2,70 ZŁ W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 770137 Nr indeksu 348-570 952060 W informatorze: imprezy i ] ' J ' na weekend. Str. 8 DZIENNIK POMORZA Sobota-niedziela 19-20 maja 2018 Jak powinna wyglądać uroczystość Pierwszej Komunii Świętej? STRONA 2 A CO JEŚLITO TY TERAZ WYGRASZ? Graj w Biegowy weekend: z olimpijczykami w Kwakowie lub w Sławnie Bieg Święców. STRONA 12 magazyn rodzimi? % Kuchnia Pieczemy ciasta z owocami. Nasze przepisy zawsze się udają, sprawdź! 2wiGt7i*£ lnstynlress.pi Kolejnych pięć osób podejrzanych w sprawie wyd^ania mllk)nów z Zakładów Chemicznych Police. Jedna osoba trafiła do aresztu. Od tamtej pory minął prawie rok i wygląda na to, że prokurator zgromadził obecnie mocniejsze argumenty. Najświeższe zatrzymania były w tym tygodniu. Mają związek z tzw. wątkiem se-negalskim afery polickiej. Zarzuty usłyszeli prawnicy z Warszawy oraz doradca podatkowy i prezes spółki współpracującej przed laty z ZCH Police. Jedna osoba, adwokat, trafiła do aresztu. Pozostali nie mogą opuszczać kraju i nie mogą świadczyć usług prawnych ani podatkowych. Wątek senegalski Aby wyjaśnić wątek senegalski, musimy się cofnąć o cztery lata. Zarząd ZCH Police pod rządami Krzysztofa Jałosińskiego szukał złóż, z których można byłoby pobierać materiały (fosforyty) do produkcji nawozów. Kopalnię znaleziono w Senegalu. Według prokuratury, zarząd miał świadomość, że złoża nie mają wielkiej wartości, a mimo to wydawano państwowe pieniądze na nieopłacalną inwestycję. Pośrednikiem w transakcjach była spółka African lnvestment Group S.A., zależna od Grupy Azoty Zakłady Chemiczne Police S.A. Według prokuratury, na nietrafioną transakcję wydano 6 min dolarów, czyli 22 min zł. - Podejrzani zawarli umowy i na ich podstawie dokonali wypłaty środków finansowych, mając świadomość, że usługi będące przedmiotem tych umów nie zostały faktycznie wykonane - twierdzi prokuratura. W czerwcu 2016 r. CBA zatrzymało dziesięć osób, w tym były zarząd ZCH Police. Sąd w Szczecinie nie zgodził się ich aresztować, bo uznał, że dowody są za słabe. Po decyzji sądu prokuratura wszczęła śledztwo w sprawie sędziów. Sprawdza, czy nie ustawiono składów sędziowskich, by nie doszło do aresztowań. Sąd: trzeba aresztować Teraz w związku ze sprawą zatrzymano kolejne pięć osób. - Zatrzymani przez CBA w kolejnym wątku to adwokat, radca prawny, doradca podatkowy, aplikant adwokacki z warszawskiej kancelarii doradztwa podatkowego świadczącej usługi z zakresu tzw. optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem spółek zarejestrowanych w rajach podatkowych. Kancelaria funkcjonuje w ramach grupy doradczej będącej członkiem międzynarodowej sieci niezależnych firm doradczych -mówi Piotr Kaczoruk z CBA. Adwokat, radca prawny i prezes spółki usłyszeli zarzuty udzielenia pomocyw wyrządzeniu spółce African Group szkody majątkowej w wysokości 22 milionów złotych. Dodatkowo adwokat i prezes są podejrzani o wypranie około pół miliona złotych tzw. brudnych pieniędzy. - W wyniku czynności przeszukania firmy doradczej z siedzibą w Warszawie ustalono, że pracownicy podejmowali czynności mające na celu utrudnianie śledztwa: usuwali dokumentację oraz elektroniczne nośniki informacji - dodaje Kaczoruk. Dlatego adwokat ma kolejne zarzuty: utrudnianie śledztwa, ukrywanie dokumentów, nakłanianie do składania fałszywych zeznań. Trafił do aresztu. Tym razem szczeciński sąd uznał, że dowody winy są mocne. Decyzja nie jest prawomocna. Śledztwo trwa. CBA nie wyklucza kolejnych zatrzymań. ©® Akcja pisania listów ws. budowy słupskiego odcinka drogi S6 DmpaSG opr. Mońka Zacharzewska monikaiacharKW5ka@gp24.pl V Rusza akcja pisania Istów poparcia cfla budowy drogi ekspresowej S6 na Pomorzu. Pe-tycję może napisać każdy. To kolejny sposób walki o odcinek drogi ekspresowej od Bożegopola do Koszalina. Rząd zapowiedział, że ekspresówka biegnąca przez Pomorze nie będzie finansowana z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, ale powstanie w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. To rozwiązanie nie gwarantuje sukcesu. Taki wybór modelu finansowego to wyrok śmierci dla i tak już opóźnionej budowy S6 - komentuje pomorski marszałek Mieczysław Struk. Piotr Jedliński, prezydent Koszalina, w Słupsku w sprawie S6 Zachęca się więc wszystkich mieszkańców regionu do pisania wniosków i pytań adresowanych do Komisji Europejskiej na adres ec-po- land@ec.europa.eu lub tradycyjnie: Commissioner Corina Cretu, European Commission, B-l049Brussels, Belgium. ©® Burmistrz Miasta Ustka informuje, że: na tablicy ogłoszeń Urzędu Miasta Ustka, ul. ks. kard. St. Wyszyńskiego 3, został wywieszony na okres 21 dni wykaz nieruchomości położonej w Ustce, przeznaczonej do oddania w dzierżawę: - część działki nr 1922/80 przy ul. Darłowskiej w Ustce o pow. 600 m2, przeznaczonej pod teren rekreacyjny. 8«M3B3I8» V" KUih V?h * ^ v») \H>U :iu>i us _'u 04 Wydarzenia Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Finał konkursu literackiego Słupsk Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl W poniedziałek. 21 maja. w filharmonii odbędzie się gala kończąca XXXIV Międzynarodowy Konkurs Literadkięj Twórczości Dzieci i Młodzieży im. Wandy Chotomskięj. Poświęcona będzie patronce, która zmarła rok temu. Przyjadą na nią do Słupska laureaci z całej Polski. Na tegoroczny konkurs nadesłano 8195 zestawów wierszy, opowiadań i prób dramatycznych z 521 szkół podstawowych, gimnazjów i szkół po-nadgimnazjalnych z całej Polski, Stanów Zjednoczonych, Niemiec, Litwy i Ukrainy Jury, w którym zasiadają pisarze, poeci, poloniści i dziennikarze, uznając za zasadnicze kryteria oryginalność tekstu, świado- Okładka pokonkursowego tomiku wierszy. Tytuł „Słowa jak witraż duszy" pochodzą z wiersza Macieja Modzelewskiego mość języka, literackość, autentyczność pomysłu i ujawniony talent autora, wyłoniło 134 laureatów ze szkół polskich i 31 ze szkół polonijnych, wyróżniło 242 uczniów z Pol- ski i 27 polonijnych, nadała 9 wyróżnień w kategorii wiersze malowane. Poniedziałkowa gala będzie poświęcona patronce konkursu Wandzie Chotomskięj, która odeszła rok temu. To ona przyczyniła się do rozpropagowania regionalnej imprezy w całej Polsce. Wielokrotnie mówiła 0 konkursie, że jest największą w kraju imprezą kulturalną poświęconą młodym talentom literackim i promującą ich twórczość. Na gali odczytany zostanie dedykowany Wandzie Chotomskięj wiersz odkrytego przez nią młodego poety, dzisiaj już maturzysty, Macieja Henryka Modzelewskiego. Jest on także autorem motta 34. edycji konkursu, „Słowo jak witraż duszy". Tegoroczny konkurs zrealizowano ze środków województwa pomorskiego, miasta Słupska oraz wielu zaprzyjaźnionych sponsorów. ©® Rozmowę z organizatorkami Marią Pietryką-Małkiewicz 1 Jolantą Wiśniewską znajdziesz na gp24.pl Otwarte spotkania w ramach Pomorskiej Wiosny Literackiej W dniach 21-25 maja trwać będzie 25. Pomorska Wiosna Literacka. Jej inauguracja odbędzie się 22 maja o godz. 13 wTeatrze Rondo. Można na nią przyjść, by spotkać zaproszonych literatów: Pawia Beręsewicza, EwęChotomską, Barbarę Ciwoniuk, Barbarę Gawryluk, Barbarę Kosmowską, Grzegorza Leszczyńskiego, Jolantę Nitkowską-Węglarz, Wiolettę Piasecką, Daniela Odiję, Michała Ogórka, Marcina Pałasza i Agatę Marzec. Z kolei 23 maja o godz. 13 można przyjść do Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej na seminarium „Jeśli z dziecka absolutnie nie można wydusić, jak się nazywa ani ile ma lat, z umiejętnością tą może zostać rzecznikiem prasowym". O duszeniu dzieci, umiejętności nieliczenia lat i o rzecznikach prasowych porozmawiają Michał Ogórek i Grzegorz Leszczyński. (MARA) Konferencja w ODN dla nauczycieli i rodziców W poniedziałek, 21 maja, w siedzibie Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli przy ul. Poniatowskiego 4a odbędzie się pierwsze spotkanie z cyklu „Nadmorskie inspiracje. Rodzice i nauczyciele sprzymierzeńcami". Temat brzmi: Jeśli chcemy zrozumieć dziecko (ucznia), musimy zrozumieć jego wyjątkowość". Konferencja skierowana jest przede wszystkim do nauczycieli, psychologów, pedagogów i rodziców, rozpocznie się o godzinie 16 trwającym godzinę wykładem pod tytułem „Dlaczego każde dziecko jest inne? O biologicznym podłożu wyjątkowości". Po krótkiej przerwie słuchacze będą mogli wysłuchać drugiego wykładu - ..Pomiędzy swobodą a odpowiedzialnością. O znaczeniu stref wpływu na dzieci i młodzież". Ekspertem będzie doktor Marek Kaczmarzyk, nauczyciel i wykładowca, biolog, neurodydaktyki memetyk, popularyzator nauki, twórca podręczników i programów szkolnych. (mara) W muzeum, ratuszu i galeriach atrakcje do nocy. Spać się nie da Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl śeyt Słupsk, Ustka V Muzeum Pomorza Środkowego. Urząd Miejski i Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej organizują masę atrakcji. Europejska Noc Muzeów W sobotę w Muzeum Pomorza Środkowego odbędą się pokazy i prezentacje w ramach Europejskiej Nocy Muzeów. Motywem przewodnim będzie duch szlachetnego współzawodnictwa i sportowego wyczynu. Witkacy będzie obecny duchem dzięki podopiecznym warsztatów terapii zajęciowej. Będzie można podejrzeć przy pracy konserwatorów. W programie będą pokazy aikido, prezentacja dokumentów związanych ze sportem oraz ze zbiorów muzeum, prezentacja zbiorów członków Polskiego Towarzystwa Numizmatycznego Oddział Słupsk, prezentacja pamiątek Sekcji Szermierzy Słupskich, pokaz zabytków związanych ze sportem w przedwojennym Słupsku. Będzie pogadanka na temat „Stadiony antyczne a stadiony współczesne". Pracownicy muzeum oprowadzą gości W sobotę już po raz czwarty będzie można spędzić noc w słupskim ratuszu. Na gości czekają prezentacje, koncerty, pokazy i eksperymenty. Atrakcje tego wieczora zapewnią też Muzeum Pomorza Środkowego i Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej po wystawie „Utkane z wody. Tkanina artystyczna w zbioradi muzeów Polski Północnej" i przeprowadzą zajęcia „Drugie życie tkaniny". Poznamy sport osób z niepełnosprawnością: historię WZSSP Start, słupskich medalistów paraolimpijskich, osiągnięcia i medale Romualda Rasiaka-Arnhema z 1980 roku i Marii Sobiech z 1988 roku. Będą też prelekcje, gra wiel-koformatowa i spotkanie zSOSiR. Muzeum czynne będzie od godz. 18 do 23. Wstęp kosztuje 3 zł, do muzeum wejść będzie można od strony ul. Zamkowej. Noc w ratuszu Noc w ratuszu to okazja, aby zwiedzić zabytkowe wnętrze gmachu i skorzystać z niecodziennej oferty przygotowanej przez słupskie instytucje kultury, szkoły, uczelnie, organizacje pozarządowe, przedsiębiorców, spółki miejskie, Archi- wum Państwowe w Koszalinie O/Słupsk i Szkołę Policji. Wydarzenie rozpocznie się w sobotę o godz. 18. W programie są prezentacje chóru Kan-tele, tancerzy ze Szkoły Tańca Casa de Salsa i młodych muzyków ze Szkoły Muzycznej Yamaha. Będą warsztaty, kon- kursy, happeningi, wystawy, nowe technologie i robotyka. Sztuka będzie się przenikać z nowoczesnymi technologiami i eksperymentami. Na gości czekać też będzie fotobudka. Muzycznym gościem będzie niemiecki zespół Daisy Town. Natomiast na finał, o godz. 22, przewidziano niepowtarzalny pokaz świetlny w wykonaniu Teatru Ognia Los Fuegos. Wstęp jest wolny Na pl. Zwycięstwa czynne będą food trucki. Aeroklub Słupski pokaże symulator lotów i model szybowca, dzieci będą malować auto, schronisko dla zwierząt pokaże swoich podopiecznych, będzie Straż Miejska i policja z radiowozami. Noc w galeriach Podczas Nocy Muzeów od godz. 19 do północy zobaczyć będzie można wystawy w galerii Kameralnej i Baszcie Czarownic w Słupsku. Natomiast usteckie Centrum Aktywności Twórczej czynne będzie od godz. 18 do północy. Odbędą się warsztaty rodzinne, każdy też będzie mógł zobaczyć pracownie rzeźby i ceramiki oraz fotograficzno-filmową. O godz. 19 rozpoczną się wernisaże wystaw fotografii „Kasety, które oglądasz, gdy jesteś sam" oraz rzeźby i wideo „Zbliżenia". Wstęp wolny. ©® Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Kraj - Świat 05 Meghan Markle do ołtarza poprowadzi książę Karol Londyn Aleksandra Gersz aleksadra.gersz@polskapress.pl Książę Harry i Meghan Marlde powiedzą sobie ..tak" w sobotę o godzinie 13 czasu polskiego- Ekscytacja jest ogromna. Długo wyczekiwany ślub, na który przybędą tłumy Bry-tyj czyków i turystów i który bę-dzie transmitowany na żywo w brytyjskiej telewizji, odbędzie się w sobotę o godzinie 12 (13 czasu polskiego) w XV-wiecznej kaplicy św. Jerzego na terenie zamku Windsor. Meghan Markle i książę Harry, którzy spędzą noc w oddzielnych hotelach, przybędą do kaplicy także oddzielnie. W samochodzie pannie młodej towarzyszyć będzie matka Doria Ragland (nieobecność ojca Thomasa Markle'a, który musi przejść operację po przebytym zawale serce, przyszła księżna ogłosiła w czwartek), z kolei panu młodemu - jego brat i świadek książę William. Panna młoda ogłosiła już wcześniej, że nie będzie miała głównej druhny, ale sześć małych druhen i czworo małych drużbów, wśród których będą książę George i księżniczka Charlotte. Z powodu nieobecności ojca do ołtarza Markle poprowadzi przyszły teść, książę Karol. Tuż po nabożeństwie, o godzinie 13 (14 w Polsce), para młoda przejedzie zabytkową bryczką z 1883 r. przez Windsor i pozdrowi wszystkich zgromadzonych na trasie przejazdu mieszkańców i przyjezdnych. Po mniej więcej 25 minutach książę Harry i Meghan Markle dotrą z powrotem do zamku Windsor i wraz z gośćmi zgromadzą się na uroczystym obiedzie w głównej sali posiadłości. Obiad zakończy się około godz. 15.30, a o 19 zaplanowano prywatne przyjęcie weselne w pobliskim XVII-wiecznym Frogmore House. Jak podkreśla „The Telegraph", do zaproszonych gości (w kościele i zamku Windsor będzie ich około600, we Frogmore House - 200) rozesłano już wcześniej prośbę, aby nie mieli ze sobą kamer i aparatów, a także telefonów komórkowych. Niewiadomych wciąż jest wiele. Główną tajemnicą pozostaje suknia panny młodej, którą świat zobaczy dopiero w momencie, kiedy Markle wyjdzie z samochodu przed kaplicą św. Jerzego. Faworytem jest australijski duet Ralph & Russo. Według firmy Bridebook suknia ślubna przyszłej księżnej ma kosztować 400 tys. fantów. Kolejną niewiadomą jest wygląd pana młodego, a właściwie jeden jego aspekt - broda. Książę Harry, który po raz pierwszy pojawił się publicznie z zarostem w 2013 r., w ostatnich latach z nim się nie rozstawał. Jak powiedział znawca rodziny królewskiej Richard Fitzwilliams dziennikowi „Express", raczej nie zobaczymy w sobotę ogolonego księcia. „Nie ma żadnych zasad dotyczących tej kwestii. To zależy od mody, która wciąż się zmienia. (...) Jeszcze kilka lat temu brody były raczej rzadkie, dziś są powszechne i modne, więc Harry bez wątpienia zaprezentuje się z brodą", mówił. Wiadomo jednak, że książęcy ślub będzie bardzo drogi. Firma Bridebook obliczyła, że cała uroczystość, w tym ochrona, mogą kosztować razem 32 min funtów (blisko 160 min zł). Byłby to jeden z najdroższych ślubów w historii brytyjskiej arystokracji (ślub Williama i Kate w 2011 r. kosztował 23,7 min funtów). Parlament nie dla obywatela. Kolejne wydarzenia odwołane Leszek Rudziński leszek.rudzinski@poiskapress.pl Warszawa Marszałek Sejmu na skutek protestu opiekunów osób niepełnosprawnych okupujących sejmowy korytarz zamknął budynek parlamentu dla Polaków. Jego decyzja wywołała równie duże kontrowersje co sam protest. Niektóre środowiska zapowiadają akcje odwetowe. Postanowienie o zamknięciu gmachu Sejmu dla części dziennikarzy i innych obywateli, zakaz opuszczania budynku dla dwóch niepełnosprawnych (został im cofnięty), pomysł „wygrodzenia" protestujących na czas szczytu parlamentarnego NATO, odwoływaniekolej-nych imprez mających się odbyć na terenie parlamentu -wszystko tobudzi coraz większy sprzeciw zarówno opozycji, jak i części społeczeństwa. Wczoraj ponownie przed gmachem Sejmu pojawiła się 91-letnia uczestniczka powstania warszawskiego Wanda Traczyk-Stawska, aby wesprzeć protestujących opiekunów i ich podopiecznych. W trakcie rozmowy z mediami funkcjonariusz policji podszedł do niej i oświadczył, że może wejść do budynku parlamentu i spotkać się z osobami okupującymi sejmowy korytarz (wcześniej dwa razy odmówiono jej wstępu). - Jeśli współpracuję z dwoma panami [posłowie Michał Szczerba i Marek Święcicki - red.], którzy akurat są z opozycji, to nie są ważni dla mnie jako członkowie partii. Dla mnie partią, jako dla starego żołnierza, jest cała Polska - przeko- Protest w Sejmie przyniósł nieoczekiwane skutki. Marszałek postanowił zamknąć parlament „ze względów bezpieczeństwa" nywała, odnosząc się do zarzutów, że jej obecność przed Sejmem ma charakter polityczny. Po zakończeniu wypowiedzi dla mediów kombatantka spotkała się z dwiema niepełnosprawnymi członkiniami protestu. Wizytę w Sejmie zapowiedział także były prezydent Lech Wałęsa. W poniedziałek spotka sięzopiekunamiiichpodopiecz-nymi. Wiadomo już, że jakobyła głowa państwa będzie się mógł swobodnie poruszać po budynkach parlamentarnych. Tego przywileju nie maj ą natomiast wycieczki szkolne, które są obecnie masowo odwoływane, pomimo że swoje wizyty zarezerwowały dużo wcześniej. Zaistniałą sytuację postanowił wyjaśnić dyrektor Centrum Informacyjnego Sejmu (CIS) Andrzej Grzegrzółka. Podkreślił, że jest ona „specyficzna". -Mamy taką sytuację, że jest akcja protestacyjna, okupacyjna, strajkowa na terenie kompleksu sejmowego, na terenie korytarza. W jakiś sposób musimy się do niej dostosować - przekonywał. Dodał, że „decyzje straży marszałkowskiej są jednoznaczne wtej sprawie". -Następują pewne ograniczenia w do- stępie do terenu kompleksu sejmowego, do budynku głównego, i my musimy się w nich odnaleźć jako urząd, jako pracownicy, jako urzędnicy i jako dziennikarze. To nie wynika z tego, że przeprowadzamy jakąś gradację tego, kto powinien wejść do Sejmu, a kto nie powinien, tylko mamy jednoznaczne przepisy - mówił. Jednak kolejne sejmowe zakazy zdają się tworzyć efekt domina, który może być już niemożliwy do zatrzymania. Czarę goryczy przelało m.in. odwołanie posiedzenia Sejmu Dzieci i Młodzieży planowanego nai czerwca (zdarza sięto po raz pierwszy od 24 lat). CIS poinformowało, że na decyzję miały wpływ „kwestie organizacyjne oraz bezpieczeństwo wszystkich Współpracownicy nie są dla mnie ważni jako członkowie partii. Dła mnie partią, jako dla starego żołnierza, jest cała Polska Wanda Traczyk-Stawska osób przebywających w budynkach sejmowych". Posiedzenie miałoby się odbyć we wrześniu. Tak się prawdopodobnie jednak nie stanie. Prezydent Warszawy Hanna Gronłaewicz-Waltz, odpowiadając na apel posła Rafała Trzaskowskiego, poinformowała, że to ratusz może zoiganizować obrady młodzieży. „Warszawa jest miastem otwartym dla wszystkich. Przyjęliśmy niechciany przez Marka Kuchcińskiego Parlament Seniorów, przyjmiemy też Sejm Dzieci i Młodzieży. Od jutra ruszamy z przygotowaniami" - napisała na Twitterze. Debata młodych miałaby się odbyć w budynku Uniwersytetu Warszawskiego. Młodzi zapowiadają także protest przeciwko działaniom marszałka Sejmu. Wcześniej „ze względów bezpieczeństwa" została odwołana Noc Muzeów odbywająca się co roku m.in. w gmachu parlamentu. W odpowiedzi na ten zakaz rzecznik PSL Jakub Stefaniak poinformował, że jego ugrupowanie zorganizuje Noc Muzeów przed Sejmem. Impreza ma ruszyć w sobotę o godz. 18. Do spawy odniósł się sam marszałek Sejmu Marek Kuchciński, który zaapelował „o niewykorzystywanie instrumentalne do eskalacji napięcia i gry politycznej osób starszych i niepełnosprawnych". W znacznie ostrzejszych słowach sytuację przed Sejmem skomentowała natomiast jego partyjna koleżanka Krystyna Pawłowicz. „Lans zdrowych, silnych, bogatych ale politycznie przegranych, na niesprawności osób słabszych i uboższych przed sejmowym biurem przepustek na ul. Wiejskiej trwa... Podtykają pod kamery kolejne swe »ofiary«, zza pleców których czekają tylko na obalenie PiS-u" - przekonywała w mediach społecznościowych. ©© Harvard nad Wisłą. Trwa rekrutacja do Leadership Academy for Poland Warszawa Redakcja 14 maja rozpoczęła się rekrutah cjadojednego z najlepszych w Europie programów rozwoju przywództwa-Leadership Academy for Poland. Jego ideą jest rozwój potencjału i kompetencji przywódczych Polaków. Leadership Academyfor Poland (LAP) to prestiżowy program rozwoju dobrego przywództwa realizowany z udziałem światowej sławy profesorów z Uniwersytetu Harvarda. Program skierowany jest do wybitnych Polaków w wieku około25-45lat, będących założycielami łub menedżerami i aktywnie działających w sektorze biznesu, organizacjach non profit, administracji publicznej, mediach, kulturze i sporcie lub w segmencie start--upów. Nadrzędnym celem Akademii jest tworzenie edukacji na najwyższym, światowym po- ziomie. Szukamy ambitnych i utalentowanych Polaków, którzy chcą rozwijać kompetencje w zakresie przywództwa i uzyskać wsparcie w realizowanych przez siebie projektach - mówi prof. dr hab. Cezary Wójcik, założyciel Leadership Academy for Poland. Program łączy liderów z różnych środowisk, bo wierzymy, żerazemmożemy się przyczynić do rozwoju Polski jako mądrego i dobrego kraju. Leadership Academy for Poland to ambitny i innowacyjny program, który pomaga uczestnikom dostrzec kluczową różnicę między władzą a przywództwem. To jeden z elementów, które w sposób zdecydowany wyróżniają Akademię - mówi prof. Hugh 0'Doherty z Uniwersytetu Harvarda. Do programu mogą dołączyć osoby, które już zbudowały swoje pozycje liderów, ale nadal poszukują możliwości rozwoju oraz nowych dróg wpływania na otoczenie. W ramach dwóch dotychczasowych edycji Aka- demię ukończyło blisko 80 uczestników, reprezentujących zróżnicowane środowiska zawodowe. Sto procent z nich przyznało, że udział w LAP był doświadczeniem, które zmieniło ich życie. Ze względu na renomę Akademii oraz wysoki poziom merytoryczny prowadzonych zajęć co roku rośnie zainteresowanie udziałem w LAP. LAP jest jedynym programem na polskim rynku opartym na unikalnej metodzie Leadership 4D-Experience™. Uczestnicy rozwijają kompetencje przywódcze w obszarze ludzkim (przewodzenie w organizacji, rozumienie motywacji pracowników, budowanie długofalowych możliwości zespołów), systemowym (zarządzanie kompleksowością otoczenia) i samodoskonalącym. Co roku do Akademii może dołączyć do 40 osób. Rekrutacja do DI edycji trwado 31 maja. Program rozpoczynający się we wrześniu obejmuje czteromie-sięczną naukę oraz roczne wsparcie w ramach klubu alumna (Alumni Network). By wziąć udział w rekrutacji, należy wypełnić formularz dostępny na stronie internetowej Akademii: https://center-for-leadership.org/academy/ Program Leadership Academy for Poland wspierają partnerzy główni, m.in. Deloitte, Orange i MasterCard. ©® 06 Akcja redakcja Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Czekamy na Państwa fisty pod adresem ul. Henryka Pobożnego 19.76-200 Słupsk Telefon dyżurny 598488124 E-mail alarm@gp24.pl Dzisiaj dyżuruje Aleksander Radomski h Czytelni Oddam: lnicy pomagają Pani Barbara z Ustki ma do oddania meblościankę, wersalkę, dwa fotele i szafkę. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 509706 354. Pan Henryk ze Słupska ma do oddania segment pokojowy i ławę. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 505755 030. Pan Robert z Redzikowa ma do oddania segment pokojowy. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 602587736. Pan Kazimierz ze Słupska ma do oddania telewizor i odzież damską. Kontakt: 505 808 264. Pani Kazimiera za Słupska ma do oddania telewizor, meble kuchenne, wózek spacerowy i stolik z krzesełkami dla dzieci. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 59 8412513. Pani Danuta ze Słupska ma do oddania cegłę rozbiórkową. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 59 8413435. Pan Roman ze Słupska ma do oddania pralkę Frania i wersalkę. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 692 511091 (po godz. 16). Pani Ewa ze Słupska ma do oddania zimową odzież damską. Kontakt: 59 845 34 07. Pani Grażyna ze Słupska ma do oddania meble pokojowe. Odbiór własnym transportem. Kontakt: 661154067. Potrzebuję Pan Wojciech ze Słupska prosi o pralkę automatyczną. Kontakt: 578041380. Pan Andrzej ze Słupska prosi o fotelik samochodowy. Kontakt: 502 032308.(DMK) Śmieci u zbiegu ulic Chełmońskiego i Narutowicza Pod oknami mieszkańców wciąż rośnie góra śmieci Shąrsk Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl - Każdego dnia przechodzimy koło rosnącej wciąż hałdy śmieci. Jedni je podrzucają, innym nie chce się tego zabrać - mówi mieszkaniec okolicy. Pan Kamil mieszka w bloku u zbiegu ulic Chełmońskiego i Narutowicza na osiedlu Piastów. Twierdzi, że część mieszkańców przy jednym z budynków usypała dzikie wysypisko śmieci. - Teren ma być trawnikiem. Niestety, od tygodni mieszkańcy okolicy podrzucają tam odpadki. Są worki ze śmieciami, są również pozostałości po remontach - twierdzi nasz czytelnik. - Okropnie to wygląda, a przede wszystkim zachęca innych do podrzucania kolejnych śmieci. I tak hałda rośnie nie- mal każdego dnia. Dziwię się mieszkańcom pobliskiego budynku, że nie interweniują w tej sprawie. Hałda leży kilka, kilkanaście metrów od okien. Iwona Jakiel, zastępca komendanta Straży Miejskiej w Słupsku, zapowiada, że funkcjonariusze sprawdzą zgłoszenie. - Ustalimy właściciela terenu i zobowiążemy go do posprzątania śmieci w określonym terminie. Potem wrócimy z re-kontrolą - zapowiada Iwona Jakiel. Dodaje, że podobnych wysypisk w mieście jest bardzo dużo, szczególnie o tej porze roku, gdy ruszają prace remontowe. - Niestety, bardzo rzadko udaje się ustalić sprawców zaśmiecania terenu. Aby kogoś móc ukarać mandatem, musielibyśmy złapać go na gorącym uczynku - mówi zastępca komendanta straży miejskiej. ©® USTY/OPINIE 'na Państwa I adresem ul. Henryka Pobożnego 19.76-200 Słupsk Telefon dyżurny 598488121 E-mail danieł.klusek@gp24.pi Dzisiaj dyżuruje ; Daniei Klusek Wojewoda cofnął pozwolenie na budowę mączkami @Gość: - Spoko, spoko, zbudujemy. @L: - Paula jak tak zachwala, to niech się wybuduje w Norwegii, obokjuż istniejącej mączkami. @Zenek z MZK: - Czekam teraz na tekst protestujących typu: „To dzięki naszym blokadom cofnięto pozwolenie! Brawo my!". @Gość: - Nikomu nie życzę w pobliżu domu takiej uciążliwości i tej ilości chemii w powietrzu, którą chciał zafundować mieszkańcom inwestor. Brawo Włynkówko! @Gość: - Mączkamia wstrzymana, a w Bierkowie budują wielki kurnik na 22 tysiące kur. Podczas opróżniania może być nieźle, biorąc pod uwagę, że wiatry u nas przeważnie z zachodu. @MajaMoja: - Gratuluję mieszkańcom Włynkówka! Super, że potrafiliście się tak zorganizować. Dziękuję. Słupszczanka. @Gość: - Proponuję nie otwierać jeszcze szampana. Strony mogą się od niej odwoływać, a inwestor kontynuować budowę. Co pewnie będzie robił. Jeśli decyzja zostanie utrzymana i uprawomocni się, zapłacimy wszyscy. W postaci odszkodowań. @walić kleszcza: - Tylko co ma blokada do decyzji wojewody? Narobiliście sobie wrogów u słupszczan i nie tylko, pajacownia normalnie. Fajnie natomiast, że wygraliście pierwszą bitwę. @mieszkaniec gminy: - My, Słupsk, zablokujemy jeszcze przyszłą budowę S6. A co, nie będą nam tu jeździć samochodami i smrodzić. @Gość: - To inwestor manipulował raportem środowiskowym. Nie należy mu się odszkodowanie. @Gość: - Jeśli było rażące naruszenie prawa, to w rzeczy samej żadnego odszkodowania nie będzie. Hale mogą wykorzystać do innej produkcji, nie szkodzącej środowisku. Np. bombki na choinę. @czarna pantera: - Fabryka tak czy inaczej powstanie. Wojewoda popełnił spory błąd, przekona się o tym już wkrótce. A za ten błąd zapłaci jak zawsze społeczeństwo. @Zdumiony: - A za co to odszkodowanie? Za raport zawierający szereg informacji mijających się z prawdą, który przedstawił urzędom, żeby je omamić? Chyba nie. @Seweryn: - Powody unieważnienia budowy mączkami są grubymi nićmi szyte, naciągane, tylko laik może uwierzyć wto, że Jerzy zainwestował miliony w budowę fabryki, nie mając pewności, że wszystko jest zgodne z prawem. Tylko ktoś bardzo niemądry może uwierzyć w to, że rozpoczęto taką budowę, pomijając, lekceważąc, naruszając plany zagospodarowania przestrzennego, (dmk) Będzie zewnętrzny inwestor, będzie remont nawierzchni Słupsk Daniel Klusek daniel.kiusek@gp24.pl - Nawierzchnia ulicy Kaszubskiej jest tak zła, że w wielu miejscach nie ma już jak ominąć dziur, które tam powstały - tę drogę trzeba wreszcie naprawić. bo to przecież wylo-tówka z miasta - mówi pan Kazimierz. Nasz czytelnik mieszka w Sie-mianicach, ale pracuje w Słupsku. Każdego dnia jeździ więc ulicą Kaszubską. - Jazda bardziej jednak przypomina slalom, bo nawierzchnia w wielu miejscach jest tam już tak dziurawa, że nie ma siły, by nie wjechać w wyrwy. Ate są coraz większe i coraz częściej boję się, że uszkodzę samochód - mówi pan Kazimierz. - Widać, że drogowcy co jakiś czas łatają największe wyrwy na różnych ulicach w mieście. Na ulicy Kaszubskiej również. Ale tu już takie doraźne prace nie pomogą. Trzeba wreszcie zrobić porządny remont tej drogi. Jak twierdzi, ulica Kaszubska z roku na rok staje się coraz ważniejsza dla ruchu kołowego wmieście. - To nie tylko wylotówka ze Słupska. Prowadzi przez Sie-mianice, gdzie wciąż budują się nowe domu. Niebawem będzie też oddany do użytku dyskont, więc ruch samochodowy tylko się tam będzie zwiększać. A przecież słupszczanie przenoszą się nie tylko do Siemianic, ale również do innych okolicznych miejscowości - twierdzi Ł : Jest szansa na remont nawierzchni ul. Kaszubskiej kierowca. - A już teraz tą ulicą jeździ się bardzo trudno. Jeśli miasto szybko jej nie wyremontuje, potem będzie to trudniejsze i bardziej kosztowne. A w końcu kierowcy, którzy tam uszkodzą swoje samochody, będą żądać odszkodowań, za co przecież zapłacą mieszkańcy Słupska. Jarosław Borecki, dyrektor Zarządu Infrastruktury Miejskiej, zapewnia, że drogowcy starają się dbać o tę wylotówkę na tyle, na ile pozwala stan miejskiej kasy. - W razie potrzeby wykonujemy tam prace naprawcze w ramach bieżącego utrzymania dróg. W tegorocznym budżecie nie ma przewidzianych pieniędzy na kompleksową na- prawę tej drogi - mówi Jarosław Borecki. Jest jednak szansa na pieniądze z zewnątrz. - Rozmawiamy na ten temat z inwestorem - zapowiada dyrektor ZIM. - Jeśli rozmowy zakończą się sukcesem, będziemy mieli pieniądze na wyremontowanie nawierzchni ulicy Kaszubskiej na odcinku od skrzyżowania z ulicą Sportową aż do granic miasta. To odcinek o długości niemal dwóch kilometrów. Efekt rozmów powinien być znany w ciągu kilku najbliższych tygodni, być może jeszcze w maju. Jeśli otrzymamy pieniądze, będziemy mogli rozpocząć procedurę, by doszło do remontu tego fragmentu drogi. ©® DAT! f> ,\M ■ M Ihjii mliidh ja Strona od czytelników dla czytelników Na stronach Akcja redakcja piszemy o tym, o czym informują nas czytelnicy. Na Wasze sygnały czeka dziennikarz Daniel Klusek. Jeśli widzą Państwo coś, co Was zdenerwowało, poinformujcie nas 0 tym. Pod adresem: daniel.klu-sek@gp24.pl czekamy na e-maile z opisem sytuacji. Zachęcamy też do przesyłania nam fotografii. Interwencje można również zgłaszać pod nr. tel.: 59 848 8121. Wszystkie sygnały sprawdzimy, a najważniejsze i najciekawsze zamieścimy na łamach „Głosu Pomorza" i gp24.pl. (DMK) jjajłwfałujff U nas czekają zguby 1 oferty pomocy W „Głosie" funkcjonuje Biuro Rzeczy Znalezionych. 0 tym, co znajduje się w BRZ, piszemy w poniedziałki, środy i piątki. W ramach Banku pomocy można przekazywać sobie m.in. meble, sprzęt RTV i AGD. Na zgłoszenia czekamy pod nr. tel. 59 848 8121. Oferty i prośby o pomoc publikujemy we wtorki, czwartki i soboty. (DMK) Zobacz, jak powstaje ..Głos Pomorza" Zapraszamy do odwiedzin w słupskiej redakcji „Głosu Pomorza". Nasi goście poznają też dziennikarzy i pracowników z działu promocji, składu i biura ogłoszeń. Będzie także możliwość zrobienia zdjęcia, które zostanie opublikowane w „Głosie". Na zgłoszenia grup czekamy w godz. 10-16 pod nr. tel. 59 8488121. (DMK) DLA KONSUMENTOM Tam konsumenci mogą znaleźć pomoc Mieszkańcy Słupska o pomoc mogą prosić miejskiego rzecznika konsumentów. Zbigniew Perzyna przyjmuje interesantów w pokoju la urzędu miejskiego, tel. 59 848 83 09, e-mail: mrk@um.slupsk.pl. Mieszkańcy powiatu słupskiego o pomoc mogą prosić powiatowego rzecznika konsumentów. Marek Kurowski interesantów przyjmuje w pokoju 132 starostwa powiatowego, tel. 59 841 87 00, e-mail: rzecznikkonsumenta@po-wiat.slupsk.pl. Pomocy w problemach konsumenckich udziela Delegatura Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Słupsku, ul. Jana Pawła II1, tel. 59 842 54 68, e-mail: ihslupsk@wp.pl. Konsumenci mogą się zgłaszać do Oddziału Federacji Konsumentów wSłupsku, al. 3 Maja 44, tel. 59 842 0224, e-mail: slupsk@federa-cja-konsumentow.org.pl. Bezpłatną pomoc prawną konsumenci mogą uzyskać pod numerami infolinii Federacji Konsumentów 801440 220 i 22 290 8916. (DMK) Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Reklama 07 ?o INTELIGENTNY AUDIOKOREKTOR, KTÓRY MOŻE WZMOCNIĆ TWÓJ SŁUCH! Niewielki, dyskretny, wygodny i cenowo przystępny dla wszystkich! Pod względem jakości niczym nie różni się od najlepszych, markowych aparatów słuchowych (w cenie 10-12 tys. zł), a można go otrzymać za udział w klubie seniora za jedyne 137zł! irytuje Cię, że nie słyszysz, co mówią do Ciebie inni? Z AUDIOKOREKTOREM WZMACNIAJĄCYM SŁUCH: Nowa mikrocyfrowa technologia wiele razy tańsza od najlepszego ■ aparatu cyfrowego przestaniesz słyszeć niechciane szumy i trzaski w tle (urządzenie dzięki specjalnemu algorytmowi wzmacnia dźwięki ważne, a eliminuje gwar uliczny i zbędne odgłosy np. dźwięk sztućców w restauracji, stukot obcasów, zgiełk uliczny czy grzechot pociągu dobiegający zza okna) z łatwością usłyszysz wyraźną mowę ludzką, śpiew, dźwięki radia i TV, dźwięki otaczającego Cię środowiska; zaczniesz świetnie rozumieć nawet tych ludzi, którzy szepczą i mówią niewyraźnie wreszcie usłyszysz wszystko i wszystkich dokoła siebie nawet z bardzo dalekiej odległości. Urządzenie korzysta z innowacyjne], mikrocyfrowej technologii, dzięki której problem niedosłyszenia u wielu osób przestaje istnieć. JAPAN SMUH Pani Halina z Rudki i wnuczka Pana Andrzeja z Łowicza opowiadają o tym, jak audiokorektor wzmacniający słuch odmienił ich życie. Jeśli pragniesz by: 1} w końcu usłyszeć szept, rozmowę, muzykę, TV i radio; 2) rozumieć wszystkich, którzy mówią do Ciebie: 3) odzyskać możliwość słyszenia najcichszychi najdalszych dźwięków, od najniższych po wysokie tony (którą miałeś w wieku 25-30 lat), sięgnij po ten perfekcyjny i funkcjonalny audiokorektor wzmacniający słuch. To niewielkie i przebiegłe urządzenie odmieni Twoje życie nie do poznania bez rujnowania domowego portfeia! •SI pasuje na prawe J i lewe ucho 1 Mikrofon pojemnościowy 2. Regulacja głośności 3. Włącznik 4. Słuchawka 5. Nakładka termoplastyczna 31 1 Mikrofon pojemnościowy 2. Regulacja głośności 3. Włącznik 4. Słuchawka 5. Nakładka termoplastyczna „Byłam głucha jak pień!" Nosiłam lepsze i gorsze aparaty, brałam proszki - wszystko na nic. W końcu skierowali mnie najpierw do jednego specjalisty, potem do kolejnego i tak w kółko. Wszystko jak kulą w płot! Bezradna zaczęłam się nawet uczyć migowego. Na audiokorektor trafiłam przypadkiem i choć od początku byłam sceptyczna uznałam, że muszę zaryzykować. Zdecydowałam się na wersję z inteligentnym procesorem. I co? Uszy otwieram ze zdziwienia! Nic nie trzeszczy, nic nie piszczy. Słyszę wszystko co chce, przodem, tyłem, nawet w tłumie. Wyraźnie, głośno i czysto jak wtedy, gdy miałam 20 lat! Do dziś nie mogę w to uwierzyć. „Łzy szczęścia w oczach dziadka" Audiokorektor podarowałam dziadkowi na 67 urodziny. Wcześniej korzystał z innych urządzeń, nie był jednak do końca zadowolony. Twierdził, że na niego chyba nie działają tak jak powinny. Długo musiałam tłumaczyć, że Audiokorektor to zupełnie inne, nowatorskie urządzenie. Jest znacznie skuteczniejszy, dyskretny i banalny w obsłudze. W końcu dał się namówić. Gdy trzy dni później go odwiedziłam, przywitał mnie płacząc ze szczęścia. Nie dzwoniłam dzwonkiem, a On choć stał tyłem do okna, odwrócił się słysząc moje kroki, gdy byłam jeszcze na klatce. Dawno nie widziałam go tak szczęśliwego. Ile możesz zaoszczędzić? Klasyczny aparat słuchowy to koszt rzędu od 2 do 12 tys. zł. Do tego douszny często rani uszy i ciągle z nich wpada. Żeby tego było mało, umieszczany w jego centralnym punkcie mikrofon pojemnościowy zbiera tylko dźwięki dobiegające z boku pomijając te gdy stoimy tyłem. Decydując się na audiokorektor wzmacniający słuch, zaoszczędzisz jednorazowo nawet kilka tysięcy złotych otrzymując w zamian tą samą, a nawet większą jakość! Jak otrzymać audiokorektor wzmacniający słuch? Wykorzystana w urządzeniu najnowszej generacji technologia mikrocyfrowa nie jest tania. Ale dzięki specjalnemu dofinansowaniu uczestnictwa w klubie senior ograniczona liczba osób może skorzystać z niej aż o 70% taniej. Inteligentny audiokorektor wzmacniający słuch dostępny jest tylko w sprzedaży telefonicznej klubu seniora. Ilość urządzeń jest ograniczona - decyduje kolejność zgłoszeń. Wyobraź sobie, że... W końcu zaczniesz słyszeć, co mówią do Ciebie i o czym rozmawiają ze sobą bliskie Ci osoby Usłyszysz każde słowo księdza, dzięki czemu będziesz w niej uczestniczył jak dawniej. Już nigdy nie będziesz musiał prosić o powtórzenie kwoty do zapłacenia. Dofinansowanie dla osób urodzonych w Iatachl919-198^ Tp Pierwszym 100 osobom, które zadzwonią do 26 ma)a2018 r.t przysługuje specjalne dofinansowanie! Otrzymasz wtedy AUDI0STYMULAT0R za udział w klubie seniorau zamiast za f tytko za 137zt (przesyłka GRATIS)! Zadzwoń dziś: __i- rww-ło-rm Pod - pt.: 8:00-2CHX) sob. i niedz. 9:00-18:00 (Zwykłe połączenie lokalne bez dodatkowych opłat) mm- mm «■> -mm -nm -«■» ^ 08 Informator - kultura Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 19-20.05.2018 Muzeum, ratusz i galerie z atrakcjami do nocy Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl Siupsklstka W sobotę będzie się można wybrać na Europejską Noc Muzeów i Noc w Ratuszu. W Muzeum Pomorza Środkowego motywem przewodnim będzie duch współzawodnictwa. Wśród ekspozycji odbywać będą się prelekcje, pokazy i zajęcia edukacyjne nawiązujące do wystaw. Muzeum czynne będzie w godz. 18-23. Wstęp kosztuje 3 zł, wejść będzie można tylko od strony ul. Zamkowej. Podczas Nocy w Ratuszu od godz. 18 czekać będą prezentacje chóru, tancerzy i młodych muzyków. Będą też warsztaty, konkursy i artystyczne happeningi. Muzycznym gościem będzie niemiecki zespół Daisy Town. Na finał, o godz. 22, rozpocznie się pokaz świetlny w wykonaniu Teatru Ognia Los Fuegos. Atrakcje, pokazy i prezentacje czekać będą również na placu Zwycięstwa. W ramach Nocy Muzeów od godz. 19 do północy zobaczyć będzie można wystawy w galerii Kameralnej i Baszcie Czarownic w Słupsku. Usteckie Centrum Aktywności Twórczej czynne będzie od godz. 18 do północy. Będą warsztaty rodzinne, wernisaże wystaw i zwiedzanie pracowni. ©® (ZAPROSZENIA Stupsk Premierowy tenor W sobotę i niedzielę o godz. 18 w Nowym Teatrze zobaczymy premierę komedii „Dajcie mi tenora!". Mamy tu ekscentrycznego tenora otoczonego wianuszkiem pięknych kobiet, groźbę odwołania ważnego koncertu, marzącego o sławie młodego śpiewaka, seksowną córkę dyrektora opery, która nie może się zdecydować, do kogo skierować swoje westchnienia, chorobliwie zazdrosną żonę i tłum melomanów oczekujący gorączkowo na swojego mistrza. Bilety kosztują 35 i 30 zł. (dmk) Listka Festiwal Pippi Do niedzieli w Ustce trwa Festiwal Pippi. W sobotę o godz. 16 w Domu Kultury najmłodsi widzowie zobaczą spektakl „Niedźwiedź i Masza" słupskiego Teatru Lalki Tęcza. Bilety: 15 i 10 zł. W niedzielę w godz. 14-17 na placu Wolności trwać będą Figle migle Pippi. Zabawę przygotuje Teatr Kubik ze Szczecina. Wstęp wolny, (dmk) StUpSK Piękna spotka bestię Bajkę „Piękna i bestia" zobaczymy w sobotę w teatrze Tęcza. Historia dziewczyny, która zakochuje się w gospodarzu zamku, przedstawiona zostanie w formie kla- sycznego spektaklu marionetkowego z udziałem pięciu aktorów. Świat przedstawiony urzeka barwą i różnorodnością rozwiązań plastycznych, przyciąga bogactwem marionetek animowanych za pomocą niewidzialnych sznurków. Początek o godz. 11. Bilety: 18 i 15 zł. (dmk) Stupsk Zlotfoodtrucków W Parku Kultury i Wypoczynku do niedzieli trwa Zlot foodtrucków. Przez trzy dni w godz. 10-20 będzie można kupić dania fastfoodowe i desery z różnych stron świata. Będzie kuchnia polska, europejska, azjatycja i amerykańska, (dmk) Muzyczna Dom Ówka W sobotę o godz. 21 w Dom Ówce podczas Rootsman Skanking czeka winylowa selekcja reggae -od leniwego rootsu lat 70., przez dancehalle lat80.-90., po najświeższe produkcje reggae z różnych zakątków świata. Wejściówki kosztują 10 i 8 zł. (dmq Angielski za darmo W sobotę o godz. 19 w Herbaciarni w Spichlerzu Richtera odbędzie się spotkanie w ramach English Cafe. Przyjść mogą zarówno ci, którzy mówią biegle po angielsku, jak i osoby dopiero uczące się. Wstęp wolny, (dmk) POGODA Pogoda dla Pomorza Krzysztof ~ " Ścibor Biuro Calyus^ Sobota 19.05.2018 Stan morza (Bft) Siła wiatru (Bft) Kierunek wiatru 2-3 i3 1023 hPa 14_ Łeba fl5°Bs8 ł 15 20 km/h 16 nama Świnoujście 15 o Kołobrzeg mm o Mielno — °Ustka Słupsk o nprmśi * Wejherowo U§ork I I ÓB«y Kaifi 16 OSKlo GDAŃSK o Rewal ITffM Kościerzyna Polczyń-Zdrój ,, Nad Pomorze dociera łagodne i suche powietrze z północy Europy. W ciągu dnia będzie słonecznie i sucho. Temperatura max do 18:20°C nad morzem chłodniej doi 1 6 "C. Wiatr nad morzem umiarkowany $ chłodny i nieprzyjemny z północy. W nocy pogodnie, sucho i rześko. Jutro kolejny słoneczny i suchy dzień. Temperatura max wzrośnie do 18:22#C. Wiatr słaby nad morzem umiarkowany ze wschodu. pogodnie zachmurzenie umiarkowane przelotny deszcz ^ przelotne deszcze i burza pochmurno mżawka ciągły deszcz x ciągły deszcz i burza przelotny śnieg ciągy śnieg przelotny śnieg z deszczem ciągły śnieg z deszczem mgła \J marznąca mgla V śliska droga marznąca mżawka marznący deszcz "F" zamieć śnieżna A opad gradu \ kierunek i pfędkość wiatru i 19° | temp. w dzień temp. w nocy temp. wody Bytów pt«ai Człuchów Pogoda dla Polski «!ii m *0 cm # ♦Ocrn $0cm ł SZCZECIN © 23D mm o Stargard Orawsko Pomorskie 15 km/h IZJjfól * 20° W ! sgi* ! \ 49? 22° 22° i 22° 23° <#> 19° grubość pokrywy śnieżnej Ifił;. sf*B ?•*' ciśnienie i tendencja Gdańsk T W 19° # Kraków 20° 22° Lublin 18° 21 M jr Olsztyn 21° 21° I W Poznań 22° 22° # Toruń 21° 22° Wrocław 22° 22° Warszawa 21° 22° Karpacz 20° 22" ! # Ustrzyki Dolne \ J ° 20° Zakopane 15° 18° INFORMATOR KINA Słupsk Avengert wopia bez granic, 2D dubbing sob., godz. 10.50,14,18.45, niedz., godz. 10.50,14, 18.40,2D napisy, sob.-niedz., godz. 17.10,20.15; Bóg nie umartśwHttowaemnośd,2D lektor sob., godz. 10. niedz., godz. 10.20,1730,2D napisy sob., godz. 1730; DeadpooL 2D dubbing sob.- niedz., godz. 10.40,13.20,17.20,2D napisy sob.-niedz., godz. 12.10,14.45,1555,18.30,20. 21.10; Ghosdand, sob., godz. 2150. niedz., godz. 21.45; Katyri-ostatni świadek, sob., godz. 11; Pttbul Ostatni pies, sob.-niedz., godz. 1950; Player One, niedz., godz. 10.15; Basia, sob.-niedz., godz. 10.30; Psi patrol pt.-niedz„ godz. 12; RampagErddcifilia, 2D dubbing sob., godz. 12.20,1635. niedz.. godz. 1635,2D napisy sob.-niedz.,godz. 19,3D dubbing sob.-niedz., godz. 14.10; Tuty sob.-niedz.. godz. 21.25; Bela i Sebastian, sob., godz. 15.20; Kaczkłzgęsiei paczki, sob.. godz. 14.45.16.45, niedz., godz. 12.40.14.40,16.40; PWmśKrólk. sob.-niedz., 10,13.10; Wyszczekani, niedz., godz. 15.20 Sn>eragentka,sob.-niedz.,godz.14;TheLod-gas. Praeldęd,sob.,godz. 16. niedz.. godz. 16; Tuyśó, sob., godz. 18; Cal MeTony, sob.. godz. 20; Szukając Jezusa, niedz., godz. 16; Książę i Dybuk, niedz., godz. 18 Ustka Dełfin KaczJd zgęsiej paczki, sob.-niedz.. godz. 1630; Nasze naflepszB marzenie, sob.,godz. 20, niedz., godz. 18; Prawdziwa historia, sob.. godz. 18. niedz., godz. 20 Lębork Fregata Katyń-ostatni świadek, sob.-niedz.. godz. 18; Rampag&dzfta fiata, sob.-niedz„ godz. 20, NtedźwiedźlMasza, czyi gdzie moja kasza, niedz., godz. 14 KOMUNIKACJA Słupsk: PKP 118000;2219436; PKS59 84242 56;dyżurny ruchu598437110; MZK5984893 06; Lębork: PKS 59 8621972; MZK598621451; Bytów: PKS59 8222238; Człuchów: PKS 59 834 2213; Miastko: PKS 59 8572149. DYŻURY APTEK Słupsk_ sob.-niedz. - Dom Leków. ul. Tuwima 4. tel. 59 8424957 Ustka_ sob. - Ustecka, ul. Żeromskiego 5, tel. 59 814 98 17, niedz. - Apteka z Pasją, ul. Polna 2. tel. 732 806600 Bytów sob.-niedz. - Centrum Zdrowia, ul. ks. Bernarda Sychty3.tel.598226645 Miastko sob.-niedz. - Centralna, ul. Armii Krajowej 22. tel. 59 85790 01 Człuchów sob.-niedz. - Centrum Zdrowia, ul. Szczecińska 13. tel. 598343142 Lębork sob. - Staromiejska, ul. Staromiejska 17d, tel. 59 8624867; niedz. - Dbam o Zdrowie, al. Wolnoś-a40, tel. 59 862 8300 USŁUGI MEDYCZNE Słupsk: Wojewódzki Szpital Speqalistyczny im. Janusza Korczaka, ul. Hubalczyków 1, informacja telefoniczna 59 8460100; Ustka: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, ul. Mickiewicza 12 tel. 59 81469 68; Poradnia Zdrowia P0Z. ul. Kopernika 18. tel. 59 8146011; Pogotowie Ratunkowe -5981470 09; Lębork: Szpitalny Oddział Ratunkowy59 863 30 00; Szpital, ul. Węgrzynowicza 13.59 86352 02; Bytów: Szpital, ul. Lęborska 13. tel. 59 822 85 00; Dział Pomocy Doraźnej Miastko, tel. 59 85709 00; Człuchów: 598345309. WAŻNE MEBESKAUMA Ogólnpoiskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie, tel. 59 848 0111.801120 002; Słupsk: Poitja997; ii Reymonta, tel598480645; Pogotowie Ratunkowe999: Straż Mejska 986:598433217; Straż Gminna5984859 97; Urząd Cefciy-587740830; Straż Pożarna 998; Pogotowie Energetyczne 991; Pogotowie Gazownicze992; Pogotowie Oeptowracze993; Pogotowie Wodno-Ka-nafizacyjne994; Straż Mejska alarm986: Ustka 598146761697696498; Bytów 59 8222569 KULTURA Nowy Teatr, ul. Lutosławskiego 1, tel.59 84670 00; Filharmonia Sinfonia Baltica, ul. Jana Pawła II3, tel. 59 8423839; TeatrTęcza, ul. Waryńskiego 2. tel. 59 842 39 35; Teatr Rondo, ul. Niedziałkowskiego 5a, tel. 59 8426349; Słupski Ośrodek Kultury, ul. Braci Gierymskich 1, tel. 59 845 6441; Emcek, al. 3 Maja 22, tel. 59843Tl 30; Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Grodzka 3, tel. 598405838. USŁUGI POGRZEBOWE_ Kalla, ul. Armii Krajowej 15, tel. 598428196,601 928 600 - całodobowo. Pełna oferta pogrzebowa. Zieleń tel. (24h/dobę) telefon502525005 lub598411315, ul. Kaszubska3 A. Winda i baldachim przy grobie; Hades. ul. Kopernika 15, całodobowo: tel. 59 842 98 91,601663796. Winda i baldachim przy grobie. Hermes, ul. Obrońców Wybrzeża 1, (całodobowo), tel.598428495, 604434441. Winda i baldachim przy grobie. PORADNICTWO Biuro Porad Obywatelskich - ul. Niedziałkowskiego 6. czynne: poniedziałek.-czwartek wgodz. 10-14; Bliżej Prawa - bezpłatne porady prawne i obywatelskie, ul. Jana Pawła II (7 piętro, pok. 718.719) czynne: poniedz.-środa godz. 8-16, czwartekgodz. 10-18, Telefon zaufania Tama -598414046. czynny: poniedziałek - piątek wgodz. 16-20; Alkoholowy telefon zaufania Krokus - czynny codziennie17-22.59 84146 05. REKLAMA 007998622 TAXI1 \ s*8422700|^| s*8422700|^| 607 271717 NAJTAŃSZE TAXI W SŁUPSKU W sobotni wieczór czynne będą ratusz, muzeum i galerie \ Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Ogłoszenia drobne 09 Drobne Jak zamieścić ogłoszenie drobne? Telefonicznie: 94 347 3516 Przez internet: ogloszenia.gratka.pl W Biurze Ogłoszeń: Oddział Koszeń: ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin, tel. 94 347 3516,347 3511,347 3512, fax 94 347 3513 Oddział Słupsk: ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk, tel. 59 848 8103, fax 59 848 8156 Oddział Szczecin: ul. Nowy Rynek 3.71-875 Szczecin, tel. 9148133 61,48133 67. fax 91433 48 60 RUBRYKI W OGŁOSZENIACH DROBNYCH: ■ NIERUCHOMOŚCI ■ FINANSE/BIZNES ■ HANDLOWE ■NAUKA ■ MOTORYZACJA ■ PRACA i ZDROWIE i USŁUGI i TURYSTYKA i BANK KWATER i ZWIERZĘTA i ROŚLINY. OGRODY i MATRYMONIALNE i RÓŻNE i KOMUNIKATY i ŻYCZENIA /PODZIĘKOWANIA i GASTRONOMIA DE 93 2-POKOJOWE 52 m2,llp., ul. Sikorskiego. Koszalin, 603397360. 4-POK. do remontu, 669-262-900 GK MIESZKANIA DO WYNAJĘCIA KAWALERKA. Tel. 602-440-310 GK POKÓJ okolice Emki, 608-363-811 K-lin POKÓJ, 530-301-392. MIESZKANIA - ZAMIENIĘ 3-POK. 47,9m2, IVp. Żeromskiego na2-pok. parter lub Ip. 94/343-41-71. LOKALE UŻYTKOWE - DO WYNAJĘCIA SPRZEDAM lub wydzierżawię pawilon handlowy w Mielnie 605-948-112 Garaże blaszane, konstruk. profil, kojce dla psów, partnerstal.pl, 698-230-205, 798-710-329 Handlowe ZEGARKI naręczne męskie, srebra i inne starocie kupię, 506022528. FOTO, KSIĄŻKI ALBUMY, książki, płyty muzyczne. Skup. 509-675-586,508-245-450. MATERIAŁY BUDOWLANE STYROPIAN producent, dostawa, tel. 52/331-62-48. 108305664 najchętniej wybierane biuro nieruchomości dołącz do grona zadowolonych Klientów zapraszam Aniela Barzycka (obok Związkowca) tel. 661-841-555 www.abakus-nieruchomosci.pl 1 pok. (21 m2) rej. Wańkowicza 113 000,- I piętro loggia, ciepłociąg 213 000,- Orla pokazuje tylko pośrednik 2 pok. rej. Piłsudskiego 149 900,-Kupujący nie płaci prowizji TANIE 3 pok. loggia Nowowiejskiego/Karłowicza tylko 195 000,- wolnostojący dom nowo wybudowany MIRTOWA 1 pok. (30m2) II piętro 139 000,- Wańkowicza klucze w biurze dom dla 2 rodzin rej. Wyspiańskiego 559 000,- ZIEMIA pod trawniki, kamień do drenażu, piasek płukany, pospółka tel 94 314 00 84 MATERIAŁY OPAŁOWE DREWNO opałowe twarde. 696565087. ZŁOM kupię, potnę, przyjadę i odbiorę, tel. 607703135. Motoryzacja OSOBOWE SPRZEDAM VW Polo, 1.4,2002r., 604-868-130 OSOBOWE KUPIĘ A do Z skup- skupujemy każde pojazdy, płacimy nawet za wraki, oferujemy najwyższe ceny, 536079721 AUTA i busy kupię, 504-672-242 AUTO skup wszystkie 695-640-611 AUTO skup, każde. 797552040 AUTOKASACJA Bierkowo. Skup całych i uszkodzonych. 59/8119150, 606206077. AUTOKASACJA Świeszyno. 608421479 KUPIĘ Mercedesa 190-tkę, 668480004 NEPTUN-AUTOGAZ Tel. 512 170 975. KUPIĘ stary samochód lub motocykl, min. 40-letni. Może być niekompletny lub uszkodzony, 609-499-555. 008353415 REKLAMA BURMISTRZ POŁCZYNA-ZDROJU informuje, że na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Polczynie-Zdroju przy PI. Wolności 3-4 oraz na stronie internetowej zostały opublikowane wykazy nieruchomości przeznaczonych do: 1) dzierżawy w drodze bezprzetargowej: działka nr 167/1 o pow. 0,0898 ha w obr. Popielewo gm. Połczyn-Zdrój 2) sprzedaży na rzecz najemców lokali mieszkalnych: • lokal nr 3 położony w Połczynie- Zdroju, przy ul. Warszawskiej 9; • lokal nr 10 położony w Połczynie-Zdroju, przy PI. 1000-lecia PP 5; - lokal nr 1 położony w Połczynie- Zdroju, przy ul. Dolnej 9A; - lokal nr 2 położony w Połczynie- Zdroju, przy ul. Dolnej 9A; umig.polczynzdroj.ibip.pl Burmistrz Mielna ogłasza przetarg ustny nieograniczony na oddanie w dzierżawę nieruchomości stanowiących własność Gminy Mielno na okres od 01 lipca do 31 sierpnia 2018 r., tj. części działek 165/147 i 165/144 o łącznej pow. 62,5 m2 położonych w Mielnie ul. Chełmońskiego z przeznaczeniem na lokalizację 5 pojedynczych miejsc parkingowych na samochody osobowe. Cena wywoławcza czynszu dzierżawnego za cały okres dzierżawy wynosi 500 zł, postąpienie 50 zł, wadium 100 zł. Do wylicytowanego czynszu dzierżawnego zostanie doliczony podatek VAT w wysokości 23%. Przetarg odbędzie się w dniu 20 czerwca 2018 r. o godz. 10°° w Urzędzie Miejskim w Mielnie przy ul. Chrobrego 10 Wadium płatne do dnia 15 czerwca 2018 r. włącznie. Szczegółowe informacje znajdują się w ogłoszeniu na stronie internetowej www.mielno.bip.net.pl na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Mielnie oraz w Referacie Gospodarki Przestrzennej i Nieruchomości II piętro, pokój nr 203 lub 204, tel. 94 345 98 35 lub 94 345 98 36 Finanse biznes KREDYTY, POŻYCZKI KREDYTY bankowe i poza bankowe, Koszalin i okolice, 691-795-769 KREDYTY tanio. Słupsk, 59/842-92-38. ABSOLWENTÓW technikum elektrycznego - systemy alarmowe, 502-490-970. GK BLACHARZ, mechanik, 883-07-08-03 BUDOWLAŃCÓW Koszalin 503135643 DO pracy fizycznej młodego wynagrodzenie tydz. 794-690-168. DO recepcji, pomoc do kuchni-zakwaterowanie Mielno, 509851645 DO robót brukarskich, 607116391 ELEKTROMONTERA i pomocnika Słupsk, tel.602676995,59 848-54-15 ELEKTRYK, 502-490-970. GK EUROPAK Palety Kliszno zatrudni pracowników tartaku.Tel. 695-920-045 FIRMA DOMAR Tatów zatrudni kosztorysanta robót wod.-kan, i drogowych z doświadczeniem w kosztorysowaniu i przygotowywaniu ofert Oferty prosimy przesyłać: jolanta.czupajlo@domar-k.pl Tel. 94 316-09-43 HOTEL ROYAL-BALTIC Ustka zatrudni pracowników na stanowisko: kelner, pracownik recepcji. Mile widziane doświadczenie i znajomość j. niemieckiego/angielskiego. Gwarantujemy umowę o pracę i atrakcyjne warunki wynagradzania. Kontakt e-mail: m.burzynska@rdyal-baltic.pl Tel. 601652 922. HURTOWNIA Płyt i Blatów ELWI poszukuje osoby na stanowisko operatora okleiniarki. Koszalin, 728-587-906; mail: biuro@elwi.pl HYDRAULIKÓW zatrudnię.604119378 KIEROWCA sam. cięż. w Niemczech C+E. Do 2500 Euro brutto. Tel. 887 800 008. piotr.kopacki@ fahrerkonzept.eu KRAT-MET w Kobylnica zatrudni pracowników produkcyjnych. 59/8418814 KUCHARZA, pomoc kuch., kelnerkę, na sezon. Ustronie Mor. 602282775 KURIERA z własnym samochodem dostawczym i działalnością gospodarczą na teren Ustki, Słupska -zatrudni DPD. 507003350 ■ ROLNICZE ■ TOWARZYSKIE ogloszenia.gratka.pl ŁAZY praca w barze, absolwenci i studenci, zakwaterowanie, 609795549 MAGAZYNIER 605129435 GK. MIELNO do sprzątania tel 695 635 293 MIĘDZYNARODOWA firma zatrudni księgową z 5- letnim stażem oraz bardzo dobrą znajomością j. angielskiego. Oferty pracy prosimy przesyłać na adres asi@windhunter.com NIEMCY - poszukujemy elektryków, malarzy, spawaczy, ślusarzy do pracy od zaraz. Wysokie zarobki - Telefon: 882774122 OPIEKUN/KA Osób Starszych w Niemczech. Legalna praca, bardzo atrakcyjne zarobki, ZUS od śr. krajowej. Nie znasz j. niemieckiego? Zapisz się kurs w Słupsku - start już w majufKurs bez kosztów! Tel. 509892644. Promedica24 OPIEKUNKI do Niemiec tel. 535 340 311 www.ambercare24.pl dzisiaj 70 ofert! PANIĄ do sprzątania salonu meblowego w Słupsku, 578177961. POMERANIA FruchtSp. z o.o. w Dziwogórze poszukuje Księgowego. Doświadczenie stanowiskowe min. 5 lat, znajomość Angielskiego lub Niemieckiego.Wykształcenie wyższe ekonomiczne lub rachunkowe. CV, LM z referencjami: katarzyna. szalek@pomerania.pl KSM „NASZ DOM" W KOSZALINIE zatrudni KONSERWATORA ZIELENI - OGRODNIKA do prac przy koszeniu trawników, pielęgnacji krzewów i drzew. Wymagane umiejętności posługiwania się mechanicznym sprzętem ogrodniczym. Zgłoszenia przyjmujemy: osobiście w Grupie Małej Architektury, przy ul. Tetmajera 2 oraz na adres e-mail: administracja@naszdom-koszalin.pl 008328794 REKLAMA OGŁOSZENIE O LICYTACJI NIERUCHOMOŚCI Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Koszalinie Grzegorz Mrowiński (teł. 94/342-09-73) ogłasza, że dnia 5.06-2018 r. o godz. 9:00 w Sądzie Rejonowym w Koszalinie przy ul. Andersa 34 w sali nr 14, odbędzie się pierwsza licytacja nieruchomości położonych w Darłowie przy ul. Wenedów 20 i stanowiących: 1. DZIAŁKĘ GRUNTU NR 271/10 o powierzchni 0,0128 ha, zabudowaną budynkiem mieszkalno-ushigowym w zabudowie szeregowej o powierzchni 264,52 m!, dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW 19574 rSKW: K01K/00019S74/41. Suma oszacowania wynosi 488.030,00 zł, zaś cena wywołania jest równa 3/4 sumy oszacowania i wynosi 366.022.50 zł. Licytant przystępujący do przetargu zobowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości 1/10 sumy oszacowania, tj. 48,803,00 z>. 2. DZIAŁKĘ GRUNTU NR 271/12 o pow. 0,0034 ha stanowiącą zurbanizowane tereny niezabudowane, dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW 42989 imW; KQlK/QQQ429mi ' Suma oszacowania wynosi 3.718,00 zł, zaś cena wywołania jest równa 3/4 sumy oszacowania i wynosi ?-7$g,50 zł Licytant przystępujący do przetargu zobowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości 1/10 sumy oszacowania, tj. 371,80 zl. Rękojmię należy złożyć w gotówce lub na urzędowe konto komornika: BZ WBK SA III O/Koszalin 75 15001096 1210 9008 5783 0000, najpóźniej w dniu poprzedzającym przetarg. Zgodnie z przepisem ar!. 976 §1 kpc w przetargu nie mogą uczestniczyć osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zezwoleniem organu państwowego, a zezwolenia tego nie przedstawiłty oraz inne osoby wymienione w tym artykule. www.komornik-koszalin.pl OGŁOSZENIE O LICYTACJI NIERUCHOMOŚCI Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Koszalinie Grzegorz Mrowiński (tel. 94342-09-73) ogłasza, że: dnia 4.06.2018 r. o godz. 10:30 w budynku Sądu Rejonowego w Koszalinie mającego siedzibę przy ul. Andersa 17 w sali nr 1A, odbędzie się pierwsza licytacja nieruchomości stanowiącej: DZIAŁKĘ GRUNTU NR 31/21 o powierzchni 0,1161 ha zabudowaną wolno stojącym domem parterowym z garażem o powierzchni użytkowej 161,40 m2 położoną: 76-039 BIESIEKIERZ, STARE BIELICE 103A/3 dla której Sąd Rejonowy w Koszalinie Wydział VI Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr KW 53619 fNKW: KQ1 K/00053619/21. Suma oszacowania wynosi 480.500,00 zł, zaś cena wywołania jest równa 3/4 sumy oszacowania i wynosi 360.375.00 zł. Licytant przystępujący do przetargu zobowiązany jest złożyć rękojmię w wysokości 1/10 sumy oszacowania, tj. 48.050.00 zł w gotówce lub na urzędowe konto komornika: BZ WBK SA III O/Koszalin 75 1500 1096 1210 9008 5783 0000 najpóźniej w dniu poprzedzającym przetarg. Zgodnie z przepisem ari. 976 § 1 k.p.c. w przetargu nie mogą uczestniczyć osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zezwoleniem organu państwowego, a zezwolenia tego nie przedstawiły oraz inne osoby wymienione w tym artykule. www.komornlk-koszalin.pl 10 Ogłoszenia drobne Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 POMOCNIKA ogólnobudowlanego tel. 602-213-532 PRACA sezonowa w Łazach w kiosku z pamiątkami dla studentki lub uczennicy, telefon 607662307 ROZNOSZENIE ulotek Słupsk i okolice wynagrodzenie tygodniowe, tel. 502-570-763. SPAWACZ MIG-MAG/TIG Jestesmy holenderskim i biurem pośrednictwa pracy istniejącym od 2000 roku. Poszukujemy spawaczy do j pracy w Holandii. Zapewniamy: legalne zatrudnienie, zakwaterowanie, ubezpieczenie, pomoc w zrobieniu numeru sofi oraz dobre wynagrodzenie. Zainteresowanych prosimy o kontakt pod numerem telefonu: 0031657 688 836 lub 0031651711404 STOLARZA do montażu mebli u klienta, wysokie zarobki, wynagrodzenie tygodniowe, Słupsk tel 502-570-763. SZUKAM do pracy w Niemczech elektryków i malarzy. Zadzwoń 575397854. Szukam Sezonowych pracowników do zbioru Thiskawek 2018, Region Dortmund, Emeryci ze znajomością języka niemieckiego jako Nadzorcy, kobiety: zbiór i pomocnicy. Średnia Krajowa Faju 0049237/3973192, Email: erdbeerłiof^scłiutze-neuhoff.de SZWACZKI. Szycie odzieży damskiej na akord.Wysokie zarobki. Kobylnica, 691-988-300. TYNKARZA, pomocnika tel. 604941550 ZATRUDNIĘ do pomocy do prowadzenia firmy wyrobów ze stali nierdzewnej. Przyjmowanie i wycena zleceń, kontakty z klientami. Obsługa komputera. Przydatna znajomość rysunku technicznego tel. 601-771-170 ZATRUDNIĘ hydraulika z prawem jazdy 508156786 K-lin ZATRUDNIĘ kierowcę C+E,Wywrotka, Sławno, praca na miejscu, tel. 502066767 ZATRUDNIĘ kierowcę C+E. Itansport krajowy( Sławno). Tel.L 502 066 767,504255395 ZATRUDNIĘ kierowcę w transporcie międzynarodowym, kat C+E, umowa o pracę, 601-768-700. ZATRUDNIĘ operatora dźwigu. Praca w Koszalinie na dźwigu typu "Polan" tel. 519-326-293 ZATRUDNIĘ operatora koparko-ładowarki, 508156786 K-lin ZATRUDNIĘ pracownik administracyjno-biurowy, tel. 797572103 ZATRUDNIĘ Pracowników Ochrony, 15 zł netto, obiekt handlowy, Mielno, Ustronie, 669-983-123 ZWROT podatku z Niemiec i Kindergeld.Tel. 668167770 lub 943117000. SZUKAM PRACY PRZYJMĘ zlecenia na roboty budowlane, 781-431-327. Zdrowie GINEKOLOGIA 515417467 Ginekolog -farmakologia A-Z GINEKOLOG, 790-80-35-37 STOMATOLOGIA STOMATOLOGIA specjalistyczna: dzieci i dorośli, anestezjolog, protetyka. K-lin, Małopolska 1"B", tel. 94/343-84-68. Również w soboty. INNE SPECJALIZACJE ALKOHOLIZM - esperal 602-773-762 ALKOHOLOWE odtrucia 509-306-317. OPIEKUN/KA Osób Starszych w Niemczech. Legalna praca, bardzo atrakcyjne zarobki, ZUS od śr. krajowej. Nie znasz j. niemieckiego? Zapisz się kurs w Koszalinie - start już w maju! Kurs bez kosztów! Tel. 501357022. Promedica24 Usługi AGD RTV FOTO 59/8430465 Serwis RTV, LCD, plazma ARISTON, Termet, Junkersy i inne naprawa wymiana 606-579-846 GK NAPRAWA RTV wszystkie typy, bezpłatny dojazd, anteny, 94/3457461 PRALKI Naprawa w domu. 603-775-878 PRALKI, urządzenia elektr., gastronomiczne. Chłodnictwo. 507-380-118. BUDOWLANO-REMONTOWE BALUSTRADY bramy 602 825 699. BUDOWLANE A-Z. Słupsk, 735170731 CYKLINOWANIE bezpyłowe 537583333 DACHY - dekarstwo 94/3412184 ŁAZIENKI. Słupsk, 609-369-904 MALOWANIE remonty 500354255 GK REMONTY doświadczenie.880-437-887 REMONTY od A do Z tel. 660-683-933 gk STANY surowe 94/3412184 STUDNIE wiercone - szybko i solidnie tel. 514-792-460 SUCHE zabudowy 94/3412184. INSTALACYJNE C.O. hydraul. wod. kan. 515-708-887 HYDRAULICZNE, tel. 607-703-135. HYDRAULIKA 24h, inne, 798-618-871. OGRODNICZE OCZKA, kaskady, trawniki, 691226885. PRANIE dywanów itp.S-k 782065673 SPRZĄTANIE strychów, garaży piwnic, wywóz starych mebli, 607-703-135 STOLARSKIE SCHODY drewniane, altany, 535065854 TRANSPORTOWE BAGAŻÓWKA l,5t tel. 785-909-997 detektyw-koszalin.pl 602601166 ELEKTRYK - instalacje mieszkaniowe, przemysłowe. Słupsk, 609-190-563 Rolnicze MASZYNY ROLNICZE KUPIĘ ciągniki, przyczepy, maszyny rolne. Tel. 602 811423. STOŁY do rzepaku. Tel. 504-39-99-49 ZETOR 7211, przyczepa HL, silos lejowy na zboże po cemencie 3szt. ładowacz CYKLOP 507-088-416 ZWIERZĘTA HODOWLANE KURKI odchowane, 696462482. PISKLĘTA gęsie i kacze, 516987807. Towarzyskie AKTYWNA dojrzała. 507-719-333. GK DOJRZAŁA 40-stka Słupsk 500362030 FILIGRANOWA Tel. 516-643-530. GK KOSZALIN, 531-600-712. Chcesz kupie mieszkanie? ratka Największy portal ogłoszeń naprawdę ważnych wun*gp24.pi; wwwgk24.pl: wvmgs24.pl Prezes oddziału Polska Press Piotr Grabowski Redaktor naczelny Krzysztof Nałęcz zastępcy YnonaHusaim-Sóbecka Marcin Stefanowski (internet) Dyrektor dziahl reklamy Ewa Żelazko, tel. 500 324 240 Dyrektor drukami Stanisław Sikora, tel. 94 340 35 98 Dyrektor dziahl marketingu Robert Gromowski, tel. 94 3473512 Prenumerata, tel94 3473537 Głos Koszalnsla-wwwgk24.pl ul. Mickiewicza 24,75-004 Koszalin,tel. 94 347 35 99, fax 94 34735 40, tel. reklama 94 347 3512, redakqa.gk24@polskapress.pl. Głos Pomorza-wwviLgp24.pl ul. Henryka Pobożnego 19. 76-200 Słupsk. tel. 59 848 8100, fax 59 848 8104, tel. reklama 059 848 8101, reklama.gp24@polskapress.pl GiosSzczeaAski-wwvLgs24.pl ul. Nowy Rynek 3, 71-875 Szczecin, tel. 9148133 00, fax 91433 48 64, tel. reklama 9148133 92, redakqa.gs24@polsk3press.pl reklama.gs24@polskapress.pl ODDZIAŁY Kołobrzeg ul. Ratuszowa 3/13,78-100 Kołobrzeg. tel. 94354 50 80, fax 94 3527149 Bytówul Wojska Polskiego2,77-100 Bytów, tel. 59 822 6013, tel. reklama 59 848 8101 Szczecinek ul. Plac Wolności 6,78-400 Szczecinek, tel. 94 374 8818, fax 94 374 23 89 Świnoujście ul. Armii Krajowej 12, 72-600 Świnoujście,tel. 9132146 49, fax 9132148 40, reklama tel. 91578 47 28 I ul. Wojska Polskiego 42,73-110 Stargard, tel. 91578 47 28, fax 9157817 97, reklama tel. 915784728 ©® - umieszczenie takich dwóch znaków przy Artykule, w szczególności przy Aktualnym Artykule, oznacza możliwość jego dalszego rozpowszechniania tylko i wyłącznie po uiszczeniu opłaty zgodnie z cennikiem zamieszczonym na stronach www.gk24.pl/tresci, www.gp24.pl/tresci,www.gs24.pl/tresci.iwzgodzie z postanowieniami niniejszego regulaminu. POLSKA PRESS WYDAWCA Polska Press Sp. z o.o. ul. Domaniewska 45,02-672 Warszawa, tel. 22 20144 00. fax: 22 2014410 Nakład Kontrolowany zkdp Prezes zarządu Dorota Stanek Wiceprezes zarządu Dariusz Świąder Członek zarządu Paweł Fąfara Członek zarządu Magdalena Chudzikiewicz Polskie Badania Czytelnictwa imii iiiiiiiimi maaraimmHUKtii Dyrektor artystyczny Tomasz Bocheński Dyrektor marketingu Sławomir Nowak, slawomir.nowak@polskapress.pl Dyrektor zarządzający biura reklamy Maciej Kossowski maciej.kossowski@polskapress.pl Dyrektor kolportażu Karol Wlazło karol.wlazlo@polskapress.pl Agencja AIP Rzecznik prasowy Joanna Pazio teł. 22 20144 38, joanna. pazio@polsl(apress.pl W"u"i 4 Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 19 20.05.2018 Sport 11 Czarny piątek Krzysztofa Piątka Mateusz Skrzyński Twitter: matskrIO PUka nożna Adam Nawałka ogłosił kadrę na zbliżające się zgrupowania w Juracie i Arłamowie. W gronie 32 zawodników zabrakło miejsca dla Makuszewskiego, Piątka i Kądziora. Przed tygodniem Adam Nawałka ogłosił szeroką kadrę na mistrzostwa świata w Rosji. W piątek z grona 35 nazwisk skreślił kolejnych trzechpiłkarzy. Pozostała grupa zawodników już w poniedziałek spotka się na zgrupowaniu w Juracie (21-26 maja). Następnie kadra przeniesie się do Arłamowa (od 29 maja do 13 czerwca), gdzie czwartego czerwca selekcjoner ogłosi 23-osobową kadrę na mundial. - Selekcji dokonaliśmy na podstawie dogłębnej analizy gry w reprezentacji i w klubach. Skład kadry jest stabilny i oparty na piłkarzach sprawdzonych we wcześniejszych meczach, które potwierdziły siłę drużyny - uzasadnił swoją decyzję Nawałka. W gronie pechowców znaleźli się Maciej Makuszewski z Lecha Poznań, Damian Kądzior z Górnika Zabrze oraz napastnik Cracovii Krzysztof Piątek. - Trener uznał, że pominięta trójka nie pasujedo jego koncepcji. Kogoś musiał skreślić. Dziwię się, że Nawałka pominął tylko trzechpiłkarzy. Osobiście nie jestem zwolennikiem tak licznej grupy zawodników. Jeśli ode mnie by to zależało, to na zgrupowanie do Juraty i Arłamowa zabrałbym 28 piłkarzy - stwierdził byłyreprezentant Polski Dariusz Dziekanowski. O powrót do zdrowia i wyjazd na mistrzostwa świata do końca walczył Maciej Makuszewski. Skrzydłowy Lecha Poznań wrócił już na boisko, jednak wciąż nie jest przygotowany na grę w pełnym wymiarze czasowym. - Makuszewski pokazał swoją przydatność w tej reprezentacji. Gdyby był wstu procentach zdrowy, to jestem przekonany, że trener zabrałby go do Rosji. Widocznie po konsulta- Gdyby Maciej Makuszewski byt w stu procentach zdrowy, to jestem przekonany, że trener zabrałby go na mundial do Rosji Krzysztof Piątek rozgrywa znakomity sezon, jednak to nie wystarczyło, by pojechać na mundial cji ze sztabem medycznym i sa-mym piłkarzem podjęto decyzję, że jest jeszcze za wcześnie i nie ma sensu ryzykować - tłumaczy Dziekanowski. Walkę z grającymi w ligach zagranicznych: Dawidem Kownackim, Łukaszem Teodorczy-kiem i Kamilem Wilczkiem, przegrał Krzysztof Piątek. Piłkarze rywalizowali o ekskluzywne miano napastnika numer trzy i cztery w kontekście wyjazdu na mundial - pierwsze dwa miej -sca są, rzecz jasna, zarezerwowane dla Roberta Lewandow- skiego i Arkadiusza Milika. Nawałka uznał jednak, że postawi na sprawdzonych ludzi. - Piątek rozgrywa naprawdę rewelacyjny sezon w Cracovii. Jest napastnikiem, który zdecydowanie wyróżnia się w ekstraklasie. W tym sezonie strzelił bardzo dużo goli i pokazał, że wprzyszłościmożebyćważnym ogniwem w tej reprezentacji komentuje sytuację napastnika Dziekanowski. Uznania w oczach trenera nie znalazł Damian Kądzior. W ostatnim czasie piłkarz Górnika Za- brze regularnie pojawiał się na każdym zgrupowaniu kadry. Problem w tym, że w przeciwieństwie do jego klubowego kolegi - Rafała Kurzawy - nie doczekał się debiutu. Za każdym razem los rzucał mu kłody pod nogi i kiedy wydawało się, że 25-latek wreszcie będzie miał okazję, by zaprezentować swoje umiejętności w oficjalnym meczu, to przyplątywała się jakaś kontuzjabądź infekcja. - Kądzior nie miał okazji, żeby pokazać swoją przydatność na boisku. Z kogoś selekcjoner musiał po prostu zrezygnować - dodaje Dziekanowski. Szansę zaprezentowania się wpierwszęj reprezentacji otrzymali piłkarze z kadry młodzieżowej. Oprócz Dawida Kownackiego selekcjoner przyjrzy się Sebastianowi Szymańskiemu z Legii Warszawa i Szymonowi Żurkowskiemu z Górnika Zabrze. - Cieszę się, że ci piłkarze dostali szansę. Są to perspektywiczni zawodnicy, którzy pomimo młodego wieku wyróżniają się w ekstraklasie. Mam na- Legia chce miło zakończyć sezon. Jagiellonia jeszcze ma szansę Piłka nożna Kaja Krasnodębska redakcja@polskatimes.pl Ostatni mecz czasem pożegnań. Legia i Jagiellonia korespondencyjnie zawalczą o tytuł. Górnik i Wisła - o europejskie puchary. - To, co dzieje się w ekstraklasie, jestpoprostuszalone. Myślałem, że poprzedni sezon był wyjątkowy, ale ten jest jeszcze dziwniejszy. W tym rokubyło już dosłownie wszystko - stwierdził pomocnik Legii Kasper Hamalainen. Trudno się z nim nie zgodzić. Przed startem 37- kolejki głównym pretendentem do mistrzostwa Polski jestprzecież drużyną, która poniosła li porażek, na zakończenie rundy zasadniczej plasowała się na trzeciej pozycji, a w międzyczasie zdołała jeszcze zwolnić trenera. Romeo Jozaka zastąpił jego asystent, by w siedmiu kolejnych spotkaniach ani razu nie oglądać porażki swoich podopiecznych. Przedłużenie tej serii w Poznaniu przyniesie warszawianom trzeci tytuł z rzędu. - Po finale Pucharu Polski powiedziałem, że przed nami jeszcze cztery mecze finałowe. Do ostatniego przygotowujemy się tak samo jak do poprzednich - tonował nastrój e Dean Klafurić Dla Chorwata niedzielny mecz może być ostatnim w roli pierwszego trenera. Dla Rafała Ulatowskiego będzie nim na pewno. W nowych rozgrywkach poznaniaków poprowadzi IvanDjurdjević. - Praca w Lechu to top 2 dla każdego trenera klubowego, o której marzą szkoleniowcy w Polsce. Adrenalina meczowa to jedno, codzienna praca z piłkarzami to też inna kwestia. Z jednej strony będzie żal, ale z drugiej 21 maja wracam do moich obowiązków w Akademii - stwierdził Ulatowski, który wrolitreneraKolejorzadebiuto-wał przed tygodniem. Wówczas Lech w doliczonym czasie gry, razem z bramką Pawła Brożka, Jarosław Niezgoda wrócił już do treningów, lecz jego występ w Poznaniu jest zagrożony stracił również dwa punkty oraz szansę na wicemistrzostwo kraju. - Zdajemy sobie sprawę, że „daliśmy ciała". Zwycięstwem z Legią chcemy to wynagrodzić kibicom. Wiemy, że to i tak będzie dla nich mało. Dla nas również - mówił Rafał Janicki. - Jako piłkarz Legii już kilkukrotnie mierzyłem się z Lechem izawszebyłytoszczególnespot-kania. Zwłaszcza te w Poznaniu, gdzie atmosfera jest inna niż w Warszawie - przyznał z kolei Hamalainen. Atmosfera na stadionie Lecha najwyraźniej nie sprzyja odbieraniu złotych medali. Te na Wojskowych będą czekać w stolicy. Chyba że wcześniej odbiorą je piłkarze Jagiellonii. Białostoczanie muszą jednak nie tylko pokonać jedną z rewelacji sezonu, Wisłę Płock, ale też czekać na wygraną Kole-jorza. - Najważniejsze jest to, abyśmy sami wygrali swój mecz. Musimy się skupić tylko na tym. Uczulam zespół, żebyśmy nie zajmowali się tym drugim spotkaniem - mówi Ireneusz Mam-rot. - Jeśli pokonamy Wisłę, to wtedy będziemy myśleć o tym, co dzieje się w Poznaniu. - Musimy zrobić wszystko, aby pokonać Wisłę, bo najważniejsze jest to, aby po tym spotkaniu móc spokojnie spojrzeć wlustro. Nie wyobrażamy sobie takiej sytuaq'i, że Legia się potknie w Poznaniu, a my tego nie wykorzystamy - dodał szkoleniowiec Jagiellonii. Zadanie nie będzie proste. Wisła walczy o grę w europejskich pucharach. - Dla mnie to mecz z gatunku być albo niebyć. Wszystko w naszych nogach, rękach, głowach. Wygrywamy i nie musimy na nikogo patrzeć - zapowiada Cezary Stefańczyk. Jeśli nie uda im się wywieźć z Podlasia kompletu punktów, muszą liczyć na potknięcie Górnika Zabrze. Przed niedzielnymi meczami obie ekipy mają tyle samo punktów, lecz lepsze miejsce osiągnięte na koniec rundy zasadniczej premiuje płocczan. Sztuka polega więc na tym, aby nie zapunktować gorzej niż piłkarze beniaminka. - Mecz z Wisłą Kraków będzie dla nas ukoronowaniem całego sezonu. Już nie możemy się go doczekać - stwierdził Marcin Brosz. ©® dzieję, że znajdą się także w finałowej 23-osobowej kadrze, która poleci na mundial. Bez wątpienia są przyszłością polskiej piłki i dobrze by było, gdyby już wtak młodym wieku doświadczyli wielkiego turnieju - zaznaczył Dziekanowski. Na zgrupowaniu w Juracie zabraknie Roberta Lewandowskiego i Łukasza Piszczka. Obaj piłkarze dostali po prostu wolne, by zregenerować się po ciężkim sezonie. Kapitan reprezentacji Polski oraz obrońca Borussii Dortmund dołączą do kadry 27 maja podczas zgrupowania w Arłamowie. Kadra na najbliższe zgrupowania w Juracie i Arłamowie: Bramkarce: Bartosz Białkowski (Ipswich Town), Łukasz Fabiański (Swansea City), Łukasz Skompski (AS Roma), Wojciech Szczęsny (Juventus). Obrońcy: Jan Bednarek (Southampton), Bartosz Bereszyński (Sampdoria), Thiago Cionek (SPAL), Kamil Glik (AS Monaco), Artur Jędrzejczyk (Legia Warszawa), Marcin Kamiński (VfB Stuttgart), Tomasz Kędziora (Dynamo Kijów), Michał Pazdan (Legia Warszawa), Łukasz Piszczek (Borussia Dortmund). Pomocnicy: Jakub Błaszczykowski (VfL Wolfsbuig), Paweł Dawidowicz (Palermo), Przemysław Frankowski (Jagiellonia Białystok), Jacek Góralski (Łudogorec Razgrad), Kamil Grosicki (Hull City), Grzegorz Krychowiak (West Bromwich Albion), Rafał Kuizawa (Górnik Zabrze), Karol Linetty (Sampdoria), Krzysztof Mączyński (Legia Warszawa), Sławomir Peszko (Lechia Gdańsk), Maciej Rybus (Łokomotiw Moskwa), Sebastian Szymański (Legia Warszawa), Piotr Zieliński (Napoli), Szymon Żurkowski (Górnik Zabrze). Napastnicy; Dawid Kownacki (Sampdoria), Robert Lewandowski (Bayern Monachium), Arkadiusz Milik (Napoli), Łukasz Teodorczyk (Anderlecht), Kamil Wilczek (Brendby). ©® MS Lii. PIĄTEK 18.05 MULTIMULTI - GODZ. 14.00 3,5,7.9,17,19,26,29,31,32,34.38, 44,48,49,61,63.67,70,73 plus 32 KASKADA 2,3,5,7,9,10,11,14,20,21.22, 23 CZWARTEK 17.05 MULTI MULTI - GODZ. 21.40 5.6,9.18,21,24,27,28,30,32,33,37, 38,42,52,58,67,71,74,77 plus 30 KASKADA 3,4,5,7,8,11,14.15,18,19,22, 23 LOTTO 4,5,8,10,15,35 LOTTO PLUS 4,7,19.32,43,46 EKSTRA PENSJA 2,4,12,22,31 + 2 MINI LOTTO 12,24,32,38,42 MULTI MULTI - GODZ. 21.40 9,10,12,14.18,20,22,26.27.29.33. 34.38.48,57.59,60,62,64,72 plus59 (STEN) 12 Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Słupscy zawodnicy z dyplomami Janczylik i Gawrych zdobyli kwalifikacje Judo Jarosław Stencei k17ysztof.niekrasz@polskapfess.pl Towarzystwo Sportowe Judo Gryf Słupsk słynie od lat ze znakomitego szkolenia swoich zawodników, którzy na różnych imprezach kolejno zdobywają medale oraz kwalifikacje. Tak też było i tym razem w zawodach w Jezierzycach. Dymitrij Janczylik i Gniewosz Gawrych zawodnicy TS Judo Gryf Słupsk wywalczyli kwalifikacje do Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży wkategorii juniora młodszego. Zawody odbyły się w minioną sobotę w Jezierzycach. Słupszczanie byli bardzo dobrze mentalnie przygotowani do zawodów i w każdym starciu z rywalami wykazywali ogromną determinację i wolę walki. Dymitrij Janczylik zajął pierwsze miejsce a Gniewosz Gawrych uplasował się na drugiej pozycji. Dymitrij Janczylik, który rywalizował w wadze do 81 kg pokazał, że drzemie w nim duży potencjał jest w stanie na mistrzostwach powalczyć 0 medal. W tej kategorii bardzo ambitnie walczył również Mateusz Wyrzykowski, który wygrał dwie walki i ostatecznie zajął 5. miejsce. Mateusz jest pierwszym rezerwowym zawodnikiem na Mistrzostwa Polski. W wadze do 55 kg startował Gniewosz Gawrych, który jest w stanie pokonać każdego rywala i przy odpowiednim treningu może sprawić na mistrzostwach dużą niespodziankę. Szkoleniowcami słupskich judoków w TS Judo Gryf Słupsk są Irena Waszkinel 1 Lidiusz Kazior. ©® Wyjazdowe mecze. Pogoń zagra u lidera Jarosław Stencei jaroslaw5tencel@gp24.pl PSkanoźna W 28. kolejce spotkań tym razem większość zespołów z regionu słupskiego rozegra spotkania wyjazdowe. Atakujący coraz poważniej pozycję wicelidera piłkarze Gryfa Słupsk w samo południe w niedzielę rozegrają spotkanie z Orkanem w Rumi. Gospodarze z pewnością się łatwo nie poddadzą, gdyż wciąż zagląda im w oczy widmo spadku. Słupszczanie są ostatnio w niezłej formie strzeleckiej. Liderem strzelców IV ligi jest Łukasz Stasiak. Coraz lepiej poczyna sobie i coraz więcej strzela również Marcjan Majcher. Trenera Grzegorza Bednarczyka oraz słupskich kibiców z całą pewnością cieszy powrót do gry Karola Świdzińskiego, który w barwach Gryfa ma rozegranych najwięcej spotkań spośród zawodników będących obecnie w kadrze. W rundzie jesiennej w Słupsku Gryf pokonał zespół z Rumi aż 5:0. Pewnie tym razem będzie o powtórzenie wyniku trudniej, ale słupszczanie mimo wszystko są zdecydowanym faworytem tego spotkania. Pamiętać jednak muszą, że w Rumi prawie dokładnie przed rokiem ulegli 1:2. Bez medalu na olimpiadzie Badminton Krzysztof Niekrasz krzysztof.niekrasz@polskapress.pl W Tarnowie Podgórnym (województwo wielkopolskie) odbyła się badmintonowa rywalizacja w ramach XXIV Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży, która uważana jest za mistrzostwa Polski juniorek młodszych. Wśród uczestniczek tej imprezy była Weronika Niklas z Dwójki Bytów. Bytowska badmintonistka występowała w grze pojedynczej i w grze podwójnej, w której jej partnerką była Julia Prokopczuk (Beninca UKS Feniks Kędzierzyn- Koźle). W singlu byto-wianka wygrała w pierwszej rundzie z Zuzanną Sokołowską z Solca Kujawskiego 2:0. W drugim pojedynku było gorzej, bo przegrała z Aleksandrą Radziszewską (Hubal Białystok) 0:2. W końcowej klasyfikacji Niklas podzieliła miejsca dziewięć - Na zagrywce Julia Prokopczuk. Za nią skupiona Weronika Niklas podczas rywalizacji w XXIV OOM w Tarnowie Podgórnym szesnaście. Więcej powodów do radości miała podopieczna Jerzego Saldata w deblu. Para Niklas - Prokopczuk najpierw uporała się 2:1 z Adrianną Biel i Joanną Podedworną (UKS Unia Bieruń), ale w następnym boju musiała przełknąć gorycz porażki 1:2 z duetem Aleksandra Kiryluk - Zofia Tomczak (ABRM Warszawa). Debel Niklas -Prokopczuk zajął lokaty w przedziale pięć-osiem. Rok temu był brązowy krążek. Teraz trochę zabrakło szczęścia w walce o medal. Szkoda! ©® V Tym razem w Stężycy zabraknie Łukasza Kłosa Pogoń na Kaszuby jedzie mocno osłabiona bez Kłosa, Musuły. Waczkowskiego oraz pauzującego za żółte kartki Stankiewicza. Zajmująca piąte miejsce w tabeli Pogoń Lębork zmierzy się w niedzielę o godz. 15.00 w Stężycy z miejscową Radu-nią, która zajmuje pozycjęlidera i na dodatek wiosną nie tylko nie straciła żadnego punktu, ale i żaden z piłkarzy rywali nie pokonał bramkarza Raduni. Punkt urwany liderowi byłby ogromną sensacją. • Niełatwe spotkanie przed podopiecznymi Krzysztofa Bryndala. Start Miastko wyjeżdża do Gdańska na spotkanie z Jaguarem. Ten mecz rozegrany zostanie w sobotę o godz. 17.00. Goście z pewnością podrażnieni będą stratą punktów w ostatnim meczu i nie stoją na straconej pozycji. Anioły Garczegorze zagrają w sobotę o godz. 13.00 w Kartuzach przeciwko miejscowej Cartusii. Dwa nasze zespoły zagrają przed własną publicznością. Sokół Wyczechy podejmie w sobotę o 15.00 Gedanię Gdańsk. Z kolei rezerwy Bytovii w niedzielę o 17.00 rozegrają spotkanie z Wikędem Luzino. ©® ijekkoatlefyka Sobota w Sławnie pod dyktando biegaczy Popularny XXII BiegŚwięców przeprowadzony zostanie w sobotę (19 maja) w Sławnie. Biegi młodzieżowe zaczną się 0 godz. 13.50. Dystanse od 100 do 600 m dla przedszolaków, dzieci i młodzieży. Dla trzech pierwszych uczestników w każdej grupie wiekowej będą puchary i nagrody rzeczowe. Bieg główny na dystansie 10 kilometrów zacznie się o godz. 16. Wpisowe 20 zł. Start i meta na placu Księdza Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Dla 300 osób przygotowano okolicznościowy medal. Najszybsi biegacze (dot. kobiet 1 mężczyzn) otrzymają nagrody finansowe: I miejsce - 300 zł. II-200 zł. III-100 zł. Biuro zawodów czynne będzie od godz. 10 w hali przy stadionie (plac Sportowy). Dyrektorem imprezy biegowej jest Krzysztof Kowalczyk, (fen) Lekkoatletyka W Ustce zwyciężyli miejscowi Piotr Drwal i Joanna Terefenko Grand Prix Ustki to biegowa impreza w ramach akcji „Rozbiegana Ustka na fali". Biegi Morpo-lowy na dystansie 10 kilometrów zakończył się sukcesem ustcza-nina Piotra Drwala. Na mecie zwycięzcy zmierzono czas 35 minut i 15 sekund. Na drugim miejscu uplasował się Aleksander Burzyński (Stopa Słupsk)-36.00 min. Trzeci był Jan Kurkul (Bryza Postomino) - 40.25 min. Na czwartej pozycji przybiegł Przemysław Wegner (Zabiegany Morpol) - biegacz reprezentował firmę, która jest współorganizatorem i sponsorem Grand Prix Ustki. Jego czas to 40.39 min. W kategorii kobiet pierwsze miejsce zajęła znana biegaczka Jantara Ustka JoannaTerefenko-40.41 min. Druga była Lucyna Kuklińska -Nurkowska (Ustka) - 44.07min. Trzecią lokatę zajęła Anna Raczyńska (Baltic Seals)-47.53 min. Druga impreza z tego cyklu, Bieg II Jantarowy" na 8,5 km, odbędzie się 17 czerwca, (fen) Hi Lekkoatletyka W Kwakowie można pobiec z olimpijczykami 19 maja (sobota) w Kwakowie od będzie się XVII Bieg Olimpijski, który jest też IX Memoriałem im. Piotra Nurowskiego. Swój udział zapowiedzili olimpijczycy z naszego regionu: Jan Huruk (maratończyk), Kazimierz Adach (pięściarz), Barbara Madejczyk (oszczepniczka), Romuald Rasiak (siatkarz). Z przyjezdnych uczestnictwo potwierdzili jeszcze inni znani olimpijczycy: judoka Marian Tałaj i szermierz Marian Sypniewski. O godz. 11 na Orliku będzie uroczystość otwarcia imprezy, a o godz. 11.30 nastąpi start do biegu na dystansie około 6 kilometrów. Każdy uczestnik powinien posiadać aktualne badania lekarskie. Wszyscy otrzymają pamiątkowe dyplomy i upominki. W programe imprezy będzie losowanie nagród (rowery górskie i sprzęt sportowy). Autobus w Słupsku będzie podstawiony pod ratuszem. O godz. 10 nastąpi odjazd do Kwakowa. (fen) Strzelectwo Puchary wójta gminy Kobylnica czekają W niedzielę (20 maja) o godz. 9 odbędą się V Zawody Strzeleckie dla Amatorów o Puchary Wójta Gminy Kobylnica. Miejscem rywalizacji będzie strzelnica przy ul. Zamiejskiej w Słupsku, (fen) Kolarstwo W sobotę Lębork zaprasza na X MTB Tour Centrum Sportu i Rekreacji w Lęborku jest organizatorem imprezy kolarskiej. To jest X MTB Tour Lębork Pazur Lęborskiego Lwa. Rywalizacja w sobotę (19 maja) na terenach leśnych wokół stadionu przy ul. Janusza Kusocińskiegow Lęborku. Startować mogą amatorzy i zawodnicy zrzeszeni w klubach. Startowe: uczestnicy do 18 lat - 20 zł, powyżej 18 lat - 35 zł. Osoby z powiatu lęborskiego są zwolnione z opłat po okazaniu dokumentu potwierdzającego meldunek. Dystanse: 360 m (smerfy), 6 km (mini), 12 km(hobby),24km(mega). (fen) Szachy Czwarta runda grania w VI Grand Prix Słupska W niedzielę (20.05) zapraszamy szachistów do udziału w czwartej rundzie VI Grand Prix Słupska. Gry 0 godz. 10 w świetlicy Polskiego Związku Niewidomych przy al. H. Sienkiewicza w Słupsku, (fen) Tenis stołowy Na koniec rozgrywek wyjazd do lidera W sobotę (19.05) o godz. 16 w Toruniu Energa KTS podejmie w meczu 18. kolejki (ostatniej) 1 ligi mężczyzn Poltarex Pogoń Lębork. W pierwszym spotkaniu torunianie wygrali 8:2. Teraz też pingpongiści aktualnego lidera są faworytami tej potyczki, która zakończy sezon 2017/2018. (fen) KUCHNIA KRZYŻÓWKA ZDROWIE GWIAZDY Aktorka przechodzi v na emery turę. a/e nie da o sobie zapomnieć! i Bezpłatny dodatek do gazety. Sobota, 19 mąja 2018 r. Jak zbudować swoje drzewo genealogiczne? STR. 6 STR. 14 M \ . Idzie lato, «** na placek zowocami! STR. 7-IO Instynkt macierzyński u zwierząt silny jak u człowieka! 02 rodzinny zdi m\ u Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 ArmaCzemy-Marecka anna.marecka@polskapress.pj MODA NA PRZODKA, CZYLI SKĄD SIĘ WZIĘLIŚMY I SKĄD NASZ RÓD Witamy w weekend oda na szukanie rodzinnych korzeni trwa od lat. Szczęśliwcy, których rodzice, dziadkowie i pradziadkowie dbali o to, by przekazać rodzinne historie i pamiątki następnym pokoleniom, mają ułatwione zadanie. Gorzej z tymi, których rodzinne historie skomplikowały zawieruchy Historii przez duże H, przez co materialne pamiątki przepadły, a ludzie pamiętający przeszłość zbyt wcześnie umarli, nie zostawiając swoich wspomnień i swojej wiedzy dla potomnych. Tacy pechowcy, jeżeli chcą stworzyć drzewo genealogiczne i dojść do jak najdalszych przodków, są w zasadzie skazani na profesjonalne firmy. Na szczęście te wyrastają jak grzyby po deszczu. Możecie o tym przeczytać na stronie 6. Mnie w związku z tym tematem kojarzy się jeszcze jedna moda - na szukanie pokrewieństw genetycznych. Powstało w związku z tym dużo filmików, szalenie pouczających. Otóż takie badania genotypów dają niesłychanie ciekawe wyniki. Nagle okazuje się, że, dajmy na to, biały mężczyzna, Europejczyk, wykazujący w dodatku tendencje do pogardzania ludźmi •innych ras, ma wśród swoich bardzo dalekich przodków czarnoskórego mieszkańca Afryki albo żydowską prapraprababcię. A czarny jak heban młody inżynier dowiaduje się, że jego dalekie korzenie sięgają - białej Europy. Cuda, cudeńka. Warto 0 tym pomyśleć, zanim zacznie się dzielić ludzi na lepszych 1 gorszych według koloru skóry, kształtu czaszki, nosa i oczu czy miejsca zamieszkania. To oczywiście nie jest jedyny ciekawy temat w dzisiejszym „Magazynie rodzinnym". Poczytajcie artykuły o zdrowiu, wypróbujcie nasze przepisy kulinarne i zrelaksujcie się przy felietonach, naszej dzisiejszej gwieździe i krzyżówce. Zaprasza do lektury i do zobaczenia za tydzień. KftftSLZAanio* tTSu CZEKAMY NA WASZE OPINIE Jeśli macie ochotę skomentować tematy poruszane w „Magazynie rodzinnym", piszcie i dzwońcie. Kontakt: Anna Czerny-Marecka, „Głos Pomorza", ul. H. Pobożnego 19, 76-200 Słupsk, anna.marecka@gp24.pl; tel. 59 848 81 32. To Twój czas, Twoje życie! Rusza VII edycja kampanii „SM - walcz o siebie"! Tegoroczne motto kampanii SM-WALCZ O SIEBIE - To Twój czas, Twoje życie! odnosi się do całego procesu, od diagnozy, wyboru ścieżki leczenia, do świadomego zarządzania życiem z chorobą przewlekłą, tak, aby ona nie dominowała życia. - Mówimy, że diagnoza to czas na działanie, na wzięcie spraw również w swoje ręce. Na zdobywanie wiedzy, w tym o dostępnych terapiach. Na postawę aktywną -mówi Malina Wieczorek, prezes Fundacji SM-walcz o siebie. - Dowiadujmy się, gdzie można jak najszybciej włączyć się w leczenie, opowiadajmy lekarzowi prowadzącemu o naszym planach życiowych, pracy, rodzicielstwie, tak, żeby dobrać lek dla nas najlepszy. Miejmy świadomość, nasz aktywny udział jest niezbędny. Bo to nasze życie. . Kilkanaście lat temu każda osoba z SM przechodziła na rentę. Teraz ludzie chcą być aktywni, chcą pracować, mieć rodziny, realizować się. Umożliwiają im to nowe leki i terapie. Z danych prof. Krzysztofa Selmaja z 2017 r. wynika, że 59 proc. chorych na SM pracowało. Potwierdzają to również dane ZUS, absencja z tytułu SM w 2016 roku spadła po raz pierwszy od kilku lat. Badania psychologiczne wskazują na powody, dla których praca jest istotna w życiu osób chorych na SM: pełni rolę terapeutyczną, mobilizując ich do działania, wzmacniając ich poczucie własnej wartości, zapewniając relacje społeczne. Aktywność zawodowa bez wątpienia przedłuża okres aktywności i sprawności osób z diagnozą, (ma^a) Gruźlica kojarz nam się z b i dawnymi czasy. Czy slusz Co roku ponad 10 min osób na całym świecie dowiaduje się. że ma gruźlicę. Chociaż dzk Choroby XXE wieku Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl Każdego roku ponad 10 min osób na świecie, z czego prawie 60 tysięcy w krajach Unii Europejskiej, w tym około 7 tysięcy w Polsce, dowiaduje się. że ma gruźlicę. Kiedyś uważaną za chorobę biedoty. Chodź dzięki postępowi medycyny gruźlica z choroby dziesiątkującej połeczeństwa stała się chorobą uleczalną, to jednak wciąż stanowi zagrożenie dla zdrowia. Między innymi dlatego, że wzrasta odsetek chorych zapadających na jej lekoopor-ną odmianę. O faktach i mitach na temat gruźlicy mówi pulmonolog, lekarz med. Beata Jasica, ekspert Grupy LUX MED. O gruźlicy zwykło się myśled jako o chorobie zapomnianej, pladze przedwojennej Polski. Tymczasem pomimo intensywnych działań w zakresie jej zapobiegania i leczenia, gruźlica nadal stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Według Światowej Organizacji Zdrowia, gruźlica jest drugą po AIDS chorobą zakaźną skutkującą najwyższą śmiertelnością. W Polsce co roku zapada na nią około 7 tysięcy osób, częściej są to mężczyźni niż kobiety. Zachorowalność na gruźlicę wzrasta z wiekiem -blisko połowa (43,4 procent) Zdjęcie rentgenowskie to podstawowe badania umożliwiające zdiagnozowanie gruźlicy płuc chorujących ma od 45 do 64 lat. Czy gruźlica to choroba osób o niskim statusie społecznym? - Stereotypowo gruźlica kojarzona jest jako choroba osób biednych, niedożywionych, żyjących w złych warunkach higienicznych. To nie do końca prawda - odpowiada Beata Jasica. - Każdy człowiek, niezależnie od statusu społecznego, może zachorować na gruźlicę. Owszem, w grupach wykluczonych społecznie -wśród osób bezdomnych, uzależnionych od narkotyków i alkoholu, przebywających w zakładach karnych przypadków zachorowań jest więcej, ponieważ złe warunki bytowe sprzyjają osłabieniu organiz-mui większej podatności na różnego rodzaju infekcje. Jednak wyższy status majątkowy, mieszkanie w wysoko rozwiniętym kraju czy higieniczny tryb życia same w sobie nie chronią przed zarażeniem się chorobotwórczymi prątkami. W grupie narażonej na zachorowanie na gruźlicę znajdują się na przykład pracownicy ochrony zdrowia czy osoby, które z racji wykonywanego zawodu mają kontakt z grupami ryzyka - policjanci, strażnicy więzienni, pracownicy socjalni. Inną grupą, u której ryzyko wystąpienia gruźlicy jest większe, są osoby o obniżonej odporności z racji na wiek lub zażywane leki. Czynnikiem ryzyka są również wyjazdy do krajów, 20 maja na całym świecie obchodzimy Międzynarc Dzięki badaniom klinicznym mamy potwierdzenie, że nowy lek jest bezpieczny i z Badanie kliniczne to badanie naukowego, którego celem jest potwierdzenie, że nowy lek, który trafia na rynek, jest bezpieczny i skuteczny. To ściśle określona seria badań i procedur z udziałem pacjentów lub zdrowych ochotników. Sposób wykonywania badań, ich rodzaj oraz częstotliwość opisane są w Protokole Badania Klinicznego. Musi on być zawsze zatwierdzony pr?ez Komisję Bioe- tyczną i odpowiedni urząd (w Polsce Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych). Od każdego pacjenta musi zostać uzyskana całkowicie świadoma, dobrowolna zgoda na udział w badaniu. Z udziału w nim można w każdej chwili zrezygnować. Pacjenci są kwalifikowani na podstawie bardzo szczegółowego opisu, który mówi m.in. o przebiegu choroby. Lekarz nie może więc włączyć do badania jakiegokolwiek, losowego pacjentai. - Zasada świadomej zgody przejawia się też w ten sposób, że nie można prowadzić badania z udziałem człowieka, u którego zachodzi podejrzenie, że jego decyzja nie jest wpełni dobrowolna, np. w grupie więźniów czy żołnierzy - mówi lek. Łukasz Więch, spec. zdrowia publicznego, Synęjais. Czy pacjent może zarobić na udziale w badaniu klinicznym? Pacjenci otrzymują zwrot kosztów dojazdu do ośrodka. Dodatkowo, jeśli ktoś przyjmuje leki wymagane w protokole, np. takie z apteki, ośrodek gwarantuje ich dostarczenie lub zwrot kosztów zakupu. W bardzo specjalnej sytuacji, badań pierwszej fazy, nie mających potencjalnych korzyści dla pacjenta, można tym oso- edą lie? bosDępowI w których występowanie gruźlicy jest częstsze. -1 wcale nie muszą to być egzotyczne destynacje. Wysoki wskaźnik zapadalności na gruźlicę notująchociażby kraje należące do byłego Związku Radzieckiego - dodaje pulmonolog. Czy można zarazić się prątkiem gruźlicy i nie zachorować? - Według danych Światowej Organizacja Zdrowia nawet jedna czwarta światowej po- Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 pulacji może być zarażona prątkiem gruźlicy - mówi doktor Jasica. - Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, a jego źródłem są prątkujący chorzy na gruźlicę płuc. Jednak kontakt z taką osobą nie musi oznaczać, że sami zachorujemy. Szacunkowo na gruźlicę zapada od kilku do 10 procent nosicieli prątka. Wysokie ryzyko rozwinięcia się choroby utrzymuje się przez pierwsze dwa lata od kontaktu z chorobotwórczymi bakteriami i stopniowo maleje. Są jednak chorzy, którzy chorują po długim, nawet kilkudziesięcioletnim okresie od zakażenia. Na szczęście u około 90 proc. nosicieli prątka gruźlicy choroba nigdy się nie rozwija, a o przebytym zakażeniu świadczy jedynie dodatni wynik próby tuberkulinowej. Czy charakterystycznym objawem gruźlicy jest uporczywy kaszel? Pierwsze objawy są dość nietypowe i mogą przypominać przeziębienie. Chory skarży się na złe samopoczucie, stany podgorączkowe, czuje się osłabiony i łatwo się męczy. Rozwojowi choroby towarzyszyć mogą nocne poty, brak apetytu i spadek wagi ciała. - Kluczowym objawem gruźlicy płucnej jest kaszel, początkowo suchy, stopniowo nasilający się, utrzymujący się co najmniej trzy tygodnie - informuje Beata Jasica. -Z czasem chory zaczyna odkrztuszać plwocinę. Jeśli kaszel nie ustępuje i nie można go wytłumaczyć innymi przyczynami, należy jak najprędzej zgłosić się do lekarza, lekarz zaś powinien zlecić wykonanie badania radiologicznego płuc. Wskazane jest także wykonanie testu tuberkulinowego. Należy pamiętać, że długotrwały kaszel - jako główny objaw gruźlicy - może być symptomem bardzo wielu chorób, np. przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POCHP), krztuśca czy raka płuc. Dlatego w przypadku jego wystąpienia ważne jest przeprowadzenie prawidłowej diagnostyki. Czy gruźlica atakuje wyłącznie płuca? Najczęstszą postacią choroby jest gruźlica płuc, stanowiąca 95 proc. wszystkich zachorowań w Polsce, ale nie jest jej jedyną postacią. - Gruźlica może zaatakować praktycznie każdy narząd, najczęściej układ moczowy, węzły chłonne, kości i stawy lub kilka narządów jednocześnie (postać rozsiana) - wymienia specjalistka. -Pozapłucna postać choroby rozwija się u ok. 5 proc. zakażonych. Objawami gruźlicy pozapłucnej mogą być obrzmienia stawów, boles-ność ruchowa, powiększenie węzłów chłonnych, upośledzenie funkcjonowania zaatakowanych narządów, np. nerek. Czy gruźlica jest chorobą uleczalną? - Gruźlica jest chorobą w pełni wyleczalną - podkreśla doktor Jasica. - Warunkiem pełnego powrotu do zdrowia jest wczesne jej wykrycie, co nie zawsze jest proste, ponieważ zdarza się, że objawy gruźlicy - podwyższoną temperaturę, kaszel, osłabienie - chory bagatelizuje, składając na karb sezonowej infekcji. Tymczasem opóźnienie wdrożenia leczenia powoduje nie tylko powstanie nieodwracalnych zmian w płucach, lecz prowadzi także do zakażenia innych osób, pozostających w tym czasie w kontakcie z chorym. Osoba, u której wykryto gruźlicę w postaci zakaźnej, czyli prątkującej, powinna trafić do szpitala w celu odizolowania jej od otoczenia i poddania odpowiedniemu leczeniu. Następnie terapia kontynuowana jest w poradni gruźlicy i chorób płuc. Leczenie gruźlicy może trwać od kilku miesięcy do dwóch lat, a jego skuteczność zależy w dużej mierze od dyscypliny pacjenta i regularnego przyjmowania leków przeciwprątkowych. owy Dzień Badań Klinicznych y walce z konkretną chorobą bom, które rezygnują z pracy na czas trwania badania, dodatkowo wypłacić rekompensatę „za czas poświęcony na udział w badaniu". Trzeba jednak pamiętać o wartości dodanej: dostępie do najnowocześniejszej medycyny i stałej opieki profesjonalnego personelu - leków, które przyjmują biorący udział w badaniach klinicznych chorzy, nie ma jeszcze w aptekach. Często jest to jedyna forma otrzymania najnowocześniejszych terapii, ratujących życie. Każde badanie kliniczne, prowadzone przez sponsora i badaczy, cały czas kontrolują niezależne organizacje. Dodatkowo jest obowiązek publikowania wszystkich wyników badań klinicznych, jakie zostały przeprowadzone. - Jako lekarz mam obowiązek odnotować każdą zmianę stanu zdrowia, nazy- wamy to raportowaniem zdarzeń niepożądanych. Na przykład historia Viagry to historia zdarzenia niepożądanego odnotowanego w badaniu nad użyciem tej substancji we wskazaniu nadciśnienia tętniczego, które na mężczyzn wpływało bardzo pozytywnie. Kontrola zdarzeń niepożądanych i stanu pacjenta jest podstawą prowadzenia badania klinicznego - mówi lek. Łukasz Więch. (mara) rodzinny zdrowie Warto wiedzieć Nadciśnienie płucne (NP) to szybko post ępująca choroba atakująca serce i płuca 03 Anna Czerny-Marecka anna.marecka@polskapress.pl 5 maja obchodziliśmy Światowy Dzień Nadciśnienia Płucnego. To rzadka, szybko postępująca. śmiertelnie niebezpieczna choroba, która atakuje płuca i serce. NP to zespół objawów klinicznych spowodowanych wzrostem ciśnienia w krążeniu płucnym, czyli w obiegu krwi pomiędzy prawą komorą, płucami a lewym przedsionkiem serca. Jest kilka kategorii tej choroby: NP spowodowane wrodzoną wadą serca, NP w przebiegu chorób płuc, NP 0 wieloczynnikowym pato-mechanizmie, przewlekłe zakrzepowo-zatorowe NP oraz tętnicze nadciśnienie płucne. Dwie ostatnie postaci choroby są najgroźniejsze. Bagatelizujemy objawy Nadciśnienie płucne to rzadka choroba, ale może na nią zachorować każdy. Często pojawia się bez przyczyny, a jego symptomy są najczęściej bagatelizowane zarówno przez samych pacjentów, jak i lekarzy, ponieważ niejednokrotnie są takie same, jak w przebiegu innych chorób, znacznie bardziej rozpowszechnionych. Do najbardziej typowych objawów NP należą: uczucie zmęczenia, znużenia, duszności, trudności w oddychaniu, męczliwość w pokonywaniu schodów, mozolne wykonywanie nawet najprostszych czynności domowych, zawroty głowy, suchy kaszel. Chorzy tłumaczą sobie swój stan przepracowaniem, brakiem snu, otyłością. A choroba postępuje - z każdym miesiącem jest coraz gorzej - pojawiają się obrzęki nóg, zasinienie ust, krwioplu-cie, zasłabnięcia. Dlatego nie należy lekceważyć nawet łagodnych objawów. Ważne, żeby szybko rozpocząć leczenie W przypadku NP nie można, niestety, mówić o zapobiega-niif chorobie, dlatego tak ważne jest wczesne wykrycie 1 szybkie wdrożenie odpowiedniej terapii, bo blisko połowa nieleczonych pacjentów cierpiących na nadciśnienie płucne umiera w przeciągu dwóch lat! Niestety, liczba chorych jest trudna do ustalenia. Postawienie prawidłowej diagnozy z uwagi na niespecyficzne objawy jest procesem trwającym nawet kilka lat. Tymczasem im wcześniej rozpocznie się leczenie, tym bardziej jest ono^kuteczne. os ■ Akcja Polskiego Stowarzyszenia Osób z Nadciśnieniem Płucnym i Ich Przyjaciół na Facebooku Chorują ludzie młodzi Aktualnie w Polsce leczy się około 1300 chorych cierpiących na tętnicze NP i przewlekłe zakrzepowo-zatorowe NP. Średnia wieku pacjentów to około 35 lat. Kobiety chorują dwa razy częściej niż mężczyźni. Również dzieci mogą być dotknięte tym schorzeniem. Nadciśnienie płucne jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę, ponieważ może zwiększać ryzyko zgonu, które według opinii ekspertów szacowane jest nawet na 30-50%. Ciąża jest nie tylko niebezpieczna dla matki, ale może powodować wewnątrzma-ciczne opóźnienie rozwoju i obumarcie płodu. Historia Alicji Morze U Alicji Morze tętnicze nadciśnienie płucne zdiagnozowano w1997r. Nie byłowówczas leków, a choroba postępowała. Doszło do tego, że nawet mówienie było dla niej zbyt dużym wysiłkiem. Lekarze dawali jej od pół roku do 3 lat życia. Szczęśliwie w tym czasie, dzięki zaangażowaniu prof. Adama Torbickiego, wybitnego kardiologa, który swoje zainteresowania naukowe skierował w stronę krążenia płucnego, rozpoczęto rekrutację także polskich pacjentów do badań klinicznych nad pierwszym lekiem celowa-nym w NP. Pani Alicja została do nich zakwalifikowana jako pierwsza osoba w Polsce i druga w Europie. Jest prawdopodobnie żyjącym najdłużej na świecie pacjentem z pompą podającą lek. Dzisiaj swoją wiedzę i doświadczenie przekazuje innym. Jest prezesem Polskiego Stowarzyszenia Osób z Nadciśnieniem Płucnym i Ich Przyjaciół;' powołanego, aby wspie- rać i edukować osoby zmagające się z ta straszną chorobą. - Trudność leczenia nadciśnienia płucnego polega na tym, że późno się je diagnozuje - mówi Alicja Morze, prezes Polskiego Stowarzyszenia Osób z Nadciśnieniem Płucnym i Ich Przyjaciół. -Objawy bagatelizują sami chorzy, a kiedy w końcu trafią do lekarza, są źle diagnozowani. Lekarze zalecają im więcej czasu na relaks, mniej stresu, poprawę kondycji. W ten sposób od wystąpienia objawów do diagnozy mija nawet 2-3 lata. Choroba w tym czasie cały czas postępuje, a upływ czasu bez postawionej diagnozy zmniejsza szansę chorych na przeżycie. Dlatego staramy się jak najszerzej informować o nadciśnieniu płucnym - jego objawach, badaniach profilaktycznych, leczeniu. Akcja w mediach społecznościowych Podczas obchodów Światowego Dnia Nadciśnienia Płucnego ponad 80 organizacji wspierających chorych na całym świecie prowadziło akcje zwiększające świadomość i zrozumienie choroby. W tym roku działania były prowadzone również w social mediach, np. Facebooku lub Twitterze. Organizacje zachęcały do robienia zdjęć lub filmów rąk ułożonych na kształt motyla. Publikowanie ich na profilach społecznościowych z hashtagiem #GlobalWave4PH oraz oznaczanie przyjaciół i rodziny pozwoliło trafić z obchodami do większego grona odbiorców. Dodatkowo, aby wyrazić wsparcie dla chorych, można było użyć specjalnej nakładki na swoje zdjęcie profilowe naFB. ' ----- 04 rodzinny zdrowie Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 Dostarcza cenne składniki, ale zwiększa ryzyko chorób. Mięso - jeść czy nie? Sezon grilbwy w pełni. A na ruszt trafia głównie mięso. O zaletach i wadach spożywania go z Kamilą Sobaś, ekspertem od zdrowego żywienia Zdrowe żywienie OpTiM vC I babcia. Z wyglądu przypomina on nieco szarlotkę. Smacznego! Składnia na ciasto: 15 dag mąki 8dag tłuszczu 10 dag cukru. jajo 2 żółtka 10 dąg cukru pudni. 2-3 łyżki śmietany pół paczki proszku do pieczenia Sldadnad na nadzienie:_ kilogram pokrojonego rabarbaru szklanka cukru. 1/8 kostki masła 4 płaskie łyżki mamy Składnfld na kruszonkę:_ 8 dag mąki 5 dag masła 5(1% cukru 1. Na małym ogniu dusimy rabarbar na maśle, dodajemy cukier, a na koniec kaszę mannę. 2. Przygotowujemy ciasto: przesianą mąkę siekamy z tłuszczem, mieszamy z cukrem i proszkiem do pieczenia, dodajemy jajo i żółtka, śmietanę. Składniki mieszamy, następnie zagniatamy ciasto. Wykładamy nim blachę. 3. Przygotowujemy kruszonkę: mąkę z masłem, dodajemy cukier i rozcieramy je, a następnie łączymy w ciasto. Schłodzoną kruszonkę trzemy na tarce o grubych oczkach. 4. Ciasto posypujemy równomiernie bułką tartą, nakładamy ną nie nadzienie^ xabar- C. . ». i yl .. j u x'U V A » 'I ■ baru, posypujemy kruszonką i pieczemy przez około 45 minut w temperaturze około 180 stopni. &33SES55P Ten placek jest lekki i puszysty. Smacznego! Składniki: 150 g tłuszczu (masła lub margaryny) 2 szklanki mąki pszennej łyżeczka proszku do pieczenia 3jajka 200g drobnego cukru łyżeczka ekstraktu z wanilii starta skórka z jednej cytryny szczypta soli 80 ml mleka 300g rabarbaru 1. Rabarbar myjemy i kroimy na kawałki o długości około jednego centymetra. Następnie zasypujemy go dwoma łyżkami cukru i odstawiamy, by puścił sok. Następnie odsączamy go na sicie. Sok możemy wykorzystać, choćby do przygotowania kompotu. 2. Miękki tłuszcz miksujemy z cukrem, wanilią i szczyptą soli na puszysty krem. Następnie dodajemy skórkę cytrynową i po jednym jajku, miksując masę, by wszystkie składniki dokładnie się połączyły. Teraz dodajemy na przemian po jednej łyżce przesianej mąki wymieszanej z proszkiem do pieczenia oraz mteka, miksując statan- J. l e> ^ vv 1 i h nie masę. Ciasto jest gotowe, kiedy wszystkie składniki połączą się ze sobą. 3. Przygotowujemy formę na ciasto (tortownicę najlepiej wyłożyć natłuszczonym papierem). 4. Ciasto wlewamy do formy, na wierzch wykładamy pokrojony i odsączony rabarbar. Ciasto pieczemy około 45-50 minut w 170 stopniach Celsjusza. Przed podaniem posypujemy cukrem pudrem. Na koniec trochę inny deser. Oczywiście także z rabarbarem. Smacznego! Składniki;_ 50 dag rabarbaru litr wody 30 dag cukru 4 dag żelatyny 1. Rabarbar myjemy i kroimy na bardzo małe kawałki. 2. Gotujemy wodę z cukrem, kiedy syrop zacznie wrzeć, wrzucamy do niego rabarbar i gotujemy przez kilka minut (3-4 minuty). 3. Żelatynę moczymy w pięciu łyżkach zimnej wody. 4. Kiedy żelatyna napęcz-nieje, dodajemy ją do gorącego syropu z rabarbarem. Galaretkę rozlewamy do mi seczek lub pucharków i od-staWiaWby/sfężjiłS,' ' Y rodzinny kuchnia Dla wielu z nas placek z owocami musi być posypany kruszonką. Podpowiadamy, jak przygotować kruszonkę. Nie tylko tradycyjną. Tradycyjnie placek z owocami powinien być posypany kruszonką. Tradycyjnie przygotowuje się ją z mąki, masła i cukru-pudru, najczęściej w proporcjach 2:1:1. Według przepisu z „Kuchni Polskiej" (wydanie z 1972 roku) kruszonkę przygotowuje się z 8 dag mąki, 5 dag masła i 5 dag cukru-pudru. Masło siekamy z przesianą mąką, dodajemy cu- kier, rozcieramy wszystkie składniki, a następnie łączymy je. Ciasto posypujemy kruszonką startą na tarce o grubych oczkach. Ja najczęściej wkładam ciasto na kruszonkę na chwilę do lodówki, a czasem nawet do zamrażalnika, dzięki czemu łatwiej się ją trze. Tradycyjną kruszonkę możemy wzbogacić. Najprościej dodając wanilię, cy- namon lub kardamon. W wersji bardziej skomplikowanej możemy połowę mąki zastąpić zmielonymi migdałami, orzechami, wiórkami kokosowymi, a nawet płatkami owsianymi. Można także przygotować „łaciatą" kruszonkę. Wystarczy do połowy ciasta dodać łyżkę kakao w proszku. CHAN) Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 19-20.05.2018 ki, jago Kruche ciasto z truskawkami i bezą Proponuję placek, któremu smaku dodaje wspaniała beza. Smacznego! Składnia na kruche ciasto:_ 23 dag mąki pszennej, 2 dag mąki ziemniaczanej, szczypta soli, pół łyżeczki proszku do pieczenia, 7 dag cukru pudru. 15 dag schłodzonego masła, 4 żółtka. 35 dag truskawek, łyżka mąki ziemniaczanej, 3 łyżeczki dżemu truskawkowego do posmarowania ciasta Składniki na bezę:___ 4 białka, 20 dag cukru, łyżka mąki ziemniaczanej, 3 dag płatków migdałowych Do miski wsypujemy przesianą mąkę pszenną, ziemniaczaną, sól, proszek do pieczenia, cukier, pokrojone na kawałeczki zimne masło. Całość rozcieramy palcami, aż powstanie kruszonką. Dodajemy żółtka i zagniatamy ciasto. Wylepiamy nim spód foremki, nakłuwamy widelcem i pieczemy 25 minut w temperaturze 170 st. C. Umyte truskawki kroimy na połówki i mieszamy w misce z mąką ziemniaczaną. Białka ubijamy na sztywną pianę, dodajemy stopniowo cukier, ubijając dalej, aż będzie gęsta i błyszcząca. Pod koniec wsypujemy mąką ziemniaczaną i ubijamy jeszcze minutę. Wyjmujemy ciasto z piekarnika, smarujemy dżemem truskawkowym, na który wykładamy truskawki, a następnie ubitą pianę. Placek zapiekamy 20 minut w temperaturze 170 st. C, a następnie zmniejszamy temperaturę do 60 st. C. i suszymy bezę przez kwadrans (najlepiej w termoobiegu). Przepis ze strony ciasta.net Półkrudiy placek z truskawkami i galaretką Teraz placek ze wspaniałym kremem. Smacznego! Sktatfciia na półkrudie ciasto:___ 15 dag maki, 8 dag tłuszczu. 10 dag cukru. jajo. 2 żółtka. 10 dag cukru pudru, 2-3 łyżki śmietany, pół paczki proszku do pieczenia. 50 dag truskawek. galaretka truskawkowa Składniki na krem:_ 20 dag masła. 20 dag serka homogenizowanego o smaku waniliowym. 10 dag cukru pudru, żółtko Przesianą mąkę siekamy ze schłodzonym tłuszczem, mieszamy z cukrem i proszkiem do pieczenia, dodajemy jajo i żółtka, śmietanę. Składniki mieszamy, następnie zagniatamy ciasto. Wykładamy nim dno foremki (tortownicy). Spód pieczemy w dobrze nagrzanym piekarniku. Teraz przygotowujemy krem. Miękkie masło ucieramy na puszystą masę, dodajemy żółtko i jeszcze chwilę ucieramy. Następnie dodajemy partiami cukier, masę ucieramy do momentu, kiedy składniki się połączą. Do tak przygotowanego kremu dodajemy w trzech partiach serek i ucieramy do momentu, kiedy masa będzie gładka i puszysta. Na wystudzony spód wykładamy krem, wyrównujemy i wstawiamy do lodówki. Umyte truskawki kroimy na pół. Galaretkę przygotowujemy według przepisu i zostawiamy, by stężała. Ciasto wyjmujemy z lodówki, na krem układamy truskawki i całość zalewamy tężejącą galaretką. Placek wstawiamy do lodówki, najlepiej na całą noc. jiwa i ic Świetna tarta ze śliwkami Nie obejdzie się oczywiście bez placka ze śliwkami. Smacznego! Składniki:____________________________________________ 300gmąki pszennej (użyłam tortowej) lOOg cukru, duże opakowanie cukru wanilinowe-go, jajko.200g schłodzonego masła, szczypta soli. 800-900g śliwek Mąkę mieszamy z cukrem, solą i cukrem wanili-nowym. Dodajemy pokrojone masło i siekamy je z mąką, dodajemy jajko i szybko zagniatamy ciasto. Następnie rozwałkowujemy je na placek i wykładamy równomiernie na całą blaszkę. Formę z ciastem wkładamy do lodówki na pół godziny. Przed pieczeniem nakłuwamy równomiernie widelcem. Spód pieczemy przez kwadrans w piekarniku rozgrzanym do 200 st. C. Teraz myjemy śliwki, kroimy na pół i wyjmujemy pestki. Na pod pieczonym spodzie układamy gęsto śliwki. Ponownie rozgrzewamy piekarnik, tym razem do 220 st. Celsjusza, kiedy będzie gorący, wkładamy do niego tartę i pieczemy ją około 25-30 minut. UWAGA: Trzeba uważać, ponieważ tarta bardzo szybko się piecze. Tarta migdałowa z wiśniami Kruche ciasto, wiśnie i migdały. Czego więcej potrzeba nam do szczęścia? Smacznego! Składniki:_ 1,5 szklanki pszennej mąki. pół szklanki drobno zmielonych migdałów. 15 dag masła. 3 żółtka, 2-3 łyżki śmietany. 3 czubate łyżki cukru, paczka cukru z prawdziwą wanilią (można użyć ekstraktu z wanilii), szczypta soli. pół kilograma wiśni bez pestek. 3 czubate łyżki cukru, białko do posmarowania ciasta Wiśnie myjemy, drylujemy, zasypujemy trzema łyżkami cukru i odstawiamy. Na stolnicę wsypujemy przesianą mąkę i migdały, następnie siekamy z masłem. Robimy w mące dołek, do którego dodajemy żółtka, cukier, cukier z wanilią, śmietanę i szybko zagniatamy ciasto. Gotowe zawijamy w folię i wstawiamy na pół godziny do lodówki. Po wyjęciu odcinamy od ciasta mniej więcej 1/3. Odcięty kawałek ponownie odkładamy do lodówki. Większy kawałek rozwałkowujemy i wykładamy nim formę do tarty. Ciasto nakłuwamy widelcem i odstawiamy na kwadrans do lodówki. Po wyjęciu pieczemy je przez kwadrans w piekarniku rozgrzanym do 220 st. Celsjusza. Kiedy spód tarty ostygnie, smarujemy go rozkłóconym białkiem i układamy na nim wiśnie odsączone z soku. Wyjmujemy mniejszy kawałek ciasta z lodówki, rozwałkowujemy go na cienki placek i kroimy na paski o szerokości jednego centymetra. Układamy z nich na wierzchu tarty kratkę. Ciasto zapiekamy przez 20 minut w temperaturze 200 st. C. sP aA5t ^ ■ "uchym cieście z bezą. Najważniejsi y wiście truskawki. Zapraszam więc Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 rodzinny 09 Przeczytaj tę książkę! Nie tylko dla przepisów Czy wiesz, że Polacy produkują ponad 280 kg śmieci na osobę rocznie! Sylwia Majcher, dziennikarka, przekonuje, że resztki zamiast do kosza, mogą trafić na talerze! Filozofia Zero Waste jest coraz popularniejszym nurtem, a coraz więcej osób decyduje się świadomie minimalizować produkcję odpadów w swoim życiu. A przy tym korzystając z kreatywnych koncepcji na niemamowanie jedzenia, oszczędza. Gotuję, nie marnuję kuchni* ZERO WASTE co polsku Pomysł na letnią zupę? Oczywiście owoce Przyjęło się, że zupy mają wytrawny smak. A przecież latem od wiek wieków na naszych stołach królowały słodkie zupy owocowe. I to nie tylko chłodniki, na przykład z porzeczek, bo przecież zupę wiśniową z lanymi kluseczkami podawać można także na ciepło. Orzeźwiający sorbet owocowy: doskonały na lato dla dzieci i dorosłych Sorbet to nic innego, jak mrożony mus składający się z syropu cukrowego i owoców. Choć trzeba powiedzieć, że coraz częściej można znaleźć przepisy, wktórych cukru nie ma, bo przecież owoce same z siebie są słodkie. Teoretycznie łatwo przygotować domowy sorbet. Jednak, takjak w przypadku tradycyjnych lodów, najlepiej korzystać z maszynki do lodów. Oczywiście można się bez niej obejść i żarnik) rozićnasz deser w zamrażarce, wtedy ..„w jednak na-^ leży przez pierwsze 3 godziny zamrażania miksować go co pół godziny. Sorbety możemy przygotować nie tylko ze świeżych owoców, ale i mrożonych. (han) Pieczone jabłko jest ponadczasowym deserem Pieczone jabłka można podawać na wiele sposobów. Ja proponuję nadziać je żurawiną. Do wydrążonych, niewielkich, jabłek nakładamy kawałek chleba, by sok nie wyciekł, żurawinę ze słoiczka i zapiekamy. Po 20-25 zalewamy łyżką miodu i zapiekamy jeszcze 5 minut, (han) i ^ ps \x. Mi , kotletami ^ aoraszarn w*ec na gJ. Dawybof u mamy mus twarogowy, d6S6r m ! 0 cz n o~ j o§u r w mleczku kokosowym i bitą śmietanę z truskawk Ryż z bananami, danie idealne dla dzieci Przywykliśmy do wspaniałego ryżu z jabłkami i cynamonem. Spróbujmy więc czegoś innego. Smacznego! Składnio;_ 25 dag ryżu parboBed marki Britta łyżeczka masta klarowanego 4 dopzałe banany 500ml mleka kokosowego pół torebki cukru wanfiowego Bśbe mięty lub cynamon Gotujemy ryż. Wypłukany i dobrze odsączony wrzucamy do rondla wraz z masłem. Podgrzewamy, mieszając do momentu, aż ryż stanie się szklisty. Mleko kokosowe z cukrem waniliowym doprowadzamy do wrzenia i zalewamy nim ryż. Na maleńkim ogniu gotujemy do miękkości. Dojrzałe banany obieramy ze skórki i kroimy na grube plastry. Obsmażamy z obu stron na maśle (tym, które pozostało po szkleniu ryżu) i dodajemy do ryżu, delikatnie mieszając całość. Deser podajemy w pucharkach z dodatkiem mięty lub cynamonu. Twarogowy mus z owocami dla całej rodziny Mus z owocami z powodzeniem może zastąpić kupne jogurty owocowe. Smacznego! Składniki:_______________________________ 300g jogurtu naturalnego 250gtruskawek 100 g miodu 100 g twarogu do dekoracji: truskawki, porzeczki, borówki, maliny Truskawki myjemy i pozbawiamy szypułek. Mieszamy jogurt z twarogiem i miodem. Do musu dodajemy truskawki i całość blendujemy na gładką masę. Mus nakładamy do miseczek i dekorujemy owocami (możemy także dodać odrobinę bitej śmietany). Mus możemy podać także na śniadanie, wówczas dodajemy do niego, przed dekoracją, płatki owsiane lub kukurydziane. Mleczno-jogurtowy deser z owocami Myślę, że ta propozycja przypadnie Państwu do gustu. Smacznego! Składniki:_ 200 ml mleka 12 g żelatyny 4 łyżki cukru 200g twarogu 200g jogurtu naturalnego 2 garście jagód lub innych owoców Dodajemy do żelatyny kilka łyżek zimnej wody, by napęczniała. Gotujemy mleko z cukrem, zdejmujemy z ognia i stale mieszając, dodajemy do niego żelatynę. Mieszamy tak długo, aż żelatyna się rozpuści. Mleko odstawiamy, by ostygło. Teraz miksujemy twaróg z jogurtem do momentu, aż powstanie gładka masa. Nadal miskując, stopniowo dolewamy do niej mleko z żelatyną, masę ucieramy na najwyższych obrotach przez kilka minut, do czasu, kiedy będzie lekka i puszysta. Zostawiamy mniej więcej 1/3 masy, resztę przekładamy do pucharków lub szklaneczek, które wkładamy do lodówki. Owoce blendujemy i mieszamy z pozostawioną masą. Owocowy mus nakładamy na deser w pucharkach i wstawiamy na godzinę do lodówki. Bita śmietana z owocami w nowej odsłonie Bita śmietana z owocami to deserowa klasyka. Smacznego! Składniki: _________________________________________ 60 dag truskawek pół Ktra śmietany 30-lub 36-procentowej 6 łyżek cukru pucku garść orzechów wtoskkh gstki mięty do dekoracp Odkładamy garść truskawek. Resztę miksujemy z dwoma łyżkami cukru pudru. Orzechy grubo siekamy i prażymy na suchej patelni. Schłodzoną śmietanę wlewamy do wysokiego naczynia i ubijamy na sztywno, dodając dwie łyżki cukru pudru. Na dno pucharków lub szklaneczek nakładamy warstwę bitej śmietany, a następnie zmiksowane truskawki, orzechy. Wierzch dekorujemy truskawkami i listkami mięty. Deser możemy wzbogacić, dodając do bitej śmietany pokruszone bezy (10 dag). 10 rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 19-20.05.2018 i Smaki Hanna Wieczorek hanna.wieaofek@gazeta.wroc.pl Ostatnio moje serce, a właściwie podniebienie, podbiło mango lassi. Na szczęście okazało się, że można je bez trudu przygoto-waćwdomu. ango lassi to napój orzeźwiający rodem z Indii. Sporządza się go z jogurtu, wody. Podobno tradycyjne lassi jest słone 1 przyprawione chili. Ostatnio jednak coraz popularniejsza jest słodka odmiana tego napoju, której smak nadają owoce. Teraz przepis na mango lassi. Potrzebne nam będą: 2 szklanki pokrojonego mango 2 szklanki jogurtu naturalnego 2 Iub3 łyżki śmietany (nąjlepią 30- procentowej) pół łyżeczki kardamonu pół łyżki wody różanej lub szczypta szafranu 4do5łyżekcukru lub miodu (można zrezygnować, jeśli mango jest bardzo słodkie) Sposób przygotowania jest bardzo prosty. Najpierw blendujemy mango z przyprawami, potem dodajemy jogurt i śmietanę oraz lód. Napój powinien mieć gładką, aksamitną konsystencję. Niech Państwa nie przeraża woda różana, można ją kupić w sklepach z przyprawami, a nawet w hipermarketach. OWOCE W SZKLANCE TO JEST TO Kilka propozycji na letnie napoje. ... ... ..,—.... .Z mango, truskawkami i........... Przy okazji podam Państwu także przepis na słone, indyjskie lassi. Potrzebne nam będą: 500ml jogurtu naturalnego 200ml bardzo zimnej wody pół łyżeczki mielonego kminu rzymskiego 2 łyżeczki soku z cytryny 3 łyżki pokruszonego lodu sól Także przygotowanie tradycyjnego lassi nie powinno Państwu sprawić trudności. Zaczynamy od zmiksowania jogurtu z wodą (pamiętajmy, że powinna być bardzo zimna), szczyptą soli, szczyptą kminu rzymskiego i sokiem z cytryny. Następnie dodajemy pokruszony lód, mieszamy i lassi jest gotowe. Jeśli nie przepadamy za indyjskimi smakami, możemy sięgnąć po smoothie. Ten zmiksowany i schłodzony, na bazie owoców lub warzyw o gęstej i kremowej konsystencji, napój, zrobił ostatnio olbrzymią karierę. Mleczną wersją smoothie jest shake. Teraz przepis na truskawkowy smoothie. Potrzebne nam będą: 1,5 szklanki truskawek banan szklanka pokruszonego lodu Składniki miksujemy, przelewamy do szklanek i podajemy. I jeszcze przepis na shake truskawkowy. Potrzebne nam będą: i ^>. i Mv* 'i. 4 i ' * • 4\*'}s.,Ą-y< V •i-ow.j r l 2 łyżki cukru trzcinowego 13 szklanki schłodzonego jogurtu 0,5 szklanki gęstej śmietany Przygotowanie tego napoju nie powinno nikomu sprawić trudności. Można go przygotować ze „sklepowych" mrożonych truskawek, możemy także sami zamrozić świeże truskawki. W tym przypadku należy je umyć, pozbawić szypułek i wstawić do zamrażalnika. Kiedy będą już lekko zmrożone, miksujemy je z pozostałymi składnikami, przelewamy do szklanek i natychmiast podajemy. Na koniec dwa przepisy na mrożoną herbatę. Do jej przygotowania potrzebne nam będą: 3 czubate łyżki herbaty China Pai Mu Tan marki Czas na Herbatę połówka długiego ogórka 4 cytryny kostki lodu 15 litra zńnną wody mineralną (może być gazowana) Od razu uprzedzam, że China Pai Mu Tan to biała herbata i tania nie jest. Herbatę parzymy zgodnie z instrukcją w małej ilości wody. Studzimy. Ogórka kroimy wplasterki, podobnie, jak dwie cytryny. Z pozostałych dwóch wyciskamy sok. Do dużego dzbanka przelewamy herbatę (bez fusów), wrzucamy kostki lodu, cytrynę, ogórka. Wlewamy sok z cytryny i dopełniamy wodą mineralną. Po- Rozkw itają wczesne odmiany irysów. Warto założyć w ogrodzie kolekcję tych kwiatów irysy można rozmnażać przez dzielenie zdrowych kłączy Najlepszą porą rozsad\ jest kwiecień albo druga połowa lata, w połowie sierpnia W oku ogrodnika Andrzej Gębarowski a.gebarowski@dziennik.lodz.pl Rozkwitają właśnie wczesne odmiany irysów; nie tylko z tej okazji warto poświęcić tym pięknym i eleganckim kwiatom więcej uwagi. wiaty irysów są w zależności od gatunku duże lub małe, ale wszystkie składają się z sześciu płatków. Trzy zewnętrzne płatki odgięte są w dół, zaś płatki górne tworzące wewnętrzny okółek skierowane są najczęściej ku górze, u irysów bródkowych tworząc tzw. kopułę. Zarówno górne, jak i dolne płatki zebrane są u nasady w rurkę. Istnieją odmiany o bardzo wąskich płatkach, przypominające barwne motyle. Kwiaty większości irysów składają się na luźne kwiatostany, choć są też odmiany o kwiatach pojedynczych. Irysy bródkowe Najbardziej popularne są ko-saćce bródkowe, o zróżnicowanej wysokości - od 60 do 120 cm. Jak już wspomnieliśmy, ich górne płatki tworzą kopułę, zaś te odgięte w dół mają u nasady pasemko żółtych, pomarańczowych lub białawych włosków - tzw. bródkę. Ich odmiany można z grubsza podzielić na jednobarwne i dwubarwne. Kolory: wszystkie barwy tęczy, oprócz czerwonej i zielonej. Niektóre mają też delikatnie żyłkowane płatki. Inne są typu plicata: nazwa ta określa ogromną rozmaitość deseni składających się z kropek i kresek, zagęszczających się na brzegach płatków i u ich nasady Wczesne odmiany irysów bródkowych kwitną pod koniec maja, późne otwierają się w drugiej połowie czerwca. Potrafią zdobić nasze ogrody przez sześć długich tygodni - mamy tu na myśli żywot całego kwiatostanu, gdyż pojedyncze kwiaty więdną po kilku dniach. Cenione są odmiany, które wydają po dwa i trzy kwiaty jednocześnie. Ale nawet wtedy, gdy kwiatostany całkiem przekwitną, zostają jeszcze efektowne, szablaste liście, które są ozdobą rabaty kwiatowej aż do późnego lata. Zresztą jesienią też nie trzeba ich usuwać, zostawiając tą czynność aż do wiosny. Rozmnażanie Irysy można rozmnażać przez dzielenie kłączy, wybierając do sadzenia ich części zewnętrzne, zdrowe i żywotne. Najlepszą porą rozsady jest kwiecień albo druga połowa lata, w połowie sierpnia. Kłącza układamy w ziemi poziomo i przysypujemy warstwą gleby nie grubszą niż 3 cm. Stanowisko powinno być słoneczne lub co najwyżej lekko ocienione. Zazwyczaj po mniej więcej 5 latach kępy irysów zaczynają słabiej kwitnąć i stopniowo zamierają. Należy je wtedy przesadzić, postępując podobnie jak przy rozsadzie. W MIEJSCA OCIENIONE I WILGOTNE Odrębną rolę pełni w ogrodzie kosaciec syberyjski, gdyż nadaje się on również na stanowiska zacienione i zabagnione. Liście tego irysa o wysokości sięgającej metra są węższe i dłuższe, zaś kwiaty mają znacznie mniejsze płatki, za to jest ich bardzo wiele. Gama kolorów jest ograniczona do odcieni fioletu i błękitu,-są też odmiany białe. Irysy syberyjskie mogą rosnąć w jednym miejscu dłużej niż bródkowe, przez kilkanaście lat. Na jeszcze bardziej wilgotne stanowiska (na brzegu oczka wodnego) nadaje się kosaciec żółty (Iris pseudoracus), który występuje w Polsce w naturze. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 rodzinny ogród IRYSY MOŻNA PODZIWIAĆ W MAJU I CZERWCU Ich odmiany można z grubsza podzk na jednobarwne i dwubarwne. Koloi prawie wszystkie barwy tęczy są tym bardziej efektowne, im większy jest kontrast między barwą górnych i dolnych płatków ...mają desenie z kropek i kresek, zagęszczających się na brzegach płatków j W ...mogą rosnąć w półcieniu UF& | f i i na podmokłym terenie; lat W H 1 przetrwają w jednym miejscu przez kilkanaście lat Przekwitają różaneczniki i azalie - ich zaschnięte kwiatostany warto ostrożnie wyłamywać Jak co roku, po okresie kwitnienia tych pięknych krzewów warto przystąpić do ostrożnego wyłamywania przekwitłych kwiatostanów. Uważajmy jednak, by wraz z kwiatostanem nie usunąć młodych pędów, bo chodzi nam właśnie 0 to, by było ich jak najwięcej. Wyłamywanie sprawi, że ze śpiących pąków, które znajdują się na szczycie pędów, szybciej wyrosną młode gałązki, a na nich przed jesienią zawiążą się nowe pąki kwiatowe. Dla różaneczników przeznaczone są specjalne nawozy, które nie zawierają wapnia 1 zapewniają utrzymanie kwaśnego odczynu podłoża. Zazwyczaj na etykiecie widnieje napis: „dla roślin wrzoso-watych" lub „dla rododendro- nów". Stosujemy je zgodnie z instrukcją na opakowaniu, najczęściej jednak dwu-, trzykrotnie w ciągu sezonu. Ostatnie nawożenie powinno zostać przeprowadzone w sierpniu. Nawozów nie należy przekopywać, aby nie uszkodzić płytkich korzeni. Różaneczniki posiadają system korzeniowy pozbawiony włośników, czyli najcieńszych korzonków, które odpowiadają za poszukiwanie wody i składników mineralnych. Ich brak wyrównywany jest „współpracą" rośliny ze specyficznymi grzybami. Jest to tzw. mikoryza, trudna do osiągnięcia w ogrodzie. W sprzedaży są jednak tzw. bioszczepionki, które zawierają grzyby lub/i bakterie współżyjące z różanecznikami. 12 rodzinny zwierzęta Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 HODOWLA Kiedy mamy awarię w akwarium Grzałkę w zimie naprawmy jak najszybciej. Filtr może poczekać Zdarzają się sytuacje, gdy w naszym akwarium następuje awaria. Popsuć może się wszystko: począwszy od oświetlenia, poprzez grzałkę, napowietrzacze czy filtry. Nie panikujmy nawet wtedy, kiedy kilka dni musimy poczekać czy to na zakup, czy dostawę nowego sprzętu. Najgorsza sytuacja jest w przypadku grzałki, szczególnie zimą. Tu nie powinniśmy zwlekać i jak najszybciej wymienić popsute urządzenie. Jeśli chodzi o filtr, kilka dni nie narobi wielkich szkód w naszym akwarium. Wystarczy, że po wymianie dokładnie oczyścimy akwarium przy pomocy chociażby odkurzacza akwarystycznego. Wielkiego problemu nie ma również ze świetlówkami, szczególnie, gdy nie mamy w akwarium zbyt wielu roślin. Kilka dni ciemności nie zaszkodzi ani roślinom, ani rybom. Uważajmy jednak na glony, które mogą w takiej sytuacji się pojawić. Pielęgnacja szynszyli Nie trzeba ich kąpać zbyt często, ale muszą mieć odpowiedni piasek Szynszyle są stosunkowo czystymi zwierzętami, które rzadko wymagają kąpieli. W razie zabrudzenia np. kałem, można je delikatnie obmyć ciepłą wodą z łagodnym mydłem i dobrze osuszyć. Szynszyle przechodzą linienie, czyli wymianę futerka dwa razy w roku (na wiosnę i na jesieni), jest to proces słabo wyrażony, najczęściej niezauwa-żany przez właścicieli. Do utrzymania dobrej jakości okrywy włosowej niezbędne są kąpiele piaskowe oraz regu- larne przeczesywanie np. miękką szczotką. Pazurki powinny być regularnie obcinane, w miarę potrzeb - najczęściej raz na 1-2 miesiące. Kąpiele piaskowe są dla szynszyli absolutną koniecznością i jednym z naturalnych zachowań. Pozwalają na usuwanie z sierści zanieczyszczeń oraz nadmiaru tłuszczy, oraz pozytywnie wpływają na psychikę i zmniejszają stres. W sklepach zoologicznych można kupić gotowy piasek przeznaczony specjalnie dla szynszyli. Woda dla zwierzaka musi być zawsze dostępna Nie tylko pożywienie, czyli zadbajn także o to, mi^łn rn nir I I llCiiW 1_/JV__ Psy bardzo chętnie piją wodę w każdej sytuacji. Z kotami jest większy kłopot, dlatego pilnujmy, by woda była zawsze Zwierzeta MałgorzataRomanowska łaściciele psów mają w tym przypadku łatwiej-psy chętnie piją wodę, wystarczy po prostu zadbać o to, by miały do niej dostęp cały czas. Z kotami sytuacja jest inna - większość z nich raczej omija pojemniki z wodą, trzeba je uczyć picia i czasami wymyślać najróżniejsze sposoby na to, by w ogóle chciały się napić. Warto zwrócić uwagę na to, ile w ciągu doby pije kot i - jeśli to konieczne-próbować nauczyć go picia więcej. Szczególnie że odwodnienie w czasie upałów ma u kota tak samo groźne skutki, jaku człowieka. Kotzpustyni To, że kot niewiele pije, samo w sobie nie jest jeszcze powo- dem do zmartwień - wywodzą się bowiem z obszarów pustynnych, w których panuje nie tyko gorący klimat, lecz także niedobór wody. Zdrowym zwierzętom przez dłuższy czas wystarczy minimalna ilość płynów. - To jednak nie znaczy, że nie musimy być w tej kwestii czujni- przestrzega weterynarz Elżbieta Licewska. -Właściciel musi zadbać o to, by zwierzę przyjmowało wystarczającą ilość płynów. Koty, które tak jak wszystkie zwierzęta, mają latem większe zapotrzebowanie na płyny, nie zawsze zdają sobie z tego sprawę. A konsekwencją - tak jak np. u człowieka - mogą być schorzenia nerek lub dróg moczowych. Skutkami zbyt niskiego nawodnienia zagrożone są zwłaszcza starsze zwierzęta, bo wraz z coraz mniejszą aktywnością słabnie uczucie pragnienia. Wiele kotów zapomina więc o piciu. Dlatego trzeba papiiętąć> 0 wodzie za nich. By zapobiec kłopotom zdrowotnym, trzeba nawet uciekać się do sztuczek. Mokra karma zamiast suchej Jeśli chcemy się dowiedzieć, czy kot wystarczająco dużo pije, możemy posłużyć się wzorem: 40 do 80 mllilitrów płynu dziennie na kilogram wagi ciała. Trzeba przy tym pamiętać, że starsze koty 1 zwierzęta odżywiane suchą karmą powinny znaleźć się raczej w górnej granicy tych wartości. W przypadku czworonogów, które wykazują szczególną niechęć do picia, tak czy inaczej wskazane jest podawanie mokrej, a nie suchej karmy, gdyż podczas gdy mokra karma dostarcza organizmowi płynu, suchy pokarm mu ją zabiera. To tłumaczy, dlaczego zwierzęta jedzące suchą karmę z reguły więcej piją. Jeżeli przestawienie kota na mokrą karmę nie jest możliwe, należy przynajmniej namoczyć suchy pokarm krótko w wodzie, zanim wrzuci się go do kociej miski. Zwyczaje kota związane z piciem to także kwestia smaku. Są na przykład koty, które lubią tylko „odstaną" wodę i dlatego obchodzą szerokim kołem napełnianą codziennie miskę. Inne z kolei gustują tylko w zimnej wodzie i piją ją wyłącznie wtedy, kiedy jest świeża i lodowata albo gaszą pragnienie nie w domu, lecz w strumyku. Wiele kotów preferuje wodę bieżącą. Dla takich zwierząt trzeba od czasu do czasu odkręcać kran. Bardziej wygodne i skuteczne są w takim przypadku poidełka-fontan-ny dla kotów. Pryskająca woda budzi ciekawość i instynkt zabawy zwierzęcia. WARTO WltDZIEĆ NIEKTÓRE ZWIERZĘTA POTRZEBUJĄ NIE TYLKO WODY Niektóre koty i psy nie piją wody z kranu, ale na przykład przepadają za wodą mineralną. Można, oczywiście ją im podawać, ale zawsze pilnujmy, by nie zawierała ona zbyt dużej ilości sodu, który może być szkodliwy dla ich nerek. W sklepach można kupić również specjalną wodę dla kotów. To mineralna woda lecznicza, ale, oczywiście, nie musimy przesadzać i wydawać pieniędzy na tego typu ekstrawagancje. Jest jednak wyjątek: dla kotów mających problemy z nerkami czy układem moczowym to idealna propozycja. fi HSHBI Wyjątkowo można podawać kotu specjalne mleko (nie takie z kartonu) jednak tylko raz dziennie, nie zastąpi ono wody Czy koty powinny pić mleko? Fakty i mity Przez lata koty dostawały do picia mleko. W kreskówkach czy książeczkach dla dzieci ten płyn jest kwintesencją tego, co koty piją. Kilkanaście lat temu pojawiła się jednak teoria, że koty nie powinny pić krowiego mleka, bo ma ono im szkodzić. Jaka jest prawda? W przypadku kociąt, które z jakiegoś powodu nie mogą być karmione przez matkę, poleca się stosowanie specjalnych zestawów ze strzykawkami i preparatami mlekozastępczymi; jest to jednak zupełnie inna sytuacja aniżeli podawanie kotu mleka krowiego, które jest w jego diecie niepotrzebne. W przypadku kotów dorosłych, choć jest zupełnie niepotrzebne, mleko w diecie może być obecne. Warto jednak wybierać specjalne mleko dla kotów, które nie posiada laktozy, czyli nie będzie wywoływało rewelacji ze strony układu pokarmowego, m.in. biegunek, zaparć czy wymiotów. Mleko tego rodzaju nadal jednak ma sporą zawartość białka i tłuszczów, a więc trzeba liczyć się z tym, że nie tylko zaspokoi kocie pragnienie, ale również - z uwagi na słodki smak - będzie pite o wiele częściej, co z kolei może wpłynąć na przyjmowanie zbyt wielu kalorii. Odpowiednio zbilansowana karma bogata w białko w zupełności wystarczy, by zaspokoić wszystkie jego potrzeby żywieniowe. Może się jednak zdarzyć, że starsze koty lubią mleko, a my nie chcemy im go żałować. Wtedy wybierzmy mleko niskotłuszczowe i dolejmy do niego wody. Tak rozcieńczony płyn będzie o wiele zdrowszy i na pewno narobi mniej szkód w kocim organizmie. Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 rodzinny 13 PSIE I KOCIE MAMY padki, ze psie mamy £ Gtateblewska. - Instyi :vcie iotomstwo i idCiGi zvr iski u zwiei zat i0st równi0 silny Dorota Abramowicz dofota.abramowia@polskapress.pl 0 tym. jak długo psia matka odczuwa instynkt macierzyński czy uczy szczeniaki dobrych manier i czym jest „bljskometr", rozmawiamy z Miriam Gołębiewską, trenerem i psychologiem zwierząt Czy suki są dobrymi matkami? To zależy. Kiedy szczeniaki są bardzo małe, to na ogół suka jest wyjątkowo oddaną matką. Całą dobę zajmuje się szczeniakami, karmiąc je 1 dbając o czystość w gnieździe. W pierwszych dniach po porodzie trudno nawet ją namówić, by wyszła na siusianie. Wygląda to tak, jakby była przyczepiona na gumce do swoich dzieci - wybiega, robi siusiu i wraca biegiem do maleństw. Trzeba jednak pamiętać o tym, że instynkt macierzyński u suk występuje tylko w pierwszym okresie życia szczeniąt i zanika, gdy mają one 10-13 tygodni. Kiedy maluchy podrastają, te wyjątkowe uczucia z każdym dniem, tygodniem odrobinę słabną, a suka coraz chętniej odpoczywa z dala od szczeniaków. Oczywiście, kiedy słyszy pisk, zaraz pojawia się z powrotem, ale już nie musi z nimi przebywać bez przerwy. Jak daleko psia matka może posunąć się w obronie swoich dzieci? W pierwszych dniach po porodzie gotowa jest zaciekle walczyć o ich bezpieczeństwo, zdarzały się przypadki, że psie mamy gotowe były oddać życie za potomstwo. Instynkt macierzyński u wszystkich gatunków zwierząt, włączając w to psy, jest tak samo silny jak nasz, ludzki. To chemia mózgu. Wszędzie działają te same neuro-przekaźniki i hormony, które sprawiają, że potrafimy stanąć w obronie potomstwa w sposób, który wcześniej wydawałby się wręcz niemożliwy. Nawet małe zwierzęta ruszają, by odstraszyć większe osobniki niebezpiecznie Wzajemne zaufanie żyjących obok siebie psów znika w momencie pojawienia się M %2: \ * %» ijf Lit r' Kiedy maluchy podrastają, te wyjątkowe uczucia z każdym dniem, tygodniem odrobinę słabną, a suka coraz chętniej odpoczywa z dala od szczeniaków. Oczywiście, kiedy słyszy pisk, zaraz pojawia się z powrotem, ale już nie musi z nimi przebywać bez przerwy zbliżające się do małych. Dlatego zawsze, gdy spotykamy zwierzęcą matkę z maleństwem, powinniśmy uważać. Zdarza się, że suka odstrasza także swoich czworonożnych pobratymców? W początkowym okresie po porodzie do legowiska, gdzie przebywają szczeniaki, nie może podejść żaden inny pies. Nawet jeśli suka go dobrze zna i z nim mieszka. Wielokrotnie zaobserwowałam taką sytuację - psy rosną obok siebie, bawią się razem, chodzą na spacery i nagle to wzajemne zaufanie znika w momencie pojawienia się szczeniąt. Ten dotąd dobrze znany pies staje się na pewien czas wrogiem, który nie ma prawa zbliżyć się do maluchów. Zresztą te pozostałe psy z reguły umieją „czytać" zachowanie matki i nie podchodzą do szczeniąt. Dotyczy to często także psich ojców, którzy także nie mogą znaleźć się blisko swoich dzieci. Ta sytuacja zmienia się w miarę dorastania szczeniaków, z każdym tygodniem maleje dystans i zaciekłość matki. Po czterech, pięciu tygodniach sytuacja wraca do normy. Czy człowiek także jest w tych pierwszych tygodniach wrogiem? I tu sytuacja jest całkowicie inna. Osobiście zawsze biorę udział w porodzie szczeniąt... Jako akuszerka? Można to nazwać naszą pracą zespołową. Hodowca powinien zwłaszcza w pierwszych godzinach życia dbać o szczeniaki, sprawdzając, czy są zdrowe, biorąc je na ręce. Suka, która zaciekle odpędza inne psy, bez żadnych problemów dopuszcza hodowcę do szczeniąt, często też nie ma zastrzeżeń, gdy pojawiający się z nim obcy ludzie biorą na ręce szczenięta. To pokazuje, jak poprzez tysiące lat udomowienia psów doszło do sytuacji, w której to zwierzę z pełnym zaufaniem oddaje człowiekowi to, co dla niego w danym momencie jest najważniejsze - swoje potomstwo. Równocześnie nie powinniśmy nadużywać tego zaufania. Powinniśmy mieć na uwadze, że w chwili gdy nad szczenną suką z małymi pochylają się zupełnie obce osoby, pies może czuć się nie do końca komfortowo. I laedy zacznie warczeć, próbuje odstraszyć intruza lub nawet go ugryźć, jej zachowanie nie jest irracjonalną agresją. To skutek bardzo silnych hormonów, działających na jej mózg. Jak szczeniaki oddają miłość matce? Każdy z nich ma coś, co nazywam „bliskometrem", czyli odległość od matki, w której czują się komfortowo. I kiedy matka zbytnio się oddali, włącza się u nich strach, wręcz pa- nika. Im mniej zwierząt w miocie, tym ten „bliskometr" jest bardziej widoczny. Oczywiście, wraz z wiekiem ten „bliskometr" się coraz bardziej wydłuża. U psów źle przeprowadzony proces odstawiania od matki może zaowocować lękiem separacyjnym. Jeśli w psim dzieciństwie ten strach spowodowany zniknięciem matki utrzymuje się zbyt długo, lęk ów zostaje przerzucony na człowieka. Czy czas psiego dzieciństwa poświęcony jest na nauczenie przez matkę odpowiednich zachowań? Hodowcy tego nie obserwują. W praktyce szczeniaki uczą się zachowań bardziej od siebie nawzajem niż od matki. Chodząc, bawiąc się, gryząc, robią to nie z matką, ale między sobą. Sprawdzają na przykład nacisk siły szczęk, tarmosząc brata za ucho. Kiedy ten zaczyna piszczeć, puszczają. Matka w zabawę nie ingeruje. Zauważyła pani. by suka faworyzowała niektóre szczeniaki? Bardzo rzadko. Może tak być przy mniejszych miotach, kiedy matka spędza ze szczeniakami więcej czasu i są one o wiele mniej męczące dla suki. Macierzyństwo u psów bywa bowiem bardzo uciążliwe, szczeniaki drapią matczyny brzuch pazurkami, a po drugim tygodniu pojawiają się u nich ostre ząbki. Karmienie staje się bolesne. Matki większych miotów przeważnie zaraz po nakarmieniu całe obolałe i przemęczone uciekają A TO CIEKAWE KOCIE MAMY SĄ BARDZO PRZYWIĄZANE DO SWOICH MŁODYCH Choć może się wydawać, że koty, jako bardzo niezależne i samodzielne stworzenia, nie są najlepszymi rodzicami, to w rzeczywistości jest zupełnie inaczej. Oczywiście, chodzi wyłącznie o kocie matki. Ojcowie nie interesują się młodymi nawet przez chwilę. Kocice z kolei to przykład wzorowej mamy, szczególnie przez ten okres, kiedy ich nowo narodzone kocięta są jeszcze bezradne. Kocica na krok nie odstępuje młodych, dlatego też w pierwszym okresie po porodzie trzeba przygotować jej i młodym bezpieczne legowisko w spokojnym miejscu mieszkania. Przy legowisku muszą znaleźć się miseczki na jedzenie i wodę. Kocica bowiem potrzebuje sporo jedzenia, by wykarmić swoje maluchy. Pierwsze kroki małe kotki również robią od maluchów, by te mogły zaraz iść spać. Niezależnie od gatunku dzieć zawsze potrafią wymęczyć- Racja. pod okiem mamy, która bardzo pilnuje, by nic im się nie stało. Gdy kotki staną się już samodzielne, same jedzą, bawią się i wędrują, rola matki wcale nie jest mniejsza. Często zdarza się, że maluchy do snu kładą się pod bokiem kocicy. Kocie mamy także przeżywają swoje dramaty, szczególnie w sytuacji gdy młode, kilkunastotygodniowe koty oddajemy do adopcji. Zdarzają się sytuacje, gdy kocica chodzi w poszukiwaniu swoich dzieci, miauczy i jest bardzo przygnębiona. Niestety, ten moment, choć ściska za serce, musimy i my jakoś przeżyć. Czasem kocice wynoszą z miski jedzeniem, chcąc nakarmić swoje dzieci, których już nie ma. To normalne zachowanie i nie możemy się gniewać. Gdy jednak małe koty pozostawimy przy matce, będziemy mogli cieszyć się szczęśliwą rodzinką. 14 rodzinny gwiazda Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 19-20.05.2018 EWA KASPRZYK Polska aktorka filmowa, teatralna i telewizyjna. Urodziła się w 1957 roku. Ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie. Przez wiele lat występowała w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Od 2000 roku do kwietnia tego roku była aktorką warszawskiego Teatru Kwadrat. W filmie początkowo grywała głównie w komediach. Z czasem wyspecjalizowała się jednak w odtwarzaniu bohaterek zdecydowanych, silnych oraz niezależnych. Najlepsze recenzje ze strony krytyki zebrała jednak za inny typ postaci - afektowanych, przejaskrawionych, niespełnionych kobiet po przejściach, które zaprezentowała w monodramie teatralnym „Patty Diphusa" oraz w filmie „Bellissima". Za tę drugą rolę otrzymała w 2001 roku nagrodę za pierwszoplanową rolę żeńską na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. k z biegiem lat przestała się garbić i wypięła pierś do przodu „Jesteś za mało ładna na aktorkę" - powiedziała jej mama, gdy obwieściła, że chce zdawać do szkoły teatralnej. Ale potem musiała zmienić zdanie. „Kogel-moge!" i „Komedia małżeńska" uczyniły z jej córki gwiazdę, podziwianą również za urodę d(M Paweł Gzyl ilka dni temu jej wielbicieli zelektryzowała wiadomość, że ich ulubienica... przechodzi na emeryturę. Bo to prawda -gwiazda zakończyła współpracę ze stołecznym Teatrem Kwadrat. „Teraz, Marian, będę żyła jakby luksusowo" -napisała na Facebooku, cytując swą słynną kwestię z filmu „Komedia małżeńska". Uspokajamy jednak: jako emerytka Ewa Kasprzyk nadal będzie występowała na scenie teatru - tylko jako aktorka gościnna, a nie etatowa. Tak chciała - i tak zrobiła. Bo taką właśnie zasadą kieruje się przez całe swoje życie. - Niech każdy żyje, jak chce. Dla mnie balsamem jest spotkanie pokrewnej duszy, człowieka o podobnym sposobie myślenia - myślenia do przodu. Po co oglądać się za siebie? To już przeszłość. Pewnie, lubię się czasem zatrzymać i zastanowić, na jakim jestem etapie, czy coś przegapiłam. Ale wiem także, że nie mam na to wpływu, nie zatrzymam konkretnego momentu - deklaruje aktorka w „Gazecie na Weekend". *** Ewa Kasprzyk przyszła na świat w Stargardzie Szczecińskim. Tata był dyrektorem szkoły i miał silną osobowość. „Człowiek nie powinien być przeciętny. Nie bądź taka!" -mawiał do córki. Sam był ciekawy świata, żył w biegu, dużo podróżował. Niemal do śmierci chodził na dancingi. Uważał, że trzeba spełniać marzenia. Mama była nieco inna - i twardo stąpała po ziemi. Pracowała jako kierownik restauracji. Córka lubiła do niej przychodzić po szkole. Siadała przy stoliku, piła oranżadę i podziwiała kelnerki uwijające się po sali. - Ja się chyba urodziłam z genem wolności, szukania, odkrywania. Mnie ciągle gdzieś ciągnęło wświat. Ida- Ewa Kasprzyk objawiła zarówno komediowy, jak i dramatyczny talent. Widzowie jednak i tak postrzegają ją jako seksbombę ze względu na bujną urodę, która nie przeminęła z biegiem lat lej ciągnie. Nigdy nie marzyłam o domku na wsi, odpoczynku w stałym miejscu, umarłabym z nudów z samą sobą. Urodziłam się w niewielkim mieście, Stargardzie, już nie Szczecińskim, czułam, że muszę tam znaleźć jakieś swoje okno na świat. Mama namawiała mnie, żebym tam została, znalazła pracę w domu kultury. Kompletnie mi to nie pasowało - wspomina aktorka w Onecie. Już kiedy malutka Ewa przyszła na świat, chrzestna wywróżyła jej przyszłość. Ponieważ niemowlę miało długie włosy, powiedziała: „To będzie artystka". Początkowo nie było to jednak wcaletakie oczywiste. Kiedy Ewa zaczęła dojrzewać, źle się czuła ze swoją fizycznością. Ponieważ miała duże piersi, ubierała się w luźne ciuchy, chcąc ukryć bujną kobiecość. „Nie garb się" - wołała za nią z okna babcia. Kiedy powiedziała rodzicom, że chce zostać aktorką, mama stwierdziła bez ogródek: „Jesteś za mało ładna na aktorkę". „Jedź, spróbuj" - wsparła ją jednak babcia. I tak też zrobiła. *** Niestety - nie udało się. Tata wymyślił więc, że nie powinna marnować czasu -niech idzie na studia nauczycielskie. Ewa nie zrezygnowała jednak z marzeń o aktorstwie. Dostała się na krakowską PWST dopiero za czwartym razem. Miała już tytuł magistra, więc wszyscy mówili na nią „megi". - W artystycznym Krakowie chciałam być „dekadencka". Edward Stachura, James Dean, Marilyn Monroe i inni życiowi rozbitkowie byli moimi idolami. Na wyglądzie się nie skupiałam. Ubierałam się w luźne stroje i płaskie buty. Czasem nawet tata mówił: „Nigdzie z tobą nie pójdę, wyglądasz dziwacznie". A ja uważałam, że najważniejsze jest wnętrze. Liczyło się to, co oglądam, czytam, pisałam wtedy wiersze, pamiętniki -opowiada w „Twoim Stylu". Po studiach udało jej się dostać etat w teatrze w Gdyni. Wyjazd nad morze dobrze jej zrobił. Zobaczyła wtedy, że na Wybrzeżu dziewczyny i kobiety wyglądają inaczej: nie chowają się przed światem, śmiało odsłaniają ciało, podkreślają swoją kobiecość. Dlatego zmieniła styl na bardziej zmysłowy. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Pewnego dnia poznała na basenie przystojnego inżyniera lotnictwa. On prężył przed nią muskuły, ona udawała niedostępną. W końcu zakochała się po uszy w starszym od siebie o osiemnaście lat mężczyźnie, który był po rozwodzie i miał już syna. Ten związek dał jej jednak poczucie bezpieczeństwa; Mając ustabilizowane życie prywatne, pomyślała o karierze. *** Najpierw zagrała w „Dziewczętach z Nowolipek", ale popularność przyniosły jej dopiero występy w dwóch częściach komedii „Kogel-mogel". Ten występ o mało nie przeszedł jej koło nosa. Akurat pojechała za mężem do Bułgarii i zamieniła się tam w pełnoetatową panią domu, dbającą o rodzinę. Na świecie była już wtedy jej córka, więc nie narzekała na brak zajęcia. Kiedy zadzwonił do niej Roman Załuski z propozycją występu w swoim filmie, poczuła jednak, że nie może odmówić. -1 po dwóch latach wróciłam. Po prostu nie odnajdywałam się jako typowa pani domu. Potrzebowałam wrócić do zawodu, do tego, co kocham. Do szkoły teatralnej dostałam się dopiero za czwartym razem, wiele mnie to kosztowało. Nie chciałam mieć później pretensji do córki, że coś mi zabrała. Wtedy, po tej dwuletniej przerwie, zaczynałam w Polsce od zera - wyjaśnia w magazynie „Świat i Ludzie". Nie było wyjścia: mąż został w wielkim domu w Gdyni, a ona przeprowadziła się do Warszawy, gdzie on kupił jej mieszkanie. Potem dołączyła do niej córka. I taki niekonwencjonalny model rodziny przetrwał do dzisiaj. - Często się widujemy. Mąż jest pierwszą osobą, do której dzwonię z kłopotem. Zawsze mogę na niego liczyć. Kiedy zerwałam ścięgno Achillesa, natychmiast przyjechał, by się mną zająć. Wciąż jesteśmy sobie bliscy. Za długo się znamy, zbyt wiele mamy wspaniałych przeżyć, żeby teraz to zostawić - deklaruje aktorka w „Twoim Stylu". Choć media nie raz wiązały ją z młodszymi mężczyznami, ona nigdy nie przyznała się do żadnego romansu. Być może to tylko poza, która pomaga jej podtrzymać swój wizerunek seksbomby. Bo mimo upływu czasu nadal olśniewa swą bujną kobiecością/ Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 19-20.05.2018 BABA SWOJE -DZIAD SWOJE GOD SAVE THE QUEEN - OTO RODZINA, KTÓRA WIE, JAK PRZETRWAĆ Aima Czerny-Marecka 3nna.marecka@polsk3press.pl Właśnie jestem w trakcie lektury bardzo ciekawej książki „Nowi londyńczycy" JudahaBena. Czytając ją, przenoszę się do Londynu, jaki częściowo poznałam podczas dwóch niedługich pobytów. Poznaję to miasto, ale i nie poznaję. Boja, będąc tam, chodziłam głównie śladami „brytyjskości" czy „angielskości", chociaż nie dało się przeoczyć tego, że w swojej własnej stolicy Anglicy są coraz bardziej marginalizowani, zwłaszcza na przedmieściach. I Judah Ben pisze właśnie o tym, jak inne nacje, liczni imigranci, także Polacy, wypierają Anglików, ich kulturę, tradycje i obyczaje. To się najpewniej nie cofhie. Jednak... Dopóki pałac Buckingham i niedaleki Windsor zamieszkuje królowa Elżbieta n i jej dwór, brytyjskość się nie poddaje. Wielka Dama i jej rodzina to kwintensencja brytyjskości, mimo zmian, jakie przechodzi z konieczności -by przetrwać. A te są liczne i znaczące. Spójrzmy chociaż na dzisiejszy ślub księcia Harry'ego z Meghan. Aktorką i rozwódką, dziewczyną z rozbitej rodziny, mającej ojca o fatalnej opinii. Kiedyś, całkiem niedawno, taki związek byłby niemożliwy, a Harry, żeniąc się z Meghan, zostałby z rodziny wykluczony. Jednak rodzina królewska wiele nauczyła się po historii z Dianą. Wyciągnęła wnioski i trwa. Dla dobra Anglii, gdyż jest jej symbolem i najlepszym produktem komercyjnym zarazem. Zbigniew Marecki Rola brytyjskiej królowej i monarchii w realnej polityce jest marginalna, faktycznie niewiele ma ona do powiedzenia, chociaż zgodnie z tradycją każdy kolejny rząd jest nazywany „rządem jej Królewskiej Mości", Elżbieta II otwiera sesje parlamentu i spotyka się oko w oko z premierem. Wartość symboliczna dworu Buc-kingham jest jednak olbrzymia i przeliczalna na ogromne pieniądze. Owszem, królewska rodzina, dzięki księżnej Kate powiększająca się w szybkim tempie, dużo angielskich podatników kosztuje, ale nie są to pieniądze wyrzucone w błoto. Podejrzewam, że dzisiejszy ślub Harry'ego z Meghan przyniesie wielkie zyski hotelarzom, restauratorom, właścicielom różnych atrakcyjnych miejsc, sprzedawcom pamiątek i mediom. Będzie się działo. A po ślubie atrakcji także nie zabraknie. Widzę już teraz, że dziennikarze lubią porównywać dwie pary - dwóch synów Diany i ich młode, piękne wybranki. Która ładniejsza, sympatyczniejsza, lepiej ubrana. W tej medialnej (a może i prawdziwej, kto wie) rywalizacji przez moment wygrywała Meghan (jako nowość), ale Kate za sprawą kolejnego uroczego bobasa znów wyszła na prowadzenie, które utraci pewnie dzisiaj, w dniu ślubu „rywalki". Patrzę na to z przymrużeniem oka, trochę tylko żałując księcia Karola. Inteli-genty gość, a ciągle w cieniu. No i na objęcie tronu to on już raczej ma małe szanse. Na kanale National Geographic W oczekiwaniu na największy ślub roku To będzie największe wydarzenie ostatnich lat. W Wielkiej Brytanii, niezależnie, czy ktoś kocha rodzinę królewską, czy uważa, że monarchia nie ma racji bytu, na pewno żywo interesuje się nadchodzącym królewskim weselem. Książę Harry, enfant terrible brytyjskiego dworu, i hollywoodzka księżniczka Meghan Markle 19 maja powiedzą sobie sakramentalne „tak". National Geographic w dwie majowe soboty pokaże dokumenty o burzliwym życiu księcia Harry'ego, historii pięknej amerykańskiej aktorki Meghan Markle oraz o tym, jak wyglądają przygotowania do ich wielkiego „royal wedding". „Harry - książęce życie" -premiera w sobotę, 19 maja, o godz. 21. „Meghan Markle: hollywoodzka księżniczka" -premiera w sobotę, 19 maja, o godz. 22. „Królewskie wesele" - premiera w sobotę, 26 mają, o godz, 21.(mara) KSIĄŻKI Gra królowych SARAH GRISTWOOD 16-Wieczna Europa. Na tronach zasiadają kobiety: od Izabeli Kastylij-skiej,jej córki Katarzyny Aragońskiej i wnuczki Marii Tu-dor aż do Katarzyny Medycej-skiej, Anny Boleyn i Elżbiety Tudor. Izabela zakuta w stal wraz z żołnierzami wjeżdżała na bitewne pole. Małgorzata Austriacka i Ludwika Sabaudzka położyły kres wieloletniej wojnie, zawierając Pokój Dam. Elżbieta Tudor wyrosła na jedną z najsłynniejszych królowych w historii. Kobiety z królewskich rodów były matkami i córkami, mentor-kami i protegowanymi, sojuszniczkami i nieprzyjaciół-kami. Prawdziwa historia potrafi być barwniejsza niż fikcja. Niesłychanie ciekawy okres, niesłychanie ciekawe kobiety. Nic, tylko się zaczy-tać. Gorąco polecam. ANNA CZERŃY-MARECKA Czy to pierdzi? rodzinny nettu ty AGRESJA NIE SŁUŻY ZWIĄZKOWI 15 DANI RABAIOTTI, NICK CARUSO Książka nosi podtytuł: „Sekretne (gazowe) życie zwierząt". Jest pełną zaskakujących faktów, bogato ilustrowaną i rzetelnie, a przy tym lekko napisaną książką o tym, co piszczy we wnętrznościach zwierząt. Autorzy omawiają aż 80 gatunków. Znajdziesz tu odpowiedzi na wiele intrygujących pytań, na przykład o to, jaki pokarm sprawia, że wiatry hieny pachną wyjątkowo nieprzyjemnie i dlaczego mięczaki wymiotują, ale nie puszczają bąków? No i czym są bąki? Odpowiada na nie kilkudziesięciu biologów. Dzięki ich fachowej wiedzy krąg podejrzanych o nieprzyjemny zapach w twoim pobliżu zbawiennie się powiększy. Koledzy w redakcji wyrywali sobie egzemplarz. Zabawy moc, ale przy tym robimy się mądrzejsi. Polecane zwłaszcza ciekawskim. ANNA CZERNY-MARECKA KONKURS ZD0BAD2 KSIAZKE ZA SMS Mamy do rozdania po trzy egzemplarze książek: „Gra królowych" (wydawnictwo Prószyński i S-ka) oraz „Czy to pierdzi" (Insignis). Żeby je zdobyć, trzeba podać hasło: GRA lub BĄK. Należy wysłać je SMS-em na nr 72355, w treści wpisując: gpks hasło. Koszt SMS-a to 2,46 zł z VAT. O książkach opowiadam też w wideobłogu Anki Czytanki na www.gp24: wideo - blog o książkach. Zapraszam. aąm Dr Marcin Florkowski psycholog Czytelniczka: Poznałam mężczyznę. który pracuje za granicą. Na początku było bardzo dobrze, często dzwonił, przyjeżdżał. Potem wizyty u mnie stały się okazją do załatwiania spraw związanych z rozwodem. Zaczęło mi to przeszkadzać, gdyż nie poświęcał mi całego czasu. Dzwonił też rzadziej - codziennie, ale wieczorem. Nie umiałam zrozumieć, że nie potrafi zadzwonić kilka razy wciągu dnia i na dłużej. Zerwałam z nim. Jednak on powtarzał, że mnie kocha. Przez chwilę było dobrze, ale wszystko wracało do starego schematu. Wpadałam w panikę. że mnie już nie kocha, obrzucałam wyzwiskami, zerwałam z nim. Myślałam, że będzie wałczył. Mógłby się choć pożegnać, przecież zasłużyłam na jakieś zakończenie? Obecnie mam poczucie winy. że zepsułam ten związek. Potrzebuję jakieś obiektywnej opinii na temat mojej osoby, bo chyba mam jakieś problemy emocjonalne, ale nie umiem ich zidentyfikować. Wszyscy ludzie reagują oporem na przymus. Dlatego w Relacjach partnerskich pocicie bycia zmuszanym do czegoś wzbudza opór i złośgfPani LIS uruchomiła opór partnera żądaniami poświęcania sobie „całego jego czasu". Dlaczego Pani tego żądała? Tu ujawnia się druga ważna cecha Pani osobowości - trudność w tolerowaniu frustracji i reagowanie na nią agresją. Źródło owej frustracji jest ulokowane w Pani myślach, a nie w działaniach partnera. Pani ma skłonność do interpretowania zachowań mężczyzny w negatywnych kategoriach. Nosi Pani w sobie dużą porcję nieuświadomionej wrogości do mężczyzn, która niszczy Pani pozytywne wyobrażenie o partnerze, zmusza do szukania w jego zachowaniach jak najgorszych intencji. A gdy te złe skłonności już Pani „odnajdzie", to Pani walczy: wyzywa, dostaje amoku. Gdyby nie owa nieuświadomiona potrzeba agresji wobec mężczyzn, Pani pielęgnowałaby dobre wyobrażenie o kochanku i chroniła je, i wtedy wasz związek by trwał, Pani byłaby spokojna. Niestety, mechanizm, o którym mowa, pozostaje poza Pani kontrolą, a to on właśnie stanowi jądro dręczących Panią problemów. Powinna Pani iść na psychoterapię aby odkryć genezę Pani przeżyć. Inaczej istnieje duże ryzyko, że kolejny Pani związek skończy się tak jak poprzednie. Czasem nasze dzieci się nudzą. Co robić? Wszystko, co musisz wiedzieć o wychowaniu swojego dziecka, a nie przeczytasz tego w poradnikach / Hydummik BognaSkarał bogna_skaml@polskapress.pl Czasami nasze pociechy nie mają pomysłu, jak spędzić czas wolny. Zasiadają więc przed telewizorem. Są znudzone. o mam zrobić z tą Kaśką? - zapytała się mnie moja przyjaciółka, matka 15-let-niej Kaśki. - A co, rozrabia znowu? -to ja z kolei ją spytałam. - No może nie rozrabia -odparła moja koleżanka. - Ale właśnie w tym jest problem. - To ja zupełnie nie rozumiem - przyznałam się. - Od dłuższego czasu tylko jęczysz, że twoja córka coś przeskrobała. A tu taki nagły zwrot w akq'i. Teraz jęczysz, że nie rozrabia. - Bo ja nie mogę na to patrzeć, co ona robi - przyznała się mama nastolatki. - A co takiego robi? - nie dawałam za wygraną. - No właśnie nic - westchnęła moja przyjaciółka. -1 to cię martwi? - nie dowierzałam. - Naturalnie, że mnie martwi, bo przecież to nie jest całkiem normalne! - Tu masz rację - westchnęłam. - Może Kaśka już wyrasta z wieku rozrabiania. - Nieee! Chyba za wcześnie - stwierdziła moja przyjaciółka. - Chodzi o to, że ona całymi dniami siedzi przed telewizorem. Ile można gapić się w ten ekran. Przecież pogoda jest akurat na spacery, na wędrówki. - A czy próbowałaś ją jakoś podnieść z tej kanapy? -zapytałam. - Przecież ja nie mam tyle siły. Ona waży gdzieś z 50 kilogramów - żachnęła się moja przyjaciółka. - Ale ja powiedziałam to nie dosłownie, tylko w przenośni - uspokoiłam mamę Kaśki. - Nie chodzi mi o to, abyś wzięła ją za ramiona i wyprowadziła na dwór, ale o to, abyś coś zrobiła, aby ona te swoje cztery litery w końcu podniosła - wyjaśniłam. -Jak ma to zrobić? - Zwyczajnie. Może zacznij od nakładania na nią niektórych obowiązków. Na przykład niech Kaśka idzie na zakupy. Albo poślij ją do biblioteki - zaproponowałam. - Sama też zabierz ją na spacer wieczorem po kolacji albo idźcie do kina. 16 rodzinny krsyiówka Glos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 19-20.05.2018 „Jesteśmy bardzo podekscytowani i z niecierpliwością oczekujemy przyjścia na świat nowego członka rodziny. (...) Proszę o uszanowanie naszej prywatności w tym wyjątkowym i jakże ważnym dla nas czasie" Marina Łuczenko-Szczęsna, żona piłkarza Wojciecha Szczęśnego, ogłosiła na portalu społecznościowym wiadomość o ciąży Tium Krzyżówka panoramiczna gdy śnią się potwory Woi-ciećn, malarz r~ np. Interia kopiec z królową morskie drapieżniki -V lek przeciwbólowy r~ 31 syntetyczny kamień ozdobny chwyt w zapasach kamizelka ratunkowa maszyna do wbijania pali -v muzułmański podatek -> Bielicka -V 32 technika graficzna Laskowik sportowy czasomierz miejsca dla koni w stajni mały układ rubryk owady z Afryki - i ł ł i \ i \ ł rodzaj flaneli ł 22 zapora na rzece i ł ciemne piwo r~ * tenisowe boisko -* twórca bajki grec-Kiej - 8 wazon 5 buty na śnieg wolna posada miejsce pracy - 1 ł pierwiastek z kamery krzew na narkotyk - 1 mieszka w Pirenejach - pracownica szpitala - przerwa w podroży konno - 15 i ociepla stopę liście w rosole r 12 zawilce na rabacie - i 9 rozdział Koranu wynik wykonanej pracy piłkarze Górskiego Nielsen, aktorka z Danii ... prasowy w sklepie rzecz nietykalna ogród owocowy "*■ r~ ukraińska pieśń 20 skwar, upał i 19 \ \ i rywal Canona Santor lecznicza nalewka - 1 30 1 sprzęt dla miotacza materiał na welon - arabski rycerz pałacowy dziedziniec kapłan w zborze skóra na cholewki osiedle - i podopieczny retmana wódka dla Zagłoby karciany kolor U l Clair, reżyser -*• ł 23 umiar w zachowaniu 33 sarmacki deser angielski powóz Mel, reżyser TT ii Czerwona Planeta szaniec obronny ł 1 i świątynia w Mekce - 2 i z pasywami -* 1 1 suku-lenty japońskie zapasy - i 21 słupo-łazy metalowy uchwyt pod lufą strzelby stolica krainy fiordów sądowe - i aromatyczny trunek orda dla Tatarów obrabiarka do drewna 10 dni typ^ spod ciemnej gwiazdy Warhol lub Garcia - ł eksponowane w muzeum i 29 l starszy zwany Cenzorem - \ ł żerdź modniś l l będzie żołnierzem - i cząstka ognia ziemia ulewie - 25 metoda postępowania pełzak odmiana bajki kłujący kon - \ długa, wćjśka sęczka - 16 ł biała skała osadowa —¥■ 26 \ fusy na dnie naczynia schronienie dla samotnika 34 odmiana jabłoni skala muzyczna ręczna dźwignia - 13 utarty zwyczaj, praktyka -*• 24 rewia mody - 1 mały jacht mieczowy 365 dni boleń U l ł 35 jeden u dromadera - zwiedza obce kraje ł 3 odstęp-ca od wiary grecka potrawa - 4 7 kościelny fundator odwrotność pozytywu ptak łasy na świecidełka 27 bojaźń Grażyna Szapołowska ł i miał cudowną lampę - ł ł defensywa kraina historyczna na Ukrainie TT" ł odłam wyznaniowy sale na uczelni -»• awanturą, chryja 6 - .9"?yb jadalny fluoro-wiec ochronny dla zwierzyny „Do zakochania jeden..." ogół norm społecznych balowa lub gimnastyczna r l l 1 nie zawsze w ciemno - 18 i rów z wodą wokół twierdzy libacja, hulanka początek skali 4 TT" ł ł i polski port rybacki 17 marzną w zimie wiele, wiele lat - ... Ba-singer, aktorka i podstawa kolumny 1 ł „Nie rzucim ziemi - autko na torze —*• 14 skandynawski mit —*■ wyborczy lub osiedlowy ł 10 r potocznie 0 oszustwie - jeleń z Indii, czytał - Tucholskie - blok kamienny 28 kamień ozdobny - wyjeżdżają z parkingu •* m radziecki pistolet - forsa 12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 6 17 18 19 20 21 |22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 35 utworzą rozwiązanie - myśl Georgesa Clemanceau. qqiho Azsna isar waiNaidyaio «AzsyoorvN 3iNvzViAAZoy Litery z pól ponumerowanych od 1 do 35 utworzą rozwiązanie - myśl Georgesa Clemanceau. qqiho Azsna isar waiNaidyaio «AzsyoorvN 3iNvzViAAZoy