nieudanej akcji ratunkowej pół roku wcześniej, oraz ordynator chirurgii, Andrzej Stommy - odnoszący się z niechęcią do pani psycholog. Premiera pierwszego odcinka - we wtorek o godz. 21.40. Czy Kamila Baar-Kochańska zdobędzie sympatię widzów? - Piękno aktorstwa polega na tym, że aktor może z własnych doświadczeń życiowych tworzyć ważne role, które zapadają ludziom w pamięć i mogą sprawić, że nie czują się samotni. To jak dobra książka - może zmienić czyjś los. Albo jeszcze bardziej, jak nagle odkryty, kupiony w galerii obraz, z którym codzienny kontakt na ścianie naszego mieszkania zmienia, poprawia nasze życie. Polecam takie inwestycje. One pomagają nam dokonywać przemian w nas samych - deklaruje aktorka w „Zwierciadle". ♦ * * Kamilla przyszła na świat w rodzinie wojskowego. Nic więc dziwnego, że musiała się nieustannie przeprowadzać. Pierwsze dwa lata spędziła we wsi Cierznie. To był sielski czas zabaw w polu i spania na sianie. Potem dorastała w Poznaniu, gdzie całym jej światem było duże podwórko z piaskownicą i trzepakiem, otoczone przez wysokie kamienice. Tam przyszli na świat jej młodsi bracia -DamianiBłażej. Wkońcu trafiła do Tychów, gdzie skończyła liceum. Na Śląsku znalazła koleżankę, z którą uwielbiały słuchać winylowych płyt Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12-13.01.2019 rodzinnyfelietony/recensje 15 S»»i9i<0JEWADSMait WIELKA ORKIESTRA ŚWIĄTECZNEJ POMOCY KONTRA CHÓR KRYTYKÓW Anna Czemy-Maredca anna.marecka@polskapfess.pl Jestem ciekawa, czy same dobre emocje, jak chęć pomagania innym, dzielenia się, udziału w wielkiej wspólnotowej akcji, wystarczyłyby, żeby Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy tak długo (jutro odbędzie się jej 27. finał) grała z jednakowo wielkim impetem i odnosiła sukcesy. Chciałabym wierzyć, że tak, ale jednak. .. Mam niejasne przeczucie, że w tym przypadku olbrzymie znaczenie odgrywają także emocje złe: fala nienawiści, jaka co roku w styczniu wylewa się na Jerzego Owsiaka. Ponieważ zmasowana krytyka nadchodzi z prawej strony, kojarzonej z rządem Prawa i Sprawiedliwości, to WOŚP mocno mobilizuje jego przeciwników - na zasadzie „a my wam pokażemy naszą siłę". Kiedy zarzuty wobec Owsiaka pojawiły się po raz pierwszy, sama zastanawiałam się, czy nie ma w jego fundacji jakichś przekrętów. Żyjąc w Polsce, gdzie nie ma tygodnia bez afer, trudno nie ulec takim myślom. Lata jednak mijały i poza ciągle powtarzającą się krytyką, nic się nie zadziało. Fundacja działa nadal, WOŚP gra. Moim zdaniem to dowodzi jednego -Owsiak jest czysty jak łza. Bo jego przeciwnicy mieli i mają możliwości, żeby słowne ataki zamienić na akt oskarżenia. Skoro taki nie powstał, widać niczego nie znaleźli. Za to zwykli ludzie znajdują upust dla swojej chęci pomagania. A w szpitalach -sprzęt od WOŚP. Niech więc orkiestra gra muzykę, którą rzadko w Polsce słychać. Zbigniew Marecki * zbigniewLmaredd@pofekapress.pl Czy w Polsce ma być monopol na dobroczynność? Mam wrażenie, że niektórzy tego by chcieli. A Owsiak im w tym przeszkadza. Takie mam myśli, kiedy po raz enty czytam na prawicowych portalach porównanie efektów WOŚP i codziennej pracy Caritas. Z naciskiem na to, że kościelna fundacja działa tysiąc razy sprawniej, zbiera tysiąc razy więcej datków mając tysiąc razy mniejsze koszty niż Owsiak i pomaga tysiącom ludzi więcej. Czemu służyć ma to porównanie? I po co antagonizować te różne iniqatywy, skoro w Polsce biedy i nieszczęść wystarczy i dla WOŚP i dla kościoła? A i świat jest w potrzebie - co Caritas widzi, gdyż dzięki niej możemy pomagać na przykład dzieciom w głodującej Afryce. Moim zdaniem, krytykom WOŚP najbardziej przeszkadza, że Owsiak robi swój finał z wielką medialną pompą. Cóż jednak stoi na przeszkodzie, żeby tak samo nagłaśniać działania Caritas? Instytucji i działań pomocowych potrzeba jest dużo, by sprostać różnym wyzwaniom. Pracy dla nich nie zabraknie, a datków także - ludzie chcący podzielić się swoimi pieniędzmi często godzą to, co politycy stawiają po dwóch stronach barykady. Większość z nas wrzuca co roku coś i do puszki WOŚP, i do skarbonki czy wystawianego przed świętami w marketach wózka na zakupy oznaczonego logo Caritas. I niech tak zostanie. Na kanale NatGeoWild Przyroda Półwyspu Koreańskiego. Tu słowo konflikt nie istnieje Półwysep Koreański od lat rozdarty jest ostrym konfliktem politycznym na północ i południe. Zanim jednak doszło do rozłamu, miliony lat temu natura ukształtowała ten teren w niezwykły sposób. Znajdziemy tu niesamowite bogactwo fauny i flory, sąsiadujące z tętniącymi życiem metropoliami. Mokradła i góry, zamieszkane przez fascynujące stworzenia. Spotkamy m.in. delfiny butlonose, jastrzębie i jenoty azjatyckie, które od tysięcy lat żyją w sąsiedztwie ludzi. Odwiedzimy też rozciągającą się między wrogimi państwami strefę zdemilitaryzowaną. Ten pas ziemi stał się j edyną w swoim rodzaju enklawą dzikiej przyrody. Zamieszkujące go dziki, szerszenie i żurawie wiodą spokojne życie, nieświadome, że znajdują się w samym centrum ludzkiego konfliktu. „Dzika Korea" - premiera w środę, 15 stycznia, o godz. 21. (WARA) i Pasażerka lisa lutz — Tanyę Dubois poznajemy, k JfHlpk gdy pochyla jjftjHH się nad zwłokami swojego Wtf męża. Ra-" czej nie sza- leje z rozpaczy. Mówi nam, czytelnikom, że go nie zabiła, ale nie pamięta, co się wydarzyło wcześniej. Poza tym jej zachowanie jest tak podejrzane, że nie do końca jesteśmy pewni, czyjej wierzyć: zamiast wezwać policję, najpierw rozmyśla przy drinkach, a potem ucieka. I tak będzie uciekała przez całą książkę, która z kryminału przekształca się w powieść drogi. Z rozwiązaniem zagadki na końcu. Przez około 400 stron Tanya zmienia miejsca pobytu i tożsamość, bo ma obawy, że ktoś ją śledzi/ściga. Coraz bardziej jest przekonana o swojej niewinności, ale musi przecież zebrać dowody, które to potwierdzą. _ Wydawca pisze: śmiertelnie poważny thriller z odrobiną humoru, (mara) sztuka ognia. z miłości do iskry. 2arui płomienia daniel hume Od tysięcy lat w każdym zakątku świata ludzie gromadzą się wo-kół ognia. Odgrywa on bowiem kluczową rolę w całym naszym życiu: od zaspokajania podstawowych potrzeb, takich jak światło i ciepło, przez dostarczanie energii, dzięki której możemy przygotowywać posiłki, po wiele aspektów współczesnego bytu. Umiejętność szybkiego i wprawnego rozpalania ognia jest jedną z najważniejszych zdolności, jakie może posiadać człowiek wyruszający na wyprawę w nieznane. Pomimo tego jak dotąd niewiele o niej napisano. „Sztuka ognia" jest nie tylko kompendium sztuki niecenia ognia, ale też opowieścią, w której Daniel Hume porusza tematy związane z wpływem ognia na kształt otaczającego nas świata, (mara) WIDE0BL0G0 KSIĄŻKACH O niektórych książkach prezentowanych w Magazynie Rodzinnym opowiadam także w swoim wideoblogu Anki Czytanki. Znajdziecie go na www.gp24 w sekcji wideo - blog o książkach. Zapraszam do oglądania Anna Czemy-Maredca SYN PSYCHOPATA I DZIECI SĄSIADÓW Syn nie uczy się na własnych błędach. To jeden z objawów psychopatii Marcin Florkowski dr psychologii Czytelnik: Syn ma 24 lata. rzucił studia, wymyśla ciągle jakieś interesy, ale w żadnej pracy nie utrzymał się dłużej niż dwa miesiące. Twierdzi, że „sami debile tam pracują" i „nie będę dawać się wyzyskiwać". Narobił pełno długów. Na rozmowy reaguje agresją, rozmawia tylko, gdy potrzebuje pieniędzy na nowy ..genialny interes". Pali marihuanę, ja się boję, że on się stoczy i nie wiem, jak temu zaradzić. Długi, trudność w utrzymaniu się w pracy, agresja, nieadekwatne poczucie krzywdy, wykorzystywanie innych, narkotyki, niezdolność utrzymania stałych, dobrych relacji z innymi, oszukiwanie to są objawy „antyspołecznego zaburzenia osobowości" (termin podobny do psychopatii), jeśli występują u dorosłych ludzi (a nie nastolatków). Ważne jest też, że syn nie wyciąga wniosków z porażek - to jeden z objawów psychopatii. Co robić? Powinniście się chronić. On będzie starać się wykorzystać waszą dobrą wolę, bardzo mało prawdopodobne, że będzie odczuwać wdzięczność za pomoc. Przeciwnie, osoby z takimi zaburzeniami mają skłonność traktować tych, którzy im pomagają, jako frajerów. Przewidywanie, że jego losy mogą się potoczyć źle, jest zasadne. Pozostaje mieć nadzieję, że z czasem objawy syna będą się zmniejszać. Badania pokazują, że tak się rzeczywiście dzieje - z wiekiem osoby zaczynają coraz normalniej funkcjonować. Trzeba jednak to tego lat, psychoterapia bowiem rzadko jest skuteczna u osób aspołecznych. Czytelnik: Moi sąsiedzi wydają się miłymi ludźmi, ale ich dzieci są jakby strasznie nieśmiałe. To jednak chyba jest strach, bo czasem słyszę okropne wyzwiska za ścianą. Ktoś chyba musi coś zrobić... W sytuacjach, w których podejrzewamy, że dziecko jest poddane przemocy, trzeba interweniować - może Pan skontaktować się z Komitetem Ochrony Praw Dziecka, opieką społeczną albo sądem rodzinnym. Może Pan też napisać pismo - nawet anonimowo - że podejrzewa Pan przemoc w domu. Zawiadomiona instytucja musi wysłać odpowiednią osobę, aby dokonała wglądu w sytuację rodzinną. Jeśli przemoc ma faktycznie miejsce, to w zależności od powagi sytuacji podejmowane są odpowiednie działania. Czasy się zmieniły. Musisz to zaakceptować Wszystko, co musisz wiedzieć o swoim nastoletnim dziecku, aby nie popełnić błędu w jego wychowaniu Wychtmwiie BognaSkand bogna.skarul@poiskapress.pl To normalne, że porównujesz swoje nastoletnie dziecko z sobą samym, kiedy byłeś w jego wieku. Ale współczesne nastolatki bardzo różnią się od twojej generacji. Mają inne zainteresowania, choćby dlatego. że świat dookoła jest już inny. Musisz to zrozumieć. upełnie nie rozumiem dzisiejszej młodzieży -zwierzyła misie moja koleżanka, matka 15-letniej Kaśki. - Za moich czasów było zupełnie inaczej - dodała z lekkim oburzeniem. - Czyli jak? - spytałam prowokacyjnie. - Młodzież zupełnie inaczej się zachowywała - odparła moja przyjaciółka. - Niby tak i niby masz rację, ale może jakiś konkret -zaproponowałam. - No bo my w wieku Kaśki byliśmy w domu zawsze około godziny 20 i raczej nie zdarzało się, aby rodzice pozwalali na powrót z imprezy o innej godzinie - rozpoczęła swoją wyliczankę moja przyjaciółka. - Poza tym więcej czasu spędzaliśmy w domu, więcej czytaliśmy książek, bardziej liczyliśmy się ze zdaniem rodziców - wymieniała. Zaraz też dodała: - Mogłabym tak wyliczać w nieskończoność - oznajmiła. - Rzeczywiście, było zupełnie inaczej - stwierdziłam. - Ale czy nie zauważyłaś, że minęło od tamtego momentu sporo czasu? - zapytałam. - Ale jak ma się ten czas do, na przykład, szacunku do rodziców? - nie dowierzała mi moja przyjaciółka. - Szacunek w stosunku do mamy i taty jest uniwersalny - podkreśliła mama nastolatki. - Masz absolutnie rację, ale chciałam ci przypomnieć, że jak nastolatkami były nasze prababcie, to okazywało się szacunek rodzicom, całując ich w ręce. Czy właśnie o to ci chodzi? Czy nie zauważyłaś, że od tego momentu sporo się zmieniło? - zasypałam ją pytaniami i od razu dodałam: - W jaki sposób twoja Kaśka nie okazuje ci szacunku? - No tak - westchnęła mama 15-latki. - Ale Kaśka jak chce później wrócić z imprezy, to ze mną nie rozmawia, a się w tej sprawie spiera. -Bo walczy! • I *■***+-<*%& A Glos Dziennik Pomorza J.O rodzinny I - n Sobota niedziela 12 13.01.2019 „W ogóle nie braliśmy adwokatów, nie chciałem się kłócić, bo po co się kłócić? Syn pytał mnie, dlaczego razem nie mieszkamy. Ja mu tłumaczyłem, że nie chcemy się przy nim kłócić i podnosić głosu". Krzysztof .Diablo" Włodarczyk, sportowiec, celebryta, o rozwodzie z żoną Krzyżówka panoramiczna broń chuligana zgoda, akceptacja ptaSf dawny surdut męski r~ waluta Hiszpanii przed euro finansista ozdobny krzew parkowy arabskie księstwo dokucza kra-sulom 307 (anagram Janie") japoński trunek student "V szlam ~"V ssak z małą trąbą sklepowy personel rosyjskie imię męskie morskie drapieżniki sztuczki magika dawny atak płaczu „głos" zegara imię burka u 4 i 4 4 krótkie lub przełajowe i 4 i 4 1 lądowy znak nawigacyjny 4 4 4 4 4 1 w częstokole jeden z zaborców Polski - 12 zbawienia nie walczy - J lasso 10 składnik piwa nerwy ma ze stali instrument dęty - 15 30 4 36 śniadanie lub obiad - 4 r 13 liliput, mały osobnik - przy butach kowboja - 19 9 kara za grzechy ptak polujący w nocy przerabiana w rafinerii na etylinę film Jamesa Camerona furman z węglem Witold, autor sport między linami dno słoika obłoczki na niebie płynie przez Cieszyn 27 w portfelu Austriaka podium dla wokalisty - 4 1 4 dziwaczne ruchy ciała 4 16 4 i 8 4 przebieg debaty - 4 —► 24 brzdąc, kajteK 14 «... do domu", film z Adolfem Dymszą perskie lub kocie wyścig motocyklowy płynie Etny pretensja r pokój w hotelu 1 ochronny strój lekarza zdobywa szczyty 4 4 25 dzieło kartografa Stefan Batory 4 4 powieść rodzinna gory w Europie „Niech żyje..." umowny 4 4 metal ziem-rzad-kich l 28 bufet w pociągu placówka dyplomatyczna - 4 22 4 4 rywal skina ... Chylewska z redakcji sportowej Polsatu \ wyrastają z pnia lipy u boku Adama 4 —► dokumenty w archiwum w stogu siana imię Niemca mgła nad bagnem rolniczy stan w USA rozkazuje kapitanowi 11 słowa piosenki i żona popa i l okres kanikuły napój z ziółek siarka lub węgiel - 4 ♦ 1 4 lord angielski w powietrzu złe przyzwyczajenie i -*■ 3 jak malowani miękka tkanina zupka oseska paciorki na szyi panny - 23 operowa Cyganka 4 balowa 4 fartuch ochronny miasto samowarów 4 5 4 kłamstwo błona na kości ... i Sprawiedliwość wykop ziemny słoik na pikle wysoki obcas i 1 4 wchodzi na pole przed siewcą biuro szefa uczelni konkurent Kodaka kastrowany baran U l 1 7 6 żydowskie imię kobiece - l 4 29 metalowa część okularów kilka parafii grecka Bogini zemsty doświadczony człowiek muza z kitarą 4 honorowy lub kamy 35 bada dno morskie -*• ł 4 gibon biało-ręki fryzura punka U 33 ♦ słowo honoru trofeum Apacza 4 4 gatunek pszenicy o ostrym kłosie styl Pływacki gaszone w zaprawie mops lub ratler - 26 zlot czarownic wygłaszana przez obrońcę lubi zimne kąpiele włoski sos _ 1 21 1 żargon, gwara ł ł miasto świętego Pawła Pas-chalska, aktorka żona Abrahama polot twórczy Artur Oppman - i 4 kraik w Pirenejach - ł drzewo iglaste - 32 4 szturm na wroga - 4 4 pracuje w stoczni u 34 Bogrian, polski aktor - 18 ognisko w górach - dawny taniec dworski - 17 rozgłos, uznanie - 2 krótki miecz - 20 Stanek, dawna wokalistka - co..., to obyczaj —► boa dla modnisi - do rozwiązania - Kulesza lub Buzek - tłuszcz do kaszy - 31 2r & 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 36 utworzą rozwiązanie - przysłowie chińskie. ">łS0M 0130d3S V 'Odaaus 3MAZ 01 A13l90>ł TSAWfl :3INVŹVlMZ0y 2r & Litery z pól ponumerowanych od 1 do 36 utworzą rozwiązanie - przysłowie chińskie. ">łS0M 0130d3S V 'Odaaus 3MAZ 01 A13l90>ł TSAWfl :3INVŹVlMZ0y