K I 2,70 Zh W TYM 8%VAT Nr ISSN 0137-9526 Nr indeksu 348-570 14 i Dziś w „Głosie": kiedy na wiosnę boli głowa Głos Sobota-niedziela 7-8 Icwietnia 2018 REKLAMA 008041458 WwItTOlil WtUmSSS Droga ekspresowa S6 ma mieć imię. Samorządowcy chcą nazwy: Via Pomerania STRONA 4 Trenerka zwierząt opowiada o tym, czy każdy pies nadaje się na służbę dla człowieka. MAGAZYN RODZINNY STR. 13 Kuchnia Ryby smakują w formie filetów iwzupach strony 7-10 Temat dnia Panie stawiają nie na siłę, ale na inteligencję! W\ strona 6 .in. krzyżówkę, porady dla działkowców, jak zrobić porządki na.raba-żyźnić ziemię w warzywniku. 1 hf**' £P - ' ■ ">i.m V1 ' m i/ 028202371 ul. Piłsudskiego 1b/41 Słupsk ■::aa3F ś®"-SPF 0Wm~ isJE* ZAPRASZAMY W NIEDZIELĘ 8 kwietnia 2018 r. od 1000 do 18°° , ? w » i-» A > &<=» A* WAFLE 1 \ Chusteczki odświeżające Lewtiaftan 15 sztuk Wafle ryżowe Lewiatan naturalne, ze słonecznikiem 100 g tfyiki Mfaót* • -*50£\ O Uwaga: lekki wiatr Krzysztof Nałęcz krzysztof.nalea@gp24.pl NAZWA DROGI amy problem. Via Pomerania czy Via Hanzeatica,jaka nazwa dla S6? Takie oto zmartwienie mają samorządowcy pomorscy, którzy obradowali w ramach spotkania Stowarzyszenia S6. Cieszmy się z tego zmartwienia, o którym piszemy dziś na str. 4, bo nieomylny to znak, że inne, poważniejsze kłopoty z budową drogi ekspresowej wzdłuż wybrzeża Bałtyku przechodzą do wspomnień. Oby tak było i informacje, które ostatnio przekazujemy, że najważniejsza droga dla naszego regionu powstanie na całej swojej długości do 2023 roku. Rząd czy raczej Ministerstwo Infrastruktury, ma wkrótce przedstawić realny plan finansowania i budowy ostatniego odcinka S6 od obwodnicy Sianowa do Bożepola za Lęborkiem. Biegnąca od Goleniowa do Trójmiasta przez Kołobrzeg, Koszalin, Sławno, Słupsk i Lębork całkiem nowa czteropasmowa szosa połączy najważniejsze aglomeracje Wybrzeża. A jak się będzie nazywać? No cóż. Jeśli jest z tym jakiś problem, wydaje się, że decyzję tę można by oddać po prostu w ręce społeczeństwa regionu, które ma olbrzymi udział w powstaniu tej drogi, lobbując na rzecz jej powstania podczas trwającej pięć lat akcji społecznej „Chcemy drogi S6". Po przedstawieniu kilku rozsądnych propozycji, ostateczną nazwę można by wskazać np. drogą internetowego głosowania. Byłby to świetny finał naszej wspólnej akcji. ©® rowa sobota w przychodni przy ul. Tuwima W sobotę w godz. 9-14 SP Miejski Zakład Opieki Zdrowotnej zaprasza na piknik przy przychodni przy ul. Tuwima 37 w Słupsku. W trakcie festynu odbędą się bezpłatne badania w kierunku chorób tarczycy - poziom TSH, FT3, FT4, anty-TPO oraz USG w kierunku wczesnego wykrywania tętniaka aorty brzusznej. Zaplanowano wykonanie po 100 badań dla pierwszych osób, które odbiorą dziś w przychodni kupony do tego upoważniające. Na parkingu przy przychodni odbędzie się piknik z bezpłatnymi badaniami m.in. cukru, cholesterolu, ciśnienia, wskaźnika BMI oraz zawartości tkanki tłuszczowej. Będzie też profilaktyka chorób raka piersi oraz chorób tarczycy, głównie Hashimoto, oraz nauka udzielania pierwszej pomocy. edukacja na temat zdrowego trybu życia, odżywiania seniorów i stanowisko ze zdrową żywnością. (NIK) 'oniedziałek dla zdrowego serca w szpitalu Bezpłatne porady kardiologa, psychologa, badania EKG, ciśnienia. poziomu cukru odbędą się w poniedziałek w słupskim szpitalu. Ponadto pacjenci będą mogli wziąć udział w wykładzie na temat żywienia w chorobach układu krążenia. Szpital zaplanowałteż instruktaż z udzielania pierwszej pomocy w nagłym zatrzymaniu krążenia, instruktorzy pokażą, jak właściwie uprawiać nordic walking oraz gimnastykę ogólnouśprawniającą. Chętni będą mogli obliczyć wskaźnik masy ciała, zmierzyć obwód pasa, WHR - czyli stosunek bioder do pasa. Psycholog określi podatność na stres. Kardiolog podpowie, jak zadbać o serce i kiedy zgłosić się do lekarza. Pacjenci będą mogli wykonać EKG, na miejscu od razu odczyta je lekarz. Akcja odbędzie się w sali konferencyjnej budynku administracji szpitala przy ulicy Hubal-czyków 1 w godz. 10-14. (NIK) Jerzy Górski: nie jestem celebrytą ani bohaterem Na swoje szóste urodziny Aktywna Fabryka, czyli klub fitness działający w Słupsku, przygotował spotkania z Jerzym Górskim pod tytułem: ..Gdy słabość staje się siłą-Zostań mistrzem własnego ciała i umysłu". To człowiek, który zwyciężył w prestiżowych zawodach na dystansie podwójnego Ironmana w Alabamie w1990roku (pływanie 7.6 km. rower360km, bieg 84*4 km). O nim powstał film „Najlepszy". Jak to się stało, że człowiek o tak silnej woli, co udowodnił wżyciu, popadł w uzależnienie od narkotyków? Jak ma się 14 lat, to nie ma silnej woli. To się po prostu szuka jakiegoś sposobu na życie. Wszystko zależy od tego, czy ma się w tym momencie jakąś pasję, drogę. Ja szukałem wrażeń, spotkałem ludzi, którzy zaproponowali mi narkotyki, mówili, że będzie zajebiście, kolorowo, ale nie mówili, jakie są tego konse- Wczoraj Jerzy Górski spotkał się ze słupśzczanami w Aktywnej Fabryce kwencje. Dzisiaj wiem, że to wszystko to są złudne rzeczy. A z uzależnienia jest bardzo trudno wyjść. Czy panu udało się z tego wyjść i potem osiągnąć takie sukcesy w sporcie, bo spotkał pan odpowiednich ludzi, którzy pomogli? My w zasadzie idziemy przez życie, bo coś nas inspiruje. Narkotyki były fałszywe, ale potem zobaczyłem obraz triathlonu. Miałem ten film w głowie. A potem głos Kotańskiego, „chodź do mnie". Ja mu zaufałem. Czy ta co wcześniej pan przeżył, dało panu silę do wygrania Ironmana? Ja nie mogę startować w maratonie, w biegu na 10 km. Ja muszę przejść, przeżyć to, co wcześniej w życiu. To bieg śmierci na 161 km, Ironman. To stworzyło się w mojej wyobraźni, było celem. Jestem przekonany, że gdy biegłem 161 km, 100 km przebiegłem w 10 godzin, a ostatnie 28 w 8 h i 5 min. Nie powinienem, a ukończyłem. To informacja zwrotna. Ale nikogo nie namawiam: grzejcie, a potem startujcie. Tak się w moim życiu zdarzyło. Aco się zmieniło po filmie i książce „Najlepszy1? Ludzie mnie odbierają jako bohatera, celebrytę. A ja nie jestem pier... celebrytą czy jakimś tam bohaterem. Rozmawiał: Grzegorz Hflaredd Cała rozmowa z Jerzym Górskim w piątkowym „Głosie Pomorza". Przyjdzie piękna wiosna, ale po kilku dniach znowu zrobi się zimno AubuŁI Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl Nad region z południa Europy napływa suche i coraz cieplejsze powietrze. Zostanie z nami przez kilka dni. Sobota będzie na ogół słoneczna. Wiatr będzie umiarkowany, z południowego wschodu. Termometry pokażą 15 stopni Celsjusza. - W niedzielę dotrze do nas ciepłe i suche powietrze znad Bałkanów. Temperatura wzrośnie do 20 stopni Celsjusza -mówi Krzysztof Ścibor z Biura Prognoz Pogody Calvus w Słupsku. - Podobnie będzie w poniedziałek i wtorek. Termometry w ciągu dnia w cieniu pokażą 20 stopni, co oznacza, że w słońcu temperatura przekroczy 30 stopni Celsjusza. Pogoda zmieni się w środę, wszystko za sprawą wiatru, który skręci na północno-wschodni i przyniesie powietrze znad zimnego Bałtyku. Temperatura spadnie do 7-9 stopni. Jednak silny i nieprzyjemny wiatr sprawi, że temperatura odczuwalna wyniesie jedynie około 0 stopni. Tego dnia można się też spodziewać opadów deszczu. - Kolejne dwa dni mają być również chłodne i z nieprzyjemnym wiatrem, ale już suche. Kolejny weekend może być ponownie ciepły - mówi Krzysztof Ścibor. ©® Na pierwszym piętrze słupskiego ratusza znajduje się ekspozycja „MASKI pamięci emocji". Autorami zdjęć jest piętnaścioro dzieci w wieku 9-14 lat. Na zdjęciach pokazano emocje, jakich doświadczają d Zbigniew Marecki zbigniew.marecki@gp24.pl 7 kwietnia Zakłady Fablok z Chrzanowa przekazały PKP pierwszy wyprodukowany w Polsce parowóz towarowy serii Tr21 z tendrem trzyosiowym. NSDAP wygrała ostatnie wybory do Vollkstagu Wolnego Miasta Gdańska. W Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie został pochowany Karol Szymanowski, pianista i kompozytor. tm W Warszawie powstała Polska Armia Ludowa. Najlepszy polski as myśliwski z czasów wojny Stanisław Skalski zostałskazany na karę śmierci w tzw. procesie kiblowym. Oskarżonemu o zdradę wyrok potem zamieniono na dożywocie. Został zrehabilitowany w1956 roku. Otwarto pierwszą linię warszawskiego metra Kabaty-Politech-nika. Kataryna, biogerka Mówienie o „wprowadzaniu nowej jakości", gdy po prostu prezes zmusił do oddania nagród, jest takie sobie. Oddanie ich nie zmieni faktu, że zostały przyznane i przyjęte. Nie ciągnęłabym już tego tematu. Na PO się go zwalić nie da. Agnieszka Burzyńska, dziennikarka To teraz kilkutygodniowe dociekania: czyjuż Pan/Pani oddał/oddała nagrodę. Poproszę zatem potwierdzenie. Bardzo źle musiały wypaść wewnętrzne badania opinii publicznej, skoro podjęto kolejne ryzyko. USD EUR CHF GBP 3.4315 4.1984 ( \ 3.5620 (-) 43056 (-) (+ wzrost ceny w stosunku do notowania poprzedniego (-)spadek cen w stosunku do notowania poprzedniego Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 Wydarzenia_03 (Idy wybuchł ogień, strażacy ewakuowali 15 osób, a dwie lokatorki trafiły do szpitala Monika Zacharzewka monikaiacharzewska@gp24.pl Słupsk Pożar w bloku na osiedlu Niepodległości. 15 osób ewakuowano. dwie kobiety trafiły do szpitala. Doszczętnie spłonęło mieszkanie starszej pani na parterze. Dwie starsze panie trafiły do szpitala po czwartkowym pożarze w bloku przy ul. Bora Komorowskiego w Słupsku. Sytuacja była naprawdę poważna, bo gdy w jednym z mieszkań na parterze bloku wybuchł ogień, wkrótce dym pojawił się w całym domu. Był tak gęsty, że uniemożliwiał przejście przez klatkę schodową. Trzeba było ewakuować 15 osób. Niektóre z wyższych pięter z pomocą drabin strażackich i podnośnika. - Już wiemy, że pożar wybuchł w mieszkaniu na parterze, gdzie mieszkała jedna z lokatorek. Przyczyną było zapró- Pożar wybuchł w mieszkaniu na parterze bloku przy ul. Bora Komorowskiego Zadymiona była klatka schodowa. Lokatorów z wyższych pięt er ewakuowaliśmy po drabinach st kpt. Tomasz Ponczkowski szenie ognia i jej mieszkanie spłonęło całkowicie - mówi Tomasz Ponczkowski, rzecznik słupskiej państwowej straży pożarnej. Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się, że lokatorka z parteru opalała nad ogniem nitki w tkaninie. Była przekonana, że zgasiła ogień i poszła się kąpać. Gdy wyszła z łazienki, mieszkanie już płonęło. Tę lokatorkę i jeszcze jedną panią z innego mieszkania pogotowie zabrało do szpitala. Jedna z kobiet zatruła się dymem, druga zasłabła z powodu stresu. W czwartkowej akcji uczestniczyło osiem zastępów straży pożarnej, czyli 23 strażaków. ©® Ksawerego walka o życie Momor Monika Zacharzewska nxmika.zacharzewska@gp24.pl 0 Ksawerym z Jezierzyc, który przeszedł operację wycięcia guza mózgu. pisaliśmy niedawno. Teraz marna chłopca potrzebuje pieniędzy nie tylko na remont mieszkania, ale 1 na leczenie chłopca. U 7-latka w lutym wykryto i wycięto guza mózgu. Gdy chłopiec po operacji zaczął przyjmować chemię, opisaliśmy jego sytuację domową. Apelowaliśmy o pomoc w remoncie zniszczonego przez wilgoć i grzyb mieszkania, aby chłopiec mógł wrócić do domu. Przez naszą redakcję z mamą Ksawerego skontaktowało się kilka osób, które były skłonne w remont się zaangażować. Niestety, od tamtej pory Ksawery do domu nie przyjechał. Nie tylko ze względu na fatalny stan lokalu, w którym nie może przebywać dziecko z obniżoną chorobą odpornością. - U Ksawerego pojawiły się problemy z widzeniem na jedno oko. Po prostu oślepł. Stan jest poważny. Lekarze, teraz już w klinice w Gdańsku, 1 V Ksawery przeszedł operację usunięcia guza mózgu, ale pojawiły się problemy z widzeniem w jednym oku. Chłopiec w Gdańsku rozpoczyna długą chemioterapię gdzie został przewieziony ze Szczecina, walczą, by je uratować - mówi Remigiusz Śniegula ze słupskiego Stowarzyszenia Muszkieterowie Szpiku, które pomaga chłopcu i jego mamie, wychowującej go samotnie. - Wkrótce w Gdańsku Ksawery rozpocznie też długą chemio- terapię, jego mama będzie potrzebował pieniędzy na wykup leków z recept. Na platformie www.poma-gam.pl/KsaweryWosik zebrano ponad 3,5 tysiąca złotych z planowanych 20 tysięcy. By pomóc chłopcu, wesprzeć go w walce o ży- cie, można też wpłacać pieniądze na konto Stowarzyszenia Muszkieterowie Szpiku, 76-200 Słupsk ul. Niedziałkowskiego 6, mBank: 42 1140 2004 0000 3602 77118322, pod tytułem: „pomoc dla Ksawerego Wosik". ©® Pacjentka ze świńską grypą wciąż na OIOMie Zdrowie Monika Zacharzewska monika.zacharzewska@gp24.pl Mama, u której wykryto tzw. świńską grypę, i jej nowo narodzona córeczka, cały czas przebywają w słupskim szpitalu. 41-łatka nadal jest naOIOM-ie. Dwa tygodnie temu 41-latka ze Sławna, w 32. tygodniu ciąży, w ciężkim stanie, z niewydolnością oddechową trafiła do słupskiego szpitala. Lekarze natychmiast zdecydowali o przeprowadzeniu cesarskiego cięcia. Na świat przyszła dziewczynka, wcześniak, również z kłopotami zdrowotnymi. Mama po porodzie trafiła na oddział intensywnej opieki medycznej, a dziecko, reanimowane po porodzie, do inku- batora na oddziale neonatologii. Stan obu lekarze oceniali jako bardzo poważny. Badania laboratoryjne potwierdziły u kobiety rzadką odmianę grypy - A/HlNl, tzw. świńską grypę. U dziewczynki tej choroby nie wykryto. - 41-latka nadal przebywa w naszym szpitalu na OIOM-ie - mówi Elżbieta Gryko, rzeczniczka prasowa słupskiego szpitala. - Jej stan się poprawia, a lekarze mówią, że rokowania są pomyślne. O dziewczynce dowiedzieliśmy się tyle, że zdrowieje. Nie wiadomo, jak długa czeka je hospitalizacja. To pierwszy przypadek tzw. świńskiej grypy w Słupsku od lat. Wirus A/HlNl przypomina inne rodzaje grypy i rozprzestrzenia się drogą kropelkową. ©® REKLAMA mrnmi 04 Wydarzenia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 Przedszkolaki zorganizowały Błękitny Marsz Słupsk Wojciech Frefichowski wojciediMichow5ki@gp24.pl W piątek dzieci z kilku słupskich przedszkoli, a także uczniowie. studenci i seniorzy przeszli ulicami miasta w Błękitnym Marszu, który był elementem obchodów Światowego Dnia Autyzmu. Organizatorem Błękitnego Marszu, który odbył się już po raz piąty, były miejskie przedszkola integracyjne nr 8 przy ul. Wiatracznej 10 oraz nr 32 przy ul. Kasztanowej l. Zorganizowano go w ramach Światowego Dnia Świadomości Autyzmu, który był obchodzony 2 kwietnia. Marsz odbył się dwóch rejonach Słupska. Ulicami osiedla Batorego przeszły dzieci z przedszkoli nr 8,15,23 i 24, uczniowie Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 4 oraz młodzież z Zespołu Szkół Agrotechnicznych ze Słupska. Po drugiej stronie miasta, na osiedlu Akademickim, w Błękitnym Marszu uczestniczyły dzieci z przedszkoli nr 32 i 11, uczniowie Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi nr 5, studenci Akademii Pedagogicznej w Słupsku oraz seniorzy Słupskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. W sobotę, 7 kwietnia, w Przedszkolu nr 32 (ul. Kasztanowa l) odbędą się konsultacje dla rodziców dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. ©© | Zdjęcia i wideo na www.gp24.pl Błękitny Marsz odbył się na ulicach osiedli Batorego i Akademickiego w Słupsku Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 6 kwietnia 2018 roku zmarła w wieku 79 lat kochana Żona, Mama, Babcia śtp Zofia Szczęśniak Ceremonia pogrzebowa odbędzie się 9 kwietnia 2018 r. na Starym Cmentarzu w Słupsku. Wystawienie w kaplicy o godz. 13.30, wyprowadzenie o godz. 14.00. Pogrążona w smutku Rodzina Drogiej koleżance Annie Sobczyk wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci Taty składają koleżanki i koledzy z pracy Panu Zbigniewowi Bobko Sołtysowi sołectwa Skórzyno wyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci Zony składają Wójt Gminy Główczyce wraz z pracownikami Urzędu Gminy, _Przewodniczący i Radni Gminy oraz sołtysi_ Ekspresowa S6 ma mieć nazwę - Via Pomerania Marzena Sutryk marzena5utryk@gk24.pl S6 Do Koszalina zjechali w czwartek samorządowcy, którzy zasiadają w zarządzie Stowarzyszenia S6. Walka o budowę S6 w całości trwa. Jest też pomysł na nazwę. Zarząd Stowarzyszenia S6 przygotował dwie specjalne uchwały z wystąpieniem do ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka. Uchwały mają być jeszcze dyskutowane i głosowane w połowie maja podczas kolejnego spotkania, ale tym razem w Słupsku. Jedna uchwała dotyczy wykorzystania oszczędności zgromadzonych w ubiegłym roku w Krajowym Funduszu Drogowym (2 mld zł), pochodzących z rozstrzygnięcia postępowań przetargowych na zadania związane z budową krajowej sieci autostrad i dróg ekspresowych. Zarząd wskazał także, że do wykorzystania jest jeszcze ponad 1 mld złotych pochodzący ze zwrotu zawyżonej rekompensaty pobranej od Skarbu Państwa za zarządzanie autostradą A2 niezgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwowej przez Autostradę Wielkopolską S. A. Stowarzyszenie chce, by zaoszczędzone pieniądze przesunąć na realizację znajdujących się obecnie na liście rezerwowej odcinków trasy ekspresowej S6: Koszalin - Słupsk, Słupsk -Lębork, Lębork - DK nr 6 w okolicach Bożepola Wielkiego i pilne rozpoczęcie realizacji tych inwestycji w bieżącym okresie programowania. W koszalińskim ratuszu zebrał się wczoraj zarząd Stowarzyszenia Samorządowego S6 Druga uchwała dotyczyła wystąpienia do ministra infrastruktury o zgodę na nadanie trasie ekspresowej S6 symbolicznej nazwy Via Pomerania. Nazwa miałaby funkcjonować zwyczajowo obok oficjalnej numeracji krajowej dla tej trasy, podkreślając jej rangę i kreując silną markę identyfikacyjną i promocyjną. - Naszą drogę czas nazwać -mówi prezydent Koszalina Piotr Jedliński, który jest jednocześnie szefem Stowarzyszenia Samorządowego S6. Stowarzyszenie Samorządowe S6 powstało w listopadzie 2013 roku z inicjatywy gminy Kobylnica. Siedzibą Stowarzyszenia jest Koszalin. Aktualnie stowarzyszenie skupia 27 członków: gminy i powiaty z obszaru województw zachodniopomorskiego i pomorskiego, leżące na terenie oddziaływania planowanej trasy ekspresowej S6. Celem stowarzyszenia jest współdziałanie członków w zakresie promowania idei budowy drogi ekspresowej S6 w najszybszym możliwym terminie, wspieranie przygotowania i przyspieszenie realizacji inwestycji związanej z budową tej drogi, ochrona uzasadnionych interesów oraz współpraca w zakresie wykorzystania potencjału gospodarczego i społecznego terenów przyległych do drogi ekspresowej S6, jej węzłów komunikacyjnych i dróg dojazdowych. Przypomnijmy ponadto, o czym pisaliśmy kilka dni temu - mianowicie, że jest zielone światło dla inwestycji na jej pomorskim odcinku i tym samym jest zapewnienie ministra inwestycji Jerzego Kwiecińskiego, że cała S6 powstanie do 2023 roku. Cała, łącznie z odcinkami, które wypadły z programu budowy dróg. Jak podawaliśmy, partnerstwo publiczno-prywatne ma być sposobem na realizację drogi S6 od Trójmiasta po Goleniów. Minister Kwieciński zapowiedział, że brakujące odcinki S6 powstaną właśnie wtej formule. Zaznaczył, że cała trasa ma być ukończona do 2023 roku i poinformował, że podległy mu resort pracuje nad zasadami współpracy i zachętami dla prywatnych parterów. To oznacza, że tzw. partner prywatny wybuduje odcinki S6, a państwo będzie płacić za użytkowanie trasy. Nie wchodzą w grę opłaty dla kierowców. O tym także, że nie wiadomo do końca, jak w praktyce miałaby ta realizacja wyglądać, dyskutowano wczoraj w Koszalinie. Stąd pomysł, by na majowe spotkanie w Słupsku zaprosić ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka. Wczoraj do Koszalina - mimo zaproszenia - nie dojechał nikt ze strony Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. ©® 008254769 008257880 Wyrazy szczerego współczucia Panu lek. med. Konradowi Raniszewskiemu z powodu śmierci Mamy składają dyrekcja i pracownicy SPMZOZ w Słupsku Z głębokim żalem zawiadamiamy, że 4 kwietnia 2018 roku zmarła w wieku 86 lat wspaniała nauczycielka, kochana Żona, Mama, Babcia i Prababcia śtp Janina Wilkołek Pogrzeb odbędzie się 7.04.2018 r. w Ustce. Msza św. o godz. 10.00 w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela, po mszy wyprowadzenie na cmentarz przy kościele. Rodzina 008258442 Wyrazy szczerego współczucia Pani lek. Marii Rzeszutek z powodu śmierci Taty składają dyrekcja i pracownicy SPMZOZ w Słupsku_ Wyrazy szczerego współczucia Pani lek. med. Saturninie Wilkołek-Szudarskiej z powodu śmierci Mamy składają dyrekcja i pracownicy SPMZOZ w Słupsku Glos Dziennik Pomorza Sobota niedziela, 7-8.04.2018 Akcja Redakcja 05 RZECZY ZNALEZIONE Czekamy na Państwa listy po adresem ul. Henryka Pobożnego 19,76-200 Słupsk Telefon dyżurny 59848 8124 Email alarm@gp24.pl Dzisiaj Dyżuruje nicy pomagają n: dokumenty Cypriana Wiśniewskiego z Siemianic, portfel z dokumentami Tomasza Tomczaka, klucze do opla znalezione przy ul. Wojska Polskiego, pęk kluczy w brązowym etui znaleziony na ul. Wojska Polskiego, w okolicach skrzyżowania z ul. Mickiewicza, zegarek męski znaleziony na starym cmentarzu, telefon znaleziony przy szkole STO przy ul. Banacha, dowód osobisty Mateusza Wolarza ze Słupska, słuchawka bluetooth znaleziona przy ul. Zamenhofa w Słupsku, zegarek damski znaleziony wSłup-sku, cztery klucze na granatowej smyczy znaleziony w Słupsku, klucz z brelokami w błękitnym etui znaleziony przy ul. Armii Krajowej, karta szkolna Mechanika wystawiona na nazwisko Michałowski, dowód osobisty Andrzeja Paluszka z gminy Dębnica Kaszubska, pęk kluczy, m.in. do fiata, w brązowym etui znaleziony w autobusie w Słupsku, dwa klucze na czerwonej smyczy znalezione w autobusie w Słupsku, dokumenty Justyny Kulig z Bytowa. dowód osobisty Tadeusza Szmala ze Słupska, legitymacje Mikołaja Kulawskiego ze Słupska, trzy klucze znalezione na przystanku przy ul. 11 Listopada, dowód osobisty Tomasza Chojnackiego z Knurowa. (dmk) Ekrany dźwiękochłonne mają być wiosną umyte Mała miejska architektura niebawem ma być i czysta Słupsk Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl - Ekrany na moście przy ulicy Zamkowej są bardzo brudne. Czas o nie zadbać - mówi pani Jadwiga, mieszkanka okolicy. - Podobnie sprawa ma się z ławkami, szczególnie w centrum miasta. Nasza czytelniczka każdego dnia przechodzi przez most przy Zamku Książąt Pomorskich i siedzibie straży pożarnej . Wiele lat temu po obu stronach zamontowano tam ekrany dźwiękochłonne. Zdaniem kobiety, nikt o nie nie dba. - Ekrany są bardzo brudne. Od kurzu, od piachu i od tego, że przez lata nikt o nie nie zadbał. Każdy, kto chce, może tam powiesić ogłoszenia. One są potem zrywane, ale części plakatów zostają. Od dołu ekrany są zielone, wszystko przez mchy czy inne rośliny, które tam wyrosły. A to przecież centrum miasta. Przechodzi tędy wiele osób. Obok są przecież zamek i park. Wstyd, żeby tak wyglą- dało to miejsce. Widać, że nie ma tam gospodarza. Nie widziałam jeszcze, by pojawiła się tam ekipa sprzątająca. Zdaniem kobiety, również ławki wymagają umycia i konserwacji. - Te, które stoją w parkach, w okolicach drzew, są bardzo brudne od ptasich odchodów -mówi nasza czytelniczka. - A przecież mają służyć przechodniom. Trzeba je umyć, by można było z nich korzystać. Jarosław Borecki, dyrektor Zarządu Infrastruktury Miejskiej, zapowiada, że podobne prace niebawem zostaną wykonane. - Czekamy na przyjście wiosny, by rozpocząć prace pielęgnacyjne i porządkowe. Gdy tylko pogoda będzie sprzyjała, zajmiemy się elementami małej architektury. Ekrany dźwiękochłonne przy ulicy Zamkowej będą umyte i w razie potrzeby poddane konserwacji. Podobnie ławki w parkach i na skwerach. Mamy w planach ich mycie, a także odnowienie, jeśli okaże się to niezbędne. ©© LISTY/OPINIE Czekamy na Państwa listy po adresem ul. Henryka Pobożnego 19.76-200 Słupsk Telefon dyżurny 598488121 Email daniel.klusek@gp24.pi Dzisiaj Dyżuruje Pacjenci skarżyli się na lekarza słupskiego SOR @Ukulele: - Wiecie co, siedziałem ostatnio półdnia na SOR-ze, czekając na wolne miejsce na oddziale. Tam połowa ludzi niepotrzebnie przychodzi, taka jest prawda. Przy-łażą z bólami brzucha i głowy, zanim przejdą selekcję, to wszelkie dolegliwości im przechodzą i siedzą jak czubki i zajmują kolejkę. Sam byłem świadkiem, jak mamusie siedziały z córkami, które bolały rano brzuchy. Ale zanim trafiły do leka- rza, tojuż po bólu nie było śladu, bo spacerowały, chichotały i żarły chipsy z automatu. Ludzie zrobili sobie zSOR-u lekarza rodzinnego, taka jest prawda. @Gość: - Ostatnio tak długo czekałem na SOR, że zanim mnie przyjęto, to katar mi minął. @JA: - Z bólem brzucha na SOR? Przecież to śmiechu warte, ta kobieta powinna się wstydzić. Biec z taką bzdurą do gazety. Ludzie to mają chore... głowy! @madi: - Nie bierzecie pod uwagę, że na SOR są kierowani różni ludzi z różnymi dolegliwościami i przez lekarza rodzinnego czasami. Ja się dobrze czułam, chodziłam, nie jęczałam z bólu. Ajednak musiałam czekać na przyjęcie na oddział, bo miałam zaburzenia rytmu serca. @gość: - Pojechałem z córką na SOR, bo skręciła nogę. Po dwóch godzinach zrobili zdjęcie i trafiliśmy do tego sympatycznego doktora. On wykręcił dziecku stopę i rzekł, że następnym razem życzy złamania, bo on nic nie widzi. Spytałem, czemu tak mówi, a on, że nie będziemy wówczas jego czasu marnować. Skubany dał skierowanie do poradni, tylko pytam, po co, skoro stwierdził, że córka symuluje. Pozbył się pacjenta. Po dwóch dniach wysłałem żonę z córką do poradni. Noga skręcona, orteza. Jakbym mógł wrócić, to bym mu nie tylko nogę wykręcił. @anna: - Pacjent trafiający na SOR według lekarzy jest zawsze pijany. Takie mają podejście. Rozumiem pracę lekarzy i pielęgniarek, ale nie stawiajcie wszystkich w jednym rzędzie. Rutyna rutyną, ale przysięgaliście. Wydaje mi się, że największą robotę odwalają pielęgniarki, a lekarze jak paniska się zachowują. I te odzywki. Gdzie wasza kultura? A tacy niby wykształceni, mądrzy. Pamiętaj doktorku, nigdy nie wiesz, co jeszcze ciebie czeka. @maly: - Ludzie, trzeba chodzić składać skargi na lekarzy do NFZ ityle. Krótkoina temat. Tooni są dla nas, nie odwrotnie. @Anna: - Popieram tego lekarza, to jest oddział ratunkowy, a nie przychodnia. Z kaszelkiem i bólem brzuszka siedzi się w domu i bierze paracetamol, a nie zabiera miejsce tym, którzy naprawdę go na SOR-ze potrzebują, (dmk) Kierowniczka sklepu nie przyjęła reklamacji Słupsk Daniel Klusek daniel.klusek@gp24.pl - Po otwarciu opakowania okazało się. że mięso śmierdzi. Zdaniem kierowniczki sklepu, to moja wina. bo je zamroziłem - twierdzi pan Jarosław. W przedświątecznym tygodniu pan Jarosław wraz z żoną w jednym ze słupskich sklepów sieci Netto kupił pierś gęsią wolno gotowaną. Zapłacił za nią prawie 50 złotych. W domu schował do zamrażalnika. - To miało być główne danie naszego sobotniego spotkania z przyjaciółmi - mówi nasz czytelnik. - Po otwarciu opakowania okazało się, że mięso potwornie śmierdzi. Mimo że jego termin przydatności do spożycia mija dopiero pod koniec maja. Podobne mięso wolno gotowane kupowaliśmy już z żoną wcześniej. Wiem, że specyficzny zapadi to nie kwestia przypraw czy sposobu obróbki. Ono było po prostu zepsute i nie nadawało się do spożycia. Słupszczanin zrezygnował z podania tego produktu swoim gościom. Ostatecznie podczas kolacji na stół trafiły potrawy przygotowane już na Wielkanoc. Zaraz po świętach pan Jarosław z mięsem i paragonem wrócił do sklepu, by oddać towar i odzyskać pieniądze. - Kierowniczka sklepu powiedziała, że oni zwrotów artykułów spożywczych nie przyjmują. Potem zmieniła zdanie Pan Jarosław z potrawą, która nie nadaje się do spożycia i stwierdziła, że mogłem to zrobić w ciągu 48 godzin od chwili zakupu. Tyle tylko, że to było już sobotnie popołudnie, kiedy sklep był już zamknięty - opowiada słupszczanin. - Jednak najbardziej zaskoczyło mnie tłumaczenie kierowniczki, gdy dowiedziała się, że mięso przechowywałem w zamrażalniku. Stwierdziła, że towar jest zepsuty właśnie z powodu mrożenia, bo zgodnie z instrukcją pierś powinna być przechowywana w temperaturze od o do 6 stopni Celsjusza. Gdy chciałem nagrać jej tłumaczenie, powiedziała, że ją obrażam i sobie poszła. Nasz czytelnik też poszedł, ale do sanepidu. Tam dowiedział się, że zamrożenie mięsa nie może być przyczyną jego zepsucia. Potem przyszedł do naszej redakcji. W sprawie reklamacji skontaktowaliśmy się z przedstawicielami sieci Netto. - Przykro mi, że doszło do takiej sytuaq'i i przepraszam naszego klienta za to, jak został potraktowany. Reklamacja rzecz jasna powinna zostać przyjęta - mówi Mariola Skolimowska, rzecznik prasowy sieci Netto. - Zapraszam tego pana do sklepu, w którym zrobił zakupy. Będzie mógł oddać mięso i otrzyma zwrot pieniędzy. Jak dodaje, w sklepach sieci Netto można reklamować wszystkie towary, które mają wady niespowodowane przez klienta. Również produkty spożywcze. - Nie mamy zbyt wielu skarg ani na produkty, które sprzedajemy, ani na sposoby załatwiania reklamacji - mówi rzeczniczka sieci. - Gdy nieświeże mięso trafi już do nas, o tym przypadku poinformujemy dostawcę tej partii towaru i będziemy się domagać wyjaśnień, jak to się stało, że trafił on dó sprzedaży.©® Akeja redakcja Strona od czytelników dla czytelników Na stronach Akcja redakcja piszemy o tym, o czym informują nas czytelnicy. Na Wasze sygnały czeka dziennikarz Daniel Klusek. Jeśli widzą Państwo coś, co Was zdenerwowało, poinformujcie nas o tym. Pod adresem: da-niel.klusek@gp24.pl czekamy na e-maile z opisem sytuacji. Zachęcamy też do przesyłania nam fotografii. Interwencje można również zgłaszać pod nr. teł.: 59 8488121. Wszystkie sygnały sprawdzimy, a najważniejsze i najciekawsze zamieścimy na łamach „Głosu Pomorza" i gp24.pl. (dmk) Akejaredakcja U nas czekają zguby i oferty pomocy W „Głosie" funkcjonuje Biuro Rzeczy Znalezionych. O tym, co znajduje się w BRZ, piszemy w poniedziałki, środy i piątki. W ramach Banku pomocy można przekazywać sobie m.in. meble, sprzęt RTV i AGD. Na zgłoszenia czekamy pod nr. tel. 59 848 8121. Oferty i prośby o pomoc publikujemy we wtorki, czwartki i soboty. (dmk) SbmskTakdccja Zobacz, jak powstaje „Głos Pomorza" Zapraszamy do odwiedzin w słupskiej redakcji „Głosu Pomorza". Nasi goście poznają też dziennikarzy i pracowników z działu promocji, składu i biura ogłoszeń. Będzie także możliwość zrobienia zdjęcia, które zostanie opublikowane w „Głosie". Na zgłoszenia grup czekamy wgodz. 10-16 pod nr. tel. 59848 8121. (dmk) ■MIM Tam konsumenci mogą znaleźć pomoc Mieszkańcy Słupska o pomoc mogą prosić miejskiego rzecznika konsumentów. Zbigniew Perzyna przyjmuje interesantów w pokoju 1a Urzędu Miejskiego, tel. 59 848 83 09, e-mail: mrk@um.slupsk.pl. Mieszkańcy powiatu słupskiego o pomoc mogą prosić powiatowego rzecznika konsumentów. Marek Kurowski interesantów przyjmuje w pokoju 132, Starostwa Powiatowego, tel. 59 84187 00, e-mail: rzecznikkonsumenta@po-wiat.slupsk.pl. Pomocy w problemach konsumenckich udziela Delegatura Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Słupsku, ul. Jana Pawła I11, tel. 59 842 54 68, e-mail: ihslupsk@wp.pl. Konsumenci mogą się zgłaszać do Oddziału Federacji Konsumentów w Słupsku, al. 3 Maja 44, tel. 59 842 0224, e-mail: slupsk@federa-cja-konsumentow.org.pl. Bezpłatną pomoc prawną konsumenci mogą uzyskać pod numerami infolinii Federacji Konsumentów 801440220 i 22 290 8916. (DMK) 06 Polska i świat Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 Grzegorz Schetyna o zwrocie nagród: To nie wystarczy Wybory na Węgrzech. Orban śmiało idzie po zwycięstwo Warszawa Jakub Oworuszko jakub.oworuszko@polskapress.pl - Przyjmujemy te tłumaczenia i przeprosiny, ale to nie wystarczy - przyznał przewodniczący PO Grzegorz Schetyna. W czwartek prezes PiS zapowiedział. że ministrowie oddadzą swoje nagrody na rzecz Caritas. Schetyna mówi o „patologii", do której doprowadziły rządy PiS i „niekontrolowanym skoku na kasę". - Nie zostawimy tej kwestii. Polakom należy się pełne wyjaśnienie tej sprawy -zapowiedział. Platforma chce dokładnie wyjaśnić jaka była liczba nagród, kto je dostawał, przyznawał i w jakiej wysokości oraz w jakich latach były przyznawane. - Pełna informacja i pełne zobowiązanie - to które wypowiedział wczoraj prezes Kaczyński - do 15 maja pieniądze powinny zostać zwrócone Polakom. Polakom, a nie takim instytucjom jak Caritas, dlatego, że te pieniądze pochodzą z budżetu i są własnością nas wszystkich -przekonywał szef PO. Przewodniczący PO ocenił, że propozycja obniżenia pensji posłom to „klasyczna usta-wka". - Jeśli taki projekt ustawy się pojawi, będziemy o tym rozmawiać, nie chcę przesądzać jakie będzie nasze stanowisko, ponieważ wiem, że co innego zapowiedzi, które mają służyć Polakom należy się pełne wyjaśnienie tej sprawy. Do 15 maja pieniądze powinny zostać zwrócone. Grzegorz Schetyna dzisiaj tylko zakończeniu tej wielkiej afery, a co innego projekt ustawy, który zostanie położony. To cała wieczność - podsumował Schetyna. Zapowiedział też, że jego partia złoży projekt ustawy likwidującej gabinety polityczne w ministerstwach i urzędach wojewódzkich. Według wiceministra sprawiedliwości Michała Wójcika politycy Platformy kłamią, twierdząc, że za ich rządów nagród dla ministrów nie było. „W czasach rządów Platformy były wypłacane nagrody, społeczeństwo o tym nie wiedziało. Leży przede mną lista nagrodzonych ministrów w resorcie sprawiedliwości za rządów Donalda Tuska. Pan przewodni- Grzegorz Schetyna: PO chce pełnego wyjaśnienia nagród czący Schetyna minął się z prawdą w czasie konferencji" - napisał na Twitterze. Mimo zachęt internautów Wójcik nie opublikował jednak wspomnianej listy. Media informowały, że po decyzji o zwrocie nagród i obniżce pensji parlamentarzystom pojawiły się w PiS-ie głosy niezadowolenia. Rzecznik PiS Beata Mazurek zdementowała jednak te informacje. Jak udało nam się ustalić, za propozycją prezesa Kaczyńskiego opowiedział się cały komitet polityczny PiS. - To była jednogłośna decyzja - przyznał w rozmowie z Agencją Informacyjną Polska Press szef gabinetu politycznego premiera Marek Suski, który swoją nagrodę zwrócił już wcześniej. -Kiedy się dowiedziałem, że została przelana z automatu, to poszedłem do banku i odesłałem 3100 zł - przyznał pod koniec marca w Polsat News. -Z tego co wiem iminister Kopcińska i minister Schreiber i pan Dworczyk też natychmiast zwrócili nagrody - dodał w rozmowie z AIP. - Będzie dużo skromniej, niż było dotychczas - takimi słowami Jarosław Kaczyński podsumował projekt Komitetu Politycznego Prawa i Sprawiedliwości, który zakłada „obniżenie o 20 procent pensji poselskich oraz wprowadzenie nowych limitów obniżających dla wójtów, burmistrzów, prezydentów, marszałków i starostów, a także dla ich zastępców". - Swego czasu, przed wyborami, powiedziałem, że do polityki nie idzie się dla pieniędzy. Społeczeństwo najwyraźniej to zapamiętało i zareagowało na nagrody. Zauważyliśmy oczekiwanie daleko idącej skromności w życiu publicznym. Wiemy, że jesteśmy dla społeczeństwa i to nie jest tak, że do polityki idzie się dla pieniędzy. Celem polityki nie jest bogacenie się polityków - mówił Kaczyński. ©® Aleksandra Gersz aleksandra.gefsz@polskapress.pl W. Kobiety stawiają teraz nie na męską silę9 ale na IQ STR. 6 Kuchnia smacznych ryb 02 rodzinny zdrowie Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 Anna Czemy-Marecka anna.marecka@polsl T^ŻMWWIł*' m -imim Czy cierpisz na? bóle kręgosłupa, dyskopatie migreny kręgopochodne bóle mięśni i stawów stany po urazach i operacjach ortopedycznych ostrogi piętowe łokieć tenisisty i golfisty nie trzymanie moczu jeoz na pobyt leczniczy z zabiegami Tygodniowe lub dłuższe pobyty w terminie 08.04 - 24.06.2018 r. posiłki w formie bufetu szwedzkiego 25 zabiegów na 7 dni pobytu dwa badania lekarskie oraz badanie postawy stóp wstęp na basen oraz do zespołu saun do 90 min. dziennie • seans w Komnacie Solnej do 45 min. co drugi dzień wstęp na wszystkie imprezy ku Iturałno-rozrywkowe Kfinfca Uzśromskmm «ftxf Tę®mmT m Jana Prnm i UL 7,87-720 ta 544167000 06 rodzinny temat dnia Głos Dziennik Pomorza Sobotaniedziela, 7-8.04.2018 Mięśnie kontra inteligencja, czyli co jest bardziej sexy? Podąg do osób inteligentnych ma wymiar ponadczasowy I p«tadiailt«r®wy, ale w zależności od czasów I mody dochodziło do zmian. Dziś znów mózg jest w cenie! Związki Magdalena Baranowska-Szczepańska m.baranowska@glos.com We współczesnych czasach siłę zastąpiła inteligencja. Socjologowie mówią, że to może się przyczynić do zapewnienia lepszego przetrwania. W Polsce ogromną popularnością cieszyła się społeczna kampania z erotyzmem w tle. Hasło „Nie czytasz? Nie idę z Tobą do łóżka!" stało się hitem. Jej twórcy przekonywali, że w Polsce większość ludzi nie czyta w ogóle, a to przekłada się na jednowymiarowe, ponure i mało urozmaicone życie intymne. Bo przecież do życia, do rozmów, do seksu szukamy osób o podobnej do nas wrażliwości. I wyobraźni. Nie od dziś wiadomo, że wrażliwość człowieka można wyczytać między wierszami jego ulubionych lektur. Kampania zdobyła wiele prestiżowych nagród, ale przede wszystkim wpłynęła znacząco na podniesienie poziomu czytelnictwa. Czy wpłynęła na rozwój intelektualny Polaków, tego nie wiadomo, ale jedno jest pewne: we współczesnych czasach inteligencja zastąpiła siłę. - Zgodnie z teorią psychologii ewolucyjnej, inteligencja partnera może stanowić bardzo istotny czynnik w mechanizmach doboru partnera - wyjaśnia doktor Tomasz Kozłowski, socjolog z Collegium Da Vinci w Poznaniu. - W dawnych czasach, ale przecież i dziś, inteligencja umożliwia sprawne funkcjonowanie w niebezpiecznej rzeczywistości. Szybko zmieniające się otoczenie. multiplikujące się relacje społeczne, zróżnicowane interesy - to wszystko wymaga nie lada umiejętności i „zdolności obliczeniowych". Inteligencja partnera jest w tym momencie lepszą gwarancją na osiągnięcie sukcesu. rozmnożenie się. przetrwanie. Pociąg do osób inteligentnych ma wymiar ponadcza- Poszukiwanie inteligencji w partnerze wiąże się z poczuciem bezpieczeństwa sowy i ponadkulturowy. Z pewnością jednak możemy powiedzieć, że w zależności od epoki, trendów czy mód, akcenty mogą się zmieniać i preferować zróżnicowane aspekty naszej inteligencji. „W cenie", prócz ogólnej zaradności czy szerokiej wiedzy, jest również umiejętność dostosowywania się do zmieniającej się rzeczywistości, wysokie kompetencje społeczne, interpersonalna wrażliwość. Często jest to podyktowane specyfiką czasów, w jakich żyjemy. W Stanach Zjednoczonych nastolatki noszą koszulki z napisami: „Mózg to nowe cycki", a termin (fiink-cjonuje od około 3 lat) sapioseksualność coraz częściej pojawia się w publicznych dyskusjach na temat miłości. Sapioseksualność definiuje się ogólnie jako atrakcyjność zbUdowaną nie na cechach fizycznych, ale właśnie na inteligencji. Zdaniem psychologa z Australii, Gilles'a Gignaca, nawet osiem procent osób w wieku między 18 a 35 lat może być sapioseksualnych. Czy oznacza to, że ewolucja, która zawsze stawia na najlepiej dopasowane osobniki i to je premiuje, doszła do wniosku, że skończyły się czasy testosteronu i estrogenów, i teraz łatwiej o przeżycie będzie nie tym, których geny pozwolą wydać na świat najsilniejsze potomstwo, lecz najmądrzejsze potomstwo? - Choć do tej pory niewiele badań zostało wykonanych, to jednak część z nich wskazuje na to, że poszukiwanie inteligencji w partnerze wiąże się z poczuciem bezpieczeństwa -tłumaczy dr Kozłowski i dodaje, że przecież rozwinięty umysł prowadzi do zrozumienia. Nieświadomie prowadzi do lepszej jakości życia, komfortu, wyższej klasy społecznej, czyli wszystkiego, czego obecnie poszukujemy. Ludzie wyjątkowo inteligentni - czyli np. członkowie MENSA - to jednak zaledwie 2-3 procent populacji. - To wcale nie oznacza automatycznie, że mają oni nieprawdopodobne powodzenie u płci przeciwnej. Zależy to bowiem od szeregu czynników. Być może wśród osób sapioseksualnych ich powodzenie będzie ogromne, na ogół jednak atrakcyjność interpersonalna wiąże się z dodatkowymi zmiennymi, takimi jak: poczucie humoru, empatia, status czy ogólny wygląd - dodaje T. Kozłowski. - Ogromne znaczenie mają tu również preferencje indywidualne, niepoddające się do końca naukowym standardom i przewidywaniom. Osoba sapioseksualna sama może pochwalić się wysokim IQ, dzięki któremu jest w stanie docenić cudzą elokwencję. Socjolodzy i psychologowie upatrują w takich parach przodowników w rozkwicie nauki, kultury, sztuki. Sapioseksualne związki oznaczać mogą inteligentniejsze przyszłe pokolenia. Rok temu Międzynarodowa Agencja Statystyczna Statistic Brain Institute przedstawiła ranking 25 krajów na podstawie średniego wskaźnika ich obywateli. Okazało się, że najbystrzejsze umysły można spotkać wśród Azjatów. Mieszkańcy Hongkongu, Korei Południowej, Japonii, Tajwanu i Singapuru mają statystycznie najwyższy współczynnik IQ na świecie. Udało się im wyprzedzić o kilka punktów procentowych Europejczyków, z których najinteligentniejsi są Austriacy, Niemcy, Holendrzy i Włosi. Polacy zostali sklasyfikowani na 16. pozycji (na 25 narodów) i uplasowali się na tym samym miejscu co Węgrzy i Hiszpanie. Na przeciwnym biegunie tej listy znalazły się niemal wyłącznie kraje afrykańskie. Do dziesiątki najmniej inteligentnych narodów zaliczono obywateli Gwinei Równikowej, Etiopii, Sierra Leone oraz m.in. Demokratycznej Republiki Konga. CIEKAWOSTKI INTELIGENTNI W SHOW-BIZNESIE Do jednej z najinteligentniejszych gwiazd Hollywood zaliczyć można Natalie Portman. Aktorka ma 164 IQ, do tego zna aż pięć języków, w tym japoński i hebrajski. Shakira, kolumbijska gwiazda pop, mówi płynnie w czterech językach (angielskim, hiszpańskim, włoskim i portugalskim), a jej IQ wynosi 140. Quentin Tarantino ma IQ 160, jest członkiem stowarzyszenia Mensa i jednym z najwybitniejszych reżyserów samouków na świecie. Marta ŻMkowska mibikowska@glos.com WIOSNA WYMAGA KOLEJNYCH WYDATKÓW Komentarz Po świętach wzięłam się za opłaty, z którymi trochę zwlekałam. Najpierw przelałam 240 złotych na wycieczkę Najstarszego, na którą jego klasa wybiera się w czerwcu. Wcześniej wpłaciłam już 20 złotych zaliczki. Wycieczka ma być dwudniowa. Podczas zebrania z rodzicami padła propozycja, żeby nasze dzieci wyjechały na tydzień, a przynajmniej na cały weekend. Niestety, pani wychowawczyni potraktowała ją jako żart. Dzieci jadą więc na dwa dni, co dla niektórych rodziców i tak jest sporym wyzwaniem. Słyszałam, że rozważają wynajęcie domku w pobliżu ośrodka, w którym będą mieszkać dzieci. Ja na razie podchodzę do wyjazdu spokojnie. Nie mam wątpliwości, że mój 9-latek sobie poradzi, tym bardziej że nie jedzie przecież z obcymi ludźmi. Z pozostałych wydatków na Najstarszego, to ciągle jeszcze zapominam, żeby dać mu 8 złotych na jakieś wyjście, które zaplanowane jest w bardzo niedalekiej przyszłości. Chyba do teatru. Najśredniejszy jedzie bliżej i tylko na jeden dzień. Jego wycieczka to koszt 70 złotych. Najmłodszy natomiast wybiera się ze swoją przedszkolną grupą do Ogrodu Botanicznego. Całkowicie za darmo. Zeby jednak było sprawiedliwie, to nasza rada rodziców w przedszkolu uchwaliła dodatkową składkę, co mnie kosztowało 60 złotych. Szczerze, to trochę gubię się w tych składkach, szczególnie w newralgicznych okresach, jakimi jest rozpoczęcie każdego półrocza. Staram się na bieżąco wszystko wpłacać, ale czasami coś mi umknie, jak choćby zdjęcia z baliku karnawałowego, za które miałam zapłacić 40 złotych. Udało się tuż przed Wielkanocą. Wraz z przyjściem wiosny (nareszcie!) zrobiłam mały remanent w odzieży moich dzieci. Niestety, odkryłam pewne braki, które będzie trzeba uzupełnić. Na razie na liście znalazły się buty i spodnie dla Najmłodszego oraz koszulki z krótkimi rękawami dla Najstarszego. Najśredniejszy jest w miarę przygotowany na kolejną porę roku. Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 rodzinny kuchnia ZUPY RYBNE SĄ SMACZNYM ZDROWYM I TREŚCIWYM DANIEM Gęste, aromatyczne i pachnące rozgrzeją nas i nasycą Dania rybne Milena Kochanowska m.kochanowska@glos.com Niestety, dania rybne w każdej polskiej kuchni nie pojawiają się tak często, jak powinny ze względu na prozdrowotne właściwości rybiego mięsa. Większość z nas przygotowuje ich więcej głównie w okolicach świąt. A to błąd. Polak zjada średnio tylko około 12 kilogramów ryb w ciągu roku. W porównaniu z rekordzistami wypadamy więc blado. Portugalczyk spożywa ich ponad 50, a Japończyk nawet 100 kilogramów rocznie. Dietetycy zalecają spożywanie rybiego mięsa minimum dwa razy w tygodniu. Ryby są nie tylko bardzo smaczne, ale przede wszystkim bogate w wartości odżywcze - zawierają wysokiej jakości białko, witaminy A i D oraz związki jodu, potasu, fosforu i wapnia. Spece od żywienia zwracają uwagę na to, że znajdziemy w nich nie tylko tłuszcze nasycone, ale też nienasycone, w tym bardzo ważne kwasy omega-3 i omega-6. Dzięki zróżnicowanym przepisom bazującym na rybach nawet prawdziwi mięsożercy mogą poczuć się usatysfakcjonowani. Dorsz, morszczuk, pstrąg czy łosoś wyśmienicie smakują w formie filetów duszonych z dodat- kiem przypraw i warzyw. Ryby wędzone możemy dodawać do rozmaitych sałatek i domowych past rybnych. Ryby wzbogacą także recepturę zup, zamieniając nawet najprostszy bulion w sycącą ucztę. Kawałki surowego lub wędzonego łososia mogą być wrzucone do ukończonego, lecz wciąż gotującego się wywaru. W ten sposób powstaje między innymi tradycyjna fińska zupa rybna lohikeitto. A to kilka przepisów. UUWttlimi 200ml kwaSneJ śmietany 12% 150 ml słodkiej śmietanki 30% 1.5 Itra wody lOOgmardiwI 70 g selera 3lśde lawowe 4 ziela angielskie 1 średni pomidor 700gfftetazdorsza 1 łyżka mąki 50 g pora (Jasna część) 1 pęczek koperku sóL pieprz, sos sojowy Do posolonej wody dodać liście laurowe, ziele angielskie, pokrojoną w kostkę marchew i seler. Gotować, aż warzywa będą miękkie. Następnie dodać pokrojonego w grubą kostkę fileta z dorsza. Połączyć obie śmietany z mąką, zahartować i wlać do zupy. Por pokroić w cieniutkie półkrążki, pomidora w średnią kostkę i dodać do garnuszka. Doprawić do smaku pieprzem i sosem sojowym. Gotować zupę 2 minuty na wolnym ogniu, następnie wyłączyć i dodać posiekany koperek. Jeżeli ktoś jest smakoszem owoców morza, może dodać krewetki lub małże. Dla lubiących ostre smaki proponujemy gotową zupę posypać płatkami chilli. 1,5 kg ryb morskich i500g frutti dl mare 1 szklanka Małego wytrawnego wfeia 1 szklanka olwy 500gprzetailych pomidorów 3 ząbki czosnku. 1 papryczka Ryby i frutti di mare oczyścić, umyć i pokroić. Pokrojony czosnek i papryczkę utrzeć w moździerzu, a potem dusić na oliwie, aż czosnek się z rumieni. Wlać wino i zagotować, dopóki nie wy- paruje. Dodać pomidory i krótko gotować nadal. Stopniowo wkładać ryby, a po kilku minutach delikatne owoce morza. Posolić, przykryć i gotować, nie mieszającm około 10 minut. f / f%iŁ /iiifA w fims Około 1 kg ryb słodkowodnych (lin. karp, płoć. karaś) 40 dag warzyw mieszanych 1 cebula ząbek czosnku liść laurowy, ziele angielskie, posiekana natka pietruszki sól, cukier do smaku Ryby sprawić, umyć i pokroić. Warzywa umyć, obrać i wrzucić do wrzącej posolonej wody, przygotowując wywar. Po kilkunastu minutach włożyć do niego pokrojone ryby, liść laurowy i ziele angielskie. Gotować na wolnym ogniu, a po ugotowaniu przecedzić. Podawać z zieloną pietruszką i grzankami lub drobnym makaronem albo kaszą jaglaną. Hf 08 rodzinny kuchnia Głos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 JAK DŁUGO MOŻNA PRZECHOWYWAĆ RYBY W LODOWCE. ŻEBY BYŁY ŚWIEŻE? W JAKIEJ POSTACI IW CZYM JE TRZYMAĆ? Świeże ryby powinniśmy przechowywać w lodówce w temperaturze 1-2 stopni, nie dłużej niż jeden lub dwa dni, w szczelnie zamkniętym opakowaniu. Jeśli wiemy, że rybę ' będziemy przyrządzać w danym dniu, najlepiej kupić ją właśnie tego dnia. Eksperci radzą też, by kupować i przechowywać rybę w całości, wypatroszoną. Filetowanie ryby nie jest wca- le tak skomplikowane, jak się wydaje. Gdy się go nauczymy, łatwo dojdziemy do wprawy. Za to w całości ryba dłużej zachowa świeżość. Ryby mrożone, w stanie nierozmrożonym możemy przechowywać w zamrażalni-ku zgodnie z informacją na opakowaniu około 2-12 miesięcy. Uważajmy tylko na to, by nie rozmrozić ich w drodze ze sklepu do domu. Najbezpieczniej zapakować je w torbę termiczną, jak inne mrożonki. Ryby wędzone można przechowywać nawet do kilkunastu dni w temperaturze 2-10 stopni. Stan przechowywanych ryb należy dokładnie kontrolować, dla własnego bezpieczeństwa przechowywać je jak najkrócej i jeść jak najświeższe, (miko) m M ■ ą Dorsz, morszczuk, pstrąg czy łosoś wyśmienicie smakują w formie filetów smażonych lub duszonych z dodatkiem przypraw i warzyw. Nutę urozmaicenia wprowadząją też ryby wędzone Łosoś w cieście francuskim z sosem serowo-winnym Składniki:_ fUetzłososia4porqepol50g olej 1 łyżka ciasto francuskie 1 opakowanie jajkolszt sóL pieprz do smaku porl średnia szL masło2łyżki białe półwytrawne wino 150 mi serek topiony kremowy2szŁ słodka śmietanka 18% 150 ml sos sojowy 1 łyżeczka sól pieprz dosmaku ser żółty Łososia doprawić do smaku solą, pieprzem i bardzo krótko podsmażyć z obu stron na rozgrzanym oleju na złoty kolor. Następnie owinąć szczelnie każdą porcję ciastem francuskim, posmarować roztrzepanym jajkiem i upiec w rozgrzanym do220st. C piekarniku na złoty kobr (ok. 15 minut) Łososie podawać polane sosem serowo-winnym i posypane marynowanymi kaparami. Wykonanie sosu: Jasną część pora pokroić w półkrążki i poddusić na maśle 2-3 minuty. Podlać winem, dodać serki topione, słodką śmietankę, sos sojowy, doprawić do smaku solą, pieprzem i podgrzewając dokładnie wymieszać. Gdy sos zacznie się gotować, dodać starty ser i dokładnie wymieszać. (www.msm-monki-pl) Filet z sandacza w sosie holenderskim Składniki: 500g fileta z sandacza 2 łyżki masła klarowanego 2 łodygi selera naciowego 2 łyżki masła 300g setka topionego 200ml mleka 3żółtka sól i pieprz do smaku pieprz czerwony w ziarnkach Rybę poporcjować, doprawić do smaku solą i pieprzem, a następnie usmażyć na klarowanym maśle z obu stron na złoty kolor. Seler naciowy pokroić w małe kawałki i poddusić na maśle, na wolnym ogniu 5-6 minut. Dodać serek topiony. Mleko połączyć z żółtkami rózgą kuchenną lub mikserem, dodać do selera z serkiem i często mieszając doprowadzić do wrzenia. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Na talerze wyłożyć sos, a na sos gorącego sandacza. Oprószyć rozgniecionym w dłoniach czerwonym pieprzem. (www.msm-monki.pl) Placki z cukinii ze śmietaną, wędzonym łososiem i koperkiem Składniki: 200g wędzonego łososia 600g cukini jajko 2 cebule MO g mąki pszennej 100 ml oleju pieprz sól 2-3 szklanki kwaśnej śmietany (30%) łyżka posiekanego koperku Obraną cukinię zatrzeć na tarce o grubych oczkach, odcisnąć nadmiar soku. Przełożyć do miski. Dodać mąkę, jajko, drobno posiekaną cebulę oraz sól i pieprz. Dokładnie wymieszać, formować łyżką placki i smażyć na mocno rozgrzanym oleju. Placki osączac na papierowym ręczniku. Podawać z kwaśną śmietaną, wędzonym łososiem i świeżo posiekanym koperkiem. (przepis z książki Tadeusza Barowicza „Wędzenie ryb") Curry rybne z serkiem kremowym Składniki: 500g filetów rybnych 4 łyżki oleju kokosowego 1 cebula papryczka chili (czerwona lub zielona) łyżeczka kurkumy łyżeczka świeżego tartego imbiru 1/2 łyżeczki mielonego kuminu 1/4 łyżeczki mielonego cynamonu liść laurowy 3 ząbki czosnku 2 łyżki soku z cytryny 1 średni pomidor 1 puszka mleka kokosowego 100 g serka topionego kremowego sól i pieprz do smaku Filety rybne pokroić na kawałki, doprawić solą. pieprzem i odstawić do lodówki. Cebulę pokroić w drobną kostkę i zeszklić na oleju kokosowym. Dodać papryczkę chili bez pestek, pokrojoną w kostkę oraz kurkumę, imbir, kumin, cynamon, liść laurowy i przeciśnięty przez praskę czosnek. Całość chwilę podsmażyć. Następnie dodać sok z cytryny, pokrojone w kostkę pomidory, mleko kokosowe i serek topiony. Wszystko dokładnie wymieszać i doprawić do smaku solą oraz pieprzem. Następnie dodać wcześniej przygotowaną rybę. Całość poddusić na wolnym ogniu około 10 minut. (www.msm-monki.pl) Glos Dziennik Pomorza Sobota-niedziela, 7-8.04.2018 Ryby i owoce morza w wielu różnych odsłonach Pieczone, smażone, duszone, marynowane ryby i owoce morza zdecydowanie zbyt rzadko goszczą na naszych stołach. Warto to zmienić, bo odpowiednio przyrządzone są nie tylko bardzo smaczne, ale i niezwykle zdrowe. Autorzy książki prezentują też przepisy na znakomite dania z łososia, pstrąga, dorady, krewetek, makreli i ze śledzi, a także wielu innych ryb i owoców morza, (miko) praca zbiorowa olesiejuk sp. z o.0.2017 RYBY Smak zdrowta rodzinny kuchnia W JAKI SP0$ÓB SPRAWDZIĆ. CZY RYBA JEST NA PEWNO ŚWIEŻA? NA CO ZWRÓCIĆ UWAGĘ? 09 Ryby świeże, dobrej jakości, zachowują swój normalny kształt, są jędrne, mają elastyczne ciało. Gdynaciśniemy je palcem, wgniecenie powinno szybko się wyrównać. Świeża ryba musi mieć też jaskrawy pigment skóry. Oczy świeżej rybynie powinny być zamglone, ale jasne i wypukłe. Kupując rybę w całości, warto też poprosić o odsłonięcie skrzeli, które powinny być jaskrawo-czerwonego koloru i mogąbyć tylko nieznacznie powleczone czystym, przezroczystym śluzem. Takie ryby zanurzone w wodzie opadają na dno. Jeżeli kupujemy rybę bez głowy, zwróćmy uwagę na wygląd i kolor jej mięsa. Powinno być jędrne i jaskrawe. Zapach ryby nie powinien być intensywny lub nieprzyjemny. Kraj i miejsce łowiska, z którego pochodzi ryba, to również bardzo istotna kwestia. Kupując certyfikowane ryby, pomagamy nie tylko chronić zagrożone gatunki ryb, aleteżmożemymieć pewność co do dobrej ich jakości. Chcąc kupić świeżą rybę, podobnie jakrobimy to kupując mięso, wybierajmy tylko takie miejsca, gdzie sprzedaje się prawidłowo oznakowane ryby -świeże, mrożone, solone, jak i wędzone. Przy żywych rybach ważne jest także to, czy zapewnione mają godziwe warunki bytowania (na przykład kupujemy je ze stawu hodowlanego). Musząbyć opatrzone etykietą lub wywieszką z nazwą gatunkową ryby, informa- ęją, czy została złowiona w morzu, wodach śródlądowych czy też pochodzi ze zbiornika hodowlanego. Powinna byćprzy nich także informacja o tym, w jakim państwie zostały złowione lub wyhodowane, (miko) ** - £ 4P ♦ * 3b/:fc Przepisów, według których można smacznie przyrządzić ryby jest mnóstwo. Można je przygotować na wiele sposobów: na parze, w piekarniku lub na patelni - w zależności od naszych upodobań Awokado zapiekane z tuńczykiem i serem Składniki: 2 awokado 150gf3eta ztuńczyka 300gseraAkłamer 1/2 pęczka natki pietruszki Ijajko KX) ml słodkiej śmietany 18% 1 łyżka mąki pszenną 3 ząbki czosnku sól i czarny pieprz grubo mielony dosmaku Awokado przekroić na pół i wyciągnąć pestki. Łyżeczką częściowo wydrążyć miąższ i przełożyć do miski. Dodać tuńczyka pokrojonego w kostkę, 3/4 sera startego na tarce, pokrojoną natkę, posiekany czosnek, mąkę, sól i pieprz do smaku. Całość wymieszać. Osobno w misce jajko roztrzepać ze śmietanką i wlać do miski z tuńczykiem i wszystkimi składnikami. Wymieszać i tak przygotowanym farszem wypełnić miseczki po wydrążonym awokado. Posypać pozostałym startym serem i zapiec w piekarniku w rozgrzanym do 200 st. C przez około 25 minut. (www.msm-monki.pl) Sałatka ze śledziem i ananasem Składniki: 6 filetów śledziowych ala matjas 6 plastrów ananasa z puszki 3 jajka ugotowane na twardo mały słoik papryki konserwowej sos tatarski około200g pół dojrzałego granatu płatki chilli pół szklanki octu spirytusowego litr wody Filety śledziowe wymoczyć w wodzie z octem, żeby straciły nadmierną słoność i nabrały lekko octowego posmaku. Ananasa, jajko i paprykę pokroić w średnią kostkę, dodać odsączone i pokrojone w cząstki śledzie i wszystko połączyć z sosem tatarskim. Sałatkę wyłożyć do miseczki i posypać płatkami chilli i pestkami granata. Wieniec drożdżowy z farszem łososiowo-serowym Składniki: Składnia na ciasto: 250g mąki lOOgmasta 30gdrożdży 2japo 2 łyżki śmietany 18% 1 łyżka mleka 1/4 łyżeczki ariou. sól do smaku Drożdże rozkruszyć z cukrem, odrobiną mąki i mlekiem i odstawić w ciepłe miejsce na 15 minut. Masło posiekać z resztą mąki, dodać sól, jedno całe jajko, jedno żółtko, śmietanę i wyrośnięte drożdże. Zarobić ciasto i odstawić do wyrośnięcia. Farsz: 200gfHetazłososia 150gsera 1/2 pęczka koperku 1/4 świeżej, czerwonej papryki sól. pieprz do smaku, sezam do posypania Łososia pokroić w kostkę, dodać pokrojony ser, paprykę świeżą i posiekany koperek. Doprawić. Z ciasta rozwałkować podłużny placek na grubość pół centymetra. Na środku położyć farsz i zwinąć, brzegi smarując białkiem jajka. Uformować wieniec, ułożyć na blaszce, posmarować całość roztrzepanym białkiem i posypać sezamem. Piec w piekarniku rozgrzanym do 180°C przez 40 minut. (www.msm-monki.pl) Filet z dorsza w sosie maślano-cytrynowym Składniki: filet z dorsza600g śmietana 36%200g (2 sztuki) mąka kukurydziana 3 łyżki sól. pieprz do smaku sok z cytryny 3 łyżki sól. pieprz, cukier i szczypta kurkumy do smaku olej rzepakowy do smażenia domowe masło (uzyskane z 2 śmietanek 42%) 2łyżki Rybę pokroić na porcje i doprawić do smaku solą oraz pieprzem. Obtaczać w mące kukurydzianej i smażyć na rozgrzanym oleju z obu stron, na jasnozłoty kolor. Śmietanę 36% wlać do rondelka i na małym ogniu, często mieszając, doprowadzić do wrzenia. Następnie dodać sok z cytryny i wszystkie przyprawy. Na koniec dodać masło i energicznie mieszając połączyć z sosem. Usmażoną, gorącą rybę wyłożyć na talerze i polać sosem maślano-cytrynowym. Podawać jako danie obiadowe. Wykonanie domowego masła: Schłodzone śmietanki wlać do miski, a następnie ubić ręcznym mikserem, aż do momentu oddzielenia się tłuszczu od maślanki (ok. 7-8 minut). Gdy na powierzchni pojawią sięjuż kuleczki tłuszczu i wydzieli się maślanka, należy przerwać miksowanie. Później odce-dzić maślankę na sitku wyłożonym gazą, a gotowe masło opłukać w zimnej wodzie i wstawić do lodówki. (www.piatnica.com.pl) 10 rodzinny kuchnia Sobota niedziela, 7 8.04.2018 Znakomity powrót szlachetnej ryby Jesiotr, ryba zakorzeniona w polskiej tradycji, niemal zupełnie zapomniana z racji wyginięcia wraca na stoły i Cukierników Regionu Zachodniopomorskiego. JESIOTR SMAŻ.ONY Z SOSEM Z OGÓfi^bjib ivkWiQMiicunyiTOii0WM 36 proc Iłyżeczka tymianku pieprz, sól aider sokzkfczonydiogórków(do smaku) Jesiotra płuczemy i osuszamy. Następnie kroimy na mniejsze kawałki. Na patelni rozpuszczamy pół kostki masła, po czym dodajemy ząbek czosnku i świeży tymianek. Rybę obsmażamy na maśle z obu stron. Później wkładamy do piekarnika nagrzanego do 140 stopni na 5 minut. Aby przygotować sos, musimy w rondlu rozpuścić masło. Podsmażamy szalotkę i wrzucamy pokrojone ogórka. Następnie wlewamy śmietanę, doprawiamy solą i pieprzem i posypujemy koperkiem. JfSWP' f NA FM mMM ZKtóA >MIF r£»■ O-DA.SJl węu/o» r~ odcisk a wymarły przodek bydła domowego pod oknem ł \ u... na. Telesfora" - Wielka Koralowa rodzaj skrzyżowania nauka 0 świetle porwał piękną Helenę - —*• 3 nadaje kierunek łodzi morski rozbójnik i i ... przysięgłych ... Rio, auto z Korei Południowej 1 rodzaj haftu domena szatana 1 stroma ściana skalna - 1 \ początkująca indiański namiot rajgras, trawa nudny gaduła U lichy płaszcz l l 20 wydatne -v Neverly, pisarz - \ pracuje w stoczni 4 pieczone na rodzaj fioletu ramiona usztywnia plecak - ł np. Małgorzata Glinka-Mogen-tale nie posłuchał Dedala schodki na statku A dla elektryka „... o Januszku" i 8 ł np. aceton kobra indyjska, naja dawne polskie biuro podróży delikatność w zachowaniu udaje towar na wystawie ł l 1 \ związek państw wiadomość tekstowa do 140 znaków cenny papier zakup - ł ł \ 15 ł Cygan wykształcona kobieta - 1 ł i „Noc listopadowa" rodzaj flaneli U 25 zatoka Morza Czerwonego - 5 i nalot na miedzi —* 11 słoik na przetwory -*• duże naczynie sportowy czasomierz bezpieczne schronienie rodzaj muzyki młodzieżowej - wygładzony odłamek skalny beczułka na wino 16 złoty lub kokosowy raz na sekundę 1 kuzyn drozda U ł — 24 r~ odmiana gibona butan —v U i " i ł tytułowa w książce mięso z gnia-dego boczek do pierogów odmiana marchwi atrybut hetmana 17 powała, sufit - 14 i ciemna w rogu - l i spokrewniona z pszczołą grzanka na śniadanie gatunek pszenicy - ł l słowacka rzeka groźna choroba, posocznica składnik ropy naftowej stolica Lesotho - 13 dużo go w powietrzu - l - ■ 1 lek na ból głowy martwica wapienna pasie się na hali U \ i gabinet odnowy biologicznej głos zmii niemiecka ciężarówka kolega minera ostra krawędź - \ \ lord z Anglii tkanina jak stan w USA - broń kłusownika ł \ rzadkie imią męskie - r osobisty interes - 23 uczeń szkoły wojskowej - interwał muzyczny - karty do kabały ciupa, areszt - 2 śpiewak w klatce - Telly, grał porucznika Kojaka 21 14 3 4 5 1 i" 7 :8 9 10 " 1" 1 13 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 25 Litery z pól ponumerowanych od 1 do 25 utworzą rozwiązanie - myśl Gomeza de la Serny. wamoiv9 nroais m vun oi vdavH :aiNvzViMZoa