2,70 ZL W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 9 770137 952060 Nowe autostrady w kraju, jakiś czas bez opłat, str. 9 Głos JYHJKZA Sobota-niedziela 1-2 września 2018 W życie weszła ustawa, która zrównała dop; z tradycyjny narkotykam STRONA 2 KUMULACJA lililililili Graj w Pierwszy oficjalny mecz słupskich Czarnych i wygrana dogrywce Kotwicą STRONA 12 nizinny / % Drugie śniadanie ma dać energię do pracy lub nauki. m '' -■ m strony 7-9 Nie pokonasz raka głodówką. Jedzenie jest ważne w walce z chorobą . strona 4 Kot dla malucha powinien być jak dziecko-wesoły i pogodny. Nadmiar obowiązków szkolnych może doprowadzić do zmęczenia. Pomóż dziecku zdobywać wiedzę poprzez zabawę. strona 10 strona 6 Minister Błaszczak w Redzikowie. Baza to bezpieczeństwo Alek Radomski ateksander.radomski@gp24.pl Ret Stała obecność armii USA w Polsce to według ministra Mariusza Błaszczaka jedna z kluczowych gwarancji bezpieczeństwa kraju. Wczoraj minister obrony wizytował budowę amerykańskiej bazy pod Słupskiem. - Jestem pod wrażeniem tempa prac, jakie zastałem - powiedział wczoraj dziennikarzom Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej. - Współpraca jest modelowa. Wspólnie bronimy wolności, wolnego świata przed zagrożeniami płynącymi z tych części globu, które nie szanują wartości, jakimi kierujemy się w naszym życiu społecznym i politycznym. Szef resortu obrony podkreślił, że nie ma wątpliwości, iż gwarancjąbez-pieczeństwa kraju jest rozwijanie liczebne wojska polskiego i wyposaże- nie go w nowoczesny sprzęt. Nie tylko. Równie istotne jest wg niego umacnianie polskiej obecności w ramach NATO i relacji z USA. Mowa m.in. o misjach w Afganistanie i Iraku. Błaszczak w kontekście bezpieczeństwa Polski wskazał jeszcze na jeden kluczowy punkt: obecność armii USA w kraju. - Tak jak Redzikowo jest bazą, w której stacjonują wojska amerykańskie, tak mam nadzieję, że wojska Stanów Zjednoczonych będą stacjonowały w Polsce na trwałe - zaznaczył. ©® WIĘCEJ STU 3 Liderzy Platformy i Nowoczesnej walczą o Słupsk IStlUyka Wczoraj w Słupsku pojawili się Grzegorz Schetyna i Katarzyna Lubnauer. Liderzy partii idących wspólnie do wyborów samorządowych. Na specjalnie zorganizowanej konferencji prasowej popierali Beatę Chrzanowską, ich kandydatkę do fotela w słupskim ratuszu i docinali obecnemu prezydentowi miasta, wypominając, że dotąd nie zdecydował się oficjalnie, czy startuje w wyborach, czy też nie. STRONA 4 Charytatywny Moto-Festyn odbędzie się w niedzielę w Ustce. Pomagamy Poli i Maksowi STRONA7 Nie prezydenta w sprawie „Klątwy' w radzie miasta Słupsk Wczoraj odbyła się nadzwyczajna sesja rady miejskiej. Radny Zbigniew Wojciechowicz z PiS chciał rozszerzenia obrad o nową uchwałę w sprawie Festiwalu Wolności i mającej być tam wystawionej słynnej „Klątwy". Miasto dotuje to wydarzenie i radny chciałby cofnięcia dotacji. Punkt nie wszedł pod obrady, bo zgody nie wyraził prezydent Robert Biedroń. Radny nie składa jednak broni. STRONA 7 Dzieje się w weekend. Będą koncerty, spektakle i festyny w Słupsku i regionie STRONA 8 977013795206035 02 Druga strona Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 1-2.09.2018 Pogoda w regionie Dzisiaj 21 °C 14°C Barometr 1025.00mbar Wiatr zach. 11 km/h Uwaga wiatr słaby Dzisiaj 23°C 14°C Dzisiaj 23°C i5°c Dzisiaj 24°C we O e> Jwaga: słoniecznie Grzegorz Hilarecki gr7egorz.hilarecki@gp24.pl SŁUPSKA KLĄTWA OZIAŁA \ntncnturz W w " zik iomentars zoraj podczas wi-J zyty w budowanej amerykańskiej bazie rpodsłupskimRed zikowie minister )brony narodowej Mariusz Paszczak był pod wrażeniem empa prac. Widocznie nie vie, że to zaiste typowo słupskie tempo, bowiem budowni-:zowie są mocno spóźnieni, ■toie to nie dziwi, bowiem pa-niętam, ile lat budowano słupski szpital lub, ile buduje ;ię w naszym mieście ikwapark. I niezależnie, która opcja polityczna w Słupsku ządzi, większość budowa-lych rzeczy powstaje z opóź-lieniem. To prawdziwa słupska klątwa. O tej niesłupskiej, a autorstwa Teatru Powszechnego w Warszawie, która ma być wystawiona na festiwalu „Scena Wolności" w naszym teatrze, nie udała się dyskusja podczas wczorajszej sesji nadzwyczajnej. Prezydent Robert Biedroń się na to nie zgodził. A wniosek przeciwników „Klątwy" nomen omen nie został dopracowany na czas. Wczoraj też Słupsk wizytowali szefowie Platformy Obywatelskiej na czele z Grzegorzem Schetyną i Katarzyną Lubnauer z Nowoczesnej. Ta po raz kolejny nie szczędziła publicznie złośliwości wobec prezydenta Biedronia. Wypominając mu, że najwyższy czas się formalnie zdecydować, czy ustępuje miejsca w wyborach Krystynie Danileckiej-Wojewódzkiej, czy nie. A na to akurat prezydent ma jeszcze trochę czasu, a na tworzenie struktur Nowoczesnej w mieście, pani przewodniczącej, go już zabraldo. ©® 'Itljfsh '9. rocznica wybuchu 1 wojny światowej Miejskie uroczystości w Słupsku ozpoczną się o godz. 12 na placu Zwycięstwa. Organizatorzy zagaszają wszystkich mieszkań-ów Słupska oraz gości. Plan uro-zystości przewiduje odegranie lymnu RP i podniesienie flagi laństwowej na maszt, przemó-vienia okolicznościowe, Apel Pa-nięci, obecność Kompanii Hono-owej wraz z oddaniem salwy ho-lorowej oraz złożenie kwiatów xxd Pomnikiem Żołnierza Pol-kiego. V związku z organizowanymi iroczystościami oraz imprezą 'rzystanek Smaku PEPSI ■j dniach 1-2 września br. plac 'wycięstwa będzie wyłączony ruchu kołowego od piątku 31 sierpnia) od g. 14 do niedzieli 2 września) do g. 22. Władze liejskie uprzejmie proszą, aby iie parkować pojazdów w tym erminie na placu Zwycięstwa. V razie niedostosowania się lo prośby samochody będą od-olowane na koszt właściciela. MAZ) Obchodzimy Dzień Solidarności i Wolności Uroczystości zaplanowane w tym roku przez Zarząd Regionu Słupskiego NSZZ „Solidarność" przedstawiają się następująco: - 31 sierpnia 2018 - o 11.00 wyjazd członków związku i sympatyków na uroczystości do Gdańska; Miasto Słupsk zostanie oflagowane flagami NSZZ „Solidarność"; - 2 września 2018 - o 12.30 uroczysta msza święta w kościele Najświętszego Serca Jezusowego przy ul. Armii Krajowej w Słupsku w intencji dziękczynnej za podpisane Porozumienia Sierpniowe i powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność", a następnie przyznanie osobom wyróżnionym przez Walne Zebranie Delegatów NSZZ „Solidarność" tytułu „Zasłużony dla Regionu Słupskiego NSZZ»Solidarność«". Dzień Solidarności i Wolności to święto państwowe upamiętniające ważne wydarzenia roku 1980. Był to kolejny etap walki Polaków o wolność i niepodległość. (MAZ) Dopalacze jak narkotyki. Surowsze prawo pomoże Rozmowa Z Tomaszem Białasem, dyrektorem Departamentu Nadzoru nad Środkami Zastępczymi z Głównego Inspektoratu Sanitarnego, rozmawia Szymon Zięba. Weszła w życiegłośno zapowiadana ustawa, która zrównała dopaiaczeztradycyjny-mi narkotykami Walka z trującymi środkami będzie skuteczniejsza? To się okaże. Myślę, że skuteczność zmian w prawie będziemy w stanie ocenić dopiero po pewnym czasie. Wtakim razie co się zmieniło? Do tej pory funkq'onowały dwie listy narkotyków: jedna dotyczyła środków odurzających, a druga substancji psychotropowych. Obie były załącznikami do ustawy. Chcąc zmodyfikować listę, by zakazać w sposób karny nowego narkotyku, który się pojawił „na rynku", trzeba było przejść cały proces legislacyj- Tomasz Białas z GIS mówi o zmianach w prawie i walce z dopalaczami ny, czyli znowelizować ustawę. Todhęptrwały proces. Tak. Dzięki zmianom w prawie minister zdrowia wydał rozporządzenie, w którym mowa jest nie o dwóch wykazach, a o trzech listach. Dodano bowiem tę dotyczącą „nowych substancji psychoaktywnych", czyli, potocznie mówiąc, dopalaczy. Obecnie w sytuacji gdyby się na rynku pojawiły nowe środki odurzające, wystarczy zmienić rozporządzenie, co następuje dużo sprawniej. Warto jednak zazna- czyć, że ta nowa lista ma dodatkowy element. Jaki? Wymieniono na niej w tej chwili 31 substancji zakazanych, wymienionych z nazwy. Ale oprócz tego rozporządzenie zawiera wzory chemiczne rdzeni czterech grup substancji narkotykowych i w dokładny sposób opisuje wszystkie niedozwolone modyfikacje. Co to znaczy? To znaczy, że minister zdrowia zabrania konkretnych narkotyków i „potencjalnych" narkotyków. Do tej pory było tak, że gdy nowy dopalacz pojawiał się na liście środków zabronionych, chemicy delikatnie modyfikowali jego skład. W ten sposób powstała osobna substancja i pod względem prawnym nie mieściła się do wykazu. Zanim udało się ją wciągnąć na listę, dopalacz zdążył się np. sprzedać. Dzięki opisanym podstawowym rdzeniom zabronione są nie tylko wyliczone substancje, ale też jakiekolwiek ich modyfikacje. ©® W niedzielę przez Słupsk przejdzie kolejny Marsz dla Jezusa Vh„Ml 9WĘWfK Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl Szkoła Nowej Ewangelizacji Wspólnota św. Krzysztofa w Słupsku w najbliższą niedzielę (2 września) zaprasza na VI Marsz dla Jezusa. Marsz rozpocznie msza św. o godzinie 13 w sanktuarium św. Józefa w Słupsku, której przewodniczył będzie ksiądz biskup Krzysztof Zadarko. Następnie zaplanowano radosny przemarsz wszystkich uczestników na plac Zwycięstwa. Ponadto przewidziano oddanie Słupska Jezusowi Chrystusowi oraz koncert na placu. Organizatorzy proszą o zabranie ze sobą krzyży na znak wierności Chrystusowi oraz biało-czerwonych flag dla uczczenia niepodległości Polski i flag papieskich, jeśli ktoś posiada. Marsze dla Jezusa to manifestacje wiary. Nie są czymś nowym. Tego rodzaju wydarzenia, odbywające się na otwartej przestrzeni, miały miejsce w historii Kościoła, a dziś jesteśmy świadkami ich odnowienia. Służą one publicznemu wyznaniu wiary, wyrażeniu jedności chrześcijańskiej oraz podejmowaniu walki duchowej. Uwielbienie na wolnej przestrzeni zawsze było związane z duchowym przebudzeniem. ©® ZDJtCIE DNIA Strażacy z Ochotniczych Straży Pożarnych w Potęgowie i Łupawie odebrali sprzęt do ratownictwa medycznego, który ma pomagać w akcjach prowadzonych na terenie gminy Potęgowo. Wartość sprzętu, współfinansowanego przez Fundusz Sprawiedliwości, to ponad 10 tys. zł. Na Czytełn&ów czekamy w redakgi jGksu Pomorza" w Słupsku przy uL Henryka Pobożnego 19 tel. 59 848 8100 Alek Radomski aleksander.radomski@gp24.pl PISALIŚMY 1 września 1015 Miażdżące zwycięstwo wojsk polskich pod wodzą księcia Bolesława Chrobrego nad niemieckimi w bitwie pod Budziszynem. 1435 W bitwie pod Wiłkomierzem nad rzeką Świętą wojska polsko-litewskie pokonały armię Świdrygiełły i posiłkujących go krzyżaków inflanckich. 1915 I wojna światowa: utworzono Generalne Gubernatorstwo Wojskowe w Polsce, austro-węgier-ską administrację okupacyjną w Królestwie Polskim (Kongresowym), działającą do 3 listopada 1918 roku. 1939 Wojska niemieckie i słowackie napadły o świcie bez wypowiedzenia wojny na Polskę, rozpoczynając kampanię wrześniową II wojny światowej; prezydent Ignacy Mościcki wprowadził stan wojenny na terytorium całego kraju. 1992 Zabójstwo małżeństwa Jaroszewiczów. Z TWITTERA Piotr MisHo. Nowoczesna Aby te wybory wygrać i zapobiec pokusie oszustwa, którego mogą chcieć dokonać Brudziński, Ziobro i spółka, potrzeba rebelii całej opozycji. Pełnej konsolidacji, wbrew wielu programowym sprzecznościom, i jasnego komunikatu do Polaków, że PiSjest złem... Leszek Dobrzyński. PiS Mówicie Frasyniuk oszukał policjanta... Aja mam kolegę, co się nazywa Krzysztof Hołowczyc. I co z tego, że jak się przedstawia, to mówi prawdę, skoro i tak mu nie wierzą. WALUTY USD EUR CHF GBP 3.7725(+) 4.7666 f) (+) wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-) spadek cen w stosunku tio notowania poprzedniego.. . Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Wydarzenia_03 Modelowa współpraca w Redzikowie. Minister chce trwałej obecności wojsk USA jcatuw U.S..WI Alek Radomski aleksander.iadomski@gp24.pl Redzikowo Redzikowo to jeden z ważniejszych elementów zwiększających bezpieczeństwo kraju. Również przykład modelowej współpracy z Amerykanami. Według zapewnień ministra prace w bazie zmierzają ku końcowi, choć jeszcze nie tak dawno mówiono o poślizgu. - Baza w Redzikowie jest bardzo ważna dla bezpieczeństwa Polski, Europy i świata - powiedział podczas swojego wystąpienia minister Mariusz Błaszczak, szef resoru obrony. - Wspólnie bronimy wolności przed zagrożeniami płynącymi z tych części globu, które nie szanują wartości, jakimi kierujemy się w naszym życiu społecznym i politycznym. Niewątpliwie ta współpraca i baza powstająca w Redzikowie razem z tą w Rumunii stanowi bardzo ważny element wspól- Budowa amerykańskiej instalacji antyrakietowej wtoku. Wczoraj ministra Błaszczaka (drugi od lewej) po placu budowy oprowadzał capt. Scott McClelland, dowódca jednostki US Navy nego mechanizmu bezpieczeństwa w Sojuszu Północnoatlantyckim, ale także w relacjach polsko-amerykańskich. To, na co minister obrony narodowej zwrócił wczoraj uwagę, to współpraca między wojskiem polskim i USA, które układa się bardzo dobrze. Dowodem jest EFP (ang. Enhanced For war d Presence) czyli Wzmocniona Wysunięta Obecność wojsk NATO. Pod tym terminem kryją się batalionowe grupy bojowe USA stacjonujące w tej części Europy rotacyjnie. Inne przykłady dobrych relacji to misje zagraniczne i właśnie Redzikowo. Minister przyznał, że jest pod wrażeniem prac, jakie zastał w bazie pod Słupskiem. - Rzeczywiście prace zmierzają ku końcowi. Oczywiście przed nami kilka miesięcy, ale tempo jest zadowalające - powiedział Mariusz Błaszczak. Taka deklaracja może dziwić. W lipcu, po wizycie w Redzikowie adm. Jamesa G. Foggo, głównodowodzącego siłami morskimi USA w Europie i Afiryce, w oficjalnych komunikatach US Navy pisano, że baza zostanie ostatecznie przekazana marynarce USA do2020 r. Przypomnijmy, że pierwotnie termin zakończenia prac wyznaczano na grudzień tego roku. Wcześniej na możliwość kilkumiesięcznych opóźnień wskazywał m.in. minister spraw zagranicznych Jacek Czaputowicz. Chcieliśmy wczoraj dopytać o szczegóły. Niestety, MON nie przewidział możliwości zadawania przez dziennikarzy pytań. Były dowódca NSF Redzikowo pytany przez nas roktemu o kłopoty z harmonogramem zapewniał, że choć poślizgi faktycznie się zdarzały, to prace zostaną zakończone terminowo. Przypomnijmy, że budowa tarczy to dwa główne kontrakty. Turecka firma Zafer Taahhut Insaat Ve Ticaret Anonim Sirketi realizuje kontrakt na budowę całego zaplecza socjalnego, dróg, parkingów, obiektów socjalnych, boiska, punktu medycznego i straży pożarnej. Natomiast Amec Foster Wheeler odpowiada za najważniejszą, bo wojskowej części przedsięwzięcia. Przypomnijmy, że na początku roku właśnie ta firma po raz kolejny aneksowała umowę z polskim podwykonawcą. Chodzi 0 kontrakt z Elektrobudową na wykonanie wraz z dostawami instalacji elektrycznych 1 teletechnicznych, zawarty jeszcze w maju 2016 roku. Roboty wyceniono wówczas na 10,5 min dolarów netto i ustalono, że miały zakończyć się z końcem października 2017, by później wydłużyć ten termin do grudnia. Jednocześnie zwiększono zakres prac. « Pierwsze prace rozpoczęto 13 maja 2016 roku od symbolicznego wbicia łopaty. Pod Słupskiem znajdzie się wyrzutnia pocisków SM-3 i radar w budynku przypominającym nadbudówkę okrętu. Wszystkie te elementy zostaną sprzężone przez cyfrowy system AegisAshore. Analogiczna do Redzi-kowabaza amerykańska działa już w Rumunii. ©® Bieg dla potrzebujących osób z kiszonką na mecie Nie jesteśmy najlepsi, może jesteśmy gorsi od innych, ale bardzo się staramy dążyć do doskonałości... Można u nas nie tylko poprawić jakość skóry czy funkcję stawów, ale też wypić dobrą kawę czy herbatę albo tylko porozmawiać. Chcemy, żebyście nas odwiedzali i spędzali z nami czas. Czy będziecie zadowoleni z zabiegów? Nie wiemy... oceńcie sami. Przez cały czas się szkolimy, choć pewnie dobrze byłoby spędzić więcej czasu z rodziną... Marzymy, by każdy wychodził od nas zadowolony. Staramy się zapewnić miłą atmosferę i wykonać, najlepiej jak potrafimy, każdy zlecony nam zabieg. Bardzo nam zależy na jakości obsługi, zapewnieniu dobrej jakości preparatów, lakierów do paznokci nieniszczących płytek, jednorazowego sprzętu, sterylności i miłego, ciepłego otoczenia. Po półtorarocznej pracy dziękujemy wszystkim, którzy nas odwiedzili i zapraszamy Tych, którzy jeszcze tu nie byli. Wiele się w REVITALII zmieniło - mamy nadzieję, że na lepsze... Jeszcze trwają prace odnawiające pomieszczenia - chcemy, aby przebywanie u nas kojarzyło się z miłą wizytą u przyjaciela. Mamy w ofercie kilka nowych zabiegów, nowo wyposażony gabinet masażu, nowe jeszcze lepsze preparaty, odmienione wnętrza... Zabiegi wykonywane są przez personel z wyższym wykształceniem: dwie Panie kosmetolog, jedną Panią mgr fizjoterapii i lekarza wykonującego zabiegi z zakresu medycyny estetycznej. Recepcję obsługują dwie miłe Panie. Mimo działania gabinetu w ustalonych godzinach jesteśmy otwarte na Państwa potrzeby -można się z nami umówić indywidualnie. Chętnie służymy naszą wiedzą i pomocą... Wiemy - nie jesteśmy najlepsze, ale chcemy być! REVITALIA NIE ZMIENIŁA ADRESU, co widać na zdjęciu. Zapraszamy też na stronę FP: revitalia.pomorskie TEL. 790 339 144 nych bogactwa smaków i zdrowotnych właściwości odżywczych przygotował Marcin Kisielewski, nauczyciel fizyki i informatyki w Zespole Szkół Informatycznych w Słupsku -wten sposób pedagog chce wesprzeć III Bieg Przełajowy im. chor. sztab. Tadeusza Kloskowskiego - wydarzenie, którego głównym celem jest wsparcie bezdomnych z Domu Brata Alberta w Słupsku. Wczoraj w przygotowywaniu pomagali mu współorganizatorzy tego wydarzenia. Kisił m.in. ks. Wojciech Filimon i Joanna REVITALIA zaprasza Chudzińska, szefowa schroniska. Kiszonki będą rozdawane uczestnikom biegu w zamian za dary dla osób bezdomnych. To, czego potrzebują najbardziej, to głównie bielizna i środki czystości. Co więcej, Kisielewski w trakcie eventu wystąpi z pokazem kulinarnym, w trakcie którego poprowadzi miniwar-sztaty kiszenia warzyw i owoców. Wydarzenie odbędzie się 8 września w parafii św. Kantego w Słupsku. Jego głównym celem jest wspieranie bezdomnych z Domu Brata Alberta w Słupsku, propagowanie zdrowego stylu życia poprzez sport oraz promocja miasta Słupska, jako przyjaznego dla uprawiania sportu i propagatora zielonej energii. Bieg odbędzie się na dystansie 6 km dla biegaczy i 5 km ścieżkami Lasku Południowgo dla kijkarzy. Zapisy trwają na stronie http://www.biegislupsk.pl/ lub bezpośrednio przed samym biegiem. Biuro zawodów będzie czynne od godz. 9. Wpisowe drogą elektroniczną wynosi 20 zł. W dniu startu o 10 zł więcej. ©® Słupsk oprać Alek Radomski aleksander.radomski@gp24.pl Trzeci już Bieg Przełajowy im. chor. sztab. Tadeusza Kloskowskiego, którego główny cel to wsparcie bezdomnych z Domu Brata Alberta w Słupsku, już 8 września. Tym razem obędzie się z kiszonką w tle. Słoiki ze specjałami wczoraj przygotowywali organizatorzy. Blisko 150 słoików kiszonek warzywno - owocowych peł- Organizatorzy zapewniają: zawartość zalanych wczoraj solanką słoików ukisi się do 8 września 04_Wydarzenia Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 12.09.2018 Szefostwo PO i Nowoczesnej ze wsparciem dla kandydatki Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl Słupsk Nasza sytuacja w Radzie Miejskiej w Słupsku już dzisiaj jest komfortowa - powiedział wczoraj Grzegorz Schetyna, lider PO. podczas konferencji prasowej w Słupsku. PO jednak nie ukrywa, że do kompletu partii brakuje prezydenta miasta. W związku z tym wczoraj w drodze powrotnej z uroczystości poświęconym Dniowi Solidarności i Wolności w Gdańsku liderzy PO i Nowoczesnej - Grzegorz Schetyna, Katarzyna Lubnauer, Sławomir Neumann i Jan Grabiec - zatrzymali się w Słupsku, aby wesprzeć posła PO Zbigniewa Konwińskiego i Beatę Chrzanowską, kandydatkę koalicji obywatelskiej na prezydenta miasta. Zebrani na szybko zorganizowanej konferencji prasowej dziennikarze usłyszeli od przewodniczącego Schetyny, że Słupsk jest ważnym miastem nie tylko dla Pomorza, ale także dla całego kraju. Poza tym Schetyna powiedział, że tegoroczne wybory samorządowe rozpoczynają marsz w walce o sprawowanie władzy. A tylko zwycięstwo na poszczególnych jego etapach może prowadzić do dobrej współpracy między samorządami a władzą państwową. - Te wybory oznaczają walkę o wysoką stawkę. Tą stawką jest wolność - powiedziała z kolei Katarzyna Lubnauer, szefowa Nowoczesnej. Powiedziała także, że według niej Beata Chrzanowska jest bardzo dobrym kandydatem Podczas piątkowej konferencji liderzy PO i Nowoczesnej wsparli Beatę Chrzanowską Słupsk jest ważny nie tylko dla Pomorza, ale także dla całego kraju.A wybory samorządowe rozpoczynają marsz w wake o władzę Grzegorz Schetyna na prezydenta Słupska, który zadba o jakość życia mieszkańców. Z kolei Beata Chrzanowska po raz kolejny powtórzyła, że jest związana ze Słupskiem od dzieciństwa i że Słupsk jest dla niej najważniejszy. - Mój program zmierza do tego, aby poprawić jakość życia mieszkańców: od tych najmniejszych do największych -podkreślała. W podobnym tonie podczas konferencji mówił poseł Zbig- niew Konwiński. Nie ukrywał, że to ważne, że miasto dla kandydata na prezydenta jest najważniejsze, a nie jest tylko etapem i przystankiem we wspinaniu się po szczeblach ogólnopolskiej kariery politycznej. Ta wypowiedź ewidentnie nawiązywała do różnych działań podejmowanych przez Roberta Biedronia, obecnego prezydenta Słupska. - Najwyższy czas, aby na dwa miesiące przed wyborami było wiadomo, czy prezydent miasta ponownie będzie kandydował na to stanowisko, czy też nie - dodała Lubnauer. Wątek kwestii tworzenia przez Roberta Biedronia nowej formacji politycznej podjął także Grzegorz Schetyna. Wspomniał, że takie zapowiedzi można usłyszeć od dziennikarzy, ale przyciśnięty do muru stwierdził, że nie posiada wie- dzy tajemniej i do końca nie wie, czy Biedroń stworzy nową partię. Z jego wypowiedzi jednak wynikało, że kwestia utworzenia tej formacji mogła jednak spowodować, iż drogi PO i Biedronia się rozeszły. - Strategiczny inwestor nie przyjedzie do Słupska drogą, którą się źle jedzie. Brak drogi S6 to istotny problem - powiedziała Beata Chrzanowska, gdy „Głos" zapytał, czy według niej brak strategicznego inwestora to jeden z głównych problemów miasta. Potem od razu skrytykowała prezydenta Słupska, bo według niej nadal nie widać długo zapowiadanej budowy hotelu przy ul. Kołobrzeskiej oraz nowej fabryki przetwórstwa spożywczego, która także miała powstać w obecnej kadencji w mieście. ©® Stupsk . Wakacyjna zabawa z czarownicami Radosny koniec wakacji miały dzieci z Placówek Wsparcia Dziennego w Słupsku. Bawiły się wczoraj na festynie na zakończenie wakacji, zorganizowanym przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, impreza w klimacie sabatu czarownic odbyła się w Ogródku Jordanowskim przy ul. Zygmunta Augusta. Program przygotowała Fundacja Indygo. Było mnóstwo atrakcji, zabaw i konkursów dla najmłodszych. Organizatorzy pomyśleli też o poczęstunku. W trakcie zabawy każdy mógł skosztować smakołyków zgrilla, owoców i słodkich łakoci, (mag) Wycinają zabytkowe bii ki i graby w pałacowym parku (imirui Ustka Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl Mieszkańcy wsi Zaleskie są zbulwersowani wycinką, która jest prowadzona w zabytkowym parku przy poniemieckim pałacu. Policja podejrzewa, że to zasłona dymna w stosunku do wcześniejszej wycinki. - Ten park przetrwał tyle lat, a teraz ktoś prowadzi wycinkę potężnych grabów i buków, które przetrwały ponad200 lat i cały czas były jego ozdobą. Aż się serce kraje, gdy się patrzy na tak ordynarne niszczenie przyrody - zaalarmowali nas mieszkańcy tej wsi, którzy podejrzewają, że wycinka prowadzona jest nielegalnie. W związku z tym zadzwoniliśmy do Urzędu Gminy w Ustce, bo wieś Zaleskie leży na jej terenie. Po rozmowie z gminnymi urzędnikami udało się ustalić, że wycinka na terenie zabytkowego parku ich nie interesuje, bo takie obiekty podlegają wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków. W rezultacie odesłano nas do słupskiej Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków. Krystyna Mazurkiewicz-Pa-lacz, szefowa tego urzędu w Słupsku, powiedziała nam, że także przyjęła już wcześniej zgłoszenia. - Z tego, co wiem, to zgłoszono nam, że ktoś w tym parku wyciął drzewa pod nieobecność właściciela. Zgłosiliśmy tę sprawę na policję. Z naszych informacji wynika, że w przypadku tej nieruchomości trwa konflikt między właścicielami, bo jeszcze do końca nie jest ustalone, kto jest właścicielem, a kto nie. Może więc tam .dochodzić do robienia sobie na złość. Mogę tylko dodać, że ostatnie postępowanie zostało umorzone - mówi Krystyna Mazur-kiewicz-Palacz. O sprawie wczoraj rozmawialiśmy także z oficerem dyżurnym na Komisariacie Policji w Ustki, który potwierdził, że w czwartek zgłoszono tam, iż ktoś prowadzi wycinkę staro-drzewia na terenie parku pałacowego. - Jednak po przyjeździe na miejsce patrol stwierdził, że nie dokonywano wycinki na terenie parku, ale usuwano o wiele mniejsze drzewa z terenu w pobliżu parku - wyjaśnił nam oficer dyżurny. Potem dodał, że do wycinki starodrze-wia doszło w parku o wiele wcześniej. - Być może ktoś chciał stworzyć swoistą zasłonę dymną - domyśla się nasz rozmówca. Wycinka drzew i krzewów na terenach wpisanych do rejestru zabytków jest możliwa jedynie po zgodzie wojewódzkiego konserwatora zabytków. Stanowi o tym nowela do ustawy o ochronie przyrody z 18.01.2018 roku. ©® Sąd zajmie się drugim dodatkiem starosty Pomorze Piotr Furtak piotr.furtak@polskapress.pl Radni powiatowi z Człuchowa będą walczyli o drugi dodatek specjalny dla starosty przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Gdańsku. Taką decyzję podjęli podczas czwartkowej sesji. Aby wyrównać finansowe „straty", poniesione przez sta- rostę po rozporządzeniu zmieniającym wynagrodzenia wójtów, burmistrzów, prezydentów miast i starostów, radni powiatowi z Człuchowa jeszcze w czerwcu przyznali staroście Aleksandrowi Gappie - 1800 złotych drugiego dodatku specjalnego. Prawnicy wojewody zakwestionowali jednak uchwałę, z ich decyzją nie zgodzili się jednak radni powiatowi. Teraz zadecyduje sąd. ©® REKLAMA 0085730^7 Burmistrz Miasta Ustka informuje, że: na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Ustka, ul. ks. kard. St. Wyszyńskiego 3, został wywieszony na okres 21 dni wykaz nieruchomości, położonych w Ustce, przeznaczonej do wydzierżawienia: - teren stanowiący własność Gminy Miasta Ustka, część działki nr 2673 i 1689/2 przy ul. Zaruskiego, -teren stanowiący część działki nr 1072/31, 1072/17 i 384/10 przy ul. Rybackiej zabudowany infrastrukturą wodociągową. _ Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 1-2.09.2018 Kraj 05 Rocznica sierpnia nie łączy Ewa Andruszkiewicz e.andruszkiewia@polskpress.pl f* Gdańsk Najpierw kwiaty pod Pomnikiem Poległych Stoczniowców i symboliczne otwarcie Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej przez Lecha Wałęsę i polityków opozycji. Potem uroczyste posiedzenie Solidarności w historycznej sali BHP, z udziałem premiera, oraz kwiaty pod stoczniową bramą. złożone przez prezydenta Dudę. W Gdańsku kolejny raz rocznicę podpisania Porozumień Sierpniowych obchodzono osobno. - Solidarność była fenomenem na skalę światową - mówił w historycznej sali BHP gdańskiej stoczni premier Mateusz Morawiecki. Zarówno on, jak i prezydent Andrzej Duda wzięli udział w obchodach 38. rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych. - Myśląc o Solidarności, myślę o bohaterze zbiorowym. To, co wtedy się stało, było fenomenem, poszukiwaniem nowej umowy społecznej, nowego kontraktu społecznego w zniewolonym państwie - dodał premier. Prezydent z kolei pojawił się przy historycznej bramie nr 2 Stoczni Gdańskiej. Złożył tam kwiaty, ale jego wystąpienie zaplanowano dopiero podczas & Lech Wałęsa przy Pomniku Poległych Stoczniowców. Byli z nim m.in. uczestnicy strajków i politycy opozycji Solidarność byłą fenomenem na skalę światową - mówił Mateusz Morawiecki na spotkaniu w historycznej sali BHP manot mmii i wojny PREZYDENT W TCZEWIE, A PREMIER NA WESTERPLATTE Dokładnie o godz. 4.45 rozpoczną się na Westerplatte uroczystości, upamiętniające wybuch II wojny światowej. Weźmie w nich udział Mateusz Morawiecki i przedstawiciele wojska, choć jeszcze kilkanaście dni temu nie było to pewne. Prezydent Gdańska porozumiał się z MON, co do asysty wojskowej podczas uroczystości. Z kolei prezydent Andrzej Duda rocznicę wybuchu wojny spędzi w Tczewie - tam _! uroczystości rozpoczną się i> o godz. 4.34.0 tej godzinie | na miasto spadły bomby. Jak | tłumaczą urzędnicy kancelarii 1 prezydenta - w ten sposób § Andrzej Duda upamiętnia cywilne ofiary wojny. mszy w bazylice św. Brygidy, nazywanej kościołem stoczniowców. Jednym z głównych punktów obchodówbyło też uroczyste posiedzenie zarządu regionu gdańskiego Solidarności w historycznej sali BHP. Jak mówił przewodniczący „S" Piotr Duda, spotkanie w sali BHP to przede wszystkim okazja, by podziękować bohaterom wydarzeń sprzed 38 lat. Wydarzenia, w których brali udział premier i prezydent oraz Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność", była jedną z odsłon rocznicowych obchodów. Osobne uroczystości organizowali KOD, miasto Gdańsk i część uczestników sierpniowych strajków - z Lechem Wałęsą. - Po komunizmie, braku wolności i demokracji, budowanie nowej rzeczywistości w obecnych warunkach jest bardzo trudne - mówił Lech Wałęsa w czasie konferencji prasowej zorganizowanej przez Koalicję Obywatelską. Wałęsie towarzyszyli m.in. syn Jarosław - kandydat PO na prezydenta Gdańska, przewodniczący Platformy Obywatelskiej Grzegorz Schetyna i przewodnicząca Nowoczesnej Katarzyna Lubnauer. Byli też jednak Henryka Krzywonos--Strycharska, nazywana „tram- wajarką, która zatrzymała Gdańsk", i Jerzy Borowczak - w sierpniu '80 młody stoczniowiec uczestniczący w strajku. Były prezydent odniósł się też do sprawy kontrowersyjnej tablicy z imionami Lecha i Jarosława Kaczyńskich, która za-wisnąć miała na stoczniowej hali nr 26. Na jej odsłonięcie prezes PiS się jednak nie zgodził. - Jestem przekonany, że wtedy Jarosława Kaczyńskiego w ogóle w stoczni nie było, bo gdyby był, to załapałby się na słynne wspólne zdjęcie. Więc albo go nie było, albo był tak tchórzliwy, że nie chciał się pokazać - stwierdził Lech Wałęsa, a na pytanie, czy widzi szansę na wspólne obchody wydarzeń Sierpnia '80 z obecnym rządem, odpowiedział, że „jest gotów podać rękę, choć boi się, czy nie zostałaby mu ona odcięta". W KRAJl Wypadek w Szaflarach: eksperyment na torach - Wiemyjuż ponad wszelką wątpliwość, że egzaminator nie krzyknął do kursantki, by uciekała zsamo-chodu, bo nadjeżdża pociąg - mówi prokurator Józef Palenik, odnosząc się do wypadku, który zdarzyłsię 23 sierpnia, podczas egzaminu na prawo jazdy. Na skutek zdarzenie zginęła kursantka. Śledczy analizowali nagrania z kamery umieszczonej wewnątrz pojazdu. Jak dodaje prokurator, analiza wykazała, że jest prawdopodobne, iż samochód zgasł kobiecie na torach, bo ta nagle puściła sprzęgło. To potwierdzałoby wersję egzaminatora. (aip) Warszawa Salmonella w tatarze z Lidia. Sieć ostrzega Ze sklepów Lidl wycofano partię tatara wołowego, ponieważ wykryto w nim obecność pałeczek salmonelli. Chodzi o tatar wyprodukowany przez Zakład Przemysłu Mięsnego Biernacki Sp. z 0.0. - o wadze 200 g, z terminem przydatności do spożycia do 3 września i numerze partii 03218218. (aip) Nożownik zatrzymany przez policję Udało się zatrzymać 21-letniego mężczyznę, który 26 sierpnia ranił nożem dwie osoby, w tym policjanta po służbie. Funkcjonariusze odnaleźli go w mieszkaniu znajomej na poznańskich Jeżycach. Nożownik trafił na trzy miesiące do aresztu. Grozi mu do 10 lat więzienia. 21-latek już wcześniej był poszukiwany przez policję, ponieważ miał odbyć karę za inne przestępstwa, (aip) W POLITYCE H&rssafiwr Rafał T rzaskowski zaprezentował hasło „Warszawa dla wszystkich" - to hasło wyborcze Rafała Trzaskowskiego, kandydata Platformy Obywatelskiej i Nowoczesnej na prezydenta Warszawy. Wywołało ono małe poruszenie, ponieważ inny z kandydatów - Piotr Guział- przekonuje, że Trzaskowski „dokonał plagiatu i ukradł jego hasło wyborcze". Guział zapowiedział, że pozwie Trzaskowskiego w trybie wyborczym. Sztab Trzaskowskiego przekonuje, że hasto zostało wymyślone już wiele tygodni temu. caip) marszowa Parlamentarny zespół 0 reparacjach wojennych Ruszyły prace zespołu, który ma oszacować straty, jakie poniosła Polska w trakcie II wojny światowej. Na jego czele stoi poseł Prawa 1 Sprawiedliwości Arkadiusz Mularczyk. Zespół wstępnie oszacował, że wczasie IIWŚ z rąk Niemców miało zginąć około 5 min 163 tys. Polaków, caip) Słynny raper startuje do rady miasta Z listy Wygra Warszawa wystartuje Wujek Samo Zło, czyli Maciej Gnatowski. - Znacie go zjego muzycznej kariery, aleod dawna działa on na rzecz młodzieży i walczy z dopalaczami. Hip-hopłączy, a nie dzieli. Chcemy, żeby Warszawa też taka była! - mówi Jan Śpiewak, kandydat na prezydenta stolicy. (ał>) tona Marka Jakubiaka chce być radną sejmiku Irmina Ochenkowska wystartuje w wyborach do sejmiku woj. mazowieckiego, (aip) Zagadkowa śmierć na krakowskich Plantach To osoby, które znalazły rannego, zawiadomiły policję i pogotowie. Ratownicy podjęli akcję ratunkową - próba reanimacji niestety nie przyniosła pozytywnego skutku. Mężczyzna zmarł na miejscu. Technicy kryminalni przez kilka godzin pracowali na miejscu tragedii, które zostało zasłonięte niebieskimi parawanami. - Zabezpieczamy ślady, przesłuchujemy świadków, którzy znaleźli poszkodowanego i szukamy kolejnych w okolicy. Sprawdzamy, czy był monitoring obejmujący to miejsce, zabezpieczyliśmy narzędzie przestępstwa, nóż - mówiła Elżbieta Znachowska--Bytnar z zespołu prasowego małopolskiej policji. Ciało mężczyzny trafiło do Zakładu Medycyny Sądowej, gdzie zostanie przeprowadzona sekcja zwłok. ©® Marcin Banasik redakcja@gk.pl W piątek nad ranem na krakowskich Plantach przechodnie znaleźli ciało 62-letniego mężczyzny z nożem wbitym w klatkę piersiową. Ratownikom medycznym nie udało się go uratować. Ciało mężczyzny zostało znalezione o godzinie 6.30 w okolicach Collegium Novum, między ulicami Straszewskiego, Franciszkańską i Olszewskiego. Mężczyzna został raniony nożem w klatkę piersiową, miał także na ciele inne skaleczenia. Miał około 62 lat i był ubrany na sportowo. Na razie jego tożsamość nie została jeszcze potwierdzona. Wiadomo jedynie, że mężczyzna wyszedł rano na poranny trening biegowy. 06 Świat Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Gerard Depardieu oskarżony o gwałt przez 22-letnią Francuzkę Aleksandra Gersz aleksandra.ger5z@pobkapress.pl Tntmja Gerard Depardieu. gwiazdor francuskiego kina. został oskarżony o gwałt i molestowanie seksualne przez młodą aktorkę. Prawnik aktora utrzymuje jednak, że Depardieu jest „absolutnie" niewinny. To kolejne oskarżenie o napaść pod adresem osoby ze świata kina. 22-letnia francuska aktorka i pisarka, której nazwiska nie podano, zgłosiła się na policję w Lambesc w gminie Aix-en-Provence w południowej Francji w poniedziałek - informują media we Francji. Sprawa, w której oskarżonym jest 69-letni sławny aktor i laureat Złotej Palmy w Cannes, została już przekazana do paryskiej prokuratury. Kobieta wyznała, że Gerard Depardieu „dwukrotnie wykorzystał ją seksualnie podczas nieformalnej próby do spektaklu teatralnego" - podaje dziennik „Le Parisien". Miało do tego dojść 7 i 13 sierpnia w rezydencji aktora wparyskiej 6. dzielnicy. Aktorka, która znała już Depardieu wcześniej, była „załamana" po tym, jak dos/.ło do napaści - powiedział 22-letnia kobieta oskarża francuskiego aktora, że ten dwukrotnie wykorzystał ją seksualnie podczas „nieformalnej próby" do spektaklu teatralnego, która odbyła się w rezydencji Depardieu jej agent, cytowany przez francuski portal BFMTV. Prawnik Depaerdieu Herve Temime powiedział już na antenie radia France Info, że aktor „absolutnie" dementuje pogłoski o „jakiejkolwiek agresji i jakimkolwiek gwałcie". Jak dodał, Depardieu jest „wstrząśnięty" tymi zarzutami, które „stoją w zupełnej sprzeczności do tego, kim jest i tego, co szanuje". - Jestem absolutnie przekonany, że zostanie uznany on niewinnym - podkreślił również Temime i zapowiedział, że aktor „będzie współpracować ze śledczymi i odpowiadał na pytania". To kolejne oskarżenie o napaść seksualną w świecie filmowym w ciągu ostatniego roku. W październiku pojawiły się zarzuty dotyczącego byłego hollywoodzkiego producenta Harveya Weinsteina. O gwałty i molestowanie seksualne oskarżyło go ponad 70 kobiet. Od tam- 45 min za niefortunny postrzał Aleksandra Gersz aleksandra.ger5z@p0lskapress.pl Mężczyzna postrzelony przez policjanta dostanie rekordowe odszkodowanie w wysokości 44.7 miliona dolarów. Sąd federalny w Chicago podtrzymał swoją decyzję z ubiegłego roku, mimo protestów władz miasta. Po zdarzeniu sprzed ośmiu lat Michael LaPorta porusza się na wózku inwalidzkim. „Wysokość odszkodowania jest wysoka, ale nie monstrualnie przesadna" - powiedział w czwartek sędzia federalny w Chicago Harry Leinenweber, kiedy ogłosił decyzję o podtrzymaniu wyroku z ubiegłego roku. Tym samym Michael LaPorta, który został postrzelony w 2010 r. przez policjanta Patricka Kelly'ego i obecnie wy- maga całodobowej opieki, otrzyma od władz Chicago zawrotną sumę. To nie koniec wydatków dla Wietrznego Miasta - Chicago musi jeszcze pokryć koszty sądowe w wysokości ponad 2,7 miliona dolarów. Jak podaje „San Francisco Chronicie", prawnicy reprezentujący miasto już zapowiedzieli, że złożą apelację. 44,7 miliona dolarów to największe odszkodowanie w historii Chicago. Jak pisze „Chicago Sun-Times", mimo że wcześniej rodzina LaPorty otrzymała od Kelly'ego 300 tysięcy dolarów, to niepełnosprawny mężczyzna oskarżył również miasto. Jego zdaniem służby w Chicago nie tylko nie ukarały policjanta, ale nie wprowadziły programu, który umożliwiłby identyfikację funkcjonariuszy mogących stanowić zagrożenie dla społeczeństwa. Do zdarzenia, po którym LaPorta musi poruszać się na wózku inwalidzkim i nie jest w stanie samodzielnie funkcjonować, doszło w styczniu 2010 r. Michael LaPorta i Patrick Kelly, bliscy przyjaciele, noc przed incydentem spędzili w kilku barach wraz z kolegami policjanta z pracy. Nad ranem Kelly zadzwonił ze swojego domu na numer alarmowy i spokojnym tonem powiedział, że „jego przyjaciel popełnił samobójstwo i już nie żyje". Po chwili krzyknął jednak: „On wciąż oddycha!". „Chicago Sun-Time" relacjonuje, że kiedy na miejsce przybyły służby medyczne, Kelly był „bardzo przygnębiony" iniespo-kojny, zaatakował również jednego z sierżantów. Do dziś nie wiadomo, co dokładnie wydarzyło się tamtego dnia, ale z zeznań wynika, że do strzelaniny doszło z powodu kłótni o psa policjanta. Jednak według Kelly'ego, to LaPorta sam się postrzelił. Ten utrzymuje jednak, że wycelował w niego policjant. Uzasadnia to między innymi tym, żenauczyłsię strzelać w wieku 7 lat i zawsze używa prawej ręki, a nie - jak sugerował Kelly w zeznaniach - lewej. To nie pierwszy raz, kiedy władze Chicago muszą płacić zaczyny Kell/ego. W 20l7r. miasto musiało przelać 500 tysięcy dolarów na konto kobiety, która twierdzi, że poroniła, kiedy policjant trzy razy poraził j ą paralizatorem w 2013 r. ©® GERARD PRYWATNE ŻYCIE GWIAZDORA Życie prywatne Gerarda Depardieu było równie intensywne, co zawodowe. W1970 r. aktor ożenił się z koleżanką po fachu Elisabeth Guignot. Para, która doczekała się dwójki dzieci, rozwiodła się po 26 latach małżeństwa. Od tego czasu Depardieu miał jeszcze dwa poważne związki: z aktorką Carole Bouquet i ze znacznie młodszą Clementine Igou, z którą jest nadal. Francuski gwiazdor ma także dwoje dzieci z dwiema innymi kobietami. W 2008 r. przeżył on rodzinną tragedię -w wieku 37 lat zmarł jego syn z pierwszego małżeństwa Guillaume. Po 60. urodzinach aktor często wywoływał we Francji skandale, głównie związane z alkoholem i napaściami. tej pory oskarżenia wypłynęły także pod adresem m.in. aktora Kevina Spacey'ego, komika Louisa C.K. czy reżyserów Bretta Ratnera i Jamesa Tobacka. Skandale wstrząsnęły Hollywood i spopularyzowały kampanię Me Too (Ja też) walczącą z wykorzystywaniem seksualnym. Jak podkreślają francuskie media, jeśli wina Gerard Depardieu zostanie udowodniona, może oznaczać to poważne problemy także dla jego kariery. 69-latek to jedna z najbardziej znanych gwiazd francuskiego kina. Zagrał on w ponad 200 filmach. W 1990 r. aktor otrzymał Złotą Palmę na Festiwalu Filmowym w Cannes za tytułową rolę w filmie „Cyrano de Bergerac". Za tę kreację zostałteż nominowany do Oscara. W 2012 r. o Depardieu zrobiło się głośno, kiedy opuścił on Francję i przeprowadził się do Rosji. Rok później dostał on od prezydenta Władimira Putina - jak twierdzi, swojego przyjaciela - rosyjskie obywatelstwo. Napoczątkutego roku Depardieu ogłosił jednak, że przenosi się do Algierii. Warto przypomnieć, że w 2014 r. Depardieu zagrał główną rolę w filmie „Witamy w Nowym Jorku". Film był inspirowany słynnym skandalem z udziałem francuskiego poli-iyka Dominiąue Strauss-Kahn, który w 2011 r. został aresztowany wNowym Jorku z związku z zarzutem o napaść seksualną na pokojówkę. W tym samym czasie o próbę gwałtu, do której miało dojść w 2003 r., oskarżyła go francuska dziennikarka Tristana Banon. Skandal sprawił, że Strauss-Kahn musiał zrezygnować z udziału w wyborach prezydenckich w 2012 r. ©® ZE ŚWIATA WkSkal___________ May poszfa w tany w Afryce Premier Wielkiej Brytanii Theresa May, która spędziła ostatnie trzy dni w Afryce, zrobiła furorę w ojczyźnie i w odwiedzanych krajach, kiedy aż dwa razy publicznie zatańczyła. Najpierw szefowa brytyjskiego rządu poszła w tany w szkole średniej w RPA. W czwartek zatańczyła z kolei w Kenii, ostatnim odwiedzanym przez siebie państwie, podczas spotkania ze skautami, dotyczącym walki ze szkodliwymi dla środowiska plastikowymi opakowaniami. Podróż miała wzmocnić relacje handlowe Wielkiej Brytanii z Afryką przed Brexitem. (aip) Australia Reżyser skazany na 6 lat więzienia Australijski filmowiec James Ricketson został skazany przez sąd w Phnom Penh w Kambodży na 6 lat więzienia za szpiegostwo i przekazywanie poufnych i szkodliwych informacji o Kambodży „innemu państwu". 69-latek został aresztowany w czerwcu 2017 r. za używanie drona z kamerą nad wiecem opozycyjnej partii, podaje BBC. Ricketson i jego prawnik odwoływali się wtedy od decyzji sądu. (aip) Trump i Putin spotkają się trzy razy Kreml poinformował, że rosyjski prezydent Władimir Putin jeszcze trzy razy będzie rozmawiał wtym roku z przywódcą USA Donaldem Trumpem. Miałoby do tego dojść: we Francji podczas uroczystych obchodów 100. rocznicy zakończenia I wojny światowej, a także na szczycie wschodnioazjatyckim w Singapurze oraz na szczycie G20 w Buenos Aires, (aip) Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Słupsk_07 Krótka ses\jna walka o „Klątwę" przegrana z woli prezydenta " .M Grzegorz Hilarecki grzegorz.hilarecki@gp24.pl Samorząd Niepowodzeniem zakończyła się wczorajsza próba radnego Zbigniewa Wojciechowicza wprowadzenia pod obrady rady miejskiej uchwały, której celem jest cofnięcie dotacji na Festiwal Teatralny Scena Wolności, podczas którego ma być wystawiona „Klątwa". Projekt uchwały został przygotowany na ostatnią chwilę i, jak wczoraj podkreśliła przewodnicząca rady Beata Chrzanowska, miał wady formalne - np. brak akceptacji ratuszowego biura prawnego. Mimo to pozwolono radnemu PiS na próbę wprowadzenia go pod obrady sesji nadzwyczajnej. By tak się stało, potrzebna była jednak formalna zgoda wnioskodawcy wczorajszej sesji. Był nim prezydent Robert Biedroń. - Nie zgadzam się - zakończył on sprawę. Radny PiS próbował jeszcze mówić. Rozłcżył szpalty kartek z listą imprez w gminie Słupsk związanych z obchodami 100-lecia odzyskania Niepodległości, by podkreślić, jak tam szeroki jest w porównaniu ze Radny Wojciechowicz nie mógł wczoraj przedstawić radnym swoich argumentów. Prezydent Biedroń postawił formalną tamę dyskusji o dotacji na Festiwal Scena Wolności. Miasto dotuje wydarzenie kwotą 200 tys. zł Słupskiem program. Choć słupski samorząd przekazał aż 350 tys. zł na uroczystości związane ze 100-leciem odzyskania Niepodległości, a w tym aż 200 tys. złotych na Festiwal Teatralny Scena Wolności. Dyskusji o tym nie było. A na wniosek szefa klubu PO w radzie Jana Lan- gego przewodnicząca rady musiała zaprowadzić na sali obrad porządek. I samorząd zajął się przygotowanymi na sesję uchwałami. O zmianie miejsca do głosowania, bowiem remont dwóch przedszkoli nie zakończy się do wyborów i słupszczanie z dwóch obwo- dów, zamiast głosować w przedszkolach, będą musieli w szkole podstawowej i żłobku. I sesja szybciutko się zakończyła. Radny Wojciechowicz próbował zagadnąć Roberta Bedronia, dlaczego nie zgodził się na punkt obrad o dotacji. - Nie chcę takiej dyskusji w ratuszu. Ma pan drogę otwartą i może pan zawnioskować o sesję nadzwyczajną w tej sprawie - ripostował prezydent Robert Biedroń. Przeciwnicy „Klątwy" w radzie mogą więc, o ile podpisze się pod tym sześciu radnych, zawnioskować o kolejną sesję, a czas ich nagli, bo festiwal już za trzy tygodnie. Radnego Wojciechowicza zapytaliśmy, dlaczego jego pomysł miał brald formalne i był niezgodny ze statutem miasta. Radny tłumaczył to brakiem czasu, bowiem proponowana przez niego uchwała była pisana przez słupszczan, przeciwników „Klątwy", i gotowa dopiero na kilka godzin przed sesją. Trwały też rozmowy z radnymi, bowiem pomysłodawcy, czyli radny Wojciechowicz i radny Robert Danielkiewicz, szukali wsparcia w innych klubach. - Trudno było zebrać sześć podpisów - szczerze przyznał radny Wojciechowicz. Ale jak zapewnił, sześciu radnych znajdzie, bowiem nie tylko radni PiS, ale i dwoje radnych z SPO jest gotowych ten projekt poprzeć. Radny zapowiada dalszą walkę i protesty mieszkańców, bowiem jego zdaniem „szczególną niegodzi-wością jest powiązanie tego przedstawienia z setną rocznicą odzyskania niepodległości Polski. Papież Jan Paweł II jest jednym z najważniejszych auto-rów ponownego odzyskania niepodległości w 1989 roku" - tłumaczy swój sprzeciw wobec „Klątwy". Przypomnijmy, na Festiwal Wolności w słupskim teatrze bilety wyprzedano . ©© Baw się, licytuj i pomagaj! Ustka Magdalena Olechnowicz magdalena.olechnowia@polskapress.pl Charytatywny Moto-Festyn odbędzie się w niedzielę na terenie OSiR w Ustce w godz. 10-20. Pomagamy Poli i Maksowi. Pomóc można na kilka sposobów. Już od godz. 9-30 przyjmowane będą zapisy na Bieg Charytatywny, którego start nastąpi o godz. U. Wpisowe zostanie przeznaczone na leczenie dzieci. Co 40 minut w godz. 10-20 będzie się odbywać licytacja podarowanych przez sponsorów prezentów. Warto wziąć udział w akcji. Wylicytować można usługi kosmetyczne warte nawet 300 zł, obiady dla całej rodziny w lokalnych restauracjach i barach, karnety miesięczne do klubów fitness w regionie, smakołyki takie jak Leczenie Poli i Maksa pochłania mnóstwo pieniędzy. Każda złotówka zdobyta na festynie jest na wagę ich życia tort beżowy, lekcje nauki jazdy konnej czy usługi w studiu tatuażu. Na scenie zagrają zespoły OUT, Whitepin i NERV, usłyszymy Krzysztofa Szpota i kilku innych wykonawców. - Będzie mnóstwo pysznego jedzenia i wiele atrakcji i to takich, jakie możecie znaleźć tylko raz w roku na naszym festynie. Przejażdżki drift-taxi, prze- jażdżki prawdziwymi rajdowymi terenówkami po specjalnie przygotowanym torze, będą kajaki, paintball, dmuchańce, symulator dachowania. Podziwiać będzie można przepiękną zabytkową Vistulę i wiele, wiele innych atrakcji - zachęca Edyta Salwowska ze Stowarzyszenia Ustka 4x4, które jest głównym organizatorem festynu. Około godz. 19.30 odbędzie się niesamowity fireshow. To przepiękny pokaz ognia i tańca w wykonaniu znanej grupy Elding. A to wszytsko dla rodzeństwa ze Sławna. Pola i Maks nigdy nie będą zdrowi. Zespół Leigha to bardzo rzadka choroba, a dzieci chore na nią nie mają dane długo przebywać na tym świecie. - My będziemy zbierać pieniądze, by kupić im więcej czasu. ©® Wyciąg z ogłoszenia o przetargu REKLAMA ogłasza: I przetarg ustny ograniczony na sprzedaż nieruchomości stanowiącej własność Gminy Miasto Ustka Nieruchomość gruntowa, zabudowana altaną ogrodową, oznaczona działką gruntu nr 1599/12 o powierzchni 0,0160 ha, położona w Ustce przy ul. Żeromskiego 18, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW nr SL1 S/00040448/3. Cena wywoławcza - 35 600,00 zł, podatek VAT wg obowiązujących przepisów; wadium - 3 600,00 zł. Przetarg ograniczony jest do właścicieli (współwłaścicieli) lub użytkowników (współużytkowników) wieczystych nieruchomości sąsiednich, z uwagi na brak dostępu do drogi publicznej oraz brak możliwości racjonalnego zagospodarowania działki bez wsparcia powierzchniowego nieruchomości przyległych. Nieruchomość będąca przedmiotem przetargu objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego pn. „Centrum 3A" i oznaczona jest symbolem planu - 22.MU.ZP: z przeznaczeniem podstawowym: tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, zieleni urządzonej. Przetarg zostanie przeprowadzony w dniu 15 października 2018 roku o godz. 10.00 w sali konferencyjnej nr 101 siedziby Urzędu Miasta Ustka przy ul. ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3 w Ustce. Wpłata wadium do dnia 10 października 2018 roku. Osoby zamierzające uczestniczyć w przetargu, zobowiązane są do złożenia do dnia 8 października 2018 roku pisemnego oświadczenia, że są właścicielami nieruchomości przyległych i wyrażają wolę przystąpienia do przetargu. Ogłoszenie o przetargach zostało podane do publicznej wiadomości na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Ustka, na stronie internetowej www.ustka.pl w zakładce Biuletynu Informacji Publicznej http://bip.ustka.pl. Szczegółowe informacje dotyczące przetargów udziela się w siedzibie Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta Ustka przy ul. ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 3, pokój nr 305 lub telefonicznie, nr 59 81 54 335. 08 Informator - kultura Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Dzieje się w weekend. Będą koncerty, spektakle, festyny Magdalena Olechnowicz Słupsk Rejtkm To ostatni wakacyjny weekend, więc żal by było go nie wykorzystać i miło spędzić . Propozycji jest multum. Biedermann i podpalacze Sztuka Maxa Frischa to groteskowa komedia ukazująca mechanizmy socjologiczne pozwalające jednostce tolerować przemoc w społeczeństwie. Spektakl z zaskakującym, kryminalnym i metafizycznym finałem, dawką czarnego humoru, ze świetnie napisanymi rolami - aktualny w czasach Maxa Frischa i dzisiaj. Nowy Teatr, ul. Jana Pawła n, sobota i niedziela godz. 18, bilety 35,30 i 25 zł. Ostatnie party u Karola Garden Party u Karola zakończy koncert orkiestry Polskiej Filharmonii Sinfonia Baltica pod dyrekcją jej dyrektora RubenaSilvy. Zabrzmi muzyka kompozytorów hiszpańskich. Usłyszymy m.in.: utwory mało znanych w Polsce hiszpańskich twórców: duetu kompozytorskiego Reveriano Soutullo i Juan Vert oraz Pabla Luny. Park im. J. Waldorffa, Niedziela, 2 września 2018 godz. 12.00 W Tęczy spotkanie z Pippi Mieszkańcy dobrze się znają, wiedzą, czego można się po sobie spodziewać. Pippi jest sama (nie licząc małpki i konia), bez rodziców, w nowym miejscu. Czasem to, co nowe i trochę inne, nie od razu jest bezwarunkowo przyjmowane. Będzie musiało minąć sporo czasu i wydarzyć się coś naprawdę ważnego, by wszyscy mogli się do siebie przekonać i wzajemnie zaakceptować. Teatr Tęcza, ul. Waryńskiego 2, sobota 1.09 g.11.00, bilety 18 i 15 zł. Imprezy w Duo Cafe Słupski klub Duo Cafe zaprasza w sobotę na imprezę pod hasłem „Dla każdego coś miłego" z przewagą motywów letnich i wakacyjnych. Duo Cafe, ul. Szczecińska 29, godz. 21, wejściówki: 10 zł. Spływ kajakowy W sobotę odbędzie się spływ kajakowy z Lubunia do Łosina z okazji uroczystego otwarcia przystani kajakowych w tych miejscowościach. Plan wydarzenia: 13.30 zbiórka uczestników na boisku trawiastym w Łosinie i przejazd do Lubunia, 14 - otwarcie przystani kajakowej w Lubuniu, 14.20 start spływu, 17 - otwarcie przystani kajakowej w Łosinie. Na miejscu zaplanowano poczęstunek (zupa, grill) do godziny 19. Łosino, boisko, sobota, godz. 13.30, wstęp wolny. .Biedermann i podpalacze" w weekend w Nowym Teatrze Pożegnanie lata w Chariotcie Impreza pod hasłem „Zakończenie lata w Dolinie Charlotty" rozpocznie się w sobotę już o godz. 10 i potrwa do godz. 16. W programie: o godz. 11 -zumba kids, czyli zajęcia taneczne dla najmłodszych, w godz. 12-17 - animacje dziecięce prowadzone przez agencję impresaryjną; o godz. 12.30 - zumba kids, o godz. 13 - godzinny letni koncert Stwora Głodomora - unikalne połączenie show lalkarskiego i programu muzycznego; o godz. 14 trio 4-matiom - koncert coverowy; w godz. 15-17 - konkursy z nagrodami, do wygrania m.in. plecaki szkolne z wyposażeniem, zestawy do ba- niek mydlanych, rowerki biegowe i różne gadżety; o godz. 15 - rodzinna gra terenowa, rodzinne konkurencje sportowe, drużynowe przeciąganie liny, zawody wędkarskie, konkursy muzyczne; o godz. 17 - pokaz ratownictwa medycznego, o godz. 17.30- występ Kabaretu DNO. O godz. 18.45 na scenie wystąpi Stefano Terrazzino z tancerką Pauliną Biernat i muzykami. Zaplanowano m.in. animacje z publicznością, w tym naukę tańca. Ponadto przez cały czas trwania imprezy: puszczanie dużych i małych baniek mydlanych, malowanie buziek i tatuaży wodnych, lekcje tenisa ziemnego. POGODA Pogoda dla Pomorza mM Stan morza (Bft) Sita wiatru (Bft) Kierunek wiatru 1-2 2-3 W 1024 hPa 18 ŁlbaQZBi W,adys,awowo 17 ilsEB °Ustka Wejherowo 15 km/h 20 0mm świnoujście i 18 Kołobrzeg mm _Darłowo 0 rreiEa Sławno 'stu om 20 mm CłUli Kartuzy GDAŃSK Bytow ■"■Wr Kościerzyna BHi Gdański Krzysztof* Ścibor Biuro Calyus^ Sobota 1.09.2018 Nad Pomorze dociera cieplejsze i mniej wilgotne powietrze znad Atlantyku. W ciągu dnia zachmurzenie umiarkowane i małe tylko na Kaszubach może pokropić deszcz. Na termometrach max do 19:22°C. Wiatr słaby z zachodu. W nocy po-gdnie, rano miejscami mglisto. Jutro będzie pogodnie, sucho, ciepło i przyjemnie, max do 23°C. Wiatr ze wschodu, słaby. Początek września słoneczny i ciepły. IPjśdP pogodnie jjj^ zachmurzenie umiarkowane Jfft przelotny deszcz ^jjjjjł przelotne deszcze i burza jmp. pochmurno .iSf9 mżawka ciągły deszcz ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągły śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła \j marznąca mgła i\ śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz ' ' zamieć śnieżna * opad graduV kierunek i prędkość wiatru 19° temp. w dzień BS temp. w nocy temp. wody grubość pokiywy śnieżnej 1011 hPa || ciśnienie i tendencja smog Połczyn-Zdrój Człuchów Drawsko Pomorskie 22IB £2XE9 s,argard zzm 10 Km/h e ogoda i la Pc Iski i 1' &' ' 0 $Ejp t 0 cm m M n $0 cm HHMHHBSSSI $0 cm Gdańsk 21° 22= sir 1 Kraków 26° 28° #........i Lublin 27° 27° f 1 Olsztyn 23° 24° 49* Poznań 22° 27° i Toruń 22° 26° ..«■?.....1 Wrocław 21° 28° * ; Warszawa 25° 21° Karpacz 20° 27 j Ustrzyki Dolne 26° 26° ! Zakopane 24° 23° JW : £ ........i ~ * i 18 ŁlbaQZBi W,adys,awowo CłUli Kartuzy GDAŃSK Bytow ■"■Wr Bytów sb.-niedz." Centrom Zdrowia, ul. ks. BernardaSychty 3. tel. 59822 6645 Miastko sob.-niedz. - Piastowska, ul. Długa 10, teł. 598572245 Człuchów sob. -niedz. - Centrum Zdrowia, ul. Szczecińska 13, tel. 598343142 Lębork sob.-DbamoZdrowie.al. Wolności 40,tel.5986283 00; niedz. - Gemini, al. Wolności 30, tel. 59 86342 05 :\!Tt 3 INFORMATOR KINA Słupsk Muftikino 303. BITWA 0 ANGUĘ (2D,Napisy) sb, nd 13:35 16:0018:25 20:40; DYWIZJON 303. HISTORIA PRAWDZIWA (2D,Napisy) - sb, nd 11:0013:1515:30 17:4520:00; MAMMA MIA! HERE WE GO AGAIN (2D,Napisy) - sb. nd 19:25; MROCZNE UMYSŁY (2D, Dubbing)- sb.nd 16:15; PORANKI: PSI PATROL-PORANKI sb, nd 10:30; ROZPRUCI NA ŚMIERĆ (2D.Napisy) • sb, nd 18:3520:50; SLENDER MAN (2D,Napisy) -sb.nd 14:05 20.20; THEMBG (2D,Napisy) -sb. nd 12:1514:4517:1519:45; Firny dla dzieci i młodzieży: INIEMAMOCNI2(2D,Dubbing) - sb, nd10:50 14:0016:40; KRZYSIU, GDZIE JESTEŚ? (2D,Dubbing) - sb, nd 10:3011:3013:0015:4018:00; MŁODZI TYTANI: AKCJA! FILM (2D,Dubbing) - sb, nd 10:10 12:00 Pod ciemnymi gwiazdami, sob. godz. 18, niedz., godz. 20.15, Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Sekret rodziryvonBroms.sb-niedz.godz. 16, Dywnjon303, niedz. godz. 18, sob. godz. 20.15 Ustka Do6września kino nieczynne Lębork Mamma Mahere we goagain! codziennie do6 wrześniaogodz.20 KOMUNIKACJA Słupsk: PKP 118000; 2219436; PKS598424256; dyżurny ruchu598437l 10; MZK59848 9306; Lęborit PKS59 8621972; MZK59 8621451; Bytów: PKS59822 2238; Człuchów: PKS 598342213; Miastko: PKS598572149. DYŻURY APTEK Słupsk sb.-niedz. - Dom Leków, ul. Tuwima 4, tel. 59 842 4957 Ustka sob. - Ustecka, ul. Żeromskiego 5, tel. 59814 9817; niedz. Apteka z pasj$, ul. Polna 2, tel. 732 806 600 Bytów sb.-niedz." Centrom Zdrowia, ul. ks. BernardaSychty 3. tel. 59822 6645 Miastko sob.-niedz. - Piastowska, ul. Długa 10, teł. 598572245 Człuchów sob. -niedz. - Centrum Zdrowia, ul. Szczecińska 13, tel. 598343142 Lębork sob.-DbamoZdrowie.al. Wolności 40,tel.5986283 00; niedz. - Gemini, al. Wolności 30, tel. 59 86342 05 Łeba Słowińska, ul. Kościuszki 70 a, tel. 598661365 USŁUGI MEDYCZNE Stupsk: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubakzykówl, informacja telefoniczna 59 846 0100; Ustka: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 59814 69 68; Poradnia Zdrowia P0Z, ul. Kopernika 18, tel. 59 814 60 Tl; Pogotowie Ratunkowe - 59 81470 09; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy5986330 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13,59 863 52 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13, tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 5985709 00. Człuchów: 59 834 53 09. WAŻNE__ Ogólnpolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tel. 59 848 0111,801120 002; Policja 997; ul. Reymonta, tel. 59 848 0645; Pogotowie Ratunkowe 999; Straż Miejska 986; 59 843 3217; Straż Gminna 59 848 59 97; Urząd Celny -5877408 30; Straż Pożarna 998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze 992; Pogotowie Ciepłownicze 993; Pogotowie Wodno-Kanalizacyjne 994; Straż Miejska alarm 986: Ustka 598146761,697696498; Bytów 598222569; KULTURA_____ Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel. 5984670 00; Fil- harmoniaSinfonia Baltica, ul. Jana Pawła II3, tel. 59 8423839; Teatr Tęcza, ul. Waryńskiego 2, tel.59842 3935; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 842 6349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1,tel.598456441; Młodzieżowe Centrom Kultury, al. 3 Maja 22, tel. 59 843 U 30; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3. tel. 59840 58 38. USŁUGI POGRZEBOWE Kalla, ul. Armii Krajowej 15, tel. 59 842 8196,601928 600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon 502525 005 lub59 8411315, ul. Kaszubska 3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades, ul. Kopernika 15, całodobowo: tel. 59842 98 91, 601663796. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1,(całodobowo),tel.59842 8495,604434 441. Winda i baldachim przy grobie. :\!Tt 3 007430117 TAX 607 271717 59842270<ęg| NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU 11 v Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 12.09.2018 Zbliżenia 09 Nowe autostrady jeszcze jakiś czas bez opłat Anna Dziedzic a.dziedzic@dz.com.pl Drogi Od listopada poborem opłat na autostradachictc^ach ekspresowych wPoisce zajmie się Generalny Inspektorat Transportu Drogowego. Już wiadoma żeopóźni się; planowane wcześniej wprowadzenie poboru opłat na nowych odcinkach tych dn^dia samochodów osobowych. Choć dia Skarbu Państwa to strata, da kierowców to dobra wiadomość Wciąż będą mogfi korzystać bezpłat-nieznowydidróg.np.A1 z Pyrzowk do Gorzyczek. Czy bezpłatna będzie też wprzysz-łości autostradowa obwocMca Częstochowy? Płatne drogi w Polsce to żadna nowość. Kierowcy aut osobowych płacą za przejazdy niektórymi odcinkami autostrad, kierowcy aut ciężarowych (powyżej 3,51) płacą także za przejazd dro-gami krajowymi i ekspresowymi. Jest to możliwe dzięki Krajowemu Systemowi Poboru Opłat. Opłaty pobierane są przez operatora systemu viaToll, czyli obecnie prywatne konsorcjum Kapsch. 3 listopada zadanie to przejmuje od niego Generalny Inspektorat Transportu Drogowego. To istotne, w kontekście finansowym-dla Skarbu Państwa, bo dotychczas z poboru tzw. e-mytadobudżetu państwawpłynęło już ponad 9 mld zł. Rekordowy był ubiegły rok, kiedy to wpłatyztego tytułu przekroczyły 1,8miliarda złotych. Pieniądzete trafiają do Krajowego Funduszu Drogowego, z którego finansowane są m.in. inwestycje drogowe. Krajowy System Poboru Opłat funkcjonuje w Polsce od 2011 roku i nie dotyczy tylko samochodów ciężarowych, bo docelowo ma objąć także samochody osobowe na nowych odcinkach autostrad, po których wciąż można jeździć bezpłatnie. Tak się miało stać właśnie od 3 listopada tego roku,po przejęciu go przezGITD. Dla kierowców oznaczałoby to koniec darmowego podróżowania po ponad 900 km nowych dróg. Chodzi głównie o nowe odcinki autostrad, wybudowane w ostatnich latach. Tak, jak ma to miejsce obecnie np. na odcinku Pyrzowice - Gorzyczki, czy autostradzie Al od Tuszyna do Toru- nia. Dobra wiadomość dla kie-rowcówaut osobowych jest taka, że nie nastąpi to w najbliższym czasie. - Obecnie podstawowym zadaniem stojącym przed GITD oraz GDDKiA jest przejęcie Krajowego Systemu Poboru Opłat od obecnego wykonawcy w sposób umożliwiający płynną kontynuację poboru opłat po 2 listopada 2018 r. - podkreśla Szymon Hutyś, rzecznik Ministerstwa Infrastruktury w Warszawie. - Bezpośrednio po przejęciu KSPO nie są planowane zmiany w systemie, w szczególności dotyczące stawek opłat czy też sposobu ich pobierania. Natomiast GITD już obecnie pracuje nad założeniami dla nowego systemu. W ramach tych działań przeprowadzone zostaną analizy dotyczące różnych scenariuszy rozwoju systemu poboru opłat, w tym dotyczące sieci dróg, jaka zostanie nim objęta -dodaje rzecznik. Ministerstwo Infrastruktury potwierdza więc, że na razie będzie raczej analizować, jak ma wyglądać w przyszłości sieć płatnych (także dla aut osobowych) autostrad, niż wdrażać te założenia w życie. Nie powinniśmy się jednak łudzić, że ten błogostan będzie trwał wiecznie. - W zakresie pojazdów lekkich decyzja jeszcze nie zapadła: obecnie brana jest pod uwagę zarówno możliwość rozszerzania manualnego systemu poboru opłat na inne odcinki autostrad, jak i kontynuacja poboru opłat na obecnych odcinkach - dodaje SzymonHuptyś. Wszystko wskazuje na to, że na przykład darmowa jazda autostradą Al na południu Polski skończy się dopiero wraz z oddaniem do użytku jej ostatnich odcinków, choć rząd unika konkretnych dat. Nie ma opłat, bo autostrada jest niekompletna Przypomnijmy, że obecnie tylko w województwie śląskimbudo-wane są cztery odcinki autostrady Al od Pyrzowic do Częstochowy. W sumie 57 km. W tym roku podpisano też umowę z firmą Polaąua, która będzie budowała kolejny odcinek (ok. 17 km) od Częstochowy do granicy z województwem łódzkim. Plany wprowadzenia opłat na całej autostradze Al brzmią niepokojąco, szczególnie dla miast, których obwodnicami staną się autostrady :r.... HP Węzeł Sośnica w Gliwicach - tu łączą się autostrady A4 i Al. To jeden z największych węzłów drogowych w Polsce Dalej na północ także wyłoniono już wykonawców w sumie 68-kilometrowego odcinka odgranicyzwojewództwem śląskim do Tuszyna. Pierwsze firmy już podpisały umowy na realizację tych zadań. Gdy wymienione wcześniej odcinki autostrady Al zostaną ukończone, wtedy najpewniej możemy się spodziewać wprowadzenia na nich opłat dla aut osobowych do 3,51. Kiedy Al będzie kompletna? Według wcześniejszych zapowiedzi ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka, cała Al powinna być przejezdna w2021, anajpóźniej w2022roku. Niewykluczone jednak, że terminy te nie zostaną dotrzymane z różnych powodów. Już dziś, na przykład, pod znakiem zapytania wydaje się być ukończenie jednego z odcinków Al, budowanego przez włoską firmę Salini Impregilo. Po ostatnich kontrolach okazało się, że firma musi rozebrać dwie konstrukcje nośne wiaduktów na tym odcinku. W badaniach laboratoryjnych próbek betonu, użytego do ich budowy, wykryto słabsząniż zakładała specyfikacja, wytrzymałość tego materiału. Wiadukty trzeba więc rozebrać i wybudować na nowo, a to z pewnością zaburzy nieco har-monogrampracitemiinówtej inwestycji. Odcinek, na którym trzeba rozebrać wiadukty, to właśnie część Al, która będzie m.in. autostradową obwodnicą Częstochowy. Plany wprowadzenia opłat na całej autostradzie Al brzmią niepokojąco, zwłaszcza dla miast, których obwodnicami są lub staną się w przysz- łości autostrady - jak Łódź, Gliwice, Rybnik czy w przyszłości Częstochowa. Dla tych miast ważne jest, by z obwodnicy korzystało jak najwięcej aut, więc ślą do Ministerstwa Infrastruktury pisma i prośby o to, by trasy te, przynajmniej w części okalającej miasta, były bezpłatne. Są już podobne przypadła, bo bezpłatna jest m.in. autostradowa obwodnica Wrocławia (A8 - ok. 27 km), za darmo jeździmy też odcinkiem A4 Mysłowice-Gli-wice. O to, by nie wprowadzano opłat za przejazd oddanym do użytku w 2016 roku odcinkiem Al, będącym wschodnią obwodnicą Łodzi, także apelowały tamtejsze władze miasta. Trasę jednak dość szybko włączono do KSPO i za przejazd nią już od ponad roku płacą kierowcy aut ciężarowych. Auta osotowemrazie jeżdżą tamtędy bezpłatnie. Czy będą wyjątki dla obwodnic? Od kilku lat walczą o to na przykład władze Częstochowy i lokalne stowarzyszenia mieszkańców. Autostrada Al wokół tego miasta dopiero, co prawda, powstaje, ale według wytycznych GDDKiA będzie to droga odpłatna. Tymczasem przez miasto przebiega obecnie jedna z najbardziej zatłoczonych dróg w Polsce, czyli prowadząca z województwa śląskiego do Warszawy „gierkówka" (DKl). Codziennie przejeżdżająniątysiąceaut. Gdy powstanie w końcu autostrada Al, „gierkówka" zniknie, bo to właśnie po jej śladzie będzie od Częstochowy do Tuszyna biegła nowa Al. Miasto od kilku lat lobbuje więc, byto właśnie Al została obwodnicą miasta, która przejmie cały ruch tranzytowy w kierunku Łodzi. By tak się stało, droga ta musi być jednak bezpłatna, argumentują władze miasta. - Miasto i subregion życzyłyby sobie oczywiście docelowego rozwiązania i jasnych deklaracji dotyczących przyszłości, dlatego na pewno będziemy śledzić dalsze działania Rządu RP i ministerstwa dotyczące odpłatności na autostradach - mówi Włodzimierz Tutaj, rzecznik częstochowskiego Urzędu Miejskiego. - Niewykluczone są kolejne monity wtej sprawie. Rząd premiera Morawieckiego w deklaracjach stawia na elektromobilność i walkę ze smogiem. Jeżeliizeczy-wiście rządowi zależy na tym, aby wyprowadzać tranzyt z centrów miast, powinien podjąć decyzję m.in. o bezpłatnej obwodnicy Częstochowy -dodaje. Nie ma autostrady, nie ma co dywagować Poseł Jerzy Polaczek (PiS), wiceprzedowodniczący sejmowej Komisji Infrastruktury ibyły minister transportu w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego (2005-2007), uważa, żemówienieobez-płatnej czy płatnej obwodnicy Częstochowy, gdy jej fizycznie jeszcze nie ma, jest pozbawione sensu. - Na tym etapie, gdy sieć autostrad nie jest jeszcze ukończona, część jest wbudowie, dyskusja nad tym, czy jakaś część tej drogi ma być płatna, czy nie jest bezcelowa - uważa Jerzy Polaczek. - Chcę przypomnieć, że w 1994 roku ówczesny Sejm przyjął ustawę, którazakłada, ze wszystkie autostrady w Polsce będą drogami płatnymi. Czy dane odcinki będą w przyszłości płatne, to kompetencja Rady Ministrów, która w drodze rozporządzenia wyda taką decyzję. Czy Al w okolicach Częstochowy będzie pełniła funkcję jej obwodnicy? Trudno to dziś powiedzieć. Na tę chwilę, jedna z najbardziej zatłoczonych dróg w Polsce, czyli DKl od Częstochowy do Piotrkowa Trybunalskiego nawet nie jest objęta systemem elektronicznego poboru opłat dla samochodów ciężarowych - dodaje. Na razie ministerstwo obserwuje i analizuje Jakie więc plany ma Ministerstwo Infrastruktury? Czy w Polsce zostanie wprowadzone systemowe wyłączenie autostrado-wych obwodnic z Kraj owego Systemu Poboru Opłat? Kierowcy i mieszkańcy większych aglomeracji marzą o takim rozwiązaniu, choć jego wprowadzenie na pewno odbiłoby się na zakładanych wpływach do budżetu państwa z KSPO. Na razie Ministerstwo Infrastruktury unika konkretnej odpowiedzi na to pytanie. - Na bieżąco obserwowany będzie rozwój technologii poboru opłat stosowanych w innych kra-jach europejskich oraz analizowane będą ścieżki optymalizacji polskiego systemu, z uwzględnieniem zarówno indywidualnych uwarunkowań i specyfiki Polski jako obszaru poboru, jak również troski o wygodę użytkowników dróg - mówi Szymon Huptyś z Ministerstwa Infrastruktury. Drogi płatne w Polsce, to jak wiadomo, nie tylko płatne odcinki autostrad, to również drogi krajowe, na których obecnie są pobierane opłaty za przejazd. Choć w Polsce większość płatnych dróg jest zarządzanych przez GDDKiA - to trasy o długości łącznej ponad 3150 km, to nie brakuje też dróg, na których opłaty pobierająprywatnikonce-sjonariusze. Takich dróg jest 468 kilometrów. Itak np. za przejazd 152 kilometrami autostrady Al opłaty pobiera Gdańsk Transport Company S.A., za przejazd ok. 255 km autostrady A2 płacimy spółkom Autostrada Wielkopolska I i Autostrada Wielkopolska n. Ponad 60 kilometrami autostrady A4 zarządza z kolei Stalexport Autostrada Małopolska i to ten koncesjonariusz pobiera tam opłaty. ©® 10__Ogłoszenia drobne Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 1-2.09.2018 II rnhnp ^ zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Oddział Koszalin: ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516,347 3511,347 3512, fax 94 347 3513 K* s lilii Iw przez internet: ogloszenia.gratka.pl Oddział Słupsk: ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 W Biurze Ogłoszeń: Oddział Szczecin: ul. Nowy Rynek 3,71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67, fax 91433 48 60 Nieruchomości MIESZKANIA-SPRZEDAM 2-P0K. 511-704-186,880-000-995 GK 3-P0K. po remoncie, parter, balkon, piwnica, ul. Sikorskiego 667616418. GK W Ustce,50m do morza,54m2 +poddasze25m,piwnica,balkon-tel.887-766-609 MIESZKANIA-KUPIĘ 2-POK. do lp. z balkonem do 50m2, ok. Sikorskiego gotówka, 607-567-909. MIESZKANIA DO WYNAJĘCIA KAWALERKA. Słupsk, 661-330-518 ŁADNA kawalerka, 795-472-597 K-lin POKÓJ w domku, 2-os. 532-616-114 gk DZIAŁKI, GRUNTY SPRZEDAM DZIAŁKA ogrodowa ok. 350m2 w Koszalinie, 601-582-490. DZIAŁKI budowlane Stare Bielice na granicy Koszalina, tel. 730-003-089. ROWY nad morzem, działka zabudowana - własnościowa: 2 domy mieszkalno - wczasowe, pawilon gastr. (dochodowe), 59/8141985,601339950 SPRZEDAM pilnie działkę budowlaną 1286 m2 na Osiedlu Złoty Potok w Bydlinie, pełne uzbrojenie, 6 km od Ustki, upust do 10% od ceny Urzędu Gminy, tel. 609435513. Handlowe AUTO-LOMBARD, skup złota, RTV K-lin ul. Młyńska 63,509-345-577. MATERIAŁY BUDOWLANE ! NAJTANIEJ Używane konstrukcje stalowe, blachy dachowe, profile i rury stalowe tel.889009001 NIEMICA STYROPIAN producent, dostawa, tel. 52/331-62-48. MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO opałowe, szlaka, 502965634 SPRZEDAM wózek inwalidzki, 350zł, bez papierów 600-221-187. ŚWIERK srebrny sprzedam 517598754. Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM SAAB 9-3,2,2, TDI, 2001r., plus koła zimowe, 502-867-720 dołącz do naszych klientów ZAMIEŃ lub SPRZEDAJ z nami (obok Związkowca) tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl 1 pokój z balkonem rej. Ratajczaka klucze w biurze 108 000, 2 pok. II p. Na Skarpie 168 000,- Zamiana 2 pok! IV p. loggia Przylesie, ciepłociąg na 2 pok. niższe piętro H 3 pok. z wyposażeniem Na Skarpie 193 000,- 48 m2 pok. H p. 152 000,-osobna kuchnia niedaleko Ratusza dom rej. Księżycowej tylko 509 000,- Kupujący bez prowizji 2 pok. tylko 146 000,-Nasz Dom OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup- skupujemy każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 AUTA i busy kupię, 504-672-242 AUTO Auto - Skup. Tel.791-035-861. AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTO skup, każde. 797552040 AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całych i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. AUTOKASACJA Świeszyno. 608421479 NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975. Finanse biznes KREDYTY. POŻYCZKI KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. Nauka NAWIĄŻEMY współpracę z absolwentami filologii obcojęzycznych. Koszalin, 602-43-64-15,94/346-33-15. BUDOWLAŃCÓW 503135643 DEKARZY. Słupsk, 501540749, 602598142 Firma kurierska DPD zatrudni magazynierów. Oddział w Głobinie koło Słupska, teł 507003712 FIRMA z 20-letnim stażem zatrudni profesjonalnych kierowców z kat. C+E i B to 3,5 tony, tel. 783-001-960. geodetę i pomiarowego zatrudnię. Słupsk, 791021529. GERMANIA Care - opieka Niemcy 943424056,509780868 KIEROWCĘ C+E transport międzynarodowy, 889-59-59-59. OPIEKUNKI do Niemiec tel. 535 340 311 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! POMERANIA Frucht Sp. z o.o. w Dziwogórze poszukuje Księgowego. Doświadczenie stanowiskowe min. 5 lat, znajomość Angielskiego lub Niemieckiego. Wykształcenie wyższe ekonomiczne lub rachunkowe. CV, LM z referencjami: katarzyna.szalek@pomerania.pl POMOC ślusarza i sprzątaczkę, 502-117-941. POMOCNIKA przyuczę 501399600. PRACOWNIKA ogólnobudowlanego tel. 602-213-532. gk PRACOWNIKÓW do dociepleń. Słupsk, 501540749,602598142 PRACOWNIKÓW ogólnobudowlnaych, murarzy, budowa na ul. Żytniej w Koszalinie, tel. 784-840-687. PRZYJMĘ do pracy na magazyn. Kontakt: 535 773 632. TECHNIKA dentystycznego, pilnie, Chałupy k. Koszalina, 662-298-251. ZATRUDNIĘ kierowcę w transporcie międzynarodowym tek600-833-116. ZATRUDNIĘ murarzy, dekarzy wynagrodzenia 5 tys. na rękę, pomocników bud. tel. 606-610-514. ZLECĘ ocieplenie domu, 660-517-520. ZLECĘ wykonanie ścianek działowych z suporeksu Koszalin, ul. Żytnia tel. 784-840-687. SZUKAM PRACY ZAOPIEKUJĘ się starszą osobową. Słupsk/ okolice, 572290959 Zdrowie 515417467 Ginekolog -farmakologia A-Z GINEKOLOG, 790-80-35-37 INNE SPECJALIZACJE ALKOHOLIZM-esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. Usługi AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma NAPRAWA RTV wszystkie typy, bezpłatny dojazd, anteny, 94/3457461 PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 PRALKI, urządzenia elektr., gastronomiczne. Chłodnictwo. 507-380-118. BUDOWLANO-REMONTOWE BALUSTRADY bramy 602 825 699. BRUKARSTWO. 787-006-036. CYKLINOWANIE bezpyłowe 537583333 DACHY- dekarstwo 94/3412184 STANY surowe 94/3412184 SUCHE zabudowy 94/3412184. usługi glazurnicze łazienki 696498391 INSTALACYJNE c.o. hydraul. wod. kan. 515-708-887 GAZOWE -urządzenia, naprawa/ wymiana 606-579-846 GK HYDRAULIKA 24h, inne, 798-618-871. PORZĄDKOWE podejmę się sprzątania Kołobrzeg i okolice dom/biuro/tel 609-368-879 pranie dywanów itp.S-k 782065673 schody drewniane, altany, 535065854 detektyw-koszalin.pl 602601166 Matrymonialne 36-LATEK pozna kobietę, 604-660-404. Komunikaty zgubiono leg. studencką nr U-1830 Rolnicze PŁODY ROLNE KISZONKA z kukurydzy tel.504204452 kupię peluszkę,łubin,wykę,gorczycę tel.604250237 mmmumui PROSIAKI sprzedam. 94/312-10-33. SKUP bydła w każdej kondycji GOTÓWKA z vat. tel 791-248-252, 665-804-060. skup bydła i trzody. Tel. 602-469-399. Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK ATRAKCYJNA dojrzała, 661177611. DOJRZAŁA 40-stka Słupsk 500362030 FAJNA Ewa Koszalin 516-603-622. FILIGRANOWA Tel. 516-643-530. GK KOSZALIN, 531-600-712. WYCIĄG Z OGŁOSZENIA Burmistrza Bobolic o pierwszych przetargach ustnych nieograniczonych na sprzedaż niezabudowanych nieruchomości gruntowych, stanowiących własność Gminy Bobolice 1. Przedmiotem przetargów są niżej wymienione niezabudowane nieruchomości gruntowe położone w Bobolicach przy ul. Kwiatów Polnych (zaplecze ul. Traugutta) w obrębie ewidencyjnym nr 2 Miasta Bobolice: 1) Działka nr 285/25 o powierzchni 0,0797 ha. Cena wywoławcza nieruchomości wynosi 41.800,00 zł. Wadium wynosi 10% ceny wywoławczej, tj. 4.180,00 zł. 2) Działka nr 285/26 o powierzchni 0,0793 ha. Cena wywoławcza nieruchomości wynosi 41.600,00 zł. Wadium wynosi 10% ceny wywoławczej, tj. 4.160,00 zł. 3) Działka nr 285/27 o powierzchni 0,0806 ha. Cena wywoławcza nieruchomości wynosi 42.300,00 zł. Wadium wynosi 10% ceny wywoławczej, tj. 4.230,00 zł. 4) Działka nr 285/37 o powierzchni 0,0819 ha. Cena wywoławcza nieruchomości wynosi 43.000,00 zł. Wadium wynosi 10% ceny wywoławczej, tj. 4.300,00 zł. 2. Dla przedmiotowych nieruchomości brak jest obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z Decyzją nr 5/08 Burmistrza Bobolic o warunkach podziału terenu i warunkach zabudowy z dnia 16 stycznia 2008 r. działki nr 285/25, 285/26, 285/27 oraz 285/37 przeznaczone są pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. 3. W Sądzie Rejonowym w Szczecinku między innymi dla działek gruntu nr 285/25,285/26, 285/27 oraz 285/37 prowadzona jest księga wieczysta numer K011/00030443/8. 4. Przetargi zostaną przeprowadzone w dniu 4 października 2018 r. o godz. 9.30 w siedzibie Urzędu Miejskiego w Bobolicach, ul. Ratuszowa 1 - sala nr 5 (parter) według kolejności podanej w pkt 1 niniejszego ogłoszenia. 5. Do cen osiągniętych w przetargach doliczony zostanie 23% podatek VAT. 6. Wadium należy wnieść najpóźniej do dnia 28 września 2018 r. włącznie (z zaznaczeniem, której nieruchomości dotyczy) przelewem bankowym środków pieniężnych lub gotówką na rachunek Gminy Bobolice BAŁTYCKI BANK SPÓŁDZIELCZY DARŁOWO Oddział w Szczecinku nr 92 8566 1013 0200 2020 2001 0005. 7. Gmina Bobolice zastrzega sobie prawo odstąpienia od przetargów z ważnych powodów. 8. Petna treść ogłoszenia o przetargach została wywieszona na tablicach ogłoszeniowych Urzędu Miejskiego w Bobolicach, a ponadto opublikowana na stronie internetowej Urzędu www.bobolice.pl oraz w Biuletynie Informacji Publicznej www.biD.bobolice.pl 9. Szczegółowe informacje dotyczące przetargów można uzyskać w Urzędzie Miejskim w Bobolicach, ul. Ratuszowa 1,76-020 Bobolice, pokój nr 16(11 piętro), tel. 94 34 58 435, kom. 694154 254, e-maii: m.pacholek@bobolice.pl Głos www024^www«k24^«niiwcs244)l Prezes oddziału Pofcka Press Piotr Grabowski Redaktor naczelny KrzysztofNałęcz YnonaHusaim-Sobecka Marcin Stefancwski (internet) Dyrektor dziaki reklamy Ewa Żelazko, tel. 94 347 35 27 Dyrektor drałomi Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor działu marketingu Robot Gromowski, tel. 94 3473512 Prenumerata, tel 94 3473537 Gk»KoszaiAsld-www£k24j)l ul. Mickiewicza 24.75^)04 Koszałiatel. 943473599. ta* 943473540, tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl, reklama.gk24@polskapress.pl GtosPomona-wwwip24.pl ul. Henryka Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, tel. 59 848 8100. fax 59 848 8104. tel. reklama 059 848 8101, redakqa.gp24@polskapress.pl. reklama.gp24@polskapress.pl Glos Szczeciński-wwwgs24.pl ul. NowyRynek3, 71-875 Szczecin, teł. 9148133 00. fax 91433 48 64. tel.reldama9148!3392. reldama.gs24@polskapress.pl ODDZIAŁY Kołobrzeg ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg, tel. 94 354 50 80. fa* 94 3527149 BytAw ul. Wojska Polskiego 2,77-100 Bytów, tel. 59 822 6013, teł. reklama 59 848 8101 Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 374 8818,fa* 94 374 23 89 $wkm^ide ul. Armii Krajowej 12, 72-600 Świnoujście,tel. 9132146 49, fax 9132148 40, reklama tel. 91578 47 28 Stargani ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard, tel. 915784728, fax9157817 97, reklama tel. 91578 4728 ©© - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wykjcznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pi/tresd,www.gs24.pl/tresci.iwzgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. Polskie Badania Czytelnictwa Nakład Kontrolowany ZKDP nitu iimitiiut mm ołiwuumimiu rtirr POLSKA PRESS GRUPA WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45.02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00, fax: 22 2014410 Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świder Członek zarządu Paweł Fafara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl Agencja AIP kontakt@aip24.pl Rzecznik prasowy Joanna Pazio tel. 22 20144 38, joanna. pazio@polskapress.pl Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12.09.2018 Sport 11 Ronaldo nie było i nie wygrał, ale i tak zdominował imprezę Tomasz Biliński tomasz.bilinski@polskapres5.pl ^ PUkanażna Wypowiedź ągerita Cristiano Ronaldo przyćmiła losowanie grup Ligi Mistrzów. - To śmieszne - skwitował Joige Mendes wytxx Luki Mochicia na najlepszego piłkarza poprzedniego sezonu rozgrywek. Arkadiusz Milik i Piotr Zieliński znaleźli się w grupie śmierci. Łukasz Piszczek zagra z Kamilem Glikiem, a Borussia Dortmund czeka na kolejne starcie z AS Monaco po ćwierćfinałowej rywalizacji w minionym sezonie. Afleti-co Madryt, które także jest w grupie A, czeka na przyjazd swojego byłego napastnika, obecnie występującego w ekipie z Monako, Radamela Falcao. Natomiast na Old Trafford wróci Cristiano Ronaldo. AS Roma oczekuje owacji na stojąco na Santiago Bemabeu dla Manolasa. Dzięki jego golom... na ćwierćfinale udział w ostatnim sezonie zakończyła FC Barcelona. Smaczków jest więcej, ale giną one przy komentarzach po ogłoszeniu wyników plebiscytu UEFA. Przy okazji losowania grup Ligi Mistrzów europejska centrala nagrodziła najlepszego bramkarza, obrońcę, pomocnika, napastnika i piłkarza poprzedniego sezonu. Wszystkie kategorie padły łupem piłkarzy, którzy z Realem Madryt wygrali ostatnią edycję rozgrywek. - Jestem szczęśliwy, że otrzymałem nagrodę dla najlepszego piłkarza - zaczął Luka Modrić, który zgarnął również statuetkę dla najlepszego pomocnika. -To zasługa zespołu. Ciężko pracowałem, by osiągnąć najwyższe celeidzięki Bogu udało mi się. To 1 Modrić w tym roku wygrał Ligę Mistrzów i był drugi na mundialu najlepszy rok w mojej karierze. Do sukcesów w klubie doszło wicemistrzostwo świata z kadrą. Król strzelców rozgrywek, Ronaldo, musiał zadowolić się nagrodą dla najlepszego napastnika. - Wyniki są śmieszne - skomentował w rozmowie z portugalskim serwisem „Record" Jorge Mendes, jeden z najlepszych agentów piłkarskich na świecie, który od wielu lat prowadzi interesy obecnego piłkarza Juventusu. - W piłkę nożną gra się na boisku, a na nim najlepszy jest Ronaldo. Strzelił 15 goli,byłnajlepszymgraczem Realu i ponownie wygrał Ligę Mistrzów. Dlatego nieprzyznanie mu nagrody to niedorzeczność. Głosowało 80 trenerów drużyn, które grały w fazie grupowej ligi Mistrzów i Ligi Europy w po- przednim sezonie oraz po jednym dziennikarzu z 55 krajów członkowskich UEFA. Nie brakuje opinii, że to przez brak głównej nagrody Ronaldo nie przybył nagalę. Jego nieobecność tłumaczono sprawami osobistymi. - Nie sądzę, że Cristiano jest smutny, bo wygrał Luka. Jeśli już, to jest zły, że nie wygrał, ale zwycięstwo kolegi nie powinno go zmartwić. Tym bardziej że Modrić zasłużył na to wyróżnienie - podsumował kapitan „Królewskich" Sergio Ramos, który otrzymał nagrodę dla najlepszego obrońcy. Statuetkę dla bramkarza dostał Keylor Navas. W Monako rozmawiano też o nowych rozgrywkach, które UEFA chce wprowadzić od sezonu 2021/22. Nie mają jeszcze nazwy, ale też miałyby brać w nich udział 32 zespoły. Takie, które mają problem, by zakwalifikować się do bardziej prestiżowych Ligi Mistrzów i Ligi Europy. Grupy tych ostatnich rozgry-wek rozlosowano w piątek. Weźmie w niej udział siedmiu Polaków, chyba że Chelsea da szansę 18-letniemu Marcinowi Bułce. W rozgrywkach wezmą też udział pogromcy Legii Warszawa i Lecha Poznań - F91 Dude-< langeiKRCGenk. Pierwsze mecze Ligi Mistrzów i Ligi Europy w dniach 18-20 września. O® Liga Mistrzów GnpaA: Atletico Madryt Borussia Dortmund (Łukasz Piszczek), AS Monaco (Kamil Glik), Club Bru-gge; Grapa B: FC Barcelona, Tottenham Hotspur, PSV Endhoven, Inter Mediolan; GiupaC Paris Saint-Germain, Napoli (Arkadiusz Milik, Piotr Zieliński), Liverpool, Crvena zvezda,- Grapa D: Lokomo-tiw Moskwa (Maciej Rybus, Grzegorz Krychowiak), FC Porto, Schalke 04 Gelsenkirchen, Galatasaray Stambuł; GnjnE Bayem Monachium (Robert Lewandowski), Benfica Lizbona, Ajax Amsterdam, AEK Ateny; Gną» fc Manchester City, Szachtar Donieck, Olympique Lyon, Hoffenheim; Gną»G: Real Madryt, AS Roma, CSKA Moskwa, Victoria Pilzno; Grapa H: Juventus (Wojciech Szczęsny), Manchester United, Valencia, Young Boys. Liga Europy Gn|»A: Bayer Leverkusen, Ludogorec Razgrad (Jacek Góralski, Jakub Świerczok), FC Zurych, AEK Lamaka; Gnęa B: Red Buli Salzburg, Celtic Glasgow, RB Lipsk, RosenborgTrondheim; GrapaC Zenit Sankt Petersburg, FC Kopenhaga, Girondins Bordeaux (Igor Lewczuk), Slavia Praga,- Grapa D:, An-deriecht, Fenerbahce Stambuł, Dinamo Zagrab (Damian Kądzior), SpartakTrnawa; GrapaE Arsenał, Spoiting Lizbona, Karabach Agdam (Jakub Rze-źniczak), Worskla Połtawa,- GnęaEOlympiakos Pireus, AC Milan, Real Betis, F91 Dudelange; Gnęa & Villarreal, Rapid Wiedeń, Spartak Moskwa, Glasgow Rangers,- Grapa łt Lazio Rzym, Olympique Marsylia, Eintracht Frankfurt, Apollon Limassol; Grapa fc Besiktas Stambuł, KRC Genk (Jakub Piotrowski), Malmoe, Sarpsboig08; Grapa łSevilla, FK Krasnodar, Standard Liege, Akhisar Belediyes-por.-GnąiaK: Dynamo Kijów (Tomasz Kędziora), FK Astana, Stade Rennais, FK Jablonet Gnęa L Chelsea, PAOK Saloniki, BATE Borysów, MOL Vidi. GOreffy Michał Kwiatkowski na siódmym etapie uczestniczył w kraksie Tym razem pech dopadł Kwiatkowskiego Kolarstwo ArlenaSokalska ai1enaiokalska@pol5kapress.pl Siódmy etap LaVuełta ckfista a Espańa z Puerto Lumbreras do Pozo AJcón wygrał Tonrry Gallopia Liderem nadal jest Rudy Mołard. a Michał Kwiatkowski zanotował stratęzpowodu kraksy. Końcówka siódmego etapu Vuelta Espana bywa określana przez kolarzy angielskim słowem „tricky", co można przetłumaczyć na język polski jako „podchwytliwa". Wiadomo było, że tym razem peleton niechętnie pozwoli uciekinierom dojechać do mety. Wszyscy raczej spodziewali się, że na skoki będą mieć ochotę kolarze jadący w peletonie. I tak się stało - siedmioosobowa rozbiła się kilkanaście kilometrów przed metą, ale peleton był nieubłagany i ostatecznie wiadomobyło, że szansę na wygraną mają kolarze z grupy zasadniczej. Finisz wydawał się wprost wymarzony dla takich kolarzy jak Michał Kwiatkowski (Sky), czy Alejandro Valverde (Movis-tar). Tym razem jednak z rywalizacji o zwycięstwo etapowe Polaka wykluczył pech. Kwiatkowski upadł na zjeździe wraz z dwójką swoich kolegów z dru- żyny - prawdopodobnie któryś z nich popełnił błąd techniczny. Lider Sky szybko dostałnowy rower, ale musiał gonić coraz szybszą grupkę faworytów. Tymczasem z przodu próbowali skoków zawodnicy walczący o klasyfikację generalną, ale najsprytniejszy okazał się Tony Gallopin (Lotto Soudal). Francuz samotnie przekroczył linię mety, zaś drugi był Peter Sagan (Bora-hanshgrohe), który najwyraźniej dochodzi do formy po bolesnej kontuzji odniesionej podczas Tour de France. Słowakowi bardzo pomógł Rafał Majka, który wczoraj poniósł sporą stratę z powodu defektu. - Jestem wkurzony na ten pech, bo naprawdę czułem się dobrze i miałem nie tracić w generalce, aby walczyć o wysokie pozycje - mówił. Ale na siódmym etapie rzyjechał na metę bez straty. Majka zapowiada ataki na górskich etapach. WynRti7.etapu: Tony Gallopin (AG2R La Mondiale) 2. Peter Sagan (Bora-hansgrohe) 00:05,3. Alejandro Valverde (Movistar), 29. Rafał Majka (Bora-hansgrohe), 36. Michał Kwiatkowski (Sky) 0030 Klasyfikacja generalna 1. Rudy Molard (Groupama-FDJ), 2. Alejandro Vah/erde (Movistar) 00:47,3. Emanuel Buchmann (Bora-hansgrohe) 00:48, (...) 6. Michał Kwiatkowski (Sky) 01:06, (...), 21. Rafał Majka (Bora-hansgrohe) 0428 Hurkacz bezsilny w meczu z Ciliciem. Dobry start Kubota i Melo Tenis Michał Skiba @Skibowy Marin Clić dał Hubertowi Hurkaczowi prawdziwą lekcję tenisa w drugiej rundzie wielkoszlemowego US Open. Chorwat wygrał z polskim tenisistą 6:2.6:0.6:0. Hubert Hurkacz miał dwa break-pointy w trzecim gemie pierwszego seta. Mógł przełamać Marina Cilicia i wyjść na prowadzenie. Wrocławianin stracił dwie szanse, a potem szybko został przełamany. Od momentu, gdy rozstawiony z numerem siedem Chorwat wyszedł na prowadzenie i uspokoił sytuację -wszystko się załamało. Cilić rozpracował Polaka w pierwszym secie w 27 minut, apóźniej grał jeszcze lepiej. Chorwat przejął kontrolę nad meczem, dzięki ultraofen-sywnemu nastawieniu. Odrobił pracę domową, dobrze przeanalizował spotkanie z Hurka-czem, które - nie tak łatwo -wygrał w drugiej rundzie tegorocznego French Open. Cilić był niesamowicie dokładny, a Polak miał też sporo pecha. To nie był dobry mecz wrocławianina, ale wynik był aż za surowy. Patrząc na czas, w jakim Cilić pokonał Hurkacza (godzina i dziewiętnaście minut), kibice mogą się zastanawiać, dlaczego ten pojedynek był rozgrywany na Grandstandzie (trzeci co do ważności kort w Nowym Jorku). Chorwat był pobudzony, silne uderzenia Hurkacza nie robiły na nim wrażenia. Trafiał absolutnie wszystko. Świetnie serwował. Hubert Hurkacz po spotkaniu z Ciliciem był załamany, ale on dopiero puka do światowej czołówki tenisa. Po imprezie na kortach Flushing Meadows w Nowym Jorku będzie piątym polskim singlistą w setce rankingu ATP. O tej samej porze rok temu był na 404. miejscu. 21-latek walczy o udział w turnieju Next Generation (impreza dla najlepszych tenisistów do lat 21). Duet Marcelo Melo i Łukasz Kubot miał zagrać z parą Fernando Verdasco/Vasek Pospisil w pierwszej rundzie turnieju debla. Ci jednak wycofali się ze starcia z Brazylijczykiem i Polakiem. Głównym powodembyły problemy zdrowotne Pospisila. Zastąpiła ich dwójka Hans Hach/ Andreas Siljestroem. Kubot i Melo pokonali meksykańsko-szwedzką dwójkę 6:3, 7:6. W drugiej rundzie zagrają z parą Divij Sharan/Artem Sitak. Swoje pierwsze spotkanie wygrała również Magda Linette. W parze z Australijką (dodajmy, że jest życiową partnerką Nicka Kyrgiosa) Alją Tomljanović pokonała Anastazję Rodionową i Nadiję Kicze-nok 6:2,6:1. W następnej rundzie czeka na nie duet Lesley Kerkhove/Lidzija Marozawa. LOTTO Piątek, 31.08 multimulti - godz. 14.00 9,10,20,21,22,40,45,48,51,55, 56,57,61,66,68,69,70,76,77, 80 plus 40 KASKADA 1,2,3,4,6,8, 9,14,15,17,18.21 Czwartek. 30.08 multi multi - godz. 22.00 2,8,9,12,13,14,20.27,28,29,36, 41.44,46.55.56,62.69,75.79 plus 36 KASKADA 3.5.6,9.11.12.13.15.17.19.21,23 lotto 3, 9,27,38,41,42 lotto plus 6,14,17,25,42,46 ekstra pensja 18,23,27,32,34+1 mini lotto 3, 6, 20.25.35 (STEN) ' " ' 12 Sport Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1 2.09.2018 Lekkoatletyka Spalone rzuty Marceliny Witek w Zurychu Fatalnie spisała się Marcelina Witek podczas finałowego mityngu Diamentowej Ligi w Zurychu. Tam oszczepniczka Akademii Małego Lekkoatlety Słupsk była w słabej dyspozycji. 23-letnia zawodniczka spaliła trzy rzuty i nie została sklasyfikowana w konkursie. Należy przypomnieć, że podopieczna trenera-ojca Mirosława Witka była w rewelacyjnej formie zaraz na początku lata, gdy ustanowiła rekord życiowy 66.53 m. Niestety, później doznała kontuzji, a po niej rzucała już poniżej oczekiwań, mimo że jeszcze zdobyła tytuł mistrzyni Polski. W trosce o zdrowie słupskiej oszczepniczki władze PZLA nie wysłały jej na ME do Berlina, mimo że miała kwalifikację. O tym było głośno w kraju. Marcelina miała szansę pokazać działaczom z centrali, że niesłusznie ją skreślili z wyjazdu do stolicy Niemiec. Nie udało się, bo po prostu nie wytrzymała presji w tej światowej imprezie, w której były duże pieniądze. Wygrała Tacjana Chaładowicz (Białoruś) - 66.99 m. (fen) Brydż Dziesiąty turniej w Ustce dla słupskich graczy Dziesiątą brydżową rywalizację XIV Wakacyjnego Grand Prix Ustki 2018 wygrała słupska para Karina Drobiniak-Całka-Bogusław Dyk (oboje STB). Druga była również para ze Słupska Zbignieww Rychły -Paweł Jaruga. W długofalówce prowadzi ustczanin Wiesław Rudnicki -178.5 pkt. Drugi jest też gracz z Ustki. To Jan Hertlein -154,5 pkt. (fen) Czarni Słupsk zaprezentowani kibicom. Zwycięstwo z kołobrzeską Kotwicą koszykówka Michał Piątkowski michal.piatkow5ki@gp24.pl CZARNI SŁUPSK KOTWICA KOŁOBRZEG 8837(16:18.2433.20:15,1&22.P.103) Czarni: Adrian Kordalski 19, Wojciech Jakubiak 4, Bartosz Sprengel 0, Łukasz Seweryn 3, Szymon Długosz 6, Piotr Powideł 2, Hubert Wyszkowski 8, Damian Cechniak 13, Mantas Cesnauskis 17, Dawid Rypiński 3, Patryk Pełka 13._ Kotwica: Daniel Grujić 14, Jakub Zalewski 14, Jakub Stanios 11, Łukasz Bodych 10, Patryk Przyborowski 10, Przemysław Wrona 10, Damian Janiak 9, Gracjan Dobriański 4, Szymon Ryżek 3, Kamil Izraelski 2, Lasota 0. Po ilości zgromadzonych w hali Gryfia kibiców było widać, że głód koszykówki w Słupsku jest ogromny. Słupscy fani już podczas prezentacji zespołu wypełnili 3/4 hali i z dużą werwą oklaskiwali pojawiających się po kolei na parkiecie zawodników. Po oficjalnej prezentacji przyszedł czas na to na co wielu od dawna czekało - mecz w słupskiej hali Gryfia. Spotkanie bardzo dobrze rozpoczęło się dla gospodarzy. Pewnie pod koszem czuł się Damian Cechniak, który szczególnie w obronie był zaporą, z którą przyjezdni nie potrafili sobie poradzić. Bardzo dobre wrażenie sprawiał też Adrian Kordalski. Nowy rozgrywający Czarnych grał niezwykle dynamicznie, a swoimi wejściami pod kosz bez problemu rozbijał obronę Kotwicy. Problem ze skutecznością natomiast od samego początku meczu miał Wojciech Jakubiak. Z minuty do Słupska jest gotowy do gry na pierwszoligowym poziomie. Gdy wydawało się, że to Czarni przechylą szalę zwycięstwa na swoją korzyść, słupszczanie popełnili prostą stratę, którą wykorzystali zawodnicy gości i doprowadzili do dogrywki. W doliczonym czasie gry walki dalej nie brakowało. Kolejny raz kilka naprawdę dobrych akcji zaprezentował Adrian Kordalski, który fizycznie wyglądał najlepiej z całej słupskiej ekipy. Kibice zgromadzeni w hali do końca nie mogli narzekać nabrak emocji. Czarni prowadzili trzema punktami, jednak na 0,4 sekundy przed końcową syreną Wojciech Jakubiak faulował gracza Kotwicy przy rzucie za trzy punkty i kibice szykowali się powoli na kolejną dodatkową część gry. Zawodnik gości jednak przestrzelił pierwszy rzut i to podopieczni Roberta Jakubiaka świętować mogli pierwsze zwycięstwo przed własną publicznością. Sam mecz pokazał, Damian Cechniak (z lewej) miał bardzo udany szczególnie początek meczu z Kotwicą. Słupski że słupscy zawodnicy cały czas zawodnik popisywał się udanymi wejściami pod kołobrzeski kosz. Jego występ był pozytywny się poznają i dopiero co zaczynają się rozumieć. Zdarzały im na minutę jednak, coraz lepiej nak brak zgrania poszczegól- serię punktową jednej z dru- się proste starty oraz niewymu-prezentowali się goście z Koło- nych koszykarzy, ponieważ żyn, zaraz odpowiadała druga, szone błędy. Warto jednak zau-brzegu. Czarni popełnili kilka szczególnie w obronie popeł- W szeregach słupskich zawód- ważyć, że niektórzy koszykarze prostych strat i po pierwszej niali proste błędy, z których ników kilka efektownych rzu- prezentowali się naprawdę do-kwarcie przegrywali 16:18. z łatwością korzystali przy- tów pokazali najbardziej do- brze. Najlepszy w słupskiej eki-W drugiej części spotkania jezdni i to oni na przerwę scho- świadczeni - Mantas pie był Adrian Kordalski, nato-znakomicie prezentował się dzilizjednopunktowympro- Cesnauskis oraz Łukasz miast Damian Cechniak oraz Patryk Pełka, który kilkukrot- wadzeniem. Seweryn. Nieźle prezentował Patryk Pękła pokazali, że razem ruetrafiłzatrzypunkty.Wsłup- Druga połowa to ciągła gra się także Hubert Wyszkowski, mogą stanowić bardzo mocny skich szeregach widać było jed- punkt za punkt. Na każdą małą który pokazał, że po powrocie podkoszowyduet.©® W Siemianicach Stal czeka na lidera z Lipnicy PHka nożna Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz@polskapress.pl Ciekawie będzie w piłkarskich meczach czwartej kolejki słupskiej klasy okręgowej. Na boisku w Siemianicach Stal Jezierzyce spotka się z Lipniczanką Lipnica. Rywalizacja zaplanowana jest na niedzielę (2.09). Pierwszy gwizdek lęborskiego arbitra Adama Bartosiaka będzie można usłyszeć o godz. 17. Stal słabo spisuje się tej jesieni. Ma tylko l punkt i zajmuje czternaste miejsce. Z kolei Lipniczanka to aktualny lider, kandydat do IV ligi. Drużyna z Lipnicy zgromadziła komplet punktów w trzech dotychczasowych meczach. Lipniczanie mają największą siłę ofensywną. Do tej pory strzelili 12 goli. Bardzo groźny w ataku jest Artur Rzepiński, który ma na koncie 6 bramek. Taki sam dorobek golowy ma Paweł Koniuszek (Start Miastko). Obaj są najskuteczniejszymi snajperami okręgówki. -Atmosfera jest dobra po znakomitym początku sezonu. Stali nie lekceważymy. Liczę na czwartą wygraną - mówi Tomasz Mielewczyk, szkoleniowiec z Lipnicy. Pozostałe mecze - sobota: Sokół Wyczechy - Chrobry Charbrowo (15), Piast Człuchów - Prime Food Brda Przechlewo (16), Zawisza Borzytuchom-Start Miastko (17); niedziela: Sparta Sycewice - Leśnik Cewice (11, stadion 650-lecia w Słupsku), Myśliwiec Tuchomie - Słupia Kobylnica (16), Karol Milarex Pęplino - Błę-Idtni Główczyce (17), MKS Debrzno - Jantaria Pobłocie (17). ©0 Piąte miejsce zawodników UKS GAP Bruskowo Pttkanriżna Jarosław Stencel jaroslaw.stencel@gp24.pl W Gniewinie na pięknie położonym obiekcie sportowo - rekreacyjnym rozegrano Ogólnopolski Turniej Piłki Nożnej Juniorów w kategorii UlO - Kipsta Cup by Decathlon 2018. Zawodnicy z 24 klubów z Polski byli gośćmi hotelu Mistral w Gniewinie, gdzie w roku 2012 na swoją bazę do przygotowań Euro 2012 wybrała reprezentacja Hiszpanii. Organizatorem turnieju była firma Decathlon Polska w Warszawie. Zawody rozgrywano w sześciu grupach które liczyły po cztery zespoły. Z reprezentantów ziemi słupskiej byli: UKS Sparta Sycewice, MKS Jantar Ustka, MKS Lew Lębork, UKS Gminna Akademia Piłkarska w Bruskowie Wielkim, KS Potęgowo, UKS Byki Słupsk. Zespół z Bruskowa Wielkiego znalazł się w grupie gający rywal: KS Wisełka Bydgoszcz -Fordon. W meczu tym bezdyskusyjnie lepsi okazali się zawodnicy z Bydgoszczy wygrywając 3:0. W klasyfikacji ogólnej triumfowała drużyna Sparta Sycewice. UKS GAP zajął 5. miejsce. W turnieju udział wzięło około 300 zawodników i zawodniczek. Każdy uczestnik biorący udział w turnieju otrzymał od organizatora wyprawkę młodego piłkarza. ©® Gra IV liga. Wytypuj wynik W niedzielę o godz. 15.00 Zespół z Bruskowa Wielkiego na stadionie w Gniewinie. na stadionie przy ulicy Zielonej Bruskowianie wygrali tam trzy mecze dojdzie do ciekawej rywalizacji w IV lidze. Lider tabeli Gryf C. Wygrał z Lwem II Lębork Po zaciętym meczu stoją- Słupsk podejmie drużynę 10:0 oraz Vigo Tuchom 2:0 cym na bardzo dobrym pozio- Jantara Ustka. Prosimy o typo-i przegrywając z Andrespolią mie i bramce Dacjana wanie wyniku meczu na adres: 1:2. Dało to II miejsce w gru- Staranowicza zespół z gminy jaroslaw.stencel@gp24.pl. pie i przepustkę do gier finało- Słupsk pokonał renomowa- Do wygrania najnowszy, unika-wych, gdzie bruskowianie nego przeciwnika 1:0. W ćwier- towy szal Gryfa "Księstwo spotkali się z mocnym przeciw- ćfinale nabruskowską drużynę Słupskie" ufundowany przez nikiem AP Szczecinek. czekał jeszcze bardziej wyma- STORM (Manhatan, box 36). magazyn KUCHNIA KRZYŻÓWKA PORADY ZDROWIE Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, i września 2018 r. Drugie śniadanie do szkoły wcale nie musi być nudne! Wołi polskie filmy zamiast amerykańskich serialmŁ — -- - sra. 13 ra domowego kota? str. 10 02 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Anna Czerny-Marecka arma.marecka@p0lskapre5s.pll WYPRAWIAJĄC DZIECKO DO SZKOŁY, NIE ZAPOMNIJCIE O DRUGIM ŚNIADANIU Witamy w weekend Takie proste, a jednak w praktyce mamy problem z ich zastosowaniem - chodzi o zasady dobrego odżywiania się, które należy wpajać dzieciom już od maleńkości, po to, aby były zdrowe i silne teraz, a także już jako dorośli ludzie. Nie ma w tym wielkiej filozofii - regularne posiłki z uwzględnieniem pięciu porcji warzyw i owoców dziennie. A jednak jak przychodzi co do czego, to zamiast marchewek i jabłek na przerwie w szkole dzieci chrupią czipsy. Tym rodzicom, którzy chcieliby iść z dietetycznym duchem czasu, przychodzimy dzisiaj z pomocą. Ponieważ dzieci nie lubią nudy, także w jedzeniu (o tym krótko w tekście na stronie 3), dzisiejsze trzy kolumny kulinarne (strony 7-9) poświęcone są szybkim, kolorowym, smacznym i zdrowym posiłkom dla uczniów. Sprawdzą się na pewno jako drugie śniadanie do szkoły (ale nie tylko) - łatwo je zapakować i włożyć do tornistra. Wymagają oczywiście więcej wysiłku niż danie dziecku paru złotych na przekąskę (które zapewne wyda ono na wspomniane czipsy albo słodycze), ale bez przesady, nie spędzicie nad nimi wieków w kuchni. Przepisy są proste i nie zrujnują waszego domowego budżetu. Polecam. Przygotowując się do nowego roku szkolnego „od kuchni", pomyślcie także o tym, co czeka wasze dziecko - nowe obowiązki, lekcje, odrabianie prac domowych. Także i wy powinniście się teraz przygotować, aby pomóc mu w wypełnianiu tych zadań. A my chcemy pomóc wam. Dlatego na stronie 6 znajdziecie poradniczy artykuł o tym, jak wesprzeć dziecko w jego ciężkiej pracy, aby nie padło z przemęczenia i nie straciło naturalnej w tym wieku chęci do przyswajania wiedzy. Czego potrzebuje uczeń? Na przyldad odpoczynku, zabawy i pochwał. Zapraszam do lektury tekstu, a także całego Magazynu Rodzinnego. I do zobaczenia za tydzień. ESBlia CZEKAMY NA WASZE OPINIE Jeśli macie ochotę skomentować tematy poruszane w „Magazynie rodzinnym", piszcie i dzwońcie. Kontakt: Anna Czerny-Marecka, „Głos pomorza", ul. H. Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, anna.marecka@gp24.pl; tel. 59 848 81 32. Konkurs „Położna na medal" Rozpoczął się drugi etap: można już glosować na kandydatki do tytułu Zakończył się pierwszy etap konkursu „Położna na medal", w ramach którego wybierana jest najlepsza położna w kraju. Do 5. jubileuszowej edycji kampanii zostało zgłoszonych 497położnych z całej Polski, z czego do tej pory potwierdziło swój udział w konkursie 450 położnych. Wiele z nich pracuje w Szczecinie! Głosy można oddawać do 31 grudnia na stronie www.po-Ioznanamedal20i8.pl. Ogłoszenie zwycięzców plebiscytu odbędzie się w styczniu 2019 roku. Organizatorem kampanii i konkursu jest Akademia Malucha Alantan. Mecenasem została marka Alantan Plus. Konkurs „Położna na medal" to najbardziej prestiżowy konkurs w środowisku, odbywający się nieprzerwanie od 5 lat. Jego celem jest wyłonienie trzech najlep- szych położnych w kraju oraz wyróżnienie po jednej położnej w poszczególnych województwach. - Decydując się na organizację konkursu, chcieliśmy podkreślić, jak ważną rolę w opiece nad kobietą w ciąży, podczas porodu i połogu odgrywają położne. To właśnie ich pasja, zaangażowanie oraz wiedza dają ogromną szansę, aby pokazać społeczeństwu, jak wiele w opiece nad kobietą i dzieckiem przyszła mama zawdzięcza położnej. Za każdym razem, nagradzając położne podczas gali, dziękujemy nie tylko w imieniu swoim, ale wielu kobiet, które co roku nominują coraz więcej położnych do plebiscytu - mówi Iwona Barańska z Akademii Malucha Alantan, pomysłodawcy i organizatora kampanii, (mara) Leczę się onkologicznie, cz szansę na własne dziecko? jf Ov> Oprać Anna Czerny-Marecka anna.inarecka@polskapress.pl Program .Jestem przy Tobie" wspiera kobiety zmagające się z nowotworami narządów rodnych. O to, czy leczenie onkologiczne może pozbawić ptod-nośd. zapytaliśmy prot dr. hab. n. med. Mariusza Bidzińskiego, koordynatora Oddziału Ginekologii i Patologii Ciąży Szpitala Specjalistycznego „Inflancka" w Warszawie. Czy zachowanie płodności po leczeniu onkologicznym jest możliwe? Jest szereg nowotworów, których leczenie może zaburzyć płodność. Dotyczy to nie tylko chirurgii, czyli np. usunięcia macicy, ale też chemioterapii i radioterapii. Mamy wypracowanych kilka metod. JecLnak nowotwór nie może być zaawansowany. Na szczęście coraz częściej wykrywamy chorobę we wczesnej fazie. Od czego zależy, czy kobieta zachowa płodność? Od zastosowanego leczenia? Tak, zachowanie płodności jest zależne od rodzaju te- rapii. W przypadku nowotworów ginekologicznych chirurgia bezpowrotnie pozbawia płodności, bo zabiera narząd rodny. Jeżeli chodzi o chemioterapię, to działa ona na cały układ komórek. Komórki odpowiadające za płodność mają duży potencjał namnażania się, więc one też podlegają tym negatywnym wpływom i raczej nie możemy ich zabezpieczyć. Chemioterapia może je bezpowrotnie zniszczyć. Co zatem możemy zrobić. aby zachować płodność u kobiety chorej na raka? Przed rozpoczęciem leczenia możemy pobrać komórkę jajową i tymczasowo ją przechować. W przypadku większości nowotworów nie musimy rozpoczynać leczenia natychmiast i możemy sobie pozwolić na to, aby w ciągu kliku tygodni pobrać tę komórkę i, jeśli będzie potrzeba - wykorzystać w przyszłości. Są nieliczne nowotwory, gdzie nie ma na to czasu, np. nowotwory krwi. Lepiej jest pobraną komórkę od razu zapłodnić i magazynować embrion. Formuła przechowywania zarodka daje ok. 35-40% Prof. dr hab. med. Mariusz Bidziński - ginekolog - onkolog. Autor i współautor 157 publikacji oraz 6 podręczników gwarancji, że z niego urodzi się dziecko. Jeżeli pobieramy niezapłodnioną komórkę jajową, to ona jest bardziej delikatna, w związku z tym odse- tek sukcesów mieści się w granicach 10%. Jest jeszcze możliwość pobrania tkanki jajnikowej produkującej komórki jajowe przez rozpoczę- Żywienie dojelitowe w domu jest w pełni refiindow Kiedy chory nie iest w st anie przyirnowć Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl Naturalną drogą podawania posiłków jest droga doustna, jednak gdy sposób ten jest niemożliwy lub niewystarczający. powinno zostać wdrożone żywienie dojelitowe bezpośrednio do żołądka lub jelita, a w ostateczności pozajelitowe (dożylne). Świadczenie jest w pełni refundowane (chociaż są limity) - od gotowych diet poprzez szkolenie z zasad żywienia i ustawienie programu żywienia przez wyspecjalizowany personel, aż po cały potrzebny sprzęt Żywienie dojelitowe stosuje się zarówno u dzieci, osób dorosłych, jak i starszych, przede wszystkim w przypadku: Zaburzeń połykania, niedrożności górnego odcinka przewodu pokarmowego, których przyczynami mogą być m.in. guz nowotworowy, udar mózgu, choroby Parkinsona i Alzheimera; Chorób nowotworowych, głównie tych, które uniemożliwiają połykanie (nowotwór jamy ustnej, krtani) lub prowadzą do szybkiego wyniszczenia pacjenta (nowotwór żołądka, trzustki); Przewlekłego zapalenia trzustki, nieswoistych zapaleń jelit, w tym choroby Leśniowskiego - Crohna; Dziecięcego porażenia mózgowego, mukowiscydozy; Chorych nieprzytomnych. Ważnym wskazaniem jest również przygotowywanie do operacji oraz żywienie w okresie rekonwalescencji i re- dIIKC habilitacji w przypadku pacjentów, u których występuje niedożywienie lub jego ryzyko. - Konsekwencje niedoborów białkowo-energetycz-nych i mikroskładników odżywczych to m.in. obniżenie odporności, gorsze efekty terapii, dłuższy czas hospitalizacji. Rozpoznawanie niedożywienia oraz dobranie odpowiedniej metody leczenia to niezbędne elementy procesu terapeutycznego. Poprzez wdrożenie żywienia dojelito-wego, dzięki któremu osiągamy właściwy stan odżywienia organizmu, pacjent może szybciej zostać wypisany ze szpitala. Odnotowuje się widoczny spadek długości hospitalizacji tych pacjentów -ok. 40% u dzieci i ok. 30% u dorosłych - mówi prof. dr hab. n. med. Janusz Książyk, prezes Polskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego Dzieci. W momencie, gdy pacjent może być wypisany ze szpitala, ale wciąż wymaga podawania żywienia doje-litowego, może być ono kontynuowane w warunkach domowych, a także w hospicjum czy w zakładzie opie-kuńczo-leczniczym.Obowią-zuje zasada, że danym pacjentem opiekuje się niezmienny zespół lekarsko-pie-lęgniarski. Obecnie około 6000 polskich pacjentów jest objętych programem żywienia dojelitowego w warunkach domowych. Z przeprowadzonych badań wynika, że dzięki żywieniu dojelitowemu w domu u pacjentów odnotowano znaczny wzrost masy Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 rodzinny 03 /mam j/v dążę i urodzić zdrowe idziński. ciem leczenia i wszczepienia jej w miejsce jajników już po jego zakończeniu. Taka tkanka po pewnym czasie zaczyna znowu produkować komórki rozrodcze. W takim rozwiązaniu szanse na posiadanie dziecka to ok. 15-20%. Możemy również spróbować farmakologicznie ochronić komórkę rozrodczą przed szkodliwym działaniem chemioterapii czy radioterapii. Służą temu m.in. analogi GnRH, które blokując pewne systemy receptorowe, ochraniają potencjał komórki rozrodczej w trakcie leczenia. Czy kobiety często decydują się na pobranie i przechowanie swoich komórek rozrodczych? W Polsce na dzień dzisiejszy nie mamy odpowiedniego systemu prawnego, więc nie są to metody wykorzystywane powszechnie, ale są pacjentki, które z nich korzystają. Poza tym jest wielu przeciwników takiego rozwiązania, tak jak w przypadku zapłodnienia in vitro. Tylko u chorych onkologicznie jest to trochę inna sytuacja niż u osób niepłodnych. Tu chodzi o zachowanie płodności u osób, które mogą ją stracić przez ciężką chorobę. Chcemy dać im możliwość, aby po powrocie do zdrowia mogły dalej funkcjonować, zarówno w życiu zawodowym, jak i rodzinnym. Czy te metody zachowania płodności są dostępne dla kobiet w Polsce? Teoretycznie mogą one być w onkologii wykorzystywane, ale nie są, bo nie są refundowane. Ani te leki „osłonowe", ani proces pobierania komórek rozrodczych przed rozpoczęciem leczenia. Czyli przychodzi do pana profesora pacjentka chora na raka, wie o tym, że może zachować płodność, chce ją zachować i co wtedy? Mówię jej, że jest przychodnia czy klinika leczenia niepłodności, która prowadzi tego typu projekty i że tam będzie można przechować jej komórki rozrodcze. Niestety, nie mogę jej zagwarantować tego, że będzie to bezpłatne. Czy jest możliwość naturalnego poczęcia po leczeniu onkologicznym? Przeważnie jest tak, że zapłodnienie następuje poza organizmem kobiety. Zapład-niamy pobraną wcześniej komórkę jajową i dopiero wszczepiamy embrion do macicy kobiety. W przypadku wszczepiania tkanki jajnikowej, która zaczyna produkować komórki jajowe, też zazwyczaj jest tak, że je pobieramy i zapładniamy in vitro. Na czas chemioterapii kobieta staje się bezpłodna, a czy po zakończeniu leczenia można tę płodność jakoś przywrócić np. u ko- biet które nie chcą jednak pobierać wcześniej swoich komórek jajowych? Część wykorzystywanych chemioterapeutyków ma niewielki element szkodliwości na jajniki. To oznacza, że ich szkodliwość na jajniki może być tylko chwilowa i po kilku miesiącach system się odbudowuje. Ale są również che-mioterapeutyki, które mogą na trwałe zniszczyć potencjał reprodukcyjny i nic nie da się zrobić. To tak, jakbyśmy wprowadzili kobietę w meno-pauzę. Podaliśmy leki i zniszczyliśmy komórki generatyw-ne. U jakiego procenta kobiet u których zniszczenie nie jest trwałe, udaje się przywrócić płodność? Dzięki dzisiejszym technikom i medycynie reprodukcyjnej u ok. 30-40% kobiet można przywrócić płodność, czyli sprawić, że jej organizm będzie znowu wytwarzał komórki jajowe, które będziemy mogli pobrać i zapłodnić. ' Czy problem utraty płodności dotyczy tylko kobiet chorych onkologicznie, czy także mężczyzn? Leczenie onkologiczne działa niekorzystnie również na komórki rozrodcze męskie, czyli na plemniki, np. w przypadku leczenia raka jądra. W przypadku mężczyzny sytuacja jest o tyle lepsza, że nie ma żadnego problemu z pobieraniem materiału i nie musimy na to czekać. Trzeba mu tylko tę sytuację odpowiednio wcześniej przedstawić i poinformować o zagrożeniu związanym z płodnością i możliwymi rozwiązaniami. l.ie przez NFZ pokarm bezpośrednio do przewodu pokarmowego ciała (o ok. 12% u dorosłych oraz o ok. 40% u dzieci), a co za tym idzie, zmniejszenie współczynnika niedożywienia. Ma to bezpośredni wpływ na o wiele niższy odsetek powikłań infekcyjnych (o ok. 22,5% w porównaniu do czasu przed wdrożeniem domowego żywienia dojelitowego). - Żywienie domowe wpływa nie tylko na komfort i lepsze samopoczucie pacjenta, ale także na jakość jego życia. I znacznie obniża koszty terapii. Dzięki takiemu postępowaniu utrzymujemy pacjenta w dobrej kondycji, co sprawia, że maleje ryzyko powikłań. Szacunkowo, niedożywienie kosztuje podatnika ok. 11 mld zł rocznie. Ocenia się, że żywienie dojelito-we w warunkach domowych jest tańsze nawet o 70-80% niż procedury hospitalizacyj-ne, a należy pamiętać, że świadczenie nie obejmuje pojedynczej procedury, tylko kompleksową opiekę, w tym * szkolenie, diety oraz sprzęt -mówi dr n. med. Piotr Wójcik, konsultant województwa podkarpackiego w Poradni Żywieniowej Nutrimed. - Żywienie dojelitowe stosuję od 14. roku życia ze względu na chorobę Leśniow-skiego-Crohna. Byłem bardzo niedożywiony, a dzięki żywieniu medycznemu uzyskałem remisję bez konieczności włączenia sterydoterapii, lepiej się rozwijałem, uniknąłem wielu problemów. Czułem się lepiej, co też wpłynęło na większą pewność siebie. Żywienie dojelitowe nie przeszkodziło mi w studio- waniu - skończyłem dwa kierunki studiów. Kończę doktorat i pracuję naukowo. Prowadzę bardzo aktywny tryb życia. Mam plecak z pompą, którą mogę ze sobą zabrać -opowiada Adrian Witczak. Liczba pacjentów żywionych dojelitowo w domu dynamicznie wzrasta, a chorych wymagających tej metody żywienia będzie coraz więcej. Eksperci podkreślają, że stanowi to dowód na poprawę jakości medycyny w Polsce, ale jednocześnie stanowi duże wyzwanie dla systemu. Obecnie świadczenie żywienia dojelitowego w warunkach domowych jest limitowane, a kolejki w zależności od województwa różnią się liczbą oczekujących. O roli żywienia w chorobach nowotworowych - str. 4. Warzywa, owoce, ruch - to podstawa Jak wyrobić u dziecka zdrowe nawyki żywieniowe. żeby były jego posagiem na dorosłe życie Rodzice chcą, by ich dzieci były pełne energii oraz cieszyły się dobrym zdrowiem, także w przyszłości. Dlatego próbują wyrobić u najmłodszych prawidłowe nawyki związane z właściwym sposobem odżywiania. Oto 5 sposobów na to, by ta nauka była przyjemna i skuteczna. Do prawidłowego wzrostu i rozwoju dziecko potrzebuje różnorodnych składników odżywczych, z różnych produktów. Podstawą zbilansowanej diety są warzywa i owoce. Należy ich jeść minimum 400 g dziennie, w 5 porcjach, z czego jedną może stanowić szklanka lub kartonik (ok. 150 - 200 ml) soku. Postawmy na różnorodność - kolorów, kształtów i form podania: świeże z jogurtem w ulubionej miseczce, pokrojone na kawałki, suszone jako przekąska albo w postaci musów czy soków. Pamiętajmy, że dzieci naśladują dorosłych. - Dorośli powinni przyjrzeć się swoim nawykom żywieniowym i zastanowić się, czy to, co mówią do dziecka, ma odzwierciedlenie w ich zachowaniu - wyjaśnia prof. dr hab. Krystyna Gutkowska - dziekan Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW. - Jeśli dziecko słyszy od rodzica, że należy jeść dużo warzyw i owoców, a jednocześnie obserwuje ich brak na jego talerzu, to samo z siebie raczej nie wyrobi własnych, prawidłowych nawyków żywieniowych. Jedno jabłko dziennie trzyma cię z daleka od lekarza - mówią Anglicy i warto się tego trzymać Wiele najmilszych wspomnień z dzieciństwa wiąże się ze wspólnymi posiłkami. Zadbajmy, by miały je także nasze dzieci. Rodzinne chwile przy stole to także sposób na wprowadzenie właściwych nawyków żywieniowych w praktyce. Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej już w nazwie wskazuje na znaczenie ruchu w życiu człowieka. Specjaliści z Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) zalecają w przypadku dzieci przynajmniej godzinę aktywności fizycznej dziennie. Dobrze, aby w edukację żywieniową zaangażowali się także nauczyciele. Kluczem do sukcesu są merytoryczne zajęcia, przeprowadzone w atrakcyjnej dla dzieci formie, oraz udział w programach edukacyjnych. - Przykładem jest skierowany do uczniów z II i III klas szkoły podstawowej i ich nauczycieli program „5 porcji zdrowa w szkole" - mówi prof. dr hab. Krystyna Gutkowska. -Wystarczy, że nauczyciel lub dyrektor, zgłosi klasę do udziału w programie poprzez wypełnienie formularza na www.wszkole.5porcji.pl. Otrzyma link do pobrania bezpłatnych materiałów edukacyjnych, pozwalających na przeprowadzenie zajęć. (mara) Akcja na Facebooku TAK dla zdrowia małych serc. NIE dla groźnego wirusa RS - walka o poszerzenie programu profilaktycznego Fundacja Serce Dziecka założyła na FB wydarzenie: „TAK dla zdrowia małych serc, NIE dla groźnego wirusa RS". Można do niego dołączyć i pobrać nakładkę na zdjęcie profilowe. W ten sposób wyrazicie solidarność z maluszkami z wrodzonymi wadami serca, dla których wirus RS i wywoływane przez niego infekcje są śmiertelnie groźne. Fundacja zabiega, aby objęte one zostały bezpłatną ochroną przed wirusem. - Wspólnie z lekarzami wysyłamy listy i apele. Dlatego bardzo ważny jest głos rodziców, aby Ministerstwo Zdrowia zauważyło, że infekcje wywoływane wirusem RS to naprawdę poważny dla nas problem - mówi Katarzyna Parafianowicz, prezes Zarządu Fundacji Serce Dziecka. -Niedawno większa grupa wcześniaków została włączona do programu profilaktyki zakażeń RSV. Mamy nadzieję, że dzieci z wrodzonymi wadami serca będą kolejną grupą włączoną do programu lekowego - dodaje. Dzieci z wrodzonymi wadami serca (WWS), podobnie jak wcześniaki, rodzą się z olbrzymim obciążeniem i szeregiem powikłań zdrowotnych. Często już w pierwszych dniach życia muszą przejść skomplikowane zabiegi medyczne ratujące ich życie. Z uwagi na wady mięśnia sercowego i częste hospitalizacje mają obniżoną odporność i w porównaniu z dziećmi zdrowymi, są bardziej narażone na infekcje. Do szczególnie niebezpiecznych należą te dolnych dróg oddechowych wywoływane przez wirus RS. Każda infek- cja dróg oddechowych drastycznie obniża rokowania dziecka przed operacją kardiochirurgiczną, może odroczyć termin zabiegu lub wywołać groźne powikłania w okresie pooperacyjnym. Sezon zakażeń wirusem RS zaczyna się w Polsce w październiku i trwa do kwietnia. Ważne, aby w tym okresie zabezpieczyć dziecko, podając tzw. profilaktykę bierną, czyli gotowe przeciwciała zwalczające wirusa RS. Niestety, dzieci z wrodzonymi wadami serca nie są objęte bezpłatną profilaktyką, co od kilku lat próbuje zmienić środowisko kardiologów i kardiochirurgów dziecięcych. Link do wydarzenia na FB: https://www.facebook.com/ev ents/2l95l0205326326/?active _tab=discussion. (MARA) 04 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 DBAJ 0 ODPORNOŚĆ Zaszczep dziecko! To najlepszy sposób na odporność przeciwko chorobom zakaźnym Szczepienia to najlepszy i najbardziej bezpieczny sposób uodpornienia przeciwko wielu chorobom zakaźnym. W przypadku zaszczepienia przeciwko ospie wietrznej nie zachoruje w ogóle ponad 95 procent dzieci, a 98-100 procent uniknie zachorowania na ospę o ciężkim lub umiarkowanym przebiegu. W Polsce kalendarz szczepień co roku określa Program Szczepień Ochronnych. Wśród tych obowiązkowych znajdziemy między innymi szczepienie przeciwko pneumokokom, a wśród zalecanych - szczepienia przeciwko ospie wietrznej i meningokokom. Warto rozważyć wykonanie szczepień na początku roku szkolnego, ponieważ powrót dzieci do szkoły, przedszkola i żłobka zbiega się w czasie z rozpoczęciem okresu infekcji sezonowych. Jeśli dziecko nie jest uodpornione przeciwko ospie wietrznej (nie chorowało lub nie było zaszczepione) i ma bezpośredni kontakt z osobą chorą, prawdopodobieństwo, że zachoruje wynosi aż 80-90 procent. Warto pamiętać, że celowe kontaktowanie dzieci chorych ze zdrowymi na przykład podczas wspólnej zabawy nie jest dobrą formą uodpornienia na ospę, ponieważ każde zachorowanie niesie ryzyko ciężkiego przebiegu choroby oraz wystąpienia powikłań. Jedyną dobrą metodą profilaktyki w tym wypadku są szczepienia ochronne - wyjaśnia doktor Bożena Walewska-Zielecka, dyrektor do spraw medycznych Medicover Polska. -Schemat szczepienia obejmuje dwie dawki. Pierwszą można podać już od 9. miesiąca życia - najlepiej jednak zrobić to pomiędzy 12. a 18. miesiącem. Drugą dawkę należy podać co najmniej 6 tygodni po pierwszej. Na szczepienie możemy jednak zdecydować się również później. Pamiętajmy, że ochrona przed ospą wietrzną ma kluczowe znaczenie dla kobiet planujących ciążę - dodaje, (pg) ZAPYTAJ LEKARZA Jak ważny dla człowieka jest sen? LEKARZ RADZI: Sen jest ogromnie ważny-CyL wręcz konieczny. By X) sprawdzić, jak dużą rolę pełni, przeprowadzano eksperymenty na zwierzętach. Te pozbawione snu umierały w ciągu kilku tygodni. Sen ma znaczenie nie tylko ze względu na rlsszą formę fizyczną, ale i jisychiczną - podczas snu dochodzi do utrwalania pamięci, regeneruje się też wiele procesów fizjologicznych. Z wiekiem ilość i jakość snu się pogarsza, dlatego osoby starsze często doświadczają związanych ze snem problemów. Ile godzin snu potrzebuje człowiek? LEKARZ RADZI: Dobowailość snu nie jest sztywno W® określona-wiąże się \j z wieloma czynnikami i naszymi osobistymi potrzebami. Niektórym wystarcza 5 godzin snu - inni muszą spać po 9 godzin. Nie oznacza to jednak, że członkowie którejkolwiek z tych grup cierpią na zaburzenia snu. Liczy się to, by po przebudzeniu czuć się wypoczętym. Jeśli człowiek nie śpi tyle, ile powinien, organizm nie ma szans, by się zregenerować. Może to być wstęp do depresji, która często zaczyna się właśnie od zaburzeń snu. Jest to jeden z symptomów. Bardzo ważna jest odpowiednia higiena snu. Powinniśmy przede wszystkim wstawać o regularnych porach, dzięki temu również godzina, o której kładziemy się spać, zostanie unormowana. Powinniśmy też wyeliminować dodatkowe bodźce, takie jak włączony telewizor czy zapalone światło. Z kolei pomieszczenie, w którym śpimy, powinno być wywietrzone. Niestety, obecnie często doświadczamy problemów ze snem. Zanim jednak zdecydujemy się na zastosowanie leków, powinniśmy sprawdzić, czy zadbaliśmy o zasady higieny snu. Czym są marzenia senne? LEKARZ RADZI: Senne marzenia mogą mieć źródło W* wnaszychcodzien-X) nych przeżyciach. Jest to jeden ze sposobów, jakie nasz organizm stosuje, by poradzić sobie z trudnymi przeżyciami. Zdarza się, że ktoś, kto przeżył coś szokującego, wraca do takiego zdarzenia poprzez marzenia senne. Często sny o konkretnej tematyce powtarzają się regularnie. Jan Latała, psychiatra Naukowcy: nie pokonasz raka głodówką. Jedzenie jest ważne w walce z chorobą Niedożywienie i wyniszczenie organizmu. Brak odpowiedniego odżywiania u chorego na nowotwory może przyspieszyć jego zgon Nauka Kazimierz Sikorski redakcja@polskatimes.pl Naświetlanie, chemioterapia, odpowiednie leki, współczesna medycyna dysponuje coraz skuteczniejszymi metodami leczenia chorób nowotworowych. Od szybkości diagnozy w dużej mierze zależy sukces w wyleczeniu pacjenta, tym samym uratowanie mu życia. Ale niezwykle ważne jest też coś innego, na co zwracają coraz częściej uwagę naukowcy, wręcz biją na alarm: w leczeniu nowotworów ważne jest żywienie! Jak ustalono, objawy niedożywienia lub wyniszczenia występują nawet u 85 proc. chorych, a u 20 proc. osób cierpiących na chorobę nowotworową wyniszczenie organizmu, spowodowane brakiem odpowiedniego odżywiania, może być bezpośrednią przyczyną zgonu. Pacjenci onkologiczni są szczególnie narażeni na problemy z niedożywieniem, ponieważ znakomita większość stosowanych terapii wiąże się NOWOTWORÓW NIE DA SIĘ ZAGŁODZIĆ Krążące w sieci informacje, jakoby chorobę nowotworową można pokonać w prosty i szybki sposób, czyli głodówką, to mit. Dodajmy, niebezpieczny. Pojawiające się historie o ludziach, którzy poza surowymi warzywami i owocami odstawiali pokarmy i posilali się tylko wodą źródlaną, nie są prawdziwe. Potwierdzają to lekarze specjaliści zajmujący się walką z nowotworami. Głodówka nie tylko nie hamuje rozwoju nowotworu, wręcz przeciwnie - pogarsza znacznie stan chorego. Walka z chorobami nowotworowymi wymaga kompleksowej terapii, ważne jest też jedzenie z występującymi w trakcie leczenia oraz po ich zakończeniu problemami z jedzeniem. Pojawiają się liczne objawy niepożądane, takie jak wymioty, nudności, biegunki i bóle, które powodują utratę apetytu. Czasami spożywanie pokarmów jest niemożliwe w wyniku na przykład podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego, bądź trudności z połykaniem. W efekcie dostarczenie odpowiedniej ilości składników odżywczych bywa ogromnym problemem. Co więcej, u pacjentów cierpiących na nowotwór wzrasta tempo przemiany materii, co prowadzi do dalszej niezamierzonej utraty masy ciała. Odpowiednie żywienie to też leczenie Brakuje powszechnej wiedzy, że właściwe żywienie ma niezwykle istotne znaczenie dla prawidłowego działania układu odpornościowego, odbudowy uszkodzonych komórek, lepszej tolerancji leczenia przez pacjenta, co w efekcie ma istotny wpływ na skuteczność terapii. Ponadto, chorzy rzadko zdają sobie sprawę, że podczas choroby nowotworowej zapotrzebowanie organizmu na białko, składniki odżywcze i energię rośnie w tak dużym stopniu, że nie każdy chory jest w stanie za pomocą tradycyjnej diety pokryć dodatkowe zapotrzebowanie. W takich przypadkach konieczne jest wsparcie codziennej diety specjalistycznymi preparatami do żywienia medycznego (typu Nutridrink). Problem pogłębia fakt, że w środowisku chorych na nowotwór krąży wiele mitów, dotyczących diety pacjenta onkologicznego. Potwierdzają to wyniki badania świadomościowego, zrealizowanego przez instytut badawczy Millward Brown na zlecenie firmy Nutricia Medyczna. Aż 28 proc. respondentów uważa, że raka można zagłodzić i podczas choroby należy ograniczyć spożycie produktów wysokokalorycznych, witamin i minerałów. Z kolei 21 proc. badanych uważa, że białko żywi raka. Jeśli nie dostarczamy organizmowi wystarczającej ilości węglowodanów i tłuszczy, energia niezbędna do funkcjonowania pozyskiwana jest ze spalania białek. Na samym początku zużywane są białka wchodzące w skład mięśni, a następnie z innych narządów. Stąd w trakcie rozwoju choroby nowotworowej dochodzi do dużych niedoborów tego składnika i często trzeba je uzupełniać. Wcześnie wprowadzone leczenie żywieniowe nie tylko znacznie poprawia samopoczucie pacjenta, ale może przyczynić się do zwiększenia skuteczności stosowanych terapii, złagodzenia objawów niepożądanych prowadzonego leczenia i skrócenia czasu hospitalizacji. Odpowiednio dopasowane żywienie medyczne powinno stanowić integralną część terapii w przypadku wybranych: * pacjentów cierpiących na nowotwór, * pacjentów z chorobami neurologicznymi, * chorych przed i po ope-racji, * przewlekle chorych, * osób starszych. Specjaliści przypominają, że podczas choroby, kiedy zwiększone jest zapotrzebowanie chorego organizmu na składniki odżywcze i energię, nie zawsze udaje się je pokryć wyłącznie tradycyjnymi posiłkami. W takiej sytuacji specjaliści zalecają stosowanie wsparcia żywieniowego, np. poprzez włączenie do diety wysokoenergetycznych preparatów odżywczych. Żywienie medyczne, nazywane także interwencją żywieniową, powinno być włączone do terapii równolegle z leczeniem przeciwnowotworowym - twierdzią fachowcy. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1 2.09.2018 rodzinny 05 BADANIE KRWI - JAK SIĘ WŁAŚCIWIE PRZYGOTOWAĆ? UWAŻAJ NA TO. CO JESZ -LEPIEJ ZREZYGNUJ Z KASZANKI I WĄTRÓBKI 1. Próbkę krwi najlepiej jest oddać rano, by być na czczo. Dzień wcześniej w miarę możliwości spożywamy posiłek lekkostrawny, co najmniej 8 godzin przed wizytą w laboratorium. 2. Unikamy ciężkiego wysiłku fizycznego. W wypadku przetrenowania może wzrosnąć liczba płytek krwi. Biegunki i wymioty zwiększają liczbę erytrocytów. 3. Jeśli kilka dni przed zaczniemy zjadać wątróbkę lub kaszankę, obraz krwi nie będzie wiarygodny - większa podaż żelaza zaburzy wynik stężenia hemoglobiny i liczby erytrocytów. 4. Podczas miesiączki kobiety nie powinny robić morfologii, bo obfite krwawienia również wpłyną na wynik. 5. To, co jesz, ma wpływ na obraz twojej krwi i może zakłócić wyniki. W przypadku badania poziomu glukozy, cholesterolu, trójglicerydów czy leukocytów, powinniśmy powstrzymać się od jedzenia tłustych i słodkich potraw, a także picia alkoholu. 6. Przed badaniem dozwolona jest szklanka przegotowanej wody, która rozrzedzi krew i pomoże w sprawniejszym jej pobraniu. -'Y '■ ■' ■■ t:..........-...................: - Aby nie tylko serce było w formie, badajmy się systematycznie - radzi Olga Chaińska. nasz ekspert Zrób badania. Zdrowie zaczyna się od diagnostyki OB, badanie moczu i poziomu cholesterolu - sprawdź, dlaczego warto je wykonać Ż$jadrfm>ozOlgą Izabela Mortas izabeia.moitas@polskapres5.pl Jakie badania profilaktyczne warto wykonać? Podpowiada Ołga Chaińska. nasz ekspert -dietetyk i trener personalny, właścidełka klubu Expert Fitness w Kielcach. M orfologiakrwi i poziom glukozy -o tych badaniach pisali-śmy ostatnio. Dziś skupimy się na kolejnych, które warto systematycznie robić. Na początek - OB - Odczyn Bemackiego. To wskaźnik opadania erytrocytów. Badanie obejmuje pomiar drogi opadania czerwonych krwinek w niekrzepnącej krwi w ciągu jednej godziny. - Podwyższony wskaźnik OB świadczy najczęściej o rozwijającym się procesie zapalnym, reumatycznym lub nowotworowym. Przyspieszone OB niemal zawsze dowodzi istnienia chorób. Natomiast OB w normie wcale nie wyklucza obecności choroby, dlatego interpretuje się go z innymi, dodatkowymi wynikami badań - przybliża Olga Chaińska. Wskaźnik ten wykorzystywany jest także do monitorowania przebiegu choroby i efektów leczenia. Coraz częściej badane jest CRP, czyli białko C-reaktywne, tak zwa- ne białko ostrej fazy. Powstaje w wątrobie, zanim jeszcze nastąpi podwyższenie OB. Dowiemy się z niego o istnieniu i wielkości stanu zapalnego, martwicy tkanek. W ciężkich zakażeniach stężenie CRP może wzrosnąć tysiąckrotnie w ciągu dnia. Po odpowiednim leczeniu obniża się stosunkowo szybko. Może być wskaźnikiem skuteczności leczenia. Prawidłowa wartość CRP wyklucza ostrą, uogólnioną infekcję bakteryjną. W okresach cofnięcia się choroby przewlekłej stężenie CRP nie zwiększa się. Norma to do 10 mg/l. Wartości podwyższone: 10-100 mg/l występują w lekkich zakażeniach bakteryjnych (na przykład zapaleniu oskrzeli, pęche- rza moczowego), ciężkich zakażeniach wirusowych, chorobach reumatycznych i w gruźlicy, po operacjach, urazach, zawale serca. Stężenie CRP powyżej ioo mg/l występuje w ciężkich zakażeniach bakteryjnych, po ciężkich operacjach, w zakrzepicy głębokich żył podudzi, w ostrej fazie schorzeń reumatycznych. Badanie moczu. - Jest jednym z częściej zlecanych badań laboratoryjnych. Polega na ocenie próbki pod kątem cech fizycznych i biochemicznych, a także badaniu zawartości komórek, wałeczków i kryształków w moczu. Umożliwia rozpoznanie wielu chorób i zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Wskazaniem do badania są schorzenia nerek, dróg moczowych, choroby układowe, cukrzyca, nadciśnienie, otyłość - mówi Olga Chaińska. Ocenie podlega pH — odczyn zasadowy może występować na przykład w zakażeniach układu moczowego wywołanych niektórymi bakteriami - a także barwę, gęstość względną (ciężar właściwy) oraz obecność: białka, cukru barwników żółciowych i ciał ketonowych, które nie występują w prawidłowym moczu. WAŻNE BADANIE SPRAWDŹ CHOLESTEROL To również ważne badanie. Lipidogram pozwoli skontrolować poziomu cholesterolu we krwi. Pozwala na oznaczenie poziomu cholesterolu całkowitego, trójglicerydów we krwi, a także poziomu frakcji dobrego- HDL i złego cholesterolu - LDL. Zbyt wysoki poziom cholesterolu LDL stanowi ryzyko rozwoju miażdżycy. Poziom cholesterolu we krwi można sprawdzać profilaktycznie, nawet raz na rok. Zdrowie pod kontrolą Te badania wykonuj regularnie Badania profilaktyczne powinno się robić dosyć często. Raz w roku to minimum dla każdej osoby, która chce zadbać o swoje zdrowie, zapobiec rozwojowi chorób. Badania dostarczają wielu cennych informacji na temat stanu organizmu człowieka. Mniej więcej po 3 miesiącach następują zmiany w morfologii. Podstawowe badanie krwi i moczu, TSH - hormonu tarczycy, a także badanie poziomu cukru we krwi to badania diagnostyczne zlecane przez lekarza pierwszego kontaktu. Lekarz nie ma obowiązku kierowania pacjenta na badania, nawet gdy ten wyrazi taką chęć. Jednak powinien zlecić badania podstawowe, gdy pacjent nie był badany przez długi czas. Badania ogólne są bowiem formą profilaktyki zdrowotnej. Badania, które warto regularnie wykonywać: -morfologia krwi -OB - badanie poziomu glukozy we krwi -badanie moczu - badanie poziomu cholesterolu Na 3-4 dni przed badaniem lepiej zrezygnować z przyjmowania suplementów. Może wystąpić bowiem chwilowe wysokie stężenie pierwiastków, które maskuje ich prawdziwy pozicm. Nie ma natomiast przeciwwskazań do brania tabletek na nadciśnienie tętnicze. Dobre rady Kiedy najlepiej robić badania? Najwięcej warto wykonać rano Nasz organizm żyje według rytmu dobowego. Pory dnia mają ogromny wpływ na fizjologię. Jednych jest więcej w nocy, innych z rana. Fosforanów (ważnych dla elastyczności komórek) jest najwięcej w nocy, a rano przyjmują one wartości bardzo niskie. Kreatynina, której zawartość we krwi świadczy o kondycjinerek, podnosi się wieczorem. Natomiast poziom glukozy, istotny dla osób zagrożonych lub już chorych na cukrzycę, zwiększa się w nocy, a opada w ciągu dnia. Dlatego w każdym z tych przypadków krew do badania najlepiej oddać rano. W przypadku oznaczeń hormonów tarczycy oraz płciowych, czas pobrania krwi nie ma wpływu na wyniki badań. 06 rodzinny temat dnia Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 Nie tylko w szkole. Pomóż dziecku zdobywać wiedzę poprzez zabawę ( ... • . Nadmiar obowiązków może doprowadzić do zmęczenia, przez co dziecko mniej efektywnie będzie przyswąja zdobytą wiedzę. Jeśli maluch nie będzie zmuszany do nauki, może pojąć bardzo wiele Rozmydsmiat Katarzyna Sklepi kiklepik@gtos.com Jak było w szkole? Rodzice zadają to pytanie codziennie od momentu, gdy ich latorośl po razy pierwszy przekroczy próg klasy. Równie często słyszą lakoniczną odpowiedź, która, o dziwo, w pełni ich zadowala. Jednak kiedy na kolejne pytanie: „co robiliście", znowu usłyszymy „nic", warto sprawdzić, dlaczego tak mówi. Rozpoczęcie nauki w szkole to wyjątkowe przeżycie dla każdego malucha. Jest źródłem nie tylko pierwszych satysfakcji i sukcesów, ale również trudnych chwil i przeżyć. Dla dziecka czas nauki w szkole to okres wielu wyzwań, jednak rodzice nierzadko o tym zapominają. Marząc, by ich pociechy były prymusami w szkole, często zbyt wysoko stawiają im poprzeczkę i oczekują samych wzorowych ocen. Niespełnione ambicje rodziców sprawiają, że dziecko za wszelką cenę dąży do spełnienia wymagań opiekunów. Problem zaczyna się, gdy wygórowane oczekiwania przerastają jego naturalne możliwości. Pamiętajmy, że dziecko rozpoczynające naukę w szkole musi być przede wszystkim wypoczęte i zrelaksowane. Odpowiednia ilość snu, cisza i spokój sprawią, że przystosowanie się do nowej szkolnej rzeczywistości będzie łatwiejsze. Rodzic odgrywa tutaj kluczową rolę - pozytywne nastawienie i rozmowy sprawią, że dziecko pójdzie do szkoły w dobrym nastroju. Nowy etap bez stresu Pójście do szkoły to bardzo ważny etap w rozwoju dziecka. Pojawiają się nowe zasady, system oceniania i obowiązki, z których trzeba regularnie się wywiązywać. Dla dziecka może wiązać się to z dużym itresem, tym bardziej że musi odnaleźć się też w nowej grupie. Dlatego ważne jest przygotowanie dziecka wcześniej. Rozmowa jest bardzo istotna, warto też czytać bajki, których bohaterowie wybierają się do szkoły. - Zanim dziecko pójdzie do szkoły, dobrze będzie *$T' Wymyślajmy wspólnie nowe gry, twórzmy układanki, zabawmy się w kalambury. Zadbajmy o twórczą atmosferę w domu ustalić z nim plan tygodnia i wyjaśnić, jakbędzie wyglądał zazwyczaj dzień w szkole. Pozwól dziecku uczestniczyć w przygotowaniach. Niech wybierze plecaki zeszyty, które podobają mu się najbardziej -mówi Beata Wodzyńska, psycholog szkolna. - A gdy odprowadzamy dziecko, nie przeciągajmy pożegnań. Ważne też, aby po powrocie z lekcji dziecko miało okazję wypocząć i wyciszyć się. Ma to ogromne znaczenie, ponieważ narażenie na hałas w szkole jest ogromne. Mnóstwo nowych bodźców sprawia, że dziecko potrzebuje ogromnej ilości energii. Niestety, w większości szkół hałas skutecznie tę energię dzieciom odbiera. - Długotrwałe przebywanie w hałasie jest bardzo dużym obciążeniem dla psychiki. Dzieci przebywające w głośnych miejscach mają obniżoną koncentrację, wolniej uczą się czytać i czują szybsze fizyczne zmęczenie - mówi Mikołaj Jarosz, specjalista ds. akustyki z firmy Ecophon. Kiedy spada motywacja Z biegiem czasu może się zdarzyć, że edukacja szkolna przestanie być dla dziecka przyjemnością. Co więcej, zacznie kojarzyć się z mozolną pracą i przy- krym obowiązkiem. Mały uczeń nie chce przygotowywać się do klasówek, czytać lektur i odrabiać lekcji. Ma też problemy z koncentracją na zajęciach. Należy pamiętać, że od 9 do 12 roku życia stale obniża się motywacja do pogłębiania wiedzy. - Po skończeniu czwartej klasy zauważyłam, że u mojego Krzysia zapał do nauki zaczął słabnąć. Wraz z trudniejszym materiałem i pierwszymi słabymi ocenami przestał czerpać taką radość z chodzenia do szkoły jak wcześniej - zauważa Ewa, mam Krzysia. Dlatego tak bardzo istotne jest, aby na tym etapie zaangażowanie rodziców było o wiele większe. Ma to ogromny wpływ na dalszy rozwój dziecka i na kształtowanie jego postaw oraz prawidłowej osobowości. Motywacja jest złożonym zjawiskiem. Nadaje cel i kierunek zachowaniu. Pobudza do działania, wpływa na zaangażowanie i skuteczne osiągnięcie celu. Rodzice powinni mieć świadomość tego, że największy wpływ na kształtowanie nastawienia do nauki swoich dzieci mają oni sami. Uczeń o silnej motywacji będzie wkładał więcej wysiłku w osiągnięcie dobrych wyników w szkole. Kluczem do sukcesu jest obserwacja, która pozwala poznać oczekiwania dziecka. Dużo łatwiej jest sprawić, by edukacja stała się radosną przygodą, znając jego pasje i zainteresowania. - Razem ze swoją córką staram się codziennie odrabiać lekcje i pokazywać jej, jak wiedza, którą nabywa, może się przydać w życiu codziennym -mówi Kamila, mama dziewięcioletniej Julki. Nauka może być zabawna Każde dziecko przychodzi na świat z potencjałem różnorodnych zdolności. Tylko od rodziców zależy, w jakim stopniu pozwolą się tym umiejętnościom rozwinąć. - Maluchy będą miały więcej chęci do nauki, kiedy uświadomią sobie, jak wspaniałymi umiejętnościami dysponują. Bardzo ważna jest interakcja. Twórcze zajęcia, które umożliwiają poznanie świata oraz ich samych, pomogą nawiązać ze smykami głębszą więź emocjonalną - mówi Agnieszka Godlewska-Wawrzy-niak, nauczycielka języka angielskiego. - Urozmaicenie tradycyjnej metody nauki poprzez skojarzenia, wizualizacje, rysowanie, śpiewanie piosenek czy recytowanie wierszyków sprawi, że dziecko będzie chętniej angażowało się w ćwiczenia proponowane przez nauczyciela. Ponadto dostarczą uczniom wielu pozytywnych wrażeń. Poprzez interaktywne gry i zabawy dzieci przyswajają wiedzę w sposób naturalny, zwiększając tym samym swój potencjał umysłowy - dodaje Agnieszka Godlewska-Wawrzyniak. Oprócz tego dzieci potrzebują też pochwał. Jeśli czują, że zostały docenione, wówczas są zmotywowane do tego, aby kontynuować naukę. - Wystarczy przynajmniej raz w tygodniu organizować dziecku czas z zadaniami matematycznymi. Najlepiej, by odbywało się to w formie edukacji połączonej z zabawą. Wtedy dziecko nie zniechęci się, tylko z uśmiechem przystąpi do zadań. Przykładowo można zadać dziecku rozwiązanie matematycznej gry edukacyjnej lub poprosić o wyszukanie w sieci figur geometrycznych. Dobrym sposobem jest też włączanie dziecka w praktyczne zadania domowe, takie jak podliczanie rachunków czy pomoc w zliczaniu rzeczy potrzebnych np. na wycieczkę. Nie bez znaczenia są też gry rozwijające logiczne myślenie, jak na przykład szachy - radzi Ewa Szelecka, nauczycielka matematyki. Wspierajmy więc rozwój kreatywnego myślenia dziecka, ale nie zapominając jednocześnie, aby nie naciskać, a oferować swoją pomoc. Pozwólmy dziecku na nieszablonowe rozwiązania, wspierajmy oryginalne sposoby myślenia odbiegające od utartych schematów. Korzystajmy z gier i zabaw, uczmy gry w szachy, państwa miasta, a w przypadku słownych łamigłówek zadawajmy dużo pytań na pobudzanie wyobraźni. Dajmy dzieciom szansę na nowatorstwo, nawet jeśli ich rozwiązania są błędne - rozmawiajmy o ich punkcie widzenia. Bądźmy otwarci. Wykorzystujmy zwykłe przedmioty codziennego użytku do różnych zabaw, układajmy słowa za pomocą paluszków, rysujmy palcem na zaparowanej szybie, wycinajmy z gazet różne postaci. Wymyślajmy wspólnie nowe gry, twórzmy układanki, zabawmy się w kalambury. Słowem zadbajmy o twórczą atmosferę w domu. Nic na siłę Niechęć dziecka do nauki nie zawsze wynika z jego lenistwa czy złej woli. Prowadzenie zajęć w sposób mało atrakcyjny, awersja do nauczyciela, zbyt trudny materiał, brak wiary w swoje możliwości, a także stres i przemęczenie to jedne z podstawowych przyczyn generujących problemy edukacyjne naszych pociech. Jednym ze sposobów na pobudzanie dziecka do działania i wzbudzanie w nim pozytywnego nastawienia do nauki są zajęcia pozalekcyjne. Prowadzone w interesujący sposób stają się nie tylko odskocznią od nauki w szkole, ale również bodźcem do pogłębiania wiedzy najmłodszych. - Pamiętajmy, że zajęcia poza szkołą nie powinny zabierać całego czasu wolnego dziecka. Ich głównym zadaniem jest wzbudzenie naturalnego zainteresowania dziecka do zdobywania wiedzy i rozwijania swoich umiejętności - mówi Agnieszka Godlewska-Wawrzyniak. Spośród najpopularniejszych zajęć znajdziemy koła przedmiotowe, ćwiczenia artystyczne, sportowe i naukę języków obcych. Dzięki nim maluch zdobędzie wiedzę i umiejętności oraz wartościowo wypełni czas wolny, robiącto, co go fascynuje. Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 1 2.09.2018 DZIECI SZYKUJĄ SIĘ DO SZKOŁY, RODZICE TAKŻE Pilnujemy, by nasze dzieci zdrowo się odżywiały. Także w szkole... rodzinny kuchnia 07 fhiigie śmiukmła Hanna Wieczorek hanna.wieaorek@gazeta.wroc.pl iadomo, że drugie śniadanie jest bardzo ważnym posiłkiem. Zresztą nie tylko dla dzieci. Przecież ten, wydawałoby się, mały posiłek ma zapewnić nam i naszym dzieciom 5-10 proc. całodziennego zapotrzebowania kalorycznego. I dostarczyć energii między śniadaniem i obiadem. Powinno się je spożywać mniej więcej trzy godziny po pierwszym śniadaniu. I chyba nie trzeba nikomu przypominać, że batoniki, czipsy i inne sklepowe przekąski są niewskazane. Słodkie, gazowane napoje także. Drugie śniadanie możemy przygotować dzień wcześniej. I nie musi się ograniczać do klasycznego zestawu. Bo, jak wiadomo, najczęściej do szkolnych śniadaniówek pakujemy kanapki i owoce. Wiadomo, łatwo je przygotować, a i do ich zjedzenia nie potrzeba sztućców. Jednak dzisiaj lunchbox nie jest już prostym pudełkiem, można kupić śniadaniówki z dodatkowym wyposażeniem, choćby właśnie łyżeczką, która poz- woli dziecku zjeść bardziej wymyślne drugie śniadanie, choćby jogurt z płatkami oraz owocami czy zdrową i smaczną sałatkę. Zaczniemy jednak od tradycyjnych propozycji, oto kilka przepisów na kanapki. KANAPKA Z PASTĄ JAJECZNĄ I RZODKIEWKĄ Składniki_ 8 kromek chleba żytniego (najlepiej na zakwasie) 4 jajka ugotowane na twarda ostudzone i obrane 4-5 rzodkiewek 2-3łyżki gęstego jogurtu naturalnego (można zastąpić majone-zem) łyżeczka musztardy (opcjonalnie) pół pęczka szczypiorku sól i pieprz Wykonanie Zaczynamy od przygotowania pasty. Jajka drobno siekamy nożem (można też zetrzeć na tarce o grubych oczkach). Rzodkiewki kroimy wsłupki, szczypiorek siekamy. Wszystkie składniki mieszamy zjo-gurtem i musztardą. Doprawiamy solą i pieprzem. Smarujemy pastą chleb, przykrywamy drugą kromką, lekko dociskamy, a na koniec przekrawamy po przekątnej (wtrójkąty). Do śniadaniówki mo- .. • żerny dorzucić kilka pomidorków koktajlowych do pogryzania. EESBBSsi Składniki________________ 8 kromek chleba tostowego (najlepiej pełnoziamisłego) 2 dojrzałe banany 6 łyżek masła orzechowego Wykonanie Obrane ze skórki banany kroimy na plasterki. Chleb smarujemy masłem orzechowym, układamy na nim plasterki banana, przykrywamy drugą kromką i lekko dociskamy. Kanapki zrumieniamy wto-sterze, po wyjęciu ostrym nożem przekrawamy po przekątnej (wtrójkąty). Dobrym dodatkiem do takich tostów jest gruszka. kilka plasterków pomidorów kiełki masło Wykonanie Chleb smarujemy masłem, kładziemy liść sałaty, plaster pieczonego kurczaka/indyka, plasterek pomidora, posypujemy kiełkami. Przykrywamy drugą kromką, lekko dociskamy i kroimy po przekątnej (wtrójkąty). Składniki Składniki 8 kromek chleba żytniego (najlepiej na zakwasie) 4 plastry z pieczonych, drobiowych filetów (z kurczaka lub indyka) 4 listki sałaty 8 kromek chleba żytniego (najlepiej na zakwasie) pół kostki półtłustego twarogu 2-3 łyżki jogurtu typu greckiego sól. pieprz rzodkiewka Wykonanie Twaróg mieszamy z jogurtem i drobno posiekaną rzodkiewką, doprawiamy. Chleb smarujemy twarożkiem (możemy posypać kiełkami lub siekanym szczypiorkiem), przykrywamy drugą kromką, lekko dociskamy i przekrawamy po przekątnej (w trójkąty). • . *. • 1« mmmm 08 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1 2.09.2018 Kilka rad dla rodziców. Pamiętąjmy przy tym, że nawet najzdrowsza dieta nie zastąpi naszym dzieciom codziennej porcji ruchu Rodzice zawsze starają się, by ich dzieci dostawały zdrowe i dobrze zbilansowane posiłki. Warto więc pamiętać, że: Dieta powinna być urozmaicona. Warzywa są zdrowe, ale same warzywa już nie wystarczają. Podobnie jak nabiał, mięso czy owoce. Dla prawidłowego rozwoju kości korzystne są ryby, mięso i jajka - źródło białka, żelaza, cynku oraz wita- min z grupy B. Białko, składniki i witaminy zawierają także nasiona roślin strączkowych i orzechy. Należy znacznie ograniczyć słodycze, unikać pustych kalorii, cukru. Należy znacznie ograniczyć sól. Dzienna dawka dla młodego człowieka to 5 g soli. Nie musimy unikać tłuszczu, ale zwracać uwagę na jego rodzaj i pochodzenie. Większość tłuszczu w diecie powinna pochodzić z ryb, orzechów i tłuszczów roślinnych, takich jak np. olej rzepakowy, sojowy, słonecznikowy czy oliwa z oliwek. Do picia (oprócz mleka i jogurtów) służy przede wszystkim niegazowana i niesłodzona woda. Zamiast soku marchwiowego o wiele zdrowiej schrupać marchewkę i popić ją wodą. - . >•' - vV : ■ m *' jjmS ■ wB* ' * Drugie śniadanie powinno być pożywne, ma przecież dostarczyć nam energii do pracy lub nauki. Nie musimy jednak ograniczać się do tradycyjnych „śniadaniowych potraw, bo przecież sałatka czy smoothie równie dobrze zaspokoi nasz głód Smoothi z malinami, borówkami i otrębami Smoothi na drugie śniadanie. Warto spróbować. Smacznego! Składnia na dwie porge:__ 2SO g malin świeżych lub mrożonych 250g borówek świeżych lub mrożonych 2 łyżki otrębów owsianych woda źródlana szczypta cynamonu i kardamonu miód (opcjonalnie) l Owoce przekładamy do misy miksera, dodajemy otręby, cynamon oraz kardamon. Wlewamy pół litra wody źródlanej i całość blendujemy. 2. Dosładzamy miodem, ale owoce są zwykle tak słodkie, że w zasadzie nie jest to konieczne. 3. Uzupełniamy smoothie wodą według uznania. W wersji dla dorosłych można dodać kilka kostek lodu i całość ponownie zmiksować. 4. Podajemy od razu lub przelewamy do kubka termicznego i zabieramy ze sobą do pracy, szkoły czy na uczelnię. Przepis marki Mama i ja Sałatka szkolna „Siła i wdzięk" Do śniadaniówek nie zawsze musimy pakować kanapki. Zamiast nich proponuję smaczną sałatkę. Smacznego! Składniki: mieszanka sałat 2jajka 2 pomidory średniej wielkości filet wędzonego pstrąga (dwie połówkO gałązka świeżej bazylii łyżka syropu klonowego łyżka octu balsamicznego 4 łyżki oliwy extra vergine lub tłoczonego na zimno oleju rzepakowego 2 łyżki wody źródlanej/mineralnej pieprz i sól do smaku 1. Jajka gotujemy na twardo, po ostudzeniu obieramy i kroimy na ćwiartki, podobnie jak umyte pomidory. Rozdrabniamy filet z pstrąga. 2. Warzywa i filet z pstrąga mieszamy z mixem sałat. 3. Bazylię drobno siekamy, przekładamy do małej miseczki i zalewamy wodą. Dolewamy oliwę, syrop klonowy i ocet balsamiczny, dodajemy sól i pieprz do smaku, mieszamy i odstawiamy na kilka minut. 4. Sałatkę przekładamy do śniadaniówki, do osobnego pojemnika wlewamy sos. Sałatkę polewamy sosem tuż przed zjedzeniem. Przepis ze strony eisberg.pl Indyjski przysmak mango lassi Niech Państwa nie przeraża woda różana, można ją kupić w sklepach z przyprawami, a nawet w hipermarketach. Smacznego! Składniki- ___ 2 szklanki pokrojonego mango 2 szklanki jogurtu naturalnego 2 lub 3 łyżki śmietany (najlepiej 30- procentowej) pół łyżeczki kardamonu pół łyżki wody różanej lub szczypta szafranu 4 do 5 łyżek cukru lub miodu (można zrezygnować, jeśli mango jest bardzo słodkie) 1. Blendujemy mango z przyprawami, potem dodajemy jogurt i śmietanę oraz lód. 2. Napój powinien mieć gładką, aksamitną konsystencję. 3. Podajemy od razu lub przelewamy do kubka termicznego i zabieramy ze sobą do pracy, szkoły czy na uczelnię. Brioszki. bułeczki do odrywania Brioszki trzeba przygotować dzień wcześniej. Smacznego! Składniki:_ 370 g mąki pszennej tortowej 50 g drobnego cukru 50 g świeżych drożdży łyżeczka soli IOO ml ciepłego mleka 3jajka 170 g miękkiego masła 1. Mieszamy ciepłe mleko, pokruszone drożdże, łyżeczkę cukru i łyżkę mąki, rozczyn odstawiamy pod przykryciem do wyrośnięcia. Do miski przesiewamy mąkę, dodajemy cukier, rozczyn, sól i jajka. Mieszamy składniki drewnianą łyżką, a potem wyrabiamy ciasto. Po 10 minutach dodajemy miękkie masło, cały czas wyrabiając rękami. Kiedy ciasto będzie gładkie i elastyczne (odchodzące od boków miski), przykrywamy je ściereczką i odstawiamy na godzinę do wyrośnięcia. 2. Wyrośnięte ciasto chwilę wyrabiamy, a potem dzielimy na 12 części, z których formujemy kule. Układamy je w tortownicy jedną obok drugiej i odstawiamy na godzinę do wyrośnięcia. 3. Wierzch ciasta smarujemy rozkłóconym jajkiem. Ciasto pieczemy około pół godziny w piekarniku nagrzanym do 180 stopni C. 4. Upieczone brioszki wyjmujemy z piekarnika i studzimy 10-15 minut. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 rodzinny 09 Domowe pasty są świetnym dodatkiem do kanapek Wielu z nas pamięta z dzieciństwa smak różnych past, którymi mamy smarowały kanapki do szkęły. Najczęściej ich bazą były jajka i biały twaróg, ale robiono je także z żółtego startego sera, a nawet wędzonych makreli. Mnie najbardziej smakowała tradycyjna pasta z siekanych jajek ugotowanych na twardo i cebulki (także posiekanej) z kapką oliwy oraz odrobiną soli i pieprzu. Domowe pasty sprawdzą się i dziś. Zapomniana nieco chałka to doskonałe śniadaniowe ciasto Chałka to puszyste, drożdżowe pieczywo pszenne w postaci zaplecionego warkocza. Co ciekawe, w kuchni żydowskiej chałka ma lekko słony smak. To lekkie ciasto drożdżowe jest łatwe w wypieku i doskonale smakuje ze szklanką mleka. Warto więc od czasu do czasu przygotować je na śniadanie. Jogurt z muesli i owocami świetnie zaspokoi nasz głód. Smacznego! Zamiast kupować owocowy jogurt, najlepiej zrobić go w domu. Potrzebny nam będzie jogurt naturalny i owoce. Na przykład dwa plastry ananasów, truskawki, borówki amerykańskie czy jabłka. Możemy je zmiksować, możemy także pokroić w kostkę i wymieszać z jogurtem. Posiłek będzie bardziej sycący, jeśli dodamy do niego museli. Jeśli wolimyjo-gurtzka-. wałkami £ owoców, najlepiej będzie, jeśli drugie śniadanie zabierzemy w trzech pojemnikach - osobno jogurt, owoce oraz muesli i wymieszamy wszystko tuż przed jedzeniem. Muesli można kupić ale lepiej przygotować je w domu Muesli, mieszanka płatków zbożowych, bakalii, orzechów i suszonych owoców. Muesli można przygotować w domu, podstawą jest upra-żenie w piekarniku wybranych płatków (np. owsianych lub żytnich), otrębów oraz ziaren i wymieszanie ich z suszonymi owocami. - * . * v , Kilka propozycji na drugie śniadanie, które możemy zabrać ze sobą do szkoły, pracy lub na uczelnię. Pizzerki i hot dogi możemy podać naszym dzieciom także na kolację, a muffinki będą zawsze mile widziane na deserowym talerzyku Domowy hot dog ze śląskim akcentem: „Żymła z wusztem" Kto się oprze hot dogom? Smacznego! Składniki:______________________________________________________ 4 podłużne bułki do hot dogów paczka kiełbasek wieprzowo-drobiowych kilka liści sałaty czerwona papryka 2 ogórki (świeże bądź kiszone) 2 pomidory 1. Bułki rozcinamy wzdłuż i podpiekamy w piekarniku, aż się zarumienią. 2. Z kiełbasek usuwamy osłonki, a następnie gotujemy bądź delikatnie podsmażamy na grillowej patelni. 3. Pomidory i ogórki kroimy w plasterki, a paprykę w słupki. 4. Bułkę wykładamy sałatą i pokrojonymi warzywami, na wierzchu umieszczamy kiełbaskę. RADA: Do zdrowej wersji hot dogów dla najmłodszych najlepiej użyć kiełbasek o jak największej zawartości mięsa, bez dodatku glutaminianu sodu, oraz świeżych sezonowych warzyw. przepis ze strony berger.biz.pl Polenta zapiekana z serem i pomidorkami koktajlowymi Polenta z kaszy kukurydzianej spokojnie zastąpi tradycyjne drugie śniadanie. Smacznego! Składniki:___________________ szklanka kaszy kukurydzianej 5 szklanek wody 13 łyżeczki soli łyżka masła 300g sera (najlepiej mozzarełla) 300g pomidorków koktajlowych mały pęczek świeżego tymianku pieprz czarny świeżo mielony do smaku 1. Kaszkę kukurydzianą wsypujemy do zimnej, osobnej wody i, często mieszając, gotujemy na wolnym ogniu około 40 minut. Gdy kaszka wchłonie całą wodę i będzie już miękka, dodajemy masło i mieszamy. 2. Do niskiego naczynia do zapiekania (wysmarowanego masłem) wykładamy połowę polenty i równo rozprowadzamy na całej powierzchni. Na wierzch kładziemy połowę pomidorków, połowę startego na grubych oczkach sera i część rozdrobnionego tymianku. Doprawimy pieprzem. 3. Następnie wykładamy pozostałą część polenty, a na polentę pomidorki, tymianek i żółty ser. 4. Zapiekamy 20 minut w piekarniku rozgrzanym do 180 stopni Celsjusza. Przepis marki MSM Mońki Muffiny z muesli dla dzieci i dorosłych Muffinki dla wszystkich, którzy uwielbiają słodycze. Smacznego! Składniki:_ 13 szklanki mąki. 1/4 szklanki mleka 2jajka 1/2 szklanki cukru 4łyżki oleju 13 łyżeczki proszku do pieczenia 100 g mieszanki bakalii, orzechów i płatków owsianych lOOg gorzkiej czekolady 1. Mąkę przesiewamy do miski, dodajemy proszek do pieczenia i cukier. 2. W drugiej misce roztrzepujemy jajka z mlekiem i olejem, dodajemy muesli i pokruszoną czekoladę. Wszystko dokładnie mieszamy. Przekładamy łyżeczką do formy na muffinki, każdą foremkę wypełniając do 2/3 wysokości. 3. Przelewamy mokre składniki do suchych i jeszcze raz mieszamy. Łyżeczką nakładamy ciasto do foremek na muffinki (do 2/3 wysokości). 4. Muffinki pieczemy na złoty kolor (15-20 minut) w piekarniku nagrzanym do 200 st. Celsjusza. Przepis ze stronyporadnikzdrowie.pl Pizzerki domowej roboty Pizzerka to wspaniała propozycja dla tych, którzy nie przepadają za kanapkami. Smacznego! Składniki:_ 100 ml mleka 12 g świeżych drożdży 65 ml oliwy z oliwek 100 g mąki pełnoziarnistęj 1/3 łyżeczki cukru szczypta soli 150 ml gęstego, domowego przecieru pomidorowego 2 frankfurterki 150 g pomidorków koktajlowych 1/2 żółtej papryki łyżeczka ziół prowansalskich 1. Pokruszone drożdże rozcieramy z cukrem, rozrabiamy ciepłym mlekiem i odstawiamy na 10 minut (do wyrośnięcia). 2. Do rozczynu dodajemy mąkę i sól, zaczynamy wyrabiać ciasto, po chwili dodajemy oliwę i dalej wyrabiamy ciasto. Kiedy jest gotowe, rozwałkowu-jemy na placek, z którego szklanką wycinamy kółka. 3. Przecier mieszamy z ziołami prowansalskimi, tak przygotowanym sosem smarujemy wycięte kółka, na każdym układamy plasterki kiełbasy, pomidorów i kawałki papryki. 4l Pizzerki pieczemy 8-10 minut w piekarniku rozgrzanym do 180 st. Celsjusza. 10 rodzinny zwierzęta Głos Dziennik Pomorza Sobota -niedziela, 1-2.09.2018 Zabawki dla psa. Nie musimy kupować zabawki, gryzak można zrobić samodzielnie Zabawka dla psa to koszt co najmniej kilku złotych, a każdy wie, że - jeśli często bawimy się z psem na powietrzu - to najczęściej giną właśnie zabawki. Dlatego - zamiast wydawać pieniądze, można samodzielnie zrobić coś, co umili naszemu psu dzień. Jedną z najbardziej ulubionych zabawek - i z reguły droższych - jest gryzak. Tymczasem naprawdę łatwo jest go zrobić samodzielnie -wystarczy kilka starych koszulek. Koszulki tniemy na dosyć cienkie paski, a ich końce zawiązujemy na supeł. Cały pęk dzielimy na trzy części i robimy warkocz. Można też podzielić całość na cztery części - i zrobić plecionkę podobną do takiej, jaką dzieci robią do kluczy. Kończymy kolejnym supłem i dajemy psu zrobiony przez nas gryzak. Jeśli wykorzystamy więcej koszulek i gryzak jest duży, możemy dodatkowo na obu końcach umieścić np. piłki tenisowe. Hodowla szczurków Nie pozbawiaj swojego szczurka radości, kup od razu dwa zwierzaki Planujesz kupić sobie szczurka? Lepiej byłoby, gdybyś od razu zapewnił mu kolegę. Szczury to zwierzęta stadne, dlatego warto pomyśleć o zakupie co najmniej dwóch zwierzaków tej samej płci - jeśli nie zamierzamy ich rozmnażać albo parki - jeśli nie przeszkadza nam to, że pewnego nieodległego dnia zostaniemy właścicielami sporej gromadki szczurków. Samotny szczur nie będzie całkowicie szczęśliwy nawet u bardzo kochającego i dużo zajmują- cego się nim właściciela, bo potrzebuje towarzystwa osobników swojego gatunku. Dwa szczury zdecydowanie szybciej się oswoją z nowym miejscem i właścicielem, będą także mogły razem się bawić i spać w chwilach, gdy człowiek nie będzie miał dla nich czasu. Początkujący hodowca powinien jednak skupić się na młodych osobnikach - takie szybciej się oswajają i się uczą. A samiczki są bardziej niezależne od samczyków. Kot dla małego dziecka sam powinien być jak dziecko -wesoły, pogodny i energiczny I musi lubić przytulania lak wybrać kota dla dziecka? Szukajm; dżem, lx rnn7Q r :esie zdarzyć miłość od pierwszego wejrzeni; * Trzeba sprawdzić, czy wybrany kot nie boi się dziecka, a brany na ręce - nie drapie, nie gryzie i nie wyrywa się Znierzęta w domu Małgorzata Romanowska redakcja@prasa.gda.pl edług miłośników kotów - to zwierzę i dziecko mogą stanowić świetną parę. Dziecko, wychowując się z kotem, wypracowuje w sobie empatię i odpowiedzialność - bo kot raczej nie da się skrzywdzić i wyrazi swoje potrzeby dostatecznie jasno, by znające to zwierzę dziecko je zrozumiało. Najważniejszy jest charakter Skąd wziąć kota dla dziecka? Najlepiej oczywiście byłoby wybrać się do schroniska i tam wybrać jednego z podopiecznych. Dziecko powinno pójść do schroniska razem z nami - trzeba sprawdzić, czy - mimo chęci posiadania zwierzęcia - nie będzie się bało i jak zareaguje na kota. Wybierzmy kota, który lgnie do ludzi, bawi się z dzieckiem, nie ucieka przed nim. Obserwujmy, na którego kota zareaguje radością i wyciągnięciem rąk. Trzeba też sprawdzić, czy wybrane zwierzę nie boi się dziecka, a brane na ręce -nie drapie, nie gryzie i nie wyrywa się. Kociarze radzą też, by znienacka przytulić zwierzę nieco mocniej - tak, jak to robią dzieci - i sprawdzić, czy nie reaguje na uścisk agresją. Jakie zatem cechy powinien mieć, zdaniem hodowców, kot, którego wprowadzimy do domu, gdzie jest dziecko? Powinien: - lubić obecność człowieka, być towarzyskim, - lubić przytulanie i noszenie na rękach, nie reagować złością na chwytanie i noszenie, - akceptować hałas i ruchliwe otoczenie, chętnie się bawić. - łatwo adaptować się do zmian otoczenia, - mieć pogodne usposobienie, zrównoważoną psychikę, wykazywać dużo energii, ale i cierpliwości - nie okazywać odruchów terytorialnych. Lepiej wybrać dorosłego - Uważam, że w przypadku zwierząt ze schroniska dobrze jest zdecydować się na osobnika dorosłego lub niemal do- rosłego - mówi Alina Klepacka, hodowca kotów. -Jego obserwacja da nam pewne pojęcie na temat charakteru zwierzaka. Szczególnie gdy chodzi o małe dzieci, dorosły kot jest lepszym wyborem, wycofa się, by uniknąć konfrontacji. Gdy dziecko jest starsze, w wieku szkolnym* wiek kota nie ma już takiego znaczenia. Kastracja lub sterylizacja Lepiej jest wybrać kota, który przeszedł już zabieg kastracji lub - w przypadku kotki - sterylizacji. Unikniemy wówczas ryzykownych zachowań kocura - może być agresywny - czy kotki (w okresie godowym może próbować uciec z domu w poszukiwaniu partnera). Zdaniem niektórych - kastrowane kocury są dużo łagodniejsze od kotek. Niekastrowany kot znaczy terytorium - co może irytować dziecko. Zabieg pomoże również wytłumaczyć dziecku, że bycie odpowiedzialnym opiekunem zwierzęcia to niedopuszczanie do niekontrolowanego rozmnażania i powiększania skali bezdomności. PRAKTYCZNE PORADY Każda kocia rasa różni się cechami charakteru. Warto je poznać, zanim wprowadzimy zwierzę do domu Kocie rasy dla dzieci Jeśli jesteśmy zdecydowani, by wprowadzić do domu kota rasowego, warto wiedzieć, że - jak w przypadku psów - są rasy, które bardziej niż inne poradzą sobie z dzieckiem. Kotabisyński - bardzo towarzyski i przyjacielski, uwielbia zabawę. Kot amerykański krótkowłosy i europejski krótkowłosy - pełen energii, chętny do zabawy, pogodny, często dobrze dogaduje się z psami. Kot brytyjski krótkowłosy spokojny kot kanapowy, ze stoickim spokojem zniesie dziecięce pieszczoty, a gdy będzie miał dość, zaszyje się tam, gdzie dziecko go nie znajdzie. Kot birmański - łatwo adaptuje się do zmian otoczenia, pogodny. Kot bu miski - przyjacielski, wobec dzieci bardzo łagodny i delikatny. Manx - uwielbia być w centrum uwagi, przyjacielski i towarzyski. Maine Coon - z natury towarzyski, rodzinny, uważany za koci odpowiednik labradora. Wymaga czesania, o czym muszą pamiętać dorośli. Ragdoll - łagodny i duży. Comish rex - energiczny, wesoły, skory do zabawy. Tych ras nie wybierajmy dla dzieci Rasy nienadające się dla małych dzieci to: persy, koty orientalne, syjamskie, tajskie, egzotyczne, nebelungi, rosyjskie niebieskie. Koty tych ras są delikatniejsze, wrażliwsze, nieco nieśmiałe, wolą ciszę i spokój, a gdy w mieszkaniu jest dziecko, trudno zapewnić zwierzęciu dobre warunki. Z kolei np. koty orientalne, syjamskie, sfinksy bywają zazdrosne o uczucia, co może utrudnić przyjacielskie stosunki. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 rodzinny zwierzęta 11 Ptaki Agnieszka Kamińska a.kaminska@prasa.gda.pl Bociany białe w tym roku wcześniej rozpoczęły odloty. 0 tym nietypowym zjawisku rozmawiamy z dr. Ireneuszem Kaługą, przyrodnikiem z Grupy Ekologicznej. W tym roku bociany zaczęły odlatywać już w ostatnich dniach lipca. W poprzednich latach swoją wędrówkę rozpoczynały pod koniec sierpnia. Od lat obserwuję te ptaki 1 niczego podobnego nie pamiętam. Przyspieszony odlot bocianów jest czymś niespotykanym. Informacje 0 wcześniejszych odlotach otrzymywałem też od badaczy i ornitologów z innych ośrodków w Polsce. Nie było więc to zjawisko incydentalne. Odleciały przede wszystkim te bociany, które nie wychowywały w tym roku piskląt. Opuściły nasz kraj o około dwa tygodnie wcześniej niż robiły to zazwyczaj. Z tą grupą odleciały bociany młode, które w tym roku się wylęgły 1 były najsilniejsze, najlepiej wykarmione, bo np. pojawiły się w gnieździe jako pierwsze. Dopiero w ostatnich dniach sierpnia odleciała cała reszta bocianów - czyli głównie te, które zajmowały się młodymi. Dlaczego te bociany odleciały wcześniej? Nie mam naukowej odpowiedzi. Mogę mówić tylko o hipotezach. Być może wcześniejszy odlot był spowodowany tym, że bociany miały dużo pożywienia. Raki przed podróżą muszą się odbudować energetycznie -wzmocnić przed odlotem. A w tym roku mieliśmy wcześniej żniwa i sianokosy. W ostatnich dwóch tygodniach lipca, przede wszystkim na skutek suszy, zboża szybciej dojrzały i rolnicy zaczęli intensywnieje kosić. Bociany miały więc wtedy dostatek pożywienia na skoszonych polach. Bywało już w latach poprzednich. że ptaki miały dużo pożywienia, ale nie odlatywały wcześniej. Tak, ale w tym roku liczył się jeszcze jeden czynnik. Oprócz dostatku pożywienia, bardzo długo utrzymywała się wysoka temperatura. Bociany szybują w tzw. kominach termicznych, które tworzą się nad rozgrzanym lądem. A my mieliśmy przez długi czas temperatury wynoszące 30 stopni Celsjusza. To jest idealna temperatura do szybowania. Te ptaki nie zajmowały się młodymi, były najedzone i miały zapas tłuszczu, a do tego sprzyjała pogoda, nie widziały więc po- Zmieniają Bociany w tym roku odlatują wcześniej Przyspieszony odlot bocianów jest czymś niespotykanym i wręcz dziwnym. Obserwujemy zmiany zachowań również innych ptaków, przyznaje dr Ireneusz Kaługa trzeby, aby zostać dłużej. Gdyby pożywienia brakowało, nie byłyby zdolne przygotować się tak szybko do lotu. Musiałyby dłużej żerować i dłużej robić zapasy tłuszczu. Ptaki, które miały młode, były bardziej wyeksploatowane energetycznie i dłużej się przygotowywały do migracji. Wyleciały więc - tak jak zawsze - w ostatnim tygodniu sierpnia. Dostawałem informacje z różnych miejsc w Polsce, że widziano grupy bocianów. Temperatura, która w nocy wynosiła już około 10 stopni, nie sprzyjała szybowaniu. Bociany czekały więc Obserwujemy potężny spadek populacji wróbla. Do miast stopniowo przeprowadza się sójka, w ekspansji jest bielik, a kraska ginie niemal na naszych oczach na wyższą temperaturę, żeby odlecieć. Ale generalnie to był dobry rok - na terenie, który obserwuję, wykluło się więcej młodych niż rok temu. Niektórzy mówią, że nietypowy odlot bocianów może zwiastować wcześniejszą zimę. Takie myślenie włożyłbym między bajki. Bociany nie mogą przewidywać zbliżającej się zimy. Ich życie jest powiązane z pogodą tylko pod względem wędrówek. Wybierają dogodną pogodę na odloty, aby móc z łatwością szybować. Jeśli odpowiednio szybko wyruszą, to trafią na wstępujące prądy i szerokie kominy termiczne. Z nadajników, które zakładaliśmy bocianom, wynika, że w Afryce mogą pokonywać 600 km w ciągu jednego dnia. Nasze bociany w ciągu jednego dnia dolatywały z Polski do Bułgarii i Rumunii, czyli pokonywały około 400 km. Następnie mijały Bosfor i do- latywały do Izraela. Bociany są zdolne pokonywać tak duże odległości tylko wtedy, gdy jest odpowiednio wysoka temperatura. Czy bociany cały czas wybierają te same trasy migracji? Tak, lecą dwiema trasami. Populacja wschodnia, do której należą nasze bociany, leci szlakiem przez Bosfor w Turcji. A populacja zachodnia (m.in. z bocianami niemieckimi) przez Gibraltar. Czasami pojedyncze osobniki w wyniku jakiegoś zaburzenia zmieniają trasę i przyłączają się do drugiej grupy. Ciekawe obserwacje poczyniono w Szwecji. Tam populacja bocianów jest obecnie odtwarzana i zasilana ptakami z różnych'części Europy. Ptaki wykluwają się już na terenie Szwecji i w zależności od tego, skąd pochodzą, wybierają później trasę wschodnią lub zachodnią. Jeśli np. ptak pochodził z Polski, najczęściej poleci przez Bosfor. Czy zaobserwował pan jakieś inne zmiany w zachowaniu bocianów? Podobno coraz częściej stołują się na wysypiskach śmieci. To prawda. Od kilku lat zauważam, że niektóre bociany przylatują nieco wcześniej. Co może być związane właśnie z tym, że mają one dostęp do pożywienia na pobliskim składowisku odpadów. Widać na nim bociany coraz młodsze, które potem również przystępują do lęgu. Te bociany, tak jak mewy i krukowate, przebywają na składowisku nawet przez cały sezon lęgowy. Mają tam pożywienie, nie muszą daleko latać i zmieniać żerowisk, szybciej więc dojrzewają. I być może w tej grupie znajdowały się bociany, które szybciej przygotowały się do odlotu. Ale wysypisko to też zagrożenie. Bociany jedzą niebezpieczne dla nich substancje chemiczne. Jak jest z innymi ptakami? Dlaczego żurawie nie odleciały wcześniej? To jest inny gatunek, który zajmuje inną niszę pokarmową. Nie można tych ptaków porównywać. Żurawie żywią się m.in. kukurydzą. Liczba tych ptaków systematycznie wzrasta, co wiąże się z występowaniem wielkoobszarowych pól obsiewanych kukurydzą. Na niektórych zlotowiskach żurawi w Polsce zaobserwowano 10 tys. osobników, a to jest ogromna liczba. Żurawie, które uchodzą za płochliwe, pojawiają się w miejscach, w których wcześniej ich nie było - gniazdują przy oczkach wodnych lub na łąkach zalanych wodą, już nawet w pobliżu siedzib ludzkich. Poza tym nie odla- tują tak daleko. Niektóre lecą tylko do Hiszpanii, a część populacji do Izraela. Dlatego też na wiosnę pojawiają się u nas dużo wcześniej niż bociany. Te z kolei lecą przez Liban, gdzie się do nich strzela, albo przez niebezpieczną obecnie Syrię. Przeżywalność żurawi jest więc wyższa niż bocianów. Liczba bocianów na zachodzie naszego kraju w ostatnim dziesięcioleciu spadła o 40 proc. Mówimy, że jest to populacja ustępująca, gdy tymczasem populacja żurawi ma charakter silnie ekspansyjny. Świat ptaków bardzo się zmienia. Coś niedobrego dzieje się też z wróblami. Do niedawna stadka można było zobaczyć w miastach, razem z gołębiami. Obserwujemy potężny spadek populacji wróbla. Sam widzę, że do karmnika przylatują podobne do nich mazurki, ale wróbla nie widziałem od dawna. Trudno powiedzieć, dlaczego. Ptakom miejskim jest coraz trudniej. Wskutek termomodemizacji budynków przeprowadzanych na szeroką skalę są likwidowane ich miejsca lęgowe. Cierpią więc wróble, je-rzyki, kawki, mazurki. Do miast stopniowo przeprowadza się za to sójka. Chociaż jest z tym różnie w różnych regionach kraju. Słyszę też opinie niektórych osób, że od dawna nie widzieli srok. Ale np. w Zielonej Górze są miejsca, gdzie nocuje kilkaset ptaków tylko tego gatunku. W tzw. ekspansji są też obecnie bieliki, których przybywa. Z kolei niemal na naszych oczach ginie kraska, kolorowy, piękny ptak, do którego - niestety - również strzela się na trasie jego migracji, a więc m.in. w Libanie. ©® 12 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota -niedziela, 1-2.09.2018 PODLEWANIE Tej jesieni załóżmy sobie ogródek wrzosowy, który przetrwa niejeden sezon Wrzosy są roślinami kwaśnolubnymi. 3CZ3, ZG DOtf 7s W oka ogwMlmSm. Andrzej Gębarowski a.gebarowski@dziennik.lodz.pl We wrześniu powodzeniem cieszą się doniczki z wrzosami. Niektórzy traktują je jako ozdobę balkonów czy tarasów. inni próbują wysadzić je do gruntu, tworząc zaczątek ogrodu wrzosowego. zyjest to przedsięwzięcie warte naszego wysiłku? Z pewnością, o ile przystępujemy do niego ze świadomością wymagań, jakie mają te specyficzne rośliny. Zacznijmy od tego, że wrzosy są roślinami kwaśnolubnymi, co oznacza, że potrzebują kwaśnej ziemi, czyli takiej, która ma odczyn w granicach pH 4.5-5. Zdarza się, że początkujący miłośnik wrzosów posadzi je w innej glebie i wtedy, niestety, roślinka zamiera. Musimy zatem przygotować podłoże, którego głównym składni- kiem będzie torf (oczywiście, nieodkwaszony). Ponieważ jednak sam torf jest mocno przepuszczalny i szybko się przesusza, należy go zmieszać z ziemią ogrodniczą. Zwykle na trzy części torfu przypada jedna część ziemi. Alternatywą jest gotowe podłoże do różaneczników i innych roślin kwaśnolubnych. Jak sadzić wrzosy? Trzeba pamiętać, że mają one płytki system korzeniowy (około 15 cm), dlatego sadząc obok siebie wiele roślin, najlepiej zapewnić im 20-centy-metrową, jednolitą warstwę podłoża. Zaraz po posadzeniu trzeba je solidnie podlać. Ważne, aby woda dość szybko wsiąkała, gdyż wrzosy lubią przepuszczalne podłoże. Jeśli tworzą się kałuże, oznacza to, że pod warstwą torfu znajduje się nieprzepuszczalna glina. W takim przypadku warto pomyśleć o dodatkowym drenażu. Miejsca pomiędzy sadzonkami należy obsypać korą (pomaga utrzymać wilgoć), ewentualnie obłożyć agro-włókniną z wyciętymi otworami i dopiero na to wysypać korę sosnową. Jeśli zależy nam na jednolitym dywanie z wrzosów, zaleca się posadzenie 10-15 roślin na metr kwadratowy, w odległości 20-30 cm od siebie i na tyle głęboko, by dolne pędy dotykały ziemi. W przypadku wysadzania do gruntu lepiej trzymać się dolnej granicy (10), aby rośliny miały jeszcze miejsce na rozrost. Jeśli jednak tworzymy wrzosową kompozycję w pojemniku - posadźmy je gęściej, co zapewni nam od razu pożądany efekt kolorystyczny. Wrzosy nie potrzebują bogatego nawożenia, ale w sezonie kwitnienia pomoże im nawóz dolistny z mikroelementami, byle dawkowany z umiarem. Nie lubią też częstego podlewania - trzeba je podlewać rzadko, lecz obficie. Szczególnie w okresach suszy nie można zapomnieć o podlewaniu. WAŻNE JAK PIELĘGNOWAĆ WRZOSY Ważnym elementem pielęgnacji ogrodu wrzosowego jest przycinanie pędów roślin. Wrzosy należy przycinać zaraz pod przekwitniętym pędem - oczywiście corocznie. Po spełnieniu tego warunku można z dużym prawdopodobieństwem przyjąć, że przez najbliższe pięć lat nasz ogród będzie cieszył nasze oczy przepięknym dywanem z kolorowych wrzosów. Jeśli zapowiada się ostra i bezśnieżna zima, zaleca się okrycie wrzosów -stroiszem świerkowym, korą sosnową lub agrowłókniną. W łagodne zimy lepiej wrzosów nie podlewać. Wielkie kępy miskantów górują nad rabatami, zaś jesienią zachwycają okazałymi kwiatostanami Trawy ozdobne są obecnie modne, ale trudno też zaprzeczyć, że ich potężne, falujące na wietrze kępy doskonale się prezentują w ogrodzie. Szczególnie atrakcyjne są gatunki traw o dużych liściach i.okazałych kwiatostanach, które górują nad rabatami, a nawet nad niskimi krzewami, zaś jesienią zachwycają pióropuszami. Najpiękniejsza przedstawicielka traw ozdobnych - trawa pampasowa - jest trudna w utrzymaniu i zazwyczaj w naszym klimacie nie kwitnie. Możemy ją jednak zastąpić bardziej wytrzymałym gatunkiem traw ozdobnych: miskantem. Miskanty to z reguły rośliny wysokie, dlatego nadają się głównie do dużych ogrodów. Najpopularniejszy jest miskant chiński, z którego wyprowadzono liczne odmiany ozdobne. Są odmiany o kwiatostanach srebrzystych, różowych i czerwonych, a także o ciekawych, pasiastych liściach. Miskant chiński osiąga 2 m wysokości, kwitnie od sierpnia do października i charakteryzuje się malowniczo przewieszającymi się liśćmi. Z innych gatunków miskanta w polskich ogrodach spotkać można: miskanta cukrowego (do 2-3 m wysokości, o dużych, puszystych kwiatostanach srebrnego koloru), miskanta olbrzymiego (do 2-4 m wysokości), miskanta kwiecistego (do 2-4 m wysokości, o srebrzystych, niewielkich kwiatostanach). Dywan z kolorowych wrzosów łs» * "* * '* *' »* *v* # "* ' W.:.-? ♦ • .*r.• ">„ * .' ...wrzosówrosnących •'* %\\* w pojemnikach to " nieodzowna czvni nieodzowna czynność warunkująca sukces uprawy ..mogą się poszczycić ogromną różnorodnością ciepłych, pastelowych kolorów ...to naturalni sąsiedzi wrzosów. Zakładając wrzosowisko, pamiętajmy więc o jałowcach i kosodrzewinach Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 12.09.2018 rodzinny gniazda 13 AGNIESZKA GROCHOWSKA Polska aktorka teatralna i filmowa. Urodziła się 31 grudnia 1979 roku w Warszawie. W 2002 roku ukończyła studia na Wydziale Aktorskim Akademii Teatralnej w Warszawie. Od 2003 roku jest aktorką Teatru Studio w Warszawie. Przed kamerą zadebiutowała w 2002 roku, w filmie „AlaRm", w reżyserii swojego przyszłego męża. Dariusza Gajewskiego. Rok później zrealizowała z nim dramat „Warszawa". Prawdziwym przełomem okazał się jej występ w filmie Magdaleny Piekorz „Pręgi". Za rolę w tym obrazie Grochowska została nominowana do Polskiej Nagrody Filmowej oraz do Europejskiej Nagrody Filmowej. W 2007 roku otrzymała nagrodę „Shooting Stars" dla najbardziej obiecującej aktorki, przyznaną podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Berlinie. Pięć lat później zagrała w filmie Agnieszki Holland „W ciemności". Za swój występ została nominowana do Polskiej Nagrody Filmowej. noc :ka Grochowska robi aktorską karierę, ale ma też czas na rodzinę Za młodu jej najlepszyrr publicznymi występam /jacielem był dziadek. To od niego przejęła f, dziwnego, że już na studiach trafiła do teatr przyszło kino-i spore sukcesy. Nie tylko w filmaeł i męża za Gajewskiego. Paweł Gzy! p.gzyl@gk.pl i anusz Głowacki powiedział o niej, że jest „brzydko-ładna". Uśmiała się z tego -i przyznała mu rację, sugerując, że to przez jej krzywy nos. Dzięki niemu ma bowiem dwa różne profile. „Dla aktorki to duży komplement" - podsumowała. Już niebawem będziemy się mogli przekonać, czy miała rację - tej jesieni zobaczymy ją w serialu „Nielegalni". To nowość w jej dorobku - do tej pory raczej stroniła nie tylko od reklam, ale również od telenowel czy seriali. - W ostatnich latach grałam nawet w trzech-czterech filmach rocznie i nie miałam czasu zastanawiać się nad zagraniem w serialu. Nigdy nie założyłam sobie, że w nim nie zagram. Nie muszę brać udziału w serialach ani reklamach, bo nie mam wygórowanych potrzeb materialnych i jakoś sobie radzę - mówiła jeszcze niedawno w „Tygodniku Przegląd". *** Przyszła na świat w rodzinie wojskowego - jej tata był jednym z dziennikarzy tworzących specjalistyczne pismo dla polskiej armii. Nic dziwnego, że Agnieszka i jej siostra Mika więcej czasu spędzały z mamą. Do dziś aktorka wspomina, jak mama uczyła je obie chodzić po... drzewach. - Kiedyś nad Wisłą mama prezentowała wspinaczkę, a my z Miką patrzyłyśmy na nią z dołu z podziwem. Niedaleko nas przechodził mężczyzna. Ukłonił się, wziął torebkę mamy leżącą na deskorolce siostry i pobiegł. Potem się odwrócił, pokazał, że zostawia torebkę w tataraku, wziął kasę i uciekł. Pełna kultura - śmieje się aktorka w „Playboyu". Początkowo mała Agnieszka nie przepadała za nauką i recytowaniem wierszy. Pewnego razu pojechała jednak na zimowisko -i tam wymyśliła oraz zapre- przypieczętował występ Agnieszki w głośnym filmie Darka - „Warszawa". Dzięki temti o młodej aktorce zrobiło się głośno. Z propozycją pracy pojawił się wtedy nawet... Steven Spielberg. - Zobaczył mnie w filmie Janusza Kamińskiego „Hania" i zaprosił na spotkanie. Niezobowiązująco zapytał, czy byłabym zainteresowana graniem w serialach w Ameryce. Powiedziałam, że raczej nie, bo chcę grać w filmach, i to w Polsce. Świetnie się zrozumieliśmy. Ta anegdota urosła do jakichś niesamowitych rozmiarów, że niby odmówiłam Spielbergowi. Tymczasem samo spotkanie było dla mnie nagrodą i wielkim przeżyciem - opowiada aktorka w „Gali". Dzięki temu, że Agnieszka nie wyjechała robić kariery w Hollywood, mogła potem zagrać u Agnieszki Holland i Andrzeja Wajdy. U tej pierwszej pojawiła się w opowiadającym o wojennych czasach filmie „W ciemności", a u tego drugiego - jako Danuta Wałęsa w biografii związkowego działacza. Oba występy spotkały się z ciepłym przyjęciem przez krytykę. Jeszcze lepiej przyjęto role aktorki w „Bez wstydu" i „Obcym niebie". Wszystkie te role sprawiły, że Polski Instytut Sztuki Filmowej wydelegował Agnieszkę na odbywającą się w Berlinie imprezę dla przyszłych gwiazd kina - „Shooting Stars". Dzięki pokazaniu się na niej polska aktorka dostała rolę w amerykańskim thrillerze „System", u boku Toma Hardy'ego i Naomi Rapace. Mimo tych sukcesów Agnieszka nie zapomniałą o macierzyństwie. Dzisiaj ma już z Dariuszem Gajewskim dwójkę dzieci - synów Władysława i Henryka. - Czasem patrzę na moich synów i nie mogę uwierzyć, że to się dzieje naprawdę. Nie potrafię złożyć tego w jeden obraz. Macierzyństwo, dzieci, wychowanie jest dla mnie obarczone jakąś niewypowiedzianą tajemnicą - wyznaje w „Twoim Stylu". W filmie „Bez wstydu" reżyser kazał jej przefarbować włosy na blond i wystroił ją w krótkie spodenki. Wtedy zauważyła, że koledzy się za nią oglądają. „To było przyjemne" - stwierdziła. zentowała samodzielnie dwa przedstawienia. Nikt się z niej nie śmiał, a wręcz przeciwnie - nagrodzono ją brawami. To sprawiło, że kiedy wróciła do Warszawy, dała się mamie namówić na zapisanie jej do aktorskiego ogniska prowadzonego przez małżeństwo Jana i Halinę Machulskich. Jako nastolatka Agnieszka nie przeżywała okresu buntu. Zapewne dlatego że miała ko- chających rodziców i dziadków. Szczególną atencją dziewczynka darzyła dziadka. - Był szalony, miał niebywałą wyobraźnię i pamięć. Znał całego „Pana Tadeusza". W sylwestra zabierał mnie i Mikę na spacer po Warszawie - zawsze szybko chodził, musiałyśmy za nim biec, żeby nadążyć. Znał czerniakowskie piosenki, puszczał na cały regulator Kiepurę z adaptera i śpiewał razem z nim. (...) Kiedy się dostałam do szkoły teatralnej, było wiadomo, że to po nim - wspomina aktorka w „Vivie". *** „Studiowanie wspominam jak pobyt w więzieniu. Bardzo miłym więzieniu" - śmieje się dziś aktorka. Mimo nawału zajęć znalazła jednak wtedy czas, aby popracować - była kelnerką w modnej Qchni Artystycznej. „Przychodzili tam wtedy bardzo dziwni, nadęci ludzie. Pamiętam sporo aroganckich akcji" - opowiadała potem. Zadebiutowała już na drugim roku studiów - Jan Englert zaangażował ją do reżyserowanego przez siebie Teatru Telewizji. Młoda aktorka podeszła do swojej roli bardzo emocjonalnie - i z wielkim zaangażowaniem. „Przestań się tak spalać, przecież jeszcze będziesz musiała zagrać z dziesięć dubli i musisz mieć siłę, żeby grać resztę!" -radzili jej starsi koledzy. - Od początku miałam szansę robienia fajnych rzec zy w świetnym towarzystwie. Nie zdążyłam skończyć szkoły, kiedy dostałam etat w Teatrze Studio, gdzie debiutowałam w „Amadeuszu" u boku wspaniałego Zbigniewa Zapasiewicza. Po czym grałam w „Mewie" z Krystyną Jandą, Krzysztofem Kolbergerem, Jerzym Kamasem, a z teatru szłam na plan telewizyjnej „Zaginionej", gdzie wystąpiłam z Danutą Stenką i Janem Fryczem - wspomina swe początki aktorka w „Tygodniku Przegląd". Jeszcze będąc na studiach, Agnieszka poznała reżysera - Dariusza Gajewskiego. Prowadził on ze studentami warsztaty filmowe. Agnieszce tak się spodobał przystojny wykładowca, że postanowiła poznać go bliżej . W efekcie niebawem zostali parą, a ich znajomość 14 rodzinny recenzje Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 KSIĄŻKI Normalni inaczej tammy robinson Życie jg, ^ Maddyjest do bólu uporządkowane i przewidywalne. Musi takie być, aby jej autystyczna siostra mogła w miarę normalnie funkcjonować. Jako pełnoetatowa opiekunka Bee, Maddy nie ma czasu na przyjaciół, nie mówiąc już o chłopaku. Więc kiedy poznaje Alberta, ostatnią rzeczą, o jakiej myśli, jest zakochiwanie się. Jednak nawet Maddy nie nad wszystkim ma kontrolę. Albert pogodził się, że zawsze był i będzie wielkim rozczarowaniem swojego ojca, i marzy tylko o tym, by wyrwać się z domu. Kiedy poznaje Maddy, dowiaduje się, jak to jest być częścią kochającej się rodziny i jak ogromne ofiary ludzie potrafią ponieść dla tych, których kochają. To historia dla młodzieży o tym, że każdy może znaleźć miłość. Wzruszająca - nie pozostawi młodego czytelnika obojętnym, (mara) Droga Szamana. Etap 1: Początek wasilij machanienko Powieść fantasy nowego gatunku LitRPG. Barliona. Wirtualny świat pełen potworów, walk, przygód i tajemnic. Gracze Barlio-ny pozostają online całymi miesiącami; zamknięci w kapsułach, nie wracają do realu. Nie odczuwają bólu i cierpienia. Tak działają filtry doznań: każdy cios, potknięcie, rana odbierane są przez graczy tak, jakby rozgrywały się na ekranie monitora: zupełnie bez bólu. Ale od każdej zasady są wyjątki. Istnieje grupa graczy, dla których Barliona zamieniła się w piekło. To przestępcy, zesłani tam w ramach odbywania kary - ich filtry doznań są wyłączone. Do nich należy główny bohater. Przerażająca wizja, która, zważywszy na rozwój informatyki, ma szansę się spełnić. Wyobraźnia autora powoduje, że jest to fascynująca lektura. Mimo obaw... (mara) Córka kucharki weronika wierzchowska •5% *'yr htcfjohki Lucyna Ćwiercza-kiewiczowa była kobietą wielkiego Pi formatu. Jako autorka best-selerowych książek kucharskich, poradników i kalendarzy odniosła niebywały sukces i stała się najbardziej rozpoznawalną Polką drugiej połowy XIX wieku. Słynęła nie tylko z umiejętności kucharskich, ale też z hardego charakteru i ostrego języka. Do pełni szczęścia brakowało jej tylko jednego - upragnionego dziecka, którego jednak mieć nie mogła. Przygarnęła zatem sierotę i wychowała ją, traktując jak wszystkich wokół - surowo i bez pobłażania. Jak wyglądało życie dziewczyny zdominowanej przez niezwykłą matkę? Oto życie mieszczan i wielka Lucyna oglądane oczami skromnej sieroty, która znalazła się na salonach i w najsłynniejszej polskiej kuchni. Gorąco polecam. Warto poczytać, (mara) Farciara dorota wachnicka ? . Młoda prawniczka szuka miłości w świecie korporacji, zagranicznych wojaży, podłych intryg, przelotnych romansów, zdrad... Natalia jest załamana, gdy jej wakacyjny kochanek znika bez słowa. Dziewczyna spotyka go niespodziewanie pierwszego dnia swojej pracy w międzynarodowej kancelarii prawnej. Okazuje się, że Wiktor jest szefem Natalii. I kobieciarzem uwielbiającym niezobowiązujący seks... Tak zaczyna się historia młodej i ambitnej prawniczki, która szuka prawdziwej miłości. Czy będzie nią jej dawny chłopak? A może tajemniczy wielbiciel? W podejmowaniu życiowych decyzji Natalia może liczyć na wsparcie przyjaciółek: zwariowanej Kaśki i Hanki, która uważa, że znalazła patent na facetów. Typowe czytadło o babskiej przyjaźni i kobiecej naiwności. (mara) Trzyskładnikowe wypieki rainey sarah Znajdziesz w niej ponad 100 zdumiewająco prostych prze-pisów na przepyszne ciasta, ciasteczka, bułeczki i chleby, desery, słone przekąski i łatwe lody. Ich wykonanie nie wymaga za dużo zachodu ani szczególnych kulinarnych zdolności. Receptury zostały przedstawione w czytelny i przejrzysty sposób, tak że czytelnik chcący szybko któryś z przepisów wykorzystać, nie będzie miał z tym problemów. Większość składników znajdzie w swojej kuchni. No, może nie self-rasing flour, czyli mąkę samorosnącą, która w Polsce jest nie do zdobycia. To mąka wymieszana w odpowiednich proporcjach z proszkiem do pieczenia, można ją więc przygotować samemu. Niektóre przepisy (szkoda, że nie wszystkie) są dodatkowo ubarwione fotografiami, na widok których ślinka leci z ust. (mara) 365 dni blanka lipińska Laura wraz ze swoim chłopakiem Martinem i dwójką przyjaciół, wyjeżdżają na wakacje na Sycylię. Drugiego dnia pobytu - w swoje dwudzieste dziewiąte urodziny, dziewczyna zostaje porwana. Porywaczem okazuje się głowa sycylijskiej rodziny mafijnej, szalenie przystojny, młody Don - Massimo Tori-celli. Mężczyzna kilka lat wcześniej przeżył zamach na swoje życie. Postrzelony kilka razy prawie umarł -a kiedy jego serce przestało bić, przed oczami zobaczył dziewczynę, a dokładnie Laurę Biel. Gdy przywrócono go do życia, obiecał sobie, że odnajdzie kobietę, którą zobaczył. Massimo daje dziewczynie 365 dni na to, by go pokochała i została z nim. No cóż, bajki erotyczne to obecnie modny gatunek. Ja nie gustuję, ale jeżeli ktoś lubi, nie wnikam. (mara) Wydawnictwo „Głosu", autor - Marek Zagalewski Książka o mecenas i senator Annie Boguckiej--Skowrońskiej i pierwszych ludziach Solidarności Anna Bogucka-Skowrońska, mecenas broniąca przed komunistycznymi sądami ludzi Solidarności, doradczyni związku, internowana w stanie wojennym, w wolnej Polsce senator RP, współzałożycielka Stowarzyszenia „Wspólnota Polska", sędzia Trybunału Stanu". To tylko część z funkcji, które pełniła, jednocześnie wychowując trzech synów i realizując przeróżne pasje wcale niezwiązane z jej prawniczym zawodem. Życiorys koturnowy, ale postać z krwi i kości. Co umiejętnie pokazane jest w książce „Skowrońska" wydanej przez „Głos". To zapis wielu rozmów o Polsce i życiu, jakie z bohaterką przeprowadził Marek Zagalewski, były dziennikarz „Głosu". Marek mm:, Historia życia pani mecenas to zarazem historia polskich przemian ustrojowych i ich czołowych bohaterów. Znajdziemy tutaj całą galerię postaci, które zapisały się w historii Polski, a z którymi stykała się mecenas Bogucka-Skowrońska. Od Anny Walen- tynowicz i Lecha Wałęsy po Jana Nowaka-Jeziorańskiego, Jana Olszewskiego czy Lecha Kaczyńskiego. Warto też przypomnieć, że adwokatka przewodniczyła pierwszemu w wolnej Polsce, i dotąd jedynemu, postępowaniu przed Trybunałem Stanu, gdzie osądzała tzw. aferę alkoholową. Książkę „Skowrońska" można zakupić w cenie 29 zł w biurach ogłoszeń „Głosu". W Słupsku przy ul. Henryka Pobożnego 19; a w Koszalinie przy ul. Mickiewicza 24. Jest także dostępna w słupskiej księgami Ratuszowa i w ramach sprzedaży, którą prowadzimy na allegro.pl. anna czerny-marecka o książce mówię też w108. odcinku wideobloga anki czy-tanki na www.gp24.pl Góry umarłych tomasz hildebrandt W okolicach Cisnej w tajemniczych okolicznościach znika 10-letni chłopiec. Zadanie rozwiązania zagadki spo-czywa na barkach nadkomisarza Andrzeja Bondara. Grono podejrzanych szybko się rozszerza: należą do niego także miejscowi notable i ukraińscy przedsiębiorcy, powszechnie kojarzeni z mafią. Okazuje się też, że to już kolejny przypadek zaginięcia dziecka w tej okolicy. Śledztwo zatacza coraz szersze kręgi. Pomysł świetny, historia mroczna, natomiast wykonanie - ja bym mnóstwo fragmentów wycięła. No i rażą stereotypy, (mara) ł Marzenia z terminem ważności agnieszka dydycz ''■JBtĘk Anna, która $ x> marzy o (wielkim S świecie, | opuszcza 1 sielską wieś M * i z rodziną ? > - , przeprowa-* '■ dza się do Warszawy. Życie w stolicy jednak jej nie rozpieszcza. Anna ciągle tkwi w korkach, a jej mąż Misiek zaczyna romansować ze swoim szefem. Z kolei jej siostra Alicja, która marzy, by odpocząć od udręk wielkomiejskiego życia, wyprowadza się ze stolicy. Nareszcie ma czas dla siebie. Tymczasem Jan, jej mąż, zaczyna stroić fochy. Ważne tematy podane z dużym poczuciem humoru. Cała galeria dobrze skonstruowanych bohaterów. Miła lektura, (mara) Dzień, w którym Iwy zaczną jeść sałatę raphaElle giordano Romanę Gardener < * prowadzi terapeu- iv tyczne szko-M lenia dla osóbodbie-ranych przez otoczenie jako dominujące, patrzące na innych z góry i ostro ich oceniające, pozbawione empatii, wrażliwości, egocentryczne. Jej klienci często są kreatywni, przekonani, że dają światu dużo, więc należy się im posłuch i respekt. W rzeczywistości otoczenie z trudem ich znosi, a oni nie potrafią wykorzystać potencjału innych, krzywdząc i siebie, i ich. To poradnik w formie powieści, dla tych, którzy nie chcą być nadętymi dupkami. Niektórym polecam, (mara) KONKURS ZDOBĄDŹ KSIĄŻKĘ. WYSYŁAJĄC SMS Dla naszych czytelników mamy po trzy egzemplarze książek: „Normalni inaczej" Tammy Robinson (IUVI), „Droga Szamana. Etap 1: Początek" Wasilija Machanienki (Insignis), „Córka kucharki" Weroniki Wierzchowskiej (Prószyński i S-ka), „Farciara" Doroty Wachnickiej (G+J), „Trzyskładnikowe wypieki" Rainey Sarah (Insignis), „365 dni" Blanki Lipińskiej (Edipresse Książki), Żeby je zdobyć, trzeba podać hasło (odpowiednio, jeden 5MS to jedno hasło): NORMALNI, SZAMAN, KUCHARKA, FARCIARA, WYPIEKI, 365 DNI. Należy wysłać je SMS-em na nr 72355, w treści wpisując: gpks hasło. Koszt SMS-a to 2,46 zł z VAT. Czekamy do północy z poniedziałku na wtorek. O książkach opowiadam także w swoim wideoblogu Anki Czytanki. Znajdziecie go na www.gp24 w sekcji wideo - biog o książkach. Zapraszam do oglądania Anna Czemy-Marecka Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1-2.09.2018 FABASWiOZlAP SWOJE WSPOMNIENIA NIEBIESKIEGO (MOCNO JUŻ DOJRZAŁEGO) MUNDURKA Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl Baba: Marecki, a powiedz szczerze, chciałbyś wrócić do szkoły? Dziad: Sprecyzuj, proszę. Jako uczeń, rodzic czy nauczyciel, bo tak jak ty pełniłem w szkole te trzy role. Baba: Jako nauczyciel, to pewnie tak jak ja. chciałbyś wrócić do szkoły co roku przed letnimi wakacjami. Nie. chodzi mi o Mareckiego w szkolnym mundurku. Nosiłeś taki? Dziad: Nosiłem, taki kupny, z nylonu, ale tylko w podstawówce. A ty? Baba: O. ja miałam takie eleganckie sukienki szyte przez mamę z dobrych materiałów. I robione na szydełku albo obszyte koronką białe kołnierzyki. Dziad: No tak, kołnierzyki musiały być, żeby było widać, czy rodzice dbają o higienę dziecka. Swoją drogą, to sprawdzanie w klasie czystości rąk, szyi i głów w poszukiwaniu wszy byłoby dzisiaj niedopuszczalne. Jak coś higienistka zauważyła, to dopiero był wstyd na całą klasę. Baba: Pamiętam, mieliśmy taką koleżankę z patologicznej rodziny i ona chodziła niedomyta, śmierdząca, z kołtunem i wszami. Nikt nie chciałz nią siedzieć w ławce. Teraz, gdy o niej myślę, to mi jej żal. Nie wiem. czy szkoła jakoś próbowała jej pomóc, była z nami tylko rok. bo nie powtarzała klasę. Dziad: Wy z nią tylko nie chcieliście siedzieć w ławce, a teraz koledzy by ją zniszczy- Zbigniew Marecki li w mediach społeczno-ściowych. Dzieciaki są okrutne, jak ktoś odstaje, o wiele bardziej, niż kiedyś. Zwracaliście na przykład w ogóle uwagę na ciuchy? Baba: Czy ktoś ma markowe. czy nie? Wcale. Nikogo to nie obchodziło. Różnicowali nas raczej nauczyciele, w ósmej klasie zwłaszcza. Zawyżali oceny tym z ..lepszych" rodzin, żeby się dostali do liceum. Dziad: Ha, u mnie w ósmej klasie nauczyciele zawyżyli oceny synowi dyrektora szkoły, a nas, wiejskie dzieci, zniechęcali do pójścia do liceum. Po pierwszej klasie LO okazało się, że my przeszliśmy do drugiej klasy, a ten syn wyleciał, bo się nie uczył. Baba: A kary cielesne? My dostawaliśmy linijką po łapach albo nauczyciele rzucali w nas kluczami z docze-pioną drewnianą gruszką. Dziad: Ja dostałem ścierką przez łeb od kucharki „za te mamine kurczaczki", jak zwymiotowałem zupą czereśniową na stołówce. Baba: Fuj. I zupa, i twoja reakcja na nią. Dziad: A reakcja kucharki? Teraz by od razu wyleciała z pracy. Tak samo jak nauczyciel, gdyby uderzył kogoś linijką czy kluczem. Baba: Albo uczniowie włożyliby mu kosz na śmieci na głowę. Agresji w szkole ciągle za dużo, obojętnie, z której strony. Dobrze chyba, że już do niej nie musimy chodzić. Na kanale Nat Geo People Dorośli w szkolnych ławkach. Zobacz, jak zmieniła się szkoła i września na kanale Nat Geo people w szkolnych ławkach zasiądą dorośli - rodzice, którzy będą towarzyszyć swoim dzieciom w codziennych lekcjach i doświadczać zmian, jakie przez ostatnie lata przeszło szkolnictwo. Znowu będą musieli ubrać się w szkolne mundurki, nosić plecak, pisać sprawdziany i dostosować się do panujących reguł. Na nowo będą uczyć się nawiązywania relacji z kolegami z klasy. Czy będą patrzeć na status mate- rialny i pochodzenie swoich kolegów? Będą musieli na nowo odkryć w sobie też talent plastyczny i muzyczny. Czy po tylu latach przerwy będą umieli posługiwać się farbami i pędzlami? Czy będą w stanie wystąpić w przedstawieniu przed całą szkołą? Nie zabraknie naprawdę zabawnych sytuacji. „Niezła szkoła" - premiera w sobotę, l września, od godz. 21 na kanale Nat Geo People. (mara) GEJ KOCHAJĄCY KOBIETĘ IDDRR rodzinny MAŁŻEŃSTWO W KRYZYSIE 15 Partnerka musi mieć wiedzę, żeby móc podjąć świadomą decyzję Porady Marcin Florkowski psycholog Czytelnik: Jestem gejem, ale mam dziewczynę, którą bardzo kocham. Mężczyźni pociągają mnie fizycznie, ale nie odpowiadają mi jako partnerzy. Nie wiem, co robić, by się sprawdzić w seksie, a dziewczyna myśli, że to jej wina. Nie wie. że jestem homo. Podjął Pan decyzję, że chce być z tą dziewczyną, choć życie seksualne jest nieudane. A Pana dziewczyna obwinia o to siebie. Nie wyobraża sobie Pan związku z mężczyzną, a nie chce Pan, aby ona winiła siebie. Chyba musi Pan pomyśleć nie tylko o sobie, ale też o niej: „Czy ona chce tworzyć związek z gejem?" Niech Pan jej da wybór. Uczciwość wymaga, aby Pana dziewczyna wiedziała, jaką Pan ma preferencję seksualną. Jeśli Wasz związek będzie oparty na fałszu, ona stanie się jego ofiarą. Oczywiście rozumiem Pana obawy o to, że dziewczyna może nie zechcieć z Panem żyć. To ryzyko jednak musi Pan podjąć, jeśli chce Pan być wobec niej w porządku i jeśli Wasz związek ma być prawdziwy. Nie sądzę, że bez tego Pan i ona możecie być szczęśliwi w dłuższej perspektywie. Czytelniczka: Pokochaliśmy się za granicą. Wróciliśmy do Polski, znaleźliśmy pracę. Byłam gotowa na dziecko, jednak pewnego dnia powiedział: „Boję się małżeństwa, panicznie boję się dziecka i nie chcę, żebyś traciła przy mnie czas". Mój świat się zawalił. On bał się, że jest taki, jak ojciec, który zdradzał matkę i teraz żyje sam jak palec. Czy z nim jest wszystko w porządku? Czy to jest syndrom DDRR? Dorosłe dzieci rozwiedzionych rodziców (DDRR) często noszą głęboko zakorzenione przekonanie, że każdy związek kończy się tragicznie. Ten lęk jest paliwem samospeł-niającego się proroctwa -„Nieświadomie dążysz do tego, czego się obawiasz." On boi się, że małżeństwa się rozpadają, więc gdy Pani dąży do ślubu i dziecka, w nim narasta lęk. W efekcie dzieje się to, czego on się boi - jego związek rozlatuje się. Gdyby chłopak nie był obciążony obawami, podejmowałby racjonalne decyzje: „Nie jestem gotowy na małżeństwo. Być może nigdy nie będę gotowy. Ale kocham cię, ty zdecyduj, czy chcesz dalej być ze mną. On jednak decyduje za Panią, tak jakby był przekonany, że lepiej wie, co jest dla Pani dobre. To świadczy o istnieniu u niego zaburzeń. Przemiany w związku, kryzysy są czymś naturalnym Porady Marcin Florkowski psycholog Czytelniczka: Mam 25 lat i jestem 4 lata po ślubie. W moim małżeństwie jest coraz gorzej, mąż nie okazuje uczuć, nie przytula, nie całuje. Nie liczy się z moimi uczuciami. Bardzo często się kłócimy o to. Nie pamiętam już. kiedy ostatni raz powiedział, że mnie kocha. Kiedyś było inaczej. Może to zachowanie ma związek z tym, że staramy się o dziecko? Może już nie jestem dla niego atrakcyjna? Może być tak, że coś złego dzieje się między wami - trwa jakiś konflikt, żywicie ukryte pretensje itp., co objawia się nieczułością. Jest jednak o wiele bardziej prawdopodobne, że wasz problem wynika z czegoś innego. Wszystkie pary małżeńskie ewoluują. Wraz ze stażem małżeństwa zmieniają się ludzkie potrzeby, wymagania, oczekiwania co do partnera, cele życiowe itp. Dlatego pary przechodzą kryzysy - muszą na nowo się do siebie dostosowywać. Jedną ze zmian jest spadek częstości kontaktów seksualnych oraz okazywanie sobie mniejszej czułości niż na początku. W dodatku czułe gesty są odbierane jako mniej przyjemne. Gdy komplement mó-wi kobiecie obcy mężczyzna, sprawia on więcej przyjemności niż ten sam komplement z ust stałego partnera. Przemiany w małżeństwie są naturalne i jeśli nie następują, małżeństwo umiera. Spadek Pani zadowolenia wynika więc w jakimś stopniu z naturalnego biegu spraw. Jeśli Pani interpretuje te zmiany jako brak miłości, może pojawiać się błędne koło: Pani czuje się nieszczęśliwa, mąż to widzi, więc zaczyna się odsuwać. Co zwrotnie „dowodzi" jego braku miłości. Co robić? Część małżeństw odczuwa frustracje, ale zamienia je napretensje albo obwinia partnera. Wtedy zamiast rozwiązania problemu, nasila się konflikt. Dobrze funkcjonują te pary, które podczas kłótni starają się zrozumieć partnera, słuchają go, mówią otwarcie o swoich uczuciach bez obwiniania się i koncentrują się na rozwiązaniu problemu zamiast na szukaniu winnego. Tymczasem Pani interpretuje zachowania męża zupełnie bez jego udziału. A to właśnie mąż jest tu ekspertem od swoich uczuć i tylko od niego może się Pani dowiedzieć, dlaczego jego zachowanie się zmieniło. Niech się Pani zainteresuje tym, co on ma do powiedzenia na temat tych zmian. Jeszcze tylko parę godzin potrwają wakcje Wszystko, co musisz wiedzieć o nowym roku szkolnym i ogromnym stresie z tym związanym. Okazuje się, że nie da się go ominąć Wychowanie Bogna Skaml bogna.skarul@polskapress.pl Nie da się ominąć stresu związanego z rozpoczynającym się nowym rokiem szkolnym. Nawet jeśli bardzo się starasz, aby cię nie dopadł. W tym roku to mi się udało-oznajmiła mi moja przyjaciółka, matka 15-letniej Kaśki. - A co się udało? - dopytywałam. - Przygotowania do szkoły - z dumą odpowiedziała mi mama nastolatki i od razu pochwaliła się, że jeśli chodzi W o te „przedszkolne" przygotowania, to ona nabrała przez lata takiej wprawy, że teraz to Kaśka może zaczynać szkoły praktycznie już w połowie sierpnia. - Bo wiem, co i jak mam kupić, gdzie zadzwonić, co załatwić. Nowy rok szkol- ny to dla mnie „bułka z masłem" -Z tego, co mówisz, wnioskuję, że nie napotkałaś żadnych przeszkód i cały rok szkolny pójdzie ci, to znaczy tobie i Kaśce, jak z płatka - odparłam. - Oprócz paru rzeczy... -dodała mama Kaśki z lekkim przekąsem. - Co to znaczy? - Na przykład nie wiem, jaka w szkole w tym roku będzie panowała tzw. szkolna moda - zaczęła wyliczać. - Kolejny niejasny punkt to lektury szkolne. - - Czego ty nie wiesz na temat lektur szkolnych? -zdziwiłam się. - Pani od polskiego zawsze wybiera uczniom jakąś ciekawą książkę do przeczytania spoza kanonu głównych lektur - zaczęła opowiadać moja przyjaciółka. - A ja nie wiem jeszcze, jaka to książka. -1 to cię stresuje? - zdziwiłam się. - Tak, bo ja to też muszę przeczytać - zdradziła. - Dasz radę - odparłam sarkastycznie i zapytałam, dlaczego chce to przeczytać. - Bo to zawsze ciekawa propozycja - wytłumaczyła. -Po przeczytaniu jej chce się czytać więcej. Zresztą takie było założenie nauczycielki, aby nie tylko lekturami zachęcać dzieci do czytania. Uważam, że to świetny pomysł. I udało się. Wszyscy teraz czytamy. Nie tylko dzieci, ale i ich rodzice. 16 rodzinny Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 1 2.09.2018 „Emil nigdy nie zabiegał o żadną atencję. Nigdy nie był i nie jest na to pazerny. Ten związek urósł na bazie przyjaźni. Ja nigdy w życiu nie przyjaźniłam się z moimi mężczyznami do tej pory". Doda. czyli Dorota Rabczewska. piosenkarka, aktorka i producentka o swoim mężu - Emilu, z którym wzięła sekretny ślub. Ii§i,! Krzyżówka panoramiczna gałgan pisarz taki jak Emil Zola r~ modne dodatki r~ metropolia Albanii silnik ~v usuwa zarost Abrahama r~ ogólne zakażenie organizmu gatunek młody student -v miasto wojewódzkie nad Odrą Stolica Piotrowa -V mforma- cir ostrzegawcze port w Grecji wiszące gniazda duża beczka wilczy polowanie —• ł \ 27 ł 12 z kurantem ł i ł oficer w pogoda gruby kij angiel- ski college - Dulska lub Bovary - i ambaras naczynie na owoce 18 bardzo duży nos pomost sopocki gruczoł mleczny Ewa, piosenkarka U 19 — ł przyd Lewandc omek wskiego -* 30 polski zespół rockowy matka greckich Dogów legenda gile i Rosy miasto Fiata - 5 kościół parafialny przestarzałe \ raptus, nerwus model Fiata -*• 1 l 7 r i 28 rozżarzona cząstka minerał używany w kosmetyce . - l rytmiczny pląs w walcu staropolska pani majtek końcówka palca porasta brzegi jezior 9 inwalida fortuna w ziemi ł r~ lilak ocena 3 - \ 17 broń z westernów margines boiska robota, zajęcie U ł i odrobina płynu 1 włoskie miasto dumny z ogona -* l 1 przypadek prawny ... Dra-biński, reżyser filmowy skorupka schabowego dotykowy w smart-fonie jasna na piwie 26 Jaś dla Małgosi, Kain dla Abla szpon orła i ślamazara _ i 29 1 ł dobry smak największe miasto Aragonii U 8 ukochana - * nabycie towaru czerwona z łososia opłata za usługę -*■ 1 informacje — ł drzewo iglaste Marzena, aktorka dawna jednostka długości - 6 lek przeciwzapalny ... męski b. polityk „Samoobrony" - ł 1 \....... inaczej jamnik 14 człowiek słaby i wątły - ł 25 r i torbacz na eukaliptusie - ł i gatunek łososia port w Jordanii -*• 1 bardzo wąskie spodnie - 23 surowiec na świecie urok osobisty nacięcie w desce 16 pani magister - 4 i zapinane w aucie - matka Kaina i Abla - 1 r ł tkany obraz z Wawelu zdezelowany pistolet - 10 r~ książka z mapami 20 tytuł szlachecki do dechy - dobra opinia 0 firmie wiosenne kwiaty zwolennik, wielbiciel litera grecka - .przy bucie kowboja - szturm na pozycje wroga pierwiastek jak szachista głos mzszy od sopranu dawny litr przed-porcie kompan Kajka ł —► \ płynie przez Opole starcie zbrojne - 31 niewielkie obniżenie temperatury danie dla wegetarianina - O \ 1 1 21 mysia - ł wzmacnia siłę ciosu graficzna w gazecie - powieść Dosto-jew-skiego U cyrkowy rozśmie-szacz postać z „Pamiętników wampirów" stolica i największe miasto Senegalu i kościelne nabożeństwo i -*• budynek biurowy na budowie cenna skała, surowiec glinu - i potomek białego i Murzynki babie z nitkami pokrywa ścianę barwny ołówek ł i l czarny koń oprawa lustra lub obrazu wirująca zabawka _ i kropka W depeszy dorosły samiec owcy remis na szachownicy U ł \ zabawka dziewczynki - kawałek rozbitego kubka - 1 ł 15 1 ros na kc ina szyki _ i ł mocne piwo z pubu ośmiesza ludzkie wady - wyższy stopień przyjemności -* 11 22 właściciel tankowca - 1 r skrzynka w lokalu wyborczym - 2 modli się w pustelni - zawody na skoczni mamucie wąż dusiciel p?ry-wisty wiatr - 13 wokół Bieguna Północnego - młot blacharza lub gadatliwy męzczyzna - 24 12 3 4 5 | 6 7 8 9 |10 11 12 13 14 15 i" 1 17 18 19 |20 11 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 31 utworzą rozwiązanie - myśl Woltera. T3izaNi3iza9 3iNV 'nDy3SMisarviON0 3iNVZViAAZOy Litery z pól ponumerowanych od 1 do 31 utworzą rozwiązanie - myśl Woltera. T3izaNi3iza9 3iNV 'nDy3SMisarviON0 3iNVZViAAZOy